Kliknij, babciu! – poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania

Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6 Kliknij, babciu! – poradnik dla osób
starszych, dotyczący korzystania
z internetu
WP052011
Krystyna Brząkalik
Obszar tematyczny
Posługiwanie się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi
Temat projektu
edukacyjnego
Kliknij, babciu! – poradnik dla osób starszych, dotyczący
korzystania z internetu
Przedmiot
Język polski, informatyka
Podstawa programowa
Język polski
Uczeń:
•• I.2. 1) samodzielnie dociera do informacji – w książkach,
prasie, mediach elektronicznych oraz w wypowiedziach
ustnych
•• III.1. 2) stosuje zasady organizacji tekstu zgodne z
wymogami gatunku, tworząc spójną pod względem
logicznym i składniowym wypowiedź na zadany temat
•• 4) dokonuje starannej redakcji tekstu napisanego
ręcznie i na komputerze
•• 7) stosuje zasady etykiety językowej
•• 8) świadomie, odpowiedzialnie, selektywnie korzysta
(jako odbiorca i nadawca) z elektronicznych środków
przekazywania informacji, w tym z internetu
Informatyka
Uczeń:
•• 3. 3) komunikuje się za pomocą technologii
informacyjno-komunikacyjnych z członkami grupy
współpracującej nad projektem
•• 4. 2) przy użyciu edytora tekstu tworzy
kilkunastostronicowe publikacje, z nagłówkiem i stopką,
przypisami, grafiką, tabelami itp., formatuje tekst w
kolumnach, opracowuje dokumenty tekstowe o różnym
przeznaczeniu
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
1
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6
Dla uczniów średnio zaawansowanych w pracy metodą
projektu
Liczba uczniów
25–30 osób
Czas trwania
2 miesiące
Cele edukacyjne
Uczeń:
•• świadomie i krytycznie korzysta z różnych źródeł
informacji, w tym ze słowników oraz zasobów internetu
•• współpracując w zespole, przygotowuje poradnik dla
osób starszych – użytkowników internetu
•• rozpoznaje potrzeby przyszłych odbiorców publikacji
i planuje jej zawartość w oparciu o wyniki badań
ankietowych
•• dostosowuje język i styl poradnika do potrzeb i możliwości odbiorcy tekstu
•• redaguje opracowany materiał przy użyciu edytora
tekstu, opracowuje formę graficzną poradnika
Cele praktyczne ucznia
Przygotowanie poradnika o korzystaniu z internetu dla
osób 50+
Uwagi
Projekt może być realizowany przez cały zespół klasowy
w ramach lekcji języka polskiego, informatyki, lekcji
wychowawczych lub w trakcie zajęć pozalekcyjnych
Inicjacja projektu
1. Powiedz uczniom, że ich zadaniem jest realizacja projektu pt. Kliknij, babciu!
W ramach projektu uczniowie opracują i zredagują poradnik dla bliskich osób
starszych, dotyczący korzystania z internetu. Zaznacz, że nie będzie to minipodręcznik, opisujący zasady obsługi komputera i koncentrujący się na instrukcjach. Zadaniem uczniów będzie przygotowanie publikacji zawierającej informacje na temat internetu, przydatne dla osób w wieku 50+. Powiedz, że poradnik skierowany zostanie do konkretnych odbiorców, którzy potrafią w ograniczonym stopniu obsługiwać komputer lub mogą uzyskać dostęp do komputera i korzystać z niego z pomocą innych (np. wnuków). Poradnik powinien zostać opracowany i przedstawiony odbiorcom, np. na specjalnym spotkaniu, które uczniowie zorganizują w ramach projektu. Uczniowie mogą poradnik rozpowszechnić w wybranej formie, np. elektronicznej, drukowanej.
2
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
WP052011
Stopień trudności
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6 2. Wyznacz terminy rozpoczęcia i zakończenia działań projektowych.
3. Porozmawiaj z uczniami o spodziewanej zawartości treściowej poradnika.
Zapytaj uczniów, co – ich zdaniem – osoby w wieku 50+ chciałyby wiedzieć o
internecie. Poproś, by, pracując w parach, sporządzili listę zagadnień, przydatnych dla osób starszych. Uczniowie powinni odczytać propozycje. Następnie
sporządźcie zbiorczą listę propozycji na karcie szarego papieru. Wśród pomysłów pojawią się zapewne np.:
•• jakie strony internetowe są przydatne dla starszych osób, jak na nie trafić?
