przekładnia dwusprzęgłowa w motocyklach hondy

PRZEKŁADNIA DWUSPRZĘGŁOWA W MOTOCYKLACH HONDY
Honda opracowała pierwszą na świecie dwusprzęgłową skrzynię biegów do motocykli, umożliw
iającą pracę w trybie całkowicie automatycznym, ale także mogącą pracować jak
konwencjonalna przekładnia manualna.
Oprócz lekkości i zwartości konstrukcji, to rozwiązanie zapewnia:
• Bezpośrednie sterowanie wyborem biegu odpowiadające przekładni sterowanej całkowicie
manualnie: kierowca ma pełną kontrolę nad przełożeniem przekładni w każdej sytuacji.
• Wyeliminowanie sterowania sprzęgłem: łatwa i wygodna zmiana biegów umożliwia skupienie
się na przyjemności z jazdy.
• Nieprzerwane przekazywanie mocy na koła: stabilność przyspieszania i osiągi dostępne
każdemu kierowcy w każdych warunkach drogowych.
• Zmiana biegów bez szarpnięć: przyjemniejsza jazda dla kierowcy, a szczególnie dla pasażera.
• Zoptymalizowane punkty zmiany przełożeń w trybie automatycznym: zużycie paliwa równe,
bądź niższe od osiąganego przy klasycznej przekładni manualnej, niezależnie od
przyzwyczajeń kierowcy i warunków drogowych.
W tradycyjnej samochodowej dwusprzęgłowej skrzyni biegów montowanej poprzecznie,
skrócenie przekładni jest trudne ze względu na wymaganą długość wałków montowanych w jej
wnętrzu, a najpowszechniej stosowanym rozwiązaniem tego problemu jest zwiększenie liczby
wałków wyjściowych.
1/4
PRZEKŁADNIA DWUSPRZĘGŁOWA W MOTOCYKLACH HONDY
Zastosowanie dwusprzęgłowej przekładni, z jej złożoną budową wewnętrzną i w połączeniu z
poprzecznie ułożonym silnikiem, było problemem także w motocyklu, ponieważ wymagało
dodatkowo uwzględnienia przechyłów pojazdu oraz pozycji nóg kierowcy w okolicach obudowy
przekładni.
Powyższe problemy w konstrukcji dwusprzęgłowej skrzyni biegów rozwiązano dzięki
wyjątkowemu układowi dwóch wałków (wejściowych) ze sprzęgłami instalowanymi w ich osi i
zabudowaniu układów hydraulicznych pod osłoną silnika. Konstruktorom Hondy udało się
zmieścić nową przekładnię w podwoziu motocykla minimalizując jej długość, co osiągnięto
poprzez maksymalne skrócenie długości wałków przekładni.
Również mechanizm zmiany biegów jest prostszy niż w samochodzie, gdzie widełki pracują
niezależnie od siebie. Zastosowano tu konwencjonalny motocyklowy wałek przesuwek zmiany
biegów. Wałek sprzęgłowy przekładni dwusprzęgłowej kinematycznej składa się z dwóch
współosiowych wałków: wewnętrznego, obsługującego biegi nieparzyste (1, 3, 5) oraz
zewnętrznego dla biegów parzystych (2, 4, 6). Wałki te połączone są z wzajemnie niezależnie
sterowanymi sprzęgłami, co umożliwia ich naprzemienne zasprzęglanie, pozwalające na szybką
i płynną zmianę przełożeń, bez przerywania przepływu mocy przez przekładnię.
Konstrukcja (będąca przedmiotem wniosku patentowego) z dwoma współosiowymi sprzęgłami
umieszczonymi w osi podwójnych wałków głównych skrzyni biegów, wraz z siłownikami
hydraulicznymi sterującymi sprzęgłami, pozwoliła uzyskać przekładnię o bardzo zwartej
budowie i o wymiarach, które nie przeszkadzają w montowaniu jej poprzecznie w motocyklu.
