Mare liberum w myśli polityczno-prawnej Fernando Vázqueza de

dr hab. Patrycja Jakóbczyk-Adamczyk prof. UJK
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
Filia w Piotrkowie Trybunalskim
Mare liberum w myśli polityczno-prawnej
Fernando Vázqueza de Menchaca (1512-1569)
W formułowanych w XVII w. podstawach nowożytnego prawa międzynarodowego
dyskusja nad koncepcją morza jako przestrzeni otwartej (mare liberum) bądź zamkniętej
(mare clausum) stanowiła kontynuację sporów toczonych od czasów starożytnych.
Przełomowa i nowatorska w wielu aspektach myśl Grocjusza czerpała z dorobku XVIwiecznej hiszpańskiej szkoły prawa. W okresie, kiedy Hiszpania zdobywała kontrolę nad
szlakami atlantyckimi, przedstawiciele szkoły zakorzenionej w tradycji scholastycznej
dowodzili słuszności zasady wolności mórz. Argumentacja uczniów F. de Vitorii zazwyczaj
wolna była od teologicznej polemiki i politycznego umotywowania. W koncepcji F. Vázqueza
de Menchaca przebija racjonalizm i historyczne uzasadnienie wywodu. U jej podstaw leżą
utylitaryzm
i
podejście
indywidualistyczne. Autor
uchodzi
za
prekursora
myśli
prawnonaturalnej. Swój pogląd na kwestię statusu mórz, prawo do żeglugi, a pośrednio
handlu, przedstawił w wydanym w 1564 r. traktacie Controversiarum illustrium aliarumque
usu frequentium libri tres.