•• jak korzystać z poczty elektronicznej oraz z portali społecznościowych?
•• jak szukać informacji na tematy interesujące ludzi w tym wieku (zdrowie, gotowanie, pogoda, polityka, komunikacja itp.)?
•• jak szybko odszukać informacje niezbędne w codziennym życiu np. rozkład
jazdy, przepisy kulinarne, adresy aptek, przychodni zdrowia, księgarń?
•• jak kupować w internecie np. bilety, książki?
WP052011
Zaznacz, że poradnik musi być opatrzony w słownik podstawowych pojęć związanych z internetem.
4. Powiedz, że tematyka, zawartość i język poradnika musi być dostosowany do
potrzeb osób starszych. Aby to osiągnąć, uczniowie powinni wcześniej zbadać
te potrzeby. W tym celu przeprowadzą miniankietę wśród potencjalnych odbiorców poradnika.
Podziel teraz grupę na mniejsze zespoły i poproś o opracowanie propozycji pytań, z którymi zwrócą się do bliskich. Możesz przedstawić im przykładowe pytania ankietowe (załącznik 1).
5. Przedstawiciele zespołów prezentują pytania, jakie powinny znaleźć się w ankiecie, a jeden z uczniów zapisuje propozycje na tablicy. Cała grupa powinna zatwierdzić ostateczne pytania, a wytypowane przez grupę osoby powinny przepisać wzór ankiety i przesłać do całej grupy.
6. Poproś uczniów o utworzenie zespołu, który będzie zajmował się zebraniem
wypełnionych ankiet, opracowaniem wyników badania i prezentacją wniosków.
7. Omów z uczniami sposób przeprowadzenia ankiety. Zapytaj, do kogo się zwrócą. Powiedz, że mogą to być ich dziadkowie, inni krewni, starsi sąsiedzi. Ustalcie
termin zebrania ankiet oraz termin opracowania wyników przez wybrany zespół.
8. Kiedy ankiety zostaną już zebrane, spotkaj się z zespołem opracowującym wyniki. Udziel uczniom pomocy w przygotowaniu zestawienia wyników badania
oraz wypływających z niego wniosków.
9. Wyznacz termin spotkania całej grupy.
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
3
B.6
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
Planowanie
1. Przedstawiciele zespołu, który analizował ankiety, omawiają najważniejsze odpowiedzi respondentów i wnioski z badania. Sugestie odbiorców powinny być
uwzględnione przy projektowaniu zawartości treściowej poradnika.
2. Podziel teraz uczniów na zespoły redakcyjne, które będą opracowywały propozycje tematów, jakie powinny znaleźć się w poradniku. Uczniowie pracują nad
zestawem tematów. Zapoznaj się z przykładową propozycją tematów (załącznik
2), nie udostępniając jednak materiału uczniom.
3. Listę proponowanych przez uczniów tematów (części poradnika) zapiszcie na
dużym arkuszu papieru. Uczniowie powinni teraz przedyskutować propozycje. Jeżeli uznają, że lista jest zbyt obszerna, albo stwierdzą, że niektórych tematów (zwłaszcza wskazanych w ankietach) brakuje, mogą wprowadzić stosowne zmiany. Następnie cała grupa powinna zatwierdzić tematy. Jeśli w toku dalszej pracy redakcyjnej pojawią się kolejne ważne kwestie, lista może zostać rozszerzona. Ustalcie objętość publikacji. Poradnik nie może być zbyt obszerny, ani
zbyt skrótowy, gdyż nie będzie wtedy zawierał wszystkich ważnych informacji.
5. Na kolejnym spotkaniu wszystkich zespołów przypomnij uczniom podstawowe
zasady pracy nad projektem.
6. Udostępnij uczniom schemat karty pracy (patrz: materiały do edycji na płycie
CD dołączonej do publikacji).
