Luksemburg, dnia 28 marca 2011 r. Pan Jerzy Buzek

Luksemburg, dnia 28 marca 2011 r.
Pan Jerzy Buzek
Przewodniczący Parlamentu Europejskiego
Rue Wiertz
B - 1047 BRUKSELA
Szanowny Panie Przewodniczący,
zgodnie z art. 281 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej oraz art. 106a ust. 1 Traktatu ustanawiającego Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej, mam zaszczyt przedłożyć Panu zmiany statutu
Trybunału Sprawiedliwości zawarte w załączonym do niniejszego listu projekcie.
Proponowane zmiany dotyczą trzech sądów wchodzących w skład
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i mają na celu przede wszystkim
modyfikację postanowień odnoszących się do składu wielkiej izby i ustanowienie
funkcji wiceprezesa Trybunału, zwiększenie liczby sędziów Sądu oraz utworzenie
w sądach wyspecjalizowanych instytucji sędziów ad interim.
Zmiany te zostały poparte uzasadnieniem, na które chciałbym zwrócić
Pańską uwagę.
Omawiane zmiany, skierowane również do przewodniczącego Rady,
zostały załączone we wszystkich językach urzędowych.
Opracowanie pozwalające ocenić wpływ finansowy proponowanych zmian
zostanie Panu przekazane w możliwie najbliższym terminie.
Z poważaniem,
Vassilios SKOURIS
Luksemburg, dnia 28 marca 2011 r.
Pan János Martonyi
Przewodniczący Rady Unii Europejskiej
175, rue de la Loi
B - 1048 BRUKSELA
Szanowny Panie Przewodniczący,
zgodnie z art. 281 akapit drugi Traktatu o funkcjonowaniu Unii
Europejskiej oraz art. 106a ust. 1 Traktatu ustanawiającego Europejską
Wspólnotę Energii Atomowej, mam zaszczyt przedłożyć Panu zmiany statutu
Trybunału Sprawiedliwości zawarte w załączonym do niniejszego listu projekcie.
Proponowane zmiany dotyczą trzech sądów wchodzących w skład
Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i mają na celu przede wszystkim
modyfikację postanowień odnoszących się do składu wielkiej izby i ustanowienie
funkcji wiceprezesa Trybunału, zwiększenie liczby sędziów Sądu oraz utworzenie
w sądach wyspecjalizowanych instytucji sędziów ad interim.
Zmiany te zostały poparte uzasadnieniem, na które chciałbym zwrócić
Pańską uwagę.
Omawiane zmiany, skierowane również do przewodniczącego Parlamentu
Europejskiego, zostały załączone we wszystkich językach urzędowych.
Opracowanie pozwalające ocenić wpływ finansowy proponowanych zmian
zostanie Panu przekazane w możliwie najbliższym terminie.
Z poważaniem,
Vassilios SKOURIS
PROJEKT
ZMIAN STATUTU TRYBUNAŁU SPRAWIEDLIWOŚCI
UNII EUROPEJSKIEJ ORAZ ZAŁĄCZNIKA I DO TEGO
STATUTU
Trybunał przedkłada ustawodawcy Unii projekt zmian statutu Trybunału
Sprawiedliwości i załącznika I do tego statutu 1 . Ten pojedynczy
dokument obejmuje niezależne od siebie propozycje, odnoszące się do
trzech sądów wchodzących w skład Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej.
I.
Propozycje odnoszące się do Trybunału
Trybunał Sprawiedliwości dokłada starań, by uprościć procedurę mającą
zastosowanie do wnoszonych do niego spraw, a także by dostosować
jego regulamin postępowania do orzecznictwa i bieżących praktyk oraz
uczynić go bardziej zrozumiałym. Z tego względu przystąpił do
całościowego przekształcania owego regulaminu, który zostanie wkrótce
przedłożony Radzie.
