doc„Bàdê odpowiedzialna” J´zyk i rzeczywistoÊç
download 
Reklamacja Transkrypt
„Bàdê odpowiedzialna” J´zyk i rzeczywistoÊç
ISSN 1640-2367 Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS „Bàdê odpowiedzialna” Âwiat wcià˝ stoi przed problemem szybko rozprzestrzeniajàcej si´ pandemii HIV i AIDS. W Polsce pierwszy przypadek zaka˝enia HIV wykryto w 1985 roku, natomiast pierwsze zachorowanie na AIDS rok póêniej. Dotychczas nie uda∏o si´, mimo wysi∏ków i pot´˝nych nak∏adów finansowych – równie˝ na szczeblu mi´dzynarodowym – wynaleêç skutecznej i bezpiecznej szczepionki. Jedynà formà przeciwdzia∏ania pandemii pozostaje wi´c profilaktyka. Aby by∏a ona naprawd´ skuteczna, niezb´dne jest uwzgl´dnienie w dzia∏aniach prewencyjnych wielu elementów, takich jak m. in. prawa cz∏owieka, wartoÊci spo∏eczne, zagadnienia zdrowia psychicznego, pomoc ludziom ˝yjàcym z HIV i AIDS, ich rodzinom, partnerom, a tak˝e leczàcym je osobom. Polska podj´∏a dzia∏ania profilaktyczne stosunkowo wczeÊnie. Pierwsza kampania informacyjna na skal´ ogólnopolskà zosta∏a zorganizowana przez mass media w 1989 roku. Kampania by∏a skierowana do osób doros∏ych, a bezpoÊrednià przyczynà koniecznoÊci jej realizacji by∏y nasilajàce si´ protesty i brak zgody spo∏ecznej na obecnoÊç w najbli˝szym sàsiedztwie osób, które ujawni∏y fakt zaka˝enia. Istotnym powodem by∏y równie˝ ˝àdania izolacji osób zaka˝onych. W pierwszych latach epidemii polityka paƒstwa by∏a ukierunkowana przede wszystkim na przekazanie podstawowych informacji o HIV, AIDS. Od kilku lat obejmuje ona szerokà edukacj´ spo∏ecznà, której atutem jest nie tylko posiadanie wiedzy o AIDS, ale przede wszystkim zmiana postaw zarówno wobec osób ˝yjàcych z HIV, jak i promowanie postaw spo∏ecznych, które sprzyjajà eliminowaniu w ˝yciu cz∏owieka sytuacji ryzykow- Nr 5/9 2001 nych, mogàcych spowodowaç zaka˝enie HIV. Szacuje si´ jednak, ˝e w Polsce ogólna liczba osób ˝yjàcych z HIV lub chorych na AIDS to 15-20 tysi´cy, z czego ok. 20% to kobiety. Obserwujemy stale rosnàcà iloÊç zaka˝eƒ wÊród kobiet. Fakt ten nale˝y t∏umaczyç tendencjà wzrostowà liczby zaka˝eƒ, do których dochodzi na drodze kontaktów heteroseksualnych. Dlatego zosta∏a przygotowana ogólnopolska kampania reklamowa skierowana do kobiet. Jej celem jest uÊwiadomienie jak wa˝ne jest unikanie ryzykownych zachowaƒ seksualnych, a w przypadku ich podejmowania wykonywanie testów. Wa˝ne jest równie˝ pozyskanie spo∏ecznej akceptacji osób wykonujàcych testy. Pragniemy, aby tegorocznej kampanii towarzyszy∏o has∏o: „Nie daj szansy AIDS! Bàdê odpowiedzialna”. w numerze: • „Bàdê odpowiedzialna” • J´zyk i rzeczywistoÊç • Zaka˝enia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce • AIDS-zauwa˝ problem • Europejskie aspekty • „Razem” • Stowarzyszenie „TADA” • Prostytucja w Europie Ârodkowej i Wschodniej • Seria „AIDS i Prawo” •VIII Europejska Konferencja • Konferencje lis J´zyk i rzeczywistoÊç Jest takie stwierdzenie „J¢ZYK KSZTA¸TUJE RZECZYWISTOÂå”. Oznacza ono tyle, ˝e w zale˝noÊci od sposobów mówienia o danym zjawisku, zjawisko to mo˝e byç ró˝nie postrzegane. Prawda ta ma du˝e znaczenie w edukacji, ale edukacji szeroko poj´tej – od szko∏y (lekcji), warsztatów, wyk∏adów po media oraz zwyk∏à rozmow´ w klubie, gabinecie psychologa, lekarza itd. Je˝eli mówimy o HIV, AIDS, musimy liczyç si´ z tym, ˝e poruszamy problem wzbudzajàcy du˝o emocji i skojarzeƒ. Jest to jak mówienie o seksie, narkotykach, szpitalu, umieraniu. Dotykamy wtedy w∏asnych, cz´sto mocno skrywanych pragnieƒ, fantazji, ale jednoczeÊnie najbardziej podstawowych l´ków, obaw. Rozpoczynajàc prac´ edukatora odkry∏em (ktoÊ mnie oÊwieci∏?), ˝e wystarczy jak najrzadziej u˝ywaç s∏owa AIDS i zast´powaç je tam, gdzie si´ da nazwà wirusa (HIV), by ludzie reagowali mniej emocjonalnie. Niby to oczywiste, ˝e HIV=⁄ AIDS, ale nie zawsze, nie dla wszystkich (cz´sto spotykamy przecie˝ okreÊlenie zara˝ony AIDS, wirus AIDS itd.). Zaka˝enie HIV zwykle prowadzi do rozwoju AIDS, ale okres ten mo˝e byç bardzo d∏ugi, zw∏aszcza przy wspó∏czesnej terapii - tu pojawia si´ nadzieja. HIV mo˝emy zakaziç si´ w dok∏adnie znanych sytuacjach, najcz´Êciej przez kontakty seksualne (z uwagi na du˝à iloÊç wirusa w nasieniu m´skim i wydzielinie pochwowej u kobiet), ale tak˝e poprzez krew, przez u˝ywanie strzykawek zanieczyszczonych krwià osoby zaka˝onej HIV. Mo˝emy mieç wi´c fot. A. Lis Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS Dokoƒczenie ze str. 1 wp∏yw na to czy si´ zakazimy, czy nie. Nie zaka˝amy si´ tà chorobà jadàc autobusem, idàc po ulicy, podajàc r´k´, mieszkajàc lub pracujàc z osobà zaka˝onà i w wielu innych sytuacjach spo∏ecznego wspó∏˝ycia. Problem rozpoczyna si´, gdy ktoÊ ulegnie zaka˝eniu HIV. Staje wówczas w obliczu nowych, nieznanych mu dotychczas emocji wynikajàcych z faktu swojego zaka˝enia. Czuje wówczas, ˝e ˝yje z wirusem czy tego chce, czy nie – w „∏ó˝ku”, domu, pracy, Êrodowisku, spo∏eczeƒstwie. HIV uaktywnia si´ stopniowo, czasem bardzo powoli niszczy nasz uk∏ad odpornoÊciowy. Nie jest to wi´c nosicielstwo, ale proces chorobowy trwajàcy praktycznie przez ca∏e ˝ycie. Od chwili zaka˝enia cz∏owiek przechodzi ró˝ne fazy „kontaktu” z wirusem. Jest w szoku, zaprzecza, wpada w depresj´, targuje si´, pyta: „Dlaczego ja? Nie jestem peda∏em, prostytutkà, çpunem? A nawet jeÊli tak, to dlaczego innym si´ udaje?”