Autoreferat dr K. Szymańskiej - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Autoreferat dr K. Szymańskiej - Warszawski Uniwersytet Medyczny

AUTOREFERAT
Dr n. med. Krystyna Szymariska
Klinika Psychiatrii Wieku Rozwojowego
Warszawski
U
niwersytet Medyczny
Oddziat Neurologii i Pediatrii
Samodzielny Publiczny Dzieciqcy Szpital Kliniczny
ul, Marszaikowska 24
00-576 Warszawa
I. PRZEBIEG PRACY ZAWODOWIIJ:
1,982-L986 Instytut Matki i Dzir:cka; Klinika Neurologii Dzieci
podyplomowy w Instytucie Matl,li i Dziecka)
1986-1989
Ped iatryczn a Przychod
nia Rejonowa Zes;potu Opieki
i
ZcJ
rowotnej
1989-2009 Instytut Matki iDziecka; Klinika Neurologii Dzierci iMlodzie2y (poczqtkowo
stanowisku starszego asystenta, a od roku j_999 adiurnkta)
2009- do chwiliobecnejZaklad Neuropatologii Do6wiadczalnerjiKlirricznej, Instytut MecJycy
Do(wiadczalnej iKlinicznej im. [Vl, Mossakowskiego pAN
201'0-20t2 Poradnia Rehabilitacji Neurologicznej dla Dzieci i Vliodzierzy,,AGA" Stowarzvszenr;r
,,Po pierwsze rodzina" w Warszawie ul, Barska 2"8/30 (w latacir ZOl,I-Z0l,2funkcja kierownli<a
tej Poradni)
2009-do chwili obecnej Samorlzielny publ
Marszaikowska 24
2009- do chwili obecnej Klinika psychiatrii Wie
Medycznego mieszczqca siq w SpDSK ul, Marsz
Paidziernik 20L2-do chwili obecnej Kierow
Neurolo5;ii i Pediatrii w SPDSK ul. Marszalkows
II. WYKSZTATCENIE:
I97I-I975 Liceum O96lnoksztalcqcego nr XV
irn.
N.
Znnicl'rowskiej
-
klasa
z
jqzykif
rrr
wykladowym francuskim
r9B2
-
Dyplom wydziatu Lekarskiego Akademii Medyczne j w warszawie
1986
-
Specjalizacja lo z pediatrii (Klinika Pediatrii w Instytucie Matki i Dziecka)
1994- Specjalizacja llo z neurologiidzieciqcej (Klinika Neurologii Dzieci i Mlodzie2v w Instvtubie
Matki i Dziecka)
-
stopieri doktora naukl medycznych z wyr62nienienr na podstawie pracy bt.
,,Por6wnanie stanu neurologicznego izachowania siq noworoclk6w donoszolvch ola,
urodzonych przedwczeSnie badanych w 40 tygodniu wieku biologicznego" promotor: prgf. dr
1999
hab. n. med. Jagna Czochadska. Recenzenci prof. dr hab. n. med. Ewa Helwich i prof. dr hdn.
n. med. wojciech stu2ewski. obrona - Instytut Matki i Dzieckra w wars;zawie.
Dodatkowe wyksztatcenie
:
International lnterdisciplinary Course on MRI
-
Ultrasourrd
-
CT
in Neuropaediatnics,
19913
Gmunden, Austria
Advanced Course of the European Society of Magnetic Resonance in Neuropediatrics ESMRN,
2000 Marsylia, Francja
Podstawy elektroencefalografii wieku rozwojowego - czq(6 l, Instytut Matki i Dziecka Klinika
Neurologii, Epileptologii iZaburzeri Snu u Dzieci iMtodzie2y,2OD6
Podstawy elektroencefalografii wieku rozwojowego - czq6i ll, lrrstytut Matki i Dzieclqa Klinika
Neurologii, Epileptologii i Zaburzeri Snu u Dzieci i Mtodziezy, ,2006
ze szczeg6lnym uwzglqdnieniem encei'|alopatii cr ch;rrakterze postelpuiqcyrn
(neurometabolicznych/neurozwyrodnieniowych iar.rtoimmurrizacyjrrych),
III b. DZIAIALNOSC NEUROPATOLOGICZNA
od 1989 roku, op16r:12 pracy klinicznej w lMiD, wsp6lpracoura.larn blisko z dr n
Bognq Schmidt-Sidor
-
mdcl"
neuropatologiem z Zaktatju Neuropatolol3ii Instytutu F,sychiatrii
i
Neurologii w Warszawie (kierownik zakladu prof, Dr hab, Jer;zy tryrnecki) hriorelc urjziai w
badaniach autopsyjnych mrSzgu ptoddw, noworodkdw
mozTow wykonanych samodzielnie, r6wnie2
z
idzieci
starrszych
{w tyrn liB
se(c.ii
ocenE mikroskol:owi1), Tematem nroiclr
szczegolnych zainteresowari byty zaburzenia rozwojowe ukiarlur nerwowego (wady m6zg;|-1
mo|d2ku, uszkodzenia ploclowr:-okoioporod
Dodatkowo zdobyte do(wiadczenie
w
neu
przeprowadzania sekcji dzieciqcych mdzg6w
m6jwarsztat naukowy oraz zaowocr:waly dodatkowq wiedzq przydatnq w praktyce klirriczrr!j,
Nawiq
Zaklad
nerwo
a pomigdzy lnstytute'm Matki i Dziecka a rrvy2ej wymiernignlnr
kowanie kilku prac dotyczqcyclr zabureed rozwoju ukla|iLr
atologicznych
jestem zatrudniona
w
Zaldadzie Neuropat
Medycyny DoSwiadczalnej i Klin icznerj im,
aktywnie w badaniach autopsyjnych mdzgd
bad awczych
d
otyczEcych
za b u rzr:
fi
ne
Lt
rorozwoj r:wych.
Moje powy2sze zainteresowania zaowocowaly opublikowaniem piq,:iur artyku,t6w idziesiqrfiu
doniesien zjazdowych oraz wspirlautorstwem rozdzialu w monografii
,,Neuropatologia,,, red,
DymeckiJ., KulczyckiJ,, Urban & Partner 2005,pt; Choroby metuLtolit:zrte ukladu nerwoweao,
IV, DZIAIALNOSC NAU KOWO-BADAWCZA
INFORMACJE O PRACY NAUKOWEJ
Jestem autorem iwr;pdlirutorem 6l- petnotekstowych prac naukowych - w tym
14
publikacji oryginalnych, 16 prac poglqdowych, !4, rozdz.iatdw w poclrqrcznil<i.rch
i mgnograi'ia(h
\z czego w 13 jestem jedynym autoretn), 1-5 prac l<arzuistycznycl^r, .Jerstem rdwniez aLrtorenl
wspolautorem 60 doniesieri zjazdowych l<rajowych i zagranicz.nyc:.h, z l<tdrych ,2tj zos,taio
i
opublikowanych w recenzowanych czasoprsmacrt,
I
Lqczna wartoSi publikacji petnotekstowych odpowiacla 43,1s8 punktornr impact facfor
w tym 39,560 punktom lF bez publikacjiw suplementach oraz 4Ct0,5 punktom MNiSW i 233,i57
lC, Cafkowita liczba cytowad (wg lSl Web of Science): 72(bez autocytowari), indeks Hirschif
:4
G,I.OWNE KIERUNKI BADAN NAUKOWYCH
Przedmiotem moich gt6wnych zainteresowari naukowych llyly zagadnienia zwiqzan@
wczesnE diagnostykq
i
z
terapiq zaburzed neurorozwojorruych. Gl6wne kierunki badawlze
obejmowafy:
1'. Fizjologiczne wzorce rozwojowe dzieci urodzonych
urodzonymi
o
czasie, prawidtowe
i
przedwczeSnie
w porownaniuf
nieprawidtowe wzorce ruchowe
z
okrQsu
niemowlqcego.
2.
