Miasto, 15 maja 2008 r

Warszawa,
listopada 2016 r.
MINISTER ROZWOJU I FINANSÓW
DDR-I.054.3.2016.HK
Pan
Marek Kuchciński
Marszałek Sejmu RP
Odpowiadając na interpelację nr 7223, z dnia 4 listopada 2016 roku, skierowaną do Prezesa Rady
Ministrów Pani Beaty Szydło w sprawie zniesienia zmian czasu, przedkładam następujące wyjaśnienia.
Dwukrotne w ciągu roku zmiany czasu w Polsce dokonywane są na podstawie rozporządzenia
Prezesa Rady Ministrów wydawanego dla kolejnych pięciu lat, co pięć lat. Ostatnia zmiana –
30 października 2016 r. – została wprowadzona na podstawie obowiązującego jeszcze do końca
bieżącego
roku
Rozporządzenia
w
sprawie
wprowadzenia
i
odwołania
czasu
letniego
Środkowoeuropejskiego w latach 2012 – 2016.
W
bieżącym
roku
Ministerstwo
Rozwoju
prowadziło
prace
nad
przygotowaniem
nowego
rozporządzenia i pod koniec sierpnia projekt Rozporządzenia w sprawie wprowadzenia i odwołania czasu
letniego Środkowoeuropejskiego w latach 2017 – 2021 został skierowany na ścieżkę legislacyjną. Proces
legislacyjny został zakończony podpisaniem rozporządzenia przez Prezesa Rady Ministrów Panią Beatę
Szydło w dniu 3 listopada 2016 r. W dniu 14 listopada 2016 r. rozporządzenie zostało opublikowane
w Dzienniku Ustaw RP. Będzie obowiązywać od 1 stycznia 2017 r. do 31 grudnia 2021 r.
Podczas uzgodnień międzyresortowych oraz konsultacji publicznych nie zgłoszono żadnych uwag ani
sugestii. Również w okresie obowiązującego przez ostatnie 5 lat Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w
sprawie wprowadzenia i odwołania czasu letniego Środkowoeuropejskiego w latach 2012 – 2016 ani w latach
poprzednich nie została podjęta żadna inicjatywa zmierzająca do szerszej debaty w tym zakresie.
Przyjęte
Rozporządzenie
w
sprawie
wprowadzenia
i
odwołania
czasu
letniego
Środkowoeuropejskiego w latach 2017 – 2021 stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 3
Ustawy z dnia 10
grudnia 2003 r. o czasie urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U.
2004 r. poz. 144). Ustawa jest wykonaniem zobowiązań nałożonych na kraje członkowskie UE Dyrektywą
2000/84/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 19 stycznia 2001 r. Zgodnie z jej zapisami istnieje
obowiązek publikacji harmonogramu dla czasu letniego dla kolejnych pięciu lat, co pięć lat.
17 lutego 2016 r. został opublikowany Komunikat Komisji zgodnie z art. 4 Dyrektywy 2000/84/WE
Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustaleń dotyczących czasu letniego Harmonogram czasu
Dokument podpisany elektronicznie
Ministerstwo Rozwoju, Plac Trzech Krzyży 3/5, 00-507 Warszawa; tel. 222 500 130, fax 22 273 40 02, www.mr.gov.pl
letniego (Dz. Urz. UE C 61 z 17.02.2016, str. 1), w którym określone zostały daty na lata 2017 - 2021. Na
podstawie wskazań komunikatu przygotowane zostało rozporządzenie. Nowe rozporządzenie ustaliło
szczegółowy harmonogram wprowadzania i odwoływania czasu letniego środkowoeuropejskiego w latach
2017-2021 w Polsce, który jest zgodny z czasem w pozostałych krajach UE.
Natomiast zasadniczym celem unijnej dyrektywy jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania
rynku wewnętrznego poprzez utrzymanie ujednoliconego systemu zmiany czasu.
Od początku wprowadzania czasu letniego i przy przechodzeniu na czas zimowy, zarówno w Polsce,
jak i innych krajach UE wokół tych zmian toczyły się liczne dyskusje tych, którzy entuzjastycznie mówili
o korzyściach wynikających ze zmiany czasu i tych, którzy podkreślali szkody wynikające z takich decyzji.
Komisja Europejska również obecnie otrzymuje w tej sprawie korespondencję od obywateli z różnych państw
członkowskich. Zarówno sama Komisja, jak i różne instytucje badawcze przyglądają się tej kwestii oraz
zlecają badania na obszarze swoich krajów.
W Polsce głosy zabierają zarówno zwolennicy, jak i przeciwnicy tej regulacji, jak też zwolennicy
przejścia wyłącznie na czas letni. Jednak zgłaszane postulaty nie są poparte miarodajnymi badaniami
przeprowadzonymi w Polsce, oceniającymi wpływ zmian czasu na samopoczucie obywateli, życie społecznogospodarcze, przemysł czy środowisko naturalne. Przytaczane są jedynie wyniki badań przeprowadzonych np.
w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Szwecji czy Finlandii. Wyniki tych badań nie wskazują jednocześnie
jednoznacznie na płynące ze zmian czasu korzyści, ani też na negatywne skutki.
Aby zatem móc podjąć jakiekolwiek działania, należałoby przeprowadzić szeroko zakrojone badania
w Polsce i podjąć się szczegółowej analizy skutków we wszystkich dziedzinach życia, na które przesunięcie
czasu o 1 godzinę do przodu na wiosnę i wstecz na jesieni może mieć wpływ. Należałoby dodatkowo, ocenić
skutki wprowadzenia i pozostania tylko przy czasie letnim - zgodnie z sugestią Pań Posłanek oraz niektórych
środowisk w Polsce - lub tylko przy czasie zimowym.
Bez opinii środowisk, na które zmiany czasu potencjalnie mogą oddziaływać i ukształtowanej w tej
sprawie jednoznacznej opinii nie ma podstaw do zmiany zapisów Ustawy z dnia 10 grudnia 2003 r. o czasie
urzędowym na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2004 r. poz. 144). Ustawa stanowi realizację
postanowień Dyrektywy 2000/84/WE, której przepisy zostały przyjęte przez Polskę – jako kraju
członkowskiego UE – po to, aby na jednolitym rynku UE funkcjonował zharmonizowany czas.
Praktyka dwukrotnej w ciągu roku zmiany czasu została wprowadzona przez większość państw
członkowskich w latach 60. i 70. jako odpowiedź na kryzys energetyczny. Po kryzysie naftowym w 1973 roku
państwa członkowskie uznały, że wydłużenie dnia o 1 godzinę i zwiększenie dostępności światła dziennego
przyniesie oszczędności w energetyce. Początkowo nie wszystkie państwa robiły to według tego samego
harmonogramu. Wraz z utworzeniem rynku wewnętrznego UE, konieczne było zharmonizowane podejście
różnych ustaleń dotyczących czasu letniego w poszczególnych państwach. Obecnie funkcjonujące
ustawodawstwo tworzone na poziomie UE zapewnia, że rynek wewnętrzny może funkcjonować bez
zakłóceń poprzez zapewnienie jasnego i długoterminowego harmonogramu zmian ustalonych w cyklu
półrocznym.
W 2007 roku Komisja Europejska – zgodnie z art. 5 ww. dyrektywy - przygotowała raport dla
Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie
oddziaływania przepisów dyrektywy na dane sektory i przedstawiła go w Komunikacie Komisji … w sprawie
ustaleń dotyczących czasu letniego (COM (2007) 739 final) z dnia 23 listopada 2007 r., przywołanym
2
w uzasadnieniu do przyjętego rozporządzenia. Raport poruszał kwestie wpływu środków związanych ze
stosowaniem systemu zmiany czasu letniego na sektor energetyczny, ruch drogowy, kolejowy, lotniczy,
żeglugę śródlądową oraz komunikację publiczną. Konkluzją płynącą z raportu było podkreślenie, że brak jest
sprawdzonych i zweryfikowanych informacji o negatywnym wpływie wprowadzenia czasu letniego zarówno
na sektor energetyczny, jak również ruch drogowy, kolejowy, lotniczy, żeglugę śródlądową czy komunikację
publiczną oraz podkreślenie znaczenia utrzymania zharmonizowanego podejścia w celu zapewnienia
właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego, który jest głównym celem dyrektywy. Dane oraz wyniki
zawarte w raporcie zostały oparte na informacjach przekazanych przez kraje członkowskie UE, w tym przez
Polskę.
Jak wynika z opinii Głównego Urzędu Miar - jako organu uprawnionego do utrzymywania czasu
urzędowego, celem stosowanej zmiany czasu nie jest tylko, jak się powszechnie sądzi, oszczędność energii
elektrycznej. Chodzi przede wszystkim o bardziej efektywne wykorzystanie światła dziennego z punktu
widzenia społecznego i gospodarczego. Latem standardowy czas geograficzny jest przesuwany o godzinę
do przodu (zachód słońca następuje godzinę później), więc czas aktywności człowieka jest lepiej
dopasowany do godzin, w których jest najwięcej światła słonecznego. Większa ilość słońca popołudniami
jest korzystna m.in. z punktu widzenia sprzedaży, uprawiania sportów, wypoczynku i innych czynności
wykonywanych zazwyczaj po godzinach pracy przez dorosłych i po godzinach spędzanych w szkole przez
dzieci. Jesienią czas lokalny przesuwany jest o godzinę do tyłu, tak więc zrównuje się z czasem
geograficznym. Polska gospodarka i życie społeczne dostosowane są do określonych godzin wschodu
i zachodu słońca, co ma szczególne znaczenie w okresach zimowych. Nieprzypadkowo większość urzędów,
szkół czy przedsiębiorstw rozpoczyna pracę około godziny 8:00. Utrzymanie czasu letniego zimą
oznaczałoby, że o godzinie 8:30, a nawet 9:00 rano, przed którą większość ludzi rozpoczyna swoją
aktywność, nadal byłoby jeszcze ciemno. Taka zmiana wymagałaby poważnego przemodelowania podstaw
życia społecznego, np. godzin rozpoczynania pracy, czy nauki. Jeżeli chodzi o podnoszony wpływ zmiany
czasu na organizm człowieka, który musi się do tej zmiany przystosowywać w kwietniu i w październiku, to
zdaniem ekspertów większość odczuwanych wtedy zaburzeń nie trwa długo i nie zagraża zdrowiu.
Odpowiadając na pytanie Pań Posłanek zawarte w interpelacji „ … czy rząd rozważa zniesienie
zmian czasu ?” uprzejmie informuję, że obecnie nie jest przewidywana inicjatywa ustawodawcza w tym
zakresie.
Do wiadomości:
1.
Kancelaria Sejmu: ePUAP/KSRP/interpelacje
2.
Kancelaria Prezesa Rady Ministrów: ePUAP/eKPRM/interpelacje
3