INFORMACJE DLA STUDENTÓW PROGRAM CHEMII OGÓLNEJ I


INFORMACJE DLA STUDENTÓW
PROGRAM CHEMII OGÓLNEJ I NIEORGANICZNEJ ORAZ ANALIZY JAKOŚCIOWEJ
WYKŁADY: 15 godzin
Tematyka wykładów:
 Budowa atomu i układ okresowy pierwiastków.
 Przewidywanie właściwości fizycznych i chemicznych pierwiastków i związków chemicznych
na podstawie struktury elektronowej oraz podstawowych parametrów takich jak: promieo
atomowy i jonowy, elektroujemnośd, potencjał jonizacyjny, powinowactwo elektronowe.
 Wiązania chemiczne. Rodzaje wiązao - jonowe, kowalencyjne, koordynacyjne, metaliczne,
wodorowe i mechanizmy ich tworzenia.
 Budowa przestrzenna cząsteczek.
 Właściwości pierwiastków poszczególnych grup układu okresowego: ogólna charakterystyka
pierwiastków bloku s, p i d.
 Tworzenie i właściwości niektórych związków chemicznych oraz ich funkcje w układach
biologicznych.
DWICZENIA:
Dwiczenia laboratoryjne obejmują teoretyczne (7 godz.) i praktyczne (20 godz.)
zagadnienia chemii ogólnej, obliczenia chemiczne (3 godz.) oraz wykonanie analizy jakościowej
związków nieorganicznych w roztworach wodnych (15 godz.).
Tematyka praktycznych zajęd laboratoryjnych:
 Szybkośd reakcji chemicznych i stan równowagi. Badanie wpływu różnych czynników na
szybkośd reakcji i jej stan równowagi w roztworach wodnych. 3h
 Kwasy i zasady. Dysocjacja kwasów, zasad i soli. Obliczenia pH roztworów. 3h
 Hydroliza soli. Badanie odczynu roztworów soli, oraz wpływ różnych czynników na pH.
Roztwory buforowe. 3h
 Reakcje redoks. Badanie właściwości utleniających i redukujących podstawowych związków
chemicznych. Wpływ pH na przebieg reakcji redoks. Zastosowanie utleniaczy i reduktorów w
analizie związków. 4h
 Zagadnienia związane z rozpuszczalnością związków chemicznych w wodzie - stałe
rozpuszczalności. Wpływ środowiska na rozpuszczalnośd związków. 3h
 Podstawy teorii związków kompleksowych. Reakcje kompleksowania w roztworach wodnych
ze szczególnym uwzględnieniem kationów metali i ligandów o znaczeniu biologicznym. 4h
Tematyka zajęd w grupach łączonych (teoria i obliczenia chemiczne)
Przepisy BHP obowiązujące w laboratorium chemicznym i regulamin zajęd. 1 h
Szybkośd reakcji chemicznych i stan równowagi. 1h
Obliczenia związane z przeliczaniem stężenia roztworów (procentowe, molowe), 1h
Teorie kwasów i zasad. Stałe dysocjacji wody, kwasów i zasad. 1h
Hydroliza soli (reakcje protolityczne). Roztwory buforowe i ich znaczenie w chemii, biochemii i
organizmie człowieka. 1h
6. Obliczenia pH roztworów wodnych kwasów zasad i soli. 1h
7. Reakcje redoks (podstawy teoretyczne). Znaczenie biologiczne procesów redoks. 1h
8. Zagadnienia teoretyczne związane z rozpuszczalnością związków chemicznych w wodzie - stałe
rozpuszczalności. 1h
1.
2.
3.
4.
5.
9. Obliczanie rozpuszczalności związków na podstawie stałych rozpuszczalności. 1h
10. Podstawy teorii związków kompleksowych. Ligandy jedno- i wielokoordynacyjne.
Nomenklatura związków kompleksowych. 1h
Tematyka zajęd z analizy jakościowej
1. Trzy analizy kationów
2. Trzy analizy anionów
3. Jedna analiza substancji stałej (sól, kwas) rozpuszczalnej w wodzie
PROGRAM ZAJĘD LABORATORYJNYCH "Chemia ogólna i nieorganiczna" dla I roku:
DWICZENIE 1:
Zajęcia w grupach łączonych: rozdanie sprzętu, regulamin, przepisy BHP, szybkośd reakcji
i stan równowagi (teoria).
P r a k t y c z n i e:
1. Wpływ katalizatora na rozkład H2O2
2. Wpływ wielkości powierzchni reagentów (CaCO3)
3. Wpływ stężenia reagentów na stan równowagi chemicznej reakcji
DWICZENIE 2:
Zajęcia w grupach łączonych: sprawdzian 1 z dw. 1, podstawowe obliczenia chemiczne
(stężenia procentowe i molowe),dysocjacja: elektrolity słabe i mocne, stała i stopieo
dysocjacji, pH i wskaźniki, teorie kwasów i zasad.
P r a k t y c z n i e:
1. Określanie pH roztworów za pomocą wskaźników
2. Wpływ soli słabego kwasu i mocnej zasady na dysocjację słabego kwasu
3. Wpływ soli słabej zasady i mocnego kwasu na dysocjację słabej zasady
DWICZENIE 3:
Zajęcia w grupach łączonych: sprawdzian 2 z dw. 2; hydroliza soli i roztwory buforowe,
obliczenia chemiczne (stała, stopieo dysocjacji, pH roztworów).