Zaburzenia napadowe padaczkowe i ni
ze
szczeg6lnym uwzglqdnieniem
neu rometabolicznych,
3.
Wczesna diagnostyka zespol6w ge
neurometabolicznych
i
neurozwyrod
wrodzonych zaburzeI metabolizmu
(wzorce ruchowe, rozwdj spoleczny
a
i
oraz algorytmy diagnostyczne.
4,
Analiza genotyp
-
fenotyp
w
aspe
o6rodkowego uktadu nerwowego.
Taburzenia neurorozwojowe u dzieci st
Grupa ta jest niejednorodna i obejmuje dzieci
niepostqpujqcym (m6zgowe porazenie
d
neurometaboliczne/neu rozwyrod nien iowe), d
siq szerokim wachlarzem zaburze6 rozwoj
zaburzeniami rozwojowymi, cato:6ciowymi zaburzeniami rozwoju, niepelnosprawnoS(iE
intelektualn E oraz z zaburzeniami hiperkinetycznyrri.
Niewystarczajqca liczba oSrodk6w spe
oraz opiece nad dzieimi
z
powy2szymi
za
standard6w postqpowania powoduje ,2e bardz
A.
i
a
nawet poSmiertnie, a dzieci
te
sE pozbawione
w1'aSciwej opie.ki merJycznej
wielospecjalistycznej opieki terapeutycznej, Dynamiczny rozwirj me:tod diagnostycznycn,
rdwnie2 postqp wiedzy na temat patogenezy powy2szych zaburzed wymaga stalej pracy
algorytmamidiagnostycznyrniiterapeutycznymi,
opiekq rdzieci wylonionych
z
Urnozliwia to wcze,sne okrjqcie komprle
g;rupy ryzyka, co
w
efekcie pcrprawia ich funkciono
spoteczne i zapobiega pogigbieniu deficytdw,
Wylonienie grupy ryzyka na podstawie obrazu klinicznego wyrnaget szczeg6lo
znajomo5ci fizjologicznego rozwoju dziecka w pierwszych miesiqcach 2ycia oraz
wa ria ntdw,
Rozwdj struktury
ifunkcji ukladu
nerwowego oraz wptyw rd2nych czynn
zaburzajqcych rozw6j, jak rownierZ kliniczny tego obraz, staiy sig istotnym przedmiotern m
za
interesowa ri naukowvch,
Otrzymane wyniki badari podsumowatam
w rozprawie doktorskiej
zatytuiowa
,,Porownanie stanu neurologicznego izachowania siq nowc,rodk6w donoszonycn
urodzonych przedwcze(nie baclanych
wyro2nieniem 1999 rok,
w 40 tygodniu wiekr,r biologiczne go" -
obron
W pracy doktorskiej przeanalizowatarn stan neurologicz
zachowanie dzieci urodzonych przedwczeSnie hadanych w
4Ct
tygodniu urieku biologr
oraz noworodk6w donoszonych, Wyniki badari nad powylej opisanymi zagadnienia
przedstawilam w nastQpujqcych publikacjach
:
szymanska K. Qcena neurologiczna dzieci urodzonych przedwczeSnie w wieku biologicznym 40 lygodni. Badanie postawy
oraz na
miqiniowego czynnego i biernego. Neurol Dziec, 2OOO)g(f7):25-48
Szymanska K ocena neurologiczna dzieci urodzonych przedwcze(nie
sluchowych I blqdnikowo-ocznych. Neurol Dziec, 2000;9(17):49-65
w wieku biologicznyrn 40 lygocini. Badanie reakcjt
w
R6wnocze6nie intensywnie pracowatam nad metoclarni oceny wzorcdw ruchowyc
u2yciem metod wideo, co zaowocowaio publikacjami
materiatem naukowym wykorzystywanym
w
i
cloniesir:niami zjazdowvnri or
prowadzonych przeze mnie wyl<ladach
lekarzy, psychologdw, studentriw studiow podyplomowych
s
pe cja
I
-
lcrgoperldw
i
pedag
nych,
szymariska K., szwiling, z : ocena ruch6w globalnych metodq Prechtla u noworodk6w donoszonyclr
i urodzonych przedwczesnie,
wstqpne,, Neurol. Dziec. 1998,
7
lJ3),77 -85
Szymariska K., Szwiling Z', Kananowicz M,:
przedwczeS nie. M ed, Wi eku Rozw oj. t998,2,227
ocena postawy iruchow spontanicznych nowororjka donoszonego
-
237
ob
red. Czocha6ska Jagna: podstawy diagnostyki neurorozwojowej ni
Warszawa: 1996, Szymariska Krystyna: Biologiczne uwarunkowania r
48
red, Wendorff Janusz: Neurologia Dzieciqca.
Prechtla. st(.73-15
red J6iwiak
t6dl: 1999,
ISBN g3-
Sergiusz: Postepy w diagnostyce i teczeniu chordb uktadu
87991-34-1, Szymanska Krystyna: Stan neurologiczny
nerwowego. stt.47-57
i
zachowani
G Kmita (red.) Mate
dziecko ijego rodzina w teorii i praktyce wcze
Dziecka t. 5, Warszawa: Wydawnictwo Emu 2OO7 ISBN 978-83-921czlowieka. W: str. 47-54
W latach 2000
i
-
2008 bytam kierownikiem stat
Dziecka stanowiAcych kontynuacjq wcze:(n
doktorskiej i powyzszych publikacjach, W cel
dzieci urodzonych przedwczesnie, gdy osiqgn
ustalenia wczesnych marker6w
zaburze
diagnostycznych grup problemowych prowa
prospektywnym z u2yciem widerc grupy kilkudz
Na podstawie tak prowadzonych badaf wykaza
siq istotne r62nice, w zalezno6ci od rozwoju
Znaczqce ro2nice dotyczyly
te2 rozwoju funkcji wzrokowych u zdrowych niemowlqt
urodzonych przedwczeSn ie,
Badania
te podkre6lity istotnq rolq analizy nagraf wideo do oceny spontanicznej
dziecka dla celu wczesnej diagnostyki zaburzei rozurojowych.
Bratam r6wnie2 udziat
w badaniu dotyczqcym wptywu wczesnych powiklari poporodowy{:fr
skutkujqcych pobytenr w oddziale intensywnej tr:raprii na dalszy rozw6j tych dzieci,
wyniki powy2szych badah zostaty przedstawiont-' w ponizszych publikacjach,
Czochariska
J., tosiowski 2., Cendrowska M,, Bielicka-Cymerman J,, Langner-lyszka 8,, liudziri:;ka 1., Sizvrnari!ka
intensywnej terapii. Med. Wieku Rozwoj, 1997,L,69-76
Bielicka-Cymerman J., Czocha6ska J., tosiowski 2., Cendrowska M., Langner.Tri,szka B., Slugocki p., Schrnicit-Sirjor
B., Szymaiska l(.: Losy dzieci leczonych w Klinice Intensywnej Terapii na porJstawie prospektywnych badair ur
pierwszym roku 2ycia. Pordwnanie dwoch kohort., Med. Wiekr"r Rozwo j. Igg7,I,77 -t\6
Zaburzenia napadowe padaczkowe
i niepadiaczkowe czqr;to towarzyszq z,abn;rzenlonrr
neurorozwojowym. Rownoczeinie przedmiotem zainteresowad naukowych zespofu l<llirriki, w
ktorej pracowalam, byla padaczka, ze szczeg6lnym uwzglgdnierriem zespot$w padacz
wieku dzieciqcego, Oba te czynniki zawa2yty na wtqczeniu zaburzed napadowych
ru 7.ak
moich zainteresowad naukowych i zaowocowato publikacjarni po6wiqconynri tej tenr
oraz licznymi polskimi i zagranicznymi doniesieniami zjazdowyrni,
czochanskaJ,tosiowskiZ,szymariskaK Kiedypadaczkaucjziecijestnastqpstwemzaburzerlokresuplodowo-okoloporodowego?ped
1994;69(8):589-594
Czochanska J, tosiowski Z, Langner-Tyszka B, Bielicka-Cymerman
.1, Cendrowska M, Schmidt_l;iclor B, Iizczepanik E, Szymariska
fii. Intri
epilepsy in children who develop epilepsy in the firs! cjecade of life: a prospective study. Materia Medica polona,
1996;28(4):133 137
M Rozwaiania kliniczno-bioelektryczne na temat wczesnoniemowlqcych encel'alopatii 1:adaczkowych na
obserwacjiwlasnej dziecka z hiperglicynemiq niekwasrczq. Neurol Dziec. rg%;2(3)t43.47
Szymadska K, Pakszys
Szymaiska K, Losiowski Z. Pakszys M. Dziecigca padaczka z wytadowaniami w okolicy potyliczneJ; tfudnosci
diagnostyczne i terapeu
Neurol Dziec 1996;5(9)r59-62
Szczepanik E, Szymafiska K' Zespdl napadowej bradykardii
-
nowy zesp6l padaczkowy? Neurol Dziec 1999;8(16):97-104
red. Szczapa Jerzy, Twarowska lrena: Wybtane zagadnienia neurologii I rehabilitacji noworodkc5w i nierrowlEt. postqpy
w Neon;rtotogii
PTN. Pozna6: 1999. ISBN 83-9L1970-0-X, Szymadska Krystynaj Drgawki noworodkowe patofizlologia i leczenie.
str, 179-tti3
Szymariska K : Zaburzenia napadowe niepadaczkowe. Klin ped.2000;8(4)t459.463
red Grygalewicz.Jacek: Gorqczka u dzieci Wydanie
Krystyna: D/gawki gorqczkowe str, 96-106
I
Warszawa: pzWL,,Bjblioteka pediatry" 2008, ISBN 978-g3-200-3613.8
Szymaiska K Napadowe objawy neurologiczne we wrodzonych chorobach metabolicznych, Klin t)ed. :1013;21(:L):29-34
FoniewaZ zaburzenia napadowe zaf6wno niepadaczkowe jak i padaczkowe c,zqsito
we Snie poSwiQcilam iemu zagadnierniu szczegolnq uwagg.
Szymanska K, Zaburzenia snu u dzieci. Neurol Dziec, 1995;4(8);69-85
red,Jozwial(Sergiusz: Postqpywdiagnostyceileczeniuchor6bukladunerwowegoudziecl lom4Wydaniel.Lublini BiFolium,2002|SBN
87991-30-1. Szymanska Krystyna: Zaburzenia snu u dzieci i mlodzieiv, str, 48-56
red. Jdiwiak Sergiusz: Postqpy w Diagnostyce iLeczeniu Ch016b Uktadu Nerwowego u Dzieci, torn:t3, wyd. BAMAR
Warlizawa
szymaiska l{rystyna: Sen - fizjologia, dojrzewanie i zapis EEG w pierwszych latach 2ycia, str,69-81_
Kolejne lata przyniosty zainteresowanie diagno:;tykq
I
wczesnvm wyKrywan
zespoidw genetycznie uwarrlnkowanych zaliczanych do chorcib rzadkich, czyli wystqFrujEc
n
z czqstosciE nizszq
h
niz1,l2oo0, ujawniajqcych siq w pierwszych ii latach 2ycia proWadzq
i
do zaburzeh struktury i/lub funkcji ukladu nerwowego,
Pierwszq chorobq rzadkE, ktdrej opis - jako pierwsza w polsce ijerinarz pierwszych w siwtecl
zamieScilam
w Neurologii Dzieciqcej byia leukoencefalopartia z wielkogtowiem
i
o0ecn
torbieli podkorowych,
szymadska
K Powoli postqpuiqca leukodystrofia
z
wielkoglowiem u 8-letniej dziewczynki,, Neur Dziec 1997;6(supl 3):147-1sO
tej chorej zwrdcit mojq szcze96lnq uwagq na koniecznorii analizy morfolrrgic
zmian zar6wno w badaniach neuroobrazowychi jak izrozumienie tego obrazu na poztom
Przypadek
molekularnym' Trudny w6wczas do wyja$nienia
hryi
obraz masywnego uszkodzenia catei isto
biafej
z
zachowaniem bardzo dlugo sprawnych
postqpujqcy zesp6t neurologiczny,
Dalsze moje zainter€)sowania byty po
struktury oSrodkowego uktadu nerwowego, pr
oraz nastqpstw neurorozwojowych /neurobe
zajmowalam siq rozwojem ukfadu nerwowego
Interesowat mnie wpiyw poszczegdlnych gen6w na rozw6j strul<tury m6zgu i m62d2ku, lak
rownie2 obraz neuropatologiczny
w
genetycznie uwarunkowanych
cho
metabolicznych. Wynikiem tych zainteresowair bylo 5 publikacji pelnotekstowych oraz l-0
opublikowanych doniesieri zjazdowych, jak r6wrrie2 wsp6lirutorstwo rozdzialu w monograff
Schmidt-Sidor B, Szymariska K, Lewandowska E, Mierzewska H, Wierzba-Uobrowicz
mitochondrial leucodystrophy - a case report . Folia Neuropathologica 2005;43(4):1 86-1 go
T, Pasennik E, Stqpielr
i.
T.
Schmidt-Sidor B, Obersztyn E, Szymariska K, Wychowski J, Miezewska H, Wierzba-Bobrowicz T, Stgpiei T. Brain and ce
hemidysplasia in a case with ipsilateral body dysplasia and suspicion of CFIILD syndrome. Folier Neuropau
2o08,46(3):232-237
SchmidfSidor B, Szymahska K, Williamson K, van Heyningen V, Roszkowski T, Wierzba Bobrowicz -f , Zaremba J. Malforrrr
of the brain in two fetuses with a compound heierozygosity for two PAX 6 mutations l-olia Neuropathologica 2009;47 (tl
Szymadska K, t-ugowska A, l-aure-Kamionowska M, Bekesinska-Figatowska M, Gieluszczak-Bialek D, Musielerk M,
Giese AK, Rolfs A. Diagnostic difficulties in Krabbe disease: a rr.'port of two cases; and review of literature. Folia
201 2i50(4):346-356
Laure-Kamionowska M, Szymanska K, Biekiesinska-Figatowska M, Gierowska-Bor;usz B, Michalak E, Klepacka T
glioblastoma coexisting wiih vascular developmental anomaly. Folia Neuropathol 2013;51(4):3311-339
red. Dymecki Jerzy, Kulczycki Jerzy: Neuropatologia. Wroclaw: Urban & Partner,2005 ISBN 83.89581-71-X.
Bogna, Szymahska Krystyna, Bertrand Ewa: Choroby rnetaboliczne ukladu nenvowego str. 105-126
DONIESIENIA ZJAZDOWE
SchmidfSidor B, Mierzewska H, Szyrnariska K, Janiak A. Progressive neuronal degerneration of childhood with liver
(Alpers-Huttenlocher syndrome). A case report. Meeting of The European Ferderation of Neurological Sociel.ies
11.12.1993.