Środki służące uproszczeniu, które odnoszą się także do statutu
Trybunału, mają na celu podniesienie wydajności pracy Trybunału
i ograniczenie w najszerszym możliwym zakresie czasu trwania
postępowań. Mimo że obecna sytuacja w Trybunale jest zadowalająca,
ponieważ – tytułem przykładu – Trybunał był w stanie ograniczyć średni
czas trwania postępowań prejudycjalnych z 25,5 miesiąca w 2003 r. do
16 miesięcy w 2010 r., należy wziąć pod uwagę perspektywy stałego
wzrostu liczby spraw, będącego w szczególności skutkiem przystąpienia
nowych państw członkowskich w 2004 r. i 2007 r. oraz wejścia w życie
traktatu z Lizbony.
Trybunał uznaje także za pożądane ustanowienie funkcji wiceprezesa
Trybunału oraz modyfikację zasad dotyczących składu wielkiej izby.
Aktualna struktura i zasady funkcjonowania tego składu – udział, we
wszystkich sprawach przydzielonych wielkiej izbie, prezesa Trybunału
i prezesów izb złożonych z pięciu sędziów, kworum wynoszące
1
Dz.U. L 333 z 9.11.2004, s. 7, sprostowanie w Dz.U. L 103 z 20.4.2007, s. 54 i w
Dz.U. L 74 z 22.3.2010, s. 5.
-1-
dziewięciu sędziów – są wynikiem zmian wprowadzonych przez traktat
z Nicei, który wszedł w życie w dniu 1 lutego 2003 r.
Od wspomnianej daty w pracy Trybunału zaszło wiele zmian będących
konsekwencją przystąpienia dwunastu nowych państw członkowskich,
zwiększenia w maju 2004 r. liczby izb złożonych z pięciu sędziów
z dwóch do trzech, a następnie w październiku 2006 r. do czterech,
wprowadzenia w marcu 2008 r. pilnego trybu prejudycjalnego oraz
ustanowienia szczególnej procedury kontroli orzeczeń w następstwie
utworzenia Sądu do spraw Służby Publicznej.
Obecnie prezes Trybunału oraz prezesi izb złożonych z pięciu sędziów
są bardzo obciążeni pracą, podczas gdy pozostali sędziowie uczestniczą
stosunkowo rzadko w rozpoznawaniu spraw przydzielonych wielkiej
izbie. Udział tych sędziów w pracach wielkiej izby mógłby być jeszcze
bardziej ograniczony, gdyby Trybunał zdecydował, wskutek
zwiększenia liczby spraw, o utworzeniu dodatkowej izby złożonej
z pięciu sędziów.
Ponadto systematyczny udział prezesów izb złożonych z pięciu sędziów
w sprawach przydzielonych wielkiej izbie może stwarzać wrażenie, że
reprezentują oni na forum wielkiej izby sędziów wchodzących w skład
ich izby, co w żaden sposób nie wynika z charakteru powierzonej im
funkcji. Taki stan rzeczy mógłby zatem być postrzegany jako
naruszający zasadę równości między sędziami.
Niniejszy projekt przewiduje szerszy udział sędziów w rozpoznawaniu
spraw przydzielonych wielkiej izbie, umożliwiając im znacznie częstsze
uczestnictwo w jej pracach niż ma to miejsce obecnie (w prawie jednej
na dwie sprawy, zamiast w jednej na trzy sprawy). Omawiane
rozwiązanie jest wynikiem zmiany art. 16 i 17 statutu, polegającej na
zwiększeniu do piętnastu liczby sędziów wchodzących w skład wielkiej
izby i odejściu od systematycznego udziału prezesów izb złożonych
z pięciu sędziów w rozpoznawaniu spraw przydzielonych wielkiej izbie.
Ta ostatnia zmiana jest korzystna również z tego względu, że pozwoli
prezesom izb złożonych z pięciu sędziów poświęcić więcej uwagi na
zarządzanie pracą ich izby, co powinno jeszcze bardziej przyczynić się
do poprawy wydajności ich pracy, oraz na czuwanie nad harmonijnym
rozwojem orzecznictwa.
Powołany zostanie wiceprezes, który – podobnie jak prezes – będzie brał
udział w rozpoznawaniu wszystkich spraw przydzielonych wielkiej
izbie. Stała obecność wspomnianych dwóch osób połączona z częstszym
udziałem pozostałych sędziów w pracach wielkiej izby pozwoli
zagwarantować spójność orzecznictwa tego składu. Ponadto będzie też
możliwe, zgodnie z obecnie obowiązującymi zasadami wyznaczania
-2-
sędziów, zapewnienie udziału w rozpoznawaniu każdej sprawy
przydzielonej wielkiej izbie co najmniej jednego, a najczęściej dwóch
prezesów izb złożonych z pięciu sędziów.
