XXL Media - Krajowe Centrum ds AIDS

ISSN-1640-2367
Nr 3 (41) / 2009
Biuletyn Krajowego Centrum ds. AIDS
Działania profilaktyczne
kierowane do populacji MSM
w internecie i publikacjach
W numerze:
Działania profilaktyczne kierowane
do populacji MSM w internecie
i publikacjach
Marcin Teodorczyk
str. 1–3
K
Przegląd prasy IV-VII 2009
Małgorzata Olczyk
str. 4
Ustawa o prawach pacjenta
i Rzeczniku Praw Pacjenta
Maciej Gąsior
str. 5–7
Aspekty
„Daj szansę swojemu dziecku,
nie daj szansy AIDS”
Anna Poleganow
Całodobowy Telefon Zaufania AIDS
(+22) 692 82 26
Lekarze specjaliści dyżurują:
we wtorki i czwartki w godz. 17:00–19:00
AIDS – Zielona Linia
(+22) 621 33 67
poniedziałki, środy w godz. 13:00–18:00
wtorki, czwartki i piątki w godz. 10:00–16:00
Ośrodek Informacji o HIV/AIDS
(+22) 331 77 66
[email protected]
Poradnia Internetowa HIV i AIDS
www.aids.gov.pl
Ewa GG: 8442779
Adam GG: 12452394
w środy godz. 20:00–22:30
westia profilaktyki HIV/AIDS
jest bardzo widoczna w publikacjach skierowanych do homosekualistów i biseksualistów oraz we
wszystkich tych kanałach medialnych,
których odbiorcami mogą być mężczyźni mający seks z mężczyznami, niezależnie od orientacji seksualnej. Z jednej
strony mamy do czynienia ze stałym dostarczaniem informacji – środowisko MSM
ma zdecydowanie większą od ogółu społeczeństwa świadomość zagrożeń zdrowotnych wynikających z podejmowania
ryzykownych zachowań seksualnych,
z drugiej strony zaś skala niedoinformowania wciąż wydaje się olbrzymia.
Pisma internetowe skierowane do
MSM, podejmując temat zdrowia,
często bazują na sensacji przemieszanej
z bezustannymi ostrzeżeniami. Samoświadomość odbiorców gejowskich portali w kwestii bezpieczniejszego seksu
jest duża, jednak nie przekłada się
na konkretne postawy formułowane indywidualnie. Wynikać to może z braku
usystematyzowanej edukacji szkolnej
w tym kierunku oraz z rozproszenia
materiałów edukacyjnych i nadmiaru
krążących w sieci sprzecznych informacji. Dawny stygmat tworzący niemalże
automatyczną korelację seksu pomiędzy mężczyznami a zagrożeniem HIV
nie ułatwia racjonalnego prowadzenia
działań prozdrowotnych.
Dezinformacja coraz częściej przekracza
granicę internetu. Przykładowo redaktor książki „Radość seksu gejowskiego”,
opublikowanej niedawno w wydawnictwie Czarna Owca (dawniej J. Santorski
i Sp.), autorstwa Charlesa Silversteina
i Felice’a Picano, zaakceptował stwierdzenie, w którym pod hasłem „Sporty
wodne” (chodzi o tzw. pissing) autorzy
ostrzegają przed tego typu praktykami
z uwagi m.in. na HIV, choć wiadomo,
że w tych wydalinach ilości wirusa są
śladowe. Podobnych nieodpowiadających wiedzy i nieścisłych informacji
krąży więcej w internecie. Przykład tej
książki jest emblematyczny, gdyż w każdym niemal akapicie pojawiają się zbyt
moralizatorskie tony, w rezultacie piętnujące niemal każdą aktywność seksualną. Na forach wciąż pojawiają się
pytania, czy seks oralny jest niebezpieczny? Tutaj – zamiast fachowej
odpowiedzi pytający otrzymują odpowiedź innych niedouczonych użytkowników. Co więcej, irracjonalny strach
przed HIV usuwa w cień kwestię ryzyka innych chorób i zakażeń.
Kolejną kwestią utrudniającą profilaktykę w populacji MSM są homofobiczne wypowiedzi zrzucające problem
zakażeń na samą populację mężczyzn
mających kontakty seksualne z mężczyznami wraz z piętnowaniem obecności
osób LGBTQ w społeczeństwie. Problemem jest także brak publicznego ujawniania się osób żyjących z HIV,
które stanowiłyby przykład
wspierający dla
osób w podobnej
sytuacji. Występuje także takie
zjawisko, jak samonakręca ją ca
się mac h i n a
p l o t e k o rzekomych
zakażeniach osób działających na rzecz
środowiska gejowsko-lesbijskiego czy „wzmożonej” obecności
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
2
JAK WYGLĄDAJĄ DOTYCHCZASOWE DZIAŁANIA W INTERNECIE I W KLUBACH?