Schmldt-Sidor B, Szymariska K. Obraz neuropatologrczny sze6ciu pzypadk6wz kliniczn,/mi objawami choroby nritochcndria
(Neuropathological picture in six cases with clinical symptoms of mitochondrial diseiase) lll Ogrilnopolskie Dni
Dziecigcej: Encefalopatie Postgpujqce u dzieci. Katowir:e - Szczyfk, wrzesieh 1997. Streszczenia:14-15
SchmidtSidor B, Szymanska K, Lewandowska E, Mierzewska H, Wiezba-Bobrowicz T, Paserrnik E, Sk2piefi T
postad leukodystrofii mitochondrialnej, Xlll Konferencjia Stowarz:yszenia Neuropatoplog6w Polskich. \Nar:;zawa,
Folia Neuropathologica 2005;43(3):A44
2005
12-'114
SchmidtSidor B, Szymahska K, Wierzba -Bobrowicz T, Stqpierl T. Brain malformations in the fetus from arriridic
Kolosowskie cztienia 2006 St. Petersburg. 24-26.05.2006 Morphology 2006;129(2)..104
SchmidtSidor B, Szymafiska K, Wierzba -Bobrowicz T, Stqpieri T, Williamson K, van lleyningen V, Zaremba J.
the brain in a foetus with compound heterozygosity for two PAX6 rnutation, Folia Neuropathologir::a Abstriacts 2006;44 (4):A
Schmidt-Sidor B, Obersztyn E, Szymariska K, Wychowski J, Mierzeiwska H, Wierzba-Bobrowicz l'. Polowicze zabr.uzenia
mozgu i mo2d2ku w przypadku tozstronnego zaburzenia budowy c;iala podejrzenie zespolu (OHILD). Folia Ne:uropal
Abstracts . 2006:44 (4):41
Laure-Kamionowska M, Szymariska K, Taraszewska A, Ogonows;ka W, Klepackzr, Derqgowski K.
cerebral cortex disturbances in human holoprosencephaly. Disturbances of cortical development in humarr
Folia Neuropathologica. 201 1 ;49(3):244
82
i:;,
Szymanska (' t-ugowska A, Laure-Kamionowska M, Bekiesiirska-Figatowska M, Raczkowska
djsease -tdiagnostic problems, Folia Neuropathologica, 20.1 1i49 (3):2b1
L.aure-Kamionowska
M
[i, Gieruszczak-E]iatek
SzYmanska K, Btetiesinsike-Figatowska M, Gierowska-Bogusz 13, Raczkowska B,
Klepaeka
case report.Folif Neuropathorogica, i0ro;bi.i4:ijoo
-
congenital glioblasloma multiforme
D:
1.,
Laure-Kamionowska M Szymariska K, Lipihska E, Bekiesihska.Figatowska M, Flomarlska J, Toborowicz
J, Rac;zxov
Prominentmicrocolumnarcortical architectureinthecaseofolivo5roniocerebellarhypoplasia.FoliaNeuropatirologica
201
Jestem r6wnie2 autorkE rozdziat6w w monografiach dotyczqcych innych zaEindn
zwiEzanyoh z neurologiq dzir:cigcq:
L,
wydanych w serii wyclawniczej ,,Biblioteka pediatry,,:
l,Zaburzenia emocjonalne ibehawioralne u dzieci" red, wolariczykT, l(omenderJ
2005;,,laburzenia swiadomoici u dzieci" red, Grygarlewicz J, pZWL lloos; ,,Gorqczka u clzie
red. Grygalewicz J PZWL 2008,
2'
rozdziaiu
w
,,Diagnostyka 16znicowa najcz.qstszych objawdw \ i llrak
pediatrycznej" red, Kawalec W,, Milanowski A, pZWL 2003
3, trzech rozdziatow w l<olejnych tomach ( T,4
,,Postgpow
-
2OLZ; T,5
w Diagnostyce i Leczeniu Cho16b Uklarju Nerwowego
u
-
2003; T, 13
..
Dzieci" red. Jdi wiak
dotyczqcych zaburzei snu i wczesnej oceny neurorozwojowe.i,
Rowniez jestem wspdtautorkq rozdziatu Choroby metaboliczne uklaclu nerwowego
monografii,,Neuropatologia" pod redakcjq DymeckiJ, iKulczyck:iJ, Llrbarr & partner,.1005,
Jestem pierwszym autorerm rozdziatu w ermerykadskiej nrr:nc,grafii "/VGS in psychia ,y
ond neurology" vv "Clinical Apprlications for Nerxt Generation Sequencing" red, Dernl<<lw &
nl^^l,l
Ploski, -l-^.!^Elsevier, h--r
Boston MA, USA, 2015 (w drul<u
-
ul<aze siri
w pierrwszej polowie ZOlli rgkrl
v,
WSKAZANE oslAcI\tEctA wyNtKAJACE z art. LE ust. 2 USt"t\wy z DN|A 14 marca
o
sroPNlAcH NAUKowYcH I TyruLE NAUKowyM (Dz" u, nr r5li, poz, 595 ze zm"):
Cykl
6 publikacji tworzqcych wskazane osiqgniqcie naukowe przeclstawiam pod tytr]tei
,,Analiza,patogenezy i fenotypu klinicznego chor6b rzadkiclr ukriaou nerrwowego u rlzieci,t,
l.
Schmidt-sidor B, szymadska K, williamson K, van Heyningen V, Roszkoursl<i
Wierzba-Bobrowicz
T',
Zaremba J, Malformations of tl're brain in
compound heterozygosity
2009;47:31.4-320
;
for two PAX 6
two fetuses with
mutations, Folia Neuropatholgg
2
Szymariska K, tugowska
A,
Laure-Kamionowska
Gieruszczak-Bialek D, Musielak M, Eichler
Krabbe disease:
M,
Bekiesidska-Figatowska M,
S, Giese AK, Rolfs
A, Diagnostic clifficultieilin
a report of two cases ancl review of literatr:re. Folia Neuropatfuor
20I2;5o(4):346-3s6
3
Bekiesinska-Figatowska lVl, Szymanska
K,
A, Kusmierska K, Romaniuk-Doroszewska
with adenylosuccinase deficiency. Europea
+A
Szyma6ska K, Szczatuba, tugowska A., t)
Kusmierska K,, Tryfon J, Demkow U, The
with Inherited Neurometabolic and Neuro
lnternationa l. 2OI4, doi.orgl10.l" 155/20:14
Szymariska
K,,
Kudmierska
K.,
Demkcr
Neurotransmitters: Pathogenesis and Diag
14. DOI r0.t0o7 /s584_2ar4 _86
5
Szymariska K, Ku6mierska K, Nowacka M, Sykut-Cegielska J, Dernkow
U. Phenotypic;
features of children with neurodevelopmental diseases in relation to biogenic aminps;
meta bol ism. Respi ratory Physiology
10. 10 16/j. re sp.201.4.L2.007
a
nd
N
eu
robiology'201"4 doi:
.
TYTUT OSIAGNIECIA
PU KLINICZNEG(] CHOROB RZADKICH
U DZIECI.
Choroby rzadkie sq definiowane
czqsto6ciq nie wy2szq ni2
l
w Unii
Europej:;kiej
jako choroby wystq6lujitrcq:r
chory na 2000 osdb. Oko{o 50% chordb rzadkich dotyczy dziecil
a
okolo 30% chorych umiera przecl 5 rokiem 2ycia. Pierwsze ob.jawy choroLry nrogq dotycz.ytlu,l
cho16b istnieje mozliwo(6 zapobiegania ich nastqpstworn za pomocE diety elirnirrar:yjnpj.
Niekt6re wymagajq oclpowiedniej terapii przez poda2 brakujqcyclr metabolit6w, enzyrn6w lf
innych bialek, lek6w bqdi przeszczepu r62nego typu kom6rell,
hr
Celem moich badari byto poszukiwanie charakterystycznych fenotypdw klinicznvbh
oraz najbardziej przydatnycft metod siu2qcych efektywnej diagnozie oclpowiadiajqcych clanfnr
fenotypom. Drugim celem byla analiza patogenetyczna posz(:zegdlnych rzadkich chor6b z iej
grupy,Znaczenie poznawcz€) ipraktyczne moim barjari bylo niezwykle is;totne gdy2 wgzesfiel
postawienie trafnej diagnozy wiqze siq
z mo2liwoiciq
szybkiego wtqczenia terapii
udzielenia rodzinie niezbqdnej porady genetycznej, Dodatkowo nlezwyl<le wa2ne jest
or,hz
wczesrfrer
rozpoznanie, kiedy objawy fenotypowe sq jeszcze bardzo dysl<retne i milto specyficzne
skutecznosi terapiijest tym wy2sza im wcze6niej zos;tanie ona rozpoczqra,
W ramach prowadzonych prac dokonywano oceny:
r,
Zmian strukturalnych i funkc,ionalnych odrodkowego uktadu nerwowego
2,
Zalezno6ci pomiqdzy powy2szymi zmianami
b
3.
a wynikami badari neuroobrazowyc
ioche m icznych
Wplywu powy2szych zmian na fenotyp neurorozwojowy/neurobetrawioralny
Do grupy badanej wtqczono dzieci z chorobanri rzadkimi dotyczqr:ymi t,rkladu nerwow
pozostajqce w diugofalowej obserwacji od kilku miesiqcy (2 dzieci z chorobg Krabbego)
kilkunastu lat, W przypadku ztozonych heterozygot z mutacjq w geniel /%X6 badanie
dwdch pioddw,
o
W diagnostyce realizclwano algorytm posttipowania polegajEcy na:
1.
zebraniu ustrukturyzowanego wywiadu dotyczqcego chor6b i zaburzeri r6zwoj6wr/ch
rwystqpujEcych w rodzinie, przebiegu ciqiyiokresu
okrrloporodowego, rozwoju clzie[ka
w czterech sferach, problem6w zdrowotnych do momenttl zglosz:enia siq.