7. Powiedz uczniom, że samodzielnie ustalą cele projektu i zadania, jakie będą wykonywać. Poleć, by opracowali harmonogram działań; wskazali terminy ich wykonania; określili formę prezentacji, sposoby rozpowszechniania poradnika i potrzebne zasoby.
4
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
WP052011
4. Poleć uczniom, by dobrali się w zespoły. Zespołów powinno być co najmniej
tyle, ile jest tematów w poradniku. Uczniowie wybierają temat zgodnie z własnymi preferencjami, a jeśli nie jest to możliwe, rozstrzygnij spory. Podkreśl, że
realizacja projektu wymaga też powołania zespołu graficznego oraz zespołu,
który przygotuje spotkanie z odbiorcami i zajmie się rozpowszechnianiem poradnika. Jeśli uczniowie chcą uczestniczyć w pracy dwóch zespołów, pozwalaj
na to, ale równocześnie uświadom im odpowiedzialność za wykonanie zadań,
których się podejmują. Ważne jest, by jak najwięcej uczniów uczestniczyło w
pracach zespołów redakcyjnych. Zadania dla zespołu graficznego i zespołu ds.
spotkania z odbiorcami pojawią się na dalszym etapie realizacji projektu, stąd
też możliwy jest udział ochotników w dwóch zespołach.
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6 Zostaw uczniom czas, by ustalili wspólnie, jakie będą poszczególne zadania w
harmonogramie. Możesz udostępnić im propozycję harmonogramu (załącznik
3). Zespoły powinny również ustalić terminy zakończenia poszczególnych etapów projektu i podać osoby, które będą odpowiadały za wykonanie kolejnych
zadań. Powinny też zanotować, jakie zasoby (umiejętności, słowniki, materiały
papiernicze, środki techniczne, sprzęt multimedialny itp.) będą niezbędne do
zrealizowania projektu. Po dyskusji harmonogram powinien zostać zatwierdzony przez wszystkich uczestników spotkania.
8. W dalszej części spotkania uczniowie dokonują podziału pracy – przydzielają
poszczególne części poradnika zespołom redakcyjnym tak, by mogły one rozpocząć pracę.
WP052011
9. Poinformuj uczniów, jak będziesz ich oceniać w ramach projektu. Przedstaw
kryteria ocen, zwracając szczególną uwagę m.in. na wkład pracy (pisanie i redagowanie tekstu), systematyczność, wywiązywanie się z obowiązków, terminowość, współpracę z zespołem.
Realizacja i kontrolowanie
1. Zespoły redakcyjne zbierają materiały, opracowują wstępną koncepcję tekstu
poradnika. Konsultują się z tobą w kwestiach merytorycznych i językowych.
2. W trakcie konsultacji porozmawiaj z uczniami o kształcie językowym poradnika.
Język powinien być prosty, jasny, zdania – krótkie, wskazówki dla użytkowników – proste i klarowne. Zaznacz, że uczniowie powinni unikać specjalistycznego, technicznego słownictwa, zadbać o spójność tekstu, zachować czytelny podział tekstu na rozdziały (podrozdziały).
Jedną z części poradnika będzie słownik pojęć związanych z internetem, które
uczniowie powinni w prosty sposób zdefiniować. Powiedz, że napisanie i zredagowanie takiego tekstu nie jest proste. Wyznacz termin zakończenia prac i powiedz, że uczniowie muszą systematycznie pracować i konsultować się z tobą.
3. W wyznaczonym terminie odbywa się spotkanie wszystkich uczestników projektu. Przedstawiciele zespołów prezentują dotychczasowe efekty pracy. Po
dyskusji i zebraniu uwag całej grupy uczniowie wprowadzają do tekstu konieczne zmiany lub uzupełnienia. Konsultują się z tobą, rozstrzygają problemy redakcyjne.
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
5
B.6
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
4. Kiedy powstanie wstępna wersja poradnika, zespół odpowiedzialny za jego rozpowszechnianie przesyła wszystkim uczestnikom projektu dokument w formie
elektronicznej.