. Pisa∏em ju˝ o tym wczeÊniej: nie to, kim jestem, ale jak si´ zachowuj´, co robi´, jak to robi´, mo˝e wp∏ynàç na to czy ulegn´ zaka˝eniu. Nie musz´ nale˝eç do ˝adnej wyimaginowanej grupy ryzyka, by zakaziç si´ HIV, ale po prostu zachowywaç si´ ryzykownie. Epidemia HIV, AIDS zacz´∏a si´ wprawdzie w Êrodowisku homoseksualistów (uprawiajàcych seks bez zabezpieczenia), ale wiemy, ˝e obecnie na Êwiecie przewa˝ajà zaka˝enia heteroseksualne. Wynika z tego, ˝e AIDS nie dotyczy tzw. grup ryzyka, ale ryzykownych zachowaƒ. Tak si´ sk∏ada, ˝e w ka˝dym spo∏eczeƒstwie od 3 do 5% populacji to osoby o zdecydowanej orientacji homoseksualnej. Okazuje si´, ˝e pewien odsetek kobiet i m´˝czyzn (7%) deklarujàcych, ˝e pociàgajà je osoby przeciwnej p∏ci, w przesz∏oÊci mia∏o doÊwiadczenia homoseksualne (niekoniecznie stosunek seksualny, ale np. „niewinne çwiczenie pierwszego poca∏unku”). W sytuacjach izolacji spo∏ecznej, kiedy nie mo˝na roz∏adowaç napi´cia seksualnego w sposób preferowany (wi´zienie, koszary), ludzie podejmujà kontakty z osobami tej samej p∏ci jako form´ zast´pczà. W kontekÊcie HIV, AIDS podejmowanie takich kontaktów przez m´˝czyzn (z punktu widzenia mo˝liwych technik seksualnych) jest bardziej ryzykowne ni˝ przez kobiety, co nie znaczy, ˝e nie ma tu mo˝liwoÊci zaka˝enia. Co ciekawe, w wielu dokumentach mówiàcych o statystykach zaka˝eƒ mówi si´ o ryzykownych kontaktach heteroseksualnych i homoseksualistach, a nie wy∏àcznie kontaktach homoseksualnych. Nie orientacja jest tu wa˝na, ale rodzaj technik seksualnych, które mogà decydowaç o ryzyku zaka˝enia. Nie to czy jestem homoseksualistà, ale to czy jestem m´˝czyznà, który mia∏ seks z m´˝czyznà (w danych UNAIDS pojawia si´ skrót MSM). Jest oczywiste, ˝e gej majàcy sta∏ego wzajemnie wiernego partnera jest mniej nara˝ony na ryzyko zaka˝enia ni˝ heteroseksualny m´˝czyzna zmieniajàcy partnerki. Nie orientacja wi´c decyduje o zaka˝eniu, a zachowanie. Podobnie mo˝na przeanalizowaç problem „narkomanów”. Narkomania kojarzy nam si´ najcz´Êciej z uzale˝nieniem, z „brudnym çpunem z Centralnego”. Ale przy wspó∏czesnej scenie narkotycznej to sà równie˝ osoby publiczne, nasi idole, znajomi, coraz wi´cej m∏odzie˝y. Z punktu widzenia problemu HIV interesuje nas bezpoÊrednio droga przyjmowania narkotyku. W zasadzie tylko do˝ylne „branie” wià˝e si´ z ryzykiem zaka˝enia. Warto jednak pami´taç, ˝e osoby przyjmujàce narkotyki równie˝ podejmujà aktywnoÊç seksualnà. Czasem nie wiadomo, co by∏o pierwotnà drogà zaka˝enia. Osoby przyjmujàce narkotyki na pytanie o powody, dla których chcà zrobiç test na HIV mówià bezpoÊrednio: „Bo jestem çpunem”. Dla nich HIV i narkotyki to to samo (zresztà nie tylko dla nich, cz´sto równie˝ dla personelu medycznego). Po krótkim wywiadzie okazuje si´ jednak, ˝e t´ drog´ z du˝ym prawdopodobieƒstwem mo˝emy wykluczyç (tu uk∏on w stron´ prowadzàcych program harm reduction). Warto równie˝ zwróciç uwag´ na dzia∏anie narkotyków i alkoholu, który jest traktowany inaczej, uwa˝any za problem ogó∏u spo∏eczeƒstwa, naszych m´˝ów, ˝on, partnerów, partnerek. Alkohol i narkotyki to Êrodki, które zmieniajà ÊwiadomoÊç. Wtedy ∏atwiej o ryzykowne zachowania, mo˝na np. skorzystaç z us∏ug oferowanych przez prostytutki. Potem jest du˝o strachu, wiadomo przecie˝, ˝e one „to majà”. Ale czy bardziej ni˝ inne kobiety, które cz´sto zmieniajà partnerów? Pami´tajmy, ˝e ka˝da zmiana partnera to ryzyko zaka˝enia. Prostytutki sà nara˝one na ryzyko zaka˝enia nie dlatego, ˝e za us∏ugi seksualne biorà pieniàdze (sprzedawanie us∏ug seksualnych), ale dlatego, ˝e cz´sto zmieniajà partnerów seksualnych. Jeszcze raz powtarzam: istotne w kontekÊcie ryzyka zaka˝enia HIV jest nie to, kim jestem, ale jak si´ zachowuj´. Prostytucj´ uprawiajà nie tylko kobiety, ale te˝ m´˝czyêni i dzieci. Prostytucja daje nie tylko du˝e pieniàdze, ale czasem obiad, nocleg, ˝etony do automatu w salonie gier. Ludzie uprawiajàcy seks cz´sto nie przyjmujà do siebie informacji o mo˝liwoÊci zaka˝enia. Nie sà przecie˝ prostytutkami, ani gejami, bo cz´Êç prostytuujàcych si´ ch∏opców ma swoje dziewczyny. Takie myÊlenie stanowi ma∏o racjonalny mechanizm obronny. Jednak˝e takie sà te mechanizmy w obliczu du˝ego zagro˝enia, silnych emocji – jakoÊ trzeba sobie z tym problemem radziç. KtoÊ te˝ przecie˝ korzysta z tych us∏ug... Czy wszystkie aktywne seksualnie osoby nie sà wi´c jednà du˝à grupà ryzyka? Artur Lutarewicz Zaka˝enia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce We wrzeÊniu 2001 r. zg∏oszono nowo wykryte zaka˝enia HIV zaka˝enia w wyniku u˝ywania narkotyków drogà do˝ylnà Od wykrycia pierwszego przypadku zaka˝enia HIV w Polsce (1985 r.) zarejestrowano: 18 10 zaka˝enia obywateli polskich 7151 zaka˝enia w wyniku u˝ywania narkotyków drogà do˝ylnà ~ 64% 4481 zaka˝enia bez informacji o drodze zaka˝enia 8 zachorowania na AIDS 1073 inne drogi zaka˝eƒ 0 zgony w wyniku AIDS 544 Opracowane na podstawie danych z PZH. Dodatkowe informacje na temat danych epidemiologicznych sà dost´pne na stronie internetowej: www.aids.gov.pl/epidem/aids.htm 2 Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS AIDS – zauwa˝ problem Ludzie, wyrywajàc z kalendarza kartk´ z datà 1 grudnia, odczytujà informacj´, ˝e jest to Âwiatowy Dzieƒ AIDS. Wiele osób myÊli: „To mnie nie dotyczy”. Mylà si´. Kiedy otrzyma∏am certyfikat upowa˝niajàcy do prowadzenia szkoleƒ w zakresie HIV i AIDS, dosz∏am do wniosku, ˝e nale˝y o tej chorobie jak najwi´cej rozmawiaç z m∏odzie˝à i uÊwiadomiç ca∏emu spo∏eczeƒstwu rang´ problemu. Uczniowie, dzia∏ajàcy w kole biologicznym w Gimnazjum Nr 5 w Pile, mówiàc o zagro˝eniu AIDS stwierdzajà, ˝e choroba ta przybiera tak du˝y zasi´g, i˝ prawdopodobieƒstwo spotkania osoby, którà „dotknà∏” problem HIV, AIDS jest bardzo du˝y. Mo˝e si´ zdarzyç, ˝e ktoÊ znajomy, przyjaciel lub cz∏onek rodziny powie nam, ˝e jest zaka˝ony. PowinniÊmy wi´c jak najwi´cej wiedzieç o HIV i AIDS, by umieç budowaç w∏aÊciwe kontakty mi´dzyludzkie w tak trudnych sytuacjach. Podj´∏am si´ tego zadania z grupà zdolnych, ambitnych uczniów. Na podstawie zebranych materia∏ów napisaliÊmy scenariusz sesji „AIDS – jak wa˝nym musi si´ staç problemem, abyÊ zaczà∏ go zauwa˝aç”, która odby∏a si´ 1 grudnia. WÊród zaproszonych goÊci byli przedstawiciele KoÊcio∏a, Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej, doradcy