Nowa przekładnia zawdzięcza swą zwartość i lekkość także połączeniu i zabudowaniu
elektrozaworów liniowych, elementów sterowania hydraulicznego i innych obwodów
hydraulicznych w jednym miejscu, pod pokrywą sprzęgła. Obwody sterujące sprzęgłami pracują
niezależnie od siebie, co pozwoliło zoptymalizować pracę obu sprzęgieł, służąc płynniejszemu
przyspieszaniu i zmianie biegów bez szarpnięć.
2/4
PRZEKŁADNIA DWUSPRZĘGŁOWA W MOTOCYKLACH HONDY
Podobnie, jak w typowej manualnie sterowanej skrzyni biegów, obrotowy wałek przesuwek
steruje widełkami zmiany biegów. W przeciwieństwie do typowej przekładni ręcznej, wałek
przesuwek napędzany jest silniczkiem, co umożliwia optymalny przebieg zmiany biegów.
Naprzemienne załączanie dwóch sprzęgieł połączono z wyborem biegu za pomocą jednego
wałka przesuwek i rozwiązanie to objęto wnioskiem patentowym.
Skorzystanie z podstawowych rozwiązań stosowanych w konwencjonalnej, manualnej skrzyni
biegów, pozwoliło zachować prostotę konstrukcji, małą masę i niewielkie rozmiary. Kiedy
sterowany procesorowo układ zmiany przełożeń uzna, że należy zmienić bieg z pierwszego na
drugi, najpierw przygotuje zmianę biegu poprzez rozłączenie sprzęgła biegów parzystych i
wybór drugiego biegu. Następny krok, to jednoczesne rozłączenie sprzęgła biegów
nieparzystych i załączenie sprzęgła biegów parzystych w sposób zapewniający płynną zmianę
przełożeń przy zachowaniu ciągłego przekazywania mocy na nawierzchnię.
Dwusprzęgłowa skrzynia biegów Hondy posiada dwa główne tryby pracy, które można wybierać
za pomocą łatwo dostępnego przełącznika umieszczonego na kierownicy. W trybie
automatycznym (AT) wszystkie zmiany biegów przebiegają automatycznie, a o momencie
zmiany biegów
decyduje mikroprocesor, zależnie od warunków jazdy. W
trybie ręcznym (
MT) o zmianie biegów decyduje kierowca,
korzystając z przycisków na kierownicy. W obydwu przypadkach ruszanie z miejsca odbywa się
automatycznie.
W trybie automatycznym (AT) dostępne są dwa dalsze tryby pracy, oznaczone D oraz S,
różniące się mapami zmiany przełożeń, stosownie do przeznaczenia motocykla, w którym
montowana jest przekładnia. Przykładowo – w trybie D zmiana przełożeń może być
zoptymalizowana pod kątem oszczędności paliwa, nie przeszkadzając jednak zbytnio w czasie
dynamicznej jazdy, podczas gdy tryb S może być zorientowany na bardzo sportową jazdę przy
wysokich obrotach silnika, zapewniających
maksimum mocy w pełnym zakresie charakterystyki jednostki napędowej.
Załączaniem sprzęgieł i biegów steruje odpowiednio zaprogramowany procesor. W czasie jazdy
na dowolnym biegu (innym niż jałowy) kierowca może zmieniać tryby pracy pomiędzy D oraz S.
Kierowca może także zmieniać biegi o jeden w górę lub w dół za pomocą przycisków. Jeśli w
czasie jazdy z włączonym trybem automatycznym kierowca użyje przycisku zmiany biegów,
przekładnia zostanie przełączona w tryb manualny MT. Powrót do trybu automatycznego AT
3/4
PRZEKŁADNIA DWUSPRZĘGŁOWA W MOTOCYKLACH HONDY
nastąpi po użyciu przełącznika trybu pracy.
Materiały źródłowe:
Honda Motor Poland
(25.09.2009)
4/4