Wojciech Nowacki - IHAR

Ziemniak Polski 2011 nr 4
1
Z życia Stowarzyszenia Polski Ziemniak
S
ST
TO
OW
WA
AR
RZ
ZY
YS
SZ
ZE
EN
NIIE
E
P
PO
OL
LS
SK
KII Z
ZIIE
EM
MN
NIIA
AK
K ((S
SP
PZ
Z))
Z
ZA
AK
KO
OŃ
ŃC
CZ
ZY
YŁ
ŁO
OD
DR
RU
UG
GĄ
Ą
II R
RO
OZ
ZP
PO
OC
CZ
ZY
YN
NA
AT
TR
RZ
ZE
EC
CIIĄ
ĄK
KA
AD
DE
EN
NC
CJ
JĘ
Ę
dr Wojciech Nowacki
IHAR – PIB, Oddział w Jadwisinie, 05-140 Serock, e-mail: [email protected]
W
alne zebranie w Jadwisinie,
siedzibie SPZ
W dniu 15 czerwca 2011 r. o godz.
11.00 w siedzibie Stowarzyszenia Polski
Ziemniak w Jadwisinie przy ul. Szaniawskiego 15 (budynek Oddziału IHAR – PIB) odbyło się, zgodnie ze Statutem Stowarzyszenia
Polski Ziemniak (SPZ), Walne Zebranie
Członków kończące II kadencję zarządu. Na
zebranie zaproszono wszystkich członków
zwyczajnych Stowarzyszenia w liczbie 80
osób celem dokonania oceny pracy organizacji, podsumowania pracy zarządu oraz
wyboru nowych władz na lata 2011-2014.
Frekwencja nie była duża, nad czym należy
ubolewać. Świadczy to o tym, że albo SPZ
nie spełnia oczekiwań branży, albo branży w
ogóle nie zależy na tym, co stanie się z polskim ziemniakiem w nadchodzącej przyszłości. Pewnie jedno i drugie jest przyczyną
małego zainteresowania działalnością SPZ.
Działalność SPZ mogą zmieniać tylko jego
członkowie i nie powinni narzekać ci, którzy
do niego nie należą lub są nieaktywni. Liczba członków na zebraniu była jednak na tyle
duża, że można było Walne Zebranie uznać
za ważne i prawomocne. Wszystkie osoby
na zebraniu (członkowie) miały prawo do
głosowania.
Zebranie otworzył prezes SPZ II kadencji Wiesław Grudzień, który przywitał
przybyłych członków Stowarzyszenia i
przedstawił przygotowany program spotkania. Zebrani w głosowaniu jawnym program
przyjęli. Prezes zaproponował, aby dalsze
obrady poprowadził gospodarz siedziby SPZ
(IHAR – PIB, oddział w Jadwisinie) Wojciech
Nowacki. Zebrani w głosowaniu jawnym
przyjęli tę propozycję. Rozpoczęły się obrady.
Dr Wojciech Nowacki przedstawił prezentację pt. „Czym żyje obecnie polska
branża ziemniaczana?”. W swoim wystąpieniu zawarł wszystkie ważniejsze problemy, jakimi zajmują się obecnie rolnicy i podmioty gospodarcze branży ziemniaczanej, a
także wymienił nowe wyzwania stojące
przed branżą.
Ziemniak w Polsce zajmuje coraz słabszą
pozycję w strukturze zasiewów. Według Powszechnego Spisu Rolnego 2010 r. powierzchnia uprawy ziemniaków wynosiła
tylko 387 tys. ha wobec jeszcze 750 tys. ha
w roku 2002. Zanikł całkowicie eksport
ziemniaków, kłopoty surowcem ma przemysł
skrobiowy, w nasiennictwie regres – taki jest
obraz polskiego ziemniaka 2011 roku. Generalnie ziemniak według prelegenta przeżywa
swego rodzaju kryzys. Oto jego znamiona:
 brak wizji europejskiego wielokierunkowego wykorzystania ziemniaka;
 ziemniak staje się tylko luksusowym warzywem, ale brak wartościowej i mądrej reklamy;
 światowym liderem w uprawie ziemniaków staje się Azja;
 wielu rolników w Polsce wycofuje się, z
różnych powodów, z uprawy ziemniaków;
 nieżyciowe są i nieuzasadnione względami merytorycznymi akty prawne ograniczające rozprzestrzenianie lub zwalczanie
2
Ziemniak Polski 2011 nr 4
bakteriozy pierścieniowej ziemniaka, choroby kwarantannowej;
 szybko rosną koszty produkcji nasiennej i
towarowej ziemniaków, co obniża konkurencyjność gatunku w rolnictwie i na rynku surowcowym;
 spekulacje cenowe i kwotowe na rynku
skrobi ziemniaczanej niszczą przemysł i rolników;
 działania przemysłu przetwórczego bez
obecności rolników – dostawców surowca są
monopolistyczne i globalistyczne;
 brak współdziałania branżowej nauki z
producentami i przetwórcami (każdy robi
swoje, często kosztem innego, aby utrzymać
się na rynku).
Dr Nowacki wskazał następnie podstawowym sektorom branży ziemniaczanej w
Polsce drogi ich naprawy, nieraz bardzo
trudne:
Hodowla nowych odmian
 Aby każda nowa odmiana zarobiła na
siebie i na kolejne odmiany, musi być znana
wśród rolników i spełnić ich oczekiwania –