metodyczni, dyrektorzy i delegacje szkó∏ oraz rodzice wyst´pujàcych dzieci. Towarzyszy∏y nam lokalne media, dzi´ki którym ca∏e spo∏eczeƒstwo Pi∏y i okolic zwróci∏o uwag´ na przedstawiony przez nas problem. Sesja rozpocz´∏a si´ widowiskiem s∏owno – muzycznym, które mia∏o na celu „obudzenie” widza, uÊwiadomienie mu, ˝e problem dotyczy równie˝ jego. ZbudowaliÊmy Êcian´ z kartonów oblepionà pi´knymi krajobrazami, kwiatami. Na tle muzyki Griega Poranek uczennice mówi∏y, ˝e „cz∏owiek rodzi si´, rozwija, jego marzenia si´ spe∏- EUROPEJSKIE ASPEKTY ZARZÑDZANIA W OCHRONIE ZDROWIA Notatki z Dorocznej Konferencji Europejskiego Stowarzyszenia Zarzàdzania w Ochronie Zdrowia (EHMA) Tematem Dorocznej Konferencji Europejskiego Stowarzyszenia Zarzàdzania w Ochronie Zdrowia, która odby∏a si´ w Granadzie w dniach 27-29 czerwca niajà, zdobywa wykszta∏cenie, ma przyjació∏, pragnie pokochaç dziewczyn´, ch∏opaka, za∏o˝yç rodzin´. Przed nim d∏ugie ˝ycie w szcz´Êciu, mi∏oÊci, ale grupa rówieÊników namawia do u˝ycia narkotyku, seksu... A potem z∏e samopoczucie i straszna prawda ...”. Na tle muzyki Rymskiego - Korsakowa Szeherezada Êciana si´ rozpada, pojawia si´ nowy karton z napisem AIDS. Wst´p zakoƒczy∏a recytacja wiersza „Tamtym, którzy opowiedzieli swoje historie”. Nast´pnie na scenie pojawi∏y si´ dziewcz´ta odgrywajàce role lekarza i psychologa. Interesujàco opowiedzia∏y o chorobach wenerycznych – troch´ historii i ciekawostek. By∏o to mo˝liwe dzi´ki lekturze artyku∏u Historia chorób przenoszonych drogà p∏ciowà i AIDS prof. dr hab. med. Olgierda Granickiego. W ten sposób uÊwiadomiliÊmy uczniom, ˝e choroby weneryczne rozprzestrzeniajà si´ w ostatnich latach w znacznym tempie. Jest to spowodowane m. in. zmianà obyczajowoÊci, bardzo wczesnà inicjacjà seksualnà. Korzystajàc z foliogramów z pakietu edukacyjnego G. W´glarczyk Bez ryzyka, lekarz wyjaÊni∏ skrót HIV i AIDS. Aby sesja nie przerodzi∏a si´ w wyk∏ad, na scenie pojawi∏y si´ dziennikarki, które lekarzowi i psychologowi zadawa∏y pytania. Dotyczy∏y one przede wszystkim dróg rozprzestrzeniania si´ wirusa, metod diagnozowania, zasi´gu epidemii. Aby uÊwiadomiç, kiedy wyst´puje ryzyko zaka˝enia HIV, pos∏u˝yliÊmy si´ powi´kszonymi obrazkami z teczki Bez ryzyka G. W´glarczyk. Na planszy wypisaliÊmy równie˝ problemy, z jakimi spotykajà si´ ludzie ˝yjàcy z HIV. Uczniowie odegrali równie˝ scenki, w których wyst´powali jako osoby zaka˝one (pacjent zg∏asza si´ do dentysty, zaka˝ona matka traci dziecko). W ten sposób chcieliÊmy podkreÊliç, ˝e powinniÊmy akceptowaç i wspomagaç zaka˝onych HIV i chorych na AIDS. W czasie pracy nad scenkami skorzystaliÊmy z ksià˝ki M. T Forda pt. Sto pytaƒ o AIDS. Po przekazaniu podstawowych wiadomoÊci o HIV, zaprosiliÊmy publicznoÊç do czynnego udzia∏u w spektaklu. Po obejrzeniu dwóch nowych scen widzowie okreÊlali, który z bohaterów podjà∏ ryzykowne zachowanie i kto powinien zrobiç sobie badanie na obecnoÊç wirusa. Czy Robert, który ma tylko sk∏onnoÊci homoseksualne, czy Ania porzucona przez ch∏opca, nawiàzujàca przypadkowe kontakty seksualne? Czy Piotr, który za˝y∏ narkotyk tylko raz (chcia∏ zdobyç kolegów), czy Matylda za˝ywajàca narkotyki od d∏u˝szego czasu i majàca dost´p do igie∏ jednorazowych? Widzowie wrzucali odpowiednie karteczki do 4 naczyƒ. Wyniki by∏y zadowalajàce. Nasz pokaz okaza∏ si´ skuteczny i m∏odzie˝ wybra∏a prawid∏owo osoby, które mog∏y zakaziç si´ HIV. Sesj´ zakoƒczy∏o przedstawienie aktualnych danych z Polski i Êwiata oraz konkurs dla uczniów. Ch´tni odpowiadali na pytania dotyczàce wiadomoÊci przekazanych podczas spektaklu. M∏odzie˝ mog∏a popisaç si´ wiedzà i dzi´ki sponsorom otrzyma∏a nagrody. Ka˝dy uczestnik na zakoƒczenie otrzyma∏ do wype∏nienia ankiet´ „˚ycie bez na∏ogu”. Odpowiedzi móg∏ odczytaç na zewnàtrz, na korytarzu szkolnym. Aktorzy ˝egnali goÊci przy dêwi´kach piosenki F. Mercury’ego Przedstawienie musi trwaç. PodaliÊmy równie˝ uczestnikom telefony i adresy instytucji zajmujàcych si´ problematykà HIV, AIDS. Zach´cam wszystkich do zorganizowania podobnego spektaklu. Dzieci, bioràc udzia∏ w takim przedsi´wzi´ciu, kszta∏tujà u siebie i innych odpowiedzialnoÊç za w∏asne zdrowie wobec ryzyka zaka˝enia HIV. UÊwiadamiajà problemy, z jakimi b´dà ˝yli ludzie w XXI wieku. Uczà si´ równie˝ komunikacji interpersonalnej, wspó∏dzia∏ania w grupie, a odgrywanie ról przynosi im du˝o satysfakcji. 2001 i zgromadzi∏a oko∏o 270 delegatów z 31 krajów, by∏o przeciwdzia∏anie zagro˝eniom dla ochrony zdrowia z uwzgl´dnieniem rozwoju technologii, zmian demograficznych i zachowania wartoÊci spo∏ecznych. WÊród g∏ównych mówców znaleêli si´ dr Angel Garijo, Sekretarz Generalny Wydzia∏u Zdrowia w Sewilli – odpowiedzialny za zagadnienia jakoÊci i efektywnoÊci Êwiadczeƒ zdrowotnych, Michael Decter, by∏y wiceminister zdrowia w Stanie Ontario, dr Scheila Adam, zast´pca dyrektora medycznego Departamentu Zdrowia Zjednoczonego Królestwa oraz prof. Paul Schnabel, dyrektor Biura Planowania Spo∏ecznego i Kultury Królestwa Holandii. Poza obradami ogólnymi, na które sk∏ada∏y si´ wystàpienia i dyskusje doty- czàce m.in. narastajàcych wyzwaƒ stojàcych przed systemami opieki zdrowotnej – M. Decter, Understanding the growing challenge to health care, konsekwencji zmian w sytuacji demograficznej – S. Adam, A population perspective on the eternal triangle oraz perspektyw rozwoju zarzàdzania w ochronie zdrowia – P. Schnabel Making waves, flying kites and managing tides – another way of looking at the future of health, podczas konferencji mia∏y miejsce nast´pujàce sesje problemowe: • reformy europejskich systemów ochrony zdrowia, • zarzàdzanie zasobami ludzkimi, • zarzàdzanie zasobami informacyjnymi, • przewodnictwo w zarzàdzaniu zmianami, • organizacja Êwiadczeƒ zdrowotnych Barbara Pankiewicz Gimnazjum nr 5 w Pile Ciàg dalszy na str. 4 3 Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS Dokoƒczenie ze str. 3 w przysz∏oÊci, • polepszanie stanu zdrowia, • zarzàdzanie w opiece zdrowotnej, kszta∏ceniu i szkoleniu, • wymiana doÊwiadczeƒ mena˝erskich, • dzia∏alnoÊç naukowo-badawcza, • strategia dla zdrowia Wspólnoty Europejskiej, • rozwój zarzàdzania w Europie Ârodkowej i Wschodniej oraz krajach dawnego Zwiàzku Radzieckiego. Za najbardziej interesujàce nale˝y uznaç niewàtpliwie sesje dotyczàce wymiany doÊwiadczeƒ mena˝erskich, aktywnoÊci naukowo-badawczej, rozwoju zarzàdzania w Europie Ârodkowej i Wschodniej oraz krajach dawnego Zwiàzku Radzieckiego, nowej strategii dla zdrowia Wspólnoty Europejskiej, a tak˝e sesj´ na temat polepszania stanu zdrowia, na której przedstawiono polskie doÊwiadczenia w zwalczaniu HIV, AIDS. Sesja doÊwiadczeƒ mena˝erskich mia∏a umo˝liwiç mena˝erom zdrowia/zak∏adów opieki zdrowotnej wymian´ doÊwiadczeƒ dotyczàcych innowacyjnych metod zarzàdzania w sektorze zdrowia i/lub zak∏adach opieki zdrowotnej. Obradom, które nie mia∏y formalnego charakteru, przewodniczy∏ dyrektor naczelny North Staffordshire Health Authority, cz∏onek Rady Nadzorczej EHMA, R. Priestley. Na sesji zajmujàcej si´ dzia∏alnoÊcià naukowo-badawczà przedstawiono informacj´ o programach realizowanych obecnie przez stowarzyszenie EHMA – programu Biomed dotyczàcego oddzia∏ywania regulacji Jednolitego Rynku Europejskiego na organizacj´ systemów Êwiadczeƒ zdrowotnych w Paƒstwach Cz∏onkowskich Unii Europejskiej oraz programu Carmen zajmujàcego si´ zarzàdzaniem w opiece zdrowotnej dla osób w podesz∏ym wieku. Przedstawiono równie˝ doÊwiadczenia prac badawczych prowadzonych przez Szko∏´ Zdrowia Publicznego i Medycyny Spo∏ecznej Uniwersytetu w Waszyngtonie. Stwierdzono, ˝e organizacje opieki zdrowotnej i instytucje uniwersyteckie mogà wspólnie realizowaç, przynoszàce korzyÊci obu stronom, badania w zakresie zarzàdzania oraz wskazano na mo˝liwoÊci wykorzystania doÊwiadczeƒ amerykaƒskich w Europie. Sesji przewodniczy∏ przewodniczàcy Doradczego Komitetu Naukowego EHMA, prof. T. Van der Grinten. Sesja dotyczàca rozwoju zarzàdzania w Europie Ârodkowej i Wschodniej oraz krajach dawnego Zwiàzku Radzieckiego mia∏a charakter dyskusji okràg∏ego sto∏u, podczas której w sposób nieformalny przedstawiono zachodzàce przemiany zarzàdzania i potrzeby opracowania odpowiednich programów kszta∏cenia i szkolenia. Zadaniem sesji, której przewodniczy∏ 4 dr M. Szocska z W´gierskiego Uniwersytetu w Semmelweis by∏o wypracowanie rekomendacji w sprawie rozwoju kszta∏cenia, szkolenia i badaƒ naukowych w zakresie zarzàdzania w ochronie zdrowia w Europie Ârodkowej i Wschodniej oraz krajach postsowieckich, jak równie˝ rodzaju i sposobu wsparcia rozwoju zarzàdzania w sektorze zdrowia przez instytucje kszta∏càce i szkoleniowe. Nowa strategia dla zdrowia Wspólnoty Europejskiej zosta∏a przedstawiona przez przedstawiciela Dyrekcji Generalnej ds. Zdrowia Publicznego Komisji Europejskiej podczas sesji, której przewodniczy∏ P. Belcher z Biura EHMA w Brukseli. W roku 2000 Komisja Europejska przedstawi∏a dokument w sprawie strategii dla zdrowia oraz propozycj´ nowego programu dzia∏ania w zakresie zdrowia publicznego. Nie wychodzàc poza kompetencje Unii Europejskiej strategia ta, jak i propozycja programu dzia∏ania reprezentujà nowe podejÊcie do zagadnienia zdrowia publicznego. Nowy program obejmuje m. in. wymian´ informacji na temat rozwoju systemów ochrony zdrowia oraz zapoczàtkowanie prac w zakresie oceny technologii medycznych i upowszechnienia „dobrej praktyki”. Nowe aktywnoÊci przewidziane w strategii b´dà powiàzane z badaniami systemów ochrony zdrowia prowadzonymi w ramach Programów Badawczych Unii Europejskiej. Na sesji poÊwi´conej polepszaniu stanu zdrowia, której przewodniczy∏ dr M. Wismar ze Szko∏y Medycznej w Hanowerze, przedstawiono nast´pujàce prezentacje: Planowanie bud˝etu ukierunkowane na popraw´ stanu zdrowia - Szwecja, Zintegrowane podejÊcie organizacji pozarzàdowych do zwalczania palenia tytoniu Albania, Pomiar zdrowia populacji, planowanie przysz∏oÊci i monitorowanie przesz∏oÊci - Zjednoczone Królestwo, Europejski EQ-SD indeks w oparciu o preferencje ludnoÊci - Holandia oraz Przeciwdzia∏anie zaka˝eniom – 15 lat zwalczania HIV, AIDS w Polsce - Krajowe Centrum ds. AIDS. Zwalczanie HIV, AIDS w Polsce jest realizowane w oparciu o przyj´ty przez Rad´ Ministrów Krajowy Program Zapobiegania Zaka˝eniom HIV i Opieki nad Osobami ˚yjàcymi z HIV i Chorymi na AIDS. Priorytetem Programu sà dzia∏ania promujàce bezpieczne zachowania seksualne ukierunkowane na ludzi m∏odych. Prowadzone sà badania dotyczàce w szczególnoÊci wiedzy i postaw spo∏ecznych wobec HIV, AIDS ze szczególnym uwzgl´dnieniem problematyki zachowaƒ seksualnych, wiedzy, postaw i zachowaƒ w zakresie etycznych i prawnych aspektów HIV, AIDS oraz badania podejmowane przez organizacje pozarzàdowe skupiajàce osoby ˝yjàce z HIV dotyczàce sytuacji psychicznej, spo∏ecznej i ekonomicznej osób zaka˝onych, ich oceny opieki medycznej i dost´pu do leczenia oraz po- ziomu i przyczyn ryzykownych zachowaƒ seksualnych. Kontynuowane i poszerzane sà równie˝ dzia∏ania prewencyjne typu ograniczania szkód zdrowotnych wobec osób u˝ywajàcych narkotyki do˝ylnie, niezale˝nie od tego, ˝e grupa ta nie nale˝y ju˝ do dominujàcych wÊród nowych zaka˝eƒ. Koordynatorem dzia∏aƒ zapobiegajàcych epidemii HIV, AIDS jest Krajowe Centrum ds. AIDS. Przeciwdzia∏anie zagro˝eniom zdrowotnym nie ogranicza si´ do tematów zwiàzanych z HIV, AIDS, ale obejmuje problemy zwiàzane z chorobami zakaênymi oraz chorobami przenoszonymi drogà p∏ciowà. Od poczàtku pojawienia si´ epidemii HIV, AIDS w Polsce mo˝na zaobserwowaç stopniowy rozwój struktur organizacyjnych ukierunkowanych na przeciwdzia∏anie epidemii. Polega to m. in. na: utworzeniu organizacyjnych struktur rzàdowych zajmujàcych si´ problematykà HIV, AIDS (Krajowe Biuro Koordynacyjne ds. Zapobiegania AIDS przekszta∏cone w 2000 roku w Krajowe Centrum ds. AIDS, Biuro ds. Przeciwdzia∏ania Narkomanii oraz Biuro ds. Zwalczania Przest´pczoÊci Narkotykowej przy Komendzie G∏ównej Policji), ustanowieniu krajowego koordynatora – doradcy ministra zdrowia ds. HIV, AIDS i narkomanii, zwi´kszaniu Êrodków finansowych na prewencj´ HIV, AIDS oraz leczenie chorych na AIDS, a tak˝e zdecydowanym wsparciu organizacji pozarzàdowych dzia∏ajàcych w tym obszarze. Prowadzone dzia∏ania przynoszà wymierne skutki. Dane epidemiologiczne wskazujà na relatywnie niskà dynamik´ wzrostu zaka˝eƒ. Nie powoduje to jednak zmniejszenia dzia∏aƒ edukacyjnoprofilaktycznych. Wa˝nym elementem przeciwdzia∏ania epidemii HIV, AIDS w Polsce b´dzie w przysz∏oÊci równie˝ uczestnictwo w prowadzonym przez Uni´ Europejskà programie zwalczania AIDS i innych chorób zakaênych. Koƒcowym akcentem Konferencji by∏a generalna debata na temat wniosku, ˝e „ochrona zdrowia znajduje si´ w obliczu huraganu radykalnych zmian, które zasadniczo odmienià charakter opieki zdrowotnej”. Burzliwa dyskusja nie przynios∏a rozstrzygni´cia. W przeprowadzonym g∏osowaniu po∏owa uczestników popar∏a wniosek, podczas gdy pozostali uznali, i˝ zachodzàce w sektorze zdrowia zmiany sà naturalnym procesem o charakterze ciàg∏ym i twierdzenie, ˝e wykazujà one szczególne nasilenie jest przedwczesne. Omawiajàc dokonania konferencji nale˝y przypomnieç, ˝e Europejskie Stowarzyszenie Zarzàdzania w Ochronie Zdrowia jest organizacjà dzia∏ajàcà na rzecz poprawy opieki zdrowotnej w Europie poprzez podnoszenie standardów i doskonalenie zarzàdzania. Stowarzyszenie kontroluje Rada Nadzorcza wybierana przez organizacje cz∏onkowskie, którymi sà jednostki i zak∏a- Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS dy opieki zdrowotnej, ró˝norodne struktury organizacyjne ochrony zdrowia oraz instytucje naukowe i edukacyjne z poszczególnych krajów europejskich. EHMA jest otwarta na cz∏onkostwo wszystkich organizacji, które uznaje za zaanga˝owane w popraw´ opieki zdrowotnej w Europie i jest zrzeszeniem korporacyjnym dopuszczajàcym cz∏onkostwo indywidualne tylko w wyjàtkowych okolicznoÊciach. Stowarzyszenie stanowi forum wymiany informacji i doÊwiadczeƒ dla polityków i personelu zarzàdzajàcego wy˝szego szczebla, którzy dostrzegajàc zachodzàce w sektorze zdrowia zmiany, doceniajà wartoÊç i potrzeb´ wspó∏pracy europejskiej dla zachowania konkurencyjnoÊci kierowanych przez nich systemów i instytucji ochrony zdrowia. Stowarzyszenie gromadzi równie˝ mena˝erów odpowiedzialnych za rozwój kadr i szkolenie personelu w sektorze zdrowia. W miar´ jak ogólnonarodowe i regionalne instytucje tracà na znaczeniu i ograniczajà swe funkcje, mena˝erowie napotykajà na trudnoÊci w dost´pie do sieci instytucji, których funkcjonowanie ma zasadnicze znaczenie dla prawid∏owego dzia∏ania medycznego personelu fachowego. EHMA zapewnia w tym zakresie szkolenia, na których okreÊlane sà potrzeby rozwoju instytucjonalnego i wypracowywane nowe metody zaspokojenia tych potrzeb. Zwi´kszenie zapotrzebowania na wykszta∏cone kadry kierownicze ochrony zdrowia owocuje opracowaniem wielu nowych programów szkoleniowych. Na znaczeniu zyskujà równie˝ badania systemów opieki zdrowotnej. EHMA oferuje tu mo˝liwoÊci wymiany doÊwiadczeƒ pomi´dzy europejskimi instytucjami akademickimi i naukowo-badawczymi zajmujàcymi si´ zarzàdzaniem w opiece zdrowotnej. Przynale˝noÊç do Europejskiego Stowarzyszenia Zarzàdzania w Ochronie Zdrowia ma szczególne znaczenie dla instytucji z krajów aplikujàcych do Unii Eu- „RAZEM” preza w Klubie „Woody’s” w Toronto w Kanadzie. Organizatorem tych spotkaƒ b´dzie Komitet Organizacyjny Koncertów Charytatywnych na Rzecz Dzieci ˚yjàcych z HIV Towarzystwo M∏odych i Wolnych „TOLERSEX”. W koncertach wezmà udzia∏ m. in.: Drag Queens, Ewa Bem, Eleni, Halina Fràckowiak, Anna Maria Jopek, Alicja Majewska, Zdzis∏awa SoÊnicka, Ryszard Rynkowski, Pawe∏ Maleƒczuk, Ich Troje. Wszystkie fundusze zgromadzone ze sprzeda˝y biletów oraz dobrowolnych datków przekazane zostanà na konto Stowarzyszenia „Ma∏y Ksià˝´”. Projekt „RAZEM” ma na celu wsparcie osób ˝yjàcych z HIV i AIDS, pomoc zaka˝onym i ich bliskim, a tak˝e uwra˝liwienie spo∏eczeƒstwa na problemy zwiàzane z epidemià i edukacj´ w zakresie profilaktyki HIV. W ubieg∏ym roku w ramach tego projektu 30 listopada w Klubie „Paradise” Stowarzyszenie na Rzecz Prewencji HIV/AIDS i Innych Chorób Przenoszonych Drogà P∏ciowà „TADA” zorganizowa∏o koncert charytatywny, z którego ca∏kowity dochód przekazano na konto Stowarzyszenia Wolontariuszy na Rzecz Dzieci „Ma∏y Ksià˝´”. Organizacja ta powsta∏a z inicjatywy osób zaka˝onych i chorych, wychowujàcych dzieci. Jej celem jest zapewnienie dzieciom dotkni´tym AIDS odpowiedniej edukacji, rehabilitacji, wsparcia i opieki. W koncercie, który cieszy∏ si´ du˝ym zainteresowaniem, wystàpi∏y gwiazdy polskiej sceny muzycznej, m. in. Alicja Majewska, Ewa Bem, Anita Lipnicka, Halina Fràckowiak, Olena Leonenko, Agnieszka Chrzanowska, Marek SoÊnicki i inni. W roku 2001 w ramach projektu „RAZEM x 2” zostanà zorganizowane dwa koncerty charytatywne w Warszawie (w Klubie Muzycznym „Qvo Vadis” i Klubie „Mykonos”) i im- ropejskiej. EHMA zapewnia bowiem swym organizacjom cz∏onkowskim dost´p do danych i informacji dotyczàcych stosownych dzia∏aƒ w Komisji Europejskiej, Parlamencie Europejskim oraz Paƒstwach Cz∏onkowskich Unii Europejskiej. Poprzez swe wydawnictwa EHMA regularnie informuje o aktualnych zagadnieniach ochrony zdrowia i najnowszych wydarzeniach w Unii Europejskiej. Kluczowe problemy zarzàdzania dla zdrowia sà rozpatrywane podczas organizowanych przez stowarzyszenie konferencji, warsztatów i prac grup zadaniowych, a Doroczna Konferencja Stowarzyszenia jest jednym z