P r a k t y c z n i e:
1. Badanie odczynu wodnych roztworów soli
2. Wpływ rozcieoczenia na reakcję hydrolizy
DWICZENIE 4:
Zajęcia w grupach łączonych: sprawdzian 3 z dw. 3; zagadnienia teoretyczne związane z
rozpuszczalnością związków chemicznych w wodzie - stałe rozpuszczalności, obliczanie
rozpuszczalności związków na podstawie stałych rozpuszczalności .
P r a k t y c z n i e:
1. Wytrącanie frakcjonowane
2. Selektywne wytrącanie
3. Wpływ pH roztworu na wytrącanie siarczków kationów metali
4. Otrzymywanie soli trudno rozpuszczalnej z innej soli trudno rozpuszczalnej
DWICZENIE 5:
Zajęcia w grupach łączonych: sprawdzian 4 z dw. 4; reakcje redox – potencjał redox, pisanie
reakcji redox, wpływ różnych czynników na przebieg reakcji (pH); obliczenia
stechiometryczne
P r a k t y c z n i e:
1. Reakcje metali z kwasami i zasadami (amfoteryczność)
2. Reaktywnośd niemetali (reakcje z fluorowcami)
3. Wpływ pH (KMnO4 w różnych środowiskach reakcji)
DWICZENIE 6 :
Zajęcia w grupach łączonych: sprawdzian 5 z dw. 5; podstawowe pojęcia w chemii
koordynacyjnej, nazewnictwo, obliczenia chemiczne (rozpuszczalność, Ks)
P r a k t y c z n i e:
1. Ligandy jednokoordynacyjne
2. Woda jako ligand
3. Anion wodorotlenowy jako ligand
4. Amoniak jako ligand
5. Porównanie trwałości kompleksów Fe(III) z różnymi ligandami
6. Tworzenie kompleksów kationowych i anionowych
ANALIZA JAKOŚCIOWA
DWICZENIE 7:
Sprawdzian 6 z dw. 6
1. Analiza 1: 1- 2 kationy I lub II grupy anal.
2. Analiza 2: 1- 2 kationy III grupy anal.
DWICZENIE 8:
Sprawdzian 7 z dw. 7
1. Analiza 3: 2 kationy IV grupy anal.
2. Analiza 4: 2 aniony I - II
DWICZENIE 9:
Sprawdzian 8 z dw. 8
1. Analiza 5: 2 aniony III – IV grupy anal.
2. Analiza 6: 2 aniony V - VIII grupy anal.
3. Analiza 7: substancja stała rozpuszczalna w wodzie (kwas, sól)
SPOSÓB ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
Kolokwium zaliczeniowe z dwiczeo zgodnie z regulaminem przedmiotu.
Egzamin pisemny po pierwszym semestrze.
REGULAMIN DWICZEO Z CHEMII OGÓLNEJ I ANALIZY JAKOŚCIOWEJ
dla I roku Oddziału Medycyny Laboratoryjnej
1. Kryteria zaliczenia dwiczeo
a) obecnośd obowiązkowa (brak możliwości odrabiania dwiczeo)
b) wykonanie i prawidłowe opisanie wszystkich doświadczeo zawartych w skrypcie z
chemii ogólnej
c) wykonanie 7 analiz
d) zdanie kolokwium zaliczeniowego na co najmniej 40% maksymalnej liczby punktów.
2. Student zobowiązany jest do wykonania 7 analiz w tym trzech kationów, trzech anionów,
oraz jednej analizy ciała stałego (kation + anion). Każda analiza oceniana jest na 2 punkty i
zawiera maksymalnie dwa jony do wykrycia. Warunkiem zaliczenia dwiczeo jest wykonanie
wszystkich 7 analiz i uzyskanie minimum 8 pkt. W wypadku uzyskania mniejszej ilości
punktów student obowiązany jest wykonad analizy dodatkowe (w ramach godzin dwiczeo)
spośród uprzednio źle wykonanych.
3. Studenci, którzy uzyskają 40% punktów z 8 sprawdzianów z wiadomości dotyczących
tematyki dwiczeo są zwolnieni z kolokwium zaliczeniowego. Nieobecnośd na sprawdzianie
skutkuje zerowym dorobkiem punktowym.
4. Dla studentów, którzy uzyskali negatywny wynik kolokwium zaliczeniowego przewidziany jest
1 termin poprawkowy przed sesją egzaminacyjną.
Drugi termin poprawkowy kolokwium odbędzie się łącznie z egzaminem w I terminie sesji
egzaminacyjnej.
ZALECANE MATERIAŁY SZKOLENIOWE I POMOCE NAUKOWE:
1.
2.
3.
4.
5.
Lee J.D.: Zwięzła chemia nieorganiczna, PWN, W-wa
Cotton F.A., Wilkinson G., Gaus P.L.: Chemia nieorganiczna. Podstawy, PWN, W-wa
Szmal Z.S., Lipiec T.: Chemia analityczna z elementami analizy instrumentalnej, PZWL, W-wa
Lippard S.J., Berg J.M.: Podstawy chemii bionieorganicznej, PWN, W-wa
Praca zbiorowa pod redakcją J. Ochockiego „ Dwiczenia z chemii ogólnej z elementami chemii
nieorganicznej i bionieorganicznej” (skrypt, wersja dla studentów OML), Wydawnictwo UM w
Łodzi, 2008