1
L
badaniu pediatrycznym
3
ocenie neurorozwojowej/neurobehawioralnej (badarrie neurologiczne, ocena ro:z:wiflu
dziecka, ocena regulacji sta ndw behawioralnych)
4.
wizytach kontrolnych z uzupelnieniem wywiadu izirchowaniem punktu 2 i3
U niektorych chorych w analizie fenotypu neurorozwojowego/neurobehawi6ralnd
go
opr6cz oceny dokonywanej w trakcie wizyt lekarskich, wykorzyst,y'\^/ano nagrania wid o
dostarczone przez rodzit:6w lub wykonane po uzyskaniu ich zgody.
szymariska K, Ku6mierska K, Nowacka M, sykut-ceglelska J, Demkow [J" phenotypic
features of children with neurodevelopmental diseases in relation to biiogenic amines
metabolism. Respiratory Physiology and Neunobiology 2014
DOl .or g/ tO. 10 16lj. res
p
.ZO'I4.L2.0A7
Do grupy genetycznie uwarunkoulan
nalezq wrodzone zaburzenia metabolizmu
serotoniny. Dopamina, a w dalszej kolejnod
(epinefryna) powstajq z tyrozyny (Tyr). Reakcj
przez hydroksylazq tyrozvny [TH (EC
1..
aromatycznych [AADC (EC 4,1,.1,.28)]. Noradre
hydroksylazy dopamirry I DBH (EC 1,.I4.I7.1.)].
W syntezle serotoniny biorq udziat hydroksyla
AADC, Podstawowym enzymem biorqcyrn
oksydaza monoaminowa IMAO (EC 1.4.3.4)],
W biosyntezie amin biogennych istotnq rolq o
(BH+) oraz
fosforanu pirydoksalu. Defekt synt
zaburzei a ktywnorici hyd ro ksylazy fenyloa
la n
i
hydroksylazy tryptofanu, jak r6wniez syntaz tl
[2
i
U chorych z wrodzonymi zaburzeniami m
o lb
rzyrn
iq
rd2n o rod
no6i
prowadzqcych do zgonu
r:r
b ra z
u
klin iczn eg
w pierwszych
latac
iagodnym przebiegu, Obraz kliniczny defir:ytr
funkcji, jakq petniq w warunkach fizjologii,
Poniewa2 rutynowe badania mertaboliczne wykonywane w ernceirfalopatiach posl,qpLUiicyqJ o
roLne) etiologii nie pozwalajq lartwo
ustalii przyczyny ob:;erurowarrycl.r cbjawdw, l<onir:czIe
jest badanie plynu mcizgowo rdzeniowego z o
i
pteryn oraz pteryn
w
moczu, ostatecznv
mutacji w obrqbie genu dla okre5lonego enzy
W badanej grupie 55 choryr:h,
r-r
ktdrych obraz kliniczny sugero\ruat z;:rburzenia rnetabolizrhu
amin biogennych ipteryn, wykonano badanie piynu
rnirzggowo-rc1;reniowel3o
z
rlcenE
metabolitcjw HVA,5'HIAA i3-OMD, Analizie pocldano zaleznosi: prorniqdzy l'ernotyperrf
i
stq2eniem powy2szych metabolitdw, Tak prz
dostqpnego piSmiennictwa, W(16d objaw6w
napiqcia miq5niowego od hipotonii do sztywrr
o
rd2nej amplitudzie iczristotliwo$ci
W
niel<tdrych cleficytach ob.:;erwowarro epizofy
napadowe zwane kryzami oczno-zal<rqtowymi (ang oculogyric crirses) luir napaclalni
wejrzeniowymi,
W grupie chorych z zespotem
hipokirretycznyrn (sztywno(i rniel(niowa, hipokinr:z;r
bradykineza, hipomimia idr2enie) wykazano znamiennie ni!.:;ze stql2enir,: HVA nij: u rlzieci
zespotami hiperkinetycznyrni (plq.sawica, ciystonia), Znarniennie ni;isze str;zenie
obserwowano 16wnie2
por6wnaniu
w
gruSlie chorych
z
zespoiem
z grupE dzieci, u kt6rych rrie stwierdzano
o
i
z
HVA
postqpu.iqr::ym r;harakter7e w
erwidentnej progresji
obji:rw61ru,
Przeprowadzaiqc analizq wieloczynnikowq stwierdzono istotny zwiqzek obnitenia:;trl;ienia
zardwno HVA jak i 5-HIAA jedynie w zespole o charakterze post.qpuiEcyfi.,
Rdwnie2 znamiennie ni2sze poziomy HVA stwierdzone zostaly
zaburzeniami regulacji snu
activation system (BAS)
-
r:
clzieci
z
na:;ilpnyrfri
ietnocji, Moie to stanowii pr:rtwierdzenie hipotr:zy (iraya
zwiqzanego z dopaminergicznyrn iiki;rrlem n;51rody
inhibition system (BlS) zwiqzanym
z
i
belraviorbl
hipokarnpem iprzr:grodq Frr;.Lrzroczysti?
mri;zg
i
Zaburzenie tej r6wnowagi wyraiajqce siq obni
nasilone zaburzenia regulacyjne (nadreaktyw
zaburzenia regulacji snu) w tej grupie pacjent
W opisywanej pracy stwierdzono, 2e p
zaburzenia metabolizrnu amin biogennych majq zlo2onyfenotyp. Obserwr)wano s;terokq gar{rq
objaw6w klinicznych, kt6re rno2na ujqi w trzy pods;tarwowe grLtpy - dotvc;lqce rucfru i postavfy,
w tym napiqcia miqsniowe6lo, dotyczqce sfery behawioralnej onaz dotyczqce funkcji uil{aflu
wegetatywnego/
a co za tym idzie
homeostazy ustrojowej,
z
donninujqc:ym
w
ohrrafie
klinicznym zespotem pozapiramidowvm oraz
chara kterze niepadaczkowym.
U
chorych
biogennych
i
z
genetycznie uwarunk
pteryn wsp6tistniejq problemy
uwagq na problemy zwiqzane z zaburzeniami
Szymafska K., Ku$nrierska K., Demkow U.; In
lest to praca poglqdowa, podsumowujqca nowoczesnq wiedzq dotyczi?cE patogern
wrodzonych zaburze1 metabolizmu amin biogennych
i
pteryrr, kwasu
garrl
aminomastowego, glicyny orazz,aburzend neurotransmisji wt6rnych do niedobroru fosl'clr
pirydoksa lu.