Liczba piętnastu sędziów wchodzących w skład wielkiej izby została
ustalona na podstawie odniesienia do dużego plenum sprzed zmiany
wprowadzonej traktatem z Nicei, które funkcjonowało w zadowalający
sposób.
Zasady dotyczące kworum wielkiej izby i pełnego składu Trybunału
zostały tym samym również zmodyfikowane.
Poza udziałem w rozpoznawaniu wszystkich spraw przydzielonych
wielkiej izbie, do zadań wiceprezesa należeć będzie także wspieranie
prezesa Trybunału w wykonywaniu jego funkcji. Zakres obowiązków
prezesa bardzo znacznie się bowiem rozszerzył w wyniku kolejnych
rozszerzeń Unii, zwłaszcza w odniesieniu do reprezentowania Trybunału
i administrowania nim. Ten sam problem Wydaje się, że ten sam
problem był udziałem różnych sądów krajowych i międzynarodowych,
takich jak Europejski Trybunał Praw Człowieka, które dysponują
strukturą porównywalną z proponowaną strukturą.
Zmiana art. 20 akapit czwarty dotyczy odczytywania na rozprawie
sprawozdania przedstawianego przez sędziego sprawozdawcę;
w praktyce odstąpiono od tego etapu postępowania trzydzieści lat temu.
Zmiana art. 45 ma na celu zniesienie terminów procesowych
uwzględniających odległość. Terminy te, odzwierciedlające pierwotnie
czas niezbędny do dostarczenia przesyłki pocztowej do Trybunału,
straciły rację bytu; zostały zresztą zharmonizowane w 2000 r.
i zastąpione ujednoliconym terminem dziesięciu dni mającym
zastosowanie bez względu na miejsce pochodzenia przesyłki.
Proponuje się zniesienie wspomnianych terminów uwzględniających
odległość, których utrzymanie w mocy w dobie nowych technologii
wydaje się coraz mniej uzasadnione. Takie rozwiązanie pozwoli także
na uniknięcie niejasności istniejących w odniesieniu do poszczególnych
terminów, z których jedne są przedłużane o termin uwzględniający
odległość, a inne nie.
II.
Propozycje odnoszące się do Sądu
Trybunał Sprawiedliwości proponuje ponadto zwiększenie liczby
sędziów Sądu o dwunastu, a tym samym podniesienie jej z dwudziestu
siedmiu do trzydziestu dziewięciu.
-3-
Trudna sytuacja podmiotów prawa w Unii wnoszących skargę do Sądu
jest powszechnie znana. Od wielu lat liczba spraw rozstrzyganych przez
Sąd jest niższa od liczby spraw wnoszonych, a tym samym liczba spraw
zawisłych wykazuje stały wzrost. Na koniec roku 2010 wynosiła ona
1300, natomiast liczba spraw rozstrzygniętych przez Sąd w 2010 r. –
527. Od 2004 r. średni czas trwania postępowania wzrósł z 20,9
miesiąca (2004 r.) do 27,2 miesiąca (2009 r.). Mimo że w 2010 r. udało
się go ograniczyć do 24,7 miesiąca, należy mieć na uwadze fakt, że
w niektórych kategoriach spraw czas trwania postępowania jest znacznie
dłuższy. Tak więc średni czas trwania postępowania w sprawach
zakończonych wyrokiem w roku ubiegłym wyniósł 42,5 miesiąca
w odniesieniu do spraw z zakresu pomocy państwa i 56 miesięcy
w odniesieniu do innych spraw z zakresu konkurencji.
W wyroku z dnia 16 lipca 2009 r. w sprawie C-385/07 P Der Grüne
Punkt, Zb.Orz. s. I-6155, Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że trwające
pięć lat i dziesięć miesięcy postępowanie przed Sądem z zakresu prawa
konkurencji naruszyło zasadę rozpatrywania sprawy w rozsądnym
terminie, wyrażoną nie tylko w art. 47 akapit drugi Karty praw
podstawowych Unii Europejskiej, ale także w art. 6 ust. 1 europejskiej
Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych wolności
(EKPC). Ten ostatni aspekt może postawić Unię Europejską
w niekorzystnym położeniu w kontekście prowadzonych negocjacji
w sprawie jej przystąpienia do wspomnianej konwencji.