wa˝niejszych wydarzeƒ w Europie. Doroczna Konferencja EHMA w roku 2002, podczas której b´dà dyskutowane najnowsze idee i rozwiàzania, odb´dzie si´ w Gdaƒsku. dr W∏odzimierz Nowacki Wi´cej informacji na temat organizacji koncertów oraz dzia∏alnoÊci Towarzystwa M∏odych i Wolnych „TOLERSEX” i Stowarzyszenia Wolontariuszy na Rzecz Dzieci „Ma∏y Ksià˝´” znajduje si´ na stronach internetowych www.tolersex.queer.pl i www.maly-ksiaze.org. JeÊli chcesz pomóc przy organizacji koncertów lub w inny sposób wesprzeç organizatorów prosimy o kontakt: TMiW „TOLERSEX” e-mail: [email protected] tel. +48 603 539 114 koordynator koncertów Robert P. ¸ukasik gr 5 Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS STOWARZYSZENIE TADA Lata 90 - te w Polsce to nie tylko intensywne zmiany polityczne i ekonomiczne, to równie˝ zmiany w sferze spo∏ecznej. Du˝a ruchliwoÊç, nowy system wartoÊci, styl ˝ycia nastawiony na konsumpcj´ dóbr materialnych, zmiana zachowaƒ seksualnych – to tylko wybrane przyk∏ady zmian spo∏ecznych dokonujàcych si´ w Polsce. Zachodzàce przeobra˝enia (obok skutków pozytywnych) powodujà nowe zagro˝enia, takie jak: wzrost problemów niedostosowania spo∏ecznego, problem uzale˝nieƒ, nowà obyczajowoÊç seksualnà (wczesna inicjacja seksualna, cz´sta zmiana partnerów seksualnych). Te nowe problemy spo∏eczne w sposób bezpoÊredni lub poÊredni powodujà zagro˝enia zdrowotne, wÊród których problem szczególny stanowi rozprzestrzenianie si´ zaka˝enia HIV. Stowarzyszenie na Rzecz Prewencji HIV/AIDS i Innych Chorób Przenoszonych Drogà P∏ciowà „TADA” od szeÊciu lat dociera z dzia∏aniami profilaktycznymi do osób szczególnie ryzykownie zachowujàcych si´ w kontekÊcie problemu HIV, AIDS. Sà to osoby sprzedajàce us∏ugi seksualne (m´˝czyêni i kobiety), ich potencjalni klienci, osoby homoseksualne oraz m∏odzi ludzie w okresie licznych inicjacji spo∏ecznych. G∏ównym celem naszej dzia∏alnoÊci jest przeciwdzia∏anie rozprzestrzenianiu si´ zaka˝eƒ HIV oraz STD poprzez propagowanie bezpieczniejszych zachowaƒ seksualnych. WÊród szczegó∏owych celów programu Stowarzyszenia wyró˝niç mo˝na m. in. dostarczanie informacji na temat HIV i STD, propagowanie zasad bezpieczniejszego seksu, tworzenie grup wsparcia psychospo∏ecznego dla osób ryzykowanie zachowujàcych si´, obni˝anie poziomu l´ku u osób zaka˝onych i zdrowych, zmiana postaw spo∏ecznych w kierunku wi´kszej tolerancji wszelkich odmiennoÊci spo∏ecznych. Dzia∏ania profilaktyczne cz´sto realizujemy w grupach naznaczonych pi´tnem dewiacji spo∏ecznej. Musimy wi´c pos∏ugiwaç si´ specyficznymi metodami pracy, które umo˝liwiajà dotarcie do naszych klientów. Takà sprawdzonà formà pracy jest streetwork. Jest to metoda polegajàca na bezpoÊrednich kontaktach z adresatami naszych dzia∏aƒ. Pracujemy wi´c na ulicy, w pubach, na dworcach, przejÊciach granicznych, w agencjach towarzyskich, klubach gejowskich itp. Streetwork jest metodà pracy, na którà sk∏ada si´ wiele strategii. Jednà z wa˝niejszych jest przygotowywanie odpowiednich materia∏ów oÊwiatowych, wspierajàcych nasze dzia∏ania. Najcz´Êciej sà to ulotki Prostytucja w Europie Ârodkowej i Wschodniej W dniach 21-23 wrzeÊnia 2001 roku Stowarzyszenie na Rzecz Prewencji HIV/AIDS i Innych Chorób Przenoszonych Drogà P∏ciowà „TADA“ we wspó∏pracy z Krajowym Centrum ds. AIDS i TAMPEP International Foundation zorganizowa∏o w Warszawie seminarium na temat „Prostytucja w Europie Ârodkowej i Wschodniej”. G∏ównym celem seminarium by∏o zdiagnozowanie skali prostytucji oraz zagro˝eƒ zdrowotnych, zwiàzanych z problemem HIV, AIDS w krajach Europy Ârodkowej i Wschodniej, a tak˝e wypracowanie zasad wspó∏pracy mi´dzynarodowej na rzecz osób ryzykownie zachowujàcych si´ w kontekÊcie HIV, AIDS, stworzenie p∏aszczyzny wymiany informacji o organizacjach, instytucjach oferujàcych pomoc medyczno-socjalnà osobom pracujàcym w seks-biznesie. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele organizacji pozarzàdowych z Europy Wschodniej i Ârodkowej, którzy aktywnie pracujà w Êrodowisku osób sprzedajàcych us∏ugi seksualne (17 osób z krajów Europy Ârodkowej i Wschodniej). Do udzia∏u w seminarium zaprosiliÊmy równie˝ przedstawicieli organizacji pozarzàdowych i instytucji od wielu lat zajmujàcych si´ podobnymi problemami w Europie Zachodniej. Bardzo nam zale˝a∏o, aby osoby te 6 mog∏y si´ podzieliç z nami swoim doÊwiadczeniami w zakresie profilaktyki HIV, AIDS realizowanej w takich krajach, jak Holandia, Niemcy, Francja, W∏ochy. Efekty zorganizowanego seminarium to m. in.: • zdiagnozowanie skali problemu prostytucji w krajach europejskich, • wymiana doÊwiadczeƒ w zakresie najbardziej skutecznych metod realizowania profilaktyki HIV, AIDS w Europie, • wypracowanie zasad lobbyingu na p∏aszczyênie lokalnej, regionalnej i mi´dzynarodowej, • zdefiniowanie najwi´kszych problemów w funkcjonowaniu programów profilaktycznych HIV, AIDS w Êrodowisku osób sprzedajàcych seks i ustalenie metod pokonywania ich; • wymiana materia∏ów oÊwiatowych opracowywanych przez uczestniczàce w seminarium organizacje. Ponadto podczas seminarium poruszyliÊmy takie kwestie, jak: rola organizacji pozarzàdowych w prewencji HIV, AIDS, diagnoza sytuacji dotyczàcej dzia∏aƒ prewencyjnych HIV, AIDS w krajach Europy Ârodkowej i Wschodniej, migracja i handel kobietami. Uczestnicy mieli równie˝ mo˝liwoÊç zaprezentowania swoich organizacji, celu i formy (np. „Proste rady dla kobiet sprzedajàcych seks”, „BHP w prostytucji”, „Bezpieczniejszy seks m´sko-m´ski”) i gad˝ety. W przypadku imprez masowych organizowanych dla m∏odzie˝y i doros∏ych proponujemy odbiorcom akcje profilaktyczne, które polegajà na happeningu, rozdawaniu materia∏ów oÊwiatowych, prowadzeniu poradnictwa indywidualnego i grupowego. Takie dzia∏ania przeprowadzaliÊmy m. in. na szczeciƒskich Dniach Morza, festiwalu „FAMA”, „Woodstock” i w Jarocinie. Program