• Grupa edukatorów Lambdy Warszawa
od lat prowadzi dyżury na najpopularniejszym czacie – CZATeria.pl. Stowarzyszenie w ramach akcji w 2008 roku
„Bezpieczniejsze związki” podpisało
umowę z portalem INTERIA.pl na działania pomocowe w pokojach dla gejów,
lesbijek i osób biseksualnych oraz we
wszystkich z grupy „Erotyczne”. Osoba
dyżurująca na czacie jest podpisana następująco: „Lambda_imię pracownika”.
Obecnie organizacja ta przy wsparciu
Miasta Stołecznego Warszawy administruje stronę internetową www.bezpytan.pl,
która stanowi bogatą bazę placówek
pomocowych, w tym w zakresie profilaktyki HIV/AIDS, oraz informuje o codziennych dyżurach wolontariuszy,
których można poprosić o wyjaśnienie
wątpliwości. Warto zauważyć, że Lambda
Warszawa jako pierwsza zaczęła udzielać
informacji psychologicznych i zdrowotnych populacji MSM.
• Tymczasem inna organizacja, Kampania Przeciw Homofobii, w serwisie
www.mezczyzna.kph.org.pl promuje
Kampania społeczna skierowana do MSM, zorganizowana przez Zjednoczenie na rzecz Żyjących
z HIV/AIDS „Pozytywni w Tęczy”
osób HIV+ na czatach. Demonizowanie kontaktów seksualnych między
mężczyznami, brak rzetelnych informacji, idą w parze z afirmacją i pornografizacją seksu pomiędzy mężczyznami
na portalach internetowych. Wobec tego
współodpowiedzialność za politykę
prozdrowotną wśród MSM powinni
przejąć również wydawcy portali i właściciele klubów – nie tylko organizacje
pozarządowe czy państwo.
Dopiero ostatnie doniesienia Krajowego Centrum ds. AIDS wywołały
reakcję wśród właścicieli portali
gejowskich, co zaowocowało powołaniem przy Krajowym Centrum
ds. AIDS nieformalnej rady do spraw
profilaktyki wśród MSM. Dotąd działania pomocowe i informacyjne prowadziły głównie organizacje poza- rządowe,
na własną rękę współpracujące z portalami gejowskimi i seksklubami. Spotkanie
i praca w radzie zaktywizowały aktora
dotąd nieobecnego – właścicieli klubów i część mediów internetowych.
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
3
bezpieczniejszy seks wśród MSM poprzez m.in. informacje o klubach,
w których dostępne są bezpłatne prezerwatywy i lubrykanty, o profilaktyce zdrowotnej czy bazie placówek medycznych.
Projekt ten został zlecony przez Urząd
Miasta Stołecznego Warszawy i przewidziany jest na lata 2008–2010.
• Kolejnym ważnym adresem jest strona
internetowa Grupy Edukatorów Seksualnych „Ponton” (www.ponton.org.pl), która udziela informacji głównie młodzieży,
a w okresie wakacyjnym uruchomiła codzienny telefon zaufania (w godz. 18–20).
• Organizacją, której działalność jest bezpośrednio skierowana do zakażonych
i chorych jest stowarzyszenie Pozytywni
w Tęczy, mające w planach uruchomienie
kompleksowej platformy informacyjnej
skierowanej do populacji MSM i skoncentrowanej w dużej mierze na kampanii
informacyjnej prowadzonej w internecie.
• W odpowiedzi na spotkanie Krajowego
Centrum ds. AIDS z udziałem Pełnomocnika ds. Równego Traktowania, minister
Elżbiety Radziszewskiej oraz organizacji
i mediów LGBT, portal gay.pl zapropono-
wał własną witrynę www.aids.gay.pl. Gay.pl
jest to jedna z najbardziej popularnych
stron internetowych dla populacji MSM
zawierająca materiały erotyczne i pornograficzne. Gay.pl jest również portalem
o profilu społecznościowym – zawiera forum i profile użytkowników. Działania profilaktyczne na przyłączonej do portalu
stronie stanowią dobre rozwiązanie, gdyż
skierowane są do bezpośrednio zainteresowanej grupy odbiorców. Ponadto stanowią przykład dobrych praktyk dla
innych wydawnictw internetowych, zwłaszcza, że wynikają z poczucia odpowiedzialności oraz stawiają na partnerstwo
w zakresie rzetelnego doradztwa i wsparcia
rozmaitych instytucji, m.in. Krajowego
Centrum ds. AIDS, Lambdy Warszawa,
Stowarzyszenia Pozytywni w Tęczy czy
Wolnego Kościoła Reformowanego.
Projekt wspiera też magazyn Gejzer.
• Z ważniejszych inicjatyw, które przekroczyły barierę działań w internecie,
warto wymienić akcję „Sezon na gumy”
zorganizowaną przez Lambdę Warszawa
i Kampanię Przeciw Homofobii. Akcja
ta zaistniała w 2007 roku pod patronatami sześciu wydawnictw i portali
skierowanych dla homoseksualistów,
w postaci wymiany banerów reklamowych. To dotąd największa inicjatywa
informująca o profilaktyce HIV/AIDS
w populacji MSM, współfinansowana
także przez Krajowe Centrum ds. AIDS.
Internet to obecnie najbardziej pożądany kanał wymiany informacji o zapobieganiu HIV i konsekwencjach zakażenia.
Jednak jest to także medium, w którym
krążą powielane bez namysłu informacje
wprowadzające w błąd, wręcz niebezpieczne dla osoby poszukującej pomocy.
Dlatego też warto skoncentrować się na
działaniach zmierzających do poprawy
jakości przekazywanych treści. Temu
może służyć rzetelnie ukierunkowana
wiedza zarówno pod kątem grupy
odbiorców, jak i koncentracji na bezpośrednim kontakcie przez internetowe
komunikatory i łatwe do odnalezienia
bazy placówek medycznych i profesjonalnych doradców. Działania te są dopiero
w powijakach. Ważne jest jednak,
że zostały zainicjowane oraz że opierają
się na współpracy z pozarządowymi organizacjami pomocowymi, Ministerstwem
Zdrowia i jego agendą – Krajowym Centrum ds. AIDS.
Marcin Teodorczyk
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
4
Przegląd prasy IV-VII 2009
TERAPIE GENOWE
W ramach programu klinicznego
Development of Art In Africa (DART)
opracowana została nowa, uproszczona
terapia leczenia AIDS. Umożliwi ona
dostęp do leków antyretrowirusowych dużo większej liczbie zakażonych (ok. 30%).
Obecnie pacjenci przechodzą regularne
badania sprawdzające skutki uboczne
i stężenie komórek odpornościowych
CD4 we krwi. Testy te zwiększają koszty
5-letniej terapii o 900 dolarów, lecz nie
mają wpływu na przeżywalność chorych.
Na świecie 7 milionów ludzi nie ma
dostępu do leków.
Prof. James Hakim z Uniwersytetu w Zimbabwe, szef zespołu prowadzącego program uproszczonej terapii ARV twierdzi,
że stosowanie leczenia bez tych testów
jest bezpieczne i skuteczne, co oznacza,
że ograniczone środki można wykorzystać
bardziej efektywnie. Dzięki rezygnacji
z rutynowego zlecania kosztownych badań
laboratoryjnych, z leczenia może skorzystać
dużo więcej osób żyjących z HIV w Afryce.
TEST USTALI SKUTECZNOŚĆ
SUROWICY NA HIV
Brytyjscy naukowcy z Imperial College
London i Międzynarodowej Inicjatywy
Na Rzecz Szczepionki Przeciwko AIDS
(IAVI) opracowali nowatorski test pozwalający sprawdzić, która z potencjalnych
szczepionek przeciwko AIDS będzie najskuteczniejsza.
Pierwsze badania wykazały, że test pozwala określić nie tylko, czy szczepionka
wywoła reakcję obronną systemu immunologicznego, lecz także czy będzie to
reakcja, która skutecznie zwalczy HIV.
Skuteczność testu określanego jako „próba blokady wirusowej” jest właśnie weryfikowana podczas wstępnej fazy badań
klinicznych. Pierwsze dane potwierdziły,
że nowy test laboratoryjny pozwala odróżnić reakcję systemu odpornościowego,
która kontroluje HIV od tej, która nie
przyniesie oczekiwanego skutku.
DOMOWE TESTY NA HIV
Brytyjscy uczeni opracowali przyrząd
pozwalający osobom zakażonym HIV
kontrolować wiremię. Jest to małe urządzenie, które z jednej kropli krwi potrafi
odczytać sygnał o konieczności szybkiego
zgłoszenia się do lekarza. Przyrząd określa liczbę kopii wirusa HIV we krwi.
Urządzenie w założeniach podobne jest
do glukometru. Kierująca badaniami
dr Rachel McKendry z University College
London mówi, że jeśli pomyślnie przejdzie testy, za trzy lata będzie mogło służyć
chorym w ich własnych domach.
RELACJE Z KAMPANII
W miesiącach wakacyjnych na łamach
dzienników lokalnych i ogólnopolskich
powrócił temat kampanii „Wróć bez
HIV”. Lato bowiem, jak żadna inna pora
roku, sprzyja zawieraniu przygodnych
znajomości. Narażona jest na nie szczególnie młodzież, która wolny, letni czas
wykorzystuje na wojaże i bogate życie
towarzyskie. Organizatorzy kampanii
w publikacjach prasowych przekonywali,
że „HIV/AIDS nie zna granic”, dlatego
ryzykownych zachowań należy unikać
zawsze i wszędzie. Namawiając do rozważnych decyzji, przypominali, że przed
zakażeniem HIV drogą kontaktów
seksualnych chroni jedynie abstynencja
seksualna lub trwały związek z jednym,
niezakażonym partnerem oparty na
wzajemnej wierności lub używanie
prezerwatyw.
W maju Krajowe Centrum ds. AIDS rozpoczęło także kampanię informacyjną
pod hasłem „Daj szansę swojemu dziecku.
Nie daj szansy AIDS”, która ma przekonać
przyszłe matki do wykonywania testów
w kierunku HIV. Do wznowienia kampanii
przyczynił się fakt, że nadal rodzą się dzieci zakażone HIV, których matki nie wiedziały o swoim statusie serologicznym
w czasie ciąży. Tymczasem przyjmowanie
odpowiednich leków i specjalna opieka nad
zakażoną matką w czasie ciąży i w trakcie
porodu pozwala zredukować do poniżej
1% ryzyko zakażenia dziecka. Kiedy natomiast matka nie wie, że jest seropozytywna,
ryzyko zakażenia wynosi nawet 30%.
INFORMACJE O AIDS ZA POŚREDNICTWEM TELEFONU
Przy udziale Krajowego Centrum
ds. AIDS powstała aplikacja „Mobilny
informator o HIV/AIDS”, pozwalająca
szybko uzyskać rzetelne informacje za
pośrednictwem telefonu komórkowego.
Aplikacja zawiera podstawowe wiadomości na temat dróg zakażenia HIV, ryzykownych zachowań, sposobów zmniejszania
ryzyka zakażenia i testowania w kierunku
HIV oraz adresy punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można
anonimowo i bezpłatnie zrobić badanie.
Aby zainstalować aplikację, wystarczy
wejść bezpośrednio z telefonu komórkowego na stronę Krajowego Centrum
ds. AIDS (www.aids.gov.pl). Istnieje też
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
możliwość pobrania plików na komputer
i instalacja aplikacji z komputera na telefon (więcej informacji o aplikacji na str. 5).
FUNDACJA GATESÓW DLA NAUKI
Fundacja Billa i Melindy Gatesów przekazała milion funtów na innowacyjne
badania prowadzone na całym świecie.
Wśród odbiorców dotacji są trzy brytyjskie
zespoły naukowców zajmujących się
poszukiwaniem sposobów na walkę
z wirusem HIV oraz zapobieganie i leczenie infekcji takich, jak gruźlica, malaria
i zapalenie płuc. Naukowcy z Royal Holloway University w Londynie (jeden z odbiorców dotacji) opracowuje „bibliotekę”
możliwych mutacji HIV, dzięki którym
wirus tak wydajnie unika odpowiedzi
ze strony układu odpornościowego
gospodarza. Ostatecznie ma to doprowadzić do stworzenia szczepionki chroniącej
przed wieloma wariantami wirusa.
RAPORT – PRZYSZLI LEKARZE
NIEWIELE WIEDZĄ O AIDS
Wśród studentów ostatniego roku medycyny przeprowadzono badanie, które miało określić ich stan wiedzy na
temat HIV/AIDS. Badanie pokazuje,
że przyszli lekarze mają katastrofalną
wiedzę na ten temat. Wyniki badania są
zaskakujące: co trzeci młody lekarz nie
potrafi rozpoznać objawów klinicznych
AIDS, a co szósty boi się tej choroby.
40% studentów nie wie, że kobieta zakażona HIV może urodzić zdrowe dziecko,
34% nie wie, że HIV posiada objawy kliniczne, 15% przyznaje się, że boi się AIDS,
a 5% chce pracować w placówkach, w których nie byłyby leczone osoby żyjące
z HIV/AIDS. Wśród studentów znajdują
się tacy, którzy sądzą, że wiedza na temat
HIV/AIDS nie będzie im potrzebna,
bo wybrali inną specjalizację, np. pediatrię.
Małgorzata Olczyk
5
Ustawa o prawach pacjenta
i Rzeczniku Praw Pacjenta
U
stawa z dnia 24 kwietnia 2009 r.
– Przepisy wprowadzające ustawę o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, ustawę o akredytacji
w ochronie zdrowia oraz ustawę o konsultantach w ochronie zdrowia weszła
w życie 5 czerwca, a dzięki temu zaczęła
obowiązywać od dawna już oczekiwana
przez środowiska pacjenckie ustawa
z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach
pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta.
Przedmiotowa regulacja w przystępny
sposób usystematyzowała katalog praw
przysługujących pacjentom, a także
wprowadziła nową instytucję, Rzecznika
Praw Pacjenta. Ustawa, choć nowa, jest
w istocie rozwinięciem dotychczas obowiązujących przepisów, które regulowały
problematykę praw pacjenta w wielu
aktach prawnych. To w znacznym stopniu komplikowało pacjentom dostęp do
informacji. Działające przy Ministrze
Zdrowia Biuro Praw Pacjenta wydało
Kartę Praw Pacjenta, która dotyczy
pacjentów korzystających ze świadczeń
zdrowotnych w ramach ubezpieczenia
zdrowotnego lub z prywatnego sektora
usług medycznych oraz innych niż ubezpie-
czeni, czyli w praktyce wszystkich pacjentów. Karta w sposób niezwykle przystępny
informuje o prawach przysługujących pacjentom, wskazując jednocześnie akt prawny, który zawiera daną regulację.
CO NOWEGO WPROWADZA
USTAWA?
Definicję pacjenta, który został określony
jako osoba zwracająca się o udzielenie
świadczeń zdrowotnych lub korzystająca z
tych świadczeń realizowanych przez pod-
miot udzielający świadczeń zdrowotnych
lub osobę wykonującą zawód medyczny.
Dotychczasowe przepisy nie umożliwiały
pacjentowi prawa do żądania od lekarza
bądź pielęgniarki lub położnej, aby udzielając mu świadczeń zdrowotnych zasięgnęli opinii innego specjalisty bądź,
w przypadku lekarza, zwołania konsylium
lekarskiego. Ustawodawca pozostawia decyzję opinii lekarza bądź pielęgniarki lub
położnej, czy żądanie jest zasadne; w każdym przypadku jednak zastrzeżenie pa-
Czytaj w swojej komórce o HIV/AIDS!
Aplikacja „Mobilny Informator o HIV/AIDS" została stworzona przez Krajowe
Centrum ds. AIDS oraz firmę NETOX, która zajmuje się tworzeniem produktów na urządzenia mobilne.
Aplikacja zawiera podstawowe informacje na temat, m.in.: dróg zakażenia HIV,
zachowań ryzykownych, zmniejszania ryzyka zakażenia i testowania w kierunku
HIV, w tym także adresy punktów konsultacyjno-diagnostycznych, w których można wykonać test anonimowo i bezpłatnie. Aplikacja pozwala szybko i dyskretnie
uzyskać rzetelną informację.
Aby zainstalować aplikację w swoim telefonie należy wejść, bezpośrednio ze swojego telefonu komórkowego,
na stronę internetową www.mia.aids.gov.pl. Po połączeniu z podanym adresem nastąpi instalacja aplikacji.
W telefonie powinien być poprawnie skonfigurowany profil połączenia WAP. Za połączenie WAP może zostać
pobrana opłata przez operatora, zgodnie z cennikiem usług.
Istnieje także możliwość pobrania plików aplikacji na komputer, w celu instalacji aplikacji z komputera na telefon.
Możliwość i sposób instalacji aplikacji na telefonie z plików pobranych na komputer zależy od modelu telefonu.
Więcej informacji na ten temat znajdą Państwo na stronie internetowej
http://www.aids.gov.pl/?page=wiedza&act=main&id=150
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
6
cjenta zostanie odnotowane w dokumentacji medycznej, co niewątpliwie może ułatwić postępowanie odszkodowawcze za np.
błąd w sztuce medycznej, którego definicji
nie odnajdziemy w obowiązujących przepisach, lecz na gruncie praktyki i orzecznictwa można go określić jako nieumyślne
działanie na szkodę pacjenta przez osoby
wykonujące zawód medyczny. Aby takie
działanie uznać za błąd medyczny należy
udowodnić, iż postępowanie osoby udzielającej świadczenia było niezgodne z powszechnie uznawanym stanem wiedzy
medycznej, nieumyślne, a także bezpośrednio spowodowało uszczerbek
na zdrowiu bądź utratę życia.