Stwierdzenie nieprzestrzegania rozsądnego terminu nie stanowi
rozwiązania problemu. Problem ten ma charakter strukturalny i jest
związany ze szczególnie złożoną naturą spraw wymagających
uwzględnienia licznych danych dotyczących stanu faktycznego, takich
jak sprawy z zakresu konkurencji, w tym z dziedziny pomocy państwa,
lub sprawy z zakresu kontroli EFOGR 2 . Bez względu na obraną
strategię działania Sąd nie jest w stanie rozpoznać wszystkich spraw
wnoszonych do niego każdego roku. Tym bardziej nie może zmniejszyć
narosłych opóźnień.
Obecny wzrost natężenia pracy jest rezultatem przeniesienia, od 2004 r.,
właściwości do rozpoznawania określonych kategorii skarg wnoszonych
2
Chodzi o skargi wniesione przez państwa członkowskie przeciwko decyzjom
Komisji wyłączającym z finansowania Unii Europejskiej niektóre wydatki poniesione
przez państwa członkowskie z tytułu Sekcji Gwarancji EFOGR, z EAGGF lub z
EFRROW lub o skargi wniesione przez przedsiębiorstwa przeciwko decyzjom Komisji
dotyczącym cofnięcia, z powodu nieprawidłowości, finansowania.
-4-
przez państwa członkowskie 3 ; zwiększenia liczby sporów po
rozszerzeniach z lat 2004 i 2007; sporów wynikających z pogłębienia
integracji europejskiej skutkującego intensyfikacją i dywersyfikacją
działalności prawodawczej w zakresie przepisów ustawowych
i wykonawczych przyjętych przez instytucje, organy i jednostki
organizacyjne Unii oraz zwiększenia liczby sporów dotyczących
wniosków o rejestrację wspólnotowych znaków towarowych 4 , będącego
skutkiem wzrostu liczby takich wniosków.
Abstrahując od liczby spraw obecnie zawisłych, należy wziąć pod
uwagę perspektywy ewolucji sporów wnoszonych do Sądu. Liczba
spraw zawisłych w roku 2000 wynosiła 787. W roku 2005 wynosiła
1033, a w roku 2010 – 1300, co daje wzrost o 65% między rokiem 2000
a 2010. Na ten wzrost spraw nakłada się przypływ spraw spowodowany
wejściem w życie traktatu z Lizbony. Należy bowiem przypomnieć, że
wspomniany traktat złagodził przewidziane w art. 263 TFUE przesłanki
dopuszczalności skarg o stwierdzenie nieważności aktów regulacyjnych.
Ponadto zgodnie z brzmieniem art. 275 TFUE i w konsekwencji
uchylenia art. 35 TUE w brzmieniu obowiązującym przed wejściem
w życie traktatu z Lizbony Sąd zyskał właściwość do rozpoznawania
skarg w nowych dziedzinach. Wreszcie brak jest wątpliwości co do tego,
że skarżący i ich przedstawiciele będą – jak zostało to już zauważone po
dniu 1 grudnia 2009 r. – korzystać z możliwości otwartych przez
nadanie Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej statusu prawa
pierwotnego 5 oraz, w niedalekiej przyszłości, przez przystąpienie Unii
Europejskiej do EKPC.
Obok wymienionych obszarów właściwości wymienić należy jeszcze
właściwość w dziedzinie obejmującej stosowanie licznych rozporządzeń
ustanawiających agencje Unii, w szczególności rozporządzenia
REACH 6 . Nie jest wykluczone, że napływ skarg w przedmiocie tych
3
Decyzja Rady 2004/407/WE, Euratom z dnia 26 kwietnia 2004 r.
zmieniająca art. 51 i 54 Protokołu w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości
(Dz.U. L 132 z 29.4.2004, s. 5).
4
Zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 207/2009 z dnia 26 lutego 2009 r.
w sprawie wspólnotowego znaku towarowego (Dz.U. L 78 z 24.3.2009, s. 1).
