pożarnictwo powiatu pleszewskiego (1881 – 2007)

Transkrypt

JAN WOLDAŃSKI
POŻARNICTWO
POWIATU PLESZEWSKIEGO
(1881 – 2007)
Chocz 2011
Wydawnictwo powstało z inicjatywy Komisji Historycznej
przy Zarządzie Oddziały Powiatowego ZOSP RP w Pleszewie
Foto. na okładce – budynek Komendy Powiatowej Państwowej
Straży Pożarnej w Pleszewie (P. Jaroszewski, 2011 r.)
Wydawca
Ochotnicza Straż Pożarna w Choczu
Chocz, ul. Żeromskiego 2, 63-313 Chocz
Publikacja współfinansowana ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego
na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich z PROW na lata 2007 – 2013
w ramach osi IV LEADER - działanie 413 Wdrażanie Lokalnych Strategii Rozwoju
objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
w zakresie małych projektów,
UMiG Pleszew, Gminy: Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gizałki, Gołuchów
oraz przez Ochotniczą Straż Pożarną w Choczu.
ISBN 978-83-930254-1-1
Pleszew 2011
Skład i druk: Zakład Poligraficzny SUPER PRINT
63-300 Pleszew, ul. Kaliska 67, tel./fax 627 422 940
Spis treści
WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
Rozdział I
ZADANIA SAMORZADÓW W ZAKRESIE OCHRONY
PRZECIWPOŻAROWEJ NA TLE DZIEJÓW PLESZEWA I OKOLIC . 9
Rozdział II
OCHOTNICZE STRAŻE POŻARNE
POWIATU PLESZEWSKIEGO 1881 – 2007 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
Rozdział III
ZAWODOWE POŻARNICTWO POWIATU PLESZEWSKIEGO . . . 95
ZAKOŃCZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
145
KALENDARIUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
147
BIBLIOGRAFIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
149
ANEKSY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157
Uzupełnienie do rozdziału II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Uzupełnienie do rozdziału III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Oddział Powiatowy Związku OSP RP w Pleszewie . . . . . . . . . . . . . .
Zawodowe Pożarnictwo w fotografii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
Dyplomy, świadectwa OSP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
157
159
161
166
179
3
WSTĘP
Myśl napisania niniejszej publikacji narodziła się między innymi z chęci
głębszego poznania i udokumentowania działalności Ochotniczych Straży Pożarnych i zawodowego pożarnictwa w powiecie pleszewskim, a także potrzeby
przedstawienia ich dorobku. Dzieje jednostek straży, ich ewolucja w zakresie
zadań i wyposażania w sprzęt pożarniczy interesowały autora od wielu lat. Miał
on też ścisłe powiązania ze strażą wynikające z bycia działaczem ochotniczego
i zawodowego pożarnictwa.
Celem pracy było zebranie materiałów źródłowych w jedno opracowanie
dotyczące powstawania i funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej na terenie
obecnego powiatu pleszewskiego, oraz przeprowadzenie badań na temat przeszłości pożarnictwa tego terenu, działania jednostek straży i administracji lokalnej,
przedstawienie dorobku jednostek straży, zagadnień związanych z ich zadaniami,
wyposażeniem obiektowym i sprzętowym. Zebranie materiałów rozproszonych
po archiwach państwowych, archiwach zakładowych i archiwach jednostek oraz
odtworzenie dziejów jednostek straży nie było zadaniem łatwym, również ze względu
na długi okres ich funkcjonowania. Przystępując do gromadzenia materiałów
autor nie w pełni zdawał sobie sprawę z trudności, jakie napotka w pozyskaniu
źródeł w miarę kompletnych. Bardzo rzadko zachowały się dokumenty świadczące
o pierwszych zebraniach założycielskich jednostek straży, szczególny brak było
dokumentów z okresu od 1939 do 1945  r. – prawdopodobnie zostały zniszczone
lub nie zostały wytworzone ze względu na zagrożenia ze strony okupanta.
Na dokumenty źródłowe autor natrafił w Archiwum Państwowym w Kaliszu,
Archiwum Państwowym w Łodzi, Archiwum Komendy Powiatowej Państwowej
Straży Pożarnej w Pleszewie, Archiwum Miasta i Gminy w Pleszewie i innych
archiwach – jeżeli tak można nazwać zbiory znajdujące się w prywatnych rękach
działaczy strażackich. Bardzo przydatnym w korzystaniu z materiałów źródłowych
okazała się Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, posiadająca szeroką bazę informacyjną dotyczącą tematu pracy, która pozwoliła na wnikliwe przeprowadzenie
analizy materiałów źródłowych dotyczących pożarnictwa na terenie Wielkopolski.
Działalność jednostek na obszarze obecnego powiatu pleszewskiego na
przestrzeni przyjętego okresu czasowego podlegała wielokrotnym zmianom
administracyjnym i podziałom terytorialnym. Powiat pleszewski został utworzony
z terenów przygranicznych dwóch zaborów: pruskiego i rosyjskiego, a co się z tym
wiąże jednostki straży pożarnych organizowane były na innych odrębnych zasadach.
Fakt powstawania i rozwój towarzystw ochotniczych straży ogniowych zasługuje
na szczególną uwagę dlatego, że powstanie i działanie nastąpiło w specyficznej
sytuacji społeczno – politycznej ziem polskich, będących wówczas pod zaborami.
Organizowanie jednostek przypadło na okres przeobrażania się społeczeństwa
polskiego z feudalnego w kapitalistyczne. Bardzo ważną rolę spełniły towarzystwa
straży ogniowej w zaborze rosyjskim, prowadząc szeroką działalność kulturalną
związaną z tradycjami i polskością.
5
JAN WOLDAŃSKI – POŻARNICTWO POWIATU PLESZEWSKIEGO (1881 – 2007)
Główny wątek tematyczny pracy to działalność pożarnicza, statutowa
jednostek straży, a także ich działalność poza pożarnicza. Mając ograniczoną
bazę źródłową na pewno nie udało się w pełni wyczerpać tematu pracy, jednak
w szerokim zakresie dokumentuje ona funkcjonowanie i oddziaływanie straży
pożarnych jako organizacji. W celu przeprowadzenia szerokiej analizy problemu
i jego syntezy autor wykorzystał bogatą literaturę przedmiotu znajdującą się
w bibliotekach ogólnych oraz w zbiorach prywatnych. Dotychczas, mimo organizowanych przez jednostki jubileuszy, nie pokuszono się o naukowe, szczegółowe
opracowanie oparte na dokumentach źródłowych, dotyczące funkcjonowania
ochotniczych i zawodowych formacji straży pożarnych.
Nie prowadzono badań naukowych z zakresu pożarnictwa na terenie
powiatu pleszewskiego. Istnieją pojedyncze powierzchowne opracowania dotyczące
niektórych jednostek OSP, powstałe na okoliczność jubileuszy, tak zwane rysy
historyczne jednostek (jednodniówki, informatory okolicznościowe), przeważnie
niepublikowane lub wydawane bardzo małym nakładem, znajdujące się w prywatnych zbiorach. Przeglądając dokumenty w archiwach autor zauważył, że jestem
pierwszym, który sięgnął do tych materiałów źródłowych. Dokumenty znajdujące
się w jednostkach straży- często w prywatnych zbiorach są w większości przypadków zbiorami nieuporządkowanymi tematycznie i chronologicznie. Ze względu na
reformy administracyjne, zmiany podległości straży pożarnych, brak jednolitych
wzorców do prowadzenia dokumentacji, dokumenty źródłowe wymagają indywidualnej oceny pod względem ich wiarygodności i umiejscowienia czasowego.
W opracowaniu autor przedstawił działalność jednostek straży pożarnych
w okresie od 1881  r. to jest od powstania pierwszej straży pożarnej na obecnym
terenie powiatu pleszewskiego do 2007  r. Przedstawiłem także jednostki, które
zaprzestały swojej działalności z różnych przyczyn. W zakresie tematycznym
dominują takie zagadnienia jak: podstawy prawne umożliwiające tworzenie tych
jednostek i ich funkcjonowanie oraz przemiany na przestrzeni ponad stuletniej
działalności najstarszych straży pożarnych, organizacja i struktura wewnętrzna
i zewnętrzna, wyposażenie sprzętowe, zmieniające się zadania do realizacji, działalność patriotyczna i społeczna.
Konstrukcja pracy ma układ chronologiczno-problemowy, przy czym
w rozdziale pierwszym zatytułowanym „Zadania samorządów w zakresie ochrony
przeciwpożarowej na tle dziejów Pleszewa i okolic”, autor przedstawił w zarysie
dzieje miejscowości, samorządów i ich zadania z zakresu zapewnienia mieszkańcom bezpieczeństwa pożarowego, ponieważ brak było dotychczas opracowania
poświęconego jakże bogatym w wydarzenia przemianom powiatu pleszewskiego.
Korzystając z stosunkowo szerokiej bazy źródłowej, przeprowadził w pierwszym
rozdziale analizę i syntezę wydarzeń oraz faktów historycznych, ściśle związanych
z działalnością samorządów.
W rozdziale drugim – „Ochotnicze straże pożarne powiatu pleszewskiego
1881 – 2007”, podjął problematykę związaną z powstaniem i działalnością pożarniczą. Przedstawił rys historyczny zmian, jakie zachodziły w strukturze i zadaniach
straży. Uwzględnił przemiany w strukturze organizacyjnej. Przedstawił sprawy
6
WSTĘP
związane z podstawami ekonomicznymi jednostek straży. Przybliżył czytelnikowi
pozapożarniczą działalność straży, poświęconą kultywowaniu tradycji i kultury
narodowej w okresie zaborów i późniejszym. Ukazał działalność orkiestry dętej,
strażackiego teatru amatorskiego oraz organizacji zabaw i spotkań towarzyskich.
Zaakcentował działalność związaną ze sportem, organizacją zawodów sportowo –
pożarniczych. Przedstawił zmiany, jakie zachodziły w wyposażeniu indywidualnym
strażaków oraz zmiany zachodzące w wyposażeniu sprzętowym jednostki straży.
Rozdział trzeci – „Zawodowe pożarnictwo powiatu pleszewskiego”, zawiera
opis zadań, jakie były realizowane na przestrzeni okresu funkcjonowania zawodowego pożarnictwa, między innymi: analizę udziału straży w akcjach ratowniczych, działalność gospodarczą związaną z budową remiz, poprawą zaopatrzenia
wodnego, wyszkolenia strażaków, wyposażenia jednostek straży. Zawarta została
w nim także informacja dotycząca spraw kadrowych w jednostkach – tak ochotniczego jak i zawodowego pożarnictwa.
Dla uwypuklenia walorów dokumentacyjnych niniejszej pracy załączył
między innymi kalendarium, fotografie, tabele. Przedstawił w nich materiał
faktograficzny jest w wielu przypadkach jedynym źródłem, na podstawie którego
można odtworzyć najważniejsze fakty i daty z historii jednostek straży.
Autor pragnie serdecznie podziękować wszystkim, którzy udostępnili
posiadane materiały i dokumenty, przyczyniając się do wzbogacenia zawartości
merytorycznej i dokumentacyjnej pracy.
Praca powstała na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika jako praca magisterska na seminarium prowadzonym przez prof. dra hab. Ryszarda Sudzińskiego
w 2008  r. Została uzupełniona i poszerzona.
7
Rozdział I
ZADANIA SAMORZADÓW W ZAKRESIE
OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ
NA TLE DZIEJÓW PLESZEWA I OKOLIC
1. Zmiany terytorialne
Gmina Chocz z siedzibą w Choczu, położona
jest na prawym brzegu Prosny wzdłuż drogi KaliszWrześnia, 11  km na północny – wschód od Pleszewa 1.
Dawniej miasto, dziś gmina. Zajmuje obszar o powierzchni
73,4  km2 , który zamieszkuje 4915 mieszkańców. Jest to
gmina typowo rolnicza. W Choczu dobrze rozwinięty
jest handel i usługi rzemieślnicze. W gminie przeważają
gospodarstwa o powierzchni do 10  ha. Znaczną jej część
zajmują lasy (39%), co czyni ją atrakcyjną turystycznie.
W skład gminy Chocz wchodzi 12 wsi sołeckich (Brudzewek, Chocz, Józefów, Kuźnia, Kwileń, Niniew, Nowa
Kaźmierka, Nowolipsk, Nowy Olesiec, Piła, Stara Kaźmierka, Stary Olesiec).
Siedzibą władz gminnych jest Chocz który liczy ok. 2000 mieszkańców. W północno-zachodniej części znajduje się obszerny, prostokątny, wydłużony rynek,
niegdyś z ratuszem pośrodku, połączony ulicą z trójkątnym placem, na środku
którego stał drewniany kościół św. Wawrzyńca. W południowo – zachodniej
części rynku znajduje się kościół i klasztor reformatów. Na południe od osady, na
niskim brzegu Prosny, na terenie dawnej wyspy zamkowej, stoi kolegiata (obecnie
kościół parafialny) i przylegający do niej pałac infułatów (obecnie plebania).
Pierwsza wzmianka historyczna z 1294  r. wymienia Chocz jako gród książęcy nad Prosną z załogą rycerską, notowany w dokumentach jako „Chodecz” 2
lub „Chotecz” 3. Król Kazimierz Wielki wzniósł zamek na wyspie rzecznej. Pod
Choczem w 1294  r. przebywał Przemysław II, nadając mu 2 maja przywilej na
rzecz proboszcza św. Wojciecha spod Kalisza 4 .
Nazwa pochodzi od dawnego imienia Chodek, choć tak też nazywano
strażników granic. Nazwa dzierżawcza od „własność Chodka”. Co było przyczyną
że Chocz zmienił swój status z własności rządowej na własność obywatelską, nie
1. M.  Adamczewski, Lipscy herbu grabie w świetle źródeł epigraficznych w kolegiacie w Choczu,
„Acta Uniwersitatis Lodziensis”, Folia Historica 50, Łódź 1994, s.  107 – 109.
2. K.  Rymult, Nazwy miast polskich, Wrocław 1987, s.  48; S.  Rospond, Słownik etymologiczny
miast i gmin PRL, Wrocław 1984, s.  53.
3. Księga Ziemska Kaliska 1400 – 1409, Poznań 1991, s.  88, 111.
4. E.  Callier, Powiat kaliski, s.  18.
9
jest wiadome. Jest pewne że od XV w. był miastem prywatnym (szlacheckim) –
początkowo Chodeckich herbu Poraj. Właścicielem Chocza był Maciej z Chocza,
w 1429  roku student Akademii Krakowskiej, oraz Stanisław z Chocza, starosta
kaliski 5. Chocz był bardzo małą mieściną. Do upadku miasta w XVIII w. przyczynił się znacznie Kazimierz Lipski, który wzbogacił Chocz o piękny kościół
i pałac, ale odebrał miastu przywileje 6 .
W 1793  r. Chocz był małym zaniedbanym miasteczkiem o charakterze
otwartym, bez murów i bram, z niebrukowanymi ulicami. Miasto posiadało
90 domów drewnianych, z tego 42 pokryte były gontem i 48 pod słomą, w których
zamieszkiwało 491 mieszkańców – katolików. Na przedmieściach stało 41 stodół.
Poza kościołem parafialnym była jeszcze kolegiata i klasztor z kościołem klasztornym. Nie było żadnej szkoły publicznej. Z budynków użyteczności publicznej
był tylko klasztor franciszkański należący do królewskiej południowo-pruskiej
prowincji (Prusy Południowe). W mieście były czynne 4 studnie publiczne (na
Rynku i przy kościele św. Wawrzyńca) i 12 studni prywatnych. Na mocy II traktatu rozbiorowego w 1792  r. Chocz znalazł się pod zaborem pruskim, w prowincji
Prusy Południowe, departamencie kaliskim. Bogactw państwu pruskiemu dostarczały przejęte królewszczyzny i skonfiskowane majątki dóbr kościelnych i klasztornych. Majętności Lipskich zostały skonfiskowane przez rząd pruski w 1797  r.
na rzecz skarbu pruskiego. W latach 1807 – 1815 Chocz znalazł się w granicach
departamentu kaliskiego Księstwa Warszawskiego. Kongres wiedeński w 1815  r.
rozdzielił jednolite ziemie Wielkopolski między zabór pruski (Wielkie Księstwo
Poznańskie) i rosyjski (Królestwo Polskie). Granice wytyczono na Prośnie. Granica
była silnie strzeżona po obydwu stronach. Z tego okresu pochodzą stojące do dziś
metalowe słupy graniczne nad brzegiem Prosny po jej prawej stronie w Choczu,
Kuźni, Kwileniu i Niniewie oraz budynki strażnic granicznych w Choczu. Strażnice były budynkami charakterystycznymi, niespotykanymi na ziemiach polskich
niskie obszerne domy o płaskich, czterospadowych dachach. Większość z miast
w powiecie kaliskim była jednak miastami z nazwy niż z charakteru. Jedynie trzy
miasta – Kalisz, Turek i Warta miały powyżej 3  tys. mieszkańców. Pięć miast
nie osiągało 1500 mieszkańców 7. Przeprowadzono reformę miast w Królestwie
Polskim w 1869  r. Przyjęto następujące kryteria: liczba mieszkańców, dochody
miejskie umożliwiające utrzymanie administracji miejskiej, możliwości rozwoju
gospodarczego. Przeprowadzono inwentaryzację miast w 1865  r. Według tego spisu
miasto Chocz zakwalifikowano do 5 kategorii rzędu miast. W 1866  r. w powiecie
kaliskim było 8 miast, natomiast po reformie w 1870  r. przeprowadzonej przez
władze carskie pozostały dwa: Kalisz i Błaszki. Chocz utracił prawa miejskie
5. B.  Cynalewski, Zamki i pałace Wielkopolski, Poznań 1986, s.  26: Katalog Zabytków Sztuki,
t. V, z. 19, Warszawa 1959, s.  1: M.  Libicki, P.  Libicki, Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce,
s.  51.
6. J.  Woldański, Opis Miasta Chocza z lat 1793 – 1794, Chocz 2005, s.  3 – 14.
7. J.  Śmiałowski, Charakterystyka własności ziemskiej, [w:] Rocznik Kaliski, T.  I, Poznań 1968,
s.  253.
10
ZADANIA SAMORZADÓW W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ NA TLE DZIEJÓW PLESZEWA I OKOLIC
i został wraz z innymi miastami w powiecie kaliskim zdegradowany do osady
(Chocz, Iwanowice, Koźminek, Opatówek, Staw, Stawiszyn) 8 .
Gmina Czermin położona jest na północ od
Pleszewa. Powierzchnia gminy wynosi 97,8  km 2 które
zamieszkuje 5075 mieszkanców. W skład gminy wchodzi
15 miejscowości (14 wsi sołeckich). Należą do nich: Broniszewice, Czermin, Grab, Łęg, Mamoty, Pieruchy, Pieruszyce,
Psienie Ostrów, Skrzypnia, Strzydzew, Wieczyn, Żale,
Żbiki, Żegocin oraz Wola Duchowna – wieś podsołecka
Czermina. Czermin jest gminą typowo rolniczą – liczba
gospodarstw indywidualnych wynosi 730. Lasy zajmują
10,8% powierzchni gminy 9. Pierwsze wzmianki o Czerminie – wsi kościelnej, sięgają 1304  roku, kiedy to biskup poznański Jędrzej daje
bratu swemu Wawrzyńcowi Czermin i inne dobra. Kolejni właściciele Czermina
to: Maciej z Czermina (1394), następnie Czermińscy i Suchorzewscy. Kościół pod
wezwaniem św. Jakuba Apostoła istniał jeszcze przed rokiem 1474. Dawniej różnie
pisano nazwę miejscowości: Czermino, Cermino, Czirnin, Czirnino, Czyrnin,
Czyrnyn, Czyrnyno 10.
Gmina Dobrzyca leży w południowej części województwa wielkopolskiego na Nizinie Wielkopolskiej, stanowiąc część Wysoczyzny Kaliskiej. Dobrzyca liczy 3,2  tys.
mieszkańców, a położona jest 12 km na zachód od Pleszewa
przy drodze Pleszew – Koźmin i 17  km od Jarocina. Gmina
należy do powiatu pleszewskiego. Zajmuje obszar 117  km2
i liczy 8300 mieszkańców. Podzielona jest na 15 sołectw
obejmujących 19 wsi. Są to sołectwa : Czarnuszka, Dobrzyca,
Dobrzyca – Nowy Świat, Fabianów, Galew, Izbiczno, Karmin,
Karminek, Karminiec, Lutynia, Polskie Olędry, Sośnica,
Sośniczka, Strzyżew, Trzebin, Trzebowa, Koźminiec 11. Najstarsze zapisy dotyczące
Dobrzycy sięgają 1140  r., z którego to roku miasteczko posiada przywilej nadający
prawa miejskie przez miejscowego dziedzica o imieniu Bilo. W dawnych czasach
wśród błot i grzęzawisk w Dobrzycy stał zamek obronny w miejscu obecnego
pałacu wzniesionego przez wojewodę Gorzeńskiego 12 . W 1364  r. istniał już kościół
pod wezwaniem Znalezienia św. Krzyża i św. Katarzyny. W 1458  r. na wyprawę
malborską miasto wystawiło jednego żołnierza pieszego. Od 1490  r. właścicielami
Dobrzycy byli: Grzymisławowie, Dobrogost Cielecki, Jan i Wojciech Dobrzyccy, Jan
8. M.  Nietyksza, Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie Polskim 1865
– 1914, Warszawa 1986, s.  351.
9. P.  Anders, A.  Gulczyński, J.  Jackowski, Powiat Pleszewski, s.  14.
10. E.  Callier, Powiat kaliski w XVII stuleciu. Szkic geograficzno – historyczny, Poznań 1887,
s.  27.
11. P.  Anders, A.  Gulczyński, J.  Jackowski, Powiat Pleszewski, s.  13.
12. E.  Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski, Poznań 1843, s.  282, 283.
11
Dobrzycki i Gabriel Bojanowski, Jan Dobrzycki, Wojciech i Stanisław Jaskólscy,
Jaskólscy, Dobrzyccy, Gorzeńscy, Turnowie. Nazwa miejscowości ulegała wielu
zmianom i takie zapisy są spotykane w dokumentach: Dobrzyca, Dobrzycza,
Dobrycia, Dobrzyce, Dobroschyce, Dobrcze, Dobberschutz 13.
Gmina Gizałki położona jest na Nizinie Wielkopolskiej, w południowo-wschodniej części województwa
wielkopolskiego, w północnej części powiatu pleszewskiego. Powierzchnia gminy wynosi 109  km2 . Jej kształt
jest wydłużony w kierunku wschód-zachód. Przez teren
gminy przebiegają dwie drogi wojewódzkie: Nr 442 relacji
Kalisz-Września i Nr 443 relacji Jarocin-Konin. Drogi te
krzyżują się w miejscowości Gizałki. Gmina jest położona w zlewni rzeki Prosny. Tworzy ją 16 wsi sołeckich:
Białobłoty, Czołnochów, Dziewiń Duży, Gizałki, Kolonia
Obory, Kolonia Ostrowska, Leszczyca, Nowa Wieś, Orlina Duża, Ruda Wieczyńska, Szymanowice, Świerczyna, Tomice, Toporów, Wierzchy, Wronów. Ogółem
jest 21 miejscowości 14 .
Gizalki, Gisałki, Gisiałki, Gysałky, Gizino, Gizałki, wieś kościelna koło
Szymanowic. W 1285  r. Jakub, arcybiskup gnieźnieński, zamienił dziesięciny
z Ratynia, Osieczny i Gloniewa na dziesięciny klasztoru Lędzkiego z Gizałek
i innych włości. Od 1579  r. Gizałki były wsią prywatną, należały do Piotra Złotkowskiego, później do Piotra Gniewosza 15.
Gmina Gołuchów położona jest 12  km na południe
od Pleszewa przy drodze nr 12 Poznań-Łódź. Jej powierzchnia wynosi 135,5 km2. W 80% to tereny wykorzystywane do
celów rolniczych. Wschodnią granicę gminy stanowi rzeka
Prosna. Gminę Gołuchów tworzą 23 wsie zamieszkiwane
przez 9800 mieszkańców 16 . Pierwsza pisemna wzmianka
o Gołuchowie pochodzi z 1245 r., według zapisu w Kodeksie
Wielkopolskim miał należeć do klasztoru Ołobockiego,
(wieś kościelna i zamek nad Trzemną). Nazwa przechodziła kilka zmian: Gołuchowo, Gołuchovia, Gołłuchów,
Głuchowo, Gulochovia, Golutchow, Golutchowo 17. W latach 1550 – 60 właściciel
wsi Rafał Leszczyński wzniósł tu renesansowy dwór obronny, który na początku
XVII w. rozbudowano, a w pewnej odległości od niego wzniesiono nowy budynek
(dziś jest to główny korpus zamku). W późniejszych latach nastąpił jednak upadek
tej świetnej rezydencji magnackiej. W 1853  r. dobra gołuchowskie zakupił Tytus
13.
14.
15.
16.
17.
12
E.  Callier, Powiat kaliski., s.  31.
P.  Anders, A.  Gulczyński, J.  Jackowski, Powiat Pleszewski, s.  13.
E.  Callier, Powiat kaliski, s.  35.
P.  Anders, A.  Gulczyński, J.  Jackowski, Powiat Pleszewski, s.  13.
Tamże, s.  39 – 41.
Działyński dla swojego syna Jana, który postanowił odremontować zamek. Prace
dokończone zostały przez żonę Jana – Izabelę z Czartoryskich, która utworzyła tu
muzeum starożytnych dzieł sztuki, zbieranych po całej Europie. Dzieje tej rezydencji, związanej ze znakomitymi rodami Leszczyńskich, Działyńskich, a w końcu
Czartoryskich, wpisane zostały na trwałe do historii i kultury polskiej 18 .
Miasto i Gmina Pleszew położona jest na rozleglej
Wysoczyźnie Kaliskiej. Leży nad rzeczką Ner, która wpada
kilkanaście kilometrów na wschód od miasta do Prosny.
Pierwsze ślady działalności człowieka pochodzą z końca
schyłkowego paleolitu. Odkrycia archeologiczne prowadzone
w 1976  r. natrafiły na ślady osadnictwa z epoki kamiennej,
brązu i żelaza. Od początków powstania miasta Pleszew
związany był politycznie i administracyjnie z Kaliszem.
W 1789  roku Pleszew liczył 1509 mieszkańców i 233 domy,
był trzecim spośród 12 miast w województwie kaliskim
pod względem liczby mieszkańców.
W 1793  r. po zajęciu Pleszewa przez Prusaków nadano mu nazwę „Pleschen” i wraz z najbliższą okolicą, to jest obecnymi gminami: Pleszew, Czermin,
Dobrzyca i Gołuchów w wyniku drugiego rozbioru Polski znalazł się na 125  lat
pod panowaniem pruskim (tzw. Prusy Południowe) i został częścią powiatu
kaliskiego. Informacje o Pleszewie z 1793  r. możemy pozyskać z opracowania
J.  Wąsickiego „Opisy miast polskich z lat 1793 – 1794”, cz. I i II, Poznań 1962.
Są to informacje jakie Prusacy zebrali o miastach polskich po zajęciu ziem polskich w 1793  r. w celu zorientowania się, czym dysponują na nowych terenach
włączonych do Prus. Z zebranych przez nich informacji dowiadujemy się między
innymi że, Pleszew posiadał zabudowę miejską składającą się z rynku i zabudowy
z ulicami głównymi wokół rynku. W mieście znajdowało się 226 dymów (domów
z drewna, krytych gontem), a także 20 pokrytych słomą, w których zamieszkiwały 1254 osoby. Miasto posiadało 2 studnie na rynku obok ratusza i 56 studni
prywatnych. Do 1816  r. Pleszew był miastem prywatnym. Od 1833  r. Pleszew
z miasta szlacheckiego stał się miastem samorządowym i zarazem powiatowym
na podstawie pruskich ustaw samorządowych. Statut został nadany przez króla
Fryderyka Wilhelma za pośrednictwem rejencji dopiero 5 listopada 1839  r. 19
Pierwszym burmistrzem Pleszewa w czasach pruskich został Wernat.
Stary ratusz spłonął w 1806  r. a razem z nim znaczna część miasta.
Na potrzeby władz miasta wybudowano nowy ratusz który oddano do użytku
w 1835  r. W 1811  r. na 270 budynków zaledwie 13 było murowanych. W 1816  r.
Pleszew liczył 2130 mieszkańców. Okupacja II wojny światowej dla mieszkańców
Pleszewa rozpoczęła się 7 września 1939  r. z chwilą wejścia oddziałów Wehrmachtu.
Stanowisko komisarycznego burmistrza Pleszewa objął z dniem 21 września
18. E.  Raczyński, Wspomnienia Wielkopolski, s.  283 – 287.
19. F. Kryszak, Dzieje Miasta Pleszewa, Pleszew 1938, s. 32., P. Anders, A. Gulczyński, J. Jackowski,
Powiat Pleszewski, s.  6-40.
13
1939  r. Franz Viweg. Wyzwolenie nastąpiło 24 stycznia 1945  r. Tymczasowym
burmistrzem został Jan Holka. Miasto zamieszkiwały 9 894 osoby.
Powiat Pleszewski z siedzibą w Pleszewie położony jest w południowo-wschodniej części Województwa Wielkopolskiego na Wysoczyźnie Kaliskiej. Powiat
pleszewski liczy 62,3  tys. mieszkańców zamieszkałych
na obszarze 712  km2 . Zarówno pod względem obszaru,
jak i zaludnienia zajmuje 22 miejsce wśród 31 powiatów
Województwa Wielkopolskiego. Powiat obejmuje Miasto
i Gminę Pleszew oraz gminy: Chocz, Czermin, Dobrzyca,
Gizałki, Gołuchów. Graniczy z powiatami: jarocińskim,
kaliskim, krotoszyńskim, konińskim, ostrowskim, wrzesińskim i słupeckim. Główną rzeką przepływającą przez Powiat jest rzeka Prosna,
której dolina rozgranicza Wysoczyznę Leszczyńską i bardziej wyniesioną Wysoczyznę Kaliską. Inne mniejsze rzeki jak: Patoka, Ner, Ciemna i Giszka stanowią
jej dopływy. Jedynie południowo-zachodnią część Powiatu przecina Lutynia,
będąca lewym dopływem Warty. Zalesienie Powiatu Pleszewskiego wynosi 19%,
ale w północnej jego części sięga nawet 40% powierzchni użytkowej.
Początki osadnictwa na tym terenie datowane są, według przeprowadzonych wykopalisk archeologicznych, na około 8300  r. p.n.e. Natomiast stałe osady,
określone przez archeologów jako pochodzące z epoki łużyckiej, sięgają XI w.
p.n.e. Znaleziska rzymskie z l – ll w. n.e. pozwalają przypuszczać, że obszary te
odwiedzane były przez kupców rzymskich, wędrujących szlakiem bursztynowym
przez Wielkopolskę. W końcu XIII w. tereny te były już gęsto zaludnione, a ich
centrum stanowił Pleszew. Miejscowa ludność zajmowała się rolnictwem, hodowlą
oraz rzemiosłem, skupionym głównie w Pleszewie. Po podziale Polski na mocy
testamentu Bolesława Krzywoustego Ziemia Pleszewska weszła w skład dzielnicy
wielkopolskiej. Na przełomie XVI i XVII w. tereny te stały się ośrodkiem protestantyzmu. Znacznych zniszczeń dokonało przejście wojsk szwedzkich w połowie
XVII w. oraz liczne w wiekach XVIII i XIX klęski żywiołowe i zarazy 20.
W 1807  r. po utworzeniu Księstwa Warszawskiego, Pleszew znalazł się
w granicach Powiatu Odolanowskiego, który wchodził w skład departamentu
kaliskiego. Kiedy nastąpił upadek Napoleona i likwidacja Księstwa Warszawskiego
na kongresie wiedeńskim w 1815  r., dokonano nowego podziału ziem polskich
i Pleszew z terenami leżącymi po lewej stronie Prosny znalazł się w granicach
Wielkiego Księstwa Poznańskiego, które stało się prowincją Prus, a ziemie leżące
po prawej stronie weszły w skład Królestwa Polskiego (zabór rosyjski). Formalne
przejęcie przez Prusy władzy w Wielkopolsce nastąpiło w dniu 8 czerwca 1815  r.
Nazwę Wielkie Księstwo Poznańskie władze pruskie zmieniły w 1849  r. na
nową: Prowincja Poznańska (Provinz Posen), która to przetrwała do 1918  r. Pruska
reforma administracyjna podzieliła byłe Księstwo na dwie rejencje: poznańską
20. P.  Anders, A.  Gulczyński, J.  Jackowski, Powiat Pleszewski, Poznań 1999, s.  6 – 40.
14
i bydgoską. Z kolei rejencje podzielono na powiaty, na czele których stał landrat
(starosta) oraz na gminy miejskie i wiejskie oraz obwody dworskie.
W 1818  r. utworzony został Powiat Pleszewski (Kreis Pleschen) z części
Powiatu Odolanowskiego, Krotoszyńskiego i Średzkiego jako jeden z 18 powiatów
rejencji poznańskiej. W skład powiatu wchodziły cztery miasta: Pleszew, Jarocin,
Mieszków i Nowe Miasto n/Wartą. Obejmował on swym zasięgiem 1035  km2 .
Powiat według spisu z 3 grudnia 1861  roku zamieszkiwało 58846 osób, w tym
28825 mężczyzn i 30021 kobiet. Według danych statystyki pruskiej z 1861  r.
na terenie powiatu znajdowały się: 4 miasta, 143 wsie, 54 folwarki, 34 kolonie,
44 pojedyncze osady 21.
Powiat pleszewski
w wyniku reformy administracyjnej z 1887  r. utracił
przeszło połowę obszaru
z miastami: Jarocin, Mieszków i Nowe Miasto. Stał się
jednym z 28 powiatów rejencji poznańskiej, podzielonym
na 75 gmin i 48 obszarów
dworskich. Powiat pleszewski w takiej strukturze przetrwał do 1918  r., do przejęcia
przez Radę Ludową. Odro- Foto. 1. Mapa powiatu pleszewskiego z 1817  r.
dzone państwo polskie nie
zmieniło w latach dwudziestych zasięgu
terytorialnego powiatu. Po zakończeniu
I wojny światowej Pleszew był siedzibą
powiatu i wchodził w skład województwa
poznańskiego. Miasto zamieszkiwało 7 562
mieszkańców, zaś cały powiat liczył 38 225
mieszkańców. Powiat pleszewski był jednym
z najmniejszych powiatów wchodzących
w skład województwa poznańskiego.
W dniu 1 kwietnia 1932  r. powiat
pleszewski został zlikwidowany i włączony
do powiatu jarocińskiego i częściowo do
powiatu krotoszyńskiego 22 .
Foto. 2. Mapa z 1897  r.
21. Gregorovius, Wyobrażenia statystyczne powiatu pleszewskiego, Pleszew 1863, s.  17 i 19;
Cz.  Łuczak, Dzieje gospodarcze Wielkopolski w okresie zaborów (1815-1918), Poznań 2001,
s.  6 – 12.
22. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 1932  r. w sprawie zniesienia oraz zmiany
granic niektórych powiatów na obszarze województwa poznańskiego (Dz. U. 1932 nr  6.
poz.  35); Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 19 stycznia 1928  r. o organizacji
i zakresie działania władz administracji ogólnej (Dz. U. 1928, nr  11. poz.  86); M.  Drozdowski,
Dzieje Pleszewa, Kalisz 1989, s.  212 – 213.
15
W świet le ustawodawstwa
II Rzeczypospolitej na czele powiatu stał
starosta. Mianował go minister spraw
wewnętrznych. Podobnie jak wojewoda
był przedstawicielem rządu i szefem
administracji ogólnej i zespolonej.
Głównym obowiązkiem starosty było
zapewnienie bezpieczeństwa i porządku
publicznego. Podlegały mu organy policji
państwowej, którym wydawał polecenia
i kontrolował ich działalność. Orzekał
też w sprawach wykroczeń karno administracyjnych. Swe funkcje wykonywał
przy pomocy starostwa i podległych mu
Foto. 3. Mapa z 1932  r.
organów. Czynnik społeczny współdziałający ze starostą reprezentowały organy samorządu powiatowego, sejmiki (rady)
powiatowe i wydziały powiatowe.
Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego spoczywała na policji
państwowej, która stanowiła aparat wykonawczy organów administracji ogólnej, ministra spraw wewnętrznych, wojewodów i starostów. Organizacja policji
wzorowana była na wojskowej, strukturę dostosowano do podziału administracyjnego kraju. Na terenie województwa kierował nią komendant wojewódzki, na
terenie powiatu komendant powiatowy. Jeden funkcjonariusz policji przypadał
na 800 mieszkańców (dane z 1930  r.).
Organy samorządu terytorialnego wszystkich stopni dzieliły się na organy:
uchwalający (rada gminna) i wykonawczy (zarząd gminny), składający się z wójta
i ławników wybieranych przez radę.
Po zakończeniu II wojny światowej na podstawie ustawy z dnia 11 września
1944  r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych 23 oraz na podstawie
dekretu Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944  r.
o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego zaczęła funkcjonować
Miejska Rada Narodowa w Pleszewie z burmistrzem, jako władza nowego typu
i podlegała Powiatowej Radzie Narodowej w Jarocinie 24 .
Po wyzwoleniu w 1945  r. powołano do życia 14 województw i 2 miasta
wydzielone: białostockie, pomorskie, gdańskie, śląskie, kieleckie, krakowskie,
lubelskie, łódzkie,, olsztyńskie, poznańskie, rzeszowskie, szczecińskie, warszawskie,
miasta wydzielone to: Warszawa i Łódź. Nadal funkcjonował podział na powiaty
i gminy. Pleszew należał do powiatu jarocińskiego, województwa poznańskiego.
W latach 1945 do 1950 organizacja administracji wiejskiej funkcjonowała w oparciu o ustawę z 23 marca 1933  r. W gminach były zarządy gminne z wójtem na
czele 25. Nowym organem były natomiast gminne rady narodowe, powołane ustawą
23. Dz. U. 1944, nr  44, poz.  22.
24. Dz. U. 1944, nr  14, poz.  74.
25. Dz. U.  RP. 1933, nr  36, poz.  294.
16
z dnia 11 września 1944  r.. Gminy składały się z gromad, na czele których stał
sołtys wybierany przez radę gromadzką 26 .
Od 20 marca 1950  r. na podstawie ustawy o terenowych organach jednolitej władzy państwowej zniesione zostały dotychczasowe organy administracji
ogólnej i związki samorządu terytorialnego. Powyższa ustawa oraz Konstytucja
PRL z 1952  r. przyznały radom narodowym rolę gospodarza terenu, a więc
kompetencje ogólne 27. Nastąpiły zmiany w strukturze organizacyjnej władz
miejskich. Organem wykonawczym Miejskiej Rady Narodowej było Prezydium.
MRN w Pleszewie została powołana do życia 15 czerwca 1950  r. Składała się
z 24 radnych spośród delegatów z partii politycznych, organizacji i związków
zawodowych. W 1954  r. odbyły się powszechne wybory. Organem wykonawczo
zarządzającym było 5 osobowe prezydium rady.
Na mocy ustawy z dnia 25 września 1954  r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych, zostały zlikwidowane
dotychczasowe gminy i gromady-wsie. Powołane gromadzkie rady narodowe
wybierane były na okres 3  lat i pełniły one zarazem rolę organów władzy państwowej. Jednym z zadań gromadzkich rad narodowych wynikających z ustawy
było między innymi dbanie o sprawy porządku publicznego, bezpieczeństwa
przeciwpożarowego. Zlikwidowano funkcję sołtysa. Jego miejsce we wsiach
powyżej 15 gospodarstw zastąpił pełnomocnik GRN 28 .
W wyniku starań władz i środowiska lokalnego doszło do reaktywowania powiatu pleszewskiego. Podstawą jego utworzenia było Rozporządzenie
Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955  r. w sprawie utworzenia powiatu pleszewskiego i słupeckiego oraz zmiany
granic niektórych powiatów w województwie poznańskim. Z dniem 1 stycznia 1956  r. został utworzony powiat
pleszewski. W skład nowoutworzonego powiatu pleszewskiego weszły
z powiatu jarocińskiego w tymże województwie: miasto Pleszew i gromady:
Broniszewice, Bronów, Czermin, Dobra
Nadzieja, Gołuchów, Kowalew, Kuczków, Kucharki, Taczanów II, Tomice,
Tursko, Wieczyn, Wronów, Zawidowice;
z powiatu kaliskiego w tymże województwie gromady: Chocz, Kwileń, Kuźnia;
z powiatu konińskiego w tymże województwie gromada Białobłoty; z powiatu
krotoszyńskiego w tymże województwie Foto. 4. Mapa z 1960  r.
26. Dz. U.  RP. 1944, nr  5, poz.  22.
27. Dz. U. 1950, nr  14, poz.  130.
28. Dz. U. 1954, nr  43, poz.  191; M.  P. 1955, nr  120, poz.  1581; M.  P. 1956, nr  14, poz.  219;
Uchwała RP i RM z dnia 11. 12. 1954  r. o przedstawicielach gromadzkich rad narodowych,
M.  P. nr  118, poz.  1663.
17
gromady: Dobrzyca, Koźminiec, Sośnica i Trzebin 29. Ustawa z dnia 25 stycznia
1958  r. o radach narodowych sprecyzowała zadania rad poszczególnych stopni 30.
Z początkiem 1955  r. w województwie poznańskim w miejsce dotychczasowych 230 gmin utworzono 774 gromady 31. Od 1958  r. rozpoczęto akcję likwidacji
najmniejszych gromad. W latach 1958–1961 zlikwidowano na terenie kraju 3544
gromady, a w roku 1968 kolejnych 560. Likwidacja gromad leżała w kompetencji
Wojewódzkiej Rady Narodowej i każdorazowo publikowana była w Dzienniku
Urzędowym Wojewódzkiej Rady Narodowej. Ostateczna likwidacja gromad miała
miejsce w 1972  r. Zastąpiono je większymi jednostkami administracyjnymi –
gminami. Uprawnienia wykonawcze przekazano naczelnikom gmin 32 .
Zmiany dotyczące siedzib oraz likwidacji słabszych gromadzkich rad narodowych zachodziły także na terenie obecnego powiatu. W 1959  r. przeniesiono
siedziby dwóch gromadzkich rad narodowych: w Dobrej Nadziei z miejscowości
Dobra Nadzieja do miejscowości Ludwina i w Tomicach z miejscowości Tomice
do miejscowości Gizałki 33.
W 1959  r. nastąpiła likwidacja gromad:
– Bronów – została włączona do gromady Taczanów II,
– Kuczków – została włączona do gromady Ludwina,
– Tursko – została włączona do gromady Gołuchów,
– Trzebin – została włączona do gromady Dobrzyca,
– Wronów – została włączona do gromady Gizałki 34 .
– Kuźnia i Kwileń – zostały włączone do gromady Chocz,
– Koźminiec – została włączona do gromady Dobrzyca 35.
– Broniszewice – została włączona do gromady Czermin (miejscowości: Broniszewice i Żbiki)
i do gromady Pleszew (miejscowość Pacanowice),
– Wieczyn – została włączona do gromady Czermin,
– Kowalew, Ludwina i Taczanów II.
Utworzono gromady:
– Pleszew z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Pleszewie, w skład której
weszły części gromady Kowalew (miejscowości: Korzkwy, Kowalew, Malinie, Piekarzew, Suchorzew), gromady Ludwina (miejscowości: Cieśle, Dobra
Nadzieja, Zielona Łąka), gromady Taczanów II (miejscowości: Baranówek
29. Dz. U. 1955, nr  44, poz.  284.
30. Dz. U. 1958, nr  5, poz.  16.
31. J. Miedzianowska, Województwo poznańskie 1950 – 1972, [w:] Wojewódzkie organy administracji
państwowej w Poznaniu 1945 – 1985. Struktury organizacyjne i zarys kompetencji, red. S.  Kłys,
Poznań 1986, s 208. .
32. Dz. U. 1972, nr  49, poz.  311.
33. Dz. Urz. WRN w Poznaniu, 1959, nr  10, poz.  115.
34. Tamże.
35. Tamże, 1961, nr  12, poz.  97.
18
–
–
–
–
i Nowa Wieś), gromady Czermin (miejscowości: Marszew), gromady Zawidowice
(miejscowość: Prokopów) i gromady Broniszewice (miejscowość: Pacanowice).
Sowina Błotna z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Sowinie Błotnej,
w skład której weszła część gromady Ludwina ( miejscowości: Bógwidze,
Bronów, Lubomierz, Sowina, Sowina Błotna, Taczanów I, Taczanów II) 36 .
Białobłoty – została włączona do gromady Gizałki,
Kucharki – została włączona do gromady Gołuchów,
Sowina Błotna – została włączona do gromady Pleszew 37.
Gromady z powiatu jarocińskiego
z których utworzono powiat pleszewski w 1956  r.
Lp.
Gromada
1 Broniszewice
2 Bronów
3 Czermin
4
Dobra
Nadzieja
5 Gołuchów
6 Kowalew
7 Kucharki
8 Kuczków
9 Taczanów II
10 Tomice
11 Tursko
12 Wieczyn
13 Wronów
Daty
skrajne
funkc.
gromady
1954
– 1968
1954
– 1959
1954
– 1968
1954
– 1972
1954
– 1972
1954
– 1968
1954
– 1971
1954
– 1959
1954
– 1968
1954
– 1972
1954
– 1959
1954
– 1968
1954
– 1959
Przejęła teren
zlikwidowanych
gromad
Przekazano teren
do gromady
Zmiana
siedziby
gromady
1968 Czermin (cz.)
1968 Pleszew (cz.)
1959 Taczanów II
1968 Broniszewice
(cz.)
1968 Wieczyn
1960 Tursko
1971 Kucharki
1968 Pleszew (cz.) 1959 do
1968 Sowina B. (cz.) Ludwiny
1968 Pleszew
1971 Gołuchów
1959 Ludwina
1959 Bronów
1968 Pleszew (cz.)
1968 Sowina
Błotna (cz.)
1959 do
Gizałek
1959 Gołuchów
1968 Czermin
1959 Gizałki
36. Tamże. 1968, nr  11, poz.  191.
37. Tamże, 1971, nr  15, poz.  234.
19
Lp.
Gromada
14 Zawidowice
Daty
skrajne
funkc.
gromady
1954
– 1972
Przejęła teren
zlikwidowanych
gromad
Przekazano teren
do gromady
Zmiana
siedziby
gromady
(cz.) – częściowo
Gromady z powiatu konińskiego, krotoszyńskiego i kaliskiego z których
utworzono powiat pleszewski w 1956  r.
Daty
Przejęła teren
Przekazano teren
skrajne
Powiat
zlikwidowanych
Lp. Gromada
do gromady
funkc.
gromad
gromady
1 Białobłoty
1954-1971
1971 Gizałki
koniński
2 Kwileń
1954-1961
1961 Chocz
kaliski
1961 Kuźnia
kaliski
3 Chocz
1954-1977
1961 Kwileń
4 Kuźnia
1954-1961
1961 Chocz
kaliski
1959 Trzebin
krotoszyński
5 Dobrzyca
1954-1972
1961 Koźminiec
19541959 Dobrzyca
krotoszyński
6 Trzebin
1959
7 Koźminiec
1954-1961
1961 Dobrzyca
krotoszyński
1954krotoszyński
8 Sośnica
1972
W 1972  r. w wyniku kolejnej reformy administracji państwa zostały zlikwidowane gromady, a utworzono gminy z siedzibami gminnych rad narodowych.
Na mocy ustawy o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych
został zlikwidowany dotychczasowy podział terenów wiejskich na gromady.
W ich miejsce zostały utworzone gminy jako podstawowe jednostki podziału
administracyjno – gospodarczego na terenach wiejskich 38 .
Utworzenie gmin w powiecie pleszewskim określała Uchwała Wojewódzkiej
Rady Narodowej w Poznaniu z dnia 5 grudnia 1972  r. Z treści uchwały wynika
ze zostały utworzone następujące gminy: Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gizałki,
Gołuchów, Pleszew. Dla każdej gminy określone zostały obręby geodezyjne, które
określają granice gmin i ich powierzchnię 39.
Powiat Pleszewski istniał do 1975  roku, kiedy to reforma administracyjna
zlikwidowała powiaty, a obszar Powiatu Pleszewskiego włączono do Województwa
Kaliskiego.
W wyniku ustawy z 8 marca 1990  r. o samorządzie terytorialnym oraz
ustawy z 22 marca o terenowych organach rządowej administracji ogólnej i pra 38. Dz. U. 1972, nr  49, poz.  312.
39. Dz. U.  WRN w Poznaniu 1972, nr  32, poz.  391.
20
cownikach samorządowych zostały powołane samorządy gminne (rada gminy
i zarząd).
Urząd Rejonowy w Pleszewie został utworzony rozporządzeniem Szefa Urzędu
Rady Ministrów, J.  Ambroziaka, z dniem 1 sierpnia 1990  r. Projekt Wojewody
Kaliskiego z dnia 23 maja 1990  r. nie przewidywał utworzenia rejonu pleszewskiego. Urząd Rejonowy rozpoczął działalność 27 sierpnia 1990  r. Był terenowym
organem rządowej administracji ogólnej. Wykonywał zadania o zakresie ponad
gminnym dla gmin: Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gizałki, Gołuchów i Pleszew.
