Z firmy do firmy bez badań wstępnych {APP:TITLE}

Z firmy do firmy bez badań wstępnych
Autor: Tomasz Zalewski
Tak.
Od dziś zmieniają się przepisy kodeksu pracy określające zasady przeprowadzania badań lekarskich
pracowników i osób ubiegających się o pracę. Zgodnie z nimi nie zawsze zmiana pracy będzie
oznaczać konieczność odwiedzenia lekarza. Jednak nie będzie tak, że każdy będzie mógł wykonywać
dowolną pracę bez względu na stan zdrowia. Nadal pozostaje w mocy zasada, zgodnie z którą
pracodawca nie będzie mógł dopuścić do wykonywania obowiązków pracownika bez aktualnego
orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w
warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Zatem nie ma mowy o podjęciu
pracy bez pokazania pracodawcy zaświadczenia lekarskiego.
Przepisy przewidują dwie sytuacje, w których zatrudniany nie musi podlegać procedurze badań
wstępnych. Z pierwszą z nich mamy do czynienia wtedy, gdy pracownik jest przyjmowany ponownie
do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych
warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniej umowy z tym
pracodawcą. Jeżeli więc w jego aktach osobowych znajduje się orzeczenie potwierdzające zdolność do
pracy w chwili zawarcia umowy, to nie ma potrzeby, by musiał odwiedzać lekarza. Takie korzystne dla
firmy i pracownika rozwiązanie nie jest jednak niczym nowym, bo obowiązuje z powodzeniem już od
kilku lat.
Nowością jest przepis, zgodnie z którym badaniom wstępnym nie będą podlegać osoby przyjmowane
do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu
poprzedniego stosunku pracy. Aby do tego doszło, muszą przedstawić nowemu pracodawcy aktualne
orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w
skierowaniu na badania lekarskie, a pracodawca stwierdzi, że odpowiadają one tym występującym na
danym stanowisku pracy.
Kluczowe więc będzie porównanie warunków i czynników szkodliwych występujących u byłego i
przyszłego pracodawcy. Informacja o niebezpieczeństwach na stanowisku pracy i poziomie stężeń
groźnych czynników powinna być określona w skierowaniu na badania lekarskie. Resort zdrowia
opracował druk takiego skierowania, w którym pracodawca musi opisać warunki pracy z
uwzględnieniem występowania czynników niebezpiecznych, szkodliwych i uciążliwych dla zdrowia. Co
więcej, w skierowaniu muszą być podane aktualne wyniki badań i pomiarów dotyczących czynników
szkodliwych na stanowisku, na którym ma świadczyć pracę osoba kierowana na badania wstępne.
Skierowanie na badania lekarskie ma być wydawane w dwóch egzemplarzach, z których jeden
otrzymuje osoba kierowana na nie. Właśnie dane zawarte w skierowaniu i orzeczeniu lekarskim o
braku przeciwwskazań do pracy w warunkach opisanych w skierowaniu będą podstawą odpowiedzi na
pytanie, czy pracownik przyjmowany do nowej firmy będzie musiał przejść badania wstępne.
Należy jednak pamiętać, że ani kodeks pracy ani rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej
w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników nie określają zasad porównywania
warunków pracy między firmami. Nie ma też nigdzie mowy o możliwych dopuszczalnych odchyleniach
poziomów szkodliwych czynników występujących w poszczególnych firmach. Przepisy stanowią
jedynie, że warunki w nowej firmie muszą odpowiadać tym u dawnego pracodawcy. Stężenia
niebezpiecznych substancji, na jakie narażony jest pracownik, raczej na pewno będą różne, wahania
poziomu mogą być niewielkie, ale to pracodawca musi uznać, czy warunki pracy są na tyle podobne,
by zrezygnować z badań. Trzeba pamiętać, że pracodawca może sporo ryzykować, gdy pogorszy się
stan zdrowia zatrudnionego ze starymi, ale aktualnymi badaniami. Jeśli uzna, że jego zdrowie i życie
zostały narażone przez niewłaściwe porównanie warunków pracy, może się domagać różnych
świadczeń i odszkodowań
Ostateczna decyzja, czy przyjąć do pracy pracownika z ważnymi badaniami, czy przeprowadzać
własne, zależy od konkretnego pracodawcy. Z wysyłania nowych pracowników do lekarza
najprawdopodobniej będą rezygnować firmy, w których warunki nie są szczególnie uciążliwe. Zresztą
taki kierunek stosowania przepisów proponuje ustawodawca, który postanowił, że przechodzenie z
firmy do firmy z badaniami nie może dotyczyć osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie
niebezpiecznych.
Grzegorz Ruszczyk radca prawny, partner w Kancelarii Raczkowski Paruch
Przepisy dotyczące zatrudniania pracowników z ważnymi badaniami mogą rodzić wątpliwości. Nie jest
jasne, czy nowy pracodawca musi dysponować oryginałami orzeczenia lekarskiego oraz skierowania
na badania. Nie wiadomo też, jak powinien je uzyskać w sytuacji, gdy kandydat do pracy nie
dysponuje tymi dokumentami.
Odpowiedź na pierwsze pytanie może wynikać z rozporządzenia z 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu
prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy i
sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika. Zgodnie z nim pracodawca przechowuje w aktach
osobowych odpisy lub kopie składanych dokumentów. Tym samym można uznać, że nie istnieje
wymóg uzyskiwania oryginału orzeczenia lekarskiego i wystarczające jest posiadanie kopii. W razie
wątpliwości nowy pracodawca ma prawo żądać oryginału, co jest w mojej ocenie wskazane, biorąc
pod uwagę potencjalne kontrole inspekcji pracy.
Będzie jednak problem z uzyskaniem przez nowego pracodawcę zarówno orzeczenia lekarskiego, jak i
skierowania od poprzedniego pracodawcy. Po pierwsze, z ww. rozporządzenia nie wynika w ogóle, że
w aktach trzeba przechowywać skierowania na badania. Po drugie, dotychczasowy pracodawca nie
ma żadnego interesu, aby wydać nowemu posiadane orzeczenie lub skierowanie na badanie –
niejednokrotnie nie będzie tego mógł zrobić, bo będą one zawierały np. informacje stanowiące
tajemnice przedsiębiorstwa o warunkach w zakładzie. Z tych samych powodów wątpliwe jest też, aby
pracownik dysponujący drugim egzemplarzem skierowania mógłby go udostępnić nowemu
pracodawcy. Pracownik mógłby zatem udostępnić nowemu pracodawcy tylko posiadane orzeczenie
lekarskie.
Trzeba też pamiętać, że orzeczenie lekarskie musi być wydane po 1 kwietnia 2015 r. i w oparciu o
skierowanie wydane po tej dacie – w przeciwnym wypadku stosuje się przepisy dotychczasowe.
© 2013 Henkel Polska sp. z o.o.