konieczna jest promocja najnowszych odmian, a w konsekwencji wysoki udział w rynku nasiennym. Należy zwiększyć efektywność pozyskiwania opłat hodowlanych od
rolników.
 Rolnicy potrzebują odmian łatwych w
uprawie, a konsumenci odmian wysokiej
jakości. Czy jest to do pogodzenia w procesie hodowli? – Wiele odmian daje takie możliwości, ale ich się nie promuje.
 Wyczuwa się w praktyce brak nowych,
bardziej wyrazistych odmian (ponadprzeciętnych), które zastąpiłyby starsze, a popularne
obecnie odmiany jadalne (kolor miąższu –
biały lub kremowy, wyrównana wielkość bulw
pod rośliną, bulwy kształtne, typ kulinarny A-AB lub BC-C).
Nasiennictwo
 Największym zagrożeniem dla nasiennictwa ziemniaka jest nierozwiązany w kraju
„problem bakteriozy pierścieniowej”. Należy
jak najszybciej doprowadzić do nowelizacji
obowiązującego prawa i wprowadzić ją do
praktyki.
 Wprowadzenie do praktyki tzw. „jednostki
nasiennej” na 1 ha (kupujemy nie masę, ale
liczbę bulw kwalifikowanych sadzeniaków).
 Koszty w nasiennictwie są bardzo wysokie, czy można je zmniejszyć? – Jest wiele
sposobów.
 Jak zwiększyć współczynnik rozmnożenia
niektórych odmian? – Wykorzystać wyniki
badań.
 Czy i jak trafiać do mniejszych odbiorców
sadzeniaków? – Małe opakowania, dostępność na targowiskach lokalnych.
 Brak walki z czarnym rynkiem sadzeniaków niekwalifikowanych bez paszportu. – Po
co w takim razie jest paszport?
Ziemniak jadalny
 W dalszym ciągu większość tradycyjnych
konsumentów nie jest zadowolona z jakości
oferowanego na rynku towaru (kto ponosi
winę – rolnik? A może także dostawca czy
sprzedawca?). Większy w rynku musi być
udział towaru certyfikowanego.
 Brak ujednolicenia w kraju oznakowań na
opakowaniach – typ kulinarny, kolor miąższu
itp., co ułatwiłoby klientowi satysfakcjonujący
zakup.
 Uboga oferta odmianowa. Mamy ponad
100 odmian jadalnych, podczas gdy rynek
oferuje może 10-15, a najbardziej popularne
i znane konsumentom są zaledwie 2-3.
 Niski poziom wiedzy o ziemniakach jako
warzywie wśród młodszego pokolenia. Należy szerzyć wiedzę o ziemniakach i ich walorach we wszystkich mediach. Po to są fundusze promocji, w tym Fundusz Promocji
Owoców i Warzyw.
Przemysł skrobiowy
 Trzeba jak najszybciej odzyskać zaufanie
u rolników, jeśli chodzi o ofertę cenową za
ziemniaki skrobiowe po okresie niskiej opłacalności uprawy odmian skrobiowych, będących surowcem dla krochmalni.
 Należy osiągnąć przerób krajowy realizujący w 100% przyznaną Polsce kwotę skrobiową UE.
 Wspólnie z firmami hodowlanymi należy
uruchomić reprodukcję nasienną dla potrzeb
rejonów surowcowych, aby nie kupować
sadzeniaków za granicą.
 Rolnik powinien być partnerem zakładów
przemysłu ziemniaczanego.
Przemysł przetwórczy
 Rolnik – producent ziemniaków powinien
stać się partnerem w biznesie przetwórcy, a
Ziemniak Polski 2011 nr 4
nie – jak obecnie – być postrzegany tylko
jako dostawca surowca w ogłoszonym przetargu.
 Tradycyjne polskie przetwory ziemniaczane, inne niż frytki i chipsy, czekają na swych
producentów. Chodzi o uruchomienie lokalnych małych zakładów garmażeryjnych produkujących kartacze, kiszkę ziemniaczaną,
placki ziemniaczane, pierogi i inne specjały
wytwarzane z ziemniaków.
 Jak ułatwić konsumentowi szybsze przygotowanie potraw z ziemniaków w domu? –
Przemysł przetwórczy musi podnieść jakość
swych wyrobów, aby były one w smaku takie
jak domowe.
 Przetwórstwo powinno się szerzej otworzyć na nowe, wartościowe odmiany i nowe
produkty rynku.
Po prezentacji odbyła się dyskusja merytoryczna nad przedstawionymi problemami
branży. Są one trudne, ale możliwe do rozwiązania.
Kolejnym punktem programu Walnego
Zebrania były sprawozdania z działalności
SPZ mijającej kadencji. O dokonaniach SPZ
w ostatnich 4 latach mówił ustępujący prezes SPZ Wiesław Grudzień. Podziękował
ustępującemu zarządowi SPZ w składzie:
Bogusław Barański, wiceprezes SPZ, Wojciech Nowacki, Władysław Kuszel, Waldemar Koński, Jerzy Szymański. Przedstawił osiągnięcia i sprawy, które udało się
załatwić w SPZ.
Najważniejsze osiągnięcia:

