Biuletyn WWW-15a

Biuletyn
Roku Czochralskiego
Biuletyn Społecznego Komitetu Roku Czochralskiego
Wrocław
14 marca 2014 r.
rok III, numer
15/69
*****************************************************************************************************************
Kronika Roku Czochralskiego
► 10 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Kcynia, Dom Św. Mikołaja
► 11 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Zespół Szkół w Dziewierzewie
► 11 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Zespół Szkół w Mycielewie
► 11 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa
im. J. Czochralskiego w Kcyni
► 12 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa w Rozstrzębowie
► 12 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa w Palmierowie
► 12 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa w Sipiorach
► 12 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Przedszkole Miejskie w Kcyni
► 13 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa w Laskownicy
► 13 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Gimnazjum w Chwaliszewie
► 13 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szkoła Podstawowa w Dobieszewie
► 14 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Zespół Szkół Technicznych w Kcyni
► 14 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Zespół Szkół Ogólnokształcących
w Kcyni
► 14 marca – spotkanie z Anną Czerwińską-Rydel – Szubin, Rejonowa Biblioteka Publiczna
1
Zapowiedzi
♥ 17 marca – otwarcie interaktywnej wystawy Od monokryształu Jana Czochralskiego do
grafenu – Wydział Fizyki Politechniki Warszawskiej, godz. 12:30
♥ 20 marca (?) – Paweł Tomaszewski – Jan Czochralski - nie tylko metoda... – Polskie
Towarzystwo Ekonomiczne, Wrocław
Informacje prasowe i internetowe
♦ 7 marca – Anna Duda-Nowicka – Zapraszamy na spotkania z autorką książki o Janie
Czochralskim - Międzynarodowy Rok Krystalografii –
www.kcynia.pl/aktualnosci/65d374ff1ebb5bc5e9daa737249144ff.html?ng_cat=1
♦ 10 marca – Anna Duda-Nowicka – Trwają spotkania z Anną Czerwińską-Rydel –
www.kcynia.pl/kalendarz_/spotkania-z-anna-czerwinska-rydel.html
♦ 11 marca – Anna Duda-Nowicka – Trwają spotkania z Anną Czerwińską-Rydel www.kcynia.pl/aktualnosci/110f37a3a8a68a48c176b79a6f1096d4.html?ng_cat=1 oraz:
www.powiat24.pl/Trwaja_spotkania_z_Anna_Czerwinska-Rydel_,15384.html
♦ 12 marca – Anna Duda-Nowicka – O Janie Czochralskim, książce o Nim ciąg dalszy... –
www.kcynia.pl/aktualnosci/c903cdd6d86223fb7f92acd3a07e55fd.html?ng_cat=1
wszystkie fotografie – A. Duda-Nowicka
2
♦ 13 marca – Znana pisarka dla dzieci w szubińskiej bibliotece –
http://biblioteka.szubin.pl/archiwum/ znana-pisarka-dla-dzieci-w-szubinskiejbibliotece/#more-9229
♦ 14 marca – Anna Duda-Nowicka – Zakończono cykl spotkań z Anną Czerwińską-Rydel –
www.kcynia.pl/aktualnosci/bfd8587a43ab100eb2c5015476521620.html?ng_cat=1
*******************
Dom za miastem
Marcelin Pałuk-Suchodolski
(Jan Czochralski)
Odcinek VI
(fot. z archiwum Jana Wojciechowskiego)
Zostaliśmy sami – ale nie byliśmy już tak swobodni, jak pod opieką ciotki...
Ale szybko powróciłem znów do obojętnego tonu – czy zapobiec skrępowaniu jej ożywionego
nastroju.
– Wiesz co, Marcelinie – poczęła Emiljana, teraz z szelmowskim wyrazem twarzy: – jeśli
pozwolisz, to Ci coś zarecytuję z pamięci!
– Bardzo uprzejmie Cię proszę – powiedziałem, a pomyślałem: zapewne będzie to jakaś miłosna
idylla...
Emiljana stanęła przy fotelu i poczęła:
Na kołach skrzydlatych,
z wichrem w pogoni
Pędzę, jak strzała...
Łąki i łany mkną,
Za mną dym w płatki podarty,
kurzawa i szum!
A myśl ma wyprzedza
rumaka z żelaza
Co iskry z nozdrzy sypie
i na nic nie zważa.
Hulaj, koniu mój!
Nie ma, czego by myśl na
nim dosięgła
Tajemnic przestworzy,
twórczych serc rozdroży,
Bólu upadków,
wznieceń szałów,
Wiecznych przejawów duszy,
myśli wezbranych nawałów.Myśl ma biegnie
tam i wszędzie,
Światło wznieca
w wszech obłędzie!
... ... ...
W wszechświat strzela
myśl ma – gromy,
We firmament nieskończony,
Tysiąckrotnie się odbija
myśl ma
W puszczy, co niczyja,
A jeśli twór nieświadomy
myśli naszej,
Cóż przenika wszech-ogromy?
3
Hen przede mną myśl wybiegła,
śmiała, celna, nieuległa,
Gdzie się czasy
światłem mierzy,
Planeta za gwiazdami bieży.
Czaso przestrzeń
z światłem ścina,
Tam myśli wątek,
Tam dziejów przyczyna?
...
... ... ...
Przerwała, robiąc pauzę zapytała czy przestać może, czy mam mówić dalej? – A może Cię, to zbyt
bardzo nie interesuje. Robisz na mnie chwilami wrażenie człowieka bardzo realnie myślącego...
a czasem jakby Ci romantyka i fantazja była wstrętna...