Szymariska K, Szczaluba, tugowska A., Obersztyn E, Radl<owski [Vl, Nowakowskar
Kusmierska K., Tnyfon J, Demkow U. The Analysis of Genetic Aberrations in Chtldren
Inherited Neurometabolic and [\eurodevelopmental Dfisorders. BioMed
I
nte rn ati
on
Resea
al. 20L4, ArIi cl e I D 4247 I 6, doi. or g/ I0.LL55 | 2OL4 I 4247 96
W pracy tej opisano wplyw niekt6rych gen6w na rozw6j struktury i funkcji n6zgu
mo2liwo6i zrozumienia proces6w zachodzqcych w rozwijaj;trcym siq rnr5zgu w kr:nllretn
zespotach genetycznych na podstawie obserwacji fenotypu. Wykazano r6wnie2 k:oniec
bardzo 6cistej wsp6fpracy klinicysty, radiologa i diagnosty, zajmujqcego siq labor
badaniami metabolicznymi i genetycznymi,
Dylematy diagnostyczne przedstawiono na przykradzie 7 chorych,
nowoczesne metody diagnostyki genetycznei,
a
rr
ktorych zastor;ow
uzyskane wyniki poddano analizie
kontekScie fenotvpu.
Zaburzenia rozwoju mowy stanowiq istotne wyzwanie zardwno
w aspekcie
terapii''lstotne jest zrozumienie genetycznego podlo2a tych z!burzelr.
Vr/
diagnclzy,
1a
tym aspekcie pr cil
jest nowatorska, Pierwsze opisy powa2nych z-aburzetfi rozwr:ju Inowy zr,viqzanych z mu
okreSlonego genu datujq siq na rok 1990 idotyczq genu FOX2, biorilcego udziat w rozw
m6zgu,
w tym
Jie
u
kontek6cie zwr6cono r6wnie2 uwagq na gen cN'tNAt,2, Tnuajq caly
poszukiwania genow zwiqzonych z rozwojem mowy ijqzyka, Mikroduplil<acja rergionu l6q2
L
o wielko(ci 744-827 kpz, nie opisana wczeSniej, obejmuje clwa genyzale2ne od dawki:
(oMlM 605131) i MAF (OMtM 177075), Gen WWAX odgrywa folq w inrtukcji apoprozy,
Bia
kodowane przez drugi z gendw [c-MAF] jest czyrrnikiem transkryprcyjnym i znana jest jego r
w rozwoju interneurondw w rdzeniu u myszy, Biatko indul<rrrjqc:e C-MAF (C-MAF -incluc
protein - CMIP) bierze udziai w Scie2ce sygnatowej c-maf (<;.maf signalling pathway),
odgrywa znaczqca rolq w tworzeniu kolc6w dendrytycznych, Na rnodelu mysirn stwierdz
wplyw na pamiqi, funkcje poznawcze izachowanie R6wnie2 CMIP re6uluje niektdre
jqzykowe
u ludzi iostatnio zostal
fr-rnk
uznany za gen biorqcy udziat
w z:aburzeniach
jqzykowych w specyficznych zaburzeniach rozwoju jqzykowego (Specific Lilngu
lmpairment
-
SLI).
Ekspresja genu MEF2C jest stwierdzana w okresie plodowym w rozwijajqcej sie; korze nr
Bierze on udziat przede wszystkim w synaptogenezielzale2nej od aktywncrjci. Rola MEFZC
polega na modelowaniu sieci neuronalnej przede wszystliinr poprzlz supresJq synaps
pobudzajqcych
w tral<cie tworzenia
zale2nych
od aktywno(ci potqr:zeri w
mozgu, Dysregulacja tego mechanizmu mo2e odgrywarl znac,zEcq rolq
clojrzewaJacym
w
powstDW
zaburzen neurorozwojowych, W niniejsze1 pracy obserwowano nietypowy'feno.[yp
rozwolo
z zachowaniem ruchu lustrzanego do czwartego roku zycia i nadmiernq, nieprawicl
reakcjq zaskoczenia, co znajduje wytlumaczenie w rolijakq odgrywa MEF2:C w rozwoiu
ukta
nerwowego, Przedstawiona obserwacja jest unikalna, Dodatkclwo obserwowano r6wni
zesp6f m62d2kowy, glqboko zaburzony rozw6j :;poleczny
iniemal
catil<owitv brak rcrzwbiu
mowy,
U
dwojga dzieci
z
zespoiem limith-Magenis del
kliniczny zar6wno pod wzglqdem rozwoju m
ro|nil. Powy2szych 162nic nie mo2na
byl
genetycznych.
Przeprowadzone obserwacie wskozujq miqdzy innymi na
duiq przydotnoii
nowoczesn5/ch
metod diagnostyki genetycznej w zaburzeni
przyszloSci sekwencjonowa
mowy
i
n
ia eksomowego w
jqzyka umo2liwi zrozumienie zioz
najmfodszq filogenetycznie moda InoSi.
W dalszejczqdci pracy pokazane zostafytrudn tici w rozpoznitwaniu chor6b rzadkich pornir.{ro
wykonania badari genetycznych
i
wysokosp:cjalistycznych biochemic;:nych. Zastosqwafiie
schematu diagnostycznego uwzglqdniajEcego:;zczeg6towy wywiacl rodzinny, plodor,rlookoloporodowy, ocenq pediatrycznq
i
neurobehawioralnq dziecka,
jak r6wnie2
badariie
rezonansu magnetycznego rn6zgu powinny stanowid pierwszy etap diagnozy. W zale2no$cibtl
uzyskanych wynik6w, u niekt6rych chorych konieczne jest powiqzanie clialgnostykigenetyczrf ej
z unikatowymi badaniami biochemicznymi, co widai na przykladzie pacjentki z
bqdqcq wynikiem deficytu aktywnodci cyklohydrolazy GTp
rCystorfiq
t.
Schmidt-Sidor B, Szynra6ska K, Williamson K, van Heyningen V, Roszikowski T, WierzbaBobrowicz T, Zaremba J. Malformations of the brain in t vo
fetuses withr a connpou/pd
heterozygosity for two PAX 6 mutations. Folia Neuropathologica 2}0gy47:3L4-3?.0
Poznanie wplywu mutacji gen6w eksprymowanych
w
o6rodkowynr
uktadtier
nerwowym na jego r<>zw6j umozliwia zrozumienie morfogenezy tego s'y'stemu. Przyk{adem
mo2e
byi opisana mutacja w genie PAX6. Gen ten odgrywa kluczowq rolq w rozwoju narza4u
wzroku, uktadu wqchowego oraz w tworzeniu uktadu nerwowego, Wpty'w tego genu na roz(61
myszach, Prezentowana praca jest zatem unikalna. Szczeg6lowe badanie neuropatologir:zr]re
istotnq wskaz6wkq sugerujqcq powy2sze
r
badania ultrasonograficznego widoczne byl
kt6re wymagajq 162nicowania z leukomalacjq
nieprawidtowa echogenicznoSi catej istoty bia
biata podkorowa,
W obrazie
rezonansu ma6lnetycznergo(RM) pogrubienie nerw,jiw
wzrokowych w obszarze przed skrzy2owaniem i samego skrzy2owania jer;t jednym z objawrfw
naprowadzajEcych na rozpoznanie leukodystrofii globoidalnej
i
nie
rruystqpruje
w
innlch
leukodystrofiach. Opisany obraz wymaga r6znicowania z glejakiem nerwu wzrokowe$o.
Rdwnie2 brak mielinizacji w torebkach wewnq
-
jEder zqbatych mir2d2ku
wczesnQ
i
d169 piramido
postai leukodystrofii globoidalnej,
W publikacjizostat r6wnie2 por6wnany obraz
co pokazato, jakim zmianom na poziomie struktury m6zgu odpowiaderjq okre:(flone zmiany w
RM.
W pracytejzostala r6wnie2 pokazana ewolucja zmian histopatologiczrrych w rd2nych obszaru
m6zgu zale2no6ci od czasu trwania procesu
dobrze zachowanego podto2a,
-
od pierwszych kom6rek globoidalnych na ilt:
ai do catkowitego
rozpzrdu podto2;a
z
pojedynczyfni
wielojqdrzastymi korn6rkami przypominajqcynri wielojqclrzaste korn6rki Langerhan$a.