Dwa lata później rady gmin: Chocza, Czermina, Dobrzycy, Gołuchowa,
Gizałek i Pleszewa podjęły uchwały o konieczności utworzenia Powiatu Pleszewskiego. Dla podkreślenia więzi łączącej te gminy utworzyły Związek Gmin
Ziemi Pleszewskiej. Starania samorządów gminnych uwieńczone zostały sukcesem
i 1 stycznia 1999  roku utworzono Powiat Pleszewski, który znalazł się w granicach
Województwa Wielkopolskiego
2. Administracja samorządowa w powiecie pleszewskim
i jej zadania z zakresu ochrony przeciwpożarowej
Mieszkańcom Wielkopolski w sposób bardzo dotkliwy dawały się we znaki
pożary, które trawiły całe budynki, najczęściej wiele zabudowań a nawet całe
miasta. Budynki wykonane były z drewna i kryte słomą, co sprzyjało szybkiemu
rozwojowi pożaru. Brak straży pożarnych uniemożliwiał obronę przed rozwojem
pożaru. Pożary niszczyły miasta i wsie co kilka, kilkanaście lat. Na podstawie
opracowań monograficznych można wysunąć wniosek, że pożary były hamulcem
rozwoju miast i wsi, ze względu na ponoszone straty, jednak znacząco wpływały
na wprowadzanie nowych materiałów budowlanych, nowych rozwiązań architektonicznych zmierzających do ograniczenia zagrożenia pożarowego. Na przestrzeni
kolejnych lat zakazywano budowania kominów drewnianych, krycia budynków
słomą, budowania budynków gospodarczych w sąsiedztwie budynków mieszkalnych. Jednym z miasteczek Wielkopolski, które dotykały klęski pożarów była
Dobrzyca. W 1545  r. pożar strawił całe miasto z kościołem. Ponownie spaleniu
uległo całe miasto z wyjątkiem kościoła w 1611  r.. Dobrzycę klęski masowych
pożarów nawiedzały w latach: 1752, 1756, 1777 (spaleniu uległo 60 domów,
39 stodół, kościół, ratusz, wikariat, szkoła, szpital), 1820, 1836 40. W okresie od
1 stycznia 1837  r. do 31 grudnia 1868  r. w Wielkopolsce wybuchło łącznie 17 660
pożarów, w których całkowitemu spaleniu uległo 55 222 budynki. W latach 1872
– 1903 wybuchało rocznie od 654 do 2072 pożarów 41.
Przykładowe ilości masowych pożarów w miastach przedstawia tabela:
Rok
1817
Miasto
Nowe Miasto
Ilość spalonych budynków
31
40. S.  Śniatała, Dobrzyca monografia historyczna, „Notatki Dobrzyckie” nr  25, Dobrzyca 2002,
s.  21.
41. Cz.  Łuczak, Dzieje gospodarcze Wielkopolski w okresie zaborów (1815 – 1918), Poznań 2001,
s.  146-149.
21
Rok
1818
1819
1823
1823
1824
1830
1840
1852
1911
1917
Miasto
Września
Gniezno
Rogoźno
Kłębów
Międzyrzecz
Grabów
Szamocin
Kalisz
Tuliszków
Rzgów
Ilość spalonych budynków
38
278
52
Wszystkie zabudowania
222
82
127
56*
411**
113***
* T. Olejnik, Towarzystwa Ochotniczych Straży Ogniowych w Królestwie Polskim, Warszawa 1996,
s. 266.
** J. R. Szaflik, Dzieje Ochotniczych Straży Pożarnych, Warszawa 1985, s. 147.
*** T. Olejnik, Towarzystwa Ochotniczych Straży., s. 116.
Duże straty materialne w wyniku pożarów ponosiły także wioski, materialnie przekraczały one straty w miastach. Na przykład w 1910  r. 29,9  % strat
pożarowych przypadało na miasta, a 70,1  % na wsie.
Ze względu na tak dużą liczbę wybuchających pożarów władze administracyjne Wielkopolski podjęły działania w celu zmniejszenie zagrożenia pożarowego nakazując w 1815  r. usunięcie z drewnianych chat pieców chlebowych oraz
zakazały pokrywania w miastach dachów budynków słomą i gontami. Natomiast
w 1821  r. wystąpiono z apelem do ludności wsi o zaopatrywanie się w gaśnice,
zwane wówczas powszechnie sikawkami. Władze pruskie w celu poprawy bezpieczeństwa pożarowego podjęły działania zmierzające do organizowania w miastach
oddziałów ochotniczej straży pożarnej. Funkcjonowanie straży pożarnych ułatwiało
organizację i prowadzenie działań gaśniczych podczas pożarów.
Ochrona przeciwpożarowa w Polsce w okresie zaborów
Część obecnego powiatu pleszewskiego tj. gminy: Czermin, Dobrzyca,
Gołuchów i miasto-gmina Pleszew w okresie początków tworzenia straży pożarnych znajdowała się pod zaborem pruskim, natomiast gminy: Chocz i Gizałki pod
zaborem rosyjskim – w Królestwie Polskim. Na gminy nałożony był obowiązek
utrzymywania sikawki i innego sprzętu pożarniczego. Posiadacze koni mieli
obowiązek dostarczania zaprzęgów konnych.
Zabór rosyjski
Aktem prawnym regulującym sprawy prewencyjne miast były wprowadzone
9 maja 1810  r. przez Ministerium Policji „Przepisy o sposobie zapobiegania pożarom
oraz o działaniu policji i mieszkańców przy gaszeniu ognia” 42 . Porządkowały one
sprawy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego między innymi z zakresu prewencji,
obowiązku mieszkańców brania czynnego udziału w tłumieniu pożarów, kierowania akcją gaśniczą i wykonywania przez ludność rozkazów kierującego akcją
42. Tamże, s.  26.
22
tłumienia pożaru. Wprowadzały surowe sankcje karne za unikanie lub niewykonywanie rozkazów kierującego akcją oraz zawierały wiele zakazów i nakazów
dotyczących bezpieczeństwa pożarowego.
Po powstaniu Królestwa Polskiego Namiestnik Królewski, gen. Józef
Zajączek, wydał 15 VI 1819  r. przepisy szczegółowe dotyczące „zaprowadzania
narzędzi do gaszenia pożaru po miastach” 43. Ten przepis wprowadził obowiązek
dla miast posiadania na swym utrzymaniu kominiarza, którego obowiązkiem
było czyszczenie kominów i sprawdzanie ich stanu technicznego. Zarządzenie
nakładało na miasta posiadanie narzędzi pożarniczych. Miasta mające od 100 do
150 domów, powinny mieć 1 sikawkę wężową i 4 stągwie do wody, każdy dom
powinien posiadać drabinę na dachu sięgającą wierzchołka komina i węborek
drewniany. Natomiast na każde 10 domów następujące narzędzia pożarnicze:
2 bosaki, 1 kubeł skórzany lub słomiany lakierowany, 4 sikawki ręczne, 1 beczka
do wożenia wody, 1 drabina przenośna. Przepis nakładał także obowiązek utrzymania studni. Za utrzymanie sprzętu odpowiedzialny był burmistrz, natomiast
kontrolę sprawował komisarz obwodowy.
Od 3 lipca 1877  r. towarzystwa ochotniczych straży ogniowych w Królestwie
Polskim otrzymały statut wzorcowy zatwierdzony przez generała-gubernatora,
Pawła Kotzebue. W następstwie po wprowadzeniu zmian wydano nowy „Statut
straży ogniowych w Królestwie Polskim z 11 II 1882  r.” Natomiast 12 grudnia
1898  r. wprowadzono nowy statut nazwany „Ustawą normalną straży ogniowych
w Królestwie Polskim z 1898  r.,” bardzo różniący się od poprzedniego nie tylko
swą objętością ( z 17 artykułów został zwiększony do 81), ale przede wszystkim
pogłębiał tendencje rusyfikatorskie w stosunku do stowarzyszeń straży ogniowych 44 . Najważniejsze zmiany i nowe zapisy w statucie to między innymi:
– wprowadzenie nowego podziału członków na: a) honorowych, b) rzeczywistych,
c) ochotników, d) ofiarodawców;
– eliminowanie języka polskiego z życia publicznego. Językiem urzędowym
miał być wyłącznie język rosyjski i w tym języku winna być prowadzona
korespondencja urzędowa, sporządzane protokóły zebrań, obrady odbywać
się miały też w języku rosyjskim. Napisy napieczętne i korporacyjne mogły
być wykonane tylko w języku rosyjskim. Sztandar można było używać tyko
podczas przeglądu lub parady straży, sprawami towarzystwa zarządzało
ogólne zebranie członków i zarząd. Na walnym zebraniu członków mogły być
poruszane sprawy dotyczące tylko działalności towarzystwa za uprzednim
powiadomieniem naczelnika miejscowej policji;
– w celu sprawdzenia sprawozdania i skontrolowania czynności zarządu wprowadzono wewnętrzny organ kontrolny – komisję rewizyjną;
– dla przeciwdziałania klęskom pożarowym została wyodrębniona w towarzystwie
straż ogniowa którą tworzyli wszyscy członkowie ochotnicy i członkowie
rzeczywiści, z kolei skład straży ogniowej dzielił się na oddziały (toporników, kominiarzy, dostarczających wodę, pełniących służbę bezpieczeństwa).
43. Tamże.
44. Tamże, s.225 – 237.
23
Strażą ogniową kierował naczelnik z pomocnikiem, którzy byli wybierani
na ogólnym zebraniu spośród członków mających prawo głosu. Przepis ten
określał prawa i obowiązki członków straży ogniowej, przewidywał także
kary za naruszenie porządku, lub niezachowanie środków bezpieczeństwa
publicznego podczas pożaru. Po 1906  r. władze nie czyniły większych trudności przy tworzeniu straży wiejskich.
Już w kwietniu 1915  r. władze rosyjskie zatwierdziły ustawę Towarzystwa
Świętego Floriana jako organizacji skupiającej straże pożarne w Królestwie Polskim.
Zabór pruski
Władze administracyjne, a także miejscowa ludność niemiecka, utrudniała dostęp Polaków do pracy w organizacjach strażackich. Obowiązek pomocy
pożarowej regulowały przepisy policyjne w zależności od potrzeb i możliwości,
jakimi dysponowały gminy. Akcją ratowniczą dowodziła policja, straż była organem pomocniczym policji.
Jednym z pierwszych dokumentów regulujących sprawy przeciwpożarowe
było wydane w 1810  r. rozporządzenie Ministra Policji, A.  Potockiego, dla działających w Księstwie Warszawskim Towarzystw Ogniowych. Zawarte w trzech
rozdziałach przepisy regulowały sprawy w zakresie przeciwdziałania pożarom,
sposobu prowadzenia akcji gaśniczych, oraz zachowania środków ostrożności
i prac porządkowych po ugaszeniu pożaru 45.
W roku 1821 Królewska Regencja w Poznaniu wydała Regulamin ogniowy
dla Departamentu Poznańskiego. Przepisy te dotyczyły tylko wsi. Miasta uchwalały
własne statutu ogniowe. Magistrat Miejski dla miasta Pleszewa uchwalił w 1821  r.
Regulamin ogniowy dla miasta Pleszewa”, spisany na 35 stronach w formie broszury i przekazany mieszkańcom 46 .
W 1846  r. wprowadzono przepis zobowiązujący do powołania obowiązkowych straży pożarnych.
W 1850  r. wydana została ustawa o zarządzie policyjnym zawierająca
przepisy przeciwpożarowe i ratownicze dla miast i wsi. W 1857  r. we Wronkach
wydano rozporządzenie dotyczące obrony przed pożarami. Rozporządzenie
spisane było na siedmiu stronach i podzielone na cztery rozdziały. W rozdziale
pierwszym zawarto przepisy dotyczące tworzenia i funkcjonowania straży pożarnej. Rozdział drugi zawierał przepisy dla mieszkańców na czas pożaru. Rozdział
trzeci to szczegółowe instrukcje dla strażaków, natomiast w rozdziale cwartym
zawarto przepisy karne 47.
W powiecie pleszewskim w 1861  r. znajdowało się 13007 budynków. Przeciętna ilość pożarów za lata 1958 do 1961 wynosiła 18 budynków. Za te pożary
zostało wypłacone odszkodowanie ogniowe na kwotę 12176 talarów.
45. M.  Pietrowski, Z dziejów Ochotniczej straży Pożarnej w Koźminie 1884 – 1984, Koźmin
1984, s.  14-19.
46. L.  Rajs, 125  lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Pleszewie, Pleszew 2006, s.  6.
47. Pamiętnik Jubileuszowy Związku Straży Pożarnych Powiatu Szamotulskiego. Szamotuły 1932,
s.  28 – 34.
24
Ilość pożarów z podziałem na miasta i wsie charakteryzuje tabela.
Ilość pożarów
Rok
W miastach
Na wsi
1858
3
16
1859
3
14
1861
4
14
W 1861  r. we wszystkich miastach powiatu istniały regulaminy gaszenia
ognia, jednak ich stosowanie było na bardzo niskim poziomie. Wsie natomiast
miały ordynację ogniową z 19 marca 1821  r. która podobnie jak w miastach nie
zabezpieczała bezpieczeństwa pożarowego. Stan sprzętu pożarowego wyglądał
następująco: 33 sikawki z rurami i burdzinkami, 284 duże wębory do wody,
3479 drabinek ogniowych, 4851 węborków do wody, 3826 haków. Z 33 sikawek,
14 należało do komuny powiatowej rozmieszczone w miejscowościach: Chocicza, Klęka, Mieszków, Golina, Panienka, Witaszyce, Grab, Kotlin, Sławoszew,
Broniszewice, Kowalew, Brzezie, Czerminek i Sobótka. Naprawy i zakup sprzętu
realizowano ze środków powiatowego funduszu komunalnego. Budynki były
objęte „zabezpieczeniem od ognia” według regulaminu z dnia 5 stycznia 1836  r.
i 6 czerwca 1853  r. przez Prowincjonalne Towarzystwo Ogniowe w Poznaniu 48 .
W roku 1882 wydane zostało rozporządzenie policyjne w zakresie pożarnictwa i ratownictwa na wsi, które ustala miedzy innymi niesienie pomocy w obrębie
7,5  km oraz obowiązek należenia do straży pożarnej mężczyzn od 17 do roku
życia i dostarczanie zaprzęgów do sikawek i kuf 49.
W 1883  r. wydana została ustawa o ogólnym zarządzie kraju z przepisami
przeciwpożarowymi.
Ochrona przeciwpożarowa po 1918  r.
W 1867  r. zorganizowany został Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek
Straży Pożarnych, z którego w 1893  r. nastąpił podział na Poznański Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych i Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych
na Górnym Śląsku 50. Na początku XX w. straże związkowe organizowane były
w siedmiu okręgach. Według zapisów w „Księdze Pamiątkowej Wielkopolskiego
Związku Straży Pożarnych” z 1927  r. Pleszew należał do XXVI okręgu który
był w okresie organizacyjnym. Zarząd składał się z dwóch osób: naczelnika
z pleszewskiej straży Józefa Kaźmierczaka oraz naczelnika z OSP Wieczynek
– Mariana Janiszewskiego . Powiat pleszewski (okręg XXVI) obejmował jedno
miasto, 74 gminy, 46 obszarów dworskich, posiadających w sumie 111 straży
obowiązkowych 51.
Po wybuchu I wojny światowej nastały bardziej liberalne stosunki władz
zaborczych wobec społeczeństwa polskiego. Działacze strażaccy podjęli inicjatywę
48.
49.
50.
51.
Gregorovius, Wyobrażenia statystyczne..., s.  17 i 19.
Pamiętnik Jubileuszowy., s.19 – 21.
J.  R. Szaflik, Dzieje Ochotniczych Straży., s.  193-196.
Księga Pamiątkowa Wielkopolskiego Związku Straży Pożarnych, Poznań 1927, s.  64.
25
zmierzającą do zespolenia istniejących straży pożarnych. Już w kwietniu 1915  r.
władze rosyjskie zatwierdziły ustawę Towarzystwa Świętego Floriana jako organizacji skupiającej straże pożarne w Królestwie Polskim. Z nastaniem okupacji
niemieckiej, działalność towarzystwa była utrudniona i rozwijała się powoli.
W dniach od 8 do 10 września 1916  r. odbył się w Warszawie I Ogólnokrajowy
Zjazd Straży Ogniowych. W zjeździe udział wzięli delegaci reprezentujący 302 straże
z Królestwa. Na tym zjeździe powołano do życia Związek Floriański, wybrano
zarząd i podjęto uchwały. Był to bardzo ważny krok w rozwoju pożarnictwa
i ochrony przeciwpożarowej. Na podstawie podjętych uchwał powołano: a) biuro
organizacyjne do prac organizacyjnych, udzielania porad i informacji fachowych,
b) organ prasowy Związku Floriańskiego którym został „Przegląd Pożarniczy”.
Najważniejszym zadaniem Związku Floriańskiego było podniesienie zawodowej
sprawności straży. Realizacje zamierzano osiągnąć poprzez systematyczne przeprowadzanie lustracji straży, organizowanie kursów pożarniczych, konferencji
i zjazdów strażackich połączonych z ćwiczeniami konkursowymi. Podjęto działania w celu przygotowania jednolitego statutu straży oraz ich umundurowania.
W dalszej działalności Związek Floriański podjął uchwałę o zorganizowaniu
Składnicy Strażackiej, która miała zająć się zaopatrywaniem straży w narzędzia
i przyrządy pożarnicze 52 .
W dniu 9 września 1923  r. powstał Związek Łódzki z wydzielenia się ze
Związku Floriańskiego. Działaniem swoim objął także powiat kaliski, przejmując
zadania Związku Floriańskiego 53.
Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918  r. nastąpiło ożywienie
w pracach straży pożarnych. W wyniku porozumienia się działaczy strażackich
z byłych zaborów doszło we wrześniu 1921  r. do Ogólnopaństwowego Zjazdu
Delegatów Straży Pożarnych który powołał Główny Związek Straży Pożarnych
Rzeczypospolitej Polskiej. Główne zadania związku to; działalność szkoleniowa,
organizacyjna i wydawnicza, a także techniczna mająca na celu działania prowadzące do powstania krajowego przemysłu pożarniczego.
Dla usprawnienia działania straży pożarnych Komisarz Rządu Polskiego
na powiat Kaliski wydał w dniu 15 kwietnia 1919  r. obwieszczenie uzupełniające
przepisy rozporządzenia policyjnego które dotyczyło uregulowania służby pożarniczej z dnia 25 września 1916  r. o następującej treści „Uzupełnienie przepisów
rozporządzenia policyjnego, dotyczącego uregulowania służby pożarniczej z dnia
25 września 1916 […] Dla wiejskich straży ogniowych. Wójt gminy, w której znajduje
się straż ochotnicza, powinien prowadzić ciągły spis wszystkich posiadaczy koni. On
wyznacza tych posiadaczy koni, którzy mieszkają w miejscu-znajdowania się straży,
do stawiania zaprzęgów przy wybuchu pożaru lub podczas nakazanych oględzin
sikawek i ćwiczeniach, kwartalnie. Posiadacze koni, naznaczeni do ich stawiania,
winni być przy końcu każdego kwartału podani przewodniczącemu straży ogniowej.
Zmiany należy natychmiast uzupełniać. Wysokość przyznawanego wynagrodzenia
52. J.  R. Szaflik, Dzieje Ochotniczych Straży., s.  191, 192.
53. Tamże, s.  231.
26
ustanawiana będzie podług stosownych stawek na zebraniach gminnych. Niewykonanie powyższego przepisu, pociąga za sobą ukaranie winnych” 54 .
W celu przyspieszenia tworzenia obowiązkowych straży pożarnych Wojewoda poznański wydał w dniu 3 października 1923  roku Okólnik nr  455 w którym
czytamy: „…w którym postanowiłem, że w każdej gminie miejskiej lub wiejskiej
i w każdym obszarze dworskim o ile nie należą do związku sikawkowego jak
również dla każdego związku sikawkowego należy utworzyć obowiązkową straż
pożarną, której zadaniem jest gaszenie pożarów. Tymczasem przy lustracji Starostw
stwierdzono, że w bardzo wielu powiatach dla wprowadzenia w życie powołanego
wyżej rozporządzenia prawie nic nie zrobiono. Wobec tego wzywam niniejszym
pp. Starostów do natychmiastowego przystąpienia do organizowania i tworzenia
przymusowych straży pożarnych ściśle w myśl przepisów tego rozporządzenia…” 55.
Ponieważ realizacja związana z organizacją obowiązkowych straży pożarnych
była opieszała Pan Wojewoda Poznański okólnikiem z dnia 4 września 1924  roku
wzywa wszystkich …”Panów Starostów pod osobistą odpowiedzialnością do wydania
bezzwłocznie pp komisarzom obwodowym zarządzenia, ażeby najpóźniej do końca
b.r. zorganizowali w każdej gminie miejskiej i wiejskiej oraz w każdym obszarze
dworskim obowiązkowe straże pożarne ściśle na zasadach mojego Rozporządzenia
policyjnego dotyczącego pożarnictwa z dnia 29 stycznia 1923  roku 56 .
W celu poprawy funkcjonowania ochrony pożarowej zostały wydane
następujące przepisy:
– Rozporządzenie policyjne Wojewody Poznańskiego dotyczące pożarnictwa
z dnia 29 stycznia 1923  r., (Dz. U.  W. nr  8, poz.  137).
– Rozporządzenie policyjne Wojewody Poznańskiego dotyczące zapobiegania
pożarom z 25 marca 1923  r. (Dz. U.  W. nr  16, poz.  228).
– Rozporządzenie policyjne Wojewody Poznańskiego w przedmiocie bezpieczeństwa
w kinematografach z 25 października 1926  r. (Dz. U.  W. nr  45, poz.  599).
– Rozporządzenie policyjne Wojewody Poznańskiego w przedmiocie budowy,
urządzenia i utrzymania zbiorników i stacji benzynowych z 4 lipca 1927  r.
(Dz. U.  W. nr  35, poz.  453).
– Zarządzenie Wojewody Poznańskiego z dnia 1. 7. 1930  r. ustanawiające Okręgi
kominiarskie (Dz. U.  W. nr  30, poz.  322).
Wydane zostały także przepisy umożliwiające funkcjonowanie Związku
i straży pożarnych takie jak:
– Instrukcja dla Inspektora pożarnictwa w Województwie Poznańskim z 10. 06.
1932  r.,
– Instrukcja dla Powiatowych Naczelników Pożarnictwa w Województwie Poznańskim z 20. 03. 1926  r.,
– Instrukcja dla Obwodowych Ogniomistrzów w powiatach Województwa Poznańskiego z 30. 03. 1926  r.,
54. Archiwum Państwowe w Kaliszu (APK), Starostwo Powiatowe w Kaliszu 1918 – 1939,
syg.  123, Straże ogniowe, s.  10.
55. APK, Starostwo Powiatowe w Kaliszu 1918-1939, syg.  123, Straże ogniowe, s.  15.
56. APK, Starostwo Powiatowe w Kaliszu 1918-1939, syg.  123, Straże ogniowe, s.  43.
27
– Wzorcowy statut dotyczący utworzenia Obowiązkowej Straży Pożarnej w miastach, wydany rozporządzeniem Wojewody Poznańskiego z dnia 18. 06. 1925  r.,
– Regulamin służbowy dla Obowiązkowych Straży Pożarnych w miastach, posiadających urzędowo uznaną Ochotniczą Straż Pożarną z 13. 03. 1930  r.,
– Wzorcowy statut dla Związków Pożarniczych na terenie Województwo Poznańskiego z 30. 09.1927  r.,
– Wzorcowy statut dla urzędowo uznanych Ochotniczych Straży Pożarnych
w Województwie Poznańskim z 30. 04. 1923  r.,
– Wzorcowy regulamin służbowy dla Ochotniczych Straży Pożarnych Województwa Poznańskiego z 14. 02. 1924  r.,
– Okólnik nr  13 Wojewody Poznańskiego z 10. 5. 1929  r. dotyczący obrony Przeciwpożarowej na terenie Województwa Poznańskiego,
– Okólnik Wojewody Poznańskiego z 25. 8. 1925  r. w przedmiocie zabezpieczenia
budynków urzędowych,
– Okólnik Wojewody Poznańskiego z 16. 5. 1928  r. w sprawie niewłaściwego
używania remiz. pożarniczych 57.
W celu zapobiegania powstawaniu pożarów od kominów wydane zostało
„Rozporządzenie policyjne regulujące sposób wycierania przewodu kominowego
i urządzeń paleniskowych na terenie Województwa Poznańskiego” które zawierało
zasady zawierania umowy o wycier przewodów i palenisk, sposób przeprowadzania wycieru, nakładało obowiązek posiadania „książki kontrolnej dla każdego
budynku”. Za nie realizowanie zadań wynikających z rozporządzenia przewidziana
była kara grzywny do 60 złotych, a w razie nieziszczenia tej grzywny stosowany
miał być areszt.
Właściciel budynku zobowiązany był do zawarcia umowy z mistrzem
kominiarski, a rejestr umów prowadziła miejscowa władza policyjna. Właściciele
budynków winni umożliwić dostęp do otworów kominowych, rur i palenisk
w celu usunięcia sadzy, na wsiach winni dostarczyć mistrzowi kominiarskiemu
drabin. „Wycier używanych przewodów kominowych i rur uskuteczniać należy
co najmniej: w czasie od 1-go maja do 1-go października co 6 tygodni, a w pozostałych miesiącach raz na miesiąc.”
Bardzo ważnym i przełomowym wydarzeniem z zakresu ochrony przeciwpożarowej było wydanie przez Sejm Rzeczypospolitej w marcu 1934  r. ustawy
o ochronie przed pożarami i innymi klęskami. Ustawa regulowała zasady powstawania i funkcjonowania OSP i Zawodowych Straży Pożarnych. Zawodowe Straże
Pożarne miały być tworzone w miastach powyżej 40000 mieszkańców, natomiast
w pozostałych miastach i wsiach ustawa dawała pierwszeństwo tworzenia Ochotniczych Straży Pożarnych, a w przypadku braku takiej nakładała obowiązek
tworzenia straży przymusowych. Ustawa jako nowość wprowadziła okręgowe
pogotowia pożarne utrzymywane przez Powiatowe Związki Samorządowe. Wprowadziła także obowiązek świadczeń finansowych na ochronę przeciwpożarową
przez firmy ubezpieczeniowe 58 .
57. „Strażak Wielkopolski”, 1932, nr  1, s.  1.
58. „Strażak Wielkopolski”, 1934, nr  2 i 3, s.  1,2.
28
Ustawa nakładała obowiązek wydania w każdej gminie regulaminów
zapobiegania i tłumienia pożarów i innych klęsk, przykładem jest regulamin
wydany dla gminy Chocz. W dniu 21 kwietnia 1938  r. Starosta Powiatowy
Kaliski zatwierdził regulamin zapobiegania i tłumienia pożarów i innych klęsk
na obszarze gminy Chocz, opracowany na podstawie art. 30 p. 3 ustawy z dnia
13 marca 1934  r. o ochronie przed pożarami i innymi klęskami. Na 6 stronach
regulaminu zawarte były przepisy z podziałem na rozdziały i tak:
REGULAMIN
Zapobiegania i tłumienia pożarów i innych klęsk na obszarze gminy Chocz,
Powiatu Kaliskiego, sporządzony zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca
1934  r. o ochronie przed pożarami i innymi klęskami po uzyskaniu przychylnej
opinii fachowej naczelników straży pożarnych z terenu gminy, Zarządu Gminnego
i Rady Gminy. … ustala się następujące przepisy o zapobieganiu i tłumieniu pożarów oraz innych klęsk.
I.Zapobieganie pożarom
1.Zabrania się:
a)przenoszenia ognia odkrytego w obrębie budynków mieszkalnych i gospodarstwach oraz wyrzucanie gorącego popiołu na miejsca otwarte nie zabezpieczone odpowiednio,
b)palenia tytoniu w salach widowiskowych, poza przeznaczonymi na ten cel
palarniami,
c)palenia tytoniu w stodołach, gumnach, stajniach, oborach, chlewach, na
strychach, poddaszach, oraz w warsztatach obrabiających drewno, składach
materiałów łatwopalnych, garażach itp.,
d)używanie w pomieszczeniach wymienionych w punkcie „c” oraz w składach
towarowych i fabrycznych światła o płomieniu odkrytym, za wyjątkiem
specjalnych, osłoniętych ze wszystkich stron latarni, uniemożliwiających
styczność płomienia z materiałami palnymi,
e)używanie lokomobili parowej, nie zaopatrzonej w iskrochron lub odpowiedni
ochraniacz w obrębie budynków, krytych materiałami łatwo zapalnymi oraz
przy młóceniu zboża. Przepis niniejszy dotyczy w równej mierze istniejące
na terenie gminy zakłady przeróbki drewna,
f)stawianie stogów i stert ze zbożem, słomą, sianem, koniczyną itp. w pobliskiej
odległości od zabudowań gospodarczych lub mieszkalnych. Dopuszczalną
odległość dla stawiania opisanych stogów i stert określa się na 50  m od
zabudowań,
g)strzelanie w obrębie budynków z ładunków, zawierających palne przybitki,
h)pozostawianie dzieci w budynkach przy rozpalonych ogniskach bez dozoru
osób odpowiedzialnych, względnie w okolicznościach umożliwiających dzieciom wzniecanie ognia, zabawę zapałami, zapalniczkami itp.,
i)pozostawianie światła w lampach naftowych i świec zapalonych w lokalach
mieszkalnych bez dozoru osób odpowiedzialnych,
j)używanie nafty, benzyny i innych łatwopalnych płynów do rozpalania ognia
w paleniskach pieców i kuchni,
29
k)gromadzenie wiórów i trocin ponad produkcje dzienną w miejscach wykonywania robót stolarskich, kołodziejskich itp.,
l)suszenia przędzy, lnu, konopi, bielizny itp. na piecach lub w pobliżu tychże,
m) przechowywanie łatwopalnych materiałów, jak drewno, węgiel, siano,
umeblowanie, szmaty itp. na strychach domów mieszkalnych,
n)Pozostawianie otwartego paleniska pieców i kuchni oraz przetrzymywania
przy paleniskach materiałów palnych,
2.Palenie ognisk, spalanie śmieci, odpadków oraz wypalenie beczek w obrębie
zabudowań lub w sąsiedztwie stogów i stert, jest bezwzględnie wzbronione,
Powyższe czynności dozwolone są nie bliżej, niż w odległości 100 metrów
od budynków lub stert, zaś wypalanie sitowia, łąk itp. tylko po uprzednim
zawiadomieniu władzy gminnej lub posterunku Policji Państwowej alb straży
pożarnej i wino się odbywać zawsze w warunkach, uniemożliwiających przeniesienie się ognia na zbudowania lub lasy.
O ile chodzi o rozgrzanie dziegciu, smoły, asfaltu to czynności te mogą być
uskutecznione w odległości 6 metrów od zabudowań i łatwopalnych przedmiotów. Podczas tych czynności kocioł winien być przykryty, a obok winna
być przygotowana dostateczna ilość piasku dla zasypania płomienia w razie
potrzeby.
3.palenie ogni sztucznych, puszczanie rakiet, fajerwerków w pobliżu osiedli
dozwolone jest za uprzednim zezwoleniem Zarządu Gminnego i w każdym
razie nie bliżej niż 200 metrów w odległości od najbliższych budynków, stert,
lasów, zagajników itp.
II.Obowiązki ludności ze względu na niebezpieczeństwo pożaru.
4.Każda osoba w razie zauważenia pożaru lub otrzymania wiadomości o wybuchu pożaru, obowiązana jest natychmiast zaalarmować o tym mieszkańców
danego osiedla i zawiadomić wójta, sołtysa, posterunek Policji Państwowej
oraz zaalarmować istniejąca straż pożarną. Do celów alarmu należy użyć
najbliższych urządzeń alarmowych, jak: dzwony, syreny, trąbki, bekadła, gongi,
telefon itp.
5.Jeżeli chociażby jedno z zabudowań nieruchomości pokryte jest materiałem
łatwopalnym właściciel jest obowiązany posiadać stale po jednym wiadrze,
łopacie, drabinie oraz beczkę napełnioną wodą o pojemności 150 litrów o ile
w pobliżu budynków to jest w odległości co najwyżej 30 metrów nie ma innego
zbiornika wody (rzeki, stawu, sadzawki lub innego sztucznego zbiornika).
Beczkę można opróżnić z wody dopiero z nastaniem mrozów. Przedmioty
winny być przeznaczone wyłącznie do celów przeciwpożarowych i znajdować
się w oznaczonym miejscu dla każdego dostępnym.
6.W warsztatach, w których obrabia się łatwopalne materiały (stolarskie, kołodziejskie, stelmachowskie, tokarskie, bednarskie, powroźnicze i tkackie) winna
się stale znajdować kadzie z wodą, skrzynie z piaskiem, rodzaj i ilość gaśnic
określi dla każdego przedsiębiorstwa (zakładu) z osobna wójt. Ponadto w wyliczonych tu przedsiębiorstwach, zakładach, powinny być wywieszone tabliczki
z napisem „palenie wzbronione”.
30
7.Każda gromada obowiązana jest urządzić do celów przeciwpożarowych
dostateczną ilość zbiorników wody z dojazdem do nich. Zbiorniki te winny
być zarejestrowane u sołtysa gromady i posiadać odrębne plany sytuacyjne.
Ilość tych zbiorników określa wójt, w porozumieniu z właściwym terytorialnie
naczelnikiem straży…
8.Na skutek alarmu każdy właściciel nieruchomości obowiązany jest przybyć do
miejsca pożaru jak najszybciej, niosąc z sobą sprzęt ratunkowy, wyznaczony
mu z góry przez sołtysa, w porozumieniu z komendantem właściwie terytorialnie straży…Dostarczanie koni do przewiezienia narzędzi przeciwpożarowych
w czasie pożaru, alarmu i innych posług, związanych z akcją zapobiegawczą
i wyszkoleniem straży, odbywać się będzie kolejno w porządku wyznaczonym
co miesiąc przez sołtysa, względnie przez stałe dyżury wyznaczone na okres
roczny, przy równoczesnym zwolnieniu od innych świadczeń w naturze na
rzecz gminy. Poza tym każdy mieszkaniec na żądanie wójta, sołtysa, policji
lub organów straży pożarnej obowiązany jest:
a)dostarczyć wszelki sprzęt ratunkowy, stanowiący jego własność, a wiec:
beczki, drabiny, łopaty, bosaki, siekiery, tłumnie itp.,
b)zezwolić na przejazd przez terytorium strażakom spieszącym do pożaru,
c)przyjąć na przechowanie mienie pogorzelców, część ubrania i ekwipunku
strażackiego, złożone u niego przez wójta, sołtysa, policję lub straż pożarną,
d)pełnić wyznaczoną wartę nocną lub dzienną dla ochrony mienia mieszkańców lub względem bezpieczeństwa przeciwpożarowego.
9.Wszyscy mieszkańcy miejscowości, a pierwszej linii bezpośredni sąsiedzi objętej
pożarem nieruchomości w razie alarmu obowiązani są przybyć na miejsce
pożaru i wziąć udział osobiście pod kierunkiem osób uprawnionych do prowadzenia akcji ratunkowej w gaszeniu pożaru przez:
a)dostarczanie i podawanie wody w naczyniach,
b)pracę przy sikawkach i innych narzędziach strażackich,
c)usuwanie przedmiotów zagrożonych przez ogień.
Przed ugaszeniem pożaru nikt przy nim zatrudniony nie może się oddalić
bez zezwolenia kierownika akcji obronnej. Od wyszczególnionych w niniejszym
paragrafie obowiązków zwolnione są osoby chore, dotknięte ułomnością fizyczną,
kobiety ciężarne i karmiące matki dzieci do lat 6-ciu, starcy powyżej lat 60 i dzieci
do lat 14 oraz pełniący w danej chwili obowiązki służbowe urzędnicy państwowi
i samorządowi oraz cudzoziemcy, korzystający z prawa zakrajowości.
III.Obowiązki ludności na wypadek klęsk żywiołowych /powodzi, pochodu
lodów, huraganów itd.
10.Każda osoba w razie ustalania zbliżającej się powodzi pochodu lodów i innych
klęsk żywiołowych, obowiązana jest natychmiast zaalarmować miejscową
ludność oraz zawiadomić o tym władzę wymienione w punkcie 4 niniejszego
regulaminu. Dla celów alarmowych należy użyć narzędzi alarmowych podanych
w drugiej części punktu 4 tegoż regulaminu.
11.Mieszkańcy danego osiedla oraz ludność, zamieszkała w promieniu 6  km od
miejsca klęski, obowiązana jest na wezwanie władz, wymienionych w punkcie 4
31
niniejszego regulaminu, pośpieszyć z pomocą, oddając do dyspozycji kierownika
akcji ratunkowej będący w ich posiadaniu sprzęt, jak to: promy, krypy, łodzie
motorowe i zwykłe, kajaki, bosaki, siekiery, piły, łopaty i worki.
12.Wykazana w punkcie 11 ludność oraz mieszkańcy danego osiedla obowiązani
są na wezwanie władz i organów bezpieczeństwa:
a)usuwać zatory lodowe na rzekach, strumieniach itp.
b)sypać, wały, tamy i groble ochronne przeciwpożarowe,
c)brać czynny udział w obsłudze sygnalizacji zbliżającego się niebezpieczeństwa, pełniąc w tym celu wyznaczone warty nocne i dzienne,
d)czynie dopomagać w ewakuowaniu na miejsca nie zagrożone ludności
zagrożonego zalewem wód osiedla,
e)zapewnić i uruchomić kierownictwu akcji ratunkowej łączność komunikacyjną między terenami zagrożonymi,
f)przyjąć mienie ewakuowanej ludności i jej dobytek do swoich pomieszczeń,
g)brać udział w ochronie i ratowaniu mostów,
h)pełnić wartę dzienną i nocną ochrony przed powstaniem klęski lub jej
skutkami,
i)wykonywać inne zlecenia kierownika akcji, mające na celu ochronę oraz
obronę ludności i jeje dobytku przed wszelkimi klęskami żywiołowymi.
Od wyszczególnionych w niniejszym paragrafie obowiązków zwolnione są
osoby wymienione w końcowej części punktu 9.
IV.Obowiązki straży pożarnych
13.Do obowiązków straży pożarnych na obszarze ich działania należy:
a)udzielanie pomocy i ratunku w czasie pożaru,
b)przeciwdziałanie powstaniu pożaru oraz współdziałanie w tej mierze z władzami administracji rządowej i samorządowej,
c)uświadamianie miejscowego i okolicznego społeczeństwa o konieczności
i sposobie ochrony przed pożarami i innymi klęskami.
Ponadto straże pożarne obowiązane są:
d)brać udział w obronie wałów i grobli ochronnych przeciwpowodziowych
oraz w budowie tam,
e)alarmować ludność na wypadek grożącego im niebezpieczeństwa powodzi
i innych klęsk żywiołowych,
f)brać udział w ewakuacji ludności na niezagrożone i oznaczone z góry
miejsca,
g)brać udział w ratowaniu zagrożonych ludzi i zwierząt oraz mienia,
h)brać udział w obronie i ratowaniu mostów, utrzymania łączności i komunikacji pomiędzy poszczególnymi osiedlami zalanymi wodą oraz utrzymanie
łączności wewnątrz właściwego osiedla zalanego wodą,
i)nieść pomoc ludności w ogóle jak i pojedynczym osobom na wypadek
powodzi, pochodu lodów, huraganu i innych klęsk żywiołowych,
j)brać udział we wszystkich innych czynnościach zleconych przez kierownictwo
akcji ratunkowej, a mającej na względzie oświetlenie terenów zagrożonych,
patrolowanie, łączność i transport na wodzie i ladzie, usuwanie wody
32
z obiektów, udzielanie pomocy samarytańskiej, usuwanie zatorów lodowych
innych oraz ochronę ludności przed zatonięciem,
k)brać udział w akcji obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej.
V.Organizacja akcji ratowniczej
14.Przyrządy alarmowe można używać jedynie w wypadku pożaru, powodzi,
pochodu lodów, huraganów lub na skutek alarmu zarządzonego przez właściwe
władze lub organa, oznaczone w punkcie 9, względnie przez naczelnika lub
instruktora straży pożarnej.
Osoby i instytucje, posiadające syreny fabryczne, telefony, dzwony itp. obowiązane są na żądanie osób powołanych umożliwić dokonanie alarmu za pomocą
tych przyrządów.
15.Właściwymi władzami i organami powołanymi do wydawania zarządzeń
przewidzianych w niniejszym regulaminie jest wójt, policja, względnie przedstawiciel powiatowej administracji ogólnej, a kierowanie akcja ratowniczą należy
do naczelnika tej straży pożarnej, która pierwsza przybyła do pożaru do czasu
przybycia okręgowego pogotowia pożarnego lub naczelnika straży zawodowej,
a na wypadek klęski powodzi, pochodu lodów itp. przybycia przedstawiciela
powiatowej administracji ogólnej. Wszystkie osoby biorące udział w akcji
obronnej, pogorzelcy, mieszkańcy domów zagrożonych pożarem, powodzianie
i inni winni się bezwarunkowo podporządkować zarządzeniom kierownictwa
akcji ratowniczej.
16.Wójt dokonuje raz do roku, a zwłaszcza w porze letniej, wraz z przedstawicielem właściwej terytorialnie straży pożarnej przeglądu wszystkich narzędzi
i urządzeń, kontroluje stan zbiorników wody oraz sprawdza czy ludność
przestrzega zawartych w regulaminie przepisów. Każdy mieszkaniec osiedla
obowiązany jest określonej w wstępie powyższym komisji umożliwić przeprowadzenie kontroli w obrębie swej posiadłości.
17.Wójt przy współudziale naczelnika właściwej terytorialnie straży pożarnej,
urządza przynajmniej raz do roku w poszczególnych miejscowościach gminy
próbne alarmy celem sprawdzenia stanu mieszkańców gromady. O zamierzonym alarmie wójt uprzednio powiadamia organa policyjne.
VI.Postanowienia karne
Kto:
1/w razie pożaru, powodzi, pochodu lodów lub innych klęsk żywiołowych nie
zastosuje się do obowiązków, określonych w niniejszym regulaminie, o ile
nie jest od nich zwolniony,
2/wzbraniać się będzie od pełnienia wyznaczonej warty nocnej lub dziennej
z racji wynikłego pożaru, powodzi i innych.
3/wprowadzać będzie w błąd straż (pogotowie) złośliwymi alarmami, albo nieprawnie używa sygnałów, zastrzeżonych strażom pożarnym,
4)jako członek straży pożarnej (pogotowia) nie wypełnia wynikających z tego
tytułu obowiązków,
5)odmawiać będzie wykonania zarządzeń, wydanych w czasie akcji ratunkowej,
33
6)utrudniać lub uniemożliwiać będzie wykonywanie zadań straży pożarnych
i kierownictwo akcji ratunkowej – ulegnie w drodze administracyjnej grzywny
do 1000  zł lub karze aresztu do miesiąca, albo obu karom łącznie. Kto wykraczać będzie przeciwko innym postanowieniom niniejszego regulaminu – ulegnie
w drodze administracyjnej karze grzywny do 500 złotych lub karze aresztu do
dni 14 lub obu tym karą łącznie, o ile za czyn ten nie grozi kara surowsza.
Grzywny z kar wymierzonych na podstawie ustawy z dnia 13 marca
1934  roku wpływają do kasy gminnej na cele związane z potrzebami i rozwojem
strażactwa, określone w art. 35 wymienionej ustawy.
Chocz, dnia 7 kwietnia 1938  roku. Podpisał Wójt Gminy Chocz. Zatwierdził 21.
kwietnia 1938  roku Starosta Powiatowy Kaliski.” 59.
O tym że nie najlepiej było z realizacją przez Starostów zadań wynikających z przepisów policyjnych dotyczących ochrony przed pożarami świadczy
treść okólnika nr  13 z 10 maja 1929  r. którego urywki cytuję:
„… 1/ prace lustracyjne powiatowych naczelników pożarnictwa i obwodowych
ogniomistrzy nie mogą być dostatecznie rozwinięte, ponieważ pomoc finansowa samorządów powiatowych na te cele jest minimalna, a nawet wiele
powiatów tej niezmiernie ważnej sprawy zupełnie nie popiera i nie finansuje,
2/dużo obowiązkowych straży pożarnych po wsiach i obszarach dworskich jest
w rzeczywistości nieczynna,
3/w wielu gminach wiejskich, miejskich i obszarach dworskich brak jest najprymitywniejszych przyrządów i przyborów pożarniczych,
4/przyrządy i przybory pożarnicze przechowuje się nieprzepisowo zamiast
w specjalnych remizach w budynkach gospodarczych i szopach,
5/w wielu gminach brak sygnałów alarmowych ( trąbek itp.),
6/obowiązkowa dostawa koni z zaprzęgiem jest niedostateczna i mało sprawna,
7/przy udzielaniu zezwoleń budowlanych nie przestrzega się ściśle przepisów
policyjno-budowlanych względnie stosuje się ulgi bardzo daleko idące,
8/w wielu przedsiębiorstwach handlowych i przemysłowych niema najkonieczniejszych przyrządów pożarniczych,
9/na strychach budynków istnieją nadal wędzarnie, które niejednokrotnie są
przyczyną rozniecenia pożaru oraz gromadzi się mimo zakazu materiały
łatwopalne.
Podając powyższe Panom do wiadomości proszę o zajęcie się energicznie tą tak niezmiernie ważną sprawą celem usunięcia wykazanych niedomagań
w czasie możliwie najkrótszym…”
Okres II wojny światowej
Przez okres trwania II wojny światowej wstrzymany był rozwój polskiego
pożarnictwa. Swoją działalność zaprzestał także Związek. Podczas okupacji zawodowe straże pożarne i ochotnicze straże pożarne zostały zdelegalizowane. W ich
miejsce, w oparciu o bazę materialną, powołano niemiecką straż pożarną, która
59. APK, Starostwo Powiatowe w Kaliszu 1913-1938, syg.  180. s.  14 – 19.
34
działała w strukturach niemieckiej policji ogniowej. Niemcy wprowadzili organizację ochrony przeciwpożarowej na terenach wcielonych do Rzeszy (Pomorze,
Kraj Warty, Śląsk) według postanowień ustawy z 23. 11. 1938  r. o zwalczaniu
pożarów obowiązującej w Rzeszy. Ochotnicze straże utrzymały swą nazwę
(Freiwillige Feuerwehr) i zostały jednostkami pomocniczymi policji ogniowej.
Członkami ochotniczych straży pożarnych byli wyłącznie Niemcy, natomiast
Polacy byli wcielani do straży przymusowych, które były uzupełnieniem straży
ochotniczych 60. Na czele pleszewskiej straży stanął Niemiec o nazwisku Martin.
Zarekwirowano cały sprzęt, a mundury i hełmy polskie zastąpiono niemieckimi.
Byłych polskich strażaków zmuszano do służby w niemieckiej straży na stanowiskach pomocniczych 61. Niemcy wyposażali straże pożarne w sprzęt. Przykładem
jest OSP w Dobrzycy, która otrzymała w 1942  r. motopompę DKW M-800 62 .
Wyposażenie sprzętowe otrzymały także inne jednostki straży, jednak brak jest
potwierdzenia w dokumentach, informacja pochodzi z przekazu słownego.
Przeobrażenia strukturalno prawne po 1945  r.
W dniu 1 grudnia 1944  r. utworzono Główny Inspektorat Pożarnictwa
w Ministerstwie Administracji Publicznej, pierwszy w historii pożarnictwa polskiego
organ administracji państwowej. Natomiast zarządzeniem z dnia 30 listopada
1945  r. Minister Administracji Publicznej reaktywował Związek Straży Pożarnych
a z powodu braku statutowych władz powołał tymczasowy zarząd Związku. Nadal
obowiązywała ustawa o ochronie przed pożarami i innymi klęskami z 1934  r.
Po wyzwoleniu organizacją ochrony przeciwpożarowej na terenie powiatu
jarocińskiego zajmował się Powiatowy Komendant Pożarnictwa, Obywatel M.  Przybylski. Z jego raportu z dnia 25 czerwca 1945  r. dowiadujemy się między innymi, że:
– działalność pożarnictwa reguluje ustawa o ochronie przed pożarami i innymi
klęskami z dnia 13 marca 1934  r. 63,
– powiat jest podzielony na 8 rejonów, w których funkcjonują Zarządy Gminne,
– stanowiska rejonowych naczelników nie są jeszcze obsadzone z powodu braku
odpowiednich kandydatów,
– Powiatowy Komendant nie posiada środka lokomocji, z tego powodu praca
lustracyjna i organizacyjna jest utrudniona,
– na terenie powiatu istnieją:
– 64 Stowarzyszenia Ochotniczych Straży Pożarnych,
– 72 Przymusowe Straże Pożarne,
– 3 Przemysłowe Straże Pożarne,
– 2 Kolejowe Straże Pożarne 64 .
60. W.  Pilawski, Organizacja ochrony przeciwpożarowej na ziemiach polskich w latach 1939 –
1945, [w:] „Muzealny Rocznik Pożarniczy”, T. 2, Warszawa-Łódź 1992, s.  28 – 29.
61. L.  Rajs, 125  lat Ochotniczej Straży., s.  16.
62. „Notatki Dobrzyckie”, nr  28, s.  20.
63. Dz. U.  R. P. 1934, nr  41, poz.  365.
64. Pismo, informacja Powiatowej Komendy Straży Pożarnych w Jarocinie, zbiory autora.
35
Zwierzchni nadzór nad ochroną przeciwpożarową w państwie przejął
Minister Administracji Publicznej. Działalność Związku Straży Pożarnej Polskiej
Rzeczypospolitej Ludowej została wznowiona w 1947  r. Wobec jednak szybkiego
rozwoju gospodarki narodowej, wzrostu uprzemysłowienia kraju, związek jako
organizacja społeczna nie był w stanie wykonywać zwiększonych zadań, jakie
stawały przed ochroną przeciwpożarową. W związku z tym została wydana
ustawa „o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji” z dnia 4 lutego 1950  r.
Na podstawie tej ustawy powołano państwowy organ ochrony przeciwpożarowej
– Komendę Główną Straży Pożarnej. Ustawa z 4 lutego wprowadziła upaństwowienie ochrony przeciwpożarowej, co wyrażało się stworzeniem jednolitego systemu
ochrony przed pożarami, opartego na zasadach wojskowych służb pożarniczych
obejmujących swoją działalnością cały kraj. Ustrój organizacyjny wzorowany był
na ustroju milicji obywatelskiej, z tą różnicą, że oddziały w straży, we wsiach
i miasteczkach składać się miały tylko z ochotników.
Ustawa wprowadziła centralizację, ujednolicenie struktur organizacyjnych
i ograniczyła rolę organizacji społecznych. Wprowadzone zmiany pozwoliły osiągnąć wysoki stopień sprawności kadry zawodowej, umożliwiły dostosowanie siły
bojowej straży do potrzeb lokalnych, ułatwiły prowadzenie szkolenia i gospodarki
kadrami, ułatwiały planowanie zaopatrzenia straży, ich finansowanie, pozwoliły
na ujednolicenie kierowania całością organizacyjną straży 65.
