raport z ewaluacji programu zdrowa i bezpieczna szkoła zespół

RAPORT Z EWALUACJI PROGRAMU
ZDROWA I BEZPIECZNA SZKOŁA
ZESPÓŁ SZKÓŁ W BOGDAŃCU
OPRACOWAŁ: mgr Sławomir Sitasz
Bogdaniec – 2004r.
1
SPIS TREŚCI
WPROWADZENIE
I.
OPIS EWALUOWANEGO PROGRAMU
str. 6
II.
ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE EWALUACJI
str. 6
III.
SPOSÓB PRZEPROWADZENIA EWALUACJI
str. 7
IV.
PREZENTACJA WYNIKÓW EWALUACJI
str. 7
V.
WNIOSKI I REKOMENDACJE
str. 15
ANEKSY
str.17
BIBLIOGRAFIA
str. 22
2
WPROWADZENIE
Specyfika czasów, w których żyjemy, to przyspieszone tempo przemian, nie zawsze
harmonijnych. Zwiększyła się liczba czynników destrukcyjnych oddziałujących na
młodzież, która staje wobec wyborów i decyzji bardzo złożonych i skomplikowanych.
Skutkiem, czego stale wzrasta liczba osób przejawiających dysfunkcje rozwojowe oraz
poszukujących wsparcia w trudnych sytuacjach życiowych. Aby przeciwdziałać temu
zjawisku, konieczne jest podejmowanie na terenie szkoły wielopoziomowych działań
profilaktycznych gdyż:
·
szkoła wypełnia znaczną część aktywnego życia dzieci i młodzieży,
·
szkoła
jest
miejscem
intensywnego
rozwoju
w
zakresie
funkcjonowania
interpersonalnego i społecznego w grupie rówieśniczej,
·
szkoła jest miejscem działalności zadaniowej uczniów, a wiec ujawnia lub wręcz
wyzwala trudności dzieci i młodzieży związane z przyjmowaniem odpowiedzialności
za własne życie,
·
szkoła jest miejscem konfrontacji autorytetów i kształtowania się poczucia własnej
tożsamości ucznia,
·
szkoła pozwala na łatwy dostęp do środowiska dzieci i młodzieży i sprawną
organizację prowadzonych oddziaływań.
Szkolny program profilaktyki to program profilaktyki środowiskowej, to znaczy taki,
w którym obiektem działań jest całe środowisko szkolne.
Profilaktyka to proces, który wspiera zdrowie przez umożliwienie ludziom uzyskania
pomocy potrzebnej im do konfrontacji ze złożonymi, stresującymi warunkami życia oraz
przez umożliwienie jednostkom osiąganie subiektywnie satysfakcjonującego, społecznie
akceptowanego, bogatego życia (Z. Gaś, 1997).
Zapobieganie uzależnieniom może dokonywać się na różnych poziomach. W związku
z tym wyróżnia się profilaktykę pierwszorzędową, drugorzędową i trzeciorzędową.
Profilaktyka pierwszorzędowa to działanie mające na celu: z jednej strony promocję zdrowia i przedłużenie życia człowieka, zaś z drugiej zapobiegania pojawianiu
się problemów związanych z zachowaniami dysfunkcjonalnymi. Szczególnie wyraźnie
akcentuje się tutaj budowanie i rozwijanie różnorodnych umiejętności radzenia sobie z
wymogami życia, albowiem deficyty w tym zakresie są powszechnie spotykane w
3
populacji osób dysfunkcjonalnych. Równie ważne jest dostarczanie rzetelnych informacji,
dostosowanych do specyfiki odbiorców.
Profilaktyka drugorzędowa ma na celu ujawnianie osób o najwyższym ryzyku
dysfunkcjonalności oraz pomaganie im w redukcji tego ryzyka (a więc zapobieganie
rozwojowi zaburzeń).
Profilaktyka trzeciorzędowa rozumiana jest jako interwencja po wystąpieniu
dysfunkcji. Ma ona na celu, z jednej strony - przeciwdziałanie pogłębianiu się procesu
chorobowego, zaś z drugiej - umożliwienie osobie objętej terapią i rehabilitacją powrotu
do społeczeństwa, prowadzenia w nim satysfakcjonującego i społecznie akceptowanego
trybu życia, wolnego od patologii. (Z. Gaś 1997).
Zachowania ryzykowne podejmowane przez dzieci i młodzież pełnią określone funkcje,
są sposobem na:
·
zaspokajanie podstawowych potrzeb psychicznych,
·
realizowanie celów rozwojowych,
·
radzenie sobie z trudnymi sytuacjami życiowymi.
Istotnym elementem działań profilaktycznych jest umiejętność rozpoznawania
czynników ryzyka oraz czynników chroniących przed zachowaniami ryzykownymi. Wśród
zbadanych czynników ryzyka wyróżnia się:
Ø środowisko społeczne promujące dane wzorce zachowań (przeludnione,
przestępcze),
Ø normy społeczne ( obyczaje) promujące lub prowokujące dane zachowania,
Ø modelowanie takich zachowań w domu i w szkole,
Ø konflikty i doświadczenie izolacji w dzieciństwie,
Ø grupa rówieśnicza, w której normą są zachowania dysfunkcyjne,
Ø niskie wyniki osiągane w szkole i brak celów życiowych,
Ø łatwość zdobycia substancji psychoaktywnych,
Ø wczesna inicjacja zachowań ryzykownych.