Stowarzyszenia realizujemy w szeÊciu miastach Polski: Szczecinie, Warszawie, Gdaƒsku, Zielonej Górze, Poznaniu, Bia∏ymstoku. We wszystkich Êrodowiskach, do których docieramy zauwa˝amy du˝à akceptacj´ naszych form dzia∏ania. Cz´sto bywa, ˝e obecnoÊç wÊród klientów stawia przed nami nowe wyzwania i stajemy si´ doradcami psychosocjalnymi w szerokim tego s∏owa znaczeniu. Siedziba Stowarzyszenia mieÊci si´ w Szczecinie, przy ul. Ma∏kowskiego 9/2, numer telefonu (i faksu): (091) 433-44-58, e-mail: [email protected] . Zapraszamy równie˝ do odwiedzenia naszej strony internetowej: www.tada.pl. dr Anna Nowak Ogólnopolski Koordynator Stowarzyszenia ich dzia∏alnoÊci. Zaj´liÊmy si´ tak˝e aspektami politycznymi, etycznymi i prawnymi prostytucji. Jednym z najwi´kszych sukcesów spotkania by∏o nawiàzanie roboczych kontaktów Stowarzyszenia TADA z organizacjami pozarzàdowymi, pracujàcymi w rejonie pogranicza wschodniego i zachodniego Polski. Nawiàzanie takiej wspó∏pracy jest wed∏ug nas bardzo wa˝ne, gdy˝ problemy zwiàzane z prostytucjà i zagro˝eniami zdrowotnymi z racji uprawiania prostytucji sà problemami transgranicznymi. Polska jest krajem nie tylko du˝ej dynamiki tych problemów, ale równie˝ miejscem docelowym prostytucji z krajów Europy Wschodniej i krajem tranzytowym prostytucji z Europy Wschodniej w kierunku Europy Zachodniej. Podobne uwarunkowania kulturowe zjawisk spo∏ecznych w tym regionie Europy sà dodatkowym argumentem przemawiajàcym za nawiàzaniem wspó∏pracy mi´dzynarodowej w zakresie realizowania programów profilaktyki HIV, AIDS. Mamy nadziej´, ˝e efektem nawiàzanej wspó∏pracy b´dzie redukcja zagro˝eƒ zdrowotnych w kontekÊcie problemu HIV, AIDS. dr Anna Nowak Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS SERIA „AIDS I PRAWO” przypadkami zaka˝enia HIV (kontakty seksualne, udzielanie Êwiadczeƒ zdrowotnych, zaka˝enia HIV w zak∏adach karnych). pod redakcjà naukowà prof. dr. hab. Andrzeja J. Szwarca BOGUS¸AW JANISZEWSKI HIV I AIDS W ZAK¸ADACH KARNYCH. PROBLEMY PRAWNOKARNE Seria wydawnicza „AIDS i Prawo” docelowo ma zawieraç kilkanaÊcie pozycji wyjaÊniajàcych problemy prawne zwiàzane z zaka˝eniem HIV i chorobà AIDS. W roku 1998 zosta∏ opublikowany pierwszy tom cyklu pt. „Diagnostyka zaka˝eƒ HIV i problemy prawne” autorstwa Wioletty Pigulskiej. Zasadniczym celem pracy by∏o omówienie kwestii prawnych wià˝àcych si´ z wykonywaniem badaƒ, które stwierdzajà lub wykluczajà zaka˝enie HIV. Nak∏ad tego opracowania zosta∏ ju˝ wyczerpany, istnieje jedynie mo˝liwoÊç skorzystania z pojedynczych egzemplarzy. W Krajowym Centrum i stacjach sanitarno – epidemiologicznych dost´pne sà natomiast nast´pujàce publikacje z tej serii: RAFA¸ SZCZEPANIAK ODPOWIEDZIALNOÂå ODSZKODOWAWCZA ZA ZAKA˚ENIE HIV Opracowanie skierowane jest zw∏aszcza do osób cz´sto stykajàcych si´ z problemami prawnymi zwiàzanymi z HIV i AIDS. Adresatami sà pracownicy s∏u˝by zdrowia i placówek penitencjarnych, pedagodzy, psychologowie, nauczyciele, a tak˝e s´dziowie i prokuratorzy. Ksià˝ka sprzyja upowszechnieniu wiedzy o ró˝nych problemach prawnych zwiàzanych z HIV i AIDS. Autor omawia zasady i przes∏anki cywilnej odpowiedzialnoÊci odszkodowawczej za zaka˝enie innej osoby wirusem HIV oraz sposoby wynagrodzenia szkody. Analizuje tak˝e wybrane zagadnienia wià˝àce si´ z najbardziej typowymi Autor kolejnej pozycji rozwa˝a, w jaki sposób i czy w ogóle zaka˝enie HIV lub choroba AIDS majà wp∏yw na wymiar sprawiedliwoÊci, zw∏aszcza w jego etapie realizacyjnym, tj. wykonywaniu kary pozbawienia wolnoÊci. Pobyt osób zaka˝onych bàdê chorych w zak∏adach karnych wià˝e si´ z wieloma problemami natury prawnej, których rozwiàzanie bywa cz´sto dyskusyjne. Opracowanie zawiera wi´c przeglàd regulacji prawnych obejmujàcych wymiar i wykonanie kary. Podejmuje tak˝e wàtki merytoryczne istotne dla decyzji sàdu, przed którym staje oskar˝ony. Autor uwzgl´dni∏ w ksià˝ce informacje uzyskane od pracowników wi´ziennictwa. Zwróci∏ zw∏aszcza uwag´ na opini´ s∏u˝b medycznych, majàcych najlepszy poglàd na praktyk´ wykonywania kary pozbawienia wolnoÊci wobec osób ˝yjàcych z HIV i AIDS. Praca s∏u˝y przybli˝eniu tej trudnej problematyki ludziom (cz´sto bez przygotowania prawniczego), którzy przypadkowo lub zawodowo stykajà si´ z zaka˝onymi i chorymi. TOMASZ SOKO¸OWSKI PROBLEMATYKA AIDS W ÂWIETLE PRAWA RODZINNEGO Opracowanie, po raz pierwszy w polskiej literaturze naukowej, porusza tematyk´ HIV, AIDS w kontekÊcie prawa rodzinnego. Skierowane jest przede wszystkim do pracowników s∏u˝by zdrowia i placówek penitencjarnych, pedagogów, psychologów, nauczycieli, s´dziów, adwokatów i prokuratorów. Problemy prawne z zakresu prawa rodzinnego, pojawiajàce si´ w rodzinie w zwiàzku z zaka˝eniem HIV i zachorowaniem na AIDS, nie sà regulowane specjalnymi ustaleniami prawnymi. Rozwiàzuje si´ je z uwzgl´dnieniem ogólnie obowiàzujàcych przepisów prawa rodzinnego, co z uwagi na specyfik´ zaka˝enia HIV wywo∏uje wiele pytaƒ, wàtpliwoÊci i kontrowersji. Autor postuluje potrzeb´ rozwa˝enia tych problemów i upowszechnienia rozwiàzaƒ prawnych, obowiàzujàcych w tym zakresie. Dlatego te˝ przybli˝ajàc problemy prawne zwiàzane z zaka˝eniem HIV i chorobà AIDS w rodzinie, uwzgl´dnia wiele czynników, m. in. istot´ zaka˝enia, konsekwencje, jakie wynikajà z tego powodu dla ˝ycia i zdrowia innych osób, stwierdzenie oraz ujawnienie zaka˝enia i choroby, a tak˝e ÊwiadomoÊç tych faktów u pozosta∏ych cz∏onków rodziny. Autor rozwa˝a znaczenie wymienionych przyczyn oraz wielu innych okolicznoÊci dla wa˝noÊci aktu zawarcia i mo˝liwoÊci rozwiàzania ma∏˝eƒstwa, ustala wzajemne prawa i obowiàzki ma∏˝onków, rodziców i dzieci. AGNIESZKA LISZEWSKA, WOJCIECH ROBACZY¡SKI AIDS A TAJEMNICA LEKARSKA Informacja o zaka˝eniu HIV, jak ka˝da informacja o stanie zdrowia pacjenta, obj´ta jest tajemnicà lekarskà. Naruszenie tej