Do społecznego kierowania i nadzoru nad ochotniczymi strażami pożarnymi powołano w 1956  r. Związek Ochotniczych Straży Pożarnych. W celu
ujednolicenia i uregulowania spraw związanych ze strażami tak ochotniczymi,
zakładowymi jak i zawodowymi oraz zapobieganiem pożarom została uchwalona
ustawa z 13 kwietnia 1960  r. „o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji”.
Ustawa między innymi określiła zadania dla ochotniczych straży pożarnych,
strukturę organizacyjną, działalność zapobiegawczą powstawaniu i rozszerzaniu
się pożarów. Ochronę przeciwpożarową miały wpisane do swoich zadań gromadzkie rady narodowe zgodnie z art. 3 ustawy z 25 stycznia 1958  r. o radach
narodowych, z której wynikały następujące obowiązki:
– kierowanie działalnością ochrony przeciwpożarowej na swoim terenie,
– ogólny nadzór nad działalnością straży pożarnych,
– zapewnienie dostatecznych środków transportowych dla straży pożarnych,
– pomoc finansowa i materiałowa dla potrzeb miejscowych straży pożarnych
w budowie strażnic, zaopatrzenie w sprzęt i urządzenia alarmowe,
– organizowanie przeciwpożarowych zespołów kontrolnych,
– zaopatrzenie wsi w wodę do celów przeciwpożarowych,
– organizowanie wart przeciwpożarowych 66 .
W 1965  r. Gromadzkie Rady Narodowe podejmowały uchwały w sprawie
uchwalenia perspektywicznych planów ochrony przeciwpożarowej. Podstawą prawną
do ich uchwalenia była ustawa z 13 kwietnia 1960  r. o ochronie przeciwpożarowej
65. Dz. U. 1951, nr  50, poz.  404.
66. S.  Golan, Podręcznik strażaka ochotnika, Warszawa 1963, s.  27-28.
36
oraz uchwała nr  440 Rady Ministrów z 17 listopada 1961  r. w sprawie udzielenia
obowiązku prezydiom rad narodowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej 67.
Na postawie ustawy o radach narodowych z 25 stycznia 1958  r. i uchwały
Rady Ministrów nr  217 z 5 września 1967  r. w sprawie powoływania gromadzkich naczelników straży pożarnych na wniosek Komendanta Powiatowego Straży
Pożarnych powołano w 1973  r. Gminnych Komendantów Straży Pożarnych 68:
Lp.
Gmina
1 Pleszew
2 Dobrzyca
3 Gizałki
4 Czermin
5 Gołuchów
6 Chocz
Gminny Komendant SP
Aleksander Krzymiński
z Dobrej Nadzieji
Jan Kaźmierczak
z Dobrzycy
Ireneusz Hauke
z Rudy Wieczyńskiej
Franciszek Jeziorański
z Czermina
Władysław Wolski
Czesław Żurek
z Kwilenia
Zastępca
Jan Bandosz
z Kowalewa
Władysław Leśniewski
z Sośnicy
Władysław Szymczak
Zadaniem gminnego komendanta między innymi było sprawowanie
opieki organizacyjnej i technicznej nad ochotniczymi strażami pożarnymi,
koordynowania ich działalności, współpraca z organami samorządu, Związkiem
Ochotniczych Straży Pożarnych, Komendą Powiatową Straży Pożarnych i Milicją
Obywatelską. Na podstawie ustawy rozpoczęto intensywną organizację straży
pożarnych we wszystkich wsiach powyżej 200 mieszkańców, miedzy innymi
na potrzeby obronności kraju, jako przygotowane pododdziały obrony cywilnej
i obrony przeciwlotniczej.
W 1973  r. w wyniku zmiany w podziale administracyjnym rozpoczęły
działania Gminne Rady Narodowe w Choczu, Czerminie, Dobrzycy, Gizałkach,
Gołuchowie i Pleszewie.
W 1975  r. wprowadzono zmiany wynikające z zapisów ustawy z 24 lipca
1975  r. o ochronie przeciwpożarowej 69.
Nowa ustawa z dnia 24 sierpnia 1991  r. o ochronie przeciwpożarowej
określiła nowe zadania i cele związane z bezpieczeństwem 70. Jedną z istotnych
zmian dotyczących funkcjonowania ochrony przeciwpożarowej było nałożenie
obowiązku odpowiedzialności za stan ochrony przeciwpożarowej na samorządy,
a co się z tym wiązało przeniesienie finansowania ochotniczych straży pożarnych
z komend straży do gmin. Na jej podstawie wydane zostało rozporządzenie
Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 XII 1994  r. w sprawie szczegółowych
zasad organizacji Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego (KSR-G) 71. Celem
67.
68.
69.
70.
71.
Dz.
Dz.
Dz.
Dz.
Dz.
U.
U.
U.
U.
U.
1960, nr  20, poz.  120.
1958, nr  49, poz.  413; M.  P. 1967, nr  51, poz.  253.
1975, nr  20, poz.  106.
1991, nr  88, poz.  400.
1994, nr  140, poz.  799.
37
państwa przy tworzeniu KSR-G było opracowanie takiego systemu bezpieczeństwa
obywateli, w którym bez względu na zagrożenie osoba uzyskująca połączenie na
numer alarmowy ma prawo oczekiwać skutecznej i fachowej pomocy. Rozpoczął
się proces tworzenia KSR-G na terenie całego kraju. Aby jednostka OSP mogła
być włączona do KSR-G musiała spełniać wymagania wynikające z rozporządzenia
MSWiA z 14 września 1998  r. między innymi posiadać:
– co najmniej dwa średnie lub ciężkie samochody pożarnicze,
– wyszkolonych ratowników w liczbie zapewniającej pełną obsadę co najmniej
dwóch samochodów pożarniczych,
– skuteczny stan łączności, powiadamiania i alarmowania,
– urządzenia łączności w sieci radiowej na potrzeby działań ratowniczych 72 .
72. Dz. U. 1998, nr  121, poz.  798.
38
Rozdział II
OCHOTNICZE STRAŻE POŻARNE
POWIATU PLESZEWSKIEGO 1881 – 2007
1. Na terenie Prus, regencji Poznańskiej
Na początku XIX wieku miasta posiadały już sprzęt pożarniczy i sikawki
tłoczące. Były to tak zwane „straże ogniowe” (Feuerwachen) składające się z dwóch
a później sześciu osób, powoływanych przez władze miejskie spośród mieszkańców. Miast przed pożarem strzegli stróże miejscy, którzy byli pouczeni o sposobie
postępowania przy pożarze, obsłudze sikawki i sprzętu pożarniczego. Alarm
o pożarze oznajmiano biciem w dzwony. Ochotnicze Straże Pożarne powstawały
na podstawie rozporządzeń policyjnych zatwierdzanych przez regencje w Poznaniu. W miastach, gdzie OSP nie realizowała swoich zadań lub nie było powołanej
OSP, powoływano straż przymusową, a nawet obowiązkową. Od członkowstwa
w straży przymusowej można było się wykupić wpłacając odpowiednią kwotę
do kasy miejskiej 73.
Pierwsza ochotnicza straż pożarna na terenie Polski powstała w Poznaniu
w 1840  r. W drugiej połowie XIX w. istniały one już we wszystkich miastach
i w niektórych wsiach . W dniu 10 grudnia 1877  r. rozpoczęła w Poznaniu działalność również zawodowa straż pożarna, zatrudniająca w 1879  r. 26 strażaków.
W wyniku sprawdzenia się działalności zawodowej straży pożarnej władze miasta
Poznania w 1884  r. zniosły spoczywający na mieszkańcach obowiązek uczestniczenia w gaszeniu pożarów 74 .
Do najstarszych w Wielkopolsce należy Ochotnicza Straż Pożarna we
Wronkach, która powstała 30. 12. 1857  r. 75.
Jedną z najstarszych ochotniczych straży w Wielkopolsce jest OSP w Szamotułach, której powstanie datuje się na 1860  r. Nosiła nazwę „Obywatelska
Straż Ogniowa” (Burgerliche Feuerwehr), jednak brak jest dokumentów potwierdzających datę powstania. W tej straży doszło do podziału na dwie jednostki.
Wskutek szykanowania Polaków, ci stając w obronie godności narodowej, na znak
protestu wystąpili ze straży. W straży pozostali Niemcy i Żydzi, nie mogąc dojść
do porozumienia podzielili się na dwie straże 76 . W Środzie w 1866  r. utworzono
oddział do „ratowania życia i obywateli” przy „Towarzystwie przyjaciół ćwiczeń
73. Pamiętnik jubileuszowy Związku Straży Pożarnych Powiatu Szamotulskiego z okazji 75- lecia
istnienia Wr. O.  S. P. i święta strażackiego we Wronkach w dniach 4-go i 5-go czerwca 1923  r.,
s.  28 – 40.
74. Cz.  Łuczak, Dzieje gospodarcze Wielkopolski…, s.  146 – 149.
75. Pamiętnik jubileuszowy Związku Straży Pożarnych Powiatu Szamotulskiego., s.  28.
76. Tamże, s.  53, 54.
39
gimnastycznych” (Manner-Turn-Verein) 77. W dniu 25 października 1875  r. utworzono straż ogniową w Kępnie 78 .
Chronologia powstawania straży ogniowych w Wielkopolsce na terenie
regencji Poznańskiej 79.
Rok założenia
Miejscowość, w której powołano OSP
1845
Poznań
1847
Leszno
1857
Wronki
1865
Środa Wlkp.
1867
Ostrów Wlkp., Śrem
1868
Września
1872
Krotoszyn
1874
Kościan, Rogoźno
1875
Kępno
1876
Ostrzeszów
1878
Szamotuły
1880
Ostroróg
1881
Pleszew**
1882
Dąbie, Wieruszów
1883
Gołuchów**
1884
Koźmin
1885
Sieraków, Stęszew
1886
Czarnków
1887
Gniezno, Jarocin*, Pogorzela, Rydzyna
1888
Murowana Goślina
1890
Borek, Czerniejewo
1904
Dobrzyca**
* – były powiat pleszewski
**- obecny powiat pleszewski
Do założenia Towarzystwa Ochotniczej Straży Ogniowej w Pleszewie
doszło w dniu 27 maja 1881  r. Inicjatorami byli trzej mieszkańcy Pleszewa, którzy
zorganizowali zebranie w prywatnym lokalu. Na zebranie przybyło: 13 Polaków,
25 Żydów i 15 Niemców, wyłoniono 12 osobową komisję w celu opracowania
statutu towarzystwa ogniowego. Zebrania konstytucyjne odbyło się 31 maja
1881  r., na którym wybrano zarząd towarzystwa ogniowego. Przewodniczącym
został wybrany Albert Karmiński, naczelnikiem – Proskauer 80.
Ochotnicza Straż Pożarna w Gołuchowie została utworzona dnia 8 sierpnia
1883  r. z inicjatywy Mikołaja Nowickiego, buchaltera Ordynacji Goluchowskiej.
77. Pamiętnik wydany z okazji 60-letniego jubileuszu Ochotniczej Straży Pożarnej w Środzie,
Środa (brak daty), s.  8.
78. J.  Janiszewski, Powiat kępiński, Kępno 1928, s.  14.
79. W.  Pilawski, Chronologia powstawania Ochotniczych Straży Pożarnych na ziemiach polskich
w latach 1845-1890, Warszawa 1998, s.  102 – 116.
80. L.  Rajs, 125  lat Ochotniczej Straży., s.  7.
40
OCHOTNICZE STRAŻE POŻARNE POWIATU PLESZEWSKIEGO 1881 – 2007
Jemu tez powierzono pełnienie funkcji przewodniczącego i komendanta straży
pożarnej 81.
Inicjatorem założenia straży ogniowej w Jarocinie był burmistrz Goldring.
Na dzień 14 lipca 1887  r. zaprosił grono obywateli miasta na zebranie w sali posiedzeń Rady Miejskiej w celu podjęcia decyzji o utworzeniu w mieście „Ochotniczej
Straży Ogniowej”. Na zebranie przybyło: 21 Polaków, 19 Izraelitów i 16 Niemców.
Podjęto na nim decyzje o utworzeniu straży, oraz wybrano siedmioosobową
komisję w celu opracowania statutu Towarzystwa. Na zebraniu konstytucyjnym
w dniu 25 lipca 1887  r. przyjęto statut, wybrano zarząd. Pierwszym naczelnikiem
został Moldenhauer 82 .
Do zorganizowania OSP w Dobrzycy przyczynił się burmistrz Branderburger, który zwołał zebranie założycielskie w dniu 12 lutego 1904  r. W skład
założycieli wchodziło: 12 Niemców, 10 Polaków i 1 Żyd. Pierwszym prezesem
został burmistrz Branderburger, a naczelnikiem Wilhem Wieczorek.
2. W Królestwie Polskim
Już w XVIII wieku miasta przejmują obowiązek dostarczania sprzętu
pożarniczego i wyznaczają przeważnie spośród radnych miejskich „starszych
ogniowych”. Były to osoby odpowiedzialne za organizowanie i prowadzenie
akcji ratowniczych podczas pożaru. W celu ograniczenia pożarów władze miast
nawoływały do budowania z materiałow ogniotrwałych.
W 1836  r. zorganizowano w Warszawie zawodową „Straż Ogniową”.
W 1864  r. powstała pierwsza Ochotnicza Straż Pożarna w Kaliszu, z inicjatywy
Roberta Puscha na mocy zezwolenia ówczesnego naczelnika wojennego generała
Bellegarda. Pierwszą siedzibą straży był Hotel Wiedeński przy ulicy Kanonickiej.
Pierwszym komendantem był jej założyciel Robert Pusch. Naczelnikami czterech
oddziałów byli: Bertelman, Nerger, Petersom i Gmachowski 83. Po stwierdzeniu
przez Radę Administracyjną Królestwa Polskiego w 1864  r., iż nie ma potrzeby
organizowania i utrzymywania straży ogniowych z ochotników, a jedynie władze
miejscowe policyjne powinny przestrzegać przepisów policyjnych dotyczących
zapobiegania pożarom i ich gaszenia. Władze lokalne utrudniały organizowanie
ochotniczych straży jako organizacji politycznie bardzo niewygodnych 84 .
Inicjatywa zorganizowania straży ogniowej w Szymanowicach należała do
księdza proboszcza B.  Bońkowskiego. Utrzymując kontakty z proboszczem parafii
pyzdrskiej, gdzie została utworzona straż ogniowa, podjął działania zmierzające
do utworzenia straży ogniowej w Szymanowicach w 1901  r. 85.
W osadzie Chocz powstała inicjatywa utworzenia Towarzystwa Pożarniczego, czego dowodem jest protokół z zebrania założycielskiego i korespondencja
81.
82.
83.
84.
85.
Jednodniówka Ochotniczej Straży Pożarnej w Gołuchowie, Gołuchów 2003.
Jednodniówka Ochotniczej Straży Pożarnej w Jarocinie, Jarocin 1928, s.  6.
J.  Raciborski, Monografia Kalisza, Kalisz 1912, s.  176.
W.  Pilawski, Chronologia powstawania., s.  18.
M.  Mrowiński, Informacja z okazji 100–lecia OSP Szymanowice. (maszynopis w posiadaniu
autora)
41
z władzami zaborczymi w celu uzyskania pozwolenia i zatwierdzenia składu
zarządu i komisji rewizyjnej. Protokóły zebrań oraz korespondencja administracyjna w oryginale pisana jest w języku rosyjskim. Oto treść protokółu skierowanego do Naczelnika Powiatu Kaliskiego „18 stycznia 1908  roku zebrali się niżej
podpisani członkowie Towarzystwa Pożarniczego, aby zgodnie z ustawą wybrać
3 kandydatów na członków Zarządu Towarzystwa i 3 członków Komisji rewizyjnej. Po wszechstronnej i bardzo obszernej dyskusji postanowili na kandydatów na
członków zarządu wybrać mieszkańców Chocza: 1. Symforiana Szymankiewicza,
2. Antoniego Woldańskiego, 3. Konstantego Czajczyńskiego. Oraz kandydatów na
członków Komisji Rewizyjnej, mieszkańców Chocza: 1. Franciszka Woldańskiego,
2. Józefa Skorupskiego, 3. Józefa Górczyńskiego. Na tym protokół zakończono.
Oryginał podpisało 112 osób, zarówno piśmiennych jak i niepiśmiennych” 86 .
13 sierpnia 1908  r. Naczelnik Powiatu Kaliskiego wysłał raport do pana
Gubernatora Kaliskiego o następującej treści „Mieszkańcy osady Chocz w powiecie
kaliskim zwrócili się do mnie z prośbą o wydanie zezwolenia na zorganizowanie
w swej miejscowości Towarzystwa Pożarniczego. Przedstawiając wspomnianą prośbę
pod uwagę Waszej Wysokości, mam honor zaznaczyć, iż założenie Towarzystwa
Pożarniczego w miejscowości Chocz jest zgodne z ustawą o towarzystwach pożarniczych w Nadwiślańskim Kraju, zatwierdzonym przez Ministra Spraw Wewnętrznych
12 grudnia 1898  roku i nie budzi żadnych moich wątpliwości” 87.
10 stycznia 1909  r. skierowane zostało pismo z kancelarii gubernatora
kaliskiego do Naczelnika Powiatu Kaliskiego o treści „Wskutek raportu, który do
nas wpłynął 29 stycznia i na podstawie par 23 i par 55 Ustawy o towarzystwach
w Nadwiślańskim Kraju (Priwisliński Kraj), zatwierdzamy na trzy lata, a równo
na jeden rok członków Komisji Rewizyjnej Franciszka Czajczyńskiego, Józefa Skorupskiego, Józefa Górczyńskiego” 88 .
Z powyższych dokumentów wynikają rozbieżności w nazwiskach w składzie
zarządu i komisji rewizyjnej – być może były błędnie odczytane z załączonego
protokółu zebrania. Ponownie zebranie ogólne zwołano w dniu 21 września 1908  r.
Nie można ustalić przyczyny tak szybkiego zwołania zebrania wyborczego. Statut
określał że zarząd jest wybierany na trzy lata, a komisja rewizyjna na jeden rok,
być może członkowie zarządu i komisji rewizyjnej zrezygnowali z pełnienia swoich
funkcji, być może wystąpiła potrzeba nowych wyborów, ponieważ nie było pełnego
składu Zarządu – podano w propozycji tylko 3 osoby. Na zwołanym zebraniu
dokonano ponownych wyborów oraz ustalono wysokość składek członkowskich.
„21 sierpnia 1908  roku zebrali się niżej podpisani członkowie zorganizowanego
w miejscowości Chocz, zgodnie z ustawą, Towarzystwa pożarniczego, aby wybrać
członków Zarządu i ustalić minimalną wysokość składek członkowskich. Po obszernej dyskusji zebrani postanowili:
86. Archiwum Państwowe w Łodzi (dalej APŁ), Kancelaria Gubernatora Kaliskiego (dalej KGK),
syg.  1885, k. 7. Oryginał w j. rosyjskim. Tłumaczenie I.  Kuczyńska.
87. APŁ, KGK, syg.  1811, k. 1.
88. APŁ, KGK, syg.  1885, k. 8.
42
1.Wybrać na prezesa Towarzystwa ks. Jana Czoka, administratora parafii Chocz,
wiceprezesa Michała Kieliszewskiego – mieszkańca Piły, członków Zarządu:
Narcyza Jaworowicza i Karola Górczyńskiego z Chocza, skarbnika – Aleksandra
Skorupskiego z Chocza, sekretarza Wincentego Nadowskiego z Chocza, członków Komisji Rewizyjnej: Pawła Chojnackiego z Chocza, Antoniego Nowaczyka
i Franciszka Galewskiego. Naczelnikiem został Zygmunt Maciejewski z Chocza,
jego pomocnikiem Kazimierz Górczyński z Chocza, gospodarzem Franciszek
Szymkowicz.
2.Określić wysokość rocznych składek: a) dla członków czynnych – 1 rubel,
płatne w czterech kwartalnych ratach, b) dla członków honorowych – 3 ruble
rocznie, na początku każdego roku. Na tym protokół zakończono. Podpisało go
112 członków piśmiennych i niepiśmiennych” 89. Podane składy Zarządu i Komisji Rewizyjnej zostały zatwierdzone przez Gubernatora Kaliskiego pismem
z dnia 12 stycznia 1909  r. kierowanym do naczelnika Powiatu Kaliskiego
„Wskutek raportu, który do nas wpłynął i na podstawie par. 23 i par 55 Ustawa
o towarzystwach w Nadwiślańskim Kraju (Priwislińskim Kraje), zatwierdzamy
na trzy lata Prezesa Zarządu Chockiego Towarzystwa Pożarniczego księdza
Jana Czoka, członków: Michała Kieliszewskiego, Narcyza Jaworowicza, Karola
Górczyńskiego, na naczelnika – Zygmunta Maciejewskiego, jego pomocnika
Kazimierza Górczyńskiego, gospodarza Franciszka Szymkiewicza. Na jeden rok
zatwierdzamy Komisję Rewizyjną: Pawła Chojnackiego, Antoniego Nowaczyka,
Franciszka Galeńskiego. Z niniejszym pismem należy zapoznać wszystkich
członków Towarzystwa, żeby wszyscy wiedzieli, że zatwierdzono taką liczbę
członków zarządu oraz Komisji” 90. Także w tych dokumentach występują
rozbieżności: zamiast na funkcji wiceprezesa Michał Kieliszewski wymieniony jest jako członek Zarządu, nie zatwierdzono skarbnika i sekretarza.
O zaangażowaniu się mieszkańców w organizację Towarzystwa świadczy
liczba uczestników obydwu zebrań: na pierwszym i na drugim obecnych
było 112 osób.
Niezbędnym wyposażeniem straży ogniowych były sikawki zamontowane
na specjalnych wozach konnych. Na tego typu transport pożarniczy należało
uzyskać zezwolenie władz administracyjnych, takową otrzymano 20 sierpnia
1908  roku „Wskutek raportu z 13 sierpnia 1913  roku Nr 8580 udzielamy zezwolenia
Chockiemu Towarzystwu Pożarniczemu w Choczu na stosowanie transportu pożarniczego. Jest to zgodne z obowiązującą w Nadwiślańskim Kraju ustawą Ministra
Spraw Wewnętrznych z dnia 12 grudnia 1898  roku. O terminie powstania tego
Towarzystwa zostałem osobiście powiadomiony. Gubernator N.  Nowosilcow” 91. W tej
korespondencji także występują rozbieżności z datowaniem: pismo kierowane
jest do Naczelnika Powiatu Kaliskiego z datą 20 sierpnia 1908  roku, natomiast
w treści pisma kancelaria Gubernatora Kaliskiego powołuje się na raport z 13
sierpnia 1913  roku.
89. APŁ, KGK, syg.  1885, k. 3.
90. APŁ, KGK, syg.  1885, k. 4.
91. APŁ, KGK, syg.  1811, k. 2.
43
Chronologia powstawania straży ogniowych w Wielkopolsce na terenie
Królestwa Polskiego 92:
Rok założenia
Miejscowość, w której powołano OSP
1864
Kalisz
1874
Konin, Turek
1876/1907
Dobrzec
1882/1905
Opatówek
1899
Zagórów, Błaszki, Iwanowice, Koźminek
1900
Pyzdry, Stawiszyn
1901
Szymanowice**
1907
Staw, Rychnów
1908
Chocz**, Kościelna Wieś
1909
Godziesze
1911
Blizanów, Jastrzębniki, Kokanin
Chełmce, Kamień, Przyranie
1912
Kościelec
1914
Brudzew
* – były powiat pleszewski
**- obecny powiat pleszewski
3. W okresie międzywojennym
Początki zorganizowanego pożarnictwa w Wielkopolsce wiążą się z Lesznem.
Z inicjatywy straży pożarnej w Lesznie doszło do założenia Związku Okręgowego
w dniu 8 maja 1887  r., do którego przystąpiły straże z Leszna, Rawicza, Kościana,
Rydzyny, Śremu, Rogoźna i Wschowy. Następnie przystąpiły straże z: Wielenia,
Wągrowca, Kostrzyna, Sierakowa, Gniezna, Solca, Pobiedzisk, Jarocina, Mogilna.
Następnie utworzyły się dalsze Związki Okręgowe. Dla wykonywania czynności
kontrolnych straży pożarnych pod względem technicznym i fachowym, Związek
zaproponował w 1889  r. powołanie inspektora pożarnictwa. Powołanie etatowego
inspektora pożarnictwa nastąpiło dopiero w 1906  r. Od dnia 11 stycznia 1920  r.,
to jest od Walnego Zebrania Związku, uchwalono nową nazwę: Wielkopolski
Związek Straży. Uchwalono też nowy statut i wybrano nowy Zarząd 93.
Do 1933  r. Powiatowi Naczelnicy Pożarnictwa funkcję swą pełnili społecznie, od 1934  r., wraz ze zmianami w statucie Związku, na szczeblu powiatu
wprowadza się funkcję instruktorów pożarnictwa – członków Korpusu Technicznego Związku 94 . Powiatowym Naczelnikiem Pożarnictwa w 1931  r. był dh
92. W.  Pilawski, Chronologia powstawania., s.  102 – 116., T.  Olejnik, Towarzystwa Ochotniczych
Straży., s.  73.
93. Pamiętnik wydany z okazji 60-letniego jubileuszu Ochotniczej Straży Pożarnej w Środzie,
Środa (b. d. ), s.  22 i 23.
94. „Strażak Wielkopolski”, nr  2, 1936, s.  1.
44
Domicz 95. Ogniomistrzem obwodowym na powiat Jarocin – został mianowany
18 listopada 1931  r. – Antoni Buliński z Lasków 96 .
W 1935  r. wprowadzono nowy statut dla jednostek straży, z tego powodu
jednostki miały obowiązek zgłoszenia do ponownej rejestracji. Z powodu zmian
administracyjnych, to jest wprowadzenia gmin zbiorowych, jednostki straży odczuły
to na punkcie finansowym. Gminy jednostkowe i obszary dworskie zaprzestały
finansowania i ubezpieczania straży, zrzucając ten obowiązek na gminy zbiorowe,
te z kolei nie zdążyły załatwić nałożonych na siebie obowiązków 97.
W celu przygotowania członków straży do prowadzenia działań gaśniczych
wprowadzono dwa elementy motywujące i pozwalające na podnoszenie umiejętności strażaków. Jednym z nich było wprowadzenie zawodów dla jednostek
straży, drugim prowadzenie szkolenia na kursach organizowanych przez Związek – Zarząd Okręgu. 3 dniowe szkolenie kursowe dla oficerów straży powiatu
pleszewskiego zaplanowano w terminie 8 do 10 kwietnia 1931  r. 98 Pierwszy kurs
dla ogniomistrzów obwodowych odbył się w Poznaniu w dniach 2 – 7 marca
1931  r. dla 33 uczestników 99. Kurs VII stopnia dla instruktorów powiatowych
i oficerów straży zawodowych Okręgu Poznańskiego odbył się w Łodzi w dniach
od 7 września do 30 listopada dla 13 osób 100.
Regulamin zawodów konkursowych dzielił straże pożarne na cztery grupy
i tak do I grupy należały straże zawodowe, do drugiej grupy straże w miastach
ponad 3000 mieszkańców, do grupy III straże małomiasteczkowe i straże wiejskie
do IV. Zawody na przykład dla grupy II składały się z następujących konkurencji:
musztry, sprawieniu 3 drabin hakowych sposobem łańcuchowym do 3-piętra
i powrót, ułożenie linii wężowej poziomej z 4 odcinków, sprawienie drabiny
trzyprzęsłowej drążkowej lub francuskiej na całą wysokość, sprawienie przyrządu
ratunkowego, sprawienie drabiny mechanicznej na cała wysokość, wykonanie
ćwiczeń taktycznych przez całą drużynę 101.
Organizowano zawody okręgowe, które łączone były ze zjazdami okręgowymi. Zjazd i zawody odbyły się w Pleszewie w dniu 3 maja 1931  r. z następującym
programem: zbiórka na stadionie wojskowym o godz. 800, raport ( do raportu
stanęło 38 oficerów oraz 432 członków straży), nabożeństwo, defilada, Walne
Zgromadzenie Okręgu w sali Strzelnicy (hotel Wiktoria), po przerwie obiadowej
zawody, a od 20 00 zabawa ludowa 102 . W zjeździe udział wzięło 450 członków
ochotniczych straży pożarnych oraz 50 członków ze straży obowiązkowych 103.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
nr  6, 1931, s.  44.
nr  12, 1931, s.  93.
nr  2 i 3, 1937, s.  1.
nr  3, 1931, s.  19.
nr  3, 1931, s.  20.
nr  12, 1936, s.  92.
nr  3, 1931, s 18.
nr  4, 1931, s 31.
nr  6, 1931, s 44.
45
Do zawodów przystąpiły 22 jednostki, z tego Rokutów i Karminek wycofały się z brania udziału. Po zakończeniu zawodów i podliczeniu wyników sąd
konkursowy uchwalił następujący podział nagród finansowych:
W grupie II przyznano dwie równe nagrody dla straży miasta Pleszewa oraz
straży wojskowej w wysokości po 100  zł.
W grupie IV kategorii I kolejne miejsca zajęły jednostki:
Skrzypno-dwór, Karmin-dwór, Korzkwy-dwór – otrzymały nagrody po 100  zł,
Kuczków-dwór, Sobótka-dominum, Kuchary-gmina, Gołuchów-gmina – nagrody
po 85  zł, Nowa Wieś-gmina, Broniszewice, Bronów-dwór – nagrody po 75  zł,
Kowalew – nagroda 60  zł, Wszołów –dwór – nagroda 35  zł,
W grupie IV kategorii II straże z Marszewa i Czarnuszki – nagrody po 75  zł,
Ludwina i Tursko – po 60  zł, Zawidowice i Gutów – po 35  zł. Nagrody ufundowane
przez Krajowe Ubezpieczenie Ogniowe wręczył pan Piekucki – delegat KUO 104 .
Wyniki zawodów z dnia 29 maja 1932  r.; które odbyły się w Pleszewie:
– w grupie II startowały dwie jednostki. Pierwsze miejsce zajęła straż wojskowa
z Pleszewa, drugie Pleszew. Kolejność zajętych miejsc w grupie IV: Taczanów-dwór,
Skrzypno-dwór, Kowalew, Karmin-dwór, Malinie, Sowina-Błotna, Kuczków-dwór,
Wieczyn, Broniszewice Nowe, Gołuchów, Bieganin, Marszew, Kuchary, Korzkwydwór, Bronowo (Bronów) 105.
W dniu 16 października 1934  r. odbyły się powiatowe zawody w Pleszewie
połączone ze zjazdem powiatowym. Nastąpiło także poświęcenie i oddanie do
użytku wybudowanej przez strażaków z OSP Pleszew na placu obok parku trzypiętrowej wspinalni. Po zakończeniu zawodów odbył się pokaz wodny z użyciem
motorówki na stawie w parku miejskim. Wyniki zawodów: w grupie II – Witaszyce -cukrownia, Pleszew, Jarocin – kolejowa, Jarocin; w grupie III – Pleszew –
kolejowa, Kowalew; w grupie IV – Sławoszew, Twardów, Karmin – gmina, Kotlin
– gmina, Magnuszewice, Karmin – dwór, Wola Książęca, Wieczyn, Kuczków –
dwór, Zakrzew, Tursko – dwór, Kuchary, Gołuchów, Broniszewice, Pieruszyce 106 .
W dniu 1 października 1935  r. odbyły się powiatowe zawody w Jarocinie.
Startowało 20 jednostek straży. Wyniki w grupie II: Jarocin, Pleszew, Jarocin –
wojskowa, Jarocin – kolejowa. W grupie III: Nowe Miasto, Kowalew, Żerków.
W grupie IV: Gola, Wilkowyja, Ludwinów, Bieździadów, Zakrzew, Wola Kozia,
Magnuszewice, Boguszyn, Żerniki, Dobieszczyzna, JŻSSP, Kowalew, Taczanów 107.
Organizowano także zawody na szczeblu rejonu. Dla przykładu takie
zawody odbyły się w Broniszewicach w dniu 21 czerwca 1936  r. i w Kuczkowie
w dniu 5 lipca 1936  r.. Wyniki zawodów w Broniszewicach w grupie IV: Broniszewice, Pieruszyce, Czermin, Kowalew – żeńska. Wyniki z zawodów w Kuczkowie:
Kowalew – żeńska, Karmin II, Kuczków, Karmin I, Czerminek, Tursko – dwór.
W dniu 20. września 1936  r. odbyły się zawody powiatowe w Pleszewie.
Kolejność zajętych miejsc w poszczególnych grupach: w grupie II: Jarocin, Pleszew;
104.
105.
106.
107.
46
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
nr  6, 1931, s.  44 – 45.
nr  7, 1932, s.  53.
nr  10, 1934, s.  69, 72, 73.
nr  10 i 11, 1935, s.  73.
w grupie III: Kowalew, Żerków, Pleszew – kolejowa; w grupie IV: Karmin II,
Witaszyce, Jarocin-żeńska, Magnuszewice, Kotlin, Racendów, Kowalew – żeńska,
Wola Książęca, Dobieszczyzna, Kuczków, Twardów 108 .
Stan jednostek i wyposażenia w 1931  r. Powiatu Pleszewskiego i Jarocińskiego wyglądał następująco: a) Pleszew tworzy własny okręg, posiada podział na
6 rejonów, ma 6 zatwierdzonych ogniomistrzów po ukończonych kursach, b) Jarocin
też tworzy własny okręg z 9 rejonami, posiada 9 zatwierdzonych ogniomistrzów,
z których tylko 5 posiada przeszkolenie. Stan jednostek: 60, w tym 1 miejska,
58 wiejskich i 1 kolejowa, na terenie powiatu jarocińskiego funkcjonują 23 jednostki z tego 4 miejskie, 17 wiejskich, 1 fabryczna i 1 kolejowa. 26 jednostek
nie posiada sikawek, w jarocińskim powiecie wszystkie OSP posiadają sikawki
i jedna posiada sikawkę motorową . W zawodach brało udział 20 jednostek, na
terenie Jarocina nie organizowano zawodów. W 1929 na kursach przeszkolono
107 strażaków, w I półroczu 1931 – 75, w 1930  r. na terenie Jarocina przeszkolono
27 strażaków. Zanotowano w 1929  r. 61 pożarów a w 1930 -51, Krajowe Ubezpieczenie Ogniowe wypłaciło odszkodowania w 72 przypadkach za 1929  r. i 45 za
1930  r. na terenie powiatu jarocińskiego 109. W 1935  r. w Zakładzie Ubezpieczeń
Wzajemnych zgłoszone zostały 82 pożary, z tego 26 to podpalenia 110.
Wykaz jednostek ochotniczych straży pożarnych miejskich i wiejskich
oraz fabrycznych i kolejowych na terenie byłego powiatu pleszewskiego, według
zapisu w ewidencji Związku Wojewódzkiego w 1933  r., wyglądał następująco:
Broniszewice, Baranów, Bieganinek, Bronów, Borowiec, Borucin, Bógwidze,
Czermin, Czarnuszka, Chorzew, Dobra Nadzieja, Droszew, Gołuchów, Grudzielec, Grodzisko, Grudzielec – dwór, Gutów, Gałązki Wielkie, Jedlec – gminna,
Jedlec – dwór, Kowalew, Karmin, Kuchary, Kucharki, Krzywosądów, Korzkwy,
Karminek, Kotowiecko, Kuczków, Karsy – gminna, Karsy – dwór, Ludwina,
Lenartowice – gmina, Lenartowice – dwór, Malinie, Marszew, Pieruszyce, Pieruchy, Pleszew, Piekarzew, Rokutów, Skrzypno, Sowina Błotna, Sobótka, Sowina,
Suchorzew, Szkudła, Taczanów, Tursko, Tursko-Kwiatków, Tursko-Bogusławice,
Tursko-Pleszówka, Wszołów, Wieczynek, Żegocin-dwór, Zielona Łąka, Zawidowice,
Żegocin – gminna, Nowa Wieś. (59 jednostek) 111.
Po raz pierwszy w 1933  r. Związek wprowadził „Tydzień Strażacki”. Miał
on na celu prowadzenie propagandy, a – co było najważniejsze – poprawienie
sytuacji finansowej jednostek OSP. Wypracowane dochody na terenie powiatu
jarocińskiego pokazano w tabelce 112 . Od 1935  r. Związek wprowadził instrukcję
o organizacji „Tygodnia Ochrony Przeciwpożarowej”, obchody te ustalono odbyć
w całej Wielkopolsce w dniach 1 – 7 wrzesień 113. W 1936  r. obchody związane
108. „Strażak Wielkopolski”,
1935, s.  87 .,
nr  10, 1936, s.  76.
nr  7 i 8, 1931, s.  56 – 57.
nr  2 i 3, 1937, s.  12.
nr  2, 1933, s.  11.
nr  2 i 3, 1934, s.  14., nr  10, 1934, s.  68., nr  10, 1934, s.  68., nr12,
nr  8, 1935, s.  56.
47
z TOP odbyły się w dniach 23-30 sierpnia 114 . Tydzień Ochrony Przeciwpożarowej
w 1937  r. odbył się w dniach 5-12 września 115.
Zestawienie dochodów z „Tygodnia Ochrony Przeciwpożarowej”
Rok
Brutto
Netto
Ilość jednostek
1933
1330,31
527,38
1934
572,12
45
1935
374,98
221,55
29
1936
712, 75
449,39
35
1937
1531,91
980,44
47
Źródło: „Strażak Wielkopolski”
Oddział Powiatowy Związku Ochotniczych Straży Pożarnych w Jarocinie
w 1934  r. pracował w następującym składzie:
Prezes Rady – Starosta Rozenkowski z Jarocina
Członkowie Zarządu:
Prezes – Solecki z Witaszyc
I Wiceprezes – Jaksa z Żerkowa
II Wiceprezes – Jarzębowski z Pleszewa
Sekretarz – Chwieralski z Jarocina
Skarbnik – Orłowski z Witaszyc
Ławnik – Szymański z Nowego Miasta
Ławnik – Lisiak z Kowalewa 116 .
Poznański Okręg Wojewódzkiego Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej prowadził działalność wydawniczą regionalnej gazety pożarniczej,
w 1930  r. rozpoczął wydawanie 5 numerów „Komunikatów Związku”, a od 1931  r.
wydawanie miesięcznika „Strażak Wielkopolski” 117 .
4. W Polsce Ludowej
Po zajęciu terenów powiatu przez okupanta restrykcje wojenne dotknęły także
jednostki OSP. W obiektach i w oparciu o istniejący sprzęt utworzono niemiecką
straż pożarną. Wyposażenie jednostek zostało zarekwirowane na potrzeby nowej
władzy. W bardzo małym zakresie zachowały się dokumenty z tamtego okresu.
Informacje w większości informacje pochodzą z przekazu ustnego i wspomnień
działaczy pożarnictwa.
Pojazdy i sprzęt zabrany przez okupanta z OSP w Pleszewie /rekwizycja/:
1.Samochód kryty marki „Mercedes” z kompletnym wyposażeniem strażackim,
aparat tlenowy, aparat pianowy /Schamloscher/, dwie kompletne apteczki
sanitarne.
2.Samochód marki „Ford” z kompletnym wyposażeniem strażackim oraz
motopompy marki „Silesia”.
114.
115.
116.
117.
48
„Strażak
„Strażak
„Strażak
„Strażak
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
Wielkopolski”,
nr12, 1936, s.  92.
nr11, 1937, s.  72.
nr  2 i 3, 1934, s.  20.
nr  1, 1935, s.  1.
Sprzęt: 600  m węża B /W-75/, 1600  m węża C /W-52/, 14 szt. pasów skórzanych do hakówek, 50 szt. linek 20 metrowych, 70 sztuk toporków, 10 sztuk masek
gazowych, 60 sztuk hełmów, 40 sztuk pasów wąskich, 10 łopat, 4 sipy, 4 widły,
8 siekier, 8  kilofów, 4 łomy, 4 piły poprzeczne, 3 wiadra, 2 kanistry 20 litrowe
do benzyny, 1 beczkę 50 litrową do benzyny, 2 lampy do lutowania, 10 lamp
bateryjnych, 2 lampy z akumulatorami, 4 lampy karbidowe, 6 lamp naftowych,
3 toporki oficerskie, 8 drabin hakowych.
Umundurowanie: 25 płaszczy sukiennych, 25 mundurów sukiennych, 25 mundurów drelichowych, 5 spodni sukiennych, 25 rogatywek, 5 par butów gumowych,
6 par rebli.
Ponadto 195 litrów benzyny, 10  kilogramów oliwy i 2  kilogramy towotu 118 .
W czasie ucieczki okupant zabrał autopogotowia z Żerkowa, Kotlina, Nowego
Miasta, Czermina, Gołuchowa i Jarocina.
Komendantem Straży Pożarnej w Pleszewie w czasie okupacji był Martin
Walter urodzony 12.12.1900  r. w Podstam, zamieszkały Rudersdorf pod Berlinem.
W 1946  r. naczelnikiem straży był Edmund Antoniewicz, gospodarzem
Adam Majchrzak. /8.05.1946/.
Po odzyskaniu niepodległości w 1945  r. stan jednostek i sprzętu był
zdewastowany przez okupanta i przez przemieszczające się wojska radzieckie, co
można wywnioskować z zachowanej korespondencji Powiatowego Komendanta
Pożarnictwa w Jarocinie z jednostkami OSP. Z Bachorzewa została zabrana przez
okupanta kufa do wody – piszą w piśmie z dnia 12 lipca 1945  r. przedstawiciele
gromady. Z OSP z Nowego Miasta Armia Czerwona zabrała transport samochodowy, a Urząd Bezpieczeństwa platformę ogumioną, której zwrotu domagają
się strażacy. Strażacy z Boguszyna otrzymali decyzje na odbiór sikawki z gminy
Radlinie. OSP w Wojciechowie otrzymało polecenie przekazania samochodu
pożarniczego do Jaraczewa (pismo z 24. 10. 1945  r.), OSP Kotlin odzyskał sikawkę
czterokołową – na podstawie pisma z 14 marca 1946  r. sikawka stała w majętności
Wyszki. W związku z utratą samochodu pożarniczego w 1945  r. przez OSP Broniszewice, komendant powiatowy popiera wniosek jednostki wysłany do Urzędu
Wojewódzkiego w Poznaniu o przyznanie takowego z darów UNRRA (pismo
z 20. 05. 1946  r.). W protokole z 21 maja 1946  r. naczelnik straży przymusowej
w Golinie oświadcza, że w czasie przejścia Armii Czerwonej zabrano im cztery
koła od sikawki.
W dniu 1 października 1945  r. zmarł w szpitalu OO. Bonifratrów w Marysinie pow. Gostyń Komendant Powiatowy Pożarnictwa, Obywatel Marian Przybylski. Zwłoki przewieziono 3 października samochodem strażackim do Jarocina,
gdzie w dniu 4 października odbył się pogrzeb przy udziale Obywatela Starosty
i wszystkich urzędników Starostwa Powiatowego.
W dniu 15 października 1945  r. stanowisko Powiatowego Komendanta
Pożarnictwa na Powiat Jarociński na podstawie Uchwały Wydziału Powiatowego
z dnia 15 października 1945  r. objął Edmund. Rydlewski.
118. Zbiory własne, pismo z 8. 05. 1946  r. sporządzone przez OSP w Pleszewie.
49
W dniu 7 października 1945  r. w Jarocinie z okazji Dnia Strażaka odbyła się
zbiórka pieniężna (zebrano 6 tyś.) połączona z pokazami na rynku (w pokazach
udział wzięły OSP Jarocin i pogotowie straży z Ciświcy) i wieczorkiem dla rodzin
strażackich.
Z dniem 1 października 1945  r. naczelnikiem rejonowym dla Żerkowa został
mianowany Teofil Andrzejewski, wszystkie 8 rejonów składających się z obszarów
należących do zarządów gminnych zostały obsadzone naczelnikami rejonowymi
i ich zastępcami.
11 i 18 listopada odbyły się narady dla naczelników rejonowych w Jarocinie
i Pleszewie oraz rad sztabowych OSP. 16 listopada przeprowadzono na polecenie województwa rejestracje samochodów pożarowych. 25 lutego 1946  r. odbył
się kurs mechaników motopomp dla 32 uczestników. Szkolenie prowadził i był
komendantem kursu por. poż. Uświeczew z Poznania.
8 marca 1946  r. zakończył się kurs mechaników motopomp w Pleszewie i Jarocinie – dla 60 uczestników. Szkolenie prowadził i był komendantem kursu por. poż.
Uświeczew z Poznania.
W dniach 12 – 19 czerwca odbył się z koszarowany kurs podstawowy dla strażaków. Uczestniczyły w nim 22 osoby, a do egzaminu przystąpiło 18 ( bdb – 3,
db – 6, dost – 9)
Przeprowadzono między innymi ćwiczenia alarmowe w Pleszewie, Brzeziu,
Gołuchowie, Marszewie, Czerminie, Pieruszycach.
W miesiącu grudniu otrzymano z Ministerstwa Administracji Publicznej w Warszawie następujące przydziały materiału: 100  m sukna granatowego,
160  m podszewki, 50  m drelichu, 30  m płótna pościelowego, 25  m płótna bieliźnianego, które podzielono na OSP.
Wykaz organizacji pożarniczych na terenie powiatu
24.12.45
25.05.46
25.11.46
31.12.47
Stowarzyszenia Ochotniczych
Straży Pożarnych
Przymusowe Straże Pożarne
Przemysłowe Straże Pożarne
Kolejowe Straże Pożarne
Wojskowe Straże Pożarne
29.10.45
Rodzaj organizacji
25.06.45
Stan na dzień:
64
64
64
72
76
87
72
3
2
-
72
3
2
-
72
4
2
-
138
5
15
1
138
5
15
1
138
10
15
2
Źródło: zbiory własne.
Motoryzacja w strażach pożarnych składała się z następującego sprzętu:
25.06.1945  r. – 1 Autopogotowie – Stowarzyszenia Ochotniczej Straży Pożarnej
w Pleszewie
29.10.1945  r.- 3 Autopogotowie – Stowarzyszenia Ochotniczej Straży Pożarnej
w Jarocinie, Pleszewie, Wojciechowie ( Przeniesione do Jaraczewa)
50
w Jarocinie, Pleszewie – 2, Wojciechowie ( Przeniesione do Jaraczewa)
w Jarocinie, Pleszewie – 2, Wojciechowie ( Przeniesione do Jaraczewa)
31.12.1947  r. – 5 samochodów pożarniczych: w Jarocinie, Pleszewie – 2, Jaraczewie,
Żerkowie oraz samochód osobowy i jeden motocykl w komendzie
powiatowej 119.
Stan motopomp
24.12.45
25.05.46
25.11.46
31.12.47
Stowarzyszenia Ochotniczych
Straży Pożarnych
Kolejowe Straże Pożarne
Przemysłowe Straże Pożarne
Urząd Pocztowy – Jarocin
Koszary – Pleszew
29.10.45
Organizacje pożarnicze
25.06.45
Stan na dzień:
21
21
21
25
25
25
2
3
1
3
2
3
1
3
2
3
1
3
2
6
1
2
6
1
2
6
1
Stan sprzęt pożarniczego
Sprzęt pożarniczy
25.06.45
29.10.45
24.12.45
25.05.46
25.11.46
31.12.47
Stan na dzień:
Sikawka – czterokołowa
Sikawka – przenośna
Wóz rekwizytowy czterokołowy
Beczkowóz czterokołowy konny
Beczkowóz dwukołowy konny
Wąż tłoczny – W – 75 w metrach
Wąż tłoczny – W – 52 w metrach
Wąż ssawny w metrach
Drabina mechaniczne (czterokołowe
– 1, i dwukołowe – 2)
Drabina Szczerbowskiego
Drabina francuska trzyprzęsłowa
Drabina wysuwana dwuprzęsłowa
Drabina nasadkowa
Drabina przystawna
Drabina drążkowa
52
13
0
0
0
2977
5993
0
52
13
0
0
0
2977
5933
0
52
13
0
0
0
5000
6000
0
52
13
0
0
0
3086
6071
0
52
13
0
0
0
3086
6071
0
52
13
2
36
56
3100
6500
772
3
3
3
3
3
3
8
0
0
0
0
44
8
0
0
0
0
44
8
0
0
0
0
44
8
0
0
0
0
44
8
0
0
0
0
44
8
3
17
44
120
-
119. Tamże.
51
Sprzęt pożarniczy
25.06.45
29.10.45
24.12.45
25.05.46
25.11.46
31.12.47
Stan na dzień:
Drabina hakowa
Prądownica zwykła
Prądownica automatyczna
Trójnik (rozdzielacz)
Hydronetka wodna
Stojak hydrantowy
Kask
Mundur
Płaszcz
Rogatywek
Pas bojowy z zatrzaśnikiem
Toporek
21
0
0
0
0
0
357
113
0
67
100
0
21
0
0
0
0
0
357
113
0
67
100
0
21
0
0
0
0
0
357
113
0
67
100
0
21
0
0
0
0
0
357
113
0
67
100
0
21
0
0
0
0
0
357
120
0
200
100
0
23
210
30
40
20
24
357
500
70
100
130
Stan członków czynnych w ochotniczych strażach
Członkowie czynni
25.06.45
3076
29.10.45
3076
Stan na dzień:
24.12.45
25.05.46
3100
3100
25.11.46
3100
Inne informacje o strażach pożarnych:
– remiz murowanych jedno wjazdowych – 47
– remiz murowanych dwu wjazdowych – 13
– remiz murowanych o większej ilości wjazdów – 1
– strażaków ubezpieczonych w kasie strażackiej – 43
– strażaków ubezpieczonych – 560.
– pożarów w 46  r.- 41
– pożarów w 47  r. – 28
Foto. 5. Legitymacja członka
OSP z 1944  roku (ze zbiorów
Czesława Żurka)
52
W 1947  r. przeszkolono 8 naczelników rejonowych na kursie w Wojewódzkim Ośrodku Wyszkolenia. W Jarocinie przeprowadzono natomiast kurs
podstawowy dla 21 członków OSP.
Rozwiązano jedną jednostkę straży w Roszkowie, zorganizowano natomiast
nowe straże pożarne w miejscowościach: Kadziak, Prusy, Klęka, Wolica-Kozia,
Brzustków, Komorze, Lgów, Śmiełów, Fabianów, Grab i Żegocin.
Wykaz kadry pożarniczej stan na 1. 12. 1947  r.