Do najważniejszych czynników chroniących dzieci przed podejmowaniem zachowań
ryzykownych J. D. Hawkins zalicza:
Ø silną więź emocjonalną z rodzicami,
Ø zainteresowanie nauką szkolną,
Ø regularne praktyki religijne,
4
Ø uwewnętrzniony szacunek do norm, wartości, autorytetów.
Czynniki powyższe można uzupełnić o wymienione przez M. B. Garmezy‘ego:
Ø stała opieka sprawowana przez kompetentną osobę dorosłą,
Ø zdolności umożliwiające dobre wyniki w nauce,
Ø umiejętność rozwiązywania problemów,
Ø wrażliwość społeczna,
Ø poczucie własnej skuteczności.
Cele profilaktyki w szkole powinny skupiać się na osłabianiu czynników ryzyka i
wzmacnianiu czynników chroniących.
Przy projektowaniu szkolnej profilaktyki niezbędną pomoc stanowią skuteczne strategie
profilaktyczne. Według Hansena są to:
·
przekształcanie przekonań normatywnych, tak aby były zgodne z prawdą o
rzeczywistości,
·
pobudzanie do podejmowania konstruktywnych osobistych postanowień,
·
aktywizowanie systemu wartości przeciw zachowaniom dysfunkcyjnym,
·
dostarczanie wiedzy o konsekwencjach zachowań ryzykownych.
Pomocne w pracy z grupą mogą być również strategie:
·
uczenie alternatywnych sposobów przeżywania codziennego życia,
·
nauka odmawiania w sytuacji presji społecznej.
Celem pracy jest przedstawienie raportu z ewaluacji programu „Zdrowa i bezpieczna
szkoła”.
5
I. Opis ewaluowanego programu
Bogdaniec położony jest przy głównej drodze Gorzów Wlkp. – Kostrzyn biegnącej
do granicy z Niemcami.
Geograficznie leży na granicy Pradoliny Eberswaldzko – Toruńskiej i wzgórz morenowych.
Południowa część Bogdańca to tereny rolnicze natomiast północna część porośnięta jest
lasami. Występują tu dwa rezerwaty przyrody Bogdaniec I i Bogdaniec II oraz Muzeum
Techniki Wiejskiej.
Do Zespołu Szkół uczęszcza 353 uczniów.
Próbie poddani zostali uczniowie klasy IV szkoły podstawowej oraz uczniowie klas
I – III gimnazjum. Wśród uczniów przeprowadzono ankietę dotyczącą uzależnień,
zachowań agresywnych i bezpieczeństwa w szkole.
Wszyscy uczniowie mieszkają w środowisku wiejskim. Środowiska rodzinne dzieci
uczęszczających do naszej szkoły są bardzo zróżnicowane.
II. Założenia metodologiczne ewaluacji.
Przedmiotem ewaluacji było funkcjonowanie programu „Zdrowa i bezpieczna
szkoła”. W tej ewaluacji postawione zostały następujące pytania kluczowe:
ü W jakim stopniu program jest zgodny z innymi dokumentami obowiązującymi w
szkole?
ü W jaki sposób szkoła promuje zdrowy styl życia?
ü W jaki sposób szkoła dba o bezpieczeństwo uczniów?
ü W jaki stopniu prowadzi się profilaktykę uzależnień?
Przedstawiono następujące kryteria ewaluacji:
ü Zgodność z innymi dokumentami obowiązującymi w naszej szkole
ü Stosowalność w praktyce przez wszystkich nauczycieli
ü Znajomość obowiązków i zasad bhp w opinii nauczycieli i dyrektora szkoły
ü Rzetelność wychowawców
ü Trafność doboru metod
Zastosowano następując metody badawcze:
ü Analiza dokumentacji szkolnej
6
ü Ankieta wśród uczniów
Raport z ewaluacji – pisemny, zakończony wnioskami. Odbiorcami raportu są dyrektor
szkoły, rada pedagogiczna, rodzice oraz przedstawiciel policji.
III. Sposób przeprowadzenia ewaluacji.
Badaniem ankiety dotyczącej bezpieczeństwa w szkole objętych zostało 24
uczniów w klasie IV szkoły podstawowej (7 dziewczynek i 17 chłopców) oraz 39 uczniów
w klasie I gimnazjum (20 dziewcząt i 19 chłopców).
Badaniem ankiety dotyczącej nikotynizmu i narkomanii objętych zostało 30 uczniów w
klasie II gimnazjum (14 dziewcząt i 16 chłopców).
Badaniem ankiety dotyczącej alkoholizmu objętych zostało 54 uczniów w klasie III
gimnazjum (27 dziewcząt i 27 chłopców).
IV. Prezentacja wyników ewaluacji.
Klasa IV szkoły podstawowej
Ankieta skierowana do uczniów w klasie IV szkoły podstawowej zawierała 5
pytań. Pytania dotyczyły pobytu ucznia w szkole, jego samopoczucia i bezpieczeństwa.
Uczniowie mieli możliwość wyrażenia swojej opinii na temat zagrożeń, z jakimi się
stykają.