Uruchomienie Funduszu Promocji Owoców i Warzyw, w którym branża ziemniaczana ma swego przedstawiciela – Wiesława
Grudnia, oraz uzyskanie dla branży w 2010
roku pierwszych środków finansowych na
działania promocyjne. Środki zostały wykorzystane na wiele cennych inicjatyw promujących ziemniaki.

Opracowanie i wydanie książki pt. „Ziemniaki cennym warzywem w polskiej tradycji
kulinarnej” autorstwa Wojciecha Nowackiego
(wyd. Multico). Jest to kompendium wiedzy o
historii, metodach uprawy, odmianach ziemniaka, wartości odżywczej ziemniaków i o
tym, że nie tuczą, a także o regionalnym
bogactwie potraw ziemniaczanych w Polsce.
Bogato ilustrowana książka o objętości ponad 160 stron jest adresowana głównie do
konsumentów oraz tych, którzy ziemniaki
3
sprzedają i przygotowują z nich potrawy.
Książka zdobyła już popularność w obrocie
zamkniętym, ponieważ jej nakład jest ograniczony. Sfinansowana była przez Fundusz
Promocji Owoców i Warzyw.

Udział SPZ na międzynarodowych targach wystawowych w Rosji, na Białorusi i w
Rumunii. Były to imprezy bardzo udane z
punktu widzenia promocji polskiego ziemniaka.

Pomoc merytoryczna członkom SPZ w
ich problemach związanych z produkcją
ziemniaków i obrotem.

Opiniowanie wielu projektów aktów prawnych dotyczących branży ziemniaczanej.
Były także i niepowodzenia w działalności
SPZ. Niektórych spraw nie udało się naprawić czy rozwiązać. Największe porażki:

Pomimo dużego zaangażowania członków SPZ w prace zespołu ds. bakteriozy
pierścieniowej ziemniaka, powołanego przez
ministra rolnictwa i rozwoju wsi, nie rozwiązano większości problemów związanych z
występowaniem w kraju tej choroby. Nowe
rozporządzenie jest chyba jeszcze gorsze od
poprzedniego. Choroba, która nie powoduje
strat gospodarczych, jest jednocześnie
głównym czynnikiem upadku eksportu i nasiennictwa ziemniaka w Polsce.

Nie udało się doprowadzić do tego, aby
czasopismo Ziemniak Polski stało się oficjalnym organem SPZ. Jego łamy są co prawda
użyczane Stowarzyszeniu (przykładem jest
choćby publikacja niniejszego artykułu), ale
formalności nie stało się zadość.