Nowością jest również możliwość zgłoszenia przez pacjenta sprzeciwu wobec opinii albo orzeczenia lekarza w przypadku,
gdy mają one wpływ na prawa lub obowiązki pacjenta wynikające z przepisów
prawa. Sprzeciw winien być wniesiony do
Komisji Lekarskiej działającej przy
Rzeczniku Praw Pacjenta za pośrednictwem Rzecznika Praw Pacjenta w terminie 30 dni od dnia wydania opinii bądź
orzeczenia. Od rozstrzygnięcia Komisji
nie przysługuje odwołanie. Jak wynika
z badań przeprowadzonych przez CBOS1,
zawód pielęgniarki i lekarza, na 33 sklasyfikowane zawody o największym zaufaniu społecznym, zajęły odpowiednio
4. i 5. miejsce, co świadczyć może o tym,
iż z decyzjami pracowników medycznych
zazwyczaj się zgadzamy i je respektujemy.
Rzecznik Praw Pacjenta, instytucja, którą
wprowadza ustawa, choć nieobecna w dotychczasowych przepisach, nie jest jednak
nowością. Dotychczas działało Biuro Praw
Pacjenta przy Ministrze Zdrowia, które aktualnie przekształcono w Biuro Rzecznika
Praw Pacjenta.
Rzecznik Praw Pacjenta jako centralny organ administracji rządowej właściwy
w sprawach ochrony praw pacjentów będzie miał za zadanie prowadzenie postępowań w sprawach praktyk naruszających
zbiorowe prawa pacjentów, prawa pacjenta na jego wniosek lub z własnej inicjatywy, branie udziału w postępowaniach
cywilnych dotyczących naruszenia praw
pacjenta, bądź żądanie ich wszczęcia na
prawach przysługujących prokuratorowi.
Rzecznik będzie również odpowiedzialny
za opracowywanie i przedkładanie Radzie
Ministrów projektów aktów prawnych dotyczących ochrony praw pacjenta, występowanie do właściwych organów o podjęcie
inicjatywy ustawodawczej lub zmianę aktów prawnych dotyczących praw pacjenta,
opracowywanie i wydawanie publikacji
oraz programów edukacyjnych popularyzujących prawa pacjenta, współpraca z organami władzy publicznej w celu
zapewnienia przestrzegania praw pacjenta,
współpraca z organizacjami zajmującymi
się ochroną praw pacjenta oraz analiza
skarg wnoszonych przez pacjentów.
Rzecznik Praw Pacjenta jest uprawniony
do nałożenia na podmiot, który pomimo
uznania jego działania za praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjenta, nie
zastosuje się do decyzji Rzecznika i nie zaniecha jej stosowania, kary pieniężnej
w wysokości do 500 000 zł.
Znanym już z Karty Praw Pacjenta jest
prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej
wiedzy medycznej, prawo do natychmiastowego udzielenie świadczeń ze względu
na zagrożenie zdrowia lub życia,
a także prawo do informacji o swoim stanie zdrowia. Prawem pacjenta jest również prawo do nie ujawniania osobom
postronnym informacji z nim związanych,
a w szczególności jego stanu zdrowia.
Praktyka wskazuje, iż wiele placówek służby zdrowia wciąż nie realizuje tego obowiązku, chociażby dletago, że na łóżkach
pacjentów znajdują się karty zawierające
informacje o danych osobowych, wieku
i stanie zdrowia chorego. Naszym uprawnieniem jest również wyrażenie zgody
bądź odmowy udzielenia świadczeń zdrowotnych po poinformowaniu o celu i możliwych konsekwencjach jego wykonania.
Pacjent ma również prawo do poszanowania jego godności i intymności, a także do
obecności przy wykonywaniu świadczeń
osoby bliskiej, chyba że jej obecność godzić może w bezpieczeństwo zdrowotne
pacjenta lub mieć wpływ na wystąpienie
Przypisy:
1
Badanie przeprowadzone przez Centrum Badania Opini Społecznej, Prestiż Zawodów, styczeń 2009
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
7
zagrożenia epidemiologicznego. Za osobę bliską uznawany jest, zgodnie z przepisami ustawy, małżonek, krewny lub
powinowaty do drugiego stopnia w linii
prostej, przedstawiciel ustawowy, osoba
pozostająca we wspólnym pożyciu lub
osoba wskazana przez pacjenta.
Kolejnym prawem jest prawo dostępu do
dokumentacji medycznej dotyczącej stanu
zdrowia oraz udzielonych świadczeń zdrowotnych. Warto zaznaczyć, że podmiot
udzielający świadczeń winien przechowywać dokumentację medyczną przez okres
20 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym dokonano ostatniego wpisu,
z wyjątkiem dokumentacji: dotyczącej pacjenta, który zmarł na skutek uszkodzenia
ciała lub zatrucia – przez okres 30 lat licząc
od końca roku kalendarzowego, w którym
nastąpił zgon; zdjęć rentgenowskich przechowywanym poza dokumentacją medyczną pacjenta – przez okres 10 lat, licząc
od końca roku kalendarzowego, w którym
wykonano zdjęcie; skierowań na badania
lub zleceń lekarza – przez okres 5 lat, licząc
od końca roku kalendarzowego, w którym
udzielono świadczenia będącego przedmiotem skierowania lub zlecenia; dokumentacji medycznej dzieci do 2. roku życia
– przez okres 22 lat. Pacjent przebywający
w zakładzie opieki zdrowotnej przeznaczonym dla osób wymagających całodobowych lub całodziennych świadczeń
zdrowotnych ma prawo do poszanowania
życia prywatnego i rodzinnego, które realizowane winno być poprzez zapewnienie
możliwości kontaktu osobistego, telefonicznego lub korespondencyjnego z innymi osobami lub też na życzenie pacjenta
ograniczenie kontaktów z określonymi
osobami. Ma również prawo do opieki
duszpasterskiej, a w sytuacji pogorszenia
stanu zdrowia lub zagrożenia życia, do
kontaktu z duchownym swojego wyznania.
Pacjent korzystający z całodobowych lub
całodziennych świadczeń zdrowotnych ma
również prawo do bezpłatnego pozostawienia rzeczy wartościowych w depozycie.
Pacjent ma również prawo do informacji
o przysługujących mu prawach określonych w przepisach, a podmiot udzielający
świadczeń zdrowotnych winien udostępnić tę informację w formie pisemnej,
poprzez umieszczenie jej w swoim lokalu,
w miejscu ogólnodostępnym. Niezrozumiały jest brak zapisów mówiących o obowiązkach pielęgniarek i położnych,
zawartych w treści art. 20 ustawy z dnia
5 lipca 1996 r. o zawodach pielęgniarki
i położnej, które zobowiązane są do poinformowania pacjenta o jego prawach.
Regulacja ta wydaje się być jak najbardziej
trafna z uwagi na to, że w wielu sytuacjach
pacjenci nie są w stanie dotrzeć do tablicy
ogłoszeń, bądź nie mogą samodzielnie
przeczytać zawartych tam informacji.
Z badań opinii publicznej wynika,
iż jako pacjenci jesteśmy świadomi przysługujących nam praw, jednak często mamy
wrażenie, iż osoby i podmioty udzielające
świadczeń medycznych ich nie respektują.
Z drugiej strony należy zauważyć, że osoby
udzielające nam pomocy medycznej wciąż
są darzone dużym zaufaniem i szacunkiem. Niezależnie od tego, jak doskonałe
będą unormowania prawne, musimy mieć
świadomość, że respektowanie praw pacjenta nie zależy jedynie od obowiązujących przepisów prawa, ale przede
wszystkim od postawy osób udzielających
świadczeń medycznych.
Wszelkie informacje na temat praw
pacjenta można uzyskać na stronie internetowej Rzecznika Praw Pacjenta pod
adresem: www.bpp.gov.pl.
Maciej Gąsior
Jeśli chcą Państwo zostać autorem artykułu w Kontrze, prosimy o kontakt mailowy na adres:
[email protected]
Jeśli chcą Państwo, aby ważne wiadomości (np. o wydarzeniach związanych z HIV/AIDS) znalazły się w e-Kontrze,
prosimy przesłać pełną informację na wyżej podany adres o temacie „Prośba o zamieszczenie informacji w e-Kontrze”
Zakażenia HIV i zachorowania na AIDS w Polsce wg NIZP-PZH
styczeń-kwiecień 2009
nowo wykryte zakażenia HIV
200
zakażenia w wyniku używania narkotyków drogą dożylną
14
zakażenia drogą ryzykownych kontaktów heteroseksualnych
11
zakażenia drogą ryzykownych kontaktów homo- i biseksualnych
18
inne/zakażenia bez informacji o drodze zakażenia
154
Od wykrycia pierwszego przypadku zakażenia HIV w Polsce (1985 r.) do 30.04.2009
zarejestrowano:
zakażenia obywateli polskich
12 268
zakażenia w wyniku używania narkotyków drogą dożylną
5 490
zachorowania na AIDS
2 246
zgony w wyniku AIDS
1 004
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
8
www.eurohivnursing.net
www.eurohivnursing.net
Europejska Sieć Pielęgniarek HIV (EHNN)
Poprzez edukację i szkolenia zrzesza europejskie pielęgniarki HIV.
Europejska Sieć Pielęgniarek HIV ma na
celu podniesienie wiedzy i rozumienia idei
pielęgniarstwa HIV oraz utrzymanie
wysokich standardów opieki nad osobami
żyjącymi z wirusem. Zadania swe realizuje
poprzez prowadzenie i ułatwianie dostępu
do edukacji, szkoleń oraz umożliwienia
pielęgniarkom związanych z tematem HIV
prowadzenia badań naukowych oraz stwarzanie możliwości udziału i dzielenia się
swoją wiedzą na konferencjach, seminariach i warsztatach. Zależy nam również na
współpracy z innymi europejskimi stowarzyszeniami pielęgniarskimi.
FORMULARZ LISTY MAILINGOWEJ 2009
Wypełniony formularz należy przesłać na numer faksu:
+44 (0)20 8446 9194
Kontakt do Sekretariatu: [email protected]
Tytuł
INFORMACJE OSOBOWE
Pan/Pani
Imię/Imiona
Nazwisko
ZATRUDNIENIE
Zawód
Miejsce pracy
Adres zatrudnienia
Kraj
Jeżeli jest Pani/Pan zainteresowana/-y udostępnieniem nam swojego
domowego adresu to prosimy wypełnić tę rubrykę:
E-mail prywatny
Pierwsza konferencja Europejskiej Sieci
Pielęgniarek HIV miała miejsce w Warszawie, w kwietniu 2008 roku. Wzięło
w niej udział ponad 50 pielęgniarek
z 34 krajów europejskich. Prezentacje
z konferencji znajdują się na stronie internetowej www.eurohivnursing.net.
W ramach realizacji założeń konferencji
kwietniowej wolontariusze wzięli udział
w Komitecie Sterującym. Wybrano też
Przewodniczącego, Skarbnika oraz Sekretariat. Obecnie możemy poszczycić się
obecnością naszych przedstawicieli z krajów europejskich na komitetach.
Europejska Sieć Pielęgniarek HIV zajmuje się również zbieraniem funduszy przeznaczonych na organizację szkoleń w celu
zapewnienia wsparcia merytorycznego
pielęgniarkom opiekującym się osobami
żyjącymi z HIV oraz przeznaczonych na
wyposażenie strony internetowej w różnojęzyczne materiały i narzędzia pomocne
pielęgniarkom z całego kontynentu.
Językiem oficjalnym jest język angielski.
Aby otrzymać więcej informacji na temat
działania Europejskiej Sieci Pielęgniarek
należy wypełnić krótką ankietę, a następnie oddać ją przedstawicielowi EHNN
lub wysłać faksem do Sekretariatu lub
przesłać mailem na adres:
[email protected].
Moje doświadczenie w zakresie pielęgniarstwa związanego z HIV:
Ochrona Danych Osobowych: Mediscript Ltd spełnia wymogi Aktu o Ochronie Danych Osobowych
z roku 1998. Podane informacje zostaną przetworzone przez Mediscript Ltd i użyte w celu zapewnienia zamówionych dóbr i usług. Zezwoli się osobom trzecim na korzystanie z podanych danych osobowych,
w przypadku gdy uznamy, że leży to w interesie osoby wypełniającej formularz. Jeżeli nie jest Pani/Pan zainteresowana otrzymywaniem informacji od osób trzecich, proszę to zaznaczyć w tym okienku Redakcja:
Redaktor naczelna – Katarzyna Gajewska
Zastępca redaktor naczelnej – Iwona Klapińska
Sekretarz redakcji – Maryla Rogalewicz
Wydawca:
Krajowe Centrum ds. AIDS
www.aids.gov.pl
(36) / 2009
2008
Nr 32 (41)
Sekretariat:
Mediscript Ltd, 1 Mountview Court,
Friern Barnet Lane, London N20 0LD
Tel: +44 (0)20 8446 8898
Fax: +44 (0)20 8446 9194
Email: [email protected]
Web: www.eurohivnursing.net
Adres redakcji:
ul. Samsonowska 1, 02-829 Warszawa
tel. (+22) 331 77 77, fax (+22) 331 77 76
e-mail: [email protected]
www.aids.gov.pl
Egzemplarz bezpłatny
Redakcja zastrzega sobie prawo
adjustacji i skracania artykułów.