Dotychczas
w
pi(miennictwie dotyczqcym
umo2liwila by przeSledzenie zmian w zalezno(
m6zgu na przyktadzie jednego chorego, tak jak
W pracy tej pokazano r6wnie2 trudno(ci
dia
enzymu p-galaktocerebrozydazy przy u2yciu
stosunkowo wysokq aktywno6ciq resztkowq t
sapozyny
A, bqdqcej biatkiem aktywatoro
umo2liwila identyfikacja dw6ch
patogen
heterozygotycznym,
Trudnodci
w
rozpoznaniu choroby wskazujq na koniec;zno66 wierlokierurrkowej oce{ry
wszystkich dostqpnych wynik6w badad co powinno Lryi uwzglqdnione
algorytmach rozpoznawania chor6b rzadkich ukladu nerwowego u dzieci"
w
tworzonyffr
Bekiesinska-Figatowska M, szymanska K, schmidt-sidor Bi, Mierze\ruska H, Bogdanska
An
Kusmierska K, Romaniuk'Doroszewska A. Novel MRI and clinical {'inrd[n1;s inr a boy with
adenylosuccinase deficiency. European lournal of Radiotogy, 2009;(:i t)re3-eti
W pracy tej przeSledzono obraz zmian w rezclnansie magrretyczrryrn mozgu w kr:lr:.inlch
latach 2ycia dziecka z niedoborem liazy adenylobursztynianowe.i (ADSL,; ECA.il.Z,2,) i wykazaIp
nie opisywane wczeSniej
w
piSmiennictwie, postqpujqce uszkr:rdzenie istoty biafei,
odpowiadajqce obserwowanej ewolucji obrazu klinicznego choroby
wczeSniejszych pracach opisywano zmiany
Wystqpujqce
w tym
u
dziecl<a, We
o charakterze hipomielinizacji izaniku
zaburzeniu zrniany neuropatologiczne
z
rnozffiu,
uszl,todzeniem wszystkich
morfologicznych sktadowych m6zgu (neurony, astroglej, oligorJendroglej, mielina inaczynip),
byi mo2e w mechanizmie uszkoclzenia oligodendrogleju lub akson6w, l,iumaczq opisany
oorlaz
postqpujqcego uszkodzenia mieliny o charakterze leukody:;trol'ii w rezorransie magnerycznvnr
m6zgu,
NAJWAzNIEJSZE WNIOSKI Z CYKLU PRAC:
Analiza metabolit6w amin biogennych w plynie mozgowo rdz.eniowym stanowi istorner
narzgdzie diagnostyczne u cltorych z pierwotnynri
iwtdrnymi zaburzenierr metabr:lizmu
szlakdw dopaminergicznego i serotoninergicznego,
W grupie dzieciz postqpujqcq chorobq, u kt6rych w obrazie klinicznym dominuje ze:;prdl
pozapiramidowy ze wzmo2onym napiqciem miq6niowym, krradykinezq I hipokineza wsKazafle
jest wykonanie punkcji lqdlwiowej celem oceny metabolitdw ;rmin
bio1.;errrnycl"r
w plynie
m6zgowo-rdzen iowym.
op6lnienie rozwoju psychoruchowego ze wsp6lisl,niejqcq
praclaczkq <>rit'z;zaburzeniern
napiqcia miqjniowego o typie hi1:otonii rzadko wspdiistnie je z zaburzeniem rnetabolizrnu
szla
w
kow dopa mi nergicznego i seroton
n
iektorych chorobach
n eru
in ergicznegJo.
rorn eta bol icznych/neu rozwyrocln ien iow'ycl.r
zaburzenie szlak6w dopaminr:rgicznego
ne u roprze kaln
i
:;erotoninergicznego
z.
ikdw.
prawdopodobiedstwern sug(-5rowad rozpoznanie niektdrych chordb nerlronretahrolicznvcn,
1cl
1"
Brak zmian
szczeg6l no6ci
w
obrazie RM
u
chorego
z
postqpuiqcym zespolem pozapiramidowym; w
ze sztywno:(ciq miqiniowq, jak r6wniez, jeSli towar;zyszq temu naploy
wejrzeniowe, wymaga wykl uczen ia wrodzonych
za hu
rzed mc'ta bolizmu a min biogennych.
W zaburzeniach neurorozwojowych uwarunkowanych genetycznie obsenwuje siq specyficlne
wzorce motoryki spontanicznej np. przetrwaly ruch lustrzany, nadmierna rekc,ia zaskocze;iia,
6wiadczqce o nieprawidlowym/nietypowym przebiegu dojrzerwania uktadu nerwoweso.
Nowoczesne metody diagnostyki genetycznej umo2liwia jqz-rozumienie patogenezy niektdrlch
rzadkich chor6b neurorozwojowych
i neurometabolicznych oraz fenotypu stwierdzaneg{
u
tych chorych.
Poznanie wplywu mutacji gen6w eksprymowanych
w o6rodkowym
uktadzie
jego rozw6j poszerza zrozumienie morfogenezy tego systemu.
Gen PAX6 bierze udzial
w prawidlowym rozwoju m6zgu i
m62d2ku na trzech etapach
rozwoju: proliferacji kom6rek ukiadu nerwowego, migracji oraz ksztaltowania przesrrzen
kory i struktur podkorowych.
HeterogennoSi encefalopatii wieku dzieciqcego wymaga precyzyjnego definiowa
fenotyp6w obejmujqcych obraz kliniczny, badania neuroobrazowe, biocherniczne
neuropatologiczne celem poszerzenia wiedzy na temat patogenezy chor6b rzacll<ich
u
nerwowego oraz tworzenia coraz bardziej precyzyjnych algorytm6w diagnostycznych.
Pomimo rozwoju metod badari neuroobrazowych, biochemicznych
i
genetycztlych na
szczeg6towy wywiad oraz obserwacja kliniczna stanowi istotne narzqdzie
w
diagnost
cho16b rzadkich ukladu nerwowego.
Nagrania wideo starrowiq niezmiernie u2yteczne narzqdzie analizy neurorozwojowej
neorobehawio
ra
Inej.
lstotne jest wprowadzenie badari genetycznych w grupie dzieci z roclzinnyrni po.stacia
zaburzeri rozwoju mowy z u2yciem metod sel<wencjonowania eksomowegcl, a nastqp
stworzenie panelu gen6w powiqzanych z rozwojem mowy, kt6ry obni2ytby koszt badania.
Badanie neuropatologiczne stanowi istotny wktad w zrozumienie rozwclju m6zgu i pat
chor6b rzadkich uktadu nerwowego.