Wyniki ankiety świadczą o tym, że 50% uczniów chętnie przychodzi do szkoły. Jest
to zdanie 12 uczniów na 24 badanych (tj. 5 dziewczynek i 7 chłopców). 45,8% uczniów
badanych czasem chętnie przychodzi do szkoły a czasem nie. Jest to zdanie 11 uczniów (2
dziewczynek i 9 chłopców). 7 uczniów (2 dziewczynki i 5 chłopców) stwierdziło, że
istnieją w naszej szkole miejsca niebezpieczne. Taka sama ilość uczniów udzieliła
odpowiedzi, że nie ma miejsc niebezpiecznych w szkole(7 uczniów -2 dziewczynki i 5
chłopców).10 uczniów na 24 (3 dziewczynki i 7 chłopców) nie zna miejsc niebezpiecznych
w szkole.
Na pytanie, które miejsca w szkole uważasz za niebezpieczne 11 uczniów (5
dziewczynek i 6 chłopców) odpowiedziało, że jest to boisko. 5 uczniów (0 dziewczynek i 5
7
chłopców) stwierdziło, że nie ma miejsc niebezpiecznych w szkole. 4 uczniów (2
dziewczynki i 2 chłopców) wskazało, że miejscem niebezpiecznym jest korytarz a 3
chłopców stwierdziło, że niebezpiecznie jest w klasie. 2 chłopców uważa, że miejscem
niebezpiecznym jest łazienka a 2 uczniów (1 dziewczynka i 1 chłopiec), że szatnia.
Problemem bardzo ważnym, jaki ujawniły wyniki ankiety, jest problem
wulgaryzmów. Jeżeli chodzi o agresję słowną dostrzega ją 19 uczniów (5 dziewczynek i 14
chłopców a agresję fizyczną (bójki) dostrzega 15 uczniów na 24 badanych (tj. 2
dziewczynki i 13 chłopców).
Ankieta wykazała także, że w naszej szkole istnieje problem nikotynizmu. 50%
uczniów klasy IV było świadkiem palenia papierosów. Należało do nich 12 uczniów (2
dziewczynki i 10 chłopców). 4 chłopców na 17 obawia się starszych kolegów ze względu
na wymuszenia. Z żadnymi negatywnymi sytuacjami nie spotkało się 3 uczniów (1
dziewczynka i 2 chłopców).
Na pytanie, co robią uczniowie, gdy spotkają się z w/w sytuacjami – 15 uczniów (5
dziewczynek i 10 chłopców) odpowiedziało, że informuje o tym nauczyciela, 5 uczniów (2
dziewczynki i 3 chłopców) odchodzi a 4 uczniów (4 chłopców) obserwuje daną sytuację.
Klasa I gimnazjum
Ankieta skierowana do uczniów w klasach I gimnazjum zawierała 5 pytań. Pytania,
podobnie jak w klasie IV SP, dotyczyły pobytu ucznia w szkole, jego samopoczucia i
bezpieczeństwa. Uczniowie z gimnazjum mieli możliwość wyrażenia swojej opinii na
temat zagrożeń, z jakimi się stykają.
Na pytanie: Czy chętnie przychodzisz do szkoły :
12 uczniów (6 dziewcząt i 6 chłopców) na 39 badanych odpowiedziało, że „tak”,
26 uczniów (14 dziewcząt i 12 chłopców) stwierdziło „czasem tak, czasem nie”, a 1
ankietowany chłopiec stwierdził, że robi to niechętnie.
Na pytanie: Które miejsce w szkole uważasz za niebezpieczne – 15 uczniów (11
dziewcząt i 4 chłopców) stwierdziło, że nie ma takich miejsc. Dwukrotnie 9 uczniów( po 3
dziewczyny i 6 chłopców) wskazało, że miejscami niebezpiecznymi są boisko i łazienka.
Również dwukrotnie 8 uczniów wskazało, że tymi miejscami są szatnia i korytarz. Według
jednego ucznia (1 chłopiec) miejscem niebezpiecznym jest klasa.
8
Problemem bardzo ważnym, jaki ujawniły wyniki ankiety, jest problem
wulgaryzmów. Aż 37uczniów na 39 badanych zwróciło uwagę na to zjawisko (20
dziewcząt i 17 chłopców).
34 uczniów (17 dziewcząt i 17 chłopców) spotkało się w szkole z paleniem papierosów.
27 uczniów (15 dziewcząt i 12 chłopców) zwróciło uwagę na fakt występowania
przemocy fizycznej (bójki), natomiast 13 uczniów (5 dziewcząt i 8 chłopców) spotkało się
z sytuacją przywłaszczenia cudzego mienia (kradzieżą).
Żadne ankietowane dziecko nie spotkało się w szkole z narkotykami.
Gdy uczniowie spotkali się z sytuacjami takimi, jak kradzież, bójka, przeklinanie,
wymuszenie czy palenie papierosów, 16 z nich (7 dziewcząt i 9 chłopców) odchodziło na
bok. 10 ankietowanych (7 dziewcząt i 3 chłopców) opowiedziało o tym rodzicom a 5
uczniów (3 dziewczyny i 2 chłopców) powiadamia o sytuacji nauczycieli. 4 uczniów (1
dziewczyna i 4 chłopców) obserwuje daną sytuację a 4 (2 dziewczyny i 2 chłopców)
rozmawia o tym z kolegami.