5
Artykuł 6 ust. 1 akapit pierwszy TUE w wersji wynikającej z traktatu z Lizbony.
6
Rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
18 grudnia 2006 r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń
i stosowanych ograniczeń w zakresie chemikaliów (REACH), utworzenia
Europejskiej Agencji Chemikaliów, zmieniające dyrektywę 1999/45/WE oraz
uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE)
-5-
uregulowań, podnoszących nowe technicznie złożone zagadnienia,
będzie nie stopniowy i ciągły, lecz nagły i intensywny.
Pewne rozwiązania zostały już przyjęte. W 2005 r. utworzony został Sąd
do spraw Służby Publicznej w celu odciążenia Sądu w zakresie sporów
w tej specyficznej i łatwej do oddzielenia dziedzinie. Niemniej, jak
wynika z grafiku przedstawionego w załączniku 1, korzystne skutki
powołania do życia tego sądu wyspecjalizowanego są widoczne jedynie
w odniesieniu do lat 2005 i 2006. Od roku 2007 nastąpił powrót
tendencji wzrostowej w zakresie wnoszonych spraw.
Sąd wprowadził pewne środki o charakterze wewnętrznym –
regulacyjne, organizacyjne lub wdrażające rozwiązania informatyczne.
Jednakże, pomimo utworzenia Sądu do spraw Służby Publicznej, środki
te nie pozwoliły mu na zatrzymanie wzrostu zaległości ani tym bardziej
na zmniejszenie ich.
Trybunał Sprawiedliwości uważa uchwalenie rozwiązania o charakterze
strukturalnym za pilne, niemniej nie wyklucza przyjęcia dalszych
środków o charakterze wewnętrznym, co zresztą jest przedmiotem
rozważań Sądu.
Traktaty przewidują dwie możliwości reformy:
Pierwsza możliwość została przewidziana w art. 257 akapit pierwszy
TFUE, o następującym brzmieniu: „Parlament Europejski i Rada,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą utworzyć
przy Sądzie sądy wyspecjalizowane do rozpoznawania w pierwszej
instancji niektórych kategorii skarg wniesionych w konkretnych
dziedzinach. Parlament Europejski i Rada stanowią w drodze
rozporządzeń na wniosek Komisji i po konsultacji z Trybunałem
Sprawiedliwości albo na wniosek Trybunału Sprawiedliwości i po
konsultacji z Komisją”. Możliwość ta polega na utworzeniu
wyspecjalizowanego sądu właściwego do rozpoznawania skarg
bezpośrednich w konkretnej dziedzinie. W tym względzie jest brana pod
uwagę dziedzina własności intelektualnej 7 .
nr 1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji
91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105/WE i 2000/21/WE (Dz.U. L 396 z 30.12.2006,
s. 1).
7
Utworzenie takiego sądu jest proponowanym przez Sąd rozwiązaniem, za którym
opowiedział się on podczas posiedzenia ogólnego w dniach 8 kwietnia 2008 r.
i 22 kwietnia 2009 r. i którego wybór potwierdził w dokumencie przekazanym
prezesowi Trybunału Sprawiedliwości w dniu 22 grudnia 2009 r.
-6-
Drugą drogę otwiera art. 19 ust. 2 akapit drugi TUE, który stanowi, że
„[w] skład Sądu wchodzi co najmniej jeden sędzia z każdego państwa
członkowskiego”, oraz art. 254 akapit pierwszy TFUE, zgodnie
z którym „[l]iczbę sędziów Sądu określa statut Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej”. Ta druga możliwość polega na
zwiększeniu liczby sędziów Sądu poprzez zmianę art. 48 8 statutu
zgodnie z procedurą przewidzianą w art. 281 akapit drugi TFUE.
Po drobiazgowym rozważeniu obydwu opcji Trybunał przychylił się do
wniosku, że zwiększenie liczby sędziów jest rozwiązaniem
jednoznacznie lepszym niż utworzenie sądu wyspecjalizowanego
w dziedzinie własności intelektualnej. Względy przemawiające za taką
decyzją dotyczą skuteczności proponowanego rozwiązania, pilnego
charakteru zaistniałej sytuacji, elastyczności zamierzonego środka oraz
spójności prawa Unii.