t'
VI. DZIATALNOSC DYDAKTYCZNA
Od roku 199L prowadzg wyktady w zakresie neurologii dzieciqceri i neuropatplogii
lekarzy specjalizujqcych siq
psychiatrii dzieci
w neurologii dzieciqcej, neurologii, neuropatologii,
i mtodzieiy na lcursach
peora
szkolenia podyplonrowego Crtntrum Meclyczn
Ksztalcenia Podyplomowego oraz l<ursach organizowanycir przez lMlD oraz lplN,
Poczqtkowo, zgodnie
zajmowalam
z
v/ kt6rej
praco
siq morfologiq napaddw padaczkowych i zaburze6
napad
zainteresowaniami naukowymi Kliniki,
niepadaczkowych u dzieci imtodzie2y, Pozwolito rnito na stworzenie przydatnerj dla szkole
lekarzy biblioteki nagrad video, Zrealizowalam r6wnie2
film
sz[,lolenipwy
dla
leka
specjalizujqcych siq w neurologii dzieciqcej nt.,,Badanie neurologiczne niemowlat,,,
Z wykorzystaniem wtasnych materiatdw filmowych prowadzilam
wyk'tady
na temat
\/
latach 1gg1
wczesnych encefalopatii padaczkowych, pird;nczek
z
-
napit0a
nieSwiadom oSci,zaburzeri napadowych niepadaczkowych, m6zgowegcr porazenia clzieciqce
i
wczespej diagnostyki zaburzed neurorozwojowych
w ramach kurs6ur
CMKp ,,postqpy
diagnostyce i leczeniu padaczki" oraz ,,probremy neurologiczne w pedi;atrii,,,
Od roku 1994 do chwili obecnej prowadzq wykiady w ramach kurs6v,r t'MKp dla pediatrd
neurologdw i psychiatrdw na ternat zaburzeri snu u dzieci,
od 2001 roku do chwili obecnej w ramach kurs6w cMKP,,Pediatria specjalizacji" oraz ,,Postqpy w pediatrii
-
wprowadzenie
podsumowuiqcy", prowarlzq wyktady na te
zaburzen napadowych padaczkowych i niepadaczkowych oraz rozwoju i lrn,czesnych uszkodz
ukladu nerwowego u dzieci,
Uznaiqc,2e neurologia noworodka stanowi odrqLrny dzial neurologii dzie
organizowalam w latach 2(101' - 2009 kurs doskonalqcy CMKP,,Nerlrcrlogia noworodKa
w czasie tego l<ursu wyktady nt, rozwoju uktaclu nerwowego, oce
neurorozwojowej w pierwl;zych miesiqcach 2.ycia, krwawieri Srdclczaszl<owvch i ost
encefalopatii niedotlenieniowo-niedokrwienne j oraz ich pdlnych nas;tqpstw, drgawek
prowadzEC
zespolow padaczkowych okresu noworodkowego, Prowadzilarn r6wnie2 zajricia pra
obserwacji motoryki spontanicznej noworodka
chordb uktadu nerwowego,
i
niemowle;cra oraz wczesnej cliagn
I
v
J
W
latach 2005-2009 bytam kierownikiem naul<owym oraz wyldarlowcq kursu
,,Encefalopatie postqpujqce",Aktualnie, nadal
CMKp
w ramach tego kursu, prowadzq wyktacly
na
temat podstaw metabolizmu kom6rkowego z uwzglqdnieniern specyfiki l,rom6rr:k nerwowyfh,
chor6b
z zajqciem
jqder podstawy, encefalopatii z zajqciem nto2cl2ku,jak rdwnir:2 wrc,dzondch
zaburzeri metabol izmu neuroprzekaln ik6w.
od roku 2oo7 do chwili obecnej
prowadzq wyklady
z zakresu neuropatoL--rgii
chorfib
metabolicznych oraz oddzielny wyktad po:iwiqcony chorobom riritochondrialnynr w rarnacn
kursu cMKP/lPiN ,,Neuropatologia"
dla
lekarzy specjalizujqcyr:h siq
w
neurololi[,
patomorfologiioraz doskonalqcy dla lekarzy specjalizujqcych siq w nerurochirurgii,
W roku biezqcym (20t4)
opracowatam program
2
clniowego kursu CMKF, ,,Choroby
neurometaboliczne" w ramach specjalizacji z pediatrii metabolicznej, a dotyczqc;'y nr:uroldgii
we wrodzonych rzadkich wadach metabolizmu.
W kolejnych edycjach kursu dla lekarzy ipsycholog6w CMKP/ll/iD,,Frc,blematyka wczesrfej
interwencji izdrowia psychicznego u malych dzieci" prowadzq wyktady na temat pflastyczno$ci
uktadu nerwowego
w
aspekcie rozwoju iwczesnych uszkodze6, \,[rczesne.i rJiagnost{rki
zaburzef neurorozwojowych oraz zaburzerria ze sperktrum autyzmu.
W latach 2012
-
2014 wsp6lpracowala w uktadaniu pytari egzamina,cyjnych z: neurolo$ii
dzieciqcej do egzaminu z psychiatrii dzieciqcej,
W latach 20L3 - 20L4 bralam udziaf jako wyktadowca w rrrganizowanej przez KliniIq
Pediatrycznq,,Szkole Neurometabolicznej" dlia lekarzy
i
diagrrr:stow przedstawiajpc
zagadnienia wrodzonych defekt6w neurotransmisji, drgawek we wro,dzonych c;horr:ba[h
meta bolicznych oraz leukodystrofii.
W ramach zatrudnienia w Klinice Psychiatrii Wieku Rozwojowego WUI/l (2009) prowad[q
zajqcia dydaktyczne (iwiczenia, seminaria, wyktady) dla stuclent6w l\/
iVl
roku Lneclvcvnr/ ll
Wvdzialu Lekarskieso.
Od roku 2007 do chwiliobecnejprowadzq coroczny, 20 - godzinny cyklw,yklad6w;z neurololii
dzieciqcej na Studiacl'r Podyplomowych,,Wczesna interwenr:ja
- pornoc dziecku irodzinib"
Akademii Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiei. lldwniez na tej uczelrri w latalh
2005-2009 prowadzitam zajqcia z neurologii dzieciqcej na l<ierunku Pedagogika Specjalna,
'N2t.
specjalnoSi logopedia w wymiarze 30 godzin, a od roku
2OO7
do chwili obecnej coroczny,
godzinny cykl wyktad6w z neurologii dzieciqcej na studiach podyplomowych
wszystkie te zaiqcia koriczq siq przyjmowanym przeze mnie egzaminern.
W latar;h 2005
-
2007 prowadzifam wyklady z neurologii na Poclyplomowyr:h Stud
Logopedii w Wy2szej Szkole Humanistycznej im Aleksandra Giey.sztora w puftusku.
Byfam opiekunem specjalizacji 3 neurolog6w dzieciqcych.
VII. PROJEKTY BADAWCZE
W latach 2000 - 2008 kierownik statutowych zadari badawczycfr w Instytucie Matki
dotyczqcych wczesnej oceny neu rorozwojowel.
i
Kierownik zadania statutowego lMiD pt: Analiza obrazu klinicznego ,wczesnych zabu
rorozwojowych z wyod rqbn ien iem gru p prob le mowych.
neu
Wykonawca badari w projekcie KBN Nr, 3 POSE 03925 " Charerkterystyka klinic
molekularna zespol6w padaczkowych zwiqzanych z predyspozycjq genetycznq" Kiero
grantu Prof. Jagna Czochadska - wykonawca (2003 - 2006)
Wykonawca badari w projekcie KBN 915/PO1,/2006/37,,lloSciowe oznaczanie nretabolit
amin biogennych w plynie m6zgowo-rdzeniowym w celu rozpo;rnawania defek
neu rotransmisji"
Wykonawca badad w projekcie KBN nr PO5E 055 30 pt. "Wartoii spektroskopii proton
(H1 MRS) w ocenie stopnia reorganizacji funkcjonalnej is;trukturalnej uktadu nerwowe
dzieci z mdzgowym pora2eniem dzieciqcym'' 2006-2010- wyltonawca
"NeuroPerKog: rozw6j stuchu fonematycznego ipamiqci robcrczej u niemowlqt idzi
Miqdzydziedzinowy Projekt Badawczy Narodowego Centrum Nauki finarnsowanv w rama
konkursu SYMFONIA i realizowany przez konsorcjum naukowe w skladzie LJniwe
Mikotaja Kopernika, Instytut Fizjologii i Patologii Sluchu, Uniwersytet im. Adama Mickiewi
oraz warszawski Uniwersytet Medyczny - wykonawca z ramienia wUM
Wykonawca - opracowanie materiafu klinicznego na potrzeby grantu PRIME-XSProteomic analysis of cerebrospinal fluid from children with neurometabolic disorders
EU
VIII. DZIATALNOSC SPOIECZNA I ORGANIZACYJT{A
W latach
2OO3
-
2007 pelniiam funkcjq sekretarza czasopisma,,Neurologia dzieciqca".
W roku 2003 w wyniku przeprowadzonych wybor6w zostalam powolana do Racly Naukornrej Instyt
MatkiiDziecka na okres kadenr:ji 2OO3-2007.
42
0i. h)r;