Klasa II gimnazjum
Ankieta skierowana do uczniów klas II gimnazjalnych zawierała 15 pytań dotyczących
nikotynizmu i 9 pytań dotyczących narkomani.
Nikotynizm
Ankietę wypełniło 30 uczniów (14 dziewcząt i16 chłopców).
Ankieta wykazała, że w klasach drugich gimnazjum 6,7% - 2 uczniów (1
dziewczyna i 1 chłopiec) z 30 badanych - pali papierosy. 86,7% badanych (13 dziewcząt i
13 chłopców) stwierdziła, że nie pali papierosów a 2 chłopców sięga po nie w pewnych
sytuacjach. Żaden z nich nie udzielił informacji, w jakich sytuacjach sięga po papierosy.
1 z dziewcząt palących stwierdziła, że wypala dziennie 3 papierosy a po
pierwszego po przebudzeniu sięga w południe. Natomiast 1 chłopiec wypala 8
papierosów dziennie a po pierwszego po przebudzeniu sięga około godziny1000.
Na pytane czy przeszkadza Tobie (przeszkadzałoby), gdy ktoś z Twoich
domowników palił papierosy:
14 uczniów (8 dziewcząt i 6 chłopców) stwierdziło, że tak
7 uczniów (3 dziewczyny i 4 chłopców) odpowiedziało, że nie
9
9 uczniów (3 dziewczyny i 6 chłopców), że trochę im przeszkadza.
11 uczniów (3 dziewczyny i 8 chłopców) uznało, że wśród swoich znajomych jest
wielu nałogowych palaczy, 15 uczniów (8 dziewcząt i 7 chłopców), że jest ich niewielu a
tylko 4 uczniów (3 dziewczyny i 1 chłopiec) odpowiedziało, że nie ma kolegów palących
papierosy.
Według 24 ankietowanych (14 dziewcząt i 10 chłopców) nałogowego palacza
rozpoznają po nieprzyjemnym zapachu nikotyny. Nie potrafi rozpoznać palacza 6
chłopców.
Spośród wszystkich badanych 23 uczniów (11 dziewcząt i 12 chłopców) uważa, że
palenie papierosów (dym) w miejscach publicznych przeszkadza ludziom niepalącym
natomiast 7 uczniów (3 dziewczyny i 4 chłopców) nie miało zdania na ten temat.
Grupę 20 uczniów (10 dziewcząt i 10 chłopców) razi palenie papierosów w
miejscach gdzie sporządza się posiłki, w szkole i w domu oraz generalnie w miejscach
publicznych. 4 uczniom (4 dziewczętom i 4 chłopcom) to nie przeszkadza.
Osoby będące w młodym wieku i osoby chore, zdaniem 16 uczniów (8 dziewcząt i
8 chłopców) bezwzględnie nie powinny palić. Za tym, że nie ma takich osób określiło się
14 uczniów (6 dziewcząt i 8 chłopców).
Na pytanie, czy reklama wyrobów tytoniowych ma wpływ na wzrost liczby
palaczy, 7 uczniów (3 dziewczyny i 4 chłopców) uznało, że tak. Przeciwnego zdania (nie)
było 5 uczniów (1 dziewczyna i 4 chłopców. Zdaniem, że reklama tytoniu częściowo
wpływa na wzrost liczby palaczy było 18 uczniów (10 dziewcząt i 8 chłopców).
Za reklamą wyrobów tytoniowych w środkach masowego przekazu określiło się 15
uczniów (5 dziewcząt i 10 chłopców), natomiast przeciwko (nie) było 15 uczniów (9
dziewcząt i 6 chłopców).
Z dwóch osób, które palą - jedna z nich (1 chłopiec) jest „bardzo” zainteresowana
rzuceniem palenia. 1 uczennica „wcale” nie jest zainteresowana rzuceniem nałogu.
Zdaniem 12 uczniów (7 dziewcząt i 5 chłopców) młodzi ludzie sięgają po
papierosa dla towarzystwa, 12 uczniów (4 dziewczęta i 8 chłopców) uważa, że gdy chcą
podkreślić swoją dorosłość. Według 3 uczniów (1 dziewczyna i 2 chłopców) młodzież
zapala papierosa w sytuacjach stresowych natomiast 3 z nich (2 dziewczyny i 1 chłopiec)
wybrało odpowiedź, że bez względu na okoliczności.
10
Kiedy i w jakim wieku zapaliłeś swojego pierwszego papierosa? Na to pytanie nie
odpowiedziało 17 uczniów (8 dziewcząt i 9 chłopców), deklarując tym samym, że nigdy
nie zapaliły papierosa.
W wieku 5 – 8 lat po swojego pierwszego papierosa sięgnęły 2 uczennice,
w wieku 9 – 10 lat : 4 uczniów (1 dziewczyna i 3 chłopców),
w wieku 11 – 12 lat: 3 uczniów (1 dziewczyna i 2 chłopców),
w wieku 13 – 14 lat: 3 uczniów (2 dziewczyny i 1 chłopiec).
Nikt z ankietowanych nie określił okoliczności w jakich po raz pierwszy zapalił swojego
pierwszego papierosa.
53,3% badanych (16 uczniów) uważa, że istnieje potrzeba, w większym stopniu
niż do tej pory, uświadamianie młodzieży, co do zagrożeń związanych z nikotynizmem.
46,7% badanych (14 uczniów) uważa, że nie ma takiej potrzeby.