Powiatowy Komendant Pożarnictwa – Edmund Rydlewski
Naczelnik – Roman Kaźmierczak
Naczelnicy rejonowi i ich zastępcy:
Rejony
Jarocin
Jaraczewo
Kotlin
Nowe Miasto
Żerków
Czermin
Gołuchów
Pleszew
Naczelnik rejonu
Stanisław Chwaliński
Jan Dudek
Wacław Tyrakowski
Stanisław Michalski
Teofil Andrzejewski
Florian Nowak
Wincenty Piasecki
Władysław Kaczmarek
Zastępca naczelnika rejonu
Marian Jerzycki
Jan Barański
Maksymilian Malicki
Edward Dimke
Józef Guzek
Władysław Paprocki
Tomasz Derwich
Olech Sobiejewski
53
54
Nazwa jednostki OSP
i rok założenia
Wszołów – 1927
Krzywosądów – 1926
Kuchary – 1923
Brzezie – 1923
Strzydzew – 1945
Grab – 1946
Żegocin – 1946
Skrzypnia – 1929
Marszew – 1929
Taczanów II – 20.10. 1929
Bronów – 1929
Zawidowice – 1933
Zielona Łąka – 1930
Lenartowice – 1945
Rokutów – 1945
Borucie – 1946
Bógwidze – 1946
Sowina Dwór – 1948
Czarnuszka – 1948
Suchorzew – brak danych
Fabianów – 1947
Wieczyn – 1928
Lp.
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
Czesław Andersz
Stanisław Wybiera
Józef Kluczewski
Wacław Góralczyk
W.  Kaczmarek
Edward Zydorek
Ludwik Barańczyk
Marciniak
Józef Kałużny
Ignacy Szostak
Franciszek Michalak
Andrzej Guzicki
Stanisław Krzywy
Biadała
Edward Szymczak
Stanisław Filipiak
Tomasz Szóstak
Kazimierz Majchrzak
Stefan Jakubowski
Leon Pankowiak
Antoni Piasecki
Feliks Kaczmarek
Naczelnik
Czesław Gebaor
Edmund Lenartowicz
Stanisław Krzykas
Ignacy Zdunek
Jan Ptysiak
Ignacy Nawrocki
Wojciech Ratajczyk
Gutowski
Rafał Pik
Antoni Nowaczyk
Michał Brajer
Czesław Niedziela
Jan Kujawski
Jan II Osiek
Wacław Zieliński
Stanisław Mizerkiewicz
Jan Mocik
Leon Bartczak
Jan Furmankiewicz
Józef Szablewski
Wincenty Balcer
Franciszek Korliński
Zastępca naczelnika
Jednostki OSP, ich data założenia oraz ich funkcyjni według stanu z 1948  r.
Aneks źródłowy do rozdziału II
H.
-
P.
6
45
54
41
32
53
17
45
27
30
25
80
56
30
26
29
40
50
28
45
Cz.
6
13
30
23
30
26
16
17
14
13
16
14
14
16
11
15
16
15
8
28
11
23
Stan członków
sztandar
-
stodoła 24  m2
w budowie
drewniana 15m2
murowana 40m2
murowana 4m2
murowana 50m2
drewniana 16  m2
murowana 24  m2
murowana 20  m2
murowana 17,5  m2
Strażnica
Nazwa jednostki OSP
i rok założenia
Tomice – 1931
Gizałki – 1930
Wronów – 1896
Kuczków – 1926
Piekarzew – 1928
Dobra Nadzieja – 1929
Karminiec II – 1929
Kowalew – 1929
Ludwina – 1929
Szkudła – 1928
Czerminek – 1931
Cieśle – 1946
Jedlec – 1946
Kucharki – 6.06.1947
Tursko Pleszówka – 7.06.1948
Bogusław – 1948
Tursko Dwór – 1948
Stanisław Marciniak
Władysław Frąszczak
Stanisław Gałecki
Jan Latosiński
Mieczysław Brzeziński
Czesław Grzegorzewski
Stefan Fibner
Stefan Juty
Jan Szczepaniak
Rembowski
Witczak
Stanisław Bandosz
Ignacy Zieliński
Niedziala
Jan Twardowski
Waldemar Wybiczalski
Józef Pływaczyk
Kępiński
Tadeusz Pieniężny
Antoni Danielski
Staniszewski
Naczelnik
Zastępca naczelnika
Matołka
Henryk Urbaniak
Ignacy Jura
Spaleniak
Kazprzak
Stanisław Daniszewski
Antoni Walczak
Gmerek
Antoni Tanaś
Leon Zdunek
Rataj
Gutowski
Kazimierz Jankowiak
Bolesław Skitek
Józef Radoliński
Mieczysław Graczyk
Zygmunt Kasprzak
Henryk Kaźmierski
Józef Dobros
Walenty Borowiak
H.
5
2
1
7
4
4
85
70
10
34
100
42
20
25
3
8
23
37
P.
130
Cz.
18
26
21
27
15
35
17
18
13
8
16
25
23
22
15
13
21
21
21
16
21
Stan członków
1
1
1
1
-
1
sztandar
120. Na podstawie ankiet ze zbiorów autora
23  m2
32  m2
18 m2
36  m2
120  m2
30  m2
160  m2
40  m2
12  m2
Strażnica
murowana
murowana
murowana
murowana
murowana
murowana
murowana
drewniana
murowana
murowana
-
– Koła teatralne funkcjonowały w następujących jednostkach: Strzydzew, Fabianów, Wieczyn, Tomice, Kucharki,
– Chór istniał w OSP Fabianów 120.
H. – członek honorowy, P. – członek popierający, Cz. – członek czynny.
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
25 Szymanowice – 1905
23 Skrzypnia – 1929
24 Czermin – 1928
Lp.
55
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
Wszołów
Krzywosądów
Kuchary
Brzezie
Strzydzew
Grab
Żegocin
Skrzypnia
Marszew
Taczanów II
Bronów
Zawidowice
Zielona Łąka
Lenartowice
Rokutów
Borucin
Bógwidze
Lp. Jednostka OSP
mundur drelich
czapki
5 2 2 8 6
17 19 11 - 9 9
6 - - 10 - 7 - 9 -
mundury sukienne
8
3
3
1
ubrania ochronne
-
pasy główne
hełmy
- - - - - - 8
- 2 17 18
12 8 10 4 7 - - - -
trąbka
1
1
1
2
1
1
1
1
2
dzwony
1
-
bekadło
1
2
1
2
1
-
1
-
syreny ręczne
sikawki przenośne
1
1
1
-
Sprzęt pożarniczy
1
1
1
1
1
1
1
-
1
1
1
1
1
-
1
-
6
4
8
3
4
1
-
10
40
30
40
4
34
8
45
10
15
-
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
-
sikawki przewoźne
beczkowozy 4
kołowe 600 litrów
beczkowozy 2
kołowe 300 litrów
węże ssawne
w metrach
węże tłoczne
w metrach
prądownica C/B
Środki
alarmowe
latarnie naftowe
1
1
1
1
1
-
bosaki
2
2
2
2
3
2
5
-
tłumice
2
4
1
1
5
2
-
drążkowe 14 m
-
francuskie 12  m
-
Drabiny
-
Szczerbowskiego
Umundurowanie
i uzbrojenie
1
-
przystawna 6 m
56
1
-
przystawna 5 m
Wyposażenie w sprzęt pożarniczy OSP według stanu z 1948  r.
przystawna 4 m
1
2
1
1
hakowe
-
Sowina Dwór
Czarnuszka
Suchorzew
Fabianów
Wieczyn
Skrzypnia
Czermin
Tomice
Gizałki
Wronów
Kuczków
Piekarzew
Dobra
31
Nadzieja
32 Karminiec II
33 Kowalew
26
27
28
29
30
25 Szymanowice
18
19
20
21
22
23
24
Lp. Jednostka OSP
10
22
16
-
-
czapki
14 6
mundur drelich
4
8
5
4
mundury sukienne
1 3 15 2 22 - 18 13 16 20 16 22 18 17 -
ubrania ochronne
-
-
-
hełmy
10
1
1
10
-
pasy główne
10 14 5
20 4
10
4
4
2
16
10
3
3
18
15
trąbka
-
1
1
3
1
3
2
1
2
2
dzwony
-
-
1
1
-
bekadło
-
1
1
1
2
-
syreny ręczne
1
-
1
1
1
-
sikawki przenośne
1
-
-
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
-
2
1
1
-
-
1
4
6
-
4
4
6
3
1
1s.
1
4
10
1s.
40
30
16
72
15
15
34
60
15
1
1s.
15
40
15
4s.
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
1
1
sikawki przewoźne
beczkowozy 4
kołowe 600 litrów
beczkowozy 2
kołowe 300 litrów
węże ssawne
w metrach
węże tłoczne
w metrach
prądownica C/B
latarnie naftowe
1
1
1
1
1
1
1
bosaki
1
-
5
1
2
4
1
2
2
3
2
4
tłumice
2
-
-
2
1
2
1
2
2
2
1
drążkowe 14 m
-
-
-
francuskie 12  m
-
-
1
1
-
Drabiny
-
-
-
Szczerbowskiego
Sprzęt pożarniczy
2
-
-
1
1
1
-
przystawna 6 m
Środki
alarmowe
-
-
-
przystawna 5 m
Umundurowanie
i uzbrojenie
przystawna 4 m
2
2
-
1
1
3
-
hakowe
-
-
1
-
57
-
-
14
1
czapki
-
mundur drelich
18
16
12
16
17
mundury sukienne
-
-
8
5
2
ubrania ochronne
-
-
-
hełmy
-
-
1
pasy główne
-
-
-
trąbka
1
-
-
1
1
1
-
dzwony
2
1
1
2
-
bekadło
-
-
1
-
-
1
-
syreny ręczne
sikawki przenośne
-
-
1
1
-
-
-
-
1
1
-
-
-
-
4
-
-
10
-
-
1
1
-
latarnie naftowe
-
-
-
bosaki
-
-
4
4
-
tłumice
-
-
3
2
-
drążkowe 14 m
-
-
-
francuskie 12 m
-
-
-
Drabiny
-
-
-
-
-
1
-
2
-
-
przystawna 4 m
2
-
2
-
-
-
-
hakowe
121. Na podstawie ankiet ze zbiorów autora
Samochód osobowy posiadała OSP w Czerminie, konny wóz gaśniczy „W.  G.” – Czermin, dwa wozy parokonne – Szymanowice, jedne nosze – Wronów, toporki z pochewką i zatrzaśnikiem posiadały OSP: Kuczków – 2 kpl., Dobra Nadzieja – 2 kpl.,
Kowalew – 2 kpl. 121.
Ludwina
Szkudła
Czerminek
Cieśle
Jedlec
Kucharki
Tursko40
Pleszówka
41 Bogusław
42 Tursko Dwór
34
35
36
37
38
39
Lp. Jednostka OSP
sikawki przewoźne
beczkowozy 4
kołowe 600 litrów
beczkowozy 2
kołowe 300 litrów
węże ssawne
w metrach
węże tłoczne
w metrach
prądownica C/B
Sprzęt pożarniczy
Szczerbowskiego
Środki
alarmowe
przystawna 6 m
58
przystawna 5 m
Umundurowanie
i uzbrojenie
Bógwidze
Borucie
Broniszewice
Bronów
Brudzewek
2
3
4
5
6
815/18/
815/18/5
815/18/4
815/18/3
815/18/2
815/18/1
Nr rejestru
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10.06.1959
Data rejestru
15. 12. 1957
5. 01. 1958
28. 11. 1957
16. 12. 1957
22. 12. 1957
29. 12. 1957
Data walnego
zebrania
Członkowie zarządu w kolejności prezes, I wice, II wice,
sekretarz, skarbnik, gospodarz.
P – S.  Maciejewski,
Sk – J.  Czajczyński,
I wp – R.  Lucjak,
G – A.  Walkowiak,
II wp – M.  Perczyński,
K – W.  Szymczak
St – S.  Kowalski,
P – E.  Majchrzak
St – W.  Musiałowski
I wp – T.  Szóstak
Sk – J.  Kostrzewa
II wp – J.  Mocek
G – J.  Dobras.
P – J.  Filipiak
Sk – T.  Wojcieszak
I wp – J.  Mizerkiewicz
G – W.  Kasprzyk
St – J.  Antczak
P – J.  Alama
St – K.  Smardz
I wp – W.  Paprocki
Sk – J.  Osiaczyk
II wp – W.  Fengier
G – B.  Gajewski
Sk – F.  Katafian
P – A.  Kokot
I wp – F.  Michalak
G – J.  Szewczyk
St – Ż.  Duda
St – J.  Marciniak
P – R.  Furmaniak
I wp – J.  Pabisiak
Sk – J.  Pabisiak
II wp – H.  Płoszkowski
G – J.  Fabisiak
122. Dz. U. 1957, nr  94, poz.  808 wraz z późniejszymi zmianami., M.  P. 1957, nr  67, poz.  409.
Białobłoty
Nazwa OSP
1
Lp
Jednostki straży pożarnych jako stowarzyszenia podlegały obowiązkowi wpisania się do rejestru stowarzyszeń. Urząd
Spraw Wewnętrznych działając na podstawie art. 21 ust. 1 prawa o stowarzyszeniach z dnia 27 października 1932  r. wpisał do
rejestru stowarzyszeń i związków jednostki OSP wymienione w tabeli. Na walnych zebraniach przyjęto statut ogłoszony Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 18 lipca 1957  r. 122 .
Ewidencja jednostek OSP od 1957  r.
59
60
815/18/
815/18/10
815/18/11
815/18/12
815/18/13
815/18/14
Chocz
9
10 Czarnuszka
11 Czechel
12 Czermin
13 Czerminek
14 Dobra Nadzieja
815/18/8
Cieśle
8
815/18/7
Nr rejestru
Brzezie
Nazwa OSP
7
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
7. 12. 1957
12. 12. 1957
8. 12. 1957
12. 12. 1957.
15. 12. 1957
30. 11. 1957
7. 12. 1957
14. 12. 1957
Data walnego
zebrania
G – W.  Michalak
P – J.  Grabarek
St – J.  Zdunek
I wp – A.  Świątek
Sk – K.  Pietrzak
II wp – A.  Famulak
G – W.  Michalak
St – J.  Zdunek
Sk – K.  Pietrzak
G – S.  Andrzejewski
P – w. Wybieralski
Sk – A.  Ordziniak
I wp – T.  Michalak
G – S.  Andrzejewski
St – E.  Pływaczyk
Sk – A.  Ordziniak
Sk – J.  Sobczak
P – R.  Wojciechowski
G – W.  Borgiasz
I wp – T.  Górczynski
C – A.  Szymański
II wp – K.  Jaruszewski
C – D.  Kiszewski
St – J.  Śmiłowski
P – S.  Trawiński
St – M.  Wasiński
I wp – L.  Ryszewski
Sk – L.  Ratajczak
G – W.  Golińsk
II wp – L.  Furmankiewicz
P – S.  Witczak
Sk – J.  Bestry
I wp – S.  Szczepański
G – M.  Twardowski
St – K.  Sołtysiak
Sk – F.  Doczekalski
P – T.  Walendowski
G – F.  Łagodziński
I wp – E.  Grudziak
C – J.  Nowak
St – K.  Latosiński
P – T.  Bociański
Sk – K.  Kałużny
G – G.  Urbaniak
I wp – J.  Twardowski
St – J.  Jańczak
P – J.  Rembowski
St – J.  Marciniak
I wp – S.  Mostowiak
Sk – W.  Kubiński
II wp – C.  Bodlak
G – K.  Rybka
815/18/16
815/18/17
815/18/18
815/18/19
815/18/20
815/18/21
815/18/22
16 Fabianów
17 Galew
18 Gizałki
19 Gołuchów
20 Grab
21 Grodzisko
22 Izbiczno
Nr rejestru
815/18/15
Nazwa OSP
15 Dobrzyca
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
1. 01. 1958
14. 12. 1957
9. 01. 1958
1. 12. 1957
23. 11. 1957
15. 12. 1957
30. 11. 1957
1. 12. 1957
Data walnego
zebrania
St – B.  Grzegorski
P – J.  Lasociński
I wp – K.  Molski
Sk – T.  Rutkowski
II wp – L.  Pakjewski
G – M.  Gulas
P – C.  Gola
Sk – K.  Walkowiak
G – Z.  Kaliński
I wp – S.  Rutecki
St – S.  Łapka
P – K.  Dolata
St – K.  Sołtys
I wp – S.  Mróz
Sk – K.  Czajka
II wp – J.  Szczegóra
G – J.  Pirecki
Sk – C.  Nowaczyk
P – J.  Wysocki
G – A.  Gontowiak
I wp – J.  Woźniak
C – J.  Napieralski
II wp – F.  Juszczak
St – H.  Podemski
Sk – C.  Mikołajczak
P – S.  Zasieczny
G – E.  Solarczyk
I wp – S.  Płaczek
C – K.  Wróblewski
II wp – J.  Szczepaniak
C – J.  Miklas
St – W.  Stachowski
P – J.  Rzepczyk
Sk – J.  Bałoniek
G – J.  Raśniak
I wp – J.  Matuszczak
St – S.  Pietrzak
C – S.  Szcześniak
St – C.  Lutynski
P – W.  Grygiel
I wp – C.  Mikulski
Sk – J.  Adamski
G – M.  Wysocki
II wp – T.  Grygiel
P – K.  Wróbel
St – S.  Szemendera
Sk – C.  Biernat
I wp – H.  Mikołajczyk
II wp – H.  Czarnecki
G – W.  Podziemski
61
62
815/18/24
815/18/25
815/18/26
815/18/27
815/18/28
815/18/29
815/18/30
24 Karmin II
25 Karminiec
26 Karsy
27 Kowalew
28 Koźminiec
29 Krzywosądów
30 Kucharki
Nr rejestru
815/18/23
Nazwa OSP
23 Jedlec
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
5. 05. 1958
5. 12. 1957
1. 12. 1957
1. 12. 1957
8. 12. 1957
1. 12. 1957
17. 01. 1958
10. 12. 1957
Data walnego
zebrania
Sk – M.  Mikołajczyk
P – A.  Kaźmierczak
G – M.  Pawlak
I wp – S.  Wołowicz
C – J.  Rembowski
II wp – W.  Pływaczyk
C – A.  Foterek
St – H.  Młynarczyk
Sk – M.  Mikołajczyk
P – B.  Witczak
St – J.  Matłoka
I wp – K.  Chróściak
Sk – W.  Śledzierowski
II wp – E.  Jakubowski
G – L.  Baczynowski
P – F.  Keler
St – Z.  Adamek
I wp – M.  Szymaniak
Sk – M.  Forycki
II wp – K.  Bruzi
G – W.  Szulczyński
P – B.  Konopinski
St – S.  Kubiak
I wp – S.  Niezgódka
Sk – K.  Ignasiak
II wp – J.  Michalak
G – T.  Dobrzyński
Sk – H.  Gadomski
P – S.  Zdunek
G – E.  Balcer
I wp – S.  Bandosz
C – F.  Zdunek
II wp – K.  Piękny
C – L.  Magnuszewski
St – S.  Wawrzyniak
Sk – K.  Kawała
P – L.  Piechota
G – A.  Gaworski
I wp – J.  Urbaniak
C – A.  Staniów
II wp – M.  Bzik
C – J.  Kosowski
St – R.  Fuśnik
St – J.  Nawrocki
P – Z.  Piasecki
Sk – B.  Kieliba
I wp – K.  Kubasik
G – S.  Wybiora
II wp – A.  Kantczak
P – M.  Szczepański
Sk – A.  Twardowski
I wp – J.  Jerzyk
G – M.  Marciniak
St – M.  Jasiak
815/18/32
815/18/33
815/18/34
815/18/35
815/18/36
815/18/37
815/18/38
32 Kuczków
33 Lenartowice
34 Ludwina
35 Lutynia
36 Łęg
37 Marszew
38 Niniew
Nr rejestru
815/18/31
Nazwa OSP
31 Kuchary
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
1. 12. 1957
4. 12. 1957
28. 11. 1957
6. 01. 1958
8. 12. 1957
14. 12. 1957
8. 12. 1957
8. 12. 1957
Data walnego
zebrania
Sk – A.  Kasprzak
P – J.  Goły
I wp – S.  Jedrzejczak
G – J.  Małecki
St – F.  Naskręcki
P – E.  Perliński
St – W.  Spalony
Sk – F.  Ceglarek
I wp – J.  Kucharczak
G – J.  Suły
II wp – K.  Kałużny
P – M.  Osuch
St – W.  Szymczak
I wp – Z.  Jankowski
Sk – W.  Osuch
II wp – B.  Cholewa
G – Z.  Antczak
Sk – W.  Szczepanik
P – W.  Malaka
G – J.  Krawczyk
I wp – W.  Kończalik
C – J.  Pakowski
II wp – J.  Szubert
C – J.  Miaskowski
St – J.  Jura
Sk – K.  Pankowiak
P – J.  Gierdalski
G – J.  Panaś
I wp – M.  Garbarczyk
St – B.  Balcer
Sk – L.  Ferenc
P – Z.  Matecki
I wp – R.  Dykta
G – A.  Mizerny
St – M.  Gutowski
Sk – M.  Durmuris
P – E.  Wasielewski
I wp – E.  Nawrocki
G – M.  Włodarczyk
St – A.  Golinski
Sk – J.  Dyoniziak
P – A.  Sobczak
G – C.  Majdecki
I wp – F.  Łuczak
C – J.  Kaczmarek
II wp – J.  Ostrowski
C – T.  Taczała
St – J.  Burchacki
63
64
815/18/44
44 Rokutów
45
815/18/45
815/18/43
43 Polskie Olędry
Ruda
Wieczyńska
815/18/42
42 Pleszówka
41
815/18/41
815/18/40
40 Pieruszyce
Pleszew
– miasto
815/18/39
39 Piekarzew
Nr rejestru
815/18/66
Nazwa OSP
66 Nowy Świat
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
30. 10. 1959
Data rejestru
30. 12. 1957
14. 12. 1957
1. 12. 1957
31. 12. 1957
14. 12. 1957
29. 12. 1957
2. 01. 1958
2. 06. 1959
Data walnego
zebrania
P – S.  Królik
St – W.  Królik
I wp – J.  Kołaczyk
Sk – K.  Dłużak
II wp – S.  Wajchert
G – W.  Groch
P – T.  Gomułka
St – J.  Ciesiółka
Sk – T.  Ciesiółka
I wp – W.  Borowiak
G – J.  Przybylski
II wp – M.  Rasik
P – S.  Pawlak
Sk – H.  Łapczyński
I wp – J.  Fener
G – H.  Graczyk
St – W.  Pietrzak
G – A.  Majchrzak
P – E.  Antoniewicz
C – A.  Patelski
I wp – O.  Sobiejewski
C – J.  Kiełbasa
II wp – A.  Filipiak
C – S.  Hadrian
St – H.  Krauz
C – S.  Białas
Sk – F.  Jędraszak
St – A.  Dwojak
P – Z.  Stasik
I wp – T.  Pieniężny
Sk – S.  Tanaś
G – M.  Szczęśniak
II wp – K.  Matuszczak
St – J.  Ozimek
P – M.  Bruder
I wp – S.  Ratajczyk
Sk – S.  Andersz
G – M.  Goliński
II wp – A.  Kuś
P – W.  Zieliński
Sk – J.  Michalak
G – W.  Wojcieszak
I wp – H.  Sieradzan
St – S.  Dziuba
St – J.  Hauke
P – K.  Rój
Sk – J.  Lisiecki
I wp – Z.  Danielkiewicz
II wp – S.  Sztorz
G – E.  Michalak
815/18/47
815/18/48
815/18/49
815/18/50
815/18/51
815/18/52
815/18/53
815/18/54
47 Sowina Błotna
48 Skrzypnia
49 Strzydzew
50 Strzyżew
51 Suchorzew
52 Szkudła
53 Szymanowice
54 Taczanów II
Nr rejestru
815/18/46
Nazwa OSP
46 Sośnica
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
15. 12. 1957
10. 02. 1958
15. 12. 1957
15. 12. 1957
5. 01. 1958
8. 01. 1957
6. 01. 1958
14. 12. 1957
5. 12. 1957
Data walnego
zebrania
St – A.  Potarzycki
P – S.  Bruder
I wp – J.  Ratajczyk
Sk – J.  Szyszka
II wp – F.  Regus
G – J.  Jurczak
Sk – W.  Krawczyk
P – Z.  Zieliński
G – J.  Nowicki
I wp – J.  Strzykalski
C –W.  Rybka
II wp – A.  Kwiecień
St – W.  Kalita
P – S.  Marciniak
St – S.  Nowacki
I wp – S.  Rusik
Sk – J.  Hajdasz
II wp – M.  Marciniak
G – B.  Witkowski
P – W.  Kaczmarek
St – M.  Glapa
I wp – J.  Stysiak
Sk – J.  Wolniak
II wp – L.  Zmyślony
G – J.  Orpel
Sk – W.  Bedarek
P – J.  Kitachta
G – F.  Tanaś
I wp – A.  Kałowy
St – A.  Sowiński
P – J.  Bursztynowicz
St – M.  Krawczyk
Sk – F.  Nieskielski
I wp – J.  Matłoka
II wp – E.  Jankowski
G – J.  Adamski III
St – J.  Lewicki
P – J.  Grabski
I wp – J.  Spaleniak
Sk – S.  Wasielewski
G – S.  Lewicki
II wp – J.  Wróblewski
P – B.  Dziubarczyk
Sk – L.  Weber
G – M.  Finniak
I wp – S.  Pasiecha
St – C.  Walczak
P – A.  Wawroski
St – K.  Kowalski
I wp – A.  Nowaczyk
Sk – M.  Regus
II wp – S.  Szóstak
G – M.  Michalski
65
66
815/18/56
815/18/57
815/18/58
815/18/59
815/18/60
815/18/61
815/18/62
815/18/63
56 Trzebin
57 Trzebowa
58 Tursko PGR
59 Tursko Bielawy
60 Tursko Bogusław
61 Wieczyn
62 Wierzchy
63 Wronów
Nr rejestru
815/18/55
Nazwa OSP
55 Tomice
Lp
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
23. 12. 1957
10. 02.1958
1. 12. 1957
12. 12. 1957
14. 12. 1957
15. 12. 1957
5. 12. 1957
4. 01. 1958
27. 11. 1957
Data walnego
zebrania
P – S.  Borowski
St – W.  Dorbatni
I wp – M.  Brzeziński
Sk – S.  Rutkowski
II wp – M.  Maciaszek
G – Z.  Sołtysiak
P – C.  Burzyk
Sk – S.  Andurczyczak
G – S.  Świgoń
I wp – J.  Nowak
St – J.  Kieliszkowski
P – S.  Strzebodzierny
Sk – H.  Sklawiński
I wp – R.  Warzykowiak
G – A.  Krzak
St – M.  Kubiak
P – J.  Rybak
St – M.  Mądrzak
I wp – W.  Talarczyk
Sk – S.  Koślak
II wp – J.  Rataj
G – F.  Lebioda
P – A.  Sołtysiak
St – z. Michalak
I wp – W.  Nawrocki
Sk – J.  Walczak
II wp – W.  Przychodny
G – M.  Nawrocki
P – J. Bednarek
Sk – A.  Zdenek
I wp – T.  Cierniak
G – T.  Derwich
St – A.  Sołtysiak
Sk – R.  Gulczewski
P – J.  Skałecki
G – E.  Szymański
I wp – F.  Kaczmarek
C – L.  Tarka
II wp – R. tworowski
St – H.  Grzesiak
St – M.  Kasprzak
P – M.  Kaczmarek
I wp – J.  Łoza
Sk – J.  Malinowski
II wp – H.  Zięciak
G – F.  Abramowicz
P – Z.  Michalak
Sk – J.  Szableski
I wp – J.  Rzepecki
G – B.  Szymański
St – K. Łagodziński
815/18/65
815/18/67
815/18/68
815/18/69
815/18/70
815/18/71
815/18/72
65 Żegocin
67 Józefów
68 Kwileń
69 Świerczyna
70 Żbiki
71 Nowolipsk
72 Kuźnia
Nr rejestru
815/18/64
Nazwa OSP
64 Zawidowice
Lp
7. 09. 1966
27. 05. 1965
7. 02. 1964
7. 02. 1964
26. 03. 1963
26. 03. 1963
10. 06. 1959
10. 06. 1959
Data rejestru
3. 05. 1964
12. 12. 1963
7. 04. 1963
05. 03. 1960
17. 04. 1960
28. 11. 1957
22. 12. 1957
Data walnego
zebrania
St – E.  Derwich
P – F.  Mleszy
I wp – G.  Niedziela
Sk – C.  Łuczak
II wp – T.  Nowicki
G – J.  Szablewski
P – A.  Domagalski
St – S.  Kędziora
Sk – S.  Kwiatkowski
I wp – T.  Durski
G – E.  Sobczak
II wp – J.  Gauza
G – T.  Tołstołucka
P – B.  Laskowski
C – J.  Mączka
I wp – S.  Kuczyński
C – T.  Wysocki
St – R.  Macudziński
Sk – Z.  Cierzniak
G – C.  Czajczyński
P – S.  Marcinkowski
C – M.  Słowiński
I wp – T.  Mazurek
C – K.  Kochler
St – Z.  Słowiński
Sk – S.  Cichy
P – S.  Brzeziński
Sk – J.  Wasielewski
I wp – M.  Mikołajewski
G – J.  Dominiak
St – A.  Kiełbasa
P – S.  Nawrocki
Sk – J.  Woroniecki
I wp – S.  Furmankiewicz
G – K.  Kiełbasa
St – M.  Boruszczak
Sk – Z.  Graczyk
P – S.  Kuczkowski
I wp – F.  Popławski
G – Z.  Marciniak
St – J.  Galant
Sk – S.  Walczak
P – S.  Kieliszewski
I wp – F.  Rybarczyk
G – J.  Małyjasiak
St – K.  Gomułka
67
68
815/18/73
815/18/74
815/18/75
73 Psienie Ostrów
74 Żychlin RSP
75 Korzkwy
23. 08. 1967
19. 04. 1967
7. 09. 1966
Data rejestru
Źródło: Archiwum Komendy Powiatowej PSP w Pleszewie
Nr rejestru
Nazwa OSP
Lp
13. 07. 1967
21. 12. 1966
13. 07. 1966
Data walnego
zebrania
P – S.  Napieralski
Sk – R.  Jaworski
I wp – A.  Treiec
G – Z.  Jachowiak
St – P.  Zając
P – Z.  Piasecki
Sk – B.  Roszak
G – J.  Borecki
I wp – J.  Marciniak
St – S.  Skowroński
P – W.  Kończak
Sk – Z.  Kończak
I wp – W.  Wachowiak
G – A.  Matuszak
St – B.  Szczepaniak
Rozmieszczenie sprzętu gaśniczego oraz ilość straży pożarnych na terenie
poszczególnych GRN /stan na 1962  r./
Ilość
Nazwa GRN
miejscowości straży samochodów motopomp sikawek
Białobłoty
Broniszewice
Chocz
Czermin
Dobrzyca
Gizałki
Gołuchów
Kowalew
Kucharki
Ludwina
Sośnica
Taczanów
Wieczyn
Zawidowie
Pleszew -Miasto
Straże zakładowe
4
5
12
8
11
14
10
5
7
7
6
10
6
8
1
2
116
1
1
5
4
9
6
7
3
6
5
6
4
5
5
1
5
73
1
1
1
1
2
2
8
1
1
4
1
4
3
3
2
3
1
2
2
3
2
2
5
39
1
2
4
1
3
1
4
4
2
2
2
26
bez
sprzętu
1
1
1
1
1
3
1
1
12
Źródło: Archiwum KP PSP w Pleszewie
Na terenie powiatu istniało 68 jednostek straży pożarnych terenowych
oraz 5 zakładowych w rozbiciu na typy:
1.typ „S” – 7 jednostek
2.typ „Km” – /pół zmotoryzowanych/ – 28 jednostek
3.typ „Kr” – /sikawki ręczne/ – 33 jednostki, z tego 12 jednostek straży pożarnych w ogóle nie posiada sprzętu (Taczanów, Bielawy, Szkudła, Czechel, Nowy
Świat, Lenartowice, Karmin, Kucharki, Lutynia, Marszew, Kwileń, Skrzypnia)
W chwili powstania Powiatu Pleszewskiego w 1956  r. na tutejszym terenie
było 65 jednostek: 8 typu „S”, 7 typu „Km” i 50 typy „Kr” 123.
Ilość straży pożarnych według typów w latach 1962 – 1965
Lata
1962
1963
1964
1965
S
8
9
7
7
Km
15
18
29
31
Typy straży
Krm
Kr
4
41
5
37
12
24
14
21
Pc
0
1
1
1
Rm
0/5
6
6
6
Razem
straży
68/73
75
79
80
123. Archiwum Komendy Powiatowej PSP w Pleszewie
69
Ilości sprzętu silnikowego jakim dysponowały straże w latach 1962- 1965
Lata
1962
1963
1964
1965
Samochody
9
10
8
9
Motopompy
28
33
47
54
Sieć straży na terenie powiatu funkcjonowała w oparciu o zarządzenie
Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia 15 grudnia 1952  r. Zmiana planu
sieci straży nastąpiła w 1962  r. na podstawie zarządzenia nr  9/62 Komendanta
Głównego Straży Pożarnych z dnia 4 września 1962  r. w sprawie opracowania
planu rozmieszczenia straży pożarnych. Plan potrzeb i realizacji sieci straży
pożarnych zatwierdzony został przez PPRN w Pleszewie uchwała nr  20/73/63
z dnia 16 maja 1963  r.
Sieć straży pożarnych w rozbiciu na GRN przedstawia tabelka:
Typy straży
Gromadzkie Rady
L.p
Narodowe i miejscowości
S
Km
Krm
GRN Białobłoty
Białobłoty
1
1
Dziewiń Duży
1
Orlina Mała
1
GRN Broniszewice
Broniszewice
1
2 Pacanowice
Prokopów
Żbiki
1
GRN Chocz
Chocz
1
Olesiec Stary
Olesiec Nowy
1
Nowolipsk
1
1
3 Kuźnia
Kwileń
1
Kaźmierka
1
Józefów
1
Niniew
1
Brudzewek
1
70
Pc
Razem
3
1
1
4
1
10
L.p
4
5
6
7
Gromadzkie Rady
GRN Czermin
Czermin
Psienie Ostrów
Wola Duchowna
Skrzypnia
Strzydzew
Marszew
GRN Dobrzyca
Dobrzyca
Strzyżew
Nowy Świat
Trzebin
Koźminiec
Lutynia
Polskie Olendry
Galew
Izbiczno
GRN Gizałki
Gizałki
Kolonia Obory
Wierzchy
Ruda Wieczyńska
Tomice
Szymanowice
Wronów
GRN Gołuchów
Gołuchów
Wszołów
Macew
Kajew
Pleszówka
Bielawy
Czerminek
Tursko
Jedlec
Bogusław
S
Typy straży
Km
Krm
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Razem
6
9
1
1
1
1
1
1
1
1
Pc
7
1
1
10
71
L.p
Gromadzkie Rady
GRN Kowalew
Kowalew
Korzkwy
8
Baranówek
Suchorzew
Piekarzew
GRN Kucharki
Kucharki
Żychlin
Czechel
9
Szkudła
Karsy
Kuchary
Krzywosądów
GRN Ludwina
Ludwina
Cieśle
10
Kuczków
Borucin
Dobra Nadzieja
GRN Sośnica
Sośnica
Sośniczka
Karmin
11
Trzebowa
Karminiec
Czarnuszka
Fabianów
GRN Wieczyn
Wieczyn
Łęg
12 Grab
Żegocin
Pieruszyce
Robaków
72
S
Typy straży
Km
Krm
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Razem
5
1
7
1
1
5
1
1
1
1
Pc
1
7
1
1
1
1
1
1
1
1
6
1
L.p
Gromadzkie Rady
GRN Taczanów
Taczanów
Łasew
Lubomierz
13 Sowina
Bógwidze
Sowina Błotna
Bronów
Nowa Wieś
GRN Zawidowice
Zawidowice
Turowy
14 Brzezie
Rokutów
Lenartowice
Grodzisko
15 PMRN Pleszew
RAZEM
S
Typy straży
Km
Krm
1
1
1
1
8
1
1
1
1
1
47
1
1
1
Razem
1
1
1
8
Pc
6
23
16
1
94
W roku 1972 opracowano nowy plan rozmieszczenia straży pożarnych na
podstawie zarządzenia nr  8 /71 Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia
28 lipca 1971  r. Wprowadzono zmiany w typach straży i tak straże dzieliły się na
następujące typy: S3, S2, S1, M2, M1, ZS1, ZM2, ZM1 (S- wyposażone w pojazd
pożarniczy, M- wyposażone w motopompę, ZS – straże zakładowe wyposażone
w samochód, ZM – straże wyposażone w motopompę). Zasadnicze zmiany w stosunku do poprzedniego planu rozmieszczenia straży pożarnych polegały na znacznym zwiększeniu liczby straży pożarnych całkowicie zmotoryzowanych kosztem
likwidacji jednostek nieaktywnych, zlokalizowanych w małych miejscowościach
nierozwojowych. Wojewódzki Komendant Straży Pożarnych w Poznaniu, płk. poż.
Jerzy Fiedler, zatwierdził w dniu 19 kwietnia 1972  r. plan rozmieszczenia straży
pożarnych na lata 1971 – 1975 przewidujący ogółem 59 jednostek straży z tego:
– typu S3 jedna w Pleszewie,
– typu S1 dwanaście jednostek (Chocz, Broniszewice, Dobrzyca, Gizałki, Gołuchów, Sowina Błotna, Grab, Koźminiec, Kuchary, Kowalew, Sośnica, Karmin),
– typu M2 dwadzieścia jednostek (Białobłoty, Józefów, Kwileń, Czermin, Pieruszyce, Wieczyn, Galew, Polskie Olendry, Tomice, Wierzchy, Bogusław,
Jedlec, Kucharki, Dobra Nadzieja, Piekarzew, Bronów, Fabianów, Zawidowice,
Grodzisko, Rokutów),
– typu M1 czternaście jednostek (Brudzewek, Kuźnia, Niniew, Skrzypnia, Strzydzew, Żegocin, Izbiczno, Szymanowice, Ruda Wieczyńska, Wronów, Bielawy,
Karsy, Krzywosądów, Brzezie),
– typu ZS1 jedna jednostka (Pleszewska Fabryka Obrabiarek),
73
– typu ZM2 siedem jednostek (Pleszewska Fabryka Aparatury, Pleszewskie Zakłady
Wyrobów Papierowych, Zakłady Zbożowo Młynarskie, PGR Czerminek, PGR
Tursko, PGR Karmin, PGR Taczanów),
– typu ZM1 cztery jednostki (PKP Kowalew, RSP Nowy Świat, RSP Żychlin,
RSP Korzkwy).
Likwidacji uległy jednostki terenowe Pc w 13 miejscowościach i w jednym
zakładzie: Lenartowice, Pleszówka, Kajew, Psienie Ostrów, Pacanowice, Prokopów,
Świerczyna, Kaźmierka, Olesiec, Orlina Mała, Macew, Wola Duchowna, Wszołów,
Pleszewskie Przedsiębiorstwo Przemysłu Terenowego w Pleszewie.
Zlikwidowano także 18 jednostek typu M1 i jedną zakładową ZM1: Lutynia,
Trzebiń, Karmin, Borucin, Bógwidze, Ludwina, Czechel, Łęg, Żbiki, Nowolipsk,
Trzebowa, Cieśle, Czarnuszka, Szkudła, Marszew, Kuczków, Strzyżew, Suchorzew,
Pleszewska Fabryka Obuwia i Galanterii w Dobrzycy.
Jednostki w Czarnuszce, Marszewie, Szkudli i Kuczkowie przekwalifikowano na zakładowe przy PGR, natomiast w Trzebowej i Cieślach jako zakładowe
przy RSP 124 .
Plan rozmieszczenia zawodowych i ochotniczych straży pożarnych rejonu
Pleszew na lata 1976 – 1980 przewidywał Zawodową Straż Pożarną w sile
plutonu w Pleszewie oraz następujące jednostki OSP w poszczególnych
gminach:
OSP w miejscowościach
według gmin
PLESZEW
1. Borucin
2. Bógwidze RSP
3. Bronów
4. Brzezie PGR
5. Dobra Nadzieja
6. Fabryka Papieru Pleszew
7. FAT Pleszew
8. Grodzisko
9. Korzkwy
10. Kowalew
11. Ludwina
12. Piekarzew
13. PKP Pleszew
14. Pleszew
15. Pleszew
16. Pleszew PZO
17. PZZ Pleszew
18. Rokutów
Typ
Istniały
Wyposażenie
M1
M1
M400
M400
M1
M2
M2
M2
M1
M1
S1
M1
M1
M1
S1
S1
M1
Leopolia, PO3
M400, PO3
PO3, PO3
PO3, PO3
PO3, PO5
M400
GLM
PO3
PO3
Leopolia, PO5
GBAM
GBAM
Leopolia, PO5
Planowane zmiany
Typ
Wyposażenie
S1
GLM
M2
PO3, PO5
ZSP
Pluton
S1
GLM
124. Archiwum KPPSP, Plan rozmieszczenia straży pożarnych na lata 1971 – 1975.
74
według gmin
19. Sowina Błotna
20. Suchorzew
21. Taczanów PGR
22. Zawidowice
MYCIELIN
1. Bogusławice PGR
2. Danowiec
3. Dzierzbin
4. Gadów
5. Korzeniew
6. Kościelec
7. Kuszyn
8. Mycielin
9. Przyranie
10. Słuszków
11. Stropieszyn
12. Zamenty
STAWISZYN
1. Cukrownia Zbiersk
2. Długa Wieś III
3. Petryki SNS
4. Piątek Mały
6. Piątek Wielki
7. Pólko Ostrówek
8. Stawiszyn
9. Zbiersk Kol.
10. Zbiersk PKP
Lokomotywownia
11. Zbiersk Tartak
12. Zbiersk Wieś
BLIZANÓW
1. Blizanów
2. Brudzew
3. Brudzew PGR
4. Brudzew SHRO
5. Janków
6. Jarantów
7. Jastrzębniki
8. Lipe
9. Pawłówek
10. Piotrów
Typ
S1
M1
M2
M1
Istniały
Wyposażenie
GBM
PO3
PO3, PO5
PO3
M1
M1
S1
M1
PO3
PO3
GBAM
PO3
M1
M1
M1
M1
S1
M1
M1
M400
PO3
PO3
PO3
GLM
M400, PO3
M400
S1
M1
M1
M1
M1
S1
S1
M1
GBM
M400, PO5
PO3
M400
PO3
GLM
GBAM
PO3
M1
M400
M1
S1
PO3
GLM
S1
GBM
M2
M2
M1
M1
S1
M1
M1
M1
PO3
M400, PO3
PO3
M400
GLM
PO3
PO3
M400
Planowane zmiany
Typ
Wyposażenie
S1
M2
Lik. 9. 1976  r.
GBM
PO3, PO5
S1
M2
GBAM
M400, PO5
M2
M2
PO3, PO5
PO3, PO5
Lik. 1.12.1977r.
M2
PO3, PO5
S1
GLM
M2
PO3
75
według gmin
11. Pruszków
12. Rychnów
13. Skrajnia Blizanowska
14. Szadek
15. Warszówka
16. Zagorzyn
17. Żegocin
18. Żerniki
CHOCZ
1. Brudzewek
2. Chocz
3. Józefów
4. Kuźnia
5. Kwileń
6. Niniew
GOŁUCHÓW
1. Bielawy
2. Bogusław
3. Czechel
4. Czerminek PGR
5. Gołuchów
6. Jedlec
7. Karsy
8. Kościelna Wieś
9. Krzywosądów
10. Kucharki
11. Kuchary
12. Szkudła PGR
13. Tursko PGR
14. Żychlin
Typ
S1
S1
M1
M2
M1
M1
M1
M2
M1
S1
M2
Leopolia
GBAM
M400, PO3
M1
Leopolia, PO3
M1
M1
M1
M1
S1
M1
M1
S1
M1
M1
S1
M1
M1
M1
M400
PO3
M400
Leopolia, PO3
GBM
PO3
PO3
Lublin
M400
M400
GLM
M400, PO3
PO3
76
Istniały
Wyposażenie
GLM
GBM
M400, PO5
M400, PO5
PO3
PO3
M400
M400, PO5
Planowane zmiany
Typ
Wyposażenie
Lik. 09. 1976
S1
S1
GLM
GLM
M2
PO3, PO5
Lik. 10.1976
Lik. 10. 1976
M2
M2
M400, PO5
M400, PO5
M2
PO3, PO5
Gołuchów
Chocz
Gmina
1966 35
1958 22
Kuźnia-Piła
Kwileń
16
-
-
-
-
-
Karsy
Kucharki
Bogusław
Czechel
-
-
-
-
-
1923 32
-
Jedlec
Kuchary
Krzywosądów
-
-
-
-
-
1
-
-
-
-
-
-
42
30
-
-
-
-
-
11
-
6
1910 110 24 120 30
-
Kościelna Wieś
-
-
1949 30
44
-
11
-
-
-
-
Bielawy
6
-
5
15
1
2
14
1883 70
-
-
-
-
7
2
Gołuchów
-
1960 23
Józefów
-
1928 47
Niniew
Brudzewek
1908 43
-
-
-
-
-
6
-
5
2
27
-
10
10
3
13
7
-
-
-
-
-
4
-
3
4
10
-
-
5
5
9
4
-
-
-
-
-
-
-
4
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10
-
4
-
-
-
2
-
-
-
-
-
12
-
18
4
7
-
3
6
-
12
3
-
-
-
-
-
2
-
-
-
10
-
3
5
-
2
3
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Członkowie
Przynależność partyjna
Rok
zał. Cz. H. W. M PZPR ZSL SD LOK ZSMP ORMO ZHP
Chocz
Nazwa OSP
Dane o jednostkach OSP na podstawie ankiet sporządzonych w 1977  r.
dla Komendy Rejonowej Straży Pożarnych w Pleszewie
-
-
-
-
-
28
16
42
15
70
-
25
10
17
47
43
I
-
-
-
-
-
1
2
8
-
12
-
2
4
1
-
3
-
-
-
-
-
2
2
4
1
1
-
2
5
1
-
1
-
-
-
-
-
2
-
8
-
1
-
1
-
-
-
2
-
-
-
-
-
3
3
5
2
5
-
3
3
3
2
2
Wyszkolenie
II III IV M
-
-
-
-
-
-
-
-
-
5
-
-
1
-
-
2
R
77
78
Blizanów
Gmina
1910 102 12
Pruszków
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Szadek
Brudzew
Lipe
Jarantów
Korab
Pawłówek
Zagorzyn
Piotrów
Żegocin
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1925 49
Janków
-
1956 60
Żerniki
Jastrzębniki
-
1957 27
Warszówka
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Skrajnia Blizanowska 1922 31
13
1908 72
Rychnów
5
1903 34
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
8
12
49
2
7
24
74
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
11
-
12
22
20
12
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
3
6
6
4
13
15
35
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
15
12
-
6
-
8
9
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
4
11
10
13
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
5
20
2
12
14
14
12
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
3
-
2
3
2
11
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10
-
-
Członkowie
Rok
Blizanów
Nazwa OSP
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
35
40
27
31
22
30
34
I
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
3
3
2
2
2
4
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
2
3
3
2
1
1
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
-
-
-
1
2
2
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
2
3
4
2
2
4
5
Wyszkolenie
II III IV M
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1
2
R
Pleszew
Mycielin
Gmina
Mycielin
Zamenty
Kościelec
Stropieszyn
Kuszyn
Przyranie
Słuszków
Korzeniew
Gadów
Danowiec
Pleszew
Kowalew
Grodzisko
Sowina Błotna
Korzkwy
Brzezie
Bógwidze
Suchorzew
Zawidowice
Bronów
Rokutów
Dobra Nadzieja
Nazwa OSP
1945
1932
1912
1926
1948
1912
1946
1921
1881
1929
1928
1929
1967
-
24
12
15
30
29
33
39
29
57
28
24
22
15
-
2
2
1
3
-
1
4
2
8
40 20
160 10
86 93 10 8
-
4
2
3
4
10
3
17
8
20
10
13
-
5
4
3
1
3
1
7
4
3
15
-
-
5
1
4
9
8
2
-
6
12
3
5
8
20
8
15
-
2
1
2
3
2
6
7
2
-
-
Członkowie
Rok
24
12
6
20
20
39
22
57
21
24
22
15
-
I
2
3
4
2
6
4
2
1
2
2
-
4
2
2
2
1
1
2
1
6
2
2
1
2
-
2
3
2
5
3
2
-
3
2
2
3
2
4
5
2
6
3
1
3
3
-
Wyszkolenie
II III IV M
1
4
2
-
R
79
80
Stawiszyn
Długa Wieś III
Piątek Wielki
Piątek Mały
Pólko-Ostrówek
Zbiersk Wieś
Zbiersk Kol
Fabryka Automatów
Tokarskich Zakład
nr  3 w Pleszewie
Obowiązkowa
Straż Pożarna przy
Fabryce Przemysłu
Spożywczego
„Spomasz”
PGR Marszew
Cukrownia Zbiersk
PGR Petryki
PGR Czerminek
RSP Żychlin
PGR Tursko
PGR Taczanów
PGR Szkudła
PZP Pleszew
PZZM Pleszew
Nazwa OSP
5
-
-
5
22
-
18
-
2
-
3
12
-
4
4
-
1
12
5
-
6
6
-
-
-
24
-
39
-
1
-
6
1
2
-
4
1
3
-
1
2
6
-
6
3
2
9
-
-
-
1975 16
1919 40
-
-
-
-
-
12.