– Nie przerywaj, Kochanie, bo wyprowadzisz mnie z nastroju. Mów tak, jak dotąd – dalej – i tak,
jakby mnie tu nie było!
Odpowiedziała jakby w przedtakcie: – Światy... – mówiła cała w sobie skupiona dalej:
Światy piękniejsze widzę
i je tworzę,
Tu lądy czarowne,
tam wzniesione morze,
ludzkość, co myślą światy
opasuje,
Co losy istot nieszczęsnych
piastuje,
W moim ręku – świat, natura,
Niech wieńczy się Kreatura
... ... ... ...
To znów światy się cofają,
Jestem niczym, jakem był;
Co zdawało się wspaniałym,
Wydaje się teraz czczym.
Same, same błędne koła,
Wszystko krąży, tańczy mknie!
Kroku naprzód iść nie zdołam,
Wszystko kręci się,
jak w śnie!
... ... ... ...
I odwieczny splot morałów
Jakże krąży w głowie mej,Jak sprzęgnąć go w jedną całość
Z tym, co mówi serce mi?
Gdzie bezwinni – tamże niebo?
Gdzie grzech plami – piekieł żar?
Szczęście – czy to nasza ziemia?
Raj –to tylko serca czar?
Wieczność – czy to ludzki wiek?
A idea – to sam człek!
W oczach roją się atomy –
Krech ognistych razi ślad,
Rozkwit? – zmierzch?
Czy też wieczna zmiana szat?
Miriad powierzchni kulistych,
Pajęczych skorup atomów,
Mieszczących się w wnętrzu globu –
Gdzie początek, gdzież ich Koniec?
Grubszy twór to - od idei!
Jak wtedy ideę pojąć?
Jej początek, czy też kres,
Peryferią, czy też sedno –
Wieczność – łączy wszystko
w jedno!
Bezmiar idei przeplata – wsze
atomy tego świata...
Każdy przynosi nam wieści
O swym świecie nikłej treści!
Ciał poczęciem i obrazem
Drobiny maleńkiej świat?
Dusza, czyż atom fazą?
Jakaż sprzeczność, jakiż gwałt!
... ... ... ...
Tyleż światów i hierarchii
I tyleż ukrytych błędów - - Trzy mnogości nieskończone
W warkocze z sobą splecione!
Jakiż cel ich, jakiż ład?
... ... ... ...
... ... ... ...
4
Onże rzekł – i tak się stało?
Onże chciał – i zmusił ciało?
Onże rzuca myśli gromy,
Wali i buduje domy,
Kręci światem i bezmiarem,
Nowym światem, światem starym...
Czoła lepi i rozbija,Świat – ukryta duszy siła!?
... ... ... ...
Ale dość rozumowania,
Jęku duszy - i biadania!
Dziś wyzwolę wszystkie siły,
Jąder i korpuskuł bryły,
Idei runo by wywabić –
Niechby światy w pył
rozsadzić!
Gdy zawala się filary –
Prysną, złudzenia i czary!
... ... ... ...
Nad błękitem gwiazd zarania,
Łuna bije! Dzień powstania...
A wy, coście już odeszli –
Dziś was wzywa:
- Myśl – Was wskrzesi!
Bo dziś dzień wyczekiwany
Dies igni - cel nie znany –
I w obliczu niebios drżenia,
Czekam światła objawienia!
Idei runą, światy Etna
Sił demony, przyszłość świetna...
Nie zwyciężą – runą – w Piekło ... ...
Skończyła – milczałem długo... ... rozsadzało i rozrywało mnie! Kruszyły się, mozolnie
zbudowane podstawy moich konstrukcji myślowych... Musiałbym odwrócić mój świat wewnętrzny –
i począć się na nowo uczyć ... by mógł kategoriami tymi operować...
Wczuć się w nie – to rzecz inna. Podziwiamy Heraklesa – lecz czy go rozumiemy? Począłem się
zastanawiać, komu utwór należałoby przypisać: Miltonowi1? – nie; Garczyński2 pisał coś wierszem
o fizyce przestworzy3, lecz ten utwór, to gwałtowny wylew zgaszonych myśli, przeżytych
wywalczonych w głębi duszy, „de profundis” nie zrównane... Poprzedników nie znam i wątpię, czy się
znajdą.
Dopiero po tej reasumpcji byłem w stanie zwrócić się do Emiliany by podziękować jej za wielką tą
chwilę, którą recytacją swoją mi zgotowała.
c.d.n.
*******
W następnym numerze – ciekawy artykuł o inspirującej roli wazeliny!
*******
Paweł Tomaszewski
INTiBS PAN
1
najprawdopodobniej chodzi o Johna Miltona (1608-1674), angielskiego poetę i pisarza, autora „Raju utraconego”
[przyp. P.Tom.]
2
najprawdopodobniej chodzi o Stefana Garczyńskiego (1805-1833), poetę romantycznego, powstańca
listopadowego, przyjaciela Adama Mickiewicza, autora poematu „Wacława dzieje” [przyp. P.Tom.]
3
być może chodzi o wiersz „W nocy jesiennej” (1832) opublikowany w dodatku tygodniowym „Słowa
Powszechnego” – „Dom rodzinny”, rok 9, nr 11, str. 3 (12 marca 1933 r.); tekst dostępny w kujawskopomorskiej bibliotece cyfrowej (?id=7972) [przyp. P.Tom.]
5