Narkomania
Ankietę wypełniło 30 uczniów (14 dziewcząt i 16 chłopców).
Na pierwsze pytanie, czy narkomania jest problemem społecznym w Twoim
środowisku, 30% badanych - 9 uczniów (3 dziewczyny i 6 chłopców) stwierdziło, że tak.
70% badanych czyli 21 uczniów (11 dziewcząt i 10 chłopców) twierdzi, że nie spotkało się
z tym problemem.
Cieszy fakt, że 100% uczniów II klasy gimnazjum nie miało kontaktu z
narkotykami.
8 uczniów (4 dziewczyny i 4 chłopców) nie znają miejsca gdzie można kupić
narkotyki, ale łatwo mogliby się dowiedzieć. 2 uczennice odpowiedziały, że wiedzą o
takim jednym miejscu, jednej osobie a dwóch chłopców wie o kilku takich miejscach,
kilku osobach. Nie mają pojęcia jak zdobyć narkotyki ma grupa 18 uczniów (8 dziewcząt i
10 chłopców).
Z przypadkiem rozprowadzania narkotyków w szkole spotkało się 2 uczniów (1
dziewczyna i 1 chłopiec). 28 uczniów (13 dziewcząt i 15 chłopców) nie spotkało się z tym
przypadkiem.
Na temat konsekwencji brania narkotyków prowadziło rozmowy 18 uczniów (12
dziewcząt i 6 chłopców). Na powyższy temat 3 uczniów (1dz. i 2chł.) rozmawiało z
11
rodzicami, 3 uczniów (3chł.)
z nauczycielami, 2 uczniów (2dz.) z koleżankami a 1
uczeń(1dz.) z pedagogiem szkolnym. Pozostała grupa czyli 9 uczniów (5dz. i 4chł.) nie
przeprowadzała takich rozmów.
W przypadku problemu narkotycznego 17 uczniów (9dz. i 8chł.) zwróciłoby się o
pomoc do psychologa, pedagoga. 8 uczniów (4dz. i 4chł.) pomocy szukałoby u rodziców,
2 uczniów (2chł.) u kolegów, koleżanek a 3 uczniów (1dz. i 2chł.) zwróciłaby się o pomoc
do księdza.
Za posiadaniem wystarczającego poziomu wiadomości na temat uzależnienia od
narkotyków opowiedziało się 17 uczniów (10dz. i 7chł.) natomiast za tym, że nie mają
wystarczających wiadomości na ten temat opowiedziało się 13 uczniów (4dz. i 9chł.)
Na pytanie czy w Twojej szkole potrzebna jest szerzej prowadzona profilaktyka
uzależnień, 17 uczniów (8dz. i 9chł.) stwierdziło, że tak. Prowadzona profilaktyka
uzależnień według 10 uczniów (6dz i 4chł.) powinna przyjąć formę spotkania z
pracownikiem prewencji policji, wg 5 uczniów (2dz. i 3chł.) w formie filmu lub spektaklu
teatralnego. 2 uczennice widziałyby to w formie zajęć warsztatowych z pracownikiem
poradni psychologiczno-pedagogicznej prowadzonych poza godzinami lekcyjnymi. 13
uczniów (6dz. i 7chł.) nie widzi potrzeby prowadzenia takich zajęć.
Ostatnie pytanie w ankiecie brzmiało: Jak zareagowałbyś, gdyby ktoś w Twojej
obecności przyjmował narkotyk? Obok takiej osoby przeszłoby obojętnie 7 uczniów (3dz.
i 4chł.). O tym, że nie wiedzą jaka byłaby ich reakcja określiło się 8 uczniów (5dz. i 3chł.).
11 uczniów (3dz. i 8chł.) przekazałoby informację osobom dorosłym – w szkole
nauczycielom a poza szkołom rodzicom i policji. 4 uczniów (3dz. i 1chł.) próbowałoby
podjąć rozmowę z tą osobą o szkodliwości narkotyków i rezygnacji z ich brania.
12
Klasa III gimnazjum
Ankieta skierowana do uczniów klas III gimnazjalnych zawierała 13 pytań dotyczących
problemów związanych ze spożywaniem alkoholu.
Alkoholizm
Ankietę wypełniło 54 uczniów (27 dziewcząt i 27 chłopców).
24 ankietowanych (14dz. i 10chł.) stwierdziło, że w ich środowisku alkoholizm jest
problemem społecznym a 30 uczniów (13dz. i 17chł.) nie zauważyło tego problemu w
najbliższym środowisku.
36 uczniów (18dz. i 18chł.) potwierdziło, że w szkole do której uczęszczają, są
osoby pijące alkohol. Grupa 3 dziewcząt uważa, że nie ma takich osób natomiast 15
uczniów (6dz. i 9chł.) potwierdziło, że są osoby pijące alkohol, ale okazjonalnie.
Na pytanie czy w domach uczniów są osoby nadużywające alkoholu, 46 uczniów
(25dz. i 21chł.) stwierdziło, że „nie” a 8 uczniów (2dz. i 6chł.) potwierdziło, że „tak”.
Jeden raz w życiu piła alkohol 1 uczennica, kilka razy piło alkohol 39 uczniów
(18dz. i 21chł.). Do częstego spożywania alkoholu przyznaje się 13 uczniów (7dz. i 6chł.).