tajemnicy i poinformowanie osoby trzeciej o rozpoznaniu zaka˝enia, stanowi przest´pstwo opisane w kodeksie karnym. W publikacji poÊwi´conej temu problemowi, autorzy przedstawili êród∏a prawnego obowiàzku zachowania tajemnicy lekarskiej. Omówili tak˝e sytuacje, w których lekarz mo˝e wbrew woli pacjenta ujawniç informacj´ stanowiàcà tajemnic´ zawodowà. PodkreÊlili jednak, ˝e dozwolone jest to jedynie wtedy, gdy istnieje realne niebezpieczeƒstwo przeniesienia zaka˝enia na innà osob´. Dochowanie tajemnicy zawodowej obowiàzuje nie tylko lekarzy. Dotyczy tak˝e s∏u˝b medycyny pracy oraz piel´gniarek prowadzàcych dokumentacj´ medycznà. Autorzy monografii uÊwiadamiajà, ˝e dane o zdrowiu pacjenta podlegajà prawnej ochronie, a ich ujawnienie stanowi przest´pstwo Êcigane z oskar˝enia publicznego. Publikacja jest pierwszym w Polsce tak obszernym opracowaniem zagadnieƒ zwiàzanych z tajemnicà lekarskà. Stanowi êród∏o wiadomoÊci przede wszystkim dla prawników i pracowników s∏u˝by zdrowia. Ewa Ankiersztejn 7 Biuletyn Informacyjny Krajowego Centrum ds. AIDS W dniach 5 - 8 wrzeÊnia 2001 r. w Warszawie odby∏a si´ VIII Europejska Konferencja dotyczàca Rehabilitacji i Polityki Przeciwdzia∏ania Narkomanii. By∏a to pierwsza tego typu Konferencja w Polsce zorganizowana pod auspicjami Europejskiej Federacji Spo∏ecznoÊci Terapeutycznych /EFTC/. Has∏o przewodnie obrad brzmia∏o: XXI wiek - wartoÊci duchowe i etyczne w prewencji, leczeniu i badaniach. G∏ównym celem Konferencji by∏o u∏atwienie wymiany pomys∏ów i doÊwiadczeƒ pomi´dzy osobami pracujàcymi w ró˝nych spo∏ecznoÊciach terapeutycznych na ca∏ym Êwiecie. W czasie spotkania ludzie mogli Konferencje Spotkania Wydarzenia 3rd International Conference on Adverse Drug Reactions and Lipodystrophy in HIV 23-26. 10. 2001 Ateny, Grecja E-mail: [email protected], [email protected] URL: www.intmedpress.com/lipodystrophy Tel.: +44 20 7398 0500 Fax: +44 20 7398 0501 W programie: etiologia zaburzeƒ metabolicznych – zapobieganie i leczenie, przedstawienie najnowszych badaƒ. Kontakt: Taryn Arnold 10th International Conference of People Living with HIV/AIDS uczyç si´ od siebie, dyskutowaç i udoskonalaç nowe projekty i rozwiàzania niezb´dne w przysz∏ej, efektywnej rehabilitacji i polityce przeciwdzia∏ania narkomanii. GoÊciliÊmy w Warszawie ∏àcznie 350 osób z: Norwegii, Belgii, Holandii, Francji, Niemiec, Danii, Finlandii, USA, W∏och, Grecji, Nowej Zelandii, Australii, Rosji, Wielkiej Brytanii, ¸otwy, Litwy, Estonii, Bu∏garii, Hiszpanii i Szkocji. W trakcie sesji plenarnych, warsztatów i dyskusji panelowych wystàpi∏o ogó∏em 80 wyk∏adowców. Tematy poruszane w trakcie obrad to: • filozofia i rozwój duchowy; • zaanga˝owanie rodziny w terapi´; • m∏odzi ludzie: przeciwdzia∏anie, nowe trendy i wczesna interwencja w odniesieniu do alkoholu i narkotyków; • nowe wyzwania w rehabilitacji i polityce przeciwdzia∏ania narkomanii; • schorzenia specyficzne towarzyszàce narkomanii; • walka z narkomanià w Êwietle prawa; • aktualne wyniki i zaawansowanie w technologii badaƒ. Bardzo wa˝nà cz´Êcià Konferencji by∏ Dzieƒ Polski oraz wizyty w oÊrodkach rehabilitacyjnych. Dzieƒ Polski odby∏ si´ w malowniczej miejscowoÊci Rynia nad Zalewem Zegrzyƒskim. By∏ integracyjnym, towarzyskim spotkaniem, podczas którego mo˝na by∏o zapoznaç si´ z dorobkiem polskich spo∏ecznoÊci terapeutycznych. Ka˝da z nich prezentowa∏a swoje osiàgni´cia przygotowujàc program artystyczny oraz wystaw´ w∏asnych prac. Wieczór w Rynii by∏ niezapomniany równie˝ z tego wzgl´du, i˝ podczas jego trwania uczczono 25 rocznic´ powstania Europejskiej Federacji Spo∏ecznoÊci Terapeutycznych. Wizyty w poszczególnych oÊrodkach rehabilitacyjnych usytuowanych w pobli˝u Warszawy by∏y równie du˝ym prze˝yciem zarówno dla goÊci konferencyjnych, jak i dla spo∏ecznoÊci oÊrodkowych. Nawiàzano wówczas wiele znajomoÊci, które zaowocowaç mogà w przysz∏oÊci dalszà wspó∏pracà. Mamy nadziej´, ˝e Konferencja spe∏ni∏a swoje g∏ówne za∏o˝enie - da∏a gwarancj´ wymiany doÊwiadczeƒ na wielu szczeblach, co doprowadzi do jeszcze lepszej pomocy wychowawczej i terapeutycznej. International Society for Quality of Life Research 2001 Annual Conference The North American AIDS Treatment Action Forum (NATAF) 2001 07-10. 11. 2001 2-5. 12. 2001 Amsterdam, Holandia URL: www.docguide.com/crc.nsf/congresses/ E-mail: [email protected] Tel.: +31 703-556-9222 Fax: +31 703-556-8729 E-mail: [email protected] Tel./fax: 003613273864; kontakt: Monica Ciupagea W programie: strategie pomocy i doradztwa osobom ˝yjàcym z HIV/AIDS, zagadnienia zwiàzane z leczeniem. Hope 2002: The 2nd International Conference on Substance Abuse and HIV/AIDS Prevention and Control 01-03. 12. 2001 Mumbai, India E–mail: [email protected] URL: http://www.hopeconference.org Tel.: 0091-22-345 3253 Fax: 0091-22-342 1416 W programie: HIV a IDU, êród∏a informacji, strategie zarzàdzania, metody leczenia AIDS, problematyka uzale˝nieƒ. Fifth International Conference on Home and Community Care for Persons Living with HIV/AIDS 17-20. 12. 2001 Chiang Mai, Thailand URL: http://www.hiv2001.com W programie: zagadnienia dost´pnoÊci leczenia, pomocy socjalnej, zarzàdzania, problemy osób ˝yjàcych z HIV/AIDS. 27-31. 10. 2001 Redakcja: Port-of-Spain, TD, Hiszpania E-mail: [email protected] URL:http:// www.comminit.com/events_cal/2001/91-event.html W programie: kszta∏towanie ÊwiadomoÊci spo∏ecznej, grupy wsparcia dla ludzi ˝yjàcych z HIV i AIDS. Wydawca: Adres redakcji: Nak∏ad: Agata Piotrowska oprac. am-b Redaktor Naczelny - Anna Lis Sekretarz Redakcji - Ewa Ankiersztejn Krajowe Centrum ds. AIDS ul. Samsonowska 1, 02-829 Warszawa, tel./fax: (022) 641 84 06 e-mail: [email protected], www.aids.gov.pl 5 000 egz. Egzemplarz bezp∏atny. Redakcja zastrzega sobie prawo adiustacji i skracania artyku∏ów. Materia∏ów nie zamówionych nie zwracamy.