12. 39
1964
16
4
-
-
1963 47
-
Wyszkolenie
II III IV M
8
2
1
4
4
2
3
4
3
3
3
2
1
4
6
3
3
4
6
3
1
3
Członkowie
Rok
zał. Cz. H. W. M PZPR ZSL SD LOK ZSMP ORMO ZHP I
1900 40 - 12 52
15
3
3
2
2
52
1963 21 - 19 10
7
3
1
21
1921 30 1 30 18
48
1966 44 9 21
13
12
3
44
1935 54 10 12 6
3
54
1936 26 3
6
5
19
Stawiszyn
Gmina
-
-
-
R
2
-
Dane o jednostkach OSP na podstawie ankiet sporządzonych w 1977  r. dla Komendy Rejonowej Straży Pożarnych
w Pleszewie
Prenumerata
Odznaczenia
Drużyna
Syrena
Rok
telefon
kobieca
elektryczna/
Jednostka OSP
budowy
„Przegląd
alarmowy
Z
S
B WS -członków „Strażak”
ręczna
strażnicy
Pożarniczy”
Chocz
1920
2
1/1
1
3
2
2
Niniew
1938
1
1/0
Józefów
1960
1
1/1
1
1
4
1
1
Kuźnia-Piła
1976
2
0/1
2
6
Kwileń
1976
2
1/1
1
1
1
11
2
1
Brudzewek
Gołuchów
1966
2
1/1
2
1
3
5
1
1
Bielawy
1974
2
0/1
1
8
1
Kościelna Wieś
1910
1
1/0
4
8
12
10
12
Krzywosądów
1974
2
1/1
2
1
4
Kuchary
1961
2
1/0
2
2
11
1
Blizanów
1974
2
1/0
2
4
4
1
11
1
1
Rychnów
1961
2
1/0
1
1
1
1
1
1
Pruszków
1930
1
1/0
1
1
6
1
Skrajnia Blizanowska
1977
1
0/1
3
1
Warszówka
1966
1
1/0
5
1
Żerniki
1960
1
1/1
3
3
Janków
1958
2
1/1
1
Mycielin
1959
0/1
1
1
Zamenty
1937
1
0/1
1
Kościelec
1945
1
0/1
2
1
4
2
1
Stropieszyn
1952
-0/1
-
81
82
Kuszyn
Przyranie
Słuszków
Korzeniew
Pleszew
Kowalew
Grodzisko
Sowina Błotna
Kuchary
Stawiszyn
Długa Wieś III
Piątek Wielki
Pólko-Ostrówek
Zbiersk Wieś
Zbiersk Kol
Fabryka Automatów Tokarskich
Zakład nr  3 w Pleszewie
Obowiązkowa Straż Pożarna przy
Fabryce Przemysłu Spożywczego
„Spomasz”
PGR Marszew
Cukrownia Zbiersk
Jednostka OSP
1
1
1
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
2
2
2
1970
1962
1976
1950
0/2
2/1
4/1
3/4
0/1
1/1
1/1
1/1
1/0
1/1
1/0
1/1
1/0
1/0
1/1
1/1
1/2
1/1
1/1
Syrena
telefon
elektryczna/
alarmowy
ręczna
1949
1935
1966
1974
1977
1959
1961
1961
1912
1966
1974
1965
1932
1936
Rok
budowy
strażnicy
-
-
1
4
4
2
1
4
-
Z
2
-
1
3
3
5
3
5
2
2
1
1
1
3
S
1
-
-
7
3
4
2
5
1
2
1
-
B
Odznaczenia
4
-
-
4
6
5
3
1
9
5
4
-
WS
-
-
-
11
9
-
Drużyna
kobieca
-członków
1
1
5
1
1
5
Prenumerata
„Przegląd
„Strażak”
Pożarniczy”
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
1
1
1
1
2
1
Długa Wieś
Zbiersk Wieś
Zbiersk Kolonia
Cukrownia
Zbiersk
Nowy Świat
Sośnica
Izbiczno
Karmin PGR
Fabianów
Koźminiec
Karminiec
Rokutów
Bronów
Bógwidze
Taczanów
Dobra Nadzieja
Zawidowice
Grodzisko
Jedlec
Krzywosądów
Karsy
Bielawy
Tursko
Kościelna Wieś
Piotrów
Lipe
Pruszków
Pawłówek
Jarantów
Szadek
Żegocin
Korab
Kuszyn
Korzeniew
Kościelec
Mycielin
Przyranie
Stropieszyn
Słuszków
Zamenty
Kuźnia- Piła
Józefów
Piątek Mały
Polskie Olędry
Kowalew
Kuchary
Janków
Gadów
Niniew
Zagorzyn
Żerniki
Rychnów
Warszówka
Skrajnia Blizanowska
Pólko Ostrówek
Strzyżew
Sowina Błotna
Bogusław
Jastrzębniki
Dzierzbin
Kwileń
Piątek Wielki
Stawiszyn
Stawiszyn
Dobrzyca
Dobrzyca
Pleszew
Pleszew
Gołuchów
Gołuchów
Blizanów
Blizanów
Danowiec
Mycielin
Chocz
Chocz
Wykaz jednostek OSP według stanu z 1986  r. z podziałem na gminy
83
Uchwałą nr  95/18/2004 Prezydium Zarządu Głównego Ochotniczych Straży
Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 grudnia 2004  r. wprowadziło do
stosowania w ochotniczych strażach pożarnych zrzeszonych w Związku OSP RP:
1.wytyczne w sprawie kategoryzacji jednostek operacyjno – technicznych
ochotniczych straży pożarnych,
2.wzorcowy regulamin organizacyjny jednostki operacyjno – technicznej
ochotniczej straży pożarnej.
Z wytycznych wynika że każda OSP posiada oddział ratowniczy określany
w statucie jako jednostka operacyjno-techniczna – JOT.
Zakres zadań ratowniczych dla OSP jest bardzo szeroki i obejmuje :
– ratownictwo podczas pożarów,
– ratownictwo techniczne w tym komunikacyjne,
– ratownictwo medyczne,
– ratownictwo wodne,
– ratownictwo chemiczne,
– ratownictwo ekologiczne,
– ratownictwo podczas powodzi i innych katastrof naturalnych,
– inne rodzaje ratownictwa.
JOT w zależności od wyposażenia i wyszkolenia ratowników dzielą się
na cztery kategorie 125.
Wykaz jednostek OSP według stanu z 2007  r. z podziałem na gminy
Chocz
Czermin
Gizałki
Gołuchów
Pleszew
Dobrzyca
Chocz
Kwileń
Niniew
KuźniaPiła
Józefów
Czermin
Broniszewice
Żbiki
Żegocin
Grab
Pieruszyce
Gizałki
Białobłoty
Wronów
Ruda
Wieczyńska
Szymanowice
Tomice
Kolonia OboryŚwierczyna
Wierzchy
Gołuchów
Bogusław
Kuchary
Jedlec
Krzywosądów
Karsy
Bielawy
Tursko
Kościelna
Wieś
Pleszew
Sowina Błotna
Kowalew
Rokutów
Bronów
Bógwidze
Taczanów
Dobra Nadzieja
Zawidowice
Grodzisko
Dobrzyca
Strzyżew
Polskie
Olędry
Nowy Świat
Sośnica
Izbiczno
Karmin PGR
Fabianów
Koźminiec
Karminiec
125. Uchwała nr  95/18/2004 Prezydium Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży
Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 grudnia 2004  r., Uchwała nr  144/25/2005
Prezydium Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej
Polskiej z dnia 19 grudnia 2005  r., Uchwała nr  124/22/2005 Prezydium Zarządu Głównego
Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 czerwca 2005  r.
84
Wykaz pojazdów i sprzętu w jednostkach OSP KSRG -2007  r.
Rok Nr rejestr.,
Jednostka
Typ pojazdu,
Rodzaj
Lp
prod. nr sprzętu
OSP
sprzętu
Jelcz 325
GCBA 6,5/32
1989 PPL G730
Star Man 12157
GBA 2,5/16
2002 PPL U030
Star A 29
SH18
1982
PPLG120
Polonez
SLOP
1994
PPL98JA
Żuk A15B
pomocniczy
1987 PPL K255
Piła do betonu i stali Sthil TS 400
2001
14717602
Piła do drewna
Sthil 026
1997 138494778
Piła do drewna
Sthil 034
1 Chocz
Piła do drewna
Sthil 044
Agregat prądotwórczy Honda
1999 s.  8104686
Agregat prądotwórczy PAD 8/3/400 kVA
1987
35238
Pompa pływająca
Niagara 1
1997
s.  524
Pompa pływająca
Niagara 1
2003
3928
Motopompa
M8/8 PO5
1984
35171
Motopompa
TOHATSU V66CS
2001
2114
Zestaw hydrauliczny Lukas GO 3T02
2002
2876301
IFAW50LA/TLF
GBA 2,2/16
1973 KPC 5877
Star 660 ICD
GCBA 5,4/12
1968 PPL G958
Motopompa
M8/8 PO5
1978
s.  010343
Pompa pływająca
Niagara 1
2002
s.3323
2 Broniszewice
Piła do drewna
Sthil 023
2002 139446523
Piła do drewna
Sthil MS 310
2004 160767046
Agregat prądotwórczy Honda GEKO 2,1kVA
2004
1946599
Piła do betonu i stali Sthil TS 400
2005 163986177
Star 244
GBM 2,5/8
1988
PPL 55JR
Ford Tranzyt
GLBA 01/003
2003 PPL W966
Agregat prądotwórczy Geko 2600E, 2,3kVA
2004
3789
Zestaw hydrauliczny Lukas 1244
2001
0101103A
Piła do drewna
Sthil MS290
2004 162260882
Piła do drewna
Sthil 023
1998 138521710
Piła do drewna
Sthil 036
2001 149533434
Piła do betonu i stali Sthil TS400
2001 151715026
3 Czermin
Agregat prądotwórczy Honda 2,2kVA
2001
8139681
Pompa szlamowa
Honda
2004 WABJ1109307
Agregat
Vanguard 6HP
2003
03031149
wysokociśnieniowy.
Motopompa
M 8/8 PO5
1988
36212
Motopompa
M8/8 PO5
1978 450201913
Motopompa
M 8/8 PO5
1980
s.0011760
Motopompa
PO8-380
2001
1195
85
Lp
Jednostka
OSP
4 Gizałki
5 Kowalew
6 Dobrzyca
Typ pojazdu,
sprzętu
Pompa pływająca
Pompa pływająca
Star 244
DODGE
Motopompa
Piła do drewna
Motopompa
Motopompa
Agregat prądotwórczy
Zestaw hydrauliczny
Piła do betonu i stali
Star 200
Star 266
Daewoo MP
Piła do drewna
Piła do drewna
Piła do drewna
Motopompa
Motopompa
Motopompa
Pomp pływająca
Pompa szlamowa
Agregat
wysokociśnieniowy
Motopompa
Zestaw hydrauliczny
Żuk A156B
Star 244
Star L70
Motopompa
Motopompa
Motopompa
Pomp pływająca
Pomp pływająca
86
Niagara 1
Niagara 1
GBA 2/8
GBA 2,5/17
M8/8 PO 5
Sthil 025
Rosenbauer 800/min
BMW 2000/min
GEKO 26002,3kVA
HOLMATRO GXH50
Sthil TS 400
GBM 2,5/8
GBA 2,5/16
GLBA W 02/3
Sthil 029
Sthil 029
Sthil 036
M8/8 PO5
M8/8 PO5
M8/8 PO5
2/2 kVA
2 kVA
2/2 kVA
Niagara 1
Honda
Rok Nr rejestr.,
prod. nr sprzętu
2006 1070030S698
1999
s.8189167
1987
KPC5536
1979 KPV 8440
1988
44549
1998
1997
2003
1340727
2004
1126204
2004
1548745
2005 163986215
1989 KLA 829C
1984 KPD 7671
2000 PPL F190
2000 146957257
2001 147181897
1998 138137798
1992
s.  000010
1980
s.  013631
1985
s.  028822
2000
3351599
1999
8104687
1999
9274852
1997
529
2002
1101659
Briggs / KAPPA
2000 1234320141E1
TOHATSU WC72AS
LUKAS 1245E1
TS 400
GLM 8
GBM 2/8
GBA 2,5/16
M8/8 PO5
M8/8 PO5
M8/8 PO5
Stihl TS400
Stihl TS400
Niagara 1
2004
2005
2005
1981
1985
2004
1986
1984
1994
2004
2005
2001
Niagara 1
2005
Rodzaj
2530
50609
163986217
KLA 101Y
KLA 978S
PPL 22HU
p. 027139
p. 39228
p. 00078
162512620
163986044
s.8217572
Nr pomp.
5450
Lp
Jednostka
OSP
7 Gołuchów
8 Wierzchy
Typ pojazdu,
sprzętu
Piła do drewna
Piła do drewna
Pompa szlamowa
Zestaw hydrauliczna
Star
Jelcz 022
Zestaw hydrauliczny
Piła do drewna
Piła do drewna
Piła do drewna
Piła do betonu
Pompa pływająca
Pompa pływająca
Motopompa
Motopompa
Motopompa
Star 266
Piła do drewna
Motopompa
Motopompa
Rok
prod.
Sthil 036 3,4kw, 4,6km 1997
Sthil 026
1997
G200 2,3kVA
2002
GX160 2,1kVA
2005
WT 30 x HONDA 8km 2004
LUKAS 245E1
2005
GBA 2,5/16
2001
GBA 2/20
1997
Lukas RSZ1
2000
Sthil 036
1998
Sthil 026
1999
Sthil MS 230
2004
Sthil TS 350
2001
Niagara 1
2000
Niagara 1
2004
M 8/8 PO3
1959
M 8/8 PO3
1967
M 8/8 PO5
1979
Honda 2kVA
2000
GEKO HONDA 2,3kVA 2004
GBM 2,5/8
1987
Sthil 029
1999
M8/8 PO 5
1984
M8/8 PO 5
1987
Sthil TS400
2005
Rodzaj
Nr rejestr.,
nr sprzętu
138416186
138067461
9944849
s.1946470
CC044673470
092232
PPL R110
KPJ 7690
3265846
126180266
189987445
161285400
124509222
1801
8233339
s.  02218
s.  17440
s.  10619
8133711
16666663893
KLA 281C
144702966
s.  026974
s.033738
163986036
Ilość członków OSP (Stan na grudzień 2007  r.)
Lp.
Jednostka
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Białobłoty
Bielawy
Bogusław – Bogusławice
Broniszewice
Bronów
Chocz
Czermin
Dobrzyca
Fabianów
Galew
razem
30
24
33
54
30
59
83
102
38
38
Ilość członków
czynnych wspierających honorowych
30
0
0
23
0
1
33
0
0
49
0
5
28
2
0
35
14
10
27
0
6
62
35
5
26
12
0
32
5
1
87
Lp.
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
Jednostka
razem
41
116
31
80
35
51
24
31
33
32
126
399
82
66
145
52
43
40
50
31
50
27
58
42
59
172
53
35
30
40
35
34
45
32
66
49
Gizałki
Gołuchów
Grab
Grodzisko
Izbiczno
Jedlec
Józefów
Karminiec
Karsy
Kolonia Ostrowska
Kościelna Wieś
Kowalew
Koźminiec
Krzywosądów
Kuchary
Kuźnia-Piła
Kwileń
Łęg
Niniew
Pieruszyce
Pleszew
Polskie Olędry
Rokutów
Ruda Wieczyńska
Sośnica
Sowina Błotna
Strzydzew
Strzyżew
Szymanowice
Tomice
Wieczyn
Wierzchy
Wronów
Zawidowice
Żbiki
Żegocin
Ilość członków
czynnych wspierających honorowych
37
2
2
83
18
15
18
10
3
33
46
1
33
0
2
40
6
5
18
6
0
31
0
0
33
0
0
32
0
0
68
48
0
68
324
7
30
50
2
57
4
5
69
72
4
37
14
1
34
5
4
40
0
0
30
13
7
22
5
4
41
3
6
20
0
7
35
20
3
42
0
0
56
2
1
30
142
0
24
18
1
31
0
4
17
7
6
31
4
5
23
5
7
29
0
5
42
2
1
30
1
1
34
32
0
38
0
3
Pojazdy w OSP spoza KSRG:
Lp.
Jednostka
1 Białobłoty
88
Nazwa sprzętu
Rodzaj/typ
Mercedes Benz 2608 GBA 3,1/16
Ilość/Rok
Nr rej.
produkcji Nr sprzętu
1/
PPLU 735
Lp.
Jednostka
2 Bielawy
Bogusław
3
-Bogusławice
Bronów
4
Bronów
5 Galew
6 Grab
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
Grodzisko
Izbiczno
Jedlec
Józefów
Karminiec
Karsy
Kolonia Ostrowska
Kościelna Wieś
Koźminiec
Krzywosądów
17 Kuchary
18
19
20
21
22
Kuźnia-Piła
Kwileń
Łęg
Niniew
Pieruszyce
23 Pleszew
23 Rokutów
24 Ruda Wieczyńska
25 Sośnica
26 Sowina Błotna
27
28
29
30
31
32
33
Strzydzew
Szymanowice
Tomice
Wieczyn
Wronów
Zawidowice
Żbiki
Nazwa sprzętu
Ford
Żuk A180 LUX
Mercedes 408
Żuk A13
Żuk A-1507
Żuk
Wózek wężowy
Ford
Żuk A-15
Żuk
Żuk151C
Żuk A-15
Żuk 15B
Steyr 590
Żuk A153
Żuk A-15
Star 244
Jelcz
Żuk
Star 66
Star 244
Nysa
Żuk
Nysa
Jelcz 325
Żuk
Star 26
Jelcz
Star 28
Star 244
Jelcz 315
Mercedes LT-408
Tarpan 4011
Steyr 590
Mercedes 608
Star 244
Lublin III
Nysa 522
Rodzaj/typ
GLBA 0,1/1
Ilość/Rok
Nr rej.
1/2003
PPLW 952
1/1993
KZJ 3658
GLA 8
1/1974
PPL 44KW
pomocniczy
1/1987
KZJ3592
GLM
1/1984
PPLK305
GLM 8
1/1978
KLA792K
WW200
1/1968
KLF760P
GLBA 0,1/1
1/2005
PPL44LH
GLM
1/1985
KPD7869
GLM
1/1992
PPLA923
GLBA4/2-12
1/1985
KLA753N
GLM
1/1978
KLA962K
GLM
1/1982
KLA737N
GBA 2,1/12
1/1978
PPLU 733
GLM
1/1983
PPLE921
GLM
1/1978
KLA00C
GBA2,5/16
1/1989
KZI5171
GCBA 6/32
1/1989
KZI 5170
GLM
1/1989
KPC5847
GBA 2,5/8
1/1971
KZJ3586
GBA 2,5/16
1974
KLA300G
GLM 8
1/1990
KPC5495
GLBM4/2
1/1971
KLA266C
GLM 8
1/1989
KPC5000
GCBA 6/32
1/1991
KLA 887Z
pomocniczy
1/1986
PPLH507
GBAM 2/8+8
1/1967
KLA706R
GCBA 6/32
1/1977
KPD 7558
GBM 2,5/8
1/1982,93 KZD 1955
GBA 2,5/16
1/1987
KLB763C
GCBA 6/32
1/1984
KZJ5582
GLA8
1/1973
PPL44KV
GLM 8
1/1990
KZJ 5384
GBA 2/12
1/19
PPL 98JU
GM 8
1/197
GLM 8
KPD 7509
GBAM 2,5/16 1/1976,93 PPC 5550
GLM 8
1/1999
KPV 9580
GLM 8
1/1990
KPC 5496
89
Lp.
Jednostka
34 Żegocin
Nazwa sprzętu
Żuk
Wózek wężowy
Rodzaj/typ
GLM 8
WW200
Ilość/Rok
Nr rej.
1/1970
KLA793K
1/1974
KLA770P
Pojazdy w OSP w KSRG
Lp.
Jednostka
1 Chocz
2
3
4
5
6
7
Broniszewice
Czermin
Gizałki
Kowalew
Dobrzyca
Gołuchów
8 Wierzchy
90
Nazwa sprzętu
Jelcz 325
Star Man 12157
Star A29
Polonez
Żuk A15B
IFA W50LA/TLF
Star 660 ICD
Star 244
Ford Tranzyt
Star 244
DODGE
Star 200
Star 266
Lublin
Star 244
Star L70
Żuk A156B
Jelcz 022
Star M69
Star 266
Rodzaj/typ
GCBA 6/32
GBA 2,5/16
SH 18
SLOP
Pomocniczy
GBA 2,2/16
GCBA 5,4/12
GBM 2,5/8
GLBA 0,1/003
GBM 2/8
GBA 2,5/17
GBM 2,5/8
GBA 2,5/16
GLBA 0,2/003
GBM 2/8
GBA 2,5/16
GLM 8
GBA 2/20
GBA 2,5/16
GBM 2,5/8
Ilość/Rok
produkcji
1/1989
1/2002
1/1982
1/1994
1/1997
1/1973
1/1968
1/1988
1/2003
1/1987
1/1979
1/1989
1/1984
1/2000
1/1985
1/2004
1/1981
1/1997
1/2001
1/1987
Nr rej.
Nr sprzętu
PPL G730
PPL U030
PPL G120
PPL 98JA
PPL K255
KPC 5877
PPL G958
PPL 55JR
PPL W966
KPC 5536
KPV 8440
KLA 829C
KPD 7671
PPL F190
KLA 978S
PPL 22HU
KLA 101Y
KPJ 7690
PPL R110
KLA 281C
0
0
0
1
1
1
1
1
1
2
2
1
3 Kwileń
4 Józefów
5 Grodzisko
6 Sowina Błotna
7 Zawidowice
8 Rokutów
9 Bronów
10 Pleszew
11 Bielawy
Bogusław
12
– Bogusławice
1
1
1
1
0
1
0
0
0
0
1
2 Kuźnia -Piła
motopompa PO5
1
Nazwa
jednostki
pompa szlamowa
1 Niniew
Lp
radiotelefon samoch
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
drabina nasadkowa
1
0
3
3
0
3
4
3
0
0
2
3
drabina D5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
1
drabina D10 W
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
węże W52
20
25
30
18
7
18
14
16
12
12
17
10
węże W 75
10
20
17
15
10
16
8
11
22
20
12
4
ubrania koszarowe
8
8
10
0
14
14
5
11
8
11
8
8
ubranie UPS
0
0
10
6
12
6
5
0
0
4
4
0
hełmy
14
0
11
27
17
9
10
19
10
12
18
10
pasy bojowe
12
8
10
9
12
10
7
15
10
9
10
10
12
5
3
12
3
3
0
0
10
0
5
10
toporki
Wyposażenie podstawowe
syrena elektryczna
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
0
1
1
1
1
1
syrena ręczna
Wykaz wyposażenia podstawowego w jednostkach OSP według stanu na dzień 31. 12. 2007  r.:
pompa pływająca
0
0
1
0
0
0
1
1
0
0
0
0
piła spalinowa /drewno/
0
1
1
0
1
1
2
2
0
0
0
0
aparat powietrzny
0
0
4
0
0
0
2
0
0
0
0
0
piła do betonu
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
agregat wodny ciśnien.
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
agregat prądotwórczy
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
91
1
1
1
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
14 Karsy
15 Kościelna Wieś
16 Krzywosądów
17 Kuchary
18 Sośnica
19 Koźminiec
20 Karminiec
21 Izbiczno
22 Strzyżew
23 Galew
24 Polskie Olędry
25 Grab
Nazwa
jednostki
motopompa PO5
13 Jedlec
Lp
pompa szlamowa
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
radiotelefon samoch
1
0
0
0
0
0
0
1
0
1
0
0
0
drabina nasadkowa
2
0
0
0
0
1
1
0
1
1
2
2
1
drabina D5
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
drabina D10 W
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
węże W52
9
14
11
8
7
28
23
18
14
10
20
8
20
węże W 75
22
22
7
15
5
19
24
14
18
12
20
4
11
ubrania koszarowe
8
8
8
8
0
8
8
12
8
6
8
15
0
ubranie UPS
0
0
0
0
0
0
0
6
0
0
0
0
0
hełmy
16
20
6
12
10
16
26
28
5
21
10
17
0
16
20
10
14
17
10
17
17
14
9
20
17
19
pasy bojowe
92
8
10
10
10
10
10
17
16
6
0
10
10
18
toporki
syrena elektryczna
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
syrena ręczna
0
1
0
1
1
1
0
0
0
1
1
1
1
pompa pływająca
1
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
aparat powietrzny
0
0
0
0
0
0
0
0
0
2
0
0
0
piła do betonu
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
0
0
0
1
1
2
1
1
1
29 Strzydzew
30 Wieczyn
31 Żbiki
32 Białobłoty
Kolonia
33
Ostrowska
34 Wronów
35 Tomice
Ruda
36
Wieczyńska
0
1
28 Pieruszyce
0
0
1
2
0
0
0
0
0
1
0
27 Łęg
motopompa PO5
1
Nazwa
jednostki
pompa szlamowa
26 Żegocin
Lp
radiotelefon samoch
1
0
1
0
1
0
0
0
0
0
1
drabina nasadkowa
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
3
drabina D5
1
1
1
0
0
0
0
0
0
0
0
drabina D10 W
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
węże W52
4
9
15
8
7
10
11
9
11
5
13
węże W 75
4
9
9
5
9
22
13
15
14
8
30
ubrania koszarowe
0
0
0
0
0
8
8
8
7
8
10
ubranie UPS
6
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
hełmy
17
28
15
10
10
22
0
8
16
6
22
pasy bojowe
11
15
11
10
11
20
18
17
10
9
12
3
10
0
0
0
10
13
0
0
9
14
toporki
syrena elektryczna
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
syrena ręczna
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
0
pompa pływająca
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
0
1
0
1
0
0
1
1
0
1
aparat powietrzny
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
piła do betonu
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
1
0
1
0
1
1
93
Chocz
Broniszewice
Czermin
Gizałki
Kowalew
Dobrzyca
Gołuchów
Wierzchy
2
3
4
5
6
7
8
Nazwa
jednostki
1
Lp
motopompa PO5
2
3
3
3
1
3
1
1
motopompa Tohatsu
0
0
0
1
0
1
0
1
pompa szlamowa
0
0
1
1
0
0
0
0
radiotelefon samoch
1
2
3
3
2
2
2
4
drabina nasadkowa
5
0
1
2
0
1
1
3
drabina słupkowa
0
1
1
0
0
1
0
1
drabina D5
1
0
1
0
0
0
0
0
drabina D10 W
0
2
2
1
1
1
0
2
węże W52
14
22
35
36
16
38
18
34
węże W 75
14
31
33
28
14
28
17
30
ubrania koszarowe
6
11
15
20
-
13
7
12
ubranie UPS
0
8
?
23
-
16
10
12
hełmy
9
25
29
29
26
24
29
33
pasy bojowe
8
17
30
9
20
10
15
8
21
25
10
9
20
4
13
toporki
syrena elektryczna
1
1
1
1
1
1
1
1
syrena ręczna
1
1
2
1
0
1
1
1
0
2
2
1
0
2
1
2
pompa pływająca
94
1
3
2
3
1
3
2
3
Wykaz wyposażenia podstawowego w jednostkach OSP KSRG według stanu na dzień 31. 12. 2007  r.:
aparat powietrzny
0
8
4
7
2
4
2
6
piła do betonu
1
1
2
1
1
1
1
1
0
0
0
1
0
1
0
0
0
2
2
3
1
1
1
2
zestaw hydrauliczny
0
1
1
1
1
1
0
1
Rozdział III
ZAWODOWE POŻARNICTWO
POWIATU PLESZEWSKIEGO
I.  ORGANIZACJA
Początek zawodowego pożarnictwa w powiecie pleszewskim datuje się
na chwilę utworzenia 1 stycznia 1956  r. Powiatu Pleszewskiego. Od tego czasu
rozpoczęła swoją działalność Komenda Powiatowa Straży Pożarnych w Pleszewie.
W 1956r. Komenda Powiatowa Straży Pożarnych w Pleszewie funkcjonowała przy
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie jako jej 11 wydział, a Komendant Powiatowy podlegał Komendantowi Wojewódzkiemu Straży Pożarnych
w Poznaniu. Podstawą powołania państwowej służby pożarniczej była uchwalona
4 lutego 1950  r. przez Sejm Ustawodawczy RP pierwsza w Polsce Ludowej ustawa
o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji 126 .
Pierwszą siedzibą Komendy Straży był pokój o powierzchni 20  m2 w gmachu
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej przy Placu Kościelnym. Pokój służył za
biuro, pomieszczenie socjalne i pomieszczenie dla dyżurujących kierowców dla
utworzonego Posterunku Zawodowej Straży Pożarnej ( prawdopodobnie od maja
1956  r.).
Teren działania PKSP w Pleszewie wyznaczały granice administrowania
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie oraz Gromadzkich Rad
Narodowych w Białobłotach, Broniszewicach, Choczu, Czerminie, Dobrzycy,
Gizałkach, Gołuchowie, Kowalewie, Kucharkach, Ludwinie, Sośnicy, Taczanowie,
Wieczynie, Zawidowicach.
Pierwszym Komendantem (prawdopodobnie od maja 1956 r. do lipca 1959 r.)
został por. Bolesław Golczak z czteroosobową administracją i trzema kierowcami.
Por. Bolesław Golczak od 24 lipca 1959  roku dalszą służbę pełnił w Komendzie
Miejskiej w Ostrowie Wielkopolskim, skąd z dniem 1 maja 1979  roku przeszedł
na emeryturę. Ogółem w ochronie przeciwpożarowej służył 34 lata.
W 1956  roku pomieszczenia garażowe OSP w Pleszewie, na bazie których
organizowano zawodowe pożarnictwo, oddalone były o około 0,5  km od siedziby
komendy i znajdowały się przy Placu Kościuszki. Wyposażenie jednostki stanowił
samochód pożarniczy GBM na podwoziu Star 20. Zadania związane z ochroną
przeciwpożarową na terenie powiatu realizowano przy wsparciu Zarządu Okręgowego OSP składającego się z 15 osób. Powiat podzielony został na 6 rejonów
operacyjnych, w których powołano naczelników rejonowych.
126. Dz. U. 1951, nr  58, poz.  404.
95
L.p.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Rejon
Pleszew
Gołuchów
Sowina Błotna
Dobrzyca
Chocz
Czermin
Ilość jednostek OSP
10
19
10
14
13
9
Naczelnik rejonowy
Olech Sobiejewski
Stanisław Płaczek
Józef Strzykalski
Józef Lasocinski
Telesfor Górczyński
Władysław Paprocki
Źródło: Archiwum KP PSP Pleszew. Informacja KPSP.
W tym czasie funkcję Komendanta Powiatowego Straży Pożarnej w Pleszewie pełnił p. płk. Stefan Kikowski ( od 01.04.1959  r. do 31.03.1989  r.). W czasie
swej 36 letniej służby w ochronie przeciwpożarowej został odznaczony: Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem
40-lecia Polski Ludowej, Medalem Zasługi dla Obrony Kraju, Złotym Medalem
,,Za Zasługi dla Pożarnictwa”, Medalem Honorowym im. Józefa Tuliszkowskiego
oraz wpisany został do Honorowej Księgi zasłużonych dla ochrony przeciwpożarowej. Zmarł 25 lutego 2006  r.
W 1963  roku usankcjonowano prawnie kierowniczą funkcję komend
powiatowych straży pożarnych jako jedynych ośrodków dyspozycji operacyjnej
oraz określono zasady sprawowania kierownictwa akcjami ratowniczo-gaśniczymi.
Zarządzeniem 1/68 Kierownika Wydziału Spraw Wewnętrznych Prezydium
Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie z dnia 30 maja 1968r. w sprawie zakresu
czynności komórek w Wydziale Spraw Wewnętrznych PPRN, włączono Komendę
Powiatową Straży Pożarnych do Wydziału Spraw Wewnętrznych.
W latach 1969 – 1970 Komenda Powiatowa Straży Pożarnych nadal funkcjonowała w strukturach Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie
(w Wydziale 5 PPRN).
Z dniem 1 stycznia 1969  r. Komenda rozpoczęła funkcjonowanie w nowym
budynku przy ulicy Słowackiego 19. Budowa nowej strażnicy trwała 2 lata i poprzedzona była długoletnimi staraniami w związku z procesem wywłaszczeniowym 127.
Teren działania PKSP w Pleszewie wyznaczały granice administrowania
PPRN w Pleszewie oraz GRN w Białobłotach, Broniszewicach, Choczu, Czerminie,
Dobrzycy, Gizałkach, Gołuchowie, Kowalewie, Kucharkach, Ludwinie, Sośnicy,
Taczanowie, Wieczynie i Zawidowicach.
Na podstawie Ustawy o samorządzie terytorialnym w roku 1975 ulega
likwidacji powiat, a tym samym Komenda Powiatowa Straży Pożarnych. Po reorganizacji administracyjnej (dwustopniowy podział administracji) i utworzeniu
Województwa Kaliskiego w miejsce zlikwidowanej Komendy Powiatowej zostaje
powołana decyzją Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnych w Kaliszu
z dniem 1 stycznia 1976  roku Zawodowa Straż Pożarna w Kaliszu Oddział VIII
w Pleszewie w sile plutonu, obejmująca obszarem działania miasta Pleszew i Sta-
127. J.  Woldański, D.  Łubniewska, 50  lat zawodowego pożarnictwa, kopia maszynopisu w zbiorach
autora.
96
ZAWODOWE POŻARNICTWO POWIATU PLESZEWSKIEGO
wiszyn oraz gminy: Chocz, Blizanów, Gołuchów, Mycielin. Dowódcą Oddziału
VIII został mjr poż. Stefan Kikowski.
W tamtym czasie załogę ZSP w Kaliszu Oddział VIII w Pleszewie stanowili strażacy:
1.st. ogn. Czesław Regus,
2.st. ogn. Marian Kolanowski,
3.st. ogn. Jan Szulczyński,
4.st. ogn. Stanisław Słowiński,
5.st. ogn. Andrzej Antczak,
6.st. ogn. Zdzisław Nowacki,
7.st. ogn. Jan Bruzi,
8.st. ogn. Piotr Pezena,
9.ogn. Mirosław Solarczyk,
10.ogn. Stanisław Rutkowski,
11.plut. Florian Adamkiewicz,
12.plut. Edmund Kowański.
ZSP w Kaliszu Oddział VIII w Pleszewie została wyposaża w nowe pojazdy:
–GBA 2,5/16 – Star 244,
–GCBA 6/32 – Jelcz,
–SOp – Fiat 1300,
–2 przyczepy – wężową i oddymiania,
–2 motocykle : MZ – 250 i WSK- 175,
–Star gospodarczy,
–Żuk gospodarczy,
–Nysa,
a w latach 80 – tych dodatkowo:
–Star 29 – podnośnik hydrauliczny SH 18,
–SZ 18 – Jelcz, zestaw samochodowy do przewozu wody,
–SP-gaz – samochód ze sprzętem ochrony dróg oddechowych i sprzętem
oddymiającym,
–SDŁ – samochód dowodzenia.
Urząd Rejonowy w Pleszewie został utworzony rozporządzeniem Szefa
Urzędu Rady Ministrów J. Ambroziaka z dniem 1 sierpnia 1990 r. Projekt Wojewody
Kaliskiego z dnia 23 maja 1990  r. nie przewidywał utworzenia rejonu pleszewskiego. Urząd Rejonowy rozpoczął działalność 27 sierpnia 1990  r. Był terenowym
organem rządowej administracji ogólnej. Wykonywał zadania o zakresie ponadgminnym dla gmin: Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gizałki, Gołuchów i Pleszew.
Komenda Rejonowa Straży Pożarnych w Pleszewie funkcjonowała do 30. 06.
1992  r. Ustawą z dnia 24 sierpnia 1991  roku powołano Państwową Straż Pożarną
i zmieniły się struktury straży. Z dniem 1 lipca 1992  r. Komendant Główny
PSP Feliks Dela powołał Aktem Powołania Jednostkę Ratowniczo-Gaśniczą PSP
w Pleszewie podległą Komendzie Rejonowej PSP w Jarocinie. Terenem działania
dla JRG było miasto i gmina Pleszew oraz gminy: Chocz, Czermin, Gizałki,
97
Gołuchów i Dobrzyca o powierzchni 713  km2 zamieszkiwane przez 61.652 osoby.
(dane na dzień 31.12.1991  r.) .
Pierwszym Dowódcą Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej został kpt. inż.
Antoni Nowacki, który w latach ubiegłych (01.02.1989  r. do 30.06.1992  r. ) pełnił
funkcję Komendanta Rejonowego Straży Pożarnych w Pleszewie. Na zaopatrzenie
emerytalne przeszedł z dniem 31.03.1994  r. Zmarł 31 lipca 2004  r.. Od 1. 05. 1993  r.
do 31. 12. 1998  r. dowódcą JRG w Pleszewie był kpt. Mieczysław Kikowski 128 .
Z dniem 1 stycznia 1999  r. na podstawie ustawy o wprowadzeniu zasadniczego trójstopniowego podziału terytorium państwa z dnia 28 lipca 1998  r.
i Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7
sierpnia 1998  r. w sprawie utworzenia powiatów
utworzony został Powiat Pleszewski obejmujący
gminy: Chocz, Czermin, Dobrzyca, Gołuchów,
Gizałki, Pleszew 129.
Powołano Komendę Powiatową Państwowej
Straży Pożarnej w Pleszewie 130 . Ze względu na
niski stopień uprzemysłowienia Powiat Pleszewski
zaliczany jest do powiatów o charakterze rolno
– przemysłowym.
W 1999  r. (jak i obecnie) Komenda Powiatowa PSP w Pleszewie mieściła się na działce
o powierzchni 0,5003 ha zlokalizowanej w Pleszewie
przy ulicy Słowackiego 19. Wówczas znajdowały się
tu budynki: administracyjno – garażowy, warszFoto. 6. por. Bolesław Golczak
tatowo – magazynowy, garażowy i wspinalnia.
Komenda graniczyła od strony południowej ze
SPOMASZEM, od zachodniej z Ośrodkiem Badawczo Rozwojowym, od północy ze żłobkiem oraz
od wschodu z parkiem miejskim.
Na terenie Powiatu Pleszewskiego istniała
jedna Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza oraz 50 jednostek OSP, w tym 27 typu „S”, z czego 7 włączonych jest do Krajowego Systemu Ratowniczo
– Gaśniczego. Wraz z powstaniem w 1999  roku
Komendy Powiatowej PSP powstawały wydziały:
operacyjno – szkoleniowy, finansów, kontrolno –
rozpoznawczy, kwatermistrzowski, techniczny oraz
istniejąca już jednostka ratowniczo – gaśnicza.
Wielkopolski Komendant Wojewódzki
Państwowej Straży Pożarnej w Poznaniu Aktem
Foto. 7. p. płk. Stefan Kikowski
autora.
129. Dz. U. 1998, nr  96 poz.  603., Dz. U. 1998, nr  103, poz.  652.
130. Dz. U. 1998, nr  133 poz.  872., Dz. U. 1998, nr  91, poz.  578.
98
Foto. 8. kpt. inż. Antoni Nowacki
Foto. 9. Komendant Powiatowy PSP w Pleszewie mł. bryg.
mgr inż. Jacek Jarus
Powołania z dnia 6 kwietnia 1999  roku na stanowisko Komendanta Powiatowego
PSP w Pleszewie powołał st. kpt. Jacka Jarusa 131.
Na stanowisko Zastępcy Komendanta Powiatowego Państwowej Straży
Pożarnej akt powołania otrzymał st. kpt. mgr Mieczysław Kikowski. Dowódcą
jednostki ratowniczo – gaśniczej został asp. sztab. Jan Woldański.
Przy Komendzie działalność rozpoczął Ośrodek Szkolenia OSP. Na stanowisko Komendanta Powiatowego Ośrodka Szkolenia został powołany Decyzją
Nr 13 4/99 z dnia 14 września 1999  r. Komendanta Powiatowego Państwowej
Straży Pożarnej w Pleszewie
st. kpt. mgr Mieczysław Kikowski.
W dniu 8 stycznia 2002  r. Uchwałą Nr CXLIV/195/02 Zarządu Powiatu
w Pleszewie utworzono pierwsze w województwie wielkopolskim Centrum Powiadamiania Ratunkowego w Komendzie Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej
w Pleszewie.
Od 1 grudnia 2006r. w CPR działa telefon alarmowy 668 332 327 dla
osób głuchoniemych.
Z dniem 1 stycznia 2007  r. wszedł w życie nowy regulamin organizacyjny, zgodnie z którym w skład Komendy Powiatowej weszły następujące
komórki organizacyjne: wydział ds. operacyjno – kontrolno-rozpoznawczych,
wydział ds. organizacyjno – technicznych, sekcja ds. finansowych oraz jednostka
ratowniczo-gaśnicza.
131. Dz. U. 1999, nr  88, poz.  400 z późn. zm.
99
Nazwy straży państwowej
Od 1956  r.
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie Powiatowa Komenda Straży
Pożarnej w Pleszewie.
(PKSP jako wydział 11 PPRN)
Od 1969  r.
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie Wydział Spraw Wewnętrznych Powiatowa Komenda Straży Pożarnej w Pleszewie.
(PKSP włączona do wydziału 5 PPRN)
Zarządzeniem 1/68 Kierownika Wydziału Spraw wewnętrznych PPRN z dnia
30. 05. 1968  r. w sprawie zakresu czynności komórek w Wydziale Spraw Wewnętrznych PPRN włącza PKSP do Wydziału Spraw Wewnętrznych. Szczegółowe określenia w załączniku Nr 5 do zarządzenia.
Po 1970  r.
Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie Powiatowa Komenda Straży
Pożarnej w Pleszewie.
Od 1974  r.
Urząd Powiatowy w Pleszewie Powiatowa Komenda Straży Pożarnych w Pleszewie.
Od 1976  r.
Zawodowa Straż Pożarna w Kaliszu Oddział VIII w Pleszewie.
Dowódca Oddziału VIII mjr poż. Stefan Kikowski
ale równocześnie była Rejonowa Komenda Straży Pożarnych w Pleszewie.
1980  r.
Komenda Rejonowa Straży Pożarnych w Pleszewie.
Od 1986  r.
Komenda Zawodowej Straży Pożarnej w Pleszewie.
Od 1992  r.
Komenda Rejonowa PSP w Jarocinie.
Jednostka Ratowniczo – Gaśnicza PSP w Pleszewie.
0d 1999  r.
Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie.
100
SZKOLENIE
Do 1921  r. szkolenie
pożarnicze ochotniczych
straży pożarnych organizowane było przez dzielnicowe
związki straży. Po utworzeniu w 1921  r. Głównego
Związku Straży Pożarnych
RP w szybkim tempie zaczęła
rosnąć liczba ochotniczych
straży, a tym samym potrzeby
szkoleniowe. Zarząd Główny
nie mógł podołać zapotrzebowaniom szkoleniowym
i w 1924  r. organizowanie Foto. 10. Star 26 GBAM 2/8+8
kursów dla szkolenia oficerów
ochotniczych straży przekazał wojewódzkim związkom straży pożarnych a sam
skupił się na szkoleniu kadr instruktorskich oraz na opracowywaniu regulaminów i instrukcji szkoleniowych. W 1925  r. Zarząd Główny Związku ujednolicił
zasady wyszkolenia dla ochotniczych straży wprowadzając
2 rodzaje kursów: 5 dniowe dla
podoficerów oraz 8 dniowe
dla oficerów ochotniczych
straży pożarnych. Zmiany
w systemie szkolenia Zarząd
Główny Związku wprowadził
w 1931  r. wydając „instrukcję
o organizacji szkolenia”, która
ustaliła 3 rodzaje szkolenia:
podstawowe, specjalne i uzupełniające. Szkolenie podsta- Foto. 11. Strażacy podczas czynu społecznego 1976  r.
wowe dzieliło się na 7 stopni,
a mianowicie:
I – strażaka, II – podoficera, III – młodszego oficera, IV – starszego
oficera, V – naczelników miast wydzielonych, VI – naczelników rejonu, VII –
kandydata na członka korpusu technicznego, oficera zawodowej straży pożarnej.
W 1937  r. wprowadzono zmiany skracając czas szkolenia wprowadzając 2 kursy:
pierwszy dla podoficerów oraz drugi dla oficerów. W 1931  r. ZGZ wydał także
kilka regulaminów, a mianowicie: regulamin wyszkolenia straży, regulamin
kursów i służby wewnętrznej, regulamin komisji egzaminacyjnej, instrukcje
101
ćwiczeń ze sprzętem pożarniczym 132 . O tym, że szkolenia były odpłatne, świadczy korespondencja Wójta Gminy Gołuchów (Tomaszewskiego), który informuje
pismem z dnia 20 listopada 1948  r. kierowanym do Powiatowego Komendanta
Pożarnictwa, że nie posiada w roku bieżącym środków finansowych na szkolenie
członków straży pożarnych 133.
Podział funkcyjnych w OSP wyglądał następująco: oficer zawodowy,
p.o. oficera, oficer OSP, podoficer, kierowca, mechanik motopomp, specjalista,
strażak, rzemieślnik, pomocnik.
Od 1956  roku Komenda Powiatowa w Pleszewie zajmowała się działalnością szkoleniową na potrzeby OSP. Szkoleniem objęci byli członkowie OSP.
Otrzymywali oni wyszkolenie w następujących stopniach:
I– strażaka,
II– dowódcy sekcji,
III– naczelnika OSP typu Km, Krm i Kr,
IV– naczelnika OSP typu S i naczelnika gromadzkiego,
a także szkoleniem mechaników motopomp i radiooperatorów. Szkolenie I stopnia
realizowane było w jednostkach OSP przez naczelników tych jednostek, natomiast
pozostałe szkolenia od 1959  r. powierzono realizacji powiatowym i miejskim
strażom pożarnym. Niezależnie od szkolenia strażaków, komenda realizowała
szkolenie zespołów kontrolnych powoływanych przez GRN które prowadziły
kontrole prewencyjne w obiektach na terenach swojego działania.
W powiecie do 1962  r. czynności kontrolne z zakresu prewencji na wsi
wykonywało 215 zespołów kontrolnych powołanych przez GRN, z czego 140 osób
posiadało przeszkolenie zrealizowane przez PKSP. Występowały braki w wyszkoleniu dla 145 osób.
Do 1962  r. zrealizowano szkolenie podstawowe dla członków OSP w 20 jednostkach, natomiast w pozostałych 48 jednostkach nie – z powodu braku zainteresowania tym szkoleniem przez członków OSP. Występowały braki w wyszkoleniu
naczelników w 15 jednostkach. Dodatkowe trudności w realizacji szkolenia to brak
świetlic w jednostkach straży, opału, ponieważ szkolenia mogły być prowadzone
w okresie jesienno-zimowym.
Od 1974  r. wprowadzono zmiany w systemie szkolenia członków OSP,
wprowadzono nowe programy szkolenia i nowy podział na pięć stopni:
I– dla szeregowców,
II– dla dowódców sekcji,
III– dla naczelników OSP typu M,
IV– dla naczelników typu S,
V– dla gminnych komendantów straży pożarnych,
– mechaników,
– radiooperatorów.
132. W.  Pilawski, Zjednoczenie Polskich Związków Strażackich w latach 1920 – 1921 oraz organizacja
i osiągnięcia władz centralnych Związku Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej do 1939  r.,
„Muzealny Rocznik Pożarniczy”, Tom I, Warszawa – Łódź 1990, s.  99 – 93.
133. Zbiory autora, pismo Wójta Gminy Gołuchów, 1948  r..
102
Kursy od II do V stopnia, specjalistyczne dla mechaników i radiooperatorów prowadziły ośrodki szkolenia pożarniczego w systemie skoszarowanym.
Szeregowcy OSP szkoleni byli przez naczelników jednostek pod nadzorem powiatowej straży pożarnej 134 .
Od 1994  r. zostały zmienione zasady szkolenia członków Ochotniczych
Straży Pożarnych. Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej z dniem
13. 01. 1994  r. wprowadził program szkolenia dla Ochotniczych Straży Pożarnych
z podziałem na:
I.Program szkolenia szeregowców OSP,
II.Program szkolenia dowódców OSP,
III.Program szkolenia naczelników OSP,
IV.Program szkolenia operatorów sprzętu OSP.
Strażacy ochotnicy w latach 1994 do 1998 szkoleni byli w rejonowych
Ośrodkach Szkolenia OSP w Jarocinie i w Kaliszu.
Liczba absolwentów jednostek ochotniczych straży pożarnych
z terenu powiatu pleszewskiego Rejonowego Ośrodka Szkolenia OSP
w Jarocinie za lata 1994 – 1998:
Liczba absolwentów
L.p.
Lata
Razem
OSP z KSRG
OSP pozostałe
1.
2.
3.
4.
5.
SZEREGOWCÓW
1.
1994 – 95
X
X
X
2.
1996
48
68
116
3.
1997
50
127
177
4.
1998
31
121
152
X
RAZEM :
129
316
445
DOWÓDCÓW
1.
1994 – 96
X
X
X
2.
1997
8
15
23
3.
1998
X
X
X
X
RAZEM:
8
15
23
NACZELNIKÓW
1.
1994 – 98
X
X
X
X
RAZEM :
X
X
X
OPERATORÓW SPRZĘTU
1.
1994 – 96
X
X
X
4.
1997
8
13
21
5.
1998
X
X
X
X
RAZEM :
8
13
21
Ilość
kursów
6.
X
2
2
1
5
X
1
X
1
X
X
X
1
X
1
Źródło: Archiwum KP PSP Pleszew.
134. Zarządzenie nr  3/74 MSW z dnia 28 stycznia 1974  r. w sprawie organizacji szkolenia
pożarniczego, zarządzenie nr  3/74 Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia 19 lutego
1974  r. w sprawie doskonalenia ochotniczych (obowiązkowych) straży pożarnych.
103
z terenu powiatu pleszewskiego Rejonowego Ośrodka Szkolenia OSP
w Kaliszu za lata 1994 – 1998:
L.p.
Lata
1.
2.
SZEREGOWCÓW
1.
1994 – 96
4.
1997
5.
1998
X
RAZEM :
DOWÓDCÓW
1.
1994 – 98
X
RAZEM:
NACZELNIKÓW
1.
1994
2.
1995
3.
1996 – 98
X
RAZEM :
1.
1994
2.
1995
3.
1996 – 98
X
RAZEM :
Liczba absolwentów
OSP z KSRG
OSP pozostałe
3.
4.
Razem
Ilość
kursów
5.
6.
X
23
2
25
X
2
34
36
X
25
36
61
X
1
1
2
X
X
X
X
X
X
X
X
X
2
X
2
X
3
X
3
X
5
X
5
X
1
X
1
X
2
X
2
X
9
X
9
X
11
X
11
X
1
X
1
Źródło: Informator Powiatowego Ośrodka Szkolenia OSP.
Decyzją 134 / 99 Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej
w Pleszewie z dnia 14 września 1999  r. został powołany Powiatowy Ośrodek
Szkolenia Ochotniczych Straży Pożarnych. Ośrodek funkcjonuje na bazie obiektów
Komendy Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie przy ul. Słowackiego 19 lub innych obiektów spełniających warunki do szkolenia.
Decyzją 135 / 99 Komendanta Powiatowego Państwowej Straży Pożarnej
w Pleszewie z dnia 14 września 1999  r. zostali wyznaczeni niżej wymienieni funkcjonariusze Komendy Powiatowej PSP do realizacji zadań Powiatowego Ośrodka
Szkolenia Ochotniczych Straży Pożarnych:
1.kpt. inż. Krzysztof Kurzawski
2.kpt. inż. Irena Grudzińska
3.mł. kpt. inż. Tomasz Niciejewski
4.asp. sztab. Jan Woldański
5.st. asp. Andrzej Miksa
6.asp. Zbigniew Kostrzewski
7.asp. Waldemar Barański
8.mł. asp. Józef Gmyrek
9.st. ogn. Arkadiusz Kiełbasa
104
10.st. ogn. Tadeusz Kowański
11.st. ogn. Waldemar Przybylski
12.ogn. Marian Szylwach
13.ogn. Leszek Bandosz
14.ogn. Marian Wirowski
z terenu powiatu pleszewskiego Powiatowego Ośrodka Szkolenia OSP
w Pleszewie za lata 1999 – 2005:
L.p.
Lata
1.
2.
SZEREGOWCÓW
1.
1999
2.
2000
3.
2001
4.
2002
5.
2003
6.
2004
7.
2005
X
RAZEM :
DOWÓDCÓW
1.
1999
2.
2000
3.
2001
4.
2002
5.
2003
6.
2004
7.
2005
X
RAZEM:
NACZELNIKÓW
1.
1999
2.
2000
3.
2001
4.
2002
5.
2003
6.
2004
7.
2005
X
RAZEM :
1.
1999
2.
2000
3.
2001
4.
2002
5.
2003
6.
2004
7.
2005
X
RAZEM :
Liczba absolwentów
OSP z KSRG
OSP pozostałe
3.
4.
Razem
Ilość
kursów
5.
6.
X
10
9
50
X
39
28
136
X
27
73
259
X
88
75
522
X
37
82
309
X
127
103
658
X
1
2
5
X
3
2
13
30
16
10
X
9
18
4
87
82
61
46
X
26
74
15
304
112
77
56
X
35
92
19
391
3
2
1
X
1
3
1
11
5
15
6
X
6
X
7
39
47
55
20
X
15
X
13
150
52
70
26
X
21
X
20
189
2
3
1
X
1
X
1
8
X
24
27
X
13
12
5
81
X
87
96
X
26
20
22
251
X
111
123
X
39
32
27
332
X
2
3
X
1
1
1
8
Źródło: Informator Powiatowego Ośrodka Szkolenia OSP.
105
OBIEKTY STRAŻY POŻARNYCH
Na 68 jednostek OSP w 1962  r. własne remizy posiadały tylko 22 jednostki
straży, natomiast 25 jednostek korzystało z obiektów zastępczych, a w pozostałych jednostkach występował brak jakichkolwiek pomieszczeń. Z istniejących
47 obiektów 20 wymagało remontów. Przy istniejących remizach funkcjonowało
13 świetlic. Budowy obiektów strażackich realizowane były przy udziale finansowym Gromadzkich Rad Narodowych, Ochotniczych Straży Pożarnych, Kółek
Rolniczych, Państwowego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Od powstania
Komendy Powiatowej do 1962  r. wybudowano 12 remiz: Sowina Błotna, Karminie,
Kuchary, Bogusław, Grab, Gizałki, Sośnica, Wierzchy, Rokutów, Grodzisko, Białobłoty, Bronów, Józefów, Wieczyn, Koźminiec, Gołuchów i rozpoczęto następne:
Strzydzew, Broniszewice, Zawidowice, Dobrzyca, Chocz, Pleszew 135.
Zaopatrzenie wodne
Komenda Powiatowa Straży Pożarnej realizowała zadania z zakresu zabezpieczenia zaopatrzenia wodnego do celów gaśniczych na wsiach i mieście. Stan
zaopatrzenia wodnego w 1960  r. wyglądał następująco: na ogólną ilość 115 wsi na
terenie powiatu 51 miejscowości posiadało wystarczające zasoby wody do celów
gaśniczych, 62 miejscowości posiadały niewystarczające zasoby wody lub zasięgiem
nie pokrywały całej miejscowości. Dwie wsie (Lubomierz II oraz Taczanów I) nie
posiadały w ogóle wody do celów gaśniczych. Zadania te realizowano ze środków
PZU, kredytów. Prace niefachowe wykonywali strażacy jednostek OSP i ludność
w ramach czynów społecznych. Występowały trudności w pozyskaniu materiałów, jak i wykonawców tych prac. Cały ciężar prac związanych z realizacją tych
zadań spoczywał na barkach straży. W celu poprawy stanu zaopatrzenia wodnego
zrealizowano w latach 1962-1966 zadania poprawiające zaopatrzenie wodne na
wsiach, co obrazuje tabelka.
Tabela informująca o ilości realizowanych zadań inwestycyjnych na terenie
powiatu w latach 1962 – 1965:
Wyszczególnienie rodzaju
1962 1963 1964 1965 1965 Ogółem
Lp.
inwestycji
1 odszlamianie zbiorników
5
10
4
5
14
38
2 budowa zastawek
10
1
9
0
1
21
3 budowa hydrantów
0
5
3
0
0
8
4 budowa zbiorników ziemnych
1
0
4
5
0
10
5 budowa zbiorników betonowych
0
2
0
0
1
3
6 budowa punktów czerpania wody
0
2
6
0
0
8
RAZEM
16
20
26
10
16
88
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie. Informacja z działalności KPSP za lata 1960 – 1965.
Zbiorniki wodne wybudowano w następujących wsiach: Białobłoty, Chocz, Czermin, Ruda Wieczyńska, Józefów, Bogusław, Olesiec, Wieczyn.
135. Archiwum KP PSP w Pleszewie. Informacja roczna Komendanta Powiatowego z 1963  r..
106
Zastawki wodne w: Karminie, Piekarzewie, Pile, Kowalewie.
Punkty czerpania wody wykonano w: Karminie, Bronowie.
Plan na lata 1967-1979 przewidywał pełne zrealizowanie zaopatrzenia wodnego
poprzez wybudowanie 18 zastawek, 20 punktów czerpania wody, 44 zbiorniki
wodne 136 .
Budowa strażnicy w Pleszewie
Pierwsze dokumenty
świadczące o inicjatywie
budowy strażnicy pochodzą
z 1961  r.:
– Jak wynika z protokółu
ty powania gruntów pod
budowę nowej strażnicy OSP
w Pleszewie z 21. 01. 1961 r. że
wytypowano teren prywatny
przy ulicy Kongresu Zjednoczenia róg ul. 1 Maja (obecnie
12. Pomieszczenia garażowe OSP w Pleszewie
ul. Św. Ducha róg ul. Halera) Foto.
przy Placu Kościuszki wykorzystywane jeszcze w latach
były to grunty orne niezabu- sześćdziesiątych.
dowane o nr  192,193,194,195,
196, 1072,1073. Lokalizacja ta odpowiadała kryterium podanym w normatywie
technicznym projektowania strażnic dla terenów straży pożarnych. Strażnica
powinna być zlokalizowana w centrum miasta, przy głównych ulicach o dogodnych
warunkach przejazdowych 137. W 1962  r. Pleszew jako jedyne miasto powiatowe
w województwie poznańskim nie posiadało remizy strażackiej.
– Następna propozycja lokalizacji z 2.11.1962  r. wskazywała teren przy ul. Słowackiego (część placu targowiska miejskiego). Decyzję o lokalizacji szczegółowej
dotyczącej budowy strażnicy w Pleszewie przy ul Słowackiego podjęto w dniu
3 grudnia 1964  r. Pozwolenie na budowę wydano w dniu 26 marca 1966  r. Równocześnie z budową strażnicy wybudowano ulicę Bogusza łączącą ul. Słowackiego
z ul. Poznańską przecinającą teren targowiska. Inwestorem było Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej Urząd Spraw Wewnętrznych Wojewódzka Komenda
Straży Pożarnych w Poznaniu. Oddanie do użytku strażnicy przy ul. Słowackiego
19 odbyło się w dniu 1. 01. 1969  r.
Wydane zostało orzeczenie o stanie technicznym istniejącego budynku
strażnicy przy Placu Kościuszki (zdjęcie powyżej).
„Orzeczenie o stanie technicznym budynku użytkowanego obecnie jako
remiza OSP w Pleszewie. Pomieszczenie użytkowane obecnie przez OSP Pleszew
jako strażnica jest w gruncie rzeczy murowaną szopą, która stanowiła uprzednio
pomieszczenia dla zwierząt przeznaczonych na ubój w bezpośrednio przyległej
136. Informacja z działalności KPSP za lata 1960 – 1965, Archiwum KPPSP w Pleszewie.
137. Dziennik Zarządzeń i Rozkazów Komendanta Głównego Straży Pożarnych NR 10 z dnia
30 grudnia 1954  r..
107
Rzeźni Miejskiej. Jest to szopa murowana na grubość 1 cegły, bez stropu, nie
ogrzewana, przykryta prowizorycznym dachem o konstrukcji drewnianej, kryta
papą na deskowaniu. Ściany szczytowe posiadają kilka poważnych pęknięć, które
stanowią realne zagrożenie dla bezpieczeństwa ludzi i mienia. Szopa ta, aby można
w niej było przechowywać wozy bojowe została prowizorycznie poszerzona przez
domurowanie w szczytach i wykonanie bram w ilości trzech sztuk. Stan powyższy
może być traktowany wyłącznie jako przymusowy i prowizoryczny, o remoncie
kapitalnym nie może być mowy, gdyż położenie obecnej strażnicy jest całkiem
wadliwe i pozostaje w kolizji z planami urbanistycznymi miasta Pleszewa”
108
Rozbudowę strażnicy realizowano w związku
z podjętą inicjatywą „BANK
440” (turniej miast) w 1976  r.
Rozpoczęto prace w kwietniu,
zakończono w grudniu. Rozbudowa dotyczyła powiększenia budynku warsztatowego
o trzy nowe garaże na parterze oraz dobudowę piętra
z przeznaczeniem na magazyn. Rozbudowy dokonała
ówczesna załoga komendy,
a wartość kosztorysowa podjętego w czynie społecznym
przedsięwzięcia wynosiła
900.000  zł.
W 1977  r. podjęto
zadanie związane z dobudową
skrzydła głównego budynku
strażnicy, gdzie w piwnicy
urządzono szatnię dla załogi
ZSP, na parterze znalazły się
pomieszczenia na stołówkę
i biuro dla OSP Pleszew
a na piętrze pomieszczenia
biurowe. Prace prowadzono
systemem gospodarczym.
Rozbudowa trwała od czerwca
do października 1977  roku.
Wartość kosztorysowa zadania wyniosła 800.000  zł.
Załoga wykonała w czynie
społecznym prace na kwotę
400.000  zł. Rok 1978 był
rokiem budowy pomieszczeń
gospodarczych oraz modernizacji Rejonowego Stanowiska
Kierowania 138 .
W latach 1999 do
2001 prowadzono modernizację strażnicy, w ramach
której wykonano: częściową
Foto. 13. Budynek strażnicy przy ul. Słowackiego z 1969  r.
Foto. 14. Plutonowy Piotr Pezena – dyspozytor w rejonowym
stanowisku kierowania po modernizacji w 1978  r.
Foto. 15. Centrum Powiadamiania Ratunkowego z 2002  r.
138. Archiwum KPPSP w Pleszewie. Dokumenty z budowy obiektu.
109
wymianę okien w pomieszczeniach biurowych i socjalnych, remont garażu,
wymianę czterech bram garażowych, montaż systemu wyciągu spalin, modernizację stanowiska kierowania oraz wymianę centrali telefonicznej, modernizację
pomieszczenia z przeznaczeniem dla pracowników Centrum Powiadamiania
Ratunkowego wraz z wyposażeniem, adaptacje pomieszczeń na zaplecze socjalne
i kuchenne dla załogi, prace remontowe ciągu komunikacyjnego parteru i pierwszego piętra w budynku administracyjno – biurowym.
W 2002  roku Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, Szef Obrony
Kraju pismem BT-III/212/15/16/169/20002 z dnia 27 czerwca poinformował, iż
zadanie inwestycyjne rozbudowy strażnicy w Pleszewie zostało włączone do
planu inwestycji wieloletniej ,,Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy na obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej”.
Starania o włączenie rozbudowy strażnicy do planu inwestycji wieloletniej popierały ówczesne władze samorządowe Powiatu Pleszewskiego na czele
ze Starostą Pleszewskim Edwardem Kubiszem, Przewodniczącym Rady Powiatu
Bogdanem Skitkiem, a także Wielkopolski Komendant Wojewódzki PSP nadbryg. Ryszard Kamiński. Inicjatywę poparł również Burmistrz Miasta i Gminy
Pleszew Marian Adamek. Decyzją Nr AB.M.7350.7351-123/02 z dnia 06.09.2002r.
Starosta Pleszewski zatwierdził projekt budowy i wydał pozwolenie na budowę.
Wykonawcą projektu budowlanego oraz kompleksowego sprawowania nadzoru
inwestorskiego, wyłonionego w drodze przetargu zostało „STUDIO BUDOWA”
– Tomasz Kubiak z Pleszewa. Rozstrzygnięty przez KW PSP w Poznaniu przetarg
wyłonił wykonawcę: firmę „BUDO – BAU” Sp. Z o.o. z Ostrowa Wielkopolskiego.
Prace budowlane rozpoczęto 17 grudnia 2002  r.
W wyniku rozbudowy uzyskano 4 pełno gabarytowe boksy garażowe dla
pozyskanych w ostatnim czasie pojazdów pożarniczych, przebudowano i wyposażono w nowoczesny sprzęt i oprogramowanie zintegrowane stanowisko kierowania
dla służb ratunkowych i centrum zarządzania kryzysowego, poprawiono warunki
socjalne i bhp dla strażaków oraz wydzielono salę dydaktyczną do realizacji szkoleń dla strażaków Państwowej Straży Pożarnej i Ochotniczych Straży Pożarnych.
Rozbudowaną strażnicę uroczyście przekazano do użytkowania w dniu
3 października 2003  r. W uroczystości otwarcia uczestniczyli: gen. bryg. Teofil
Jankowski, Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej, Szef Obrony Cywilnej
Kraju; nadbryg. Ryszard Kamiński, Wielkopolski Komendant Wojewódzki PSP
w Poznaniu; Wojewoda Wielkopolski Andrzej Nowakowski, Wicemarszałek Województwa Wielkopolskiego Józef Radzki, władze samorządowe Powiatu reprezentował
v-ce Starosta Powiatu Pleszewskiego Szczepan Wojtczak i Przewodniczący Rady
Powiatu Bogdan Skitek, władze samorządowe gmin. Strażnicę poświęcił kapelan
strażaków, ksiądz Zenon Rutkowski, oraz dziekan Józef Maciołek.
W miesiącu październiku 2005 r. zakończono prace związane z wykonaniem
posadzki w 4 boksach garażowych (w starej części budynku) oraz z wykonaniem
około 530  m2 nawierzchni z kostki betonowej na placu manewrowym 139.
autora.
110
Foto. 16. Rozbudowa strażnicy zima 2002/2003  r.
Foto. 17. Rozbudowa strażnicy – wiosna 2003  r.
Foto. 18. Strażnica w dniu 03.10.2003  rok
111
Foto. 19. Zmodernizowane Centrum Powiadamiania Ratunkowego (październik 2003  r.)
Foto. 20. gen. bryg. Teofil Jankowski Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej,
Szef Obrony Cywilnej Kraju podczas prezentacji pocztów sztandarowych przybyłych na uroczyste
oddanie zmodernizowanej strażnicy.
Foto. 21. Przecięcie wstęgi boksów garażowych przez Wielkopolskiego Komendanta
Wojewódzkiego PSP nadbryg. Ryszarda Kamińskiego
112
POJAZDY W STRAŻACH POŻARNYCH
W 1953  r. Komenda Ochotniczej Straży Pożarnej w Pleszewie dysponowała
dwoma pojazdami pożarniczymi: ciężarowy „Horch W-8” i ciężarowy „Ford Gaz
-BB” z wyposażeniem w motopompy i sprzęt pożarniczy 140.
Pojazdy w OSP
1.Star 20 GM8 PH 69-54 otrzymano /kat I/16.01.1956  r. z Powiatu Jarocin
i przekazano w dniu 01.01.1968  r. do OSP w Gizałkach.
2.Star 21 GBM 8/8 PH 67-71 otrzymano /kat I/ 20.06.1959  r. z WKSP Poznań
i przekazano do OSP w Dobrzycy.
3.Dodge ¾ zastępczy PH 68-45 otrzymano /kat III/ 11.04.1959  r. z Związku
Głównego w Warszawie, złomowano 27.05.1967  r.
4.Star 20 GM8 PH 67-97 otrzymano /kat III/ 23.12.1960  r. z WKSP Poznań
i przekazano do Koźmińca.
5.Star 25 GBM 2/8 PH 71-83 otrzymano /kat III/ 25.10.1962  r. z WKSP Poznań,
przekazano do Sowiny Błotnej.
6.Star 25 GBM 2/8 PH 75-17 otrzymano /kat I/ 28.11.1964  r. z WKSP Poznań
dla Gołuchowa.
7.Star 25 GBM2/8 PH 76-46 otrzymano /kat I/ 01.07.1966  r. z WKSP Poznań
dla Pleszewa.
8.Warszawa 200P PH 77-83 otrzymano / kat I/ 29.03. 1966  r. z PKSP Gniezno,
złomowano 1.08.1969  r.
9. Star 20 GM 8 PH 79-78 otrzymano /kat III/ 12.01.1967  r. z WKSP Poznań,
dla Karmina.
10. Star 25 GBAM 2/8+8 PH 81-47 otrzymano /kat I/ 28.09.1967 z WKSP Poznań
dla Pleszewa.
11. Żuk A-15 GLM 8 PH 86-98 otrzymano /kat I/ 15.09.1969  r. z WKSP Poznań
dla OSP Pleszew.
dla OSP Broniszewice.
dla OSP Kowalew.
dla OSP Kuchary
15. Star A-26-P GBAM 2/8+8 PH 94-43 /kat I/ 05.06.1972  r. z WKSP Poznań dla
OSP Chocz.
16. Horach V8-40 zastępczy PH 69-53 /kat III/ otrzymany z Powiatu Jarocin
16.02.1956  r. złomowany w 1966r.
17. Hewrolet C-30 zastępczy PH 70-05 /kat III/ otrzymany z „Zakłady Poznań”
w 1959  r. złomowany w 1966  r.
140. Zbiory własne, pismo – ankieta 1953  r. sporządzone przez OSP w Pleszewie.
113
18.Gaz 51 zastępczy PH 71-57 /kat III/ otrzymany z MO Poznań 13.08.1962  r.
sprzedany 13.05.1970  r.
Przyczepy:
1.Fischer. z Powiatu Jarocin, 16.01.1956  r. OSP Broniszewice
2.lochner (nad o dwie kropki) z pow. Jarocin, 16.01.1956  r. – OSP Grodzisko
3.Metz z Powiatu Jarocin, 16.01.1956  r. – OSP Czermin
4.Rosenbauer z Powiatu Jarocin, 16.01.1956  r. – OSP Gołuchów
5.Fischer z Powiatu Krotoszyn, 16.01.1956  r. – PKSP
6.Koebe z Powiatu Krotoszyn, 16.01.1956  r. – OSP Karminiec
7.Bez marki z Powiatu Kalisz, 16.01.1956  r. – OSP Sośnica
8.Rosenbauer z Powiatu Jarocin, 16.01.1956  r. – OSP Pieruszyce
9.Koebe z Powiatu Jarocin, 16.01.1956  r. – OSP Karsy
10.Bez marki, kuchnia polowa, 10.11.1969  r. z WKSP Poznań – PKSP Pleszew
11.Bez marki, wózek wężowy, 12.06.1969  r. z WKSP Poznań – OSP Pleszew
12.Bez marki, wózek wężowy, 16.04.1970  r. z WKSP Poznań – OSP Broniszewice
13.Bez marki, wózek wężowy, z WKSP Poznań – OSP Kuchary
14.Bez marki, wózek wężowy, z WKSP Poznań – OSP Kowalew
Pojazdy wg stanu z dnia 1 maja 1977  r. w OSP
rejonu pleszewskiego
1. Pleszew – Star 25 PH 76-46 GBM
2. Blizanów – Star GBM PK 63-68
3. Kowalew – Żuk GLM PH 97-76
4. Jastrzębniki – Żuk GLM 34-79 PH
5. Stawiszyn – Star GBAM PC 21-14
6. Pólko-Ostrówek – Żuk GLM 02-60 PC
7. Kuchary – Żuk GLM PH 93-82
8. FAT Pleszew – Star GBAM 92-26 PH
9. Cukrownia Zbiersk – Star GBM PC 07-03
10. Sowina Błotna – Star GBM PH 71-83
11. Zbiersk Wieś – Żuk GLM PC 07-21
12. Gołuchów – Star GBAM PH 75-11
13. Słuszków – Żuk GLM PC 24-84
14. Dzierzbin – Star GBAM PK 53-29
15. Kwileń – Żuk GLM PC 21-45
16. Rychnów – Star GBM PC 08-04
17. Pruszków – Żuk GLM 41-19 PK
18. Chocz – Star GBAM PH 24-43
19. Kościelna Wieś – Lublin GLM PC 08-85 141.
141. Archiwum KPPSP w Pleszewie /Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie Wydział
Spraw Wewnętrznych Powiatowa Komenda Straży Pożarnych/, Książki ewidencji pojazdów
samochodowych i przyczep w jednostkach terenowych OSP
114
Pojazdy OSP w Pleszewie:
1.Horach V8-40 zastępczy PH 69-53 /kat III/ otrzymany z Powiatowej Komendy
Jarocin 16.02.1956  r. złomowany w 1966r.
2.Hewrolet C-30 zastępczy PH 70-05 /kat III/ otrzymany z „Zakłady Poznań”
w 1959  r., złomowany w 1966  r.
3.Gaz 51 zastępczy PH 71-57 /kat III/ otrzymany z MO Poznań 13.08.1962  r.
sprzedany 13.05.1970  r.
Pojazdy Powiatowej Komendy Straży Pożarnych:
Samochody:
1.Warszawa M-20 PH 76-46 otrzymano /kat III/ 23.07.1965  r. z PKSP Września,
przekazano do PKSP Kalisz.
2.Warszawa 200P PH 77-83 otrzymano / kat I/ 29.03. 1966  r. z PKSP Gniezno,
złomowano 1.08.1969  r.
3.Nysa 501 PH 84-52 otrzymano /kat I/ 30.12.1968  r. z WKSP Poznań dla
PKSP Pleszew.
Motocykle:
1.Junak 350 PH 78-12 /kat I/ otrzymany z WKSP Poznań 20.07. 1960  r.
2.SHL 175 PH 68-02 /kat I/ z WKSP Poznań 01.11.1964  r.
3.SHL 175 PH 77-13 /kat I/ z WKSP Poznań 22.05.1967  r.
4.MZ 250 /kat I/ z WKSP Poznań 04.12.1972  r.
Przyczepy:
1.Fischer z Powiatu Krotoszyn, 16.01.1956  r. PKSP
2.Bez marki, kuchnia polowa, 10.11.1969  r. z WKSP Poznań, PKSP Pleszew
W 1967  r. Powiatowa Komenda Straży Pożarnych w Pleszewie rozdysponowała do jednostek OSP następujący sprzęt: 7 motopomp M-800, 7 motopomp
M-400, 140 mb węży tłocznych W-75, 1470 mb węży tłocznych W-52 oraz 6 sztuk
syren samochodowych 142 .
Komenda została wyposaża w nowy sprzęt (wykaz z 1975  r.):
–GBA 2,5/16 na podwoziu Star 244
–Samochód operacyjny Fiat 1300
–2 motocykle: MZ – 250 i WSK- 175
–Star 29 (gospodarczy)
–Żuk (gospodarczy)
–Nysa 501
Pojazdy wg stanu z dnia 1 maja 1977 r. w Zawodowej Straży Pożarnej w Pleszewie.
1.Nysa 501 PH 84-52
2.Star 26 PH 81-47 GBAM
3.Star 25 PH 76-46 GBM OSP Pleszew
4.Star 26 PH 84-44 GBAM
5.Star 29 PH 86-43 ciężarowy
6.Fiat 1500 87-17 PH
142. Archiwum KPPSP w Pleszewie, sprawozdanie roczne.
115
7.Star 244L 81-68 PH GBA
8.Motocykl WSK
9.Motocykl WSK
10.Agregat oświetleniowy
11.Piła spalinowa
12.Jelcz GCBA PH 86-90 (od 8.11.1977  r.)
13.Przyczepy wężowa i odymiająca
14.Motocykl MZ PH 82-55 143
Pojazdy po 1977  r. do 2001  r.
Nr
rej.
Rok
prod.
1 Star 244L GBA2,5/16
KZD1392
1984
2
3
4
5
7
8
6
10
7
8
9
10
KZW3519
KZW3517
KZJ3653
KZJ5382
PPL31AH
PPLG681
PPLG682
KZD1376
KLA887Z
KLA297G
KLA753N
KLI928P
1976
1977
1993
1982
1988
1988
1985
1984
1991
1977
1985
1980
1984
1986
1984
1987
1984
1985
1972
Lp.
11
12
5
13
14
15
16
Marka
Przyczepa IFA STA (węż.)
Przyczepa IFA VTAI (odd.)
Volkswagen SLRt
Star 29 SH18
Naczepa NK-21
Jelcz C-417 ! 8/8
Star 200 gospodarczy
Żuk A-1507B SDł
Jelcz 004, GCBA6/32
Jelcz 004, GCBA6/32
Żuk 151C GLBA 0,4/2
Przyczepa cysterna CP-4
Star 266 cysterna paliwowa
Żuk A-06 SPgaz
Przyczepa specjalna AP-250
Żuk A-1511 Son8
FSO Fiat 125p Sop
Żuk A-06B
Motocykl MZ 250
Star 244 GBA 2,5/16
KZJ5051
KLJ782P
KZJ5318
KLA798B
KLB507D
KLM111B
UWAGI:
Poprzednio KLA198G
W 1997 przekazano do OSP
Jarocin
Poprzednio KLJ772P
Poprzednio KLA759P
Pop. KLA667V
Poprzednio KLI599P, KZW3664
Poprzednio KLA727N, KZJ3766
Pop. KLA738N, KZD1313
Pop. KLB187E
Pop. PH6990, do OSP Pleszew
Do OSP Józefów
Sprzedano
W 1999 przek. do OSP Kowalew
Pop. KLA276G
Pop. KLA249S
Wycofano11.04.1994  r.
Pop. PH8255
Pojazdy wg stanu z dnia 6 lipca 2001  r. w KPSPP Pleszew 144 .
Lp.
Marka
1 Polonez Caro 1600 Sop
2 Star 200 skrzyniowy
Nr
rej.
KPK3473
PPLG682
Rok
prod.
1994
1985
UWAGI:
Poprzednio KZD1313
143. Archiwum KPPSP w Pleszewie, książka ewidencji pojazdów samochodowych i przyczep
w jednostkach terenowych OSP.
144. Wykaz pojazdów, Wydział Techniczny: RTT03454/03/2001  r.
116
Lp.
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Marka
Żuk A-06 gospodarczy
Żuk A-06 SLPgaz
Żuk A-1511 Son8
Star A-29 SH-18
Naczepa NK-21
Jelcz C-417 ! 8/8
Volkswagen T-4 SLRT
Żuk A-1507 SLDł
Jelcz 325 GCBA6/32
Star P142 GBA2/20/2,5
Przyczepa IFA VTA
Przyczepa IFA STA
Przyczepa ZREMB AP250
Nr
rej.
KLB507D
KZJ5051
KZJ5318
PPLG120
PPL31AH
PPLG681
KZJ3653
KZD1376
KLA887Z
KPJ7690
PPL33AH
PPL32AH
KZJ728P
Rok
prod.
1985
1987
1982
1988
1988
1993
1984
1991
1997
1977
1976
1984
UWAGI:
Poprzednio KZJ5382
Poprzednio KZW3664
Poprzednio KZJ3766
Przekazano do OSP w Pleszewie
Poprzednio KZW3517
Poprzednio KZW3519
W 2002  r. przekazany został samochód Star 15.227 LA-LF z napędem
terenowym GCBA 4/24
W dniu 27 lutego 2004  r. podczas narady rocznej połączonej z otwarciem
Ośrodka Szkolenia Medycznych Ratowników Drogowych przekazano kluczyki do
samochodu Star 14.225LA-LF, GBA 2,5/16 na podwoziu terenowym 4x4 tutejszej
Jednostce Ratowniczo – Gaśniczej.
W dniu 15 grudnia 2004  r. przekazane zostały dla Komendy Powiatowej
Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie dwa samochody:
– SH 24 (specjalny podnośnik hydrauliczny na podwoziu Volvo LF 6 typ PMT
– 25D)
– SLRt rozpoznawczo – ratowniczy Renault Kangoo.
Dnia 17 stycznia 2005  r. Komenda
Powiatowa PSP otrzymała karetkę wypadkową na podwoziu
Opla Vivaroz.
Foto. 22. Karetka wypadkowa
117
Pojazdy wg stanu z dnia 23. 12. 2009  r. w KPSPP Pleszew 145.
Nr
Rok
UWAGI:
Lp.
Marka
rej.
prod.
1 Opel Astra
PPLL040 2001
2 Star 200 skrzyniowy
PPLG682 1985
Poprzednio KZD1313
3 IVECO DAILY
PPLS998
2002
4 STAR M78, GCBA 4/24
PPLT505 2002
5 STAR L80, GBA 2,5/16
PPLX998 2003
6 VOLVO FL6, SSH 24
PPL99HV 2004
7 Naczepa NK-21
PPL31AH 1988
Poprzednio KZW3664
8 Jelcz C-417 ! 8/8
PPLG681 1988
Poprzednio KZJ3766
9 Volkswagen T-4 SLRT
KZJ3653
1993
10 OPEL VIVARO
PPL97HX 2004
11 RENAULT KANGOO
PPL98HV 2004
12 NIEWIADÓW przyczepa
PPL33FE 2008
13 Przyczepa IFA VTA
PPL33AH 1977
Poprzednio KZW3517
14 Przyczepa IFA STA
PPL32AH 1976
Poprzednio KZW3519
15 Przyczepa ZREMB AP250
KZJ728P
1984
16 ISIZU TF
PPL99YY 2009
SPORT
Od początku istnienia ochotniczego i zawodowego pożarnictwa szczególną
uwagę w służbie poświęca się sprawom związanym z przygotowaniem fizycznym
i sprawnościowym strażaków. Istotną rolę w tych przygotowaniach odgrywa
współzawodnictwo sportowe prowadzone w jednostce, a także na szczeblach
rejonowych (okręgowych), powiatowych wojewódzkich i krajowych oraz udział
w szeregu imprezach sportowych organizowanych poza strażą. Sport pożarniczy od
1961  roku ujęto w jednolity system ściśle połączony ze szkoleniem, wprowadzając
konkurencje pożarnicze. System zawodów pożarniczych objął zawody rejonowe
dla wszystkich OSP, drużyn kobiecych, młodzieżowych i harcerskich. Pierwsze
krajowe zawody pożarnicze przeprowadzone zostały we wrześniu 1964  roku
w Zabrzu i związane były z obchodami XX-lecia Polski Ludowej.
W czasie obchodów Dnia Strażaka i Dni Ochrony Przeciwpożarowej
w 1968  roku odbyły się drugie krajowe zawody pożarnicze we Wrocławiu.
W zawodach okręgowych, w 1963  r. gdzie startowały jednostki z trzech
powiatów Kalisza, Pleszewa, Turku w ilości 11 OSP, jednostki z powiatu pleszewskiego zajęły następujące miejsca: II miejsce OSP Karminiec, III miejsce
OSP Pleszew, VII miejsce OSP Gołuchów, IX miejsce OSP Chocz. W konkurencji
indywidualnej stratowało 19 zawodników: IV miejsce Stefan Solarczyk z OSP
Gołuchów, VI miejsce Jerzy Sobiejewski z OSP Pleszew, VII miejsce Władysław
145. Wykaz pojazdów, Wydział Kontrolno-Rozpoznawczo-Techniczny: PZ-II-2321/ 19-3/ 2009  r.
118
Cholewa z OSP Karminiec, X miejsce Jan Górczyński z OSP Chocz, XII miejsce
Jan Mikos z OSP Gołuchów, XV miejsce Florian Bladzi z OSP Karminiec.
Zawody sportowo – pożarnicze dla jednostek ochotniczych i zawodowych
straży pożarnych odbywały się według następujących regulaminów:
–Regulamin zawodów sportowo – pożarniczych dla OSP grupy I B, II i III Komendanta Głównego Straży Pożarnych z 1975  roku,
–Regulamin nr  1/85 KGSP w sprawie zawodów sportowo – pożarniczych dla
jednostek OSP, młodzieżowych i kobiecych drużyn pożarniczych,
–Regulamin nr  1/86 KGSP z dnia 25 lutego 1986  r. w sprawie zawodów w sporcie pożarniczym,
–Regulamin zawodów w sporcie pożarniczym z dnia 10 grudnia 2004  roku,
–Regulamin zawodów sportowo – pożarniczych ochotniczych straży pożarnych
z 11 kwietnia 2006  roku,
–Regulamin młodzieżowych zawodów sportowo – pożarniczych z dnia 24 maja
2005  roku.
W I Mistrzostwach Województwa w sporcie pożarniczym, które odbyły się
w Pleszewie, drużyna ZSP Pleszew zajęła I miejsce w ćwiczeniach bojowych oraz
II w ogólnej klasyfikacji. Junacy Jacek Sośnicki i Tadeusz Kubiak zajęli I miejsce
w dwuboju pożarniczym w 1983  r. Następnie wzięli udział w Mistrzostwach Polski
w Kielcach oraz w Turnieju Dwóch Wspinalni w Kaliszu.
Warte odnotowania są osiągnięcia załogi w sporcie pożarniczym :
–1977 – VI miejsce w klasyfikacji drużynowej na II Wojewódzkiej Spartakiadzie Sportowej Funkcjonariuszy Pożarnictwa,
–1978 – II miejsce w klasyfikacji ogólnej na III Wojewódzkich Zawodach
Sportowych o Puchar Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnej w Kaliszu,
–1978 – I miejsce w III Wojewódzkich Zawodach Sportowo-Pożarniczych,
II miejsce w Turnieju Piłki Siatkowej o Puchar Komendanta Wojewódzkiego
Straży Pożarnych,
–1979 – I miejsce w punktacji zespołowej na IV Wojewódzkich Zawodach
Sportowych o Puchar Przechodni Komendanta Wojewódzkiego Straży Pożarnej,
–1979 – I miejsce w konkurencji piłki siatkowej na IV Wojewódzkich Zawodach Sportowych o Puchar Przechodni Komendanta Wojewódzkiego Straży
Pożarnej,
–1979 – I miejsce w technicznym torze przeszkód grupy IV na II Wojewódzkich Zawodach Sportowo-Pożarniczych woj. Kaliskiego,
–1980 – II miejsce w piłce siatkowej na V Wojewódzkiej Spartakiadzie
Sportowo-Pożarniczej,
–980 – I miejsce w zawodach sportów obronnych o puchar Prezesa ZMG LOK
w Pleszewie,
–1980 – IV miejsce w technicznym torze przeszkód w II Strefowych Zawodach
Sportowo – Pożarniczych,
–1980 – II miejsce w ogólnej punktacji drużynowej dla grupy IV na V wojewódzkich
zawodach sportowo – pożarniczych zorganizowanych w Doruchowie,
119
–1980 – III miejsce w technicznym torze przeszkód dla grupy IV na V wojewódzkich zawodach sportowo – pożarniczych zorganizowanych w Doruchowie,
–1981 – I miejsce w klasyfikacji drużynowej w Rejonowych Zawodach Strzeleckich zorganizowanych z okazji 36 rocznicy wyzwolenia Pleszewa,
–1981 – III miejsce w piłce siatkowej na VI Wojewódzkiej Spartakiadzie Sportowo-Pożarniczej o puchar przechodni Komendanta Wojewódzkiego,
–1981 – II miejsce w tenisie stołowym na VI Wojewódzkiej Spartakiadzie
Sportowo-Pożarniczej o puchar przechodni Komendanta Wojewódzkiego,
–1981 – II miejsce w klasyfikacji ogólnej na VI wojewódzkiej Spartakiadzie
Sportowo-Pożarniczej o puchar przechodni Komendanta Wojewódzkiego,
–1982 – III miejsce w grupie IV na VI Wojewódzkich Zawodach Sportowo
– Pożarniczych,
–1983 – I miejsce w międzyzakładowych zawodach strzeleckich LOK o puchar
700-lecia miasta Pleszewa,
–1983 – II miejsce w konkurencji zespołowej – piłka siatkowa na VII Wojewódzkiej Spartakiadzie Sportowo – Pożarniczej,
–1984 – V miejsce w „Lidze Zakładowej Pracy” w zawodach kręglarskich,
–1985 – II miejsce w sztafecie pożarniczej na III Mistrzostwach Województwa
Kaliskiego,
–1985 – II miejsce w punktacji ogólnej na III Mistrzostwach Województwa
Kaliskiego,
–1986 – III miejsce w turnieju piłki nożnej,
–1986 – I miejsce w indywidualnym turnieju tenisa stołowego.
W miesiącu lutym
2000  roku Komenda była
organizatorem finału turnieju
tenisa stołowego o Puchar
Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP,
w którym I miejsce zajął
strażak tutejszej Komendy
ogn. Leszek Bandosz. Reprezentował on województwo
w Mistrzostwach Polsk i
Straża ków w Ostródzie,
Foto. 23. Wojewódzkie zawody sportowo – pożarnicze (1982  r.) zajmując indy w idua lnie
wysokie VI miejsce. Także
w 2000  roku reprezentacja Komendy w piłce siatkowej brała udział w Turnieju
o Puchar Starosty Słupeckiego, gdzie pomimo silnej obsady zajęła I miejsce.
W roku 2001 funkcjonariusze Komendy Powiatowej Państwowej Straży
Pożarnej w Pleszewie uczestniczyli w eliminacjach i finałach zawodów sportowych organizowanych na terenie województwa wielkopolskiego pod patronatem
Komendy Wojewódzkiej PSP:
–Mistrzostwach Wielkopolski w Tenisie Stołowym,
120
–Mistrzostwach Wielkopolski w Piłce Siatkowej,
–Wielkopolskich Zawodach w Dwuboju Pożarniczym,
–Turnieju Drabiny Hakowej w Śremie,
–Turnieju Piłki Halowej.
W IV kwartale 2001  roku Komenda była organizatorem eliminacji do
Mistrzostw Wielkopolskich Piątek Piłkarskich PSP. Zawody przeprowadzono
w Sali Sportowej Zespołu Szkół Publicznych nr  1 w Pleszewie.
Reprezentacja Komendy uczestniczyła w Turnieju Piłki Halowej o Puchar
Prezesa SITP w Kaliszu, gdzie zajęła II miejsce.
W 2002  roku funkcjonariusze Komendy Powiatowej Państwowej Straży
Komendy Wojewódzkiej PSP: Turniej Piłki Nożnej o Puchar Komendanta Powiatowego Policji w Pleszewie, Mistrzostwa Wielkopolski w Dwuboju Pożarniczym
we Wrześni, Zawody Wspinania przy użyciu drabiny hakowej w Śremie
W 2003  roku funkcjonariusz Komendy Powiatowej Państwowej Straży
Pożarnej w Pleszewie, st. ogn. Leszek Bandosz, zajął w Mistrzostwach Wielkopolski Strażaków w Tenisie Ziemnym w Obornikach I miejsce.
Reprezentacja Komendy startowała w Turnieju Piłki Nożnej o Puchar
Komendanta Powiatowego Policji w Pleszewie zajmując I miejsce.
W roku 2004 funkcjonariusze Komendy Powiatowej Państwowej Straży
Komendy Wojewódzkiej PSP: Mistrzostwa Wielkopolski w Dwuboju Pożarniczym we Wrześni (9 strażaków), Wiosenny Turniej Drabiny Hakowej w Lesznie
(7 strażaków), Mistrzostwa Wielkopolski Strażaków w Tenisie Stołowym w Złotowie (uczestniczyło dwóch strażaków), w II Turnieju Tenisa Ziemnego o Puchar
Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP (I miejsce po raz drugi st. ogn.
Leszek Bandosz), Drużynowe i Indywidualne Mistrzostwa Wielkopolski Strażaków
w Pływaniu (4 strażaków), Mistrzostwa Wielkopolski w Plażowej Piłce Siatkowej w Ślesinie (dwie drużyny po dwóch zawodników), Jesienny Turniej Drabiny
Hakowej w Śremie (7 strażaków). Ponadto reprezentacja Komendy startowała
w Turnieju Piłki Nożnej o Puchar Komendanta Powiatowego Policji w Pleszewie – III miejsce oraz w Turnieju Halowej Piłki Nożnej o Puchar Komendanta
Powiatowego Policji w Pleszewie zajmując I miejsce.
Ważniejsze osiągnięcia sportowe:
1.Puchar Przechodni Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP za
zajęcie I miejsca w Turnieju Tenisa Zimnego
2.Puchar Komendanta Miejskiego PSP w Kaliszu za zajęcie II miejsca w Halowym Turnieju Piłki Nożnej, 2001
3.Puchar Przechodni Wielkopolskiego Komendanta Wojewódzkiego PSP za
zajęcie I miejsca w Turnieju Tenisa Zimnego Oborniki, 2003
4.Puchar za zajęcie I miejsca w Turnieju Piłki Nożnej o Puchar Komendanta
Powiatowego Policji w Pleszewie, wrzesień 2003
121
5.Puchar za zajęcie I miejsca w Turnieju Piłki Nożnej o Puchar Komendanta
Powiatowego Policji w Pleszewie, 2004
6.Puchar Starosty Słupeckiego za zajęcie I miejsca w Turnieju Piłki Siatkowej
zaprzyjaźnionych komend PSP, 2004
7.Puchar za zajęcie III miejsca w Turnieju o Puchar Komendanta Powiatowego
Policji w Pleszewie, 2004
8.Puchar Komendanta Powiatowego PSP w Złotowie za zajęcie III miejsca
w III Indywidualnych Mistrzostwach Wielkopolski Strażaków PSP w Tenisie
Stołowym 2004
9.Puchar za zajęcie II miejsca w IV Zawodach Strzeleckich Władz Samorządowych i Administracji Państwowej Rejonu LOK Pleszew, 2005
W dniu 22 października 2005r. na terenie miasta Pleszewa rozegrane zostały
I Powiatowe Mistrzostwa
w Ratownictwie Medycznym
dla jednostek Krajowego Systemu Ratowniczo-Gaśniczego.
W dniu 26 maja 2006r.
na terenie Pleszewa odbyły się
I Mistrzostwa Wielkopolski
dla załóg PSP. W Mistrzostwach uczestniczyło 15 załóg
z Jednostek Ratowniczo –
Gaśniczych z terenu województwa wielkopolskiego.
I miejsce zajęła druFoto. 24. Zwycięska drużyna I Mistrzostw Wielkopolski
żyna z Jednostki Ratowniczo
w Ratownictwie Medycznym dla załóg PSP
– Gaśniczej w Pleszewie.
W dniach od 30 czerwca do 2 lipca ratownicy z Komendy Powiatowej PSP
w Pleszewie jako zwycięska drużyna I Mistrzostw
Wielkopolski w Ratownictwie Medycznym dla załóg
PSP reprezentowała wojewód z t wo w iel kopolsk ie
w II Mistrzostwach Polski
i Drogow ym Podmiotów
Tworzących i Wspierających
Krajowy System Ratowniczo
– Gaśniczy.
Foto. 25. Sucha Beskidzka 02 lipca 2006  r.
122
Strażacy Komendy Powiatowej PSP w Pleszewie w klasyfikacji generalnej
zajęli wysokie II miejsce.
Komenda była współorganizatorem II Mistrzostw Powiatu Pleszewskiego
w Ratownictwie Medycznym i Drogowym dla jednostek Ochotniczych Straży
Pożarnych włączonych do Krajowego Systemu Ratowniczo – Gaśniczego.
Mistrzostwa zostały rozegrane 30 września 2006  r. na obiektach Miejskiego
Ośrodka Sportu i Rekreacji oraz Ochotniczych Hufców Pracy w Pleszewie 146 .
ŁĄCZNOŚĆ I ALARMOWANIE W STRAŻACH
POŻARNYCH
W celu alarmowania i ostrzegania strażaków i ludności na wypadek
pożaru, katastrofy, czy innej klęski żywiołowej wykorzystywano takie urządzenia
jak: gongi i dzwony, bekadła, sygnałówki, tyfony i syreny ręczne czy elektryczne.
Jeszcze w 1967  r. do alarmowania straży wykorzystywano trąbkę (sygnałówkę)
w następujących miejscowościach. – Wierzchy, Grodzisko, Niniew, Wieczyn,
Karsy i Suchorzew 147.
W miastach organizacją współdziałania straży pożarnych zajmowały się
garnizony pożarnicze. Ta forma organizacyjna nie odpowiadała potrzebom powiatów, dlatego ten problem jednolitej dyspozycji siłami i środkami straży pożarnych
rozwiązano w 1955  r. przez utworzenie punktów alarmowo – dyspozycyjnych
w komendach powiatowych, miejskich, wojewódzkich i w Komendzie Głównej
Straży Pożarnej. Na potrzeby łączności alarmowej i dyspozycyjnej Komenda
Główna przy udziale resortu łączności spowodowała włączenie już istniejących
telefonów i montaż 6 tysięcy skrzynek alarmowo-sygnalizacyjnych w tych wsiach,
przez które przebiegają tory telefoniczne. Zaczęto wprowadzać na wyposażenie
jednostek straży radiostacje i radiotelefony.
Zasady prowadzenia korespondencji radiowej zostały uregulowane zarządzeniem nr  17 Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia 24 listopada
1971  roku 148 .
W 1962  r. system alarmowy straży pożarnych na terenie powiatu stanowiło 7 syren elektrycznych znajdujących się w bazach operacyjnych. 13 jednostek
posiadało syreny ręczne, pozostałe jednostki jako środki alarmujące posiadały
tyfony, trąbki, bekadła, w dwóch jednostkach Rudzie Wieczyńskiej i Niniewie
alarm ogłaszany był dzwonem ręcznym. Na ogólną ilość 123 miejscowości punkt
alarmowo-dyspozytorski posiadał łączność telefoniczną z 68 miejscowościami,
w tym całodobowo tylko z 32 miejscowościami. W 5 miejscowościach zamontowane były skrzynki alarmowe. W celu poprawy łączności alarmowej planowano
zamontowanie skrzynek alarmowych w 40 miejscowościach. Punkt alarmowodyspozytorski wyposażony był w centralkę telefoniczną ręczną. Łączność z jed146. J.  Woldański, D, Łuniewska, 50  lat zawodowego pożarnictwa.
147. Materiały autora.
148. L.  Wargocki, Łączność w strażach pożarnych, Warszawa 1979, s.  23-24.
123
nostkami OSP odbywała się poprzez centralę telefoniczną ręczną w Pleszewie
i centralki ręczne, nie zawsze obsługiwane całodobowo, zlokalizowane w urzędach pocztowych na terenie powiatu, a następnie do prywatnego telefonu wsi,
przeważnie jednego, znajdującego się u sołtysa. W celu przyspieszenia uzyskania
połączenia, zamawianie rozmowy do celów alarmowych odbywało się na hasło
„RATUNEK” 149.
W celu poprawy systemu alarmowania jednostek OSP w latach 1962 –
1965 gromadzkie rady narodowe zakupiły i zainstalowały 17 syren alarmowych
elektrycznych. W celu poprawy łączności telefonicznej zamontowano 54 skrzynki
alarmowe, pobudowano 6  km linii telefonicznej oraz założono 3 aparaty telefoniczne. Na lata następne planowano wybudować 11,5  km linii telefonicznej do
5 miejscowości przez Wojewódzką Komendę Straży Pożarnych ze środków PZU 150.
W 1972 na wyposażenie wprowadzono łączność radiową na bazie radiostacji lampowych. Korespondencje można było rozpocząć po rozgrzaniu się lamp
radiostacji i przejściu urządzeniem na pracę. Łączność z punktem alarmowo
– dyspozytorskim mogły nawiązać jednostki OSP wyposażone w radiostacje
samochodowe lampowe. Nazewnictwo (kryptonimy) w sieci łączności radiowej
zmieniano co kilka lat, oto nazwy z początkowego okresu: Poznań – /Rogatka,
Bajkał, Filar/, Pleszew – /Runda, Tlen, Płoza/, PKSP Pleszew /F-197, F-198, F-199/,
OSP Dobrzyca – /F-200/, OSP Gołuchów – /F-201/, OSP Chocz – /F-202/, OSP
Sowina Błotna otrzymała radiostacje w 1986  r. – /F-203/. Na wyposażeniu stanowisk kierowania były radiotelefony stacyjne FM-325, natomiast w pojazdach
pożarniczych stosowano radiotelefony FM-302 (lampowe) a następnie tranzystorowe R-2431 i R-2432. W użytkowaniu były także radiotelefony przenośne R-4431.
POŻARY I INNE MIEJSCOWE ZDARZENIA
Statystyka pożarów 1958 – 1973
Gminy
Chocz
Miejscowości
Brudzewek
Chocz
Józefów
Kaźmierka N.
Kaźmierka S.
Kuźnia
Kwileń
Niniew
Nowolipsk
Ilość pożarów w latach
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72
-
1
1
2
2
1
1
1
1
1
1
-
-
1
1
2
1
1
2
2
-
2
1
1
-
1
1
-
2
1
1
1
-
1
1
1
1
1
-
2
-
1
1
2
1
1
1
1
-
149. Relacja ze zbiorów autora
150. Archiwum KPPSP w Pleszewie. Informacja z działalności KPSP za lata 1960 – 1965.
124
73
2
1
2
-
Gminy
RAZEM
Czermin
RAZEM
Dobrzyca
RAZEM
Gołuchów
Miejscowości
Olesiec S.
Olesiec N.
Piła
---Broniszewice
Czermin
Grab
Łęg
Mamoty
Marszew
Pieruchy
Pieruszyce
Skrzypnia
Wieczyn
Wola Duch.
Żbiki
Żegocin
---Augustynów
Czarnuszka
Dobrzyca
Galew
Izbiczno
Karmin II
Karminiec
Koźminiec
Lutynia
Nowy Świat
Polskie Ol.
Ruda
Sośnica
Strzyżew
Trzebin
Trzebowa
---Bielawy
Bogusławice
Bronów
Czechel
Czerminek
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72
73
0
1
1
5
4
1
5
1
2
2
-
-
-
-
1
-
-
-
-
1
1
3
1
1
2
2
2
1
-
4
3
1
1
3
1
1
1
1
1
3
-
5
2
1
3
0
-
-
1
9
1
2
1
-
1
1
4
1
1
-
-
-
1
-
4
2
-
3
1
1
1
3
1
-
1
6
1
1
1
-
2
1
1
5
1
1
2
-
1
3
1
1
2
1
-
-
-
-
-
-
-
-
1
3
1
1
1
1
4
1
1
1
3
-
1
1
7
2
1
2
1
2
8
1
1
1
1
1
1
6
-
2
3
1
1
1
1
7
1
1
2
2
1
7
1
3
6
1
1
2
1
1
2
-
1
3
1
1
2
2
1
2
5
-
2
1
8
1
1
1
3
1
1
3
1
1
7
-
1
1
5
0
1
1
1
1
4
-
125
Gminy
Miejscowości
Gołuchów
Janków
Jedlec
Kajew
Karsy
Krzywosądów
Kucharki
Kuczków
Pleszówka
Popówek
Szkudła
Tursko
Tursko Bogus
Wszołów
Żychlin
RAZEM ---Gizałki
Białobłoty
Czołnochów
Gizałki
Kol Obor.
Kol. Ostrows.
Leszczyca
Nowa Wieś
Orlina D.
Orlina M.
Ruda Wiecz
Studzienka
Szymanowice
Śnietnia
Świerczyna
Tomice
Wierzchy
Wronów
RAZEM ---Pleszew Baranówek
Borucin
Bógwidze
Bronów
Brzezie
Chorzew
126
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72
1
1
-
1
1
-
1
2
-
1
3
1
1
-
-
1
1
-
1
-
1
2
-
1
1
-
1
-
-
-
-
-
-
- 2 1
- - - 2 - 2 7 10 4
- - 3
- - - - - - - - 1
2 - 1 - - - - - - 2 - 1 1 - - - 1 - - - 1
1 - 1 1 7 4 5
1
1
1
7
1
2
1
1
1
3
9
-
1
8
1
2
1
1
1
6
1
1
2
2
1
1
4
3
1
1
1
1
4
-
1
-
-
1
-
1
1
-
1
1
2
1
1
1
1
7
1
-
3
1
1
1
3
6
1
-
3
1
2
3
1
1
8
1
-
-
1
1
1
1
2
1
-
1
1
1
-
-
-
-
-
-
-
1
2
3
2
1
1
1
1
1
7
1
1
-
1
1
2
1
1
1
1
4
1
-
1
1
2
2
6
1
1
1
3
-
0
2
1
3
1
1
73
1
1
1
1
5
1
1
1
1
1
2
7
-
Gminy
Miejscowości
Cieśle
Dobra N.
Grodzisko
Koryta
Korzkwy
Kowalew
Lenartowice
Lubomierz
Ludwina
Nowa Wieś
Pacanowice
Pardelak
Piekarzew
Pleszew
Propoków
Rokutów
Sowina
Sowina Błot.
Suchorzew
Taczanów
Taczanów I
Zawady
Zawidowice
Zielona Ł.
RAZEM ---RAZEM
POWIAT
Spalonych
budynków
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72
-
1
1
1
-
1
2
4
-
1
-
-
-
-
2
1
2
1
6
-
-
1
1
-
1
-
1
1
1
-
1
-
1
-
-
2
-
2
-
3
3
1
1
-
1
-
1
-
1
-
-
-
-
-
2
-
1
-
-
4 23 1
5
-
8
8
4
-
-
-
2
1
1
4
1
10
1
6
8
- - 2
- - 1 1
- - - - - 2 - 3 3
- 1
- 1
1 - 1 - 2
- - - 1
- 8 13
1
1
1
5
1
10
1
1
1
6
1
10
1
5
1
9
73
1
2
1
4
1
1
9
23 49 19 29 - 38 25 20 28 38 35 33 26 37 21 29
15
Źródło: Archiwum Miasta i Gminy Pleszew. Informacja z pożarów KPSP za lata 1958 – 1973.
Wśród wielu poważnych akcji ratowniczo – gaśniczych w tamtym czasie
należy wymienić chociaż takie akcje jak:
–11. 07. 1959. 100 – wiatrak w Choczu własność Jana Buda i Malinowskiego,
–28. 08. 1960  r. 1230 – las na Kaźmierce Nowej 10  ha, młodnik 14 letni, 33 ule.
Jednostki biorące udział w akcji: „Km”: Białobłoty, Niniew, Ruda Wieczyńska, Wronów, „Kr” Józefów, „S”: Chocz, Pleszew, Jarocin, Miłosław, „ZSP”
Kalisz. Ponadto udział brało; wojsko, ludność cywilna, autocysterny z MPGK
z Pleszewa.
–16. 05. 1963  r. pożar na ul. Poznańskiej 3 – pralnia chemiczna
–30. 05. 1963  r. godz. 1050 – pożar lasu w Kaźmierce Nowej, Łukom oddz. 223
i 231, Jednostki, które brały udział w akcji: „Km”: Białobłoty, Józefów, Lisew,
127
Wronów, Ruda Wieczyńska, „S”: Chocz, Pleszew, Zagórów, Broniszewice,
Pyzdry, Kowalew, Dobrzyca, Jarocin, Słupca, Rychwał, Grodziec, Gołuchów,
Nowe Miasto, „ZSP” – Kalisz, Konin, Jednostka Wojskowa. Użyto 7150 mb
węży, 22 samochody, z tego 7 SBA, 18 motopomp, 3 sikawki ręczne, spaleniu
uległo 6,12  ha.
–23. 07 1963  godz. 8 45 – pożar budynków mieszkalnych i gospodarczych
w Gizałkach. Właściciele obiektów: Glapa, Smura, Jóźwiak, Taczanowski,
Grzegorzewski, Dackiewicz, Celer, Bystrzycki. Do działań gaśniczych użyto:
3 beczkowozy SBA, 1  GA, 11 motopomp, 3 samochody zastępcze, 4760 mb
węża, 1 sikawkę ręczną. Łączna kubatura spalonych budynków 313  m 3 ,
częściowo spalonych 955m3.
–27. 11. 1967  r. godz. 420 – pożar budynku gospodarczego – obory w Oleścu.
W spalonym obiekcie znaleziono zwłoki właścicieli: Marcina i Stefanii Musiałów. Pożar gasiły jednostki: „Krm” Kwileń i „S” Pleszew.
–19. 02. 1968  r. godz. 18 02 – pożar 21 stodół w Choczu przy ul. Zagórowskiej.
Jednostki, które brały udział w akcji: „S”- Chocz, Broniszewice, Pleszew,
Gizałki, „Krm” – Kwileń, Ruda Wieczyńska, Tomice, „Km” – Grab, Niniew,
Brudzewek, Żegocin, Józefów. Użyto 1535 mb węży, Udział brało121 strażaków
OSP i 1 z ZSP. Pożar powstał wewnątrz stodoły u Stanisława Fagasińskiego.
–19. 04. 1968  r. – pożar lasu w Grabiu na powierzchni 1,68  ha. W akcji gaśniczej udział brało 12 jednostek OSP i JW z Jarocina.
–23. 03. 1969  r. godz. 2150 – pożar świetlicy na piętrze KPMO przy ul. Kochanowskiego. Pożar gasiło 5 jednostek OSP: Pleszew, Pleszew, Dobrzyca, Gołuchów, Sowina Błotna i ZSP z Kalisza i Ostrowa oraz JW.
–1. 08. 1969  r. godz. 1545 – pożar zboża PGR Taczanów, „S” – 7 jednostek,
„M” – 4 jednostki, jedna kompania żołnierzy z JW, polewaczka z MPGK.
–21. 01. 1970  r. – pożar sali gimnastycznej w Pleszewie, gdzie nie dopuszczono
do spalenia się konstrukcji drewnianej budynku.
–01. 05. 1970  r. – pożar stodoły w Zielonej Łące, gdzie uratowano trzy budynki
mieszkalne.
–29. 05. 1970  r. – pożar w Dobrzycy, gdzie uratowano trzy budynki mieszkalne.
–6. 08. 1971  r. – pożar stodoły u Józefa Szymankiewicza w Choczu.
–8. 05. 1972  r. godz. 340 – pożar stodół w zwartej zabudowie przy ul. Grodzieckiej w Choczu, spaleniu uległo 16 budynków drewnianych należących do
22 właścicieli: Jan Matuszczak, Stefan Woldański, Jan Wolniewicz, Bogumiła
Sokalska, Roman Dyczkowski, Bogumił Michniacki, Władysław Synoracki,
Bronisław Piasecki, Czesław Dobrzański, Antoni Czajczyński, Franciszek
Kozłowicz, Wawrzyn Dutkowiak, Czesław Pietrzak, Andrzej Nuszkiewicz,
Antoni Grzempka, Zofia Czajczyńska, Edmund Mroziński, Cyprian Płonecki,
Jan Woldański, Edmund Heronimczak, Jan Wachowiak, Michał Jagodziński.
Pożar gasiły jednostki z Chocza GM8, Józefowa, Pleszewa 2 x GSBAM8,
Kwilenia.
–1. 05. 1973  r. od godz. 1735 do 2.05.1973  r. do godz. 16 00. paliły się stodoły
drewniane kryte słomą i dachówką w zwartej zabudowie w Choczu. Jed-
128
nostki biorące udział w akcji: „S” – Chocz, Broniszewice, Pleszew, Gołuchów,
Sowina Bł., Gizałki, Dobrzyca, Łomów, Zagórów, Rychnów, Stawiszyn, „M”
– Kwileń, Józefów, Kuźnia, Niniew, Żegocin, Grodzisko, Ruda Wieczyńska.,
Wronów. Razem 19 sekcji, 149 osób, 19 motopomp, 4220 mb węża. Zużyto
1025 litrów paliwa do motopomp. Łączna kubatura pożaru 5526  m3. Obiekty
były własnością 23 osób: Józef Wostalewicz, Józef Szymkowicz, Stanisław
Kozłowicz, Roman Czajczyński, Jerzy Czajczyński, Jan Woldański, Michał
Jagodziński, Edmund Sokalski, Józef Adamkiewicz, Stanisław Kostanowicz,
Edmund Woldański, Andrzej Synoracki, Józef Drobniewski, Józef Matuszak,
Józef Mroziński, Antoni Czajczyński, Ignacy Błażejak, Stanisław Tołstołucki,
Bogumił Gierałka, Jan Buda, Jan Kostanowicz, Walentyna Czajczyńska –
obora i stodoła 151.
–2. 03.1976  r. o godz. 2215- pożar budynku restauracji z hotelem „Parzybroda”
w Brzeziu. Udział brało 8 jednostek.
–1976  r. – pożar lasu w Leśnictwie Jarantów 1976  r. na powierzchni 44  ha.
Udział brało 26 jednostek.
–kwiecień 1976  r. – udział w akcji podczas pożaru magazynów w Szczypiornie.
Straty wyniosły wówczas 15  milionów złotych.
–maj 1976  r. – likwidacja pożaru w Zakładach Młynarskich w Pleszewie, gdzie
uratowano majątek wartości 35  milionów złotych.
–listopad 1977  r. – gaszenie pożaru Suszarni Pasz w Czerminku. Uratowano
600 ton paszy o wartości 2  miliony złotych .
–03. 06.1992  r. godz. 1415 – pożar lasu w Orlinie Dużej na powierzchni 773  ha.
–sierpień 1992  r. – udział w gaszeniu pożaru w Kuźni Raciborskiej, gdzie
pożarem objęte było ca 8000  ha.
–1992  r. – udział w gaszeniu pożaru lasu w Żaganiu
–…………… – gaszenie pożaru wytwórni zniczy w Pleszewie
–…………… – gaszenie pożaru wytwórni zniczy w Pleszewie
–01. 10. 2005  r. o godz. 130 – pożar wytwórni zniczy w Choczu.
W roku 2001 jednostki ochrony przeciwpożarowej powiatu pleszewskiego
uczestniczyły w likwidacji 419 zdarzeń, co w porównaniu z rokiem 2000 stanowi spadek o ponad 1,2  % . Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 17,66  %
(74 zdarzenia) a ich liczba w porównaniu z rokiem 2000 zmalała o 36,8  % (tj.
43 pożary). Największą grupę stanowiły pożary małe (93, 24  %). W roku 2001
nie zanotowano pożarów dużych (1 w roku 2000). W grupie pożarów średnich
nastąpił spadek o 62,5  % (8 w roku 2000 do 5 w roku 2001). Najwięcej pożarów zanotowano w miesiącach wiosenno-letnich. Liczba miejscowych zagrożeń
wyniosła 339 (co stanowi 80,90  % ogółu interwencji). W porównaniu z rokiem
2000 zwiększyła się o 11,5  % tj. 35 zdarzeń.
151. Archiwum Miasta Pleszewa (AMP), Znak akt, SW.V.RO.II-1, Urząd Powiatowy w Pleszewie
Powiatowa Komenda Straży Pożarnych, Dochodzenia popożarowe 1958 – 1964., AMP,
SW.V.  RO-1, UP w PKSP, dochodzenia popożarowe 1965 – 1969. AMP, Poż.III -53, Prezydium
Powiatowej Rady Narodowej w Pleszewie PKSP, dochodzenia popożarowe 1972,1971,1970.,
AMP, Poż. III -53, Urząd Powiatowy w Pleszewie PKSP, dochodzenia popożarowe 1973.,
129
uczestniczyły w likwidacji 488 zdarzeń, co w porównaniu z rokiem 2001 stanowi
wzrost o blisko 17%. Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 21,52  % (105 zdarzenia), a ich liczba w porównaniu z rokiem 2001 wzrosła o 41,89  %. Największą
grupę stanowiły pożary małe (84,76  %). W roku 2002 nie zanotowano pożarów
dużych . W grupie pożarów średnich nastąpił wzrost o 320% (5 w roku 2001 do
16 w roku 2002). Najwięcej pożarów zanotowano w miesiącach letnich. Liczba
miejscowych zagrożeń wyniosła 377 (co stanowi 80,90  % ogółu interwencji).
W porównaniu z rokiem 2001 zwiększyła się o 11,20  % tj. 38 zdarzeń.
wzrost o ponad 12%. Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 47,90  % (262 zdarzenia), a ich liczba w porównaniu z rokiem 2002 wzrosła o 149,52  %. Największą
grupę stanowiły pożary małe (88,55  %). W roku 2003 nie zanotowano pożarów
dużych. W grupie pożarów średnich nastąpił wzrost o 87,50% (z 16 w roku 2002
do 30 w roku 2003). Najwięcej pożarów zanotowano w miesiącach: marzec (54),
sierpień (46) i kwiecień (37). Liczba miejscowych zagrożeń wyniosła 279 (co stanowi 51,00  % ogółu interwencji). W porównaniu z rokiem 2002 zmniejszyła się
o 26  % tj. 98 zdarzeń.
spadek o ponad 16,45%. Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 33,92  %
(155 zdarzeń), a ich liczba w porównaniu z rokiem 2003 zmalała o 42,37  %. Największą grupę stanowiły pożary małe (94,84  %). W roku 2004 zanotowano 1 pożar
duży. Najwięcej pożarów zanotowano w miesiącach: kwiecień (19), sierpień (33)
i wrzesień (27). Liczba miejscowych zagrożeń wyniosła 295 (co stanowi 64,55  %
ogółu interwencji). W porównaniu z rokiem 2003 wzrosła o 16.
spadek o ponad 7,2%. Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 30,66  % (130 zdarzeń), a ich liczba w porównaniu z rokiem 2004 zmalała o 19,23  %. Największą
grupę stanowiły pożary małe (118, 90,76%). W roku 2005 zanotowano 3 pożary
duże. Najwięcej pożarów zanotowano w miesiącach: kwiecień (15), lipiec (15), sierpień (17) i wrzesień (13). Liczba miejscowych zagrożeń wyniosła 286 (co stanowi
67,45  % ogółu interwencji) i utrzymała się na poziomie roku 2004.
uczestniczyły w likwidacji 788 zdarzeń, co w porównaniu z rokiem 2005 stanowi wzrost o ponad 85,8%. Z ogólnej liczby zdarzeń pożary stanowiły 15,99  %
(126 zdarzeń), a ich liczba w porównaniu z rokiem 2005 zmalała o 3,17  %.
Największą grupę stanowiły pożary małe – 116 zdarzeń, co stanowi 92,06%
wszystkich pożarów. W roku 2006 zanotowano 2 pożary duże (stodoło – obora
w miejscowości Czechel, gm. Gołuchów oraz oboro-udojnia w miejscowości Augustynów, gm. Dobrzyca). Najwięcej pożarów wystąpiło w miesiącach: lipcu (31),
kwietniu (18) i maju (12). Liczba miejscowych zagrożeń wyniosła 648 (co stanowi
130
82,23  % ogółu interwencji). W grupie tej nastąpił bardzo duży wzrost zdarzeń
bo aż o 362 tj. 126,57  % 152 .
Czermin
Dobrzyca
Gizałki
Gołuchów
Blizanów
Stawiszyn
Mycielin
Pleszew
1975
1976
1977
1978
1979
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
Chocz
Rok
Razem
Pow.
Pleszewski
Statystyka pożarów na terenie KR Pleszew od 1975  r.
18
39
35
47
57
54
45
72
62
80
59
74
37
35
48
85
67
102
3
7
3
7
5
12
4
4
5
5
6
11
2
3
6
6
5
14
------------5
5
8
9
9
10
1
----------10
-----2
------------10
8
8
20
7
10
3
4
3
8
12
6
5
10
4
9
9
4
-------
2
10
8
9
10
13
9
14
21
7
11
10
-------
2
4
3
2
7
4
5
8
3
11
4
10
-------
1
3
6
8
7
6
10
5
9
6
6
--------
7
13
15
15
15
12
16
26
24
39
23
23
20
19
26
50
46
66
W latach od 1975 do 1986 gminy Czermin i Gizałki należały do rejonu Jarocin, a Dobrzyca
do rejonu Krotoszyn. W latach od 1987 do 1992 gmina Dobrzyca należała do rejonu
Krotoszyn, a gminy Gołuchów, Blizanów, Stawiszyn i Mycielin do rejonu Kalisz.
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie. Informacja z pożarów za lata 1975 – 1992.
Czermin
Dobrzyca
Gizałki
Gołuchów
Pleszew
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Chocz
Rok
Razem
Pow.
Pleszewski
Statystyka pożarów na terenie KP Pleszew od 1993  r.
84
119
160
132
126
127
146
9
10
15
13
10
9
12
7
7
14
9
11
8
16
4
6
17
9
9
13
15
7
23
10
10
19
11
19
11
15
11
13
12
14
18
46
58
93
78
65
72
66
152. Na podstawie sprawozdań rocznych Komendanta Powiatowego PSP.
131
Czermin
Dobrzyca
Gizałki
Gołuchów
Pleszew
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Chocz
Rok
Razem
Pow.
Pleszewski
117
74
105
262
155
130
126
101
12
7
5
22
20
11
6
8
8
7
9
26
15
14
12
8
10
6
13
13
15
7
18
10
12
10
15
55
30
36
10
2
10
7
4
28
11
14
18
14
65
37
59
118
64
48
62
59
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie. Informacja z pożarów za lata 1993 – 2007.
Czermin
Dobrzyca
Gizałki
Gołuchów
Pleszew
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
Chocz
Rok
Razem
Pow.
Pleszewski
Statystyka miejscowych zagrożeń na terenie KP Pleszew od 1993  r.
42
68
119
175
265
168
163
304
339
337
280
295
286
587
1803
1
5
5
10
8
9
7
28
12
27
29
14
12
45
53
1
6
11
5
21
13
7
26
21
36
18
21
18
53
97
2
3
7
6
12
11
14
21
31
24
14
16
19
23
183
1
2
9
10
17
19
8
15
20
10
23
20
24
34
55
5
10
10
20
29
16
29
31
67
67
39
43
35
54
173
32
42
77
124
178
100
98
183
188
213
157
181
178
378
1242
Wzrost ilości miejscowych zagrożeń w latach 2006 i 2007 wynika z włączenia do działań
ratowniczych zastępu ratowniczego na karetce medycznej i kwalifikacji wszystkich wyjazdów
tego zastępu (włącznie z wyjazdami do zachorowań, po krew czy przewozy chorych do innych
szpitali) jako miejscowe zdarzenia.
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie. Informacja ze zdarzeń za lata 1993 – 2007.
132
Aneks źródłowy do rozdziału III
KIEROWCY OSP
Koszty związane z zatrudnianiem kierowców w jednostkach OSP spoczywały
na budżetach tych jednostek. Od 1960  r. zadania związane z kosztami utrzymania, wyposażania i zatrudniania kierowców w jednostkach OSP przejęły PKSP.
Stanowisko:
r – robotnik, k – kierowca
Lp.
Nazwisko i imię
m. k. – mechanik kierowca
Nazwa OSP
1 Baranowski Zenon
01.10.1980 –
R – Kuchary
2 Baranowski Zenon
01.05.1983 –
R – Kuchary
3 Baranowski Zenon
01.09.1985 –
M. k. – Kuchary
4 Bartoszczyk Stanisław 02.01.1976 – 20.09.1980
K – Słuszków
5 Budny Józef
02.01.1978 – 31.01.1983
R – Chocz, /cały etat/
6 Chwałkowski Czesław 03.12.1985 –
M. k. – Sowina Błotna
7 Chwałkowski Czesław 01.01.1990 –
K – Sowina Błotna
8 Cieślak Józef
01.01.1990 –
K – Żegocin
9 Czajczyński Krzysztof 02.08.1982 – 29.02.1984
R – Stawiszyn, /cały etat/
10 Czajczyński Krzysztof 01.09.1985 – 16.02.1986
M. k. – Stawiszyn
11 Dobrzański Henryk
01.09.1979 – 31.05.1980
K – Chocz, /cały etat/
12 Dymbkowski Eugeniusz 01.10.1980 –
R – Słuszków
13 Dymbkowski Eugeniusz 01.05.1983 –
R – Słuszków
14 Dymkowski Eugeniusz 01.09.1985 –
M. k. – Słuszków
15 Fingas Antoni
01.05.1983 –
R – Pruszków
16 Fingas Antoni
01.09.1985 –
M. k. – Pruszków
17 Gorzkiewicz Jan
01.09.1985 –
M. k. – Blizanów
18 Górczyński Henryk
01.09.1985 –
M. k. – Chocz
19 Grabka Kazimierz
01.03.1984 –
K – Zbiersk
20 Grabka Kazimierz
01.09.1985 – 01.04.1986
M. k. – Zbiersk
21 Hibner Henryk
01.05.1985 –
M. k. – Wronów
22 Jamborski Władysław 02.01.1978 –
K – Sowina Błotna
R – Sowina Błotna
25 Jerysz Stanisław
15.02.1978 –
K – Stawiszyn
Robotnik zaplecza technicznego
26 Jerysz Stanisław
15.02.1978 – 01.06.1982 pojazdów samochodowych oraz
kierowca – Stawiszyn /cały etat/
27 Kołaczek Jerzy
02.01.1978 –
K – Pruszków
Kołaczek Jerzy
01.10.1980 –
R – Pruszków
28
/ Fingas Antoni
29 Kościański Henryk
01.01.1990 –
K – Czermin
30 Kowalewicz Marian
01.10.1980 –
R – Krzywosądów
Okres zatrudnienia
(od, do)
133
Lp.
Nazwisko i imię
Okres zatrudnienia
(od, do)
31
32
33
34
35
36
37
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
48
49
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
Kowalewicz Marian
Kowalewicz Marian
Kozik Henryk
Kozik Henryk
Kozik Henryk
Kozioł Józef
Kozioł Józef
Kozioł Józef
Kozłowski Edmund
Kozłowski Edmund
Kozłowski Edmund
Kuliński Stanisław
Kwaśniewski Krzysztof
Kwitowski Teofil
Machanek Tadeusz
Machanek Tadeusz
Małecki Jan
Małgowski Krzysztof
Marecki Henryk
Marecki Henryk
Marecki Henryk
Matusiak Lucjan
Matuszak Jan
Matuszczak Jan
Matysiak Lucjan
Nawrocki Jerzy
Nowaczyk Zbigniew
Pabisiak Zdzisław
Pabisiak Zdzisław
Pabisiak Zdzisław
Rachwał Tadeusz
Ratajczyk Edmund
Rogacki Stanisław
Skowroński Antoni
Sobczak Leszek
Sobczak Leszek
Sobczak Leszek
Solarczyk Mirosław
Solarczyk Mirosław
01.05.1983 –
01.09.1985 –
02.01.1978 –
01.10.1980 –
01.05.1983 –
30.05.1979 –
01.10.1980 –
01.05.1983 – 01.07.1985
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.09.1985 –
01.12.1985 –
01.01.1990 –
01.12.1989 –
10.08.1978 –
01.10.1980 –
01.09.1985 –
01.12.1983 – 01.12.1985
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.09.1985 –
01.10.1980 –
01.01.1983 –
01.09.1985 – 01.04.1986
01.09.1985 –
01.01.1990 –
01.01.1990 –
02.01.1978 –
01.10.1980 –
01.05.1983 –
02.01.1978 –
01.12.1985 –
01.02.1990 –
01.01.1990 –
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.09.1985 –
01.10.1980 –
01.05.1983 –
134
Stanowisko:
Nazwa OSP
R – Krzywosądów
M. k. – Krzywosądów
K – Zbiersk
R – Zbiersk
R – Zbiersk
K – Jastrzębniki
R – Jastrzębniki
R- Jastrzębniki
R – Rychnów
R – Rychnów
M. k. – Rychnów
M. k. – Jarantów
K – Chocz
K – Gizałki
K – Pólko-Ostrówek
R – Pólko-Ostrówek
M. k. – Stawiszyn
R – Dzierzbin
R – Dzierzbin
M. k. – Dzierzbin
R – Rokutów
R – Pólko-Ostrówek
M. k. – Pólko-Ostrówek
M. k. – Rokutów
K – Broniszewice
K – Grab
K – Blizanów
R – Blizanów
R – Blizanów
K – Pólko-Ostrówek
M. k. – Kościelna Wieś
K – Kuźnia
K – Rokutów
R – Kuźnia
R – Kuźnia
M. k. – Kuźnia
R – Gołuchów
R – Gołuchów
Lp.
70
71
72
73
74
75
76
77
78
79
80
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
Okres zatrudnienia
(od, do)
Nazwisko i imię
Solarczyk Mirosław
Spychaj Ignacy
Szukalski Marian
Tyl Zygmunt
Tyl Zygmunt
Tyl Zygmunt
Tyl Zygmunt
Tyl Zygmunt
Urbaniak Zbigniew
Urbaniak Zygmunt
Urbaniak Zygmunt
Urbaniak Zygmunt
Walczak Zenon
Wasielewski Krzysztof
Waszak Henryk
Woldański Henryk
Woldański Jan
Woldański Jan
Woldański Jan
Woldański Jan
Woldański Jan
01.09.1985 –
01.01.1990 –
01.01.1990 –
02.01.1978 – 31.12.1990
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.09.1985 –
01.01.1990 –
31.08.1987 – 01.01.1990
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.01.1990 –
01.05.1986 –
01.02.1990 –
01.09.1985 –
01.01.1984 –
01.10.1980 –
01.05.1983 –
01.09.1985 –
01.01.1990 –
01.01.1990 –
Stanowisko:
Nazwa OSP
M. k. – Gołuchów
K – Czermin
K – Wierzchy
K – Kwileń
R – Kwileń
R – Kwileń
M. k. – Kwileń
K – Kwileń
K – Kuźnia
R – Kowalew
R – Kowalew
K – Kowalew
M. k. – Stawiszyn
K – Wronów
M. k. – Jastrzębniki
R – Chocz
R – Chocz
R – Chocz
M. k. – Chocz
K – Chocz
K – Chocz
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie, syg. RK-120, wydział organizacyjno kadrowy, umowy
o pracę, kierowcy OSP za lata 1978-1985.
WYKAZ OSÓB PRACUJACYCH W ZAWODOWYM
POŻARNICTWIE
1 Adamkiewicz Florian ogn.
2 Antczak Andrzej st. ogn.
Okres zatrudnienia
(od, do)
01.05.1976 – 05.11.1988
– 30.11.1994
3 Balcer Henryk st. ogn.
1.02.1956 – 06.01.1974
4
5
6
7
01.04.1989 – 25.05.1991
18.06.1979 – 31.07.1982
15.05.1976 –
01.03.1964 – 31.05.1964
Lp.
Nazwisko i imię, stopień
Balcer Jan st. str.
Bednarek Mirosław st. str.
Będziński Hieronim str.
Biniak Jan
8 Buś Wiesław st. str.
9 Bruź Jan, st. ogn.
15.12.1978 – 15.05.1981
– 31.08.1992
Stanowisko
mechanik-kierowca
d-ca zastępu
starszy podoficer
ds. operacyjnych
przodownik roty
junak, przodownik roty
przodownik roty
kierowca samochodowy
junak, pomocnik
przodownika roty
ratownik
135
Lp.
10 Bystrzycki Adam
11 Ciecierski Maciej str.
12 Cierniak Feliks
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Cierniak Janusz st. ogn.
Cierniak Jan st. ogn.
Dajczak Krzysztof str.
Dominiak Kazimierz str.
Dutkiewicz Andrzej
st. kpr. poż.
Figaniak Halina st. sekc.
Frąszczak Andrzej ogn.
Garcon Jacek st. str.
Garcon Witold plut.
Okres zatrudnienia
Stanowisko
(od, do)
1.07.1990 – 30.09.2006 operator sprzętu specjalnego
01.05.1989 – 24.05.1989 pomocnik przodownika roty
podanie o pracę
z 23.05.1991r.
01.08.1981 – 29.02.2000 operator sprzętu specjalnego
1.04.1990 –
operator sprzętu specjalnego
15.09.1988 – 31.03.1989
dyspozytor
15.12.1978 – 01.05.1981
junak, pomocnik roty
01.10.1988 – 14.03.1992
mechanik-kierowca
01.04.1976 – 30.12.1992
24.04.1989 – 21.08.2000
02.01.1975 – 30.03.1980
09.11.1974 – 31.12.1978
starszy dyspozytor
starszy ratownik kierowca
dyspozytor
kierowca
st. pod.
d/s kwatermistrzowskich
dyspozytor
22 Jopp Maria – st. str.
01.08.1970 – 31.03.1976
23 Kałużny Andrzej str.
Kaźmierczak Krzysztof
24
plut. poż.
25 Kiełbasa Arkadiusz st. ogn.
26 Kiełbasa Marek st. str.
Kikowska Krystyna
27
Kpr. poż.
01.09.1975
28 Kikowski Stefan ppłk. poż.
01.021956 – 31.03.1989
29
30
31
32
Klakulak Marian st. ogn.
Kłakulak Sławomir str.
Kokot Marek ogn.
Kolanowski Marian st. ogn.
– 31.08.1992
01.07.1984 – 31.03.1985
01.06.1998 – 04.09.2000
01.04.1958 – 19.06.1986
33 Kowański Edmund st. ogn.
24.10.1974 – 25.10.1994
34 Kowański Tadeusz st. ogn.
13.2.1984 – 31.03.2001
35 Kucharski Roman Kpr. poż.
01.12.1972 – 30.06.1975
36
37
38
39
Kuliński Roman str.
Kuźniacki Zbigniew str.
Langner Stanisław str.
Lech Zenon str. kand.
01.02.1976 – 30.04.1977
16.09.1988 – 21.08.1989
16.03.1985 – 09.05.1987
05.05.1974 – 15.06.1974
40
Lewandowski Gerard
st. ogn.
10.10.1949 – 01.01.1963
41 Lewicki Paweł plut.
136
15.10.1980 – 30.11.1989
przodownik roty
13.02.1984 – 03.09.2000
dowódca zastępu
11.05.1989 – 13.11.1991 pomocnik przodownika roty
01.11.1972 – 14.06.1983
01.06.1976 – 16.03.1986
dyspozytor
Komendant Zawodowej
starszy instruktor
młodszy dyspozytor
mechanik-kierowca
ratownik-kierowca JRG
Pleszew
dowódca zastępu
starszy podoficer
ds. operacyjnych
dowódca roty
kierowca ZSP
dyspozytor
kierowca
kierownik ochrony p.poż.
Pleszewskie Zakłady
Wyrobów Papierowych
dyspozytor
Lp.
42
43
44
45
46
47
48
Maruszewski Czesław
Mazurek Andrzej st. str.
Melka Zbigniew st. kpr.
Michniacki Jarosław str.
Miksa Andrzej ASP. sztab.
Mroziński Wojciech st. ogn.
Musiał Paweł st. ogn.
Okres zatrudnienia
(od, do)
15.12.1978 – 28.02.1982
01.07.1983 – 30.09.1986
05.09.2000 – 25.06.2002
01.01.1999 – 30.04.2005
16.03.1987 – 04.09.2000
01.10.1958 – 28.12.1967
Stanowisko
49 Nowacki Antoni st. kpt.
15.03.1975 – 31.03.1994
50 Obszyńska Rozalia
51 Okoniewski Marian kpr.
Piasecki Józef
52
st. ogn./01.01.61
01.03.1972 –
01.09.1975 – 31.10.1978
15.08.1949 – 01.03.1953
01.03.1953 – 31.12.1968
53 Plota Stanisław
15.05.1956 – 31.03.1958
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
Przybyłek Ryszard str.
Pezena Piotr st. ogn.
Rajs Leszek st. ogn.
Regus Czesław st. ogn.
Ruszkiewicz Roman str.
Rutkowski Stanisław st. ogn.
Rybka Waldemar st. ogn.
Rytter Florian st. str.
Sałata Waldemar st. str.
Sikora Czesław st. ogn.
Skowroński Marian st. ogn.
Słowiński Stanisław st. ogn.
Smoliński Krzysztof
66
plut. poż
67 Sobczak Zbigniew st. str.
01.03.1997 – 25.06.2002
06.05.1974 – 31.10.1996
01.01.1980 – 31.12.1994
01.04.1962 – 31.10.1992
01.03.1976 –
01.08.1976 – 31.05.1998
01.05.1984 – 31.05.1998
1957 – 1958
16.11.1976 – 15.11.1979
01.04.1957 – 15.05.1974
01.08.1986 – 30.04.2004
01.06.1957 – 31.12.1981
junak, pomocnik roty
junak, dyspozytor
stażysta
kierownik sekcji
starszy podoficer
kierownik samodzielnej
sekcji
pracownik gospodarczy
kierowca
strażak w P.  Z. Młynarskich.
kier. ochrony p-poż. w PFO
kierowca samochodowy
– Posterunek Zawodowy
starszy ratownik
operator sprzętu specjalnego
kierowca – ratownik
starszy dyspozytor
pomocnik przodownika roty
starszy ratownik
dowódca zastępu
strażak
junak, przodownik roty
kierowca mechanik
główny księgowy
mechanik-kierowca
15.08.1987 – 20.02.1989
dyspozytor
01.09.1976 – 19.11.1977
68 Sobiejewski Janusz str.
01.02.1976 – 31.08.1976
pomocnik dowódcy roty
starszy referent
ds. organizacyjnych
Sobieraj Krzysztof
mł. chor. poż.
70 Solarczyk Mirosław st. ogn.
71 Solarczyk Zbigniew st. str.
1.09.1975 – 18.12.1992
01.08.1976 – 30.03.1980
72 Sośnicki Jacek str.
01.03.1985 – 31.03.1985
73 Sztandera Kazimierz st. str.
74 Szymkowiak Leszek str.
75 Szymoniak Marek str.
02.01.1981 – 15.02.1984
01.10.1986 – 31.12.1986
01.02.1987 – 14.12.1988
69
01.01.1978 – 30.09.1978
ratownik – kierowca
pomocnik roty
junak – pomocnik
przodownika roty
junak – przodownik roty
dyspozytor
dyspozytor
137
Lp.
76
77
78
79
80
81
82
83
84
Śniatecki Andrzej Kpr. poż.
Śnieżyński Jan plut. poż.
Śnieżyński Ryszard st. str.
Urbaniak Zygmunt sek.
Walczak Leszek sek.
Walczak Ryszard st. ogn.
Walczykiewicz Jan st. str.
Wilczyński Piotr str.
Wirowski Marian st. ogn.
Włodarczyk Jarosław
mł. ogn.
Włodarczyk Mirosław str.
Zacharczuk Czesław kpr.
Zdunek Jan sekcyjny
Zielnik Dariusz str.
Kikowska Wiesława ogn.
85
86
87
88
89
90
Okres zatrudnienia
(od, do)
16.02.1987 – 30.04.1988
15.07.1976 – 16.02.1984
01.01.1977 – 30.06.1980
15.05.1972 – 14.02.1974
01.03.1974 – 15.05.1974
15.08.1976 – 30.11.1992
15.12.1978 – 31.03.1981
23.04.1990 – 08.05.1990
01.12.1987 – 30.04.2005
mechanik-kierowca
przodownik roty
przodownik roty
kierowca
kierowca mechanik
dowódca zastępu
junak – przodownik roty
kierowca ZSP
01.10.1990 – 19.05.2001
ratownik
05.01.1985 – 15.09.1985
01.08.1976 – 13.11.1980
01.01.1968 – 15.05.1973
10.09.1988 – 31.03.1989
1.10.1978 – 31.10.2007
młodszy dyspozytor
dyspozytor-telefonista
kierowca
przodownik roty
Starszy dyspozytor
Stanowisko
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie. Teczki akt osobowych.
PRACOWNICY KOMENDY PSP
L.p
1
2
3
4
Nazwisko, imię i stopień
Bandosz Leszek st. ogn.
Barański Waldemar kpt.
Białas Robert asp.
Czaplicki Marek mł. ogn.
5 Dominiak Paweł st. ogn.
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Drążek Damian str.
Drozd Roman ogn.
Galant Janusz st. ogn.
Glapa Mariusz str.
Gmyrek Józef st. asp.
Grudzińska Irena mł. bryg.
Hajduk Marta ogn.
Heronimczak Marek st. sekc.
Jakóbczak Artur str.
Jaroszewski Piotr asp.
16 Jarus Jacek bryg.
17 Juszczak Dariusz mł. ogn.
18 Kałużna Monika sekc.
138
Od kiedy zatrudniony
w KP Pleszew
1.03.1990
1.08.1996
1.11.1996
17.09.2001
Obecne stanowisko
/12. 2007 r./
st. dyspozytor
d-ca zmiany
d-ca zastępu
st. ratownik
starszy operator sprzętu
1.03.1990
specjalnego
28.05.2007
stażysta
1.10.1990
d-ca zastępu
1.10.1990
starszy ratownik
7.08.2006
mł. rat-kierowca
1.12.1989
d-ca zmiany
1.01.1999
naczelnik wydziału
1.01.1999
dyspozytor
30.10.2002
ratownik
28.05.2007
stażysta
13.03.2000
starszy inspektor
1.08.85 – 26.04.1993
z-ca dowódcy JRG
od 1.01.1999
komendant powiatowy
1.12.2000
st. ratownik-kierowca
27.12.2004
technik
19 Kieliszewski Krzysztof str.
Od kiedy zatrudniony
w KP Pleszew
1.11.2007
20 Kikowski Mieczysław bryg.
1.05.1993
L.p
Nazwisko, imię i stopień
21 Korzeniewski Krzysztof st. ogn. 17.05.1989
22 Kostrzewski Zbigniew st. asp.
23 Kot Łukasz str.
12.05.1995
1.09.2005
24 Król Bernard mł. ogn.
27.09.1994
25 Kurzawski Krzysztof mł. bryg.
26 Lis Artur mł. asp.
27 Łubniewska Dorota
1.01.1999
17.12.2001
21.09.1999
28 Mehr Dariusz st. ogn.
7.08.1989
29
30
31
32
33
34
35
36
1.04.1989
28.05.2007
1.05.1993
24.07.2006
1.01.1999
5.09.2000
1.11.1989
17.09.2001
Mikołajczyk Krystyna asp.
Mimier Paweł str.
Niciejewski Tomasz st. kpt.
Nowak Jacek str.
Nowakowska Anna st. ogn.
Ostrowski Przemysław mł. ogn.
Pietrzak Leonard st. ogn.
Przybylski Narcyz mł. ogn.
37 Przybylski Waldemar st. ogn.
1.05.1985
38
39
40
41
42
43
44
45
46
47
28.04.2006
30.12.1994
15.01.1990
15.09.1988
1.07.1990
28.05.2007
27.12.2005
1.11.2006
3.10.2000
1.06.1989
02.01.1979
(1.09.1974)
30.04.2004
Sawada Waldemar str.
Szwałek Roman ogn.
Szylwach Marian mł. asp.
Świderski Andrzej st. ogn.
Twardowski Adam st. ogn.
Walędziak Łukasz str.
Wawrzyniak Grzegorz sekc.
Węgierski Tomasz mł. asp.
Włodarczyk Sławomir mł. asp.
Wojcieszak Jan ogn.
48 Woldański Jan mł. kpt.
49 Woźniak Marcin sekc.
Obecne stanowisko
/12. 2007 r./
stażysta
z-ca komendanta
powiatowego
starszy operator sprzętu
specjalnego
d-ca zastępu
mł. rat-kierowca
operator sprzętu
specjalnego
naczelnik wydziału
specjalista ratownik
st.technik
st. operator sprzętu
specjalnego
starszy dyspozytor
stażysta
z-ca d-cy JRG
mł. rat-kierowca
główny księgowy
ratownik-kierowca
starszy ratownik
dyspozytor
st. operator sprzętu
specjalnego
mł. ratownik
operator sprzętu
d-ca zmiany
starszy dyspozytor
starszy ratownik-kierowca
stażysta
mł. rat-kierowca
st. ratownik
inspektor
starszy ratownik
d-ca JRG
Ratownik
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie, teczki akt osobowych.
139
Aneks I.  Materiał do opracowań monografii jednostek OSP
OSP Korzkwy (gromada Kowalew w czasie założenia jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP w Korzkwach odbyło się 13 lipca 1967  r.
w świetlicy Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Zebranie otworzył i przewodniczył nim sołtys Julian Tańczak. We wsi znajduje się 37 budynków, najbliższa
OSP w Skrzypni oddalona jest o 3  km.
W zebraniu udział wziął st. ogn. Paweł Musiał przedstawiciel Powiatowej
Komendy Straży i dh Edmund Antoniewicz, prezes zarządu i dh Mieczysław Spychaj, sekretarz Oddziału Powiatowego OSP. Po odczytaniu statutu (ogłoszonego
Zarządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 18 lipca 1957  r. Monitor
polski z dnia 21 sierpnia 1957  r. Nr 67, poz.  409) wszyscy obecni na sali wpisali
się na listę członków. We wsi znajduje się 37 budynków z tego 32 są murowane
kryte dachówką lub papą.
Członkowie: Julian Tańczak, Wiesław Kończak, Władysław Wachowiak,
Edmund Kałużny, Bolesław Szczepaniak, Edmund Kończak, Walenty Matuszak,
Kazimierz Antczak, Edmund Antczak, Jan Kończak, Stanisław Sopniewski, Adam
Sopniewski, Zdzisław Hausman, Bogdan Mądrzak, Walkowiak Walkowiak, Stanisław Kończak, Stefan Kaniewski, Stanisław Matuszak, Rajmund Hausman, Wiktor
Grzegorczyk, Józef Kubiak, Edward Sarna, Jan Wachowiak.
Wybrano zarząd w następującym składzie:
Wiesław Kończak – prezes, Władysław Wachowiak – naczelnik, Edward
Kałużny – II wiceprezes, Bolesław Szczepaniak – sekretarz, Zygmunt Kończak –
skarbnik, Andrzej Matuszak – gospodarz.
Wniosek o rejestrację straży skierowano w dniu 7 sierpnia 1967  r. poprzez
Związek OSP Zarząd Okręgu Wojewódzkiego w Poznaniu do Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Poznaniu. OSP w Korzkwach została wpisana do
rejestru stowarzyszeń i związków pod nr.  815 / 18 / 75. (Prawo o stowarzyszeniach
z dnia 27 X 1932  r. Dz. U.  Nr 94, poz.  808 wraz z późniejszymi zmianami).
OSP Żychlin (gromada Kucharki w czasie organizacji jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP w Żychlinie odbyło się 21 grudnia 1966  r.
w świetlicy Rolniczej Spółdzielni Produkcyjnej. Zebranie otworzył przewodniczący
RSP Kazimierz Krzysztofiak. Przewodniczył zebraniu Powiatowy Komendant
Straży Pożarnej w Pleszewie kpt. poż. Stefan Kikowski, protokółował st. asp.
Cz.  Trawiński. We wsi Żychlin znajduje się 14 budynków murowanych krytych
dachówką, wieś oddalona jest od najbliższej OSP o 3  km. Na zebraniu obecnych
było 22 mieszkańców, którzy po zapoznaniu się z zagrożeniami i zadaniami straży
ochotniczej postanowili wstąpić w szeregi OSP i podjęli decyzje o utworzeniu
jednostki straży. Na listę członków wpisali się następujący mieszkańcy: Krzysztofiak Krzysztofiak, Bronisław Roszak, Jerzy Marciniak, Stanisław Skowroński,
Ryszard Kantczak, Jan Jankowski, Stanisław Kruszyk, Jan Antczak, Leon Marciniak, Kazimierz Wasiewicz, Stanisław Szczęśniak, Jan Górecki, Wacław Jankowski,
140
Zenon Matuszczak, Lech Walczak, Michał Jankowski, Czesław Marciniak, Józef
Błaszczyk, Zygfryd Piasecki, Władysław Komorski, Jan Antczak, Tadeusz Piasecki.
W wyniku głosowania jawnego wybrano zarząd i komisje rewizyjną w następującym składzie: Zygfryd Piasecki – prezes, Jerzy Marciniak – naczelnik, Stanisław
Skowroński – sekretarz, Bronisław Roszak – skarbnik, Jan Borecki – gospodarz,
Kazimierz Krzysztofiak – członek zarządu, Leon Marciniak – przewodniczący
komisji rewizyjnej, Kazimierz Wasiewicz – członek, Józef Błaszczyk – członek.
Pismo z ZOSP ZOW w Poznaniu w sprawie rejestracji straży wysłano
14 kwietnia 1967  r. Urząd Spraw Wewnętrznych PWRN w Poznaniu w dniu
19 kwietnia 1967  r. wyraził zgodę na za rejestrowanie stowarzyszenia po nazwą
OSP z siedzibą w Żychlinie GRN Kucharki RSP pow. Pleszew.
OSP Psienie – Ostrów (gromada Czermin w czasie
organizacji jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP w Psieniu – Ostrów odbyło się 13 lipca
1966  r. w klubo – kawiarni. Zebranie rozpoczął przewodniczący GRN Stefan
Sołtysiak. Wybrano prezydium zebrania w składzie: kpt. Stefan Kikowski KPSP
– przewodniczący, druh Edmund Antoniewicz – prezes ZOP – członek, Stefan
Sołtysiak – członek, Antoni Fiec – sołtys wsi – członek. Po zapoznaniu się ze
statutem OSP w szeregi OSP wpisali się niżej wymienieni mieszkańcy wsi:
Antoni Fiec, Piotr Zając, Jan Matłoka, Roman Jaworski, Józef Drążek, Jan Olender, Józef Cichy, Czesław Piwoński, Ireneusz Bańczyk, Paweł Dutke, Władysław
Gierc, Stefan Ratajczyk, Bolesław Walendowski, Władysław Olender, Zdzisław
Jackowiak, Stanisław Napieralski, Jan Gałuszka, Wincenty Czajka – wspierający.
Skład Zarządu wybrano w wyborach jawnych w następującym składzie: Stanisław
Napieralski – prezes, Antoni Fiec – vice prezes, Piotr Zajac – skarbnik, Roman
Jaworski – sekretarz, Zdzisław Jachowiak – gospodarz. Do komisji rewizyjnej
weszli: Bolesław Walendowski – przewodniczący, Władysław Olender – członek,
Władysław Gierc – członek. Podjęto uchwałę w sprawie składek członkowskich
i tak w pierwszym miesiącu wszyscy wpłacą po 10 złotych, a następnie po 1 złoty
miesięcznie, płatne jednorazowo kwartalnie. Podjęto zobowiązania: wyczyszczenia
zbiornika wodnego oraz wyszkolenia wszystkich członków z zakresu I stopnia
strażaka ochotnika.
Pismo z ZOSP Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności Zarząd Okręgu
w Poznaniu w sprawie rejestracji straży wysłano 25 lipca 1966  r. Urząd Spraw
Wewnętrznych PWRN w Poznaniu w dniu 7 września 1966  r. wpisał do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr.  815/18/73 stowarzyszenie pod nazwą OSP
z siedzibą w Psienie – Ostrów pow. Pleszew.
OSP Żbiki (gromada Broniszewice w czasie organizacji jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP w Żbikach odbyło się 12 grudnia 1963  r.
w świetlicy wiejskiej. Zebranie rozpoczął sołtys wsi Marian Boruszczak przedstawiając cel zebrania oraz przybyłych przedstawicieli druhów: Edmunda Antoniewicza
141
– prezesa OP ZOSP w Pleszewie, Henryka Balcera i Mariana Kłakulaka – przedstawicieli PKSP w Pleszewie, Władysława Paprockiego – przedstawiciela GRN.