Nigdy nie piło alkoholu zaledwie 2 uczniów (1dz. i 1chł.).
Ankietowani uczniowie po raz pierwszy pili alkohol w następujących
okolicznościach:
bez specjalnej okazji – 4 uczniów (2dz. i 2chł.)
w czasie uroczystości rodzinnych (imieniny, urodziny, wesela) – 27 uczniów (16dz. i
11chł.)
na zabawach i dyskotekach – 14 uczniów (7dz. i 7chł.)
9 uczniów nie udzieliło żadnej odpowiedzi.
Do picia alkoholu skłania młodzież,zdaniem15 uczniów (5dz. i 10chł.), nacisk ze
strony rówieśniczej. Według 10 uczniów (4dz. i 6chł.) przyczyną picia są konflikty z
rodzicami. Do sięgania po alkohol przyczyniają się niepowodzenia szkolne – tak twierdzi
6 uczniów (4dz. i 2chł.). 3 uczniów (1dz. i 2chł.) twierdzi, że to skutek nadużywania
alkoholu w rodzinie a 2 uczennice są zdania, że to brak umiejętności asertywnego
zachowania się skłania młodzież do picia alkoholu. 18 uczniów (11dz. i 7chł.) uważa, że
13
do spożywania alkoholu skłaniają inne okoliczności. Należą do nich: ciekawość (4dz. i
2chł.), chęć popisania się przed innymi (4dz.), przeżycie pewnej przygody (2dz.).
Pozostałe osoby nie wskazały innych okoliczności.
Na pytanie czy pijąc alkohol stajesz się bardziej dorosły, 17 uczniów (9dz. i 8chł.)
odpowiedziało twierdząco a 37 (17dz. i 20chł.) odpowiedziało przecząco.
40 uczniów (21dz. i 19chł.) jest zdania, że zbyt łatwy dostęp do alkoholu sprzyja
temu, że młodzież pije natomiast 14 uczniów (6dz. i 8chł.) uważa, że nie.
Z profilaktyką przeciwalkoholową w szkole spotkało się 24 uczniów (12dz. i
12chł.) a nie spotkało się z nią 30 uczniów(15dz. i 15chł.)
33 uczniów (16dz. i17chł.) twierdzi, że rozmawiali z kimś na temat
niebezpieczeństw związanych z piciem alkoholu. 21 uczniów (11dz. i 10chł.) uważa, że
nikt z nimi na ten temat nie rozmawiał.
Na temat skutków spożywania alkoholu rozmawiały z nimi, wg wskazań uczniów,
następujące osoby:
nauczyciele – 18 uczniów (12dz. i 6chł.)
rodzice – 5 uczniów (1dz. i 4chł.)
koledzy – 4 uczniów (1dz. i 3chł.)
policjant – 3 uczniów (3chł.)
Pozostali uczniowie nie wskazali kto był ich rozmówcą na powyższy temat.
26 uczniów (12dz. i 14chł.) jest zdania, że picie alkoholu wpływa na zdrowy styl
życia natomiast 28 uczniów (15dz. i 13chł.) jest przeciwnego zdania.
24 uczniów (10dz. i 14chł.) uważa, że w szkole jest potrzebna szerzej prowadzona
profilaktyka uzależnień alkoholowych. W związku z tym ankietowani wzięliby chętnie
udział w następujących działaniach:
pogadanki na godzinie wychowawczej – 9 uczniów (3dz. i 6chł.)
spotkanie z pracownikami prewencji policji – 7 uczniów (3dz. i 4chł.)
zajęcia prowadzone przez pracowników poradni psychologiczno-pedagogicznej – 5
uczniów (4dz. i 1chł.)
film, spektakl teatralny – 3dz.
konkursy na temat wiedzy o uzależnieniach – 4chł.
30 uczniów (17dz. i 13chł.) uważa, że nie ma potrzeby prowadzenia rozszerzonej
profilaktyki uzależnień alkoholowych.
14
V. Wnioski i rekomendacje.
Wnioski
1. Istnieją miejsca niebezpieczne w szkole.
2. Istnieje problem używania przez uczniów wulgarnych słów.
3. Na terenie wokół szkoły mają miejsca bójki
4. W szkole występuje problem nikotynizmu.
5. Część młodzieży szkolnej nie jest świadoma zagrożeń jakie niosą ze sobą palenie
tytoniu, spożywanie alkoholu i branie narkotyków.
6. Ankietowani uczniowie z II klas gimnazjalnych nie mieli kontaktu z narkotykami.
7. Uczniowie nie znają miejsc gdzie można kupić narkotyki, ale łatwo mogliby się o
tym dowiedzieć.
8. Istniały próby rozprowadzania narkotyków w szkole.
9. Niewystarczająca ilość rozmów indywidualnych prowadzonych przez pedagoga
szkolnego.
10. Istnieje potrzeba prowadzenia szerszej profilaktyki uzależnień na temat
narkomanii.
11. Istnieje problem picia alkoholu przez uczniów najstarszych klas gimnazjalnych w
czasie uroczystości rodzinnych.
12. Zbyt łatwy dostęp do alkoholu sprzyja temu, że młodzież pije alkohol.
13. Uczniowie gimnazjum nie posiadają umiejętności asertywnego zachowania się.
Rekomendacje
1. Należałoby zwrócić szczególną uwagę na miejsca, w których dzieci czują się
niebezpiecznie i wskazać te miejsca nauczycielom dyżurującym.