5. Następnie uczniowie przekazują poradnik wybranym osobom, które będą przyszłymi odbiorcami publikacji. Zbierają wstępne opinie dotyczące np. tego, czy
poradnik jest zrozumiały, czy jest on napisany w jasny i spójny sposób, czy odbiorcy rozumieją przekazane informacje. Notują uwagi i przedstawiają je w trakcie najbliższego spotkania całej grupy. Jeśli to konieczne, zespoły redakcyjne wprowadzają do tekstu zmiany lub uzupełnienia. Konsultują się z tobą w tej
sprawie.
6. Na kolejnym spotkaniu cała grupa zatwierdza ostateczną wersję poradnika.
Przekazuje też odpowiedniemu zespołowi swoje uwagi dotyczące koncepcji
graficznej publikacji.
7. Uczniowie wspólnie decydują, jak poradnik będzie rozpowszechniany. Najtańszym i najprostszym sposobem będzie przesłanie poradnika w formie elektronicznej, ale jeśli grupa dysponuje funduszami na zakup papieru, poradnik
może zostać wydrukowany.
W programie spotkania należy uwzględnić informacje o rozpowszechnianiu poradnika. Jeśli będzie wysyłany w formie elektronicznej, uczestnicy powinni podać adresy mailowe. Należy też podać adres osoby (osób) odpowiedzialnej za
rozpowszechnienie poradnika w formie elektronicznej. Do tej osoby użytkownicy będą w przyszłości zwracać się o przesłanie poradnika.
9. Uczniowie wspólnie ustalają szczegóły dotyczące spotkania. Opracowują listę potencjalnych gości, wzór zaproszenia na spotkanie i sposób dostarczenia
zaproszeń gościom. Najprostszym rozwiązaniem będzie przekazanie zaproszeń
bliskim przez samych uczniów. Warto, by goście tą drogą potwierdzili udział, by
zespół przed imprezą znał liczbę uczestników.
6
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
WP052011
8. Uczniowie wysłuchują też propozycji zespołu ds. organizacji spotkania z odbiorcami. Członkowie grupy powinni ustalić termin prezentacji, zgłosić go dyrektorowi szkoły i uzyskać jego zgodę, zarezerwować salę ze sprzętem komputerowym i projektorem multimedialnym. Powinni też wskazać:
•• kto weźmie udział w spotkaniu (np. dziadkowie, krewni uczniów, dyrektor
szkoły, nauczyciel – opiekun projektu itp.)?
•• ile osób będzie w nim uczestniczyć?
•• jak długo spotkanie będzie trwało i jaki będzie jego program?
•• czy będzie potrzebny drobny poczęstunek dla gości?
•• czy goście otrzymają wydruk publikacji?
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6 Zakończenie
1. Po przeprowadzeniu spotkania uczniowie powinni porozmawiać z jego uczestnikami (czyli z odbiorcami poradnika) i zebrać opinie o publikacji. Warto zachęcić uczniów, by przejrzeli poradnik z osobami bliskimi w domach, przy komputerze.
2. Na ostatnim zebraniu uczniowie powinni odpowiedzieć na pytania:
•• jak bliscy przyjęli poradnik?
•• czy korzystają z informacji w nim zawartych?
•• co podoba się użytkownikom poradnika, a co nadal sprawia im trudności?
WP052011
3. Porozmawiaj z całą grupą o przebiegu projektu. Zapytaj:
•• czy cele projektu zostały osiągnięte?
•• jak uczniowie oceniają pracę nad poradnikiem?
•• czy opracowanie publikacji dla bliskich przyniosło im satysfakcję?; dlaczego?
•• czego się nauczyli, pisząc i redagując tekst poradnika?
•• z jakimi problemami się spotkali?; jak je rozwiązywali?
4. Oceń pracę uczniów zgodnie z przyjętymi kryteriami. Porozmawiaj z uczniami, pozwól im również na dokonanie samooceny i ocenę pracy w zespołach.
Uwzględnij uwagi uczniów. Podziękuj im za udział w projekcie.
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
7
B.6
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
Załącznik 1. Ankieta dla przyszłych użytkowników poradnika
(propozycja pytań)
1. Jak często posługujesz się komputerem?
.....................................................................................................................................................................
2. Jak często korzystasz z zasobów internetu?
.....................................................................................................................................................................
3. W jakich sytuacjach korzystasz z internetu?
.....................................................................................................................................................................
5. Które z powyższych czynności sprawiają ci trudności?
.....................................................................................................................................................................