Po przedstawieniu statutu OSP postanowiono utworzyć jednostkę OSP we
wsi. Na listę członków OSP wpisali się następujący mieszkańcy: Stanisław Furmankiewicz, Szczepan Furmankiewicz, Marian Boruszczak, Stanisław Gutowski,
Kazimierz Kiełbasa, Bogumił Kwaśniewski, Roman Kankowski, Kazimierz Nowicki,
Leon Serbiak, Marian Drążewski, Kazimierz Boruszczak, Marian Nowicki, Kazimierz Dzieciak, Marian Jagła, Franciszek Marciniak, Henryk Szewczyk, Tadeusz
Szewczyk, Stanisław Nawrocki, Jan Woroniecki, Eugeniusz Kowalczyk, Czesław
Mikołajczak, Kazimierz Jagła, Aleksander Pawlak, Henryk Paprocki, Zygmunt
Mianowski, Józef Słowiński, Krzysztof Trzeliński, Jerzy Nawrocki, Kazimierz
Biadała, Wacław Kowalski, Lechosław Błaszczak, Mieczysław Dzielicki, Marian
Marciniak, Stanisław Szewczyk, Ignacy Jankowski.
W skład zarządu w wyborach jawnych weszli: Stanisław Nawrocki –
prezes, Stanisław Furmankiewicz – naczelnik, Marian Boruszczak – sekretarz, Jan
Woroniewski – skarbnik, Kazimierz Kiełbasa – gospodarz, Kazimierz Boruszczak
– zastępca naczelnika. Do komisji rewizyjnej weszli: Kazimierz Jagła – przewodniczący, Ignacy Jankowski i Wacław Kowalski – członkowie. Ustalono składkę
członkowską dla członków czynnych – 12 złotych i dla członków popierających
– 24 złote. Przyjęto plan finansowy na 1964  r. w wysokości 768  zł po stronie
dochodów i wydatków. Dh Henryk Balcer zapewnił zgromadzonych, że otrzymają motopompę M 800 z OSP Broniszewice. Jednostka miała poczynić starania
o odpowiednie pomieszczenie na sprzęt strażacki.
Pismo z ZOSP Stowarzyszenie Wyższej Użyteczności Zarząd Okręgu
w Poznaniu w sprawie rejestracji straży wysłano 3 lutego 1964  r.. Urząd Spraw
Wewnętrznych PWRN w Poznaniu w dniu 7 lutego 1964  r. wpisał do rejestru
stowarzyszeń i związków pod nr.  815/18/70 stowarzyszenie pod nazwą OSP z siedzibą w Żbikach pow. Pleszew.
OSP Świerczyna (gromada Gizałki w czasie organizacji jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP Świerczyna gromada Gizałki odbyło się
7 kwietnia 1963  r. w szkole w Świerczynie. W zebraniu uczestniczyli: Edmund
Antoniewicz – prezes Oddziału Powiatowego ZOSP, Stefan Kikowski – Komendant
Powiatowy Straży Pożarnych, Marian Kłakulak – przedstawiciel PKSP. Zebranie
wiejskie otworzył Aleksander Kiełbasa – instruktor Komitetu Powiatowego PZPR
przedstawiając cel zebrania: omówienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego wsi
oraz zorganizowanie jednostki OSP. Na wsi jest 148 gospodarstw rolnych indywidualnych, które posiadają w przeważającej większości budynki palnej konstrukcji
i łatwopalnym pokryciu dachowym. Na zebraniu było obecnych 40 osób ze wsi
Kolonia Obory, Kolonia Ostrowska i Świerczyna. Po zapoznaniu się ze statutem
postanowiono utworzyć jednostkę. Na listę członków wpisali się: Szczepan Kulza,
Leon Krawiecki, Henryk Aleksandrowicz, Aleksander Kiełbasa, Mieczysław
Mikołajewski, Kazimierz Witkowski, Eugeniusz Zieliński, Zdzisław Kulza, Józef
Mikołajewski, Seweryn Brzeziński, Stanisław Radłowski, Feliks Malinowski,
142
Zenon Roszak, Józef Wasilewski, Franciszek Tereszkiewicz, Kazimierz Kozłowski,
Michał Dopierała, Mikołaj Trzaskowski, Józef Urbaniak, Józef Dominiak, Antoni
Tyl, Władysław Dziubarczyk, Józef Adaszak, Walenty Napieralski, Piotr Łuczak,
Stefan Szymankiewicz, Jan Kropski, Tadeusz Brzeziński, Czesław Borowski,
Roman Michalak, Eugeniusz Kulsz, Bronisław Grodzki, Bolesław Drewniak i Józef
Dominiak. W wyborach jawnych wybrano zarząd w następującym składzie:
Seweryn Brzeziński – prezes, Mieczysław Mikołajewski – naczelnik, Aleksander
Kiełbasa – sekretarz, Józef Wasilewski – skarbnik, Józef Dominiak – gospodarz,
Walenty Napieralski, Feliks Malinowski, Zenon Roszak – członkowie. Do komisji
rewizyjnej weszli: Szczepan Kulza – przewodniczący, Eugeniusz Zieliński, Józef
Urbaniak – członkowie. Ustalono składkę członkowską w wysokości 12 złotych
dla członków czynnych i 24 złote dla członków popierających. Preliminarz budżetowy na 1963  r. ustalono na kwotę 3.896 złote po stronie dochodów i wydatków.
W sprawie wyposażenia jednostki w sprzęt zabrał głos Stefan Kikowski informując zebranych, że bezpośrednim przełożonym jednostki OSP jest PGRN i tam
w pierwszy rzędzie należy się zwracać o finanse.
Urząd Spraw Wewnętrznych PWRN w Poznaniu w dniu 7 lutego 1964  r.
wpisał do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr.  815/18/69 stowarzyszenie pod
nazwą OSP z siedzibą w Świerczynie pow. Pleszew.
OSP Nowolipsk (gromada Chocz w czasie organizacji jednostki)
Zebranie organizacyjne OSP Nowolipsku gromada Chocz odbyło się
3 maja 1964  r. w szkole w Nowolipsku. W zebraniu uczestniczyli: Edmund Antoniewicz – prezes Oddziału Powiatowego ZOSP, Paweł Musiał – przedstawiciel
PKSP, Górczyński – naczelnik rejonowy. Zebranie wiejskie otworzył Stanisław
Ratajski – sołtys, przedstawiając cel zebrania: omówienie bezpieczeństwa przeciwpożarowego wsi oraz zorganizowanie jednostki OSP. Na wsi jest 84 gospodarstw
rolnych indywidualnych, które posiadają w przeważającej większości budynki
palnej konstrukcji i łatwopalnym pokryciu dachowym. Na zebraniu było obecnych 35 mieszkańców Nowolipska. Po zapoznaniu się ze statutem postanowiono
utworzyć jednostkę. Na listę członków wpisali się: Stefan Kuczkowski, Franciszek
Popławski, Józef Galant, Zygmunt Graczyk, Zdzisław Marciniak, Józef Juszczak,
Eugeniusz Dereźiński, Aleksander Popławski, Bohdan Kania, Józef Jabczyński,
Stanisław Ratajski. W wyborach jawnych wybrano zarząd w następującym składzie: Stefan Kuczkowski – prezes, Franciszek Popławski – naczelnik, Józef Galant
– sekretarz, Zygmunt Graczyk – skarbnik, Zdzisław Marciniak – gospodarz,
Walenty Napieralski, Eugeniusz Dereziński, Aleksander Popławski – członkowie.
Do komisji rewizyjnej weszli: Bohdan Kania – przewodniczący, Stanisław Ratajski, Józef Jabczyński – członkowie. Ustalono składkę członkowską w wysokości
25 złotych dla członków czynnych i popierających. Preliminarz budżetowy na
1964  r. ustalono na kwotę 1.500,00 złotych po stronie dochodów i wydatków.
W sprawie wyposażenia jednostki w sprzęt zabrał głos Paweł Musiał informując zebranych, że bezpośrednim przełożonym jednostki OSP jest PGRN i tam
w pierwszy rzędzie należy się zwracać o finanse.
143
Urząd Spraw Wewnętrznych PWRN w Poznaniu w dniu 7 lutego 1964  r.
wpisał do rejestru stowarzyszeń i związków pod nr.  815/18/71 stowarzyszenie pod
nazwą OSP z siedzibą w Nowolipsku pow. Pleszew.
Źródło: Archiwum KPPSP w Pleszewie
144
ZAKOŃCZENIE
Towarzystwa Ochotniczych Straży Ogniowych powstały i rozwijały się
w Królestwie Polskim i w Prusach podobnie jak straże ogniowe w innych krajach
Europy Środkowej na przełomie XIX i XX wieku. Na powstanie straży miały
wpływ między innymi przyczyny ekonomiczne, społeczne i polityczne. Nastąpił
w tym okresie dynamiczny proces industrializacji ziem polskich pod zaborem
rosyjskim i w zaborze pruskim.
Straż jest organizacją, która może się poszczycić obok Czerwonego Krzyża
najdłuższym rodowodem. Idea i tradycja straży pożarnej to nieustanna służba
dla państwa i społeczeństwa. W okresie powstania straży miasta i wsie charakteryzowały się zwartą drewnianą zabudową, co przy powstaniu pożaru kończyło
się wypaleniem znacznych obszarów zabudowanych, a co za tym idzie znacznymi stratami. Pożary zubażały nie tylko społeczeństwo, lecz z racji wypłacania
odszkodowań z rządowych funduszy ubezpieczeń, przynosiły znaczny uszczerbek
finansowy z kasy państwowej 153. Dotychczasowa obrona przed pożarami okazała
się przestarzała, nie odpowiadała obecnym potrzebom, wywołała inicjatywę utworzenia zorganizowanej formacji na wzór straży ogniowych w miastach takich jak
Poznań czy Kalisz.
Zaborcze administracje rosyjska i pruska obawiały się powstawania zorganizowanych towarzystw ogniowych, mogących zagrażać ładowi politycznemu.
Niechętnie udzielano zezwoleń aby w miastach i na wsiach powstawały towarzystwa ogniowe, widziano w nich organizacje działające na rzecz niepodległości.
Straż była i jest organizacja humanitarną, wynika to między innymi z hasła na
sztandarze: „Bogu na chwałę – Bliźniemu na ratunek”. Straż skupiała w swoich
szeregach ludzi przynależnych do różnych klas społecznych i narodowych, o różnych przekonaniach religijnych i politycznych. Społeczeństwo widziało możliwość
prowadzenia pod płaszczem legalnej działalności pożarniczej pracy narodowopatriotycznej. Z tego powodu straż ogniowa rozwinęła od samego początku swego
istnienia szeroką formę działalności pozapożarniczej. Dowodem takiej działalności
były orkiestry dęte, teatrzyki amatorskie oraz organizowanie wielu zabaw pod
różnymi hasłami. Straż, obok działalności kulturalno-oświatowej i społecznowychowawczej, kształtowała świadomość narodową i społeczną, krzewiła język
polski, budziła patriotyzm. Straż była i jest szkołą służby publicznej na wsi. Na
przestrzeni ponad stuletniej działalności wykształciła wielu ofiarnych działaczy
społecznych, którzy działali także poza strażą w innych organizacjach społecznych,
jak kółka rolnicze, kasy oszczędnościowo-pożyczkowe. Ze względu na charakter
organizacji, dokonywanie wyborów czy praca w zarządzie i komisji rewizyjnej
była szkołą samorządności i gospodarności.
153. 185  lat ubezpieczeń gospodarczych w Polsce, Warszawa 1988, s.  9 – 28.
145
Za efekty swojej pracy i poświęcenia dla bliźnich, zwłaszcza w ostatnim
okresie, kiedy strażacy niosą pomoc przy wypadkach komunikacyjnych, za
inicjowanie i uaktywnianie lokalnej społeczności w kierunku unowocześniania
życia, za postęp cywilizacyjny, straż ogniowa zdobyła sobie szacunek i uznanie
szerokich kręgów społecznych.
Na prezesów organizacji z reguły wybierano osobistości cieszące się autorytetem i prestiżem w lokalnej społeczności, które swym osobistym przykładem
dawały najlepsze wzory służby społecznej. Straż nie była bezpośrednio zaangażowana w działalność polityczną, jednak przez szeroko rozbudowaną działalność
pozapożarniczą spełniała doniosłą rolę kulturotwórczą.
Mam nadzieję, że niniejsza monografia jako próba przedstawienia faktów
historycznych od powstania Towarzystwa Ogniowego w Pleszewie, do końca 2007  r.,
przyczyni się do poszerzenia wiedzy o historii straży w Powiecie Pleszewskim.
Wszystkim, którzy tworzyli historię straży pożarnej, pragnę wyrazić tą pracą
głęboką wdzięczność i szacunek.
146
KALENDARIUM NAJWAŻNIEJSZYCH
WYDARZEŃ
Data
Opis
ok. 8300
Pierwsze ślady działalności człowieka na obszarze dzisiejszego Pleszewa.
p.n.e.
2 X 1283
Książę poznańsko-kaliski Przemysław II zaświadczał o posiadaniu przez
miasto Pleszew praw miejskich.
1606 Pożar miasta i częściowe zniszczenie kościoła farnego.
1704
Pokonanie oddziału wojsk szwedzkich przez stronnika Augusta II Adama
Śmigielskiego.
1715 Pożar strawił dużą część miasta.
1793 Przejście Pleszewa pod panowanie pruskie.
1817
Likwidacja Pleszewa jako miasta prywatnego i utworzenie powiatu
pleszewskiego.
1835 Oddanie do użytku ratusza jako siedziby władz miejskich.
1852 Epidemia cholery.
1854
Pożar strawił centrum miasta. Zniszczenia dokonała także klęska
powodzi.
1867
Powstaje Prowincjonalny Śląsko-Poznański Związek Strażacki, z którego
w 1893  r. powstał Poznański Prowincjonalny Związek Straży Pożarnych.
1887
W wyniku reformy administracyjnej część powiatu pleszewskiego przeszła
w obręb powiatu jarocińskiego.
1881 Zorganizowanie Towarzystwa Ochotniczej Straży Ogniowej w Pleszewie.
1921 Powołanie Sejmiku Powiatowego dla pow. Pleszewskiego.
1921
7 I 1932
Związki działające pod zaborami łączą się w jeden – Główny Związek
Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej.
Likwidacja pow. pleszewskiego podział jego terytorium pomiędzy powiaty
jarociński i krotoszyński.
24 I 1945 Wyzwolenie miasta spod okupacji hitlerowskiej.
1949 Rada Ministrów wydaje rozporządzenie o rozwiązaniu Związku.
1956 Związek OSP zostaje reaktywowany.
147
Data
Opis
1 I 1956 Reaktywowanie pow. pleszewskiego.
1 I 1956 Utworzenie Komendy Powiatowej Straży Pożarnych.
1 VI 1975 Likwidacja pow. pleszewskiego.
1 I 1976 Powołanie Zawodowej Straży Pożarnej.
X 1976
Urząd Telekomunikacji uruchomił w Pleszewie centralę automatyczną
o pojemności 2000 numerów.
21VII 1982 Oddanie do użytku nowego szpitala.
1985
Powódź w Pleszewie (spadło 177  milimetrów deszczu w dniach 6 – 10
sierpnia, średnia sierpnia nie przekracza 60  milimetrów).
11 IX 1987 Zorganizowano Centralne Dożynki w Marszewie.
1 VII 1992
1 I 1999
03 X 2003
Powstanie Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie. Komendant Główny
powołał Jednostkę Ratowniczo Gaśniczą PSP.
Utworzenie Powiatu Pleszewskiego i Komendy Powiatowej PSP
w Pleszewie.
Uroczyste otwarcie zmodernizowanej i rozbudowanej siedziby Komendy
Powiatowej Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie.
Źródło: Opracowanie autora.
148
BIBLIOGRAFIA
Źródła archiwalne
Archiwum Państwowe w Kaliszu
Komisarz Obwodu i Naczelnik Powiatu Kaliskiego.
Starostwo Powiatowe w Kaliszu.
Wydział Powiatowy w Kaliszu.
Naczelnik Powiatu Kaliskiego.
Starostwo Powiatowe w Pleszewie.
Akta Miasta Pleszewa.
Prezydium PRN i UP w Pleszewie.
Miejska Rada Narodowa w Pleszewie.
Urząd Miasta i Gminy w Pleszewie.
Kancelaria Gubernatora Kaliskiego. .
Archiwum Państwowe w Łodzi
Kancelaria Gubernatora Kaliskiego.
Archiwum Komendy Powiatowej PSP w Pleszewie.
Sprawy
Sprawy
Sprawy
Sprawy
Sprawy
Sprawy
operacyjne, ewidencja statystyki pożarów i zdarzeń.
kadrowe, teczki akt osobowych.
prewencyjne.
szkoleniowe.
organizacyjne.
jednostek OSP.
Archiwum miasta Pleszewa
Zbiory Komendy Powiatowej Straży Pożarnych (1956-1970)
Źródła prawa
Dekret PKWN z 21 sierpnia 1944  r. o trybie powołania władz administracji ogólnej
I i II instancji (Dz. U.  Nr 2, poz.  8 z 1944  r.)
Dzienniki Urzędowe Komendy Głównej Państwowej Straży Pożarnej, od 1992  r.,
Warszawa.
Dzienniki Zarządzeń i Rozkazów Komendy Głównej Straży Pożarnych, od 1951  r.
do 1991  r., Warszawa.
149
Prawo o stowarzyszeniach, Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia
27 października 1932  r. (Dz. U.  Nr 94, poz.  808 z późniejszymi zmianami).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 października 1949  r. w sprawie rozwiązania stowarzyszenia wyższej użyteczności „Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej”(Dz. U.  Nr 6, poz.  56 z 1950  r.).
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1933  r. o uznaniu stowarzyszenia „Związek Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej” za stowarzyszenie
wyższej użyteczności, Warszawa 1934.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 grudnia1994  r. w sprawie
szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U.
z 1994  r. Nr 140, poz.  799 oraz z 1997  r. Nr 120, poz.765).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 grudnia
1999  r. w sprawie szczegółowych zasad organizacji krajowego systemu ratowniczogaśniczego (Dz. U. z 1999  r. Nr 111, poz.  1311).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 grudnia
1994  r. w sprawie szczegółowych zasad, zakresu i trybu włączania jednostek ochrony
przeciwpożarowej do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego (Dz. U. z 1994  r.
Nr 140, poz.  800).
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lutego
1999  r. zmieniające rozporządzenie w sprawie kwalifikacji zawodowych, jakie
powinni posiadać strażacy Państwowej Straży Pożarnej na określonych stanowiskach
służbowych oraz etatów stopni służbowych dla poszczególnych stanowisk (Dz. U.
z 1999  r. Nr 21, poz.  190).
Statut wzorcowy OSP, zał. Nr 2 i 3 do zarządzenia MSW z dnia 18 marca 1976  r.
(M.  P. Nr 17, poz.  78).
Uchwała Nr 440 Rady Ministrów z dnia 17 listopada 1961  r. w sprawie określenia
obowiązków prezydiów rad narodowych w zakresie ochrony przeciwpożarowej
(M.  P. nr  91, poz.  383).
Ustawa z dnia 13 marca 1934  r. o ochronie przed pożarami i innymi klęskami
(Dz. U.  R. P. z 18 maja 1934  r. Nr 41, poz.  365).
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji z dnia 4 lutego 1950  r., (tekst
jednolity Dz. U.  Nr 58, poz.  404 z 1951  r.) ogłoszona w ostatecznym brzmieniu
obwieszczeniem Ministra Gospodarki Komunalnej z dnia 6 listopada 1951  r.
Ustawa z dnia 31 października 1951  r. o zmianie ustawy o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji (Dz. U. z 1951, Nr 58, poz.  401).
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej i jej organizacji, (Dz. U.  Nr 20, poz.  120,
z 1960  r.).
150
BIBLIOGRAFIA
Ustawa z dnia 12 czerwca 1975  r. o ochronie przeciwpożarowej. (Dz. U.  Nr 20,
poz.  106).
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej z dnia 24 sierpnia 1991  r. (Dz. U.  Nr 81,
poz.  351, z 1991  r., tekst jednolity Dz. U.  Nr 147. poz.  1229 z 2002  r.)
Ustawa o Państwowej Straży Pożarnej z dnia 24 sierpnia 1991  r. (Dz. U.  Nr 88,
poz.  400 z 1991  r., tekst jednolity Dz. U.  Nr 147, poz.  1230 z 2002  r.).
Ustawa o radach narodowych z dnia 25 stycznia 1958  r. (tekst jednolity Dz. U.  Nr 47,
poz.  227 z dnia 23 listopada 1973  r. oraz ustawa z dnia 28 maja 1975  r.).
Ustawa o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa oraz zmiana ustawy
o radach narodowych z dnia 28 maja 1975  r.(Dz. U.  Nr 16/1975, poz.  91).
Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 18 lipca 1955  r. w sprawie
ustalenia statutu wzorcowego ochotniczej straży pożarnej (M.  P. nr  67, poz.  409).
Zarządzenie nr  4 Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 11 lipca
1992  r. w sprawie zasad tworzenia jednostek ratowniczo-gaśniczych Państwowej
Straży Pożarnej w miejscowościach, przedsiębiorstwach i innych jednostkach organizacyjnych (Dziennik Urzędowy KG PSP Nr 1-2, poz.  4, z dnia 13 lipca 1992  r.).
Zarządzenie nr  3/74 Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia 19 lutego
1974  r. w sprawie doskonalenia członków ochotniczych (obowiązkowych) straży
pożarnych.
Zarządzenie nr  3/74 Komendanta Głównego Straży Pożarnych z dnia 23 stycznia
1974  r. w sprawie organizacji szkolenia pożarniczego.
Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 28 października 1975  r. w sprawie zasad powoływania i rozmieszczania, rejonów działania, norm liczebności
i wyposażania straży pożarnych.
Zarządzenie Ministra Administracji Publicznej o ustanowieniu zarządu przymusowego Związku Straży Pożarnych, z dnia 30 listopada 1945, (M.  P. z 1946  r.,
Nr 24, poz.  39) w brzmieniu ustalonym zarządzeniem MAP z dnia 29  V 1946,
(M.  P. Nr 59, poz.  110).
Zarządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 20 czerwca 1964  r. w sprawie
regulaminu organizacyjnego obowiązkowej straży pożarnej na terenie gromad,
osiedli i miast (M.  P. Nr 42, poz.  199).
151
Czasopisma i prasa
Biuletyny Informacyjne Państwowej Straży Pożarnej, od 1993  r., Warszawa.
Biuletyn Informacyjny Ochrony Przeciwpożarowej, od 1952  r. do 1961  r., Warszawa.
Biuletyn Statystyczny Komendy Głównej Straży Pożarnych, Warszawa 1962.
Biuletyn Statystyczny Ochrony Przeciwpożarowej, od 1963  r. do 1965  r. Warszawa.
Biuletyny Informacyjne KP PSP w Pleszewie, od 1999  r. do 2007  r. Pleszew.
Biuletyn nr IV Okręgowej Komisji Badania Zbrodni przeciwko narodowi polskiemu
w Łodzi, Łódź 1998.
Informator o jednostkach i służbach ratowniczych w Polsce, Biuro Organizacji
i Nadzoru KG PSP, Warszawa 1994.
„Muzealny Rocznik Pożarniczy”, T. 1-11, od 1999  r. Mysłowice.
Roczny Biuletyn Statystyczny Ochrony Przeciwpożarowej, 1971 – 1991, Warszawa.
„Strażak Wielkopolski” 1923, 1924, 1925,1926, 1927, 1928.
Zeszyt Historyczny Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej
Polskiej, Warszawa. (od I do V)
Wywiady i relacje
Relacje ankiety i wywiady prezesów i działaczy jednostek OSP:
Mrowiński M.  Historia Szymanowic, maszynopis.
Kieliszewski Sławomir, Lutyński Czesław, Łuczak Feliks, Solarczyk
Mirosław, Szczap Wacław, Witman Jan, Żurek Czesław.
OPRACOWANIA
Anders P., Gulczyński A., Jackowski J., Powiat Pleszewski, Poznań 1999.
Anders P., Województwo kaliskie, Warszawa 1983.
Bielecki P., Sikawki konne wczoraj i dziś, Kościan 2004.
Bieleń S., Gagucki B., Pilawski W., Komendy Straży Pożarnych 1950 – 1995,
Warszawa 1995.
Boss E., Dzieje Warszawskiej Straży Ogniowej (1836 – 1936), Warszawa 1937.
152
BIBLIOGRAFIA
Callier E., Powiat kaliski w XVII stuleciu. Szkic geograficzno – historyczny,
Poznań 1887.
Cieślak K., Zawodowa Straż Pożarna we Wrześni w latach 1951 – 2001, Września 2001.
Chocz w latach 1993-2003 politycznie, gospodarczo i społecznie, Chocz 2004.
Czubiński A., Zbrodnie hitlerowskie na Ziemi Kaliskiej w latach 1939 – 1945,
Kalisz 1979.
Drozdowski M., Dzieje Pleszewa, Kalisz 1989.
Frątczak P., Samochody pożarnicze polskiej straży pożarnej, Katowice 2005.
Giziński S., Historia Dobrzejewic i straży ogniowej 1894 – 1994. Toruń 1994.
Grudzińska I., Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pleszewie,
Pleszew 2002.
Grzonkowski B., Sto lat Zagórskiej Straży Pożarnej 1899 – 1999, Zagórów 1998.
Grzelka B., Stachowiak B., 125  lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Turku, Turek 1998.
Jabłonowski W., Michalski A., Rudolf R., Wojnowski D., Święty Florian w tradycji
europejskiej, Warszawa 1994.
Jabłonowski W., Józef Tuliszkowski pionier polskiego pożarnictwa, Warszawa 1995.
Jabłonowski W., Warszawska Straż Ogniowa (1836 – 1939), Warszawa 2001
Jabłonowski W., O ogniu od starożytności do współczesności, Mysłowice 2004.
Jednodniówka Ochotniczej Straży Pożarnej w Jarocinie, (b. m. i d. w.)
Jednodniówka Ochotniczej Straży Pożarnej w Gołuchowie, Gołuchów 2003.
Kowalski M., Strażackie odznaczenia, odznaki, wyróżnienia i medale, Warszawa 1998.
Krężel K., Oberleitner S., Odznaczenia, odznaki straży pożarnych w Polsce 1915 – 2002,
Warszawa 2004.
Kryszak F., Dzieje Miasta Pleszewa, Pleszew 1938.
Księga Ziemska Kaliska 1400 – 1409, Poznań 1991.
Kubiak K., Materiały archiwalne do dziejów Pleszewa i powiatu pleszewskiego
w zbiorach Archiwum Państwowego w Kaliszu. [w:] Zeszyty Kaliskiego Towarzystwa
Przyjaciół Nauk, Nr 8, Kalisz 2004.
Kuta S., Ochotnicze Straże Pożarne w Polsce Ludowej 1944 – 1975. Zarys dziejów
i działalności, Warszawa 1987.
153
Leszczyński E., 100  lat w służbie społeczeństwa 1872 – 1972. Ochotnicza Straż
Pożarna w Krotoszynie, Krotoszyn 1972.
Libicki M., Libicki P., Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce.
Łamaszewski J., Pilawski W., Księga pamięci funkcjonariuszy pożarnictwa i strażaków
ochotników 1939 – 1945, Warszawa 1986.
Matusiak P., Rodowski M., Jańczak M., 120  lat Poznańskiej Straży Pożarnej,
Poznań 1998.
Mazur S., X lat Państwowej Straży Pożarnej, Warszawa 2002.
Miasta Polskie w tysiącleciu, t. II, Wrocław 1967.
Nietyksza M., Rozwój miast i aglomeracji miejsko-przemysłowych w Królestwie
Polskim 1865 – 1914, Warszawa 1986.
Olejnik T., Towarzystwa Ochotniczych Straży Ogniowych w Królestwie Polskim,
Warszawa 1996.
Pamiętnik Jubileuszowy Związku Straży Pożarnych Powiatu Szamotulskiego,
Szamotuły 1932
Pamiętnik wydany z okazji 60-letniego jubileuszu Ochotniczej Straży w Środzie,
(b. m. i d. w.)
Pasterczyk Z., Reforma rolna w powiecie kaliskim, Rocznik Kaliski T. IV, Poznań 1971.
Pilawski W., Chronologia powstawania ochotniczych straży pożarnych na ziemiach
polskich w latach 1845 – 1890. OSP ponadstuletnie, Warszawa 1998.
Pilawski W., Historia sikawek, motopomp i samochodów pożarniczych, Warszawa 1994.
Pilawski W., Polska prasa pożarnicza 1882-2002, Warszawa 2002.
Pilawski W., Umundurowanie straży pożarnych 1887-1982, Warszawa 1994.
Pilawski W., Strażacki ruch oporu „SKAŁA”, Warszawa 1994.
Piasecki J., Pleszew 1983-1993 Okiem kronikarskim, Pleszew 1993.
Rajs L., 125  lat Ochotniczej Straży Pożarnej w Pleszewie, Pleszew 2006.
Rusiński W., Struktura osadnictwa i zaludnienie powiatu kaliskiego w 1789  r., [w:]
Rocznik Kaliski III, Poznań 1970.
Rymult K., Nazwy miast polskich, Wrocław 1987.
Rospond S., Słownik etymologiczny miast i gmin PRL, Wrocław 1984.
154
BIBLIOGRAFIA
Schroeder M., Płotica M., Żuber vel Michałowski J., Krajowy system ratowniczogaśniczy w systemie bezpieczeństwa państwa, czy jesteśmy bezpieczni?, Warszawa 1994.
Schroeder M., Płotica M., Państwowa Straż Pożarna a Ratownictwo Wodne,
Warszawa 1994.
Szczepański B., Rozwój rolnictwa, [w:] J.  Topolski., Dzieje Wielkopolski, t. II,
Poznań 1969.
Szaflik J.  R., Dzieje Ochotniczych Straży Pożarnych, Warszawa 1985.
Walczak E., Kompendium historii pożarnictwa i straży pożarnych na ziemiach
polskich do 1918  roku, Warszawa 2003.
Wąsicki J., Opisy Miast Polskich z lat 1793 – 1794. T.  I-II, Poznań 1962.
Wąsicki J., Materiały do położenia gospodarczego wybranych miast departamenty
kaliskiego z lat 1793 – 1811, Rocznik kaliski, T.  IX, Poznań 1981.
Wróbel J., Przemiany ludnościowe w Kaliskiem (1939 – 1945), [w:] Rocznik Kaliski,
T.  XII, Poznań 1985.
Wargocki L., Łączność w strażach pożarnych, Warszawa 1979.
Verdmon J.  L., Krótka monografia miast, miasteczek i osad w Królestwie Polskim,
Warszawa 1902.
Zagórski J.  P., Mały słownik pożarniczy, Warszawa 1990.
Zasada Z.  J., 130  lat ochrony przeciwpożarowej we Włocławku, Włocławek 2004.
Zasada Z.  J., Dzieje straży pożarnych Włocławka oraz powiatu włocławskiego na tle
historii ochrony przeciwpożarowej Kujaw wschodnich (1874 – 2004), Włocławek 2004.
Zajchowska S., Kształtowanie się regionu kaliskiego., [w] Rocznik Kaliski X,
Poznań 1977.
185  lat ubezpieczeń gospodarczych w Polsce, Warszawa 1988.
155
ANEKSY
Uzupełnienie do rozdiału II
Rozkazem Komendanta Głównego Straży Pożarnych wprowadzony został
regulamin służby bojowej OSP, który miedzy innymi wprowadził podział jednostek
OSP w zależności od posiadanego sprzętu na następujące typy:
Kr – straż ze sprzętem transportowym konnym (K) wyposażonym w pompę
ręczną (r); przewidywana w miejscowości liczącej do 500 mieszkańców,
Krm – straż ze sprzętem transportowym konnym, wyposażonym w motopompę
M-200; przewidywana w miejscowościach liczących do 500 mieszkańców,
Km – straż ze sprzętem transportowym konnym wyposażonym w motopompę
M-800; przewidywana w miejscowości liczącej od 501 – 2000 mieszkańców,
S – straż wyposażoną w 1 typowy samochód pożarniczy bądź zastępczy; przewidywana w miejscowościach liczących od 2001 do 5000 mieszkańców,
S2 – straż wyposażoną w 2 samochody; przewidywana w miejscowościach liczących
od 5001 do 10000 mieszkańców,
S3 – straż wyposażoną w 3 samochody; przewidywana w miejscowościach liczących
od 10001 do 40000 mieszkańców,
Rm 1 – straż wyposażona w wózek i motopompę M-800,
Rm2 – straż wyposażoną w 2 wózki ręczne i 2 motopompy M-800.
Zgodnie z tym regulaminem najmniejszy etat osobowy w typach Kr i Krm
wynosił 20 członków czynnych. Każda OSP musiała posiadać co najmniej trzy
sekcje, a mianowicie:
– sekcje gaśniczą, jako samodzielną jednostkę bojową zdolną do wykonania
określonych zadań w czasie akcji ratowniczo-gaśniczej,
– sekcje ratowniczą,
– sekcje rezerwową.
Sekcje gaśnicze w typach Kr i Krm składały się z 6 osób (do czasu wejścia w życie
rozkazu liczyły 9 osób):
– dowódcy,
– przodownika i pomocnika roty I,
– przodownika i pomocnika roty II,
– mechanika.
Sekcje gaśnicze w typach Km i S składały się z 8 osób:
– dowódcy,
– przodownika i pomocnika roty I,
– przodownika i pomocnika roty II,
157
– rozdzielaczowego,
– mechanika,
– łącznika 153.
W pożarnictwie ochotniczym zamiast stopni służbowych istniały następujące
funkcje:
strażacy – podoficerowie
oficerowie OSP
strażak
starszy strażak
sekcyjny
starszy sekcyjny
dowódca plutonu
zastępca naczelnika
naczelnik
zastępca naczelnika rejonu
naczelnik rejonu
Funkcyjni w ogniwach Związku 154
strażak
starszy strażak
dowódca roty
pomocnik dowódcy sekcji
stopnie członków OSP
dowódca sekcji
pomocnik dowódcy plutonu
dowódca plutonu
członek zarządu
zastępca naczelnika
stopnie funkcyjnych zarządu OSP
wiceprezes naczelnik
prezes
członek komisji rewizyjnej OSP
stopnie komisji rewizyjnej OSP
przewodniczący komisji rewizyjnej OSP
członek zarządu
członek prezydium zarządu
wiceprezes zarządu – komendant gminny
stopnie w Oddziałach Gminnych,
prezes
Miejskich, Miejsko-Gminnych ZOSP RP
kapelan gminny
członek komisji rewizyjnej
przewodniczący komisji rewizyjnej
członek zarządu
wiceprezes zarządu
prezes zarządu
stopnie w Oddziałach Powiatowych
kapelan powiatowy
ZOSP RP
wiceprzewodniczący komisji rewizyjnej
153. S.  Golan, Podręcznik strażaka ochotnika, Warszawa 1963, s.  99 – 100.
154. Regulamin umundurowania ZOSPRP z 27 października 2000  r.
158
ANEKSY
stopnie w Oddziałach Wojewódzkich
ZOSP RP
stopnie w Zarządzie Głównym
ZOSP RP
członek zarządu
wiceprezes zarządu
prezes zarzadu
kapelan wojewódzki
członek sądu honorowego
wiceprzewodniczący sądu honorowego
przewodniczący sadu honorowego
członek zarządu
wiceprezes zarządu
prezes zarządu głównego
kapelan krajowy
członek sądu honorowego
wiceprzewodniczący sądu honorowego
przewodniczący sadu honorowego
Uzupełnienie do rozdiału III
Stopnie służbowe w Korpusie Technicznym Pożarnictwa 153:
szeregowi pożarnictwa
podoficerowie pożarnictwa
młodsi oficerowie pożarnictwa
starsi oficerowie pożarnictwa
strażak kandydat
strażak
starszy strażak
sekcyjny
młodszy ogniomistrz
ogniomistrz
starszy ogniomistrz
aspirant pożarnictwa
starszy aspirant pożarnictwa
młodszy kapitan pożarnictwa
kapitan pożarnictwa
starszy kapitan pożarnictwa
kapitan-szef pożarnictwa
kapitan sztabu pożarnictwa
153. S.  Golan, Podręcznik strażaka ochotnika, Warszawa 1963, s.  16 – 17.
159
Stopnie pożarnicze funkcjonariuszy pożarnictwa.
szeregowi pożarnictwa
podoficerowie pożarnictwa
chorążowie pożarnictwa
oficerowie młodsi pożarnictwa
oficerowie starsi pożarnictwa
generał pożarnictwa
strażak
starszy strażak
kapral pożarnictwa
starszy kapral pożarnictwa
plutonowy pożarnictwa
ogniomistrz pożarnictwa
starszy ogniomistrz pożarnictwa
młodszy chorąży pożarnictwa
chorąży pożarnictwa
starszy chorąży pożarnictwa
podporucznik pożarnictwa
porucznik pożarnictwa
kapitan pożarnictwa
major pożarnictwa
podpułkownik pożarnictwa
pułkownik pożarnictwa
Korpusy i stopnie w Państwowej Straży Pożarnej 154
szeregowi straży pożarnej
podoficerowie straży pożarnej
aspirant straży pożarnej
oficerowie straży pożarnej
strażak
starszy strażak
sekcyjny
starszy sekcyjny
młodszy ogniomistrz
ogniomistrz pożarnictwa
starszy ogniomistrz pożarnictwa
młodszy aspirant
aspirant
starszy aspirant
aspirant sztabowy
młodszy kapitan
kapitan
starszy kapitan
młodszy brygadier
brygadier
starszy brygadier
nadbrygadier
generał brygadier
154. Ustawa z dnia 24 sierpnia 1991  r. o Państwowej Straży Pożarnej.
160
ANEKSY
Oddział Powiatowy Związku OSP RP w Pleszewie
Po utworzeniu Powiatu Pleszewskiego z dniem 1 stycznia 1999  r. zachodziła potrzeba utworzenia Zarządu Powiatowego Związku OSP RP w Pleszewie.
Zarząd Powiatowy Związku OSP RP w Pleszewie powołany został na podstawie
uchwały Nr 38/V/98 Zarządu Głównego Związku OSP RP z dnia 2 października
1998  r. Zarząd Powiatowy utworzony został z przedstawicieli Zarządów Gminnych
będących członkami Zarządu Wojewódzkiego oraz z przedstawicieli wybranych
przez Zarządy Gminne na podstawie Uchwały Nr 11/98 Zarządu Wojewódzkiego Związku OSP RP w Kaliszu z dnia 26 listopada 1989  r. Razem w skład
Zarządu Powiatowego wchodziło 11 przedstawicieli. Pierwsze posiedzenie Zarządu
Powiatowego odbyło się 4 stycznia 1999  r. Na tym posiedzeniu podjęto uchwałę
o powołaniu dalszych dwóch osób: Jacka Jarusa – Komendanta Powiatowego PSP
i Dha Szczepana Wojtczaka – Prezesa ZMG ZOSP RP w Pleszewie.
Członkowie Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, kadencja I. (Konstytuujące posiedzenie Zarządu
Powiatowego Związku OSP RP odbyło się w dniu 4 stycznia 1999  r.):
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Funkcja
Prezes
Wiceprezes
Wiceprezes
Sekretarz
Skarbnik
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Imię i nazwisko
Tadeusz Gajewski
Edward Patelski
Jan Woldański
Jana Brzezińska
Jan Libert
Jacek Jarus
Zygmunt Kościelak
Jan Kaźmierczak
Szczepan Wojtczak
Zdzisław Woźniak
Marek Zdunek
Ireneusz Hauke
OSP
Pleszew
Chocz
Gizałki
Pieruszyce
Komendant Powiatowy PSP
Gołuchów
Dobrzyca
Czermin
Kowalew
Dobrzyca
Gołuchów
Ruda Wieczyńska
Po utworzeniu Powiatu Pleszewskiego uchwałą Wojewódzkiej Komisji
Rewizyjnej Związku OSP RP z dnia 25. 11. 1998  r. powołano Powiatową Komisję
Rewizyjną składającą się z przedstawicieli WKR i z przedstawicieli GKR. Pierwsze
posiedzenie PKR w Pleszewie odbyło się 04. 01. 1999  r. na które przybyło 4 przedstawicieli GKR i jeden członek WKR. Wybrano PKR w następującym składzie:
Lp.
Funkcja
1. przewodniczący
2. w-ce przewodniczący
3. sekretarz
Imię i nazwisko
Stanisław Jankowski
Sławomir Kieliszewski
Lucjan Młodak
OSP
Żegocin
Kuźnia-Piła
Gołuchów
Członkowie Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży
Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, kadencja II po I Zjeździe
161
(Konstytuujące posiedzenie Zarządu Powiatowego Związku OSP RP odbyło się
w dniu 22 września 2001  r.):
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
Funkcja
Prezes
Wiceprezes
Wiceprezes
Sekretarz
Skarbnik
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Imię i nazwisko
Tadeusz Gajewski
Jan Woldański
Michał Kalarus
Longin Frydrychowicz
Zdzisław Woźniak
Jacek Jarus
Zygmunt Kościelak
Stanisław Wojciechowski
Henryk Górczyński
Zbigniew Serbia
Jan Kaźmierczak
Tadeusz Zmyślony
Ireneusz Hauke
Zdzisław Wojcieszak
Zygmunt Stasik
OSP
Chocz
Starosta Powiatu
Pleszew
Dobrzyca
Czermin
Gołuchów
Gizałki
Chocz
Żegocin
Czermin
Dobrzyca
Sośnica
Ruda Wieczyńska
PZU
Bielawy
Członkowie Komisji Rewizyjnej Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, kadencja II
(Konstytuujące posiedzenie Powiatowej Komisji Rewizyjnej Związku OSP
RP odbyło się w dniu 22 września 2001  r.):
Lp.
Funkcja
1. Przewodniczący
2. Sekretarz
3. Członek
Imię i nazwisko
Lucjan Młodak
Mariusz Krysiński
OSP
Gołuchów
Kuźnia-Piła
Wieczyn
Członkowie Zarządu Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży
Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, kadencja III (II Zjazd odbył się 23 wrzesień
2006):
Lp.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
162
Funkcja
Prezes
Wiceprezes
Wiceprezes
Wiceprezes
Sekretarz
Skarbnik
Członek prezydium
Członek prezydium
Członek
Imię i nazwisko
Zbigniew Serbiak
Jan Woldański
Michał Kalarus
Jacek Jarus
Lucjan Młodak
Zdzisław Woźniak
Jan Bandosz
Sławomir Spychaj
OSP
Czermin
Chocz
Starosta Powiatu
Gołuchów
Dobrzyca
Kowalew
Gizałki
Wieczyn
ANEKSY
Lp.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
Funkcja
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
Członek
16. Członek
Imię i nazwisko
Henryk Górczyński
Tadeusz Gęstwa
Tadeusz Zmyślony
Marek Garczarek
Leszek Rajs
Ireneusz Hauke
Jan Cichy (od 2010  r.)
OSP
Chocz
Koźminiec
Sośnica
Kuchary
Pleszew
Żegocin
Ruda Wieczyńska
Ruda Wieczyńska
Foto. 26. Zbigniew Serbiak
Foto. 27. Jan Woldański
Foto. 28. Michał Karalus
Foto. 29. Jacek Jarus
Foto. 30. Lucjan Młodak
Foto. 31. Zdzisław Woźniak
163
Foto. 32. Jan Bandosz
Foto. 33. Henryk Górczyński
Foto. 34. Tadeusz Zmyślony
Foto. 35. Tadeusz Gęstwa
Foto. 36. Jan Cichy
Foto. 37. Stanisław Jankowski
Foto. 38. Marek Garczarek
Foto. 39.
Foto. 40. Ireneusz Hauke
164
ANEKSY
Foto. 41. Zygmunt Stasik
Foto. 42. Sławomir Spychaj
Członkowie Komisji Rewizyjnej Oddziału Powiatowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczpospolitej Polskiej, kadencja III:
Lp.
Funkcja
1. Przewodniczący
2. Sekretarz
3. Członek
Foto. 43.
Imię i nazwisko
Jan Grabarek
Wiesław Kiełbasa
Foto. 44. Jan Grabarek
OSP
Kuźnia-Piła
Kościelna Wieś
Łęg
Foto. 45. Wiesław Kiełbasa
165
Zawodowe pożarnictwo w fotografii
Foto.46.
Narada w świetlicy
komendy, od
lewej; Stanisław
Słowiński, Andrzej
Antczak,
Stefan Kikowski,
Marian Tanaś,
Piotr Pezena.
Foto. 47. Narada
w świetlicy
komendy
Foto. 48. Narada
w świetlicy
komendy.
166
ANEKSY
Foto. 49. Narada w świetlicy komendy
Foto. 50. Narada w świetlicy.
Z lewej Stanisław Słowiński, z prawej Jan Woldański.
Foto. 51. Legitymacja odznaczenia Stanisława Słowińskiego
167
Foto. 52.
Powódź w Pleszewie
w sierpniu 1985  r.
Pomost wykonany
z przyczep na
ul. Sienkiewicza.
(Foto. ze zbiorów
prywatnych R.  Sobczak)
Foto. 53.
Pleszew, ul. Kolejowa
(8.07.2006  r.)
Foto. 54.
Przekazanie pojazdów
pożarniczych na placu
przed Starostwem
Powiatowym w Pleszewie.
Od lewej: OSP Pleszew,
OSP Chocz, JRG Pleszew
(2004  r.)
168
ANEKSY
Foto. 55.
Podpisanie porozumienia
w dniu 4 października
2003  r. o współpracy
pomiędzy Centrum
Kształcenia Służb
Pożarniczych Hainaut
(Belgia) a Komendą
Powiatową Państwowej
Straży Pożarnej
w Pleszewie,
z lewej mł. bryg.
Jacek Jarus,
z prawej inż. Francis Lechevin.
Foto. 56.
Wizyta Ministra Marka
Siwca – (13. 05. 2004  r.)
Od lewej: Komendant
Powiatowy PSP
w Pleszewie mł. bryg.
Jacek Jarus,
Zastępca Burmistrza
Miasta i Gminy Pleszew
Czesław Skowroński,
Szef Biura Bezpieczeństwa
Narodowego
Marek Siwiec,
Burmistrz Miasta
i Gminy Pleszew
Marian Adamek
Foto. 57.
Wizyta Ministra Marka
Siwca – (13. 05. 2004  r.)
Od lewej: Starosta
Pleszewski Michał
Karalus,
Szef Biura Bezpieczeństwa
Narodowego Marek
Siwiec.
169
Foto. 58.
Strażacy w akcji
poszukiwania
– (luty 2004  r.)
Foto. 59.
Strażacy podczas ćwiczeń
w Broniszewicach.
Foto. 60.
Strażacy po ćwiczeniach,
Broniszewice.
170
ANEKSY
Foto. 61, 62. Pożar obiektu gospodarczego w Augustynowie, (13. 05. 2007  r.)
171
Foto. 63, 64. Pomnik przed KPPSP w Pleszewie. Emeryci: Czesław Regus i Piotr Pezena
oraz st. ogn. Waldemar Przybylski, (2009  r.)
172
ANEKSY
Foto. 65. Pożar obiektu w Pleszewie, ul. Poznańska (11. 03. 2009  r.)
Foto. 66. Pożar kamienicy w Pleszewie, ul. Kaliska (2. 05. 2010  r.)
173
Foto. 67.
bryg. mgr inż. Jacek Jarus
Foto. 68. bryg. mgr Mieczysław Kikowski
Foto. 69.
bryg. Irena Grudzińska
Foto. 70.
kpt. mgr Jan Woldański
Foto. 71. mł. bryg.
Krzysztof Kurzawski
Foto. 72. st. kpt. mgr inż. Waldemar Barański
Foto. 73.
asp. Piotr Jaroszewski
Foto. 74.
st. sekc. Monika Kałużna
Foto. 75.
sekc. Waldemar Sawada
174
ANEKSY
Foto. 76.
st. asp. Krystyna Mikołajczyk
Foto. 77.
ogn. Narcyz Przybylski
Foto. 78.
mł. ogn. Marek Heronimczak
Foto. 79.
Dorota Łubniewska
Foto. 80.
Anna Cieślak
Foto. 81.
asp. sztab. Józef Gmyrek
Foto. 82.
asp. Marian Szylwach
Foto. 83.
st. asp. Zbigniew Kostrzewski
Foto. 84.
asp. Artur Lis
175
Foto. 85.
mł. asp. Bernard Król
Foto. 86.
asp. Tomasz Węgierski
Foto. 87.
asp. Robert Białas
Foto. 88. mł. asp.
Przemysław Ostrowski
Foto. 89.
mł. asp. Marek Mucha
Foto. 90.
st. ogn. Roman Drozd
Foto. 91.
st. ogn. Paweł Dominiak
Foto. 92.
st. ogn. Dariusz Mehr
Foto. 93.
st. ogn. Adam Twardowski
176
ANEKSY
Foto. 94.
st. ogn. Roman Szwałek
Foto. 95.
st. ogn. Jan Wojcieszak
Foto. 96.
st. ogn. Janusz Galant
Foto. 97.
st. ogn. Leon Pietrzak
Foto. 98.
st. ogn. Dariusz Juszczak
Foto. 99.
ogn. Marek Czaplicki
Foto. 100. st. sekc.
Grzegorz Wawrzyniak
Foto. 101.
st. sekc. Łukasz Kot
Foto. 102.
st. sekc. Marcin Woźniak
177
Foto. 103.
sekc. Jacek Nowak
Foto. 104.
st. str. Przemysław Osiński
Foto. 105.
str. Krzysztof Kieliszewski
Foto. 106.
str. Damian Drążek
Foto. 107.
str. Paweł Mimier
Foto. 108.
str. Sylwester Chwałkowski
Foto. 109.
str. Michał Nowacki
Foto. 110.
str. Artur Jakubczak
Foto. 111.
str. Mateusz Wyduba
178
ANEKSY
Foto 112.
str. Łukasz Walędziak
Foto. 113.
str. Jarosław Glapa
Dyplomy, świadectwa OSP
Foto. 114. List pochwalny członka OSP w Choczu (1920  r.)
179
Foto. 115.
List pochwalny
członka OSP
w Choczu
(1920  r.)
Foto. 116.
Akt nadania odznaczenia
dla członka OSP w Choczu
(1920  r.)
180
ANEKSY
Foto. 117. Świadectwo ukończenia kursu członka OSP w Koźmińcu (1948  r.)
Foto. 118. Świadectwo ukończenia kursu członka OSP w Koźmińcu (1934  r.)
181
182

pożarnictwo powiatu pleszewskiego (1881 – 2007)

Transkrypt

Podobne dokumenty