2. Warto byłoby położyć większy nacisk w czasie lekcji wychowawczych na kulturę
słowa i kulturę zachowania się w różnych sytuacjach.
3. Dobrze byłoby w czasie przerw zwiększyć obserwację terenu wokół szkoły oraz
korytarzy.
4. Należałoby od września 2004r. zwiększyć nacisk na uświadamianie młodzieży, co
do zagrożeń związanych z nikotynizmem.
15
5. Od września 2004r. należałoby zwiększyć nacisk na profilaktykę uzależnień
alkoholowych. Dobrze byłoby zaprosić do szkoły przedstawiciela prewencji policji
oraz zwiększyć ilość pogadanek na lekcjach wychowawczych na ten temat.
6. Należałoby utrzymać na dotychczasowym poziomie przekazywanie wiadomości
na temat szkodliwości przyjmowania narkotyków.
7. Dobre byłoby poinformować policję o tym, że na terenie naszej miejscowości
istnieją miejsca gdzie można kupić narkotyki.
8. Należałoby z większa uwagą przyglądać się osobom przychodzącym do naszej
szkoły. (nauczyciele dyżurujący oraz pracownicy niepedagogiczni).
9. Warto położyć większy nacisk na zwiększenie ilości rozmów indywidualnych
uczniów z pedagogiem szkolnym.
10. Można byłoby wprowadzić formę prowadzenia profilaktyki przeciwko narkomanii
poprzez spotkania z pracownikiem prewencji policji albo w formie filmu lub
teatru.
11. Warto byłoby przeprowadzić spotkania z rodzicami w czasie, których zwróciłoby
się uwagę na szkodliwość i konsekwencje spożywania alkoholu wśród ich dzieci.
Dobrze byłoby upowszechniać wiedzę dotyczącą profilaktyki zagrożeń poprzez
pedagogizację rodziców.
12. Dobrze byłoby poinformować lokalne władze gminy oraz miejscową policję o
łatwości zakupu alkoholu przez młodzież szkolną. Warto byłoby od nowego roku
szkolnego nawiązać ściślejszą współpracę z policją.
13. Warto
byłoby
zorganizować
spotkanie
z
przedstawicielem
poradni
psychologiczno-pedagogicznej z uczniami naszej szkoły na temat „Jak być
asertywnym”.
16
Aneksy
ANKIETA
N I K O T Y N I Z M – jako problem twojego środowiska.
Dz.
Chł.
1. Czy palisz papierosy ?
a) Tak
b) Nie
c) W pewnych sytuacjach (jakich?........................................................).
2. Jeżeli tak lub w pewnych sytuacjach to ile papierosów wypalasz dziennie ?
.................................................................................................................
3. Jeżeli palisz, to w jakim czasie po przebudzeniu sięgasz po pierwszego papierosa
?................................................................................................
4. Czy przeszkadza Ci (przeszkadzałoby) gdy ktoś z Twoich domowników
palił papierosy?
a. Tak
b. Nie
c. Trochę
5. Czy wśród Twoich znajomych ( zwłaszcza w Twoim wieku ) są nałogowi
palacze ?
a) wielu (ilu?........)
b) niewielu (ilu?.......)
c) nie
6. Jak rozpoznasz nałogowego
palacza?.....................................................................................................................
...........................................................................................................
7. Czy uważasz, że palenie papierosów w miejscach publicznych może
przeszkadzać ludziom niepalącym ?
a. Tak, ponieważ............................................................................................
b. Nie, ponieważ.............................................................................................
8. Czy są miejsca, w których palenie papierosów Cię razi
a)Tak, (jakie?............................................................................................)
b)Nie
9. Czy są ludzie, którzy Twoim zdaniem bezwzględnie nie powinni palić
a. Tak (którzy?.........................................................................................)
b. Nie
10. Czy uważasz, że reklama wyrobów tytoniowych ma wpływ na wzrost liczby
palaczy
a. Tak
17
b. Nie
c. Częściowo
11. Czy uważasz, że reklama wyrobów tytoniowych powinna być dozwolona
w środkach masowego przekazu
a) Tak
b) Nie
c)Tylko w niektórych (jakich?).................................................................
12. Jeżeli palisz papierosy to w jakim stopniu jesteś zainteresowany(a)
rzuceniem palenia ?
a. wcale
b. trochę
c. bardzo
d. zdecydowanie tak
13. W jakich sytuacjach najczęściej młodzi ludzie, sięgają po papierosa
a. w sytuacji stresu
b. dla towarzystwa
c. bez względu na okoliczności
d. gdy chcą podkreślić swoją dorosłość
e. w innych
(jakich?)................................................................................................
14. Kiedy ( w jakim wieku i w jakich okolicznościach ) zapaliłeś(aś) swojego
pierwszego papierosa .....................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
15. Czy uważasz, że w szkole której jesteś uczniem, potrzebne jest w większym
stopniu niż do tej pory, uświadamianie młodzieży co do zagrożeń związanych z
nikotynizmem ?
a. Tak
b. Nie
Jeżeli tak to zaproponuj rozwiązania...............................................................
...............................................................................................................................................
.....................................................................................................................
Dziękujemy
18
ANKIETA – UWAGA!!! NARKOMANIA!!!
PŁEĆ : Dz.
Chł.
klasa............
1. Czy narkomania jest problemem społecznym w twoim środowisku ?
a) Tak
b) Nie
2. Czy miałeś (aś) kontakt z narkotykiem?
a) Tak, często (jak często?..................................................)
b) Tak, sporadycznie (ile razy ?............................................)
c) Nie
3.Czy wiesz, gdzie mógłbyś kupić narkotyki ?
a) nie wiem, ale łatwo mógłbym się dowiedzieć
b) wiem o jednym miejscu, jednej osobie
c) wiem o kilku miejscach, kilku osobach
d) nie mam pojęcia jak je zdobyć
4.Czy spotkałeś się w Twojej szkole z przypadkiem rozprowadzania narkotyków ?
a) Tak
b) Nie
5.Czy rozmawiałeś z kimkolwiek na temat konsekwencji brania narkotyków?
a) Tak
b) Nie
Jeżeli Tak, to z kim? .......................................................................................
6.Do kogo zwróciłbyś się po pomoc w przypadku problemu narkotycznego
a) psycholog, pedagog
b) rodzice
c) koledzy, koleżanki
d) wychowawca, nauczyciel
e) pielęgniarka szkolna
f) lekarz
g) ksiądz
h) inne osoby,
kto?..................................................................................................
7. Czy uważasz, że Twoje wiadomości na temat uzależnienia od narkotyków są
wystarczające ?
a) Tak
b) Nie
8.Czy w Twojej szkole potrzebna jest szerzej prowadzona profilaktyka uzależnień?
a) Tak
b) Nie
Jeżeli Tak, to jaka forma odpowiadałaby Ci najbardziej :
19
a) pogadanka na godzinie wychowawczej,
b) spotkanie z pracownikiem prewencji policji,
c) zajęcia warsztatowe z pracownikiem poradni psychologicznopedagogicznej prowadzone poza godzinami lekcyjnymi,
d) film lub spektakl teatralny,
e) inne, jakie
?.....................................................................................................
9. Jak zareagowałbyś, gdyby ktoś w Twojej obecności przyjmował narkotyk ?
................................................................................................................................
............................................................................................................
................................................................................................................................
............................................................................................................
DZIĘKUJEMY
ANKIETA- UWAGA!!!ALKOHOLIZM!!!
PŁEĆ Dz.
Chł.
klasa.................
1.
Czy w Twoim środowisku alkoholizm jest problemem społecznym ?
b) Tak
c) Nie
2. Czy w szkole, do której chodzisz, są osoby pijące alkohol?
a) Tak
b) Nie
c) Tak, ale okazjonalnie,
3. Czy w Twoim domu są osoby nadużywające alkoholu ?
a) Tak
b) Nie
4. Czy kiedykolwiek piłeś alkohol?
a) raz
b) kilka razy
c) często (jak często?...........................................................)
d) nigdy
5. W jakich okolicznościach po raz pierwszy piłeś alkohol?
................................................................................................................................
................................................................................................................................
.........
20
6. Jak myślisz, co młodzież skłania do picia alkoholu ?
a) niepowodzenia szkolne,
b) konflikty z rodzicami,
c) nadużywanie alkoholu w rodzinie,
d) nacisk ze strony grupy rówieśniczej,
e) brak umiejętności asertywnego zachowania się,
f) inne okoliczności
(jakie?............................................................................).
7.Czy pijąc alkohol stajesz się bardziej dorosły?
a) Tak
b) Nie
8.Czy zbyt łatwy dostęp do alkoholu sprzyja temu, że młodzież pije ?
a) Tak
b) Nie
9.Czy w szkole, w której się uczysz spotkałeś się z profilaktyką przeciwalkoholową?
a) Tak
b) Nie
10.Czy ktoś rozmawiał z tobą na temat niebezpieczeństw związanych z piciem alkoholu
a) Tak
b) Nie
11. Jeżeli Tak, to kto to był?..................................................................................
12. Czy picie alkoholu wpływa na zdrowy styl życia?
a) Tak
b) Nie
13.Czy w Twojej szkole potrzebna jest szerzej prowadzona profilaktyka uzależnień
alkoholowych ?
a) Tak
b) Nie
Jeżeli Tak, to w jakich działaniach wziąłbyś chętnie udział:
a) pogadanki na godzinie wychowawczej,
b) spotkanie z pracownikami prewencji policji,
c) zajęcia warsztatowe prowadzone np.; przez pracowników poradni
psychologiczno-pedagogicznej,
d) film, spektakl teatralny,
e) konkursy na temat wiedzy o uzależnieniach,
f) inne,
jakie?...........................................................................................................
DZIĘKUJEMY
21
BIBLIOGRAFIA
1. D.Elsner.: Jak planować rozwój placówki oświatowej BTiW MENTOR Chorzów
2001
2. Nowa Szkoła.: Skuteczne zarządzanie w praktyce. Raabe Warszawa 2001
3. W.Kruszwicki, K.Symela; Poprawa jakości pracy szkoły. MEN w ramach
programu SMART, Radom 1999
4. C. Robson, Projektowanie ewaluacji [w:] Ewaluacja w edukacji, pod red.
Leszka Korporowicza, Oficyna Naukowa, Warszawa 1999,
Opracował mgr Sławomir Sitasz
22