str.12 - Spółdzielnia Mieszkaniowa "Świt"
Transkrypt
str.12 - Spółdzielnia Mieszkaniowa "Świt"
czości, funkcjonującej w centralnie planowanej gospodarce nakazowo-rozdzielczej, dopominających się przestrzegania samorządności ruchu i demokracji wewnątrzspółdzielczej. Nazwę „kongres” użyła dopiero w 1952 r. CRS „Samopomoc Chłopska” dla określenia swego zjazdu jako Kongres Spółdzielczości Zaopatrzenia i Zbytu, co zapisane zostało w statucie tego największego wówczas polskiego związku spółdzielczego, lecz nie znalazło naśladownictwa w innych centralnych związkach spółdzielczych32. Przełom październikowy 1956 r. przyniósł krótkotrwałą falę demokratyzacji życia polityczno-społecznego. Rangę kongresu spółdzielczego miał Krajowy Zjazd Przedstawicieli Centralnych Organizacji Spółdzielczych, obradujący w Warszawie w dn. l lipca 1957 r. Przyjęto na nim obszerną uchwałę programową Kierunki rozwoju spółdzielczości polskiej33, zawierającą ocenę minionego „okresu błędów i wypaczeń” oraz określenie miejsca i roli spółdzielczości w rozwoju gospodarki narodowej dokonane przez samych spółdzielców. Przypomniano w niej, że: „Ideą ruchu spółdzielczego jest współdziałanie dobrowolnie zrzeszonych osób w celu poprawy warunków materialnych, podniesienia poziomu życia kulturalnego, wychowania w duchu społecznym oraz w celu przyczynienia się do stopniowego uspołecznienia produkcji drobnotowarowej i wymiany, a tym samym uczestniczenia w budowie ustroju socjalistycznego, jako ustroju sprawiedliwości społeczne”’ 34. Pomimo złych doświadczeń ingerencji politycznej, dobitnie stwierdzono: „Ruch spółdzielczy nie jest i nie może być ruchem apolitycznym, tj. obojętnym na układ sił społeczno-politycznych w kraju. Ruch spółdzielczy opowiada się w pełni za programem zbudowania ustroju socjalistycznego w naszym kraju w oparciu o zdobycze polskiego Października” 35. Jednocześnie usankcjonowano reaktywowanie tych branż spółdzielczych, które zostały zlikwidowane (jak spółdzielczość oszczędnościowo-kredytowa, mleczarska, ogrodnicza) lub bardzo poważnie ograniczone (spółdzielczość mieszkaniowa administrująca zasobami) w okresie realizacji planu 6-letniego. W następnym numerze dalszy ciąg S. Szwalbe, Wspomnienia i komentarze, oprać. M. Jaworsk i, Warszawa 1996, s. 101-102,118-119; tenże, Znaczenie Związku Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych dla spółdzielczości w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Warszawa 1970, s. 23; Z. Chyra-Rolicz, BURZYMY- TWORZĄC. Spółdzielczość robotnicza na ziemiach polskich do 1939 r., Warszawa 1991, s. 159. 22 Spółdzielczość w Polsce Ludowej 1944 — 1968. Wybór dokumentów, zebrał i przygotował wstęp Z. Świtalski, Warszawa 21 1970, s. 18-21; Z. Świtalski, Z doświadczeń kongresów .... dz. cyt., s. 10-11. 23 W. Rusiński, Zarys historii..., op. cit, s. 44^15, 233-234, 261-262. 24 Uchwały Kongresu Spółdzielczego w Lublinie 25-26 listopada 1944 r. W: Spółdzielczość w Polsce Ludowej, op. cit., s. 18-20. 25 Tamże, s. 20-21. 26 Tamże. 27 Tamże, s. 21-22; Cz. Szczepańczyk, Związek Samopomocy Chłopskiej w latach 1944/451956/57, Kielce 1992, s. 5,13-19. 28 J. Jasiński, Z dziejów polskiej spóldzielczości..., dz. cyt.,., s. 231-233, 263-264. 29 T. Kowalak, Dorobek spółdzielczości w trzydziestoleciu Polski Ludowej, ZW CRS, Warszawa 1975, s. 6-7. 30 Uchwały Sejmiku Spółdzielczego w Łodzi z dnia 10 czerwca 1945 r. W: Spółdzielczość w Polsce Ludowej, dz. cyt., s. 28-29.; Z. Świtalski, Z doświadczeń kongresów ..., dz. cyt., s. 11-12. 31 Uchwłfy Sejmiku Spółdzielczego, dz. cyt., s. 28, pkt. 4.Z. 32 Świtalski, Z doświadczeń kongresów .... dz. cyt, s. 3-4 33 Spółdzielczość w Polsce Ludowej, dz. cyt., s. 214-228. 34 Tamże, s. 217. 35 Tamże, s. 216. (źródło: SPÓŁDZIELCZY KWARTALNIK NAUKOWY 1 2008 rok XXIV) 50-LECIE SPÓŁDZIELNI MIESZKANIOWEJ „ŚWIT” W EŁKU Historia Spółdzielnia Mieszkaniowa „Świt” w Ełku, największa spółdzielnia na Mazurach, powstała z inicjatywy 16 członków założycieli 26 lutego 1959 roku. Stało się to możliwe, dzięki przemianom jakie nastąpiły w kraju pod koniec lat pięćdziesiątych, a które dotyczyły również stosunku państwa do spółdzielczości mieszkaniowej. W tym okresie działalność spółdzielni opierała się na pracy społecznej jej członków. Pierwszym budynkiem spółdzielczym został obiekt przy ul. Armii Krajowej Najstarszy budynek wybudowany przez Spółdzielnię przy ul. Wawelskiej. 12 48 (ówcześnie Armii Czerwonej), wykupiony w 1959 r. od Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Ełku. Do roku 1968 rozwój Spółdzielni następował w formie rozproszonego budownictwa mieszkaniowego. W okresie tym jej zasoby mieszkaniowe obejmowały 8 budynków, z których 7 powstało ze środków kredytowych zaciągniętych przez Spółdzielnię. Były to budynki położone przy ulicach: Armii Krajowej 48, 9; Wawelskiej 11; Mickiewicza 35; Toruńskiej 8; Słowackiego 17, 19, 21. Oczywiście spółdzielcy brali udział w życiu społecznym i kulturalnym miasta, które przejawiało się w obchodach świąt państwowych, organizowaniu imprez okolicznościowych jak np. dzień kobiet, dzień dziecka. Reprezentacja spółdzielni brała udział w corocznych spartakiadach spółdzielczości mieszkaniowej. Pierwsza, niewielka świetlica powstała w roku 1962 w budynku przy ul. Wawelskiej 11. Przełomem w działalności Spółdzielni było rozpoczęcie w 1968 roku, dynamicznej realizacji skupionej zabudowy mieszkalno-usługowej osiedla „Kopernika”. W latach 1972-1979 realizowana była zabudowa nowego osiedla „Północ I”, kiedy to powstały pierwsze w Ełku, dwa budynki średniowysokie. Od roku 1978 Spółdzielnia rozpoczęła zabudowę kolejnych dwóch osiedli „Północ II” oraz „Kochanowskiego”. W roku 1983 Spółdzielnia wystąpiła do Urzędu Miasta w Ełku z wnioskiem o przydział terenu pod osiedle „Konieczki”, przy realizacji którego zastosowano, nowoczesne w tym czasie, rozwiązania urbanistyczno-architektoniczne. Osiedle „Konieczki” jest rozbudowywane do dnia dzisiejszego, zaś na pozostałych osiedlach realizowane są, na zasadzie zagęszczania, pojedyncze budynki, przy wykorzystaniu istniejącej infrastruktury technicznej. ŚWIT nr 1 (40)