Nie udało się uruchomić programu promującego tradycyjny tucz ziemniaczany,
który kiedyś mieliśmy w Polsce i eksportowaliśmy wówczas doskonałe wyroby przemysłu
mięsnego na rynki całego świata. Niskonakładowa technologia uprawy ziemniaka paszowego oraz promocja tuczu ziemniaczanego mogłyby przynieść wiele dobrego naszemu krajowi, w tym także polskiemu ziemniakowi.
Skarbnik SPZ Wojciech Nowacki
przedstawił zebranym sprawozdanie finansowe SPZ za ostatnie 4 lata. SPZ nie jest
obecnie zadłużone. Kolejnym sprawozdawcą
był przewodniczący komisji rewizyjnej
SPZ Jacek Chotkowski. Ocenił on działalność merytoryczną i finansową ustępującego
4
Ziemniak Polski 2011 nr 4
zarządu i w konkluzji wnioskował o udzielenie mu absolutorium. Komisja rewizyjna nie
stwierdziła nieprawidłowości w pracy zarządu.
Po sprawozdaniach rozpoczęła się dyskusja. Głos zabrało 5 członków SPZ. Oceniali pozytywy i negatywy w działalności zarządu, poruszali najbardziej palące problemy
branży ziemniaczanej i wyznaczali kierunki
dalszej działalności SPZ. Wszyscy podziękowali ustępującemu zarządowi za dotychczasową pracę.
Następnie Walne Zebranie Członków SPZ
w głosowaniu dokonało wyboru 3-osobowej
komisji skrutacyjnej. Przewodniczącym został Rajmund Bruski, a członkami Zbigniew
Czerko i Władysław Kuszel.
W kolejnym punkcie obrad zebrani w głosowaniu jawnym udzielili ustępującemu za-
rządowi absolutorium. Walne Zebranie podjęło w głosowaniu jawnym uchwałę o udzieleniu absolutorium. Następnie przystąpiono
do wyborów nowego prezesa zarządu SPZ
na lata 2011-2014. W głosowaniu tajnym
największą liczbę głosów uzyskał Franciszek Klim i on został wybrany nowym prezesem zarządu SPZ.
Kolejnym punktem zebrania były wybory
do zarządu SPZ. W głosowaniu tajnym wybrano 6 jego członków, którzy uzyskali najwięcej głosów. Do zarządu zostali wybrani:
Wojciech Nowacki – wiceprezes, Jacek
Chotkowski – skarbnik, i członkowie:
Wanda Gwara, Piotr Kamiński, Waldemar
Koński i Krzysztof Korolewicz.
Fot. 1. Skład nowego zarządu SPZ. Od lewej: Krzysztof Korolewicz, Waldemar Koński, Wanda Gwara, Franciszek Klim, Jacek
Chotkowski, Wojciech Nowacki, Piotr Kamiński
(fot. M. Siewierska)
Przewodniczący zebrania zarządził następnie wybory
do komisji rewizyjnej SPZ nowej kadencji. W głosowaniu
tajnym Walne Zebranie dokonało wyboru komisji rewizyjnej
SPZ w składzie: Wiesław Grudzień, Edward Pawlik i Jerzy Szymański.
Następnym punktem Walnego Zebrania było wystąpienie programowe nowego prezesa zarządu SPZ, Franciszka Klima. Przedstawił on najważniejsze problemy,
jakie należy rozwiązywać poprzez SPZ, aby organizacja ta
spełniała oczekiwania branży, a także przedstawił styl pracy zarządu.
Po wystąpieniu prezesa rozpoczęła się dyskusja nad
przyszłością SPZ. W wielu wypowiedziach proponowano
aktywizację działań SPZ w
obszarach promocji polskiej
branży ziemniaczanej w kraju
i za granicą, w poprawianiu
prawa branżowego i poprawieniu finansów Stowarzyszenia. Zastanawiano się nad
udziałem SPZ w nadchodzących imprezach branżowych
(Dni Ziemniaka w Żelaznej,
Warszawie, Kraplewie, Niedźwiadce i w Poznaniu).
Przewodniczącym komisji rewizyjnej na zamkniętym
zebraniu członków komisji
został wybrany Wiesław Grudzień, a Jerzy Szymański i
Edward Pawlik zostali jej
członkami.
Nowym władzom SPZ trzeba życzyć, aby udało im się
jak najwięcej dokonać i rozwiązać
problemy
polskiej
branży ziemniaczanej. Wszystkim członkom SPZ życzyć
należy aktywnego działania.
Stowarzyszenie jest branży
potrzebne, jeśli chcemy, aby o
polskich ziemniakach mówiono dobrze w kraju i za granicą.