6. Jakiego rodzaju informacji potrzebujesz w codziennym życiu?
.....................................................................................................................................................................
7. Czy potrafisz znaleźć w internecie potrzebne informacje?
.....................................................................................................................................................................
8. Czego chciałabyś/chciałbyś nauczyć się o korzystaniu z internetu?
.....................................................................................................................................................................
8
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
WP052011
4. Czy potrafisz samodzielnie:
A. korzystać z wyszukiwarki?
B. wysłać maila?
C. przeczytać internetowe wydanie gazety lub czasopisma?
D. wpisać post na forum dyskusyjnym?
E. umieścić profil na portalu społecznościowym?
F. zrobić zakupy przez internet?
.....................................................................................................................................................................
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6 Załącznik 2. Poradnik Jak korzystać z internetu – proponowane
zagadnienia (materiał dla nauczyciela)
Słowniczek
Definicje pojęć i terminów, np.: adres e-mailowy, baner reklamowy, blog, czat, domena, e‑mail, emotikon, folder, forum dyskusyjne, hasło, konto, link, login, logowanie, newsletter, portal internetowy, portal społecznościowy, post, spam, strona
www, ulubione, użytkownik, wyszukiwarka internetowa, załącznik
Portal internetowy
Portal jako źródło aktualnych informacji. Najpopularniejsze polskie portale (linki).
Wiadomości z różnych dziedzin życia: polityka, kultura, prawo, sport, zdrowie itp.
(linki). Portale przydatne dla osób starszych (nazwy, adresy, zawartość). Jak korzystać z portalu?
WP052011
Informacje w internecie ważne dla starszych osób
Jak szukać informacji? Wyszukiwarka internetowa – jak ją obsługiwać? Adresy, pod
którymi można znaleźć informacje, np.: rozkład jazdy, pogoda, adresy poradni lekarskich, informacje o leczeniu, imprezach dla osób starszych, działaniach lokalnych stowarzyszeń itp.
Internetowe wydania gazet
Adresy stron internetowych popularnych gazet i tygodników.
Serwisy społecznościowe
Najpopularniejsze polskie serwisy, zasady korzystania z serwisów (linki). Zasady logowania się do serwisów. Komunikowanie się ze znajomymi. Czat.
Jak kupować przez internet?
Zakupy w internecie – księgarnie internetowe, rezerwowanie biletów np. do kina,
biletów kolejowych (przydatne linki).
Zagrożenia w sieci
Zasady bezpiecznego korzystania z internetu. Jak chronić swoje dane? Czego unikać, korzystając z sieci?
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
9
Projekty humanistyczne
Poradnik dla osób starszych, dotyczący korzystania z internetu
B.6
Załącznik 3. Harmonogram działań (propozycja)
Działania
Termin
Osoby
odpowiedzialne
Podział na zespoły: badawczy, redakcyjny,
graficzny, przygotowujący spotkanie i rozpowszechniający poradnik
Wybór przewodniczących zespołów; ustalenie
zasad współpracy
Przygotowanie miniankiety badawczej
Przeprowadzenie ankiety i opracowanie
wyników
Przedstawienie pomysłów wstępnej koncepcji
poradnika – najważniejsze treści, forma graficzna
poradnika; wprowadzenie tematów wskazanych
przez odbiorców w ankiecie
Praca redakcyjna – wyszukanie informacji i materiałów, redagowanie tekstu
Przedstawienie wstępnej wersji tekstu wszystkim
zespołom, wprowadzenie poprawek
Przedstawienie wstępnej wersji tekstu przyszłym
odbiorcom, zebranie uwag, wprowadzenie
zmian
Zatwierdzenie ostatecznej wersji poradnika
przez całą grupę
Opracowanie graficzne poradnika
Przygotowanie spotkania z odbiorcami
Przedstawienie poradnika odbiorcom
Rozpowszechnienie poradnika
Ocena efektów i przebiegu pracy nad projektem
10
Projekty edukacyjne w gimnazjum. Od pomysłu do ewaluacji
WP052011
Zatwierdzenie koncepcji poradnika przez całą
grupę; podział pracy nad tekstem – dla zespołów
redakcyjnych