Co do skuteczności utworzenia sądu wyspecjalizowanego w dziedzinie
własności intelektualnej, analiza wolumenu spraw zawisłych przed
Sądem 9 wskazuje, że odjęcie sporów z zakresu znaków towarowych nie
zlikwiduje istniejącego przeciążenia. Sprawy powtarzalne, których
rozpoznawanie jest stosunkowo szybkie, zostałyby bowiem powierzone
sądowi wyspecjalizowanemu, podczas gdy sprawy złożone (większa
część „innych skarg”) pozostałyby we właściwości Sądu. Tymczasem
liczba spraw tej ostatniej kategorii rośnie bez ustanku i to właśnie w celu
ich rozpoznawania Sąd potrzebuje wsparcia. Istnieją zatem podstawy by
sądzić, że transfer spraw z zakresu znaków towarowych stanowi jedynie
krótkoterminowe remedium, jak miało to miejsce w odniesieniu do
spraw dotyczących służby publicznej. Remedium to będzie miało tym
bardziej chwilowy skutek, że ciężar spraw przekazanych sądowi
wyspecjalizowanemu zostanie, od chwili ogłoszenia pierwszych
wyroków tego sądu, częściowo zrównoważony wzrostem liczby
odwołań wniesionych do Sądu, nie licząc ewentualnego dodania
postępowań prejudycjalnych.
Zwiększenie liczby sędziów Sądu przynosi ponadto korzyści ważniejsze
niż utworzenie wyspecjalizowanego sądu. Dla osiągnięcia większej
produktywności, której sprzyja specjalizacja, nie jest bowiem konieczne
utworzenie sądu, ponieważ produktywność taka jest możliwa do
zrealizowania w ramach izb sądu o bardziej ogólnej właściwości. Należy
mieć natomiast na względzie zagrożenia związane z niewielką liczbą
8
9
Zgodnie z art. 48 statutu „Sąd składa się z dwudziestu siedmiu sędziów”.
Zobacz tabelę przedstawioną w załączniku 2.
-7-
sędziów wchodzących w skład sądu wyspecjalizowanego, gdyż
nieobecność jednego lub drugiego z nich, w szczególności ze względów
zdrowotnych, może spowodować poważne trudności w funkcjonowaniu
tego sądu. Z tego właśnie powodu Sąd do spraw Służby Publicznej
wystąpił o możliwość skorzystania w określonych okolicznościach
z instytucji zastępstwa zapewnianego przez sędziów ad interim.
Wreszcie, jeśli chodzi o aspekt organizacyjny, znacznie łatwiej jest
włączyć nowych sędziów do istniejącej struktury organizacyjnej, niż
budować nową strukturę.
Mając na uwadze pilny charakter zaistniałej sytuacji, kluczowym
czynnikiem dla Trybunału Sprawiedliwości jest szybkość wdrożenia
proponowanego rozwiązania. Ustanowienie wyspecjalizowanego sądu,
mianowanie sędziów, wybór sekretarza i uchwalenie regulaminu
postępowania najprawdopodobniej spowolniłoby rozpoznawanie spraw
przez około dwa lata, jak miało to miejsce w odniesieniu do Sądu do
spraw Służby Publicznej. Natomiast mianowanie nowych sędziów Sądu
może nastąpić z prawie natychmiastowym skutkiem dla rozpoznawania
spraw, a tym samym dla zaległości i czasu trwania postępowań.
Zaletą proponowanego rozwiązania jest także jego elastyczność
i odwracalny charakter. Relatywne zróżnicowanie kategorii sporów
w ramach tego samego sądu pozostaje bez wpływu na jego strukturę.
Sąd może bowiem skierować kadry nieobciążone pracą wskutek
ewentualnego spadku liczby sporów w danej dziedzinie 10 do
rozpoznawania innych spraw. Poza tym sąd wyspecjalizowany mógłby
zawsze zostać utworzony w późniejszym czasie, jeżeli pojawiłaby się
taka potrzeba, czy to w dziedzinie własności intelektualnej, czy celem
uwzględnienia rozwoju orzecznictwa w sporach dotyczących
konkretnych dziedzin, