Uzdrowiska, szkło, smaki – to też źródła innowacji

Cykl artykułów „Postaw na innowacje”
Uzdrowiska, szkło, smaki – to też źródła innowacji
Liderem innowacji i rozwoju są na Podkarpaciu technologie informatyczne oraz przemysł lotniczy. Ale kreatywni
są nie tylko ci, którzy wytwarzają produkt. W gospodarce przyszłości jednymi z najważniejszych są innowacje…
usługowe.
Województwo podkarpackie uważane jest za „polskie zagłębie
klastrów”, które skupiają firmy z branży konkurujące ze sobą, ale
też podejmują wspólne inicjatywy, na przykład w promocji usług
i regionu, lobbingu na rzecz swojej branży czy w przygotowaniu strategii jej rozwoju. Władze Podkarpacia tworzą najwięcej w Polsce dokumentów poświęconych klastrom i zachęcają do nich nie tylko „twardy”
przemysł, lecz także usługi, w których przoduje ważna dla regionu gałąź – turystyka.
To na Podkarpaciu powstał projekt innowacyjnego klastra uzdrowiskowo-turystycznego Zdrowie i Turystyka „Uzdrowiska – Perły Polski
Wschodniej”. Jego twórcy wyszli z prostego założenia: w uzdrowiskach
bywają dziś głównie starsi, schorowani ludzie, bo aż 80 proc. kuracjuszy kierują do sanatoriów NFZ, KRUS i ZUS. Tylko 20 proc. to kuracjusze komercyjni. Młodzi ludzie chętnie skorzystaliby z usług regenerujących ich siły nadwyrężone stresującą pracą, tylko trzeba im – poza
wachlarzem usług leczniczych – zapewnić rozrywkę na poziomie
odpowiednim do wieku i statusu. Wtedy turyści, a za nimi pieniądze
i miejsca pracy, zamiast do ośrodków SPA, trafią do uzdrowisk.
Twórcy klastra postawili sobie za cel zwiększenie zainteresowania
usługami sanatoryjno-turystycznymi o 10 procent w ciągu najbliższych 4 lat i zaplanowali: „W wyniku ukształtowania innowacyjnych, zintegrowanych produktów turystycznych i ich wypromowania na rynku krajowym i zagranicznym pojawi się nowy popyt
ze strony: młodych, dynamicznych, dobrze zarabiających osób
w wieku do 35 lat, na produkty krótko- (2-3 dni) i średnioterminowe (5-7 dni), łączące elementy profilaktyki zdrowotnej, aktywnego wypoczynku i SPA z ofertą dla ducha, dzięki ekoturystyce
i turystyce kulturowej; osób starszych w wieku 55+, zamożnych,
troszczących się o swój stan zdrowia, poszukujących zarówno
odnowy ciała, jak i ducha; turystów zagranicznych, którzy dotychczas nie mieli okazji poznać atrakcyjności oferty turystyczno-uzdrowiskowej Polski Wschodniej”.
Inicjatorem projektu była w 2009 roku jedna z najbardziej innowacyjnych uczelni podkarpackich – Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Szkoła ta zapewnia zaplecze intelektualne i techniczne do badań, strategii, projektów działań, a także innowacyjny
sposób funkcjonowania rynkowego. Wciągnęła do klastra Wyższą
Szkołę Zarządzania i Administracji z Zamościa i kolejne podmioty.
Do projektu przystąpiły gminy uzdrowiskowe województw podkarpackiego (Iwonicz-Zdrój, Rymanów, Horyniec-Zdrój) i świętokrzyskiego (Busko-Zdrój, Solec-Zdrój), a także przedsiębiorcy – uzdrowiska,
sanatoria i zakłady rehabilitacyjne. Firmy świadczące usługi turystyczne w różnych kategoriach (ekoturystyka, aktywna i kulturowa),
w tym noclegowe i gastronomiczne, producenci ekologicznej żyw-
ności, a także otoczenie biznesu, organizacje pozarządowe działające na rzecz rozwoju turystyki i regionu. We współpracę zaangażowały
się także uczelnie wyższe i instytucje otoczenia biznesu, w sumie 32
podmioty. W planach mają utworzenie sieci uzdrowisk całej tzw.
ściany wschodniej, aż po Augustów i Gołdap na północy, oraz
nawiązanie współpracy ze słowackimi Bardejowskimi Kupelami,
ukraińskim Truskawcem i litewskimi Druskiennikami.
Promując swoje produkty turystyczne, klaster kreuje też własną markę.
Nie zbuduje infrastruktury, ale zachęca do takiego współdziałania. To
wcale nie muszą być od razu wielkie inwestycje, tylko poprawa wyposażenia apartamentów i pełna oferta pobytowa, pozwalająca na wybór
wielu form spędzania czasu. Innowacja nie musi być bowiem ogromnie
kosztowna.
A opłaca się kreować nowe rozwiązania, bo turystyka to intratny
biznes i setki miejsc pracy także w branżach, z którymi kooperuje.
Podkarpacie może się stać perłą turystyki – ma zabytki drewnianej
architektury, szlak naftowy i piękne góry. Zabytkowe Krosno buduje
swą markę jako Centrum Dziedzictwa Szkła, co ma zwiększyć atrakcyjność miasta przed EURO 2012. To kolejna innowacja usługowa
w podkarpackiej turystyce, bo jest ich już kilka.
Tzw. szklany szlak, to także inicjatywa Wyższej Szkoły Informatyki
i Zarządzania w Rzeszowie, władz Krosna oraz właścicieli hut szkła
z całego województwa. Stworzyli klaster „Dolina Szkła”, którego innowacyjność polega na strategii marketingowej w oparciu o unikatowy produkt turystyczny. Centrum Dziedzictwa Szkła w Krośnie
ma być nowym, unikalnym wręcz w skali Europy, produktem: turysta pozna tu historię przemysłu szklarskiego, obejrzy eksponaty
muzealne i pokazy mistrzów hutniczych, weźmie udział w warsztatach zdobniczych, zajęciach z fotografii szkła itp. W podziemiach krośnieńskiego rynku powstanie wystawa szkła artystycznego z całego świata. Regionalne Centrum Kultur Pogranicza zaprezentuje światowe trendy w projektowaniu.
Są i kolejne klastry: winny czy Podkarpackie smaki, albo Bieszczadzki
Transgraniczny Klaster Turystyczny, który promuje turystykę górską na
terenie polskiego powiatu bieszczadzkiego oraz ukraińskich rejonów
starosamborskiego i turczańskiego.
– Innowacyjność sektora usług znacznie różni się od kreacyjności sektora produkcyjnego, ale też wpływa na zwiększenie sprzedaży lub
wzrost wydajności przedsiębiorstwa. Ważne jest wzmacnianie systemu powiązań między trzema kluczowymi uczestnikami systemu
gospodarczego, jakim jest klaster, a mianowicie przedsiębiorstwami, światem nauki i organami władzy. Tylko w ten sposób
osiągniemy sukces – podkreśla Bożena Lublińska-Kasprzak, Prezes
Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Odsetek firm innowacyjnych w Polsce
wg województw w latach 2006–2008
Źródło: Opracowanie PARP „Innowacyjność 2010”
Kampania współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego