wl_historia - SuperHost.pl

wl_historia
Historia wsi Wola Osowińska
We wszystkich starych dokumentach nazwa wsi Wola Osowińska pisana jest przez dwa s. Dopierow latach
dwudziestych i trzydziestych tego wieku nazwę z dwoma s zachowano dla zapisów dotyczących majątku, a nazwę wsi
pisano z jednym s.
Wsi z nazwą Wola jest 1533 i stanowiły one odrębną kategorię osad. Pierwsze pojawiają się
w XIII wieku na Śląsku. Wole na Mazowszu i Podlasiu występują najczęściej w XV wieku. Słowo Wola oznaczało ziemię
oddawaną osadnikom do uprawy z dobrodziejstwem rolniczym, to jest z uwolnieniem ich na pewną ilość lat, najczęściej
kilkanaście, od wszelkich służb, czynów, danin, robót na rzecz dziedzica. Te ulgi były zachętą dla nowych osadników,
aby zasiedlili ziemie zniszczone przez najazdy wrogów. W najbliższej odległości od Woli Ossowińskiej w kierunku
zachodnim znajduje się 10 innych wsi o nazwie Wola - świadczy to o tym, że w wieku XV okolice te były bardzo
zniszczone i wyludnione i zachodziła konieczność sprowadzenia rolników z innych regionów Polski.
Najstarsze
pisane dokumenty o Woli Ossowińskiej pochodzą z ksiąg parafii Kock. W pierwszej małego formatu księdze tej parafii
jest zapis z 1526 roku mówiący o ilości dostarczonej dziesięciny przez mieszkańców Woli Ossowińskiej.
Wzmianki
związane ze spisem wsi szlachty zagrodowej z 1531 roku mówią, że Wola Ossowińska płaciła podatek od 1/2 łana. W
1552 roku podatek ze wsi płacił wojewoda ruski, a w 1582 roku Paweł Klebowski daje od 10 półwłóczków osiadłych 5
florenów. Według Księgi Rozdzielenia Rodów Ziemiańskich od początku XVI wieku Wola Ossowińska wchodzi w skład
ogromnej fortuny Firlejów na Dąbrownicy, Lewartowie, Czemiernikach, Kocku i Janowcu, tj. Piotra Firleja a następnie
przy podziale tych majątków Wolę Ossowińską dostaje w 1557 roku Jan Firlej, wojewoda krakowski i marszałek koronny.
Po śmierci Jana Firleja Wolę Ossowińską otrzymuje Andrzej Firlej -kasztelan radomski, a po śmierci w 1659 roku
Andrzeja olbrzymie dobra Firlejów ulegają rozdrobnieniu i dostają się dalszej rodzinie.
W XVIII wieku dobra
należą do Tadeusza Czerskiego. Filipina Czerska w 1790 roku wychodzi za mąż za Ignacego Jazwińskiego. Otrzymuje w
wianie Wolę Ossowińską i inne majatki. W roku 1839 umiera Ignacy Jaźwiński, a jego dobra- Wola Ossowińska, Borki,
Oszczepalin oraz przyległości Filipina i Jadwiga ulegają podziałowi między rodzeństwo, to jest: Izabelę z Jaźwińskich
Essen, Józefę z Jaźwińskich Zielińską, Walentego Jaźwińskiego i Feliksa Jaźwińskiego. Wola Ossowińska przypada w tym
podziale Feliksowi Jaźwińskiemu, który razem z małżonką Ludwiką z Nowodworskich budują w latach 1854-1856 kaplicękościół jako grobowiec rodzinny. Stąd część podziemna jest bardzo wysoka. Ludwika Jaźwińska w jedenaście lat po
poświęceniu kościoła zostaje pochowana w części podziemnej, gdzie trumna z jej ciałem spoczywa do dziś.
Majątek, ze względu na zadłużenie kredytowe, zostaje w roku 1870 wystawiony na publiczną licytację i sprzedany
Alfonsowi Sierakowskiemu i zaraz przechodzi w ręce Aleksandra Makowskiego, a w roku 1907 jego syna Aleksandra.
Aleksander Makowski, znany na Lubelszczyźnie działacz społeczny, stawia gospodarstwo na wysokim poziomie. Za
postęp w dziedzinie rolnictwa, a szczególnie ogrodnictwa, majątek otrzymuje nagrody krajowe i międzynarodowe. W
okresie działalności Makowskiego zostaje wybudowana piętrowa część dworku. Drugiej połowy nie zdążył wybudować zaskoczyła go śmierć. Zmarł w 1907 roku w Monte Carlo. Wiek starych drzew wskazuje na to, że park w obecnym
kształcie założony był wcześniej. Szczególnie starym zabytkiem jest parterowy dworek - czas budowy jego nie jest
znany. W czasie mojej obecności był kilkakrotnie badany przez specjalistów w tej dziedzinie. Dworek, w różnych zresztą
ocenach, budowany był w XVI lub XVII wieku. Obok dworku znajduje się stary dąb oceniany przed wojną na 450 lat. Po
śmierci Aleksandra Makowskiego majątek odziedziczyła jego żona Władysława. Ostatnim właścicielem majątku od 1921
roku był inż. Edward Krzemiński. Warto też dodać ze podczas Powstania Styczniowego, 16 grudnia 1863 roku miała
miejsce potyczka jazdy gen. Walerego Wróblewskiego. Natomiast latem 1915 roku walki toczył tu 4 pp. Legionów
Polskich ocalając wieś od spalenia. Pierwszą organizacją społeczną w Woli Osowińskiej była grupa "Zaraniarzy". Oni to
właśnie założyli Spółdzielnię Spożywców "Wolanka" należąca do Spółdzielni " Społem". W latach dwudziestych i
trzydziestych działało wiele organizacji społecznych: Ochotnicza Straż Pożarna, Spółdzielnia "Społem", Kółko Rolnicze
"Strzelec", Koło Gospodyń Wiejskich, Koło Związku Młodej Wsi "Siew". W 1930 roku zostaje utworzona parafia. W
okresie powojennym mieszkańcy we własnym zakresie odbudowali młyn , i gorzelnię, wybudowano nowy budynek
Spółdzielni "Wolanka", założono pierwszą w województwie lubelskim Spółdzielnię Zdrowia.
Do parafii Wola
Ossowińska należą dziś miejscowości: 1) Wola Ossowińska, 2) Osowno, 3) Oszczepalin B, 4) Nowiny, 5) część Krasewa
(Nowinki, Maków, Ruda). O niektórych z tych miejscowości mamy trochę informacji podanych przez Słownik
geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich rok wydania 1888 - a więc są to dane sprzed około stu
lat i więcej. Poniżej podaję wiadomości o tych miejscowościach wypisane z wyżej wymienionego Słownika.
Wola Ossowińska
Ossowińska Wola toieś i folwark, powiat łukowski, gmina i parafia Wbjcieszków, gorzelnia, browar. Dobra
Ossowińskiej Woli mają 2599 mórg obszaru.
Wiadomość, że Wola Ossowińska należała do parafii Wojcieszków
nigdzie więcej się nie potwierdza i jest prawdopodobnie błędna.
W innym miejscu tego Słownika jest taka
http://gok.superhost.pl
Powered by Joomla Open Source
Utworzony: 07. 03. 2017, 19:22
notatka: Wola Osowińska, wieś, folwark i dobra, powiat łukowski, gmina Wojcieszków, odległa o 21 wiorst od Łukowa,
ma 56 domów, 412 mieszkańców. W roku 1827 było 39 domów, 248 mieszkańców, parafia Kock. Dobra Wola
Ossowińska składały się w 1885 roku z folwarku Wola Ossowińska i Oszczepalin z przyleglościami: Filipina i Jadwiga,
rozległość mórg 1591; folwark Woki i Filipina: gruntów ornych i ogrodów mórg 911, łąk mórg 105, pastwisk mórg 54,
lasu mórg 435, nieużytków mórg 34, budynków murowanych 14, drewnianych 25, płodozmian 7 i 8-polowy; folwark
Oszczepalin z przyległością Jadwiga: gruntów ornych i ogrodów mórg 655, łąk mórg 76, lasu mórg 266, nieużytków
mórg 42, obszar sporny mórg 13, budynków murowanych 16, drewnianych 9, płodozmian 9-polowy, lasy nie urządzone,
pokłady torfu.
http://gok.superhost.pl
Powered by Joomla Open Source
Utworzony: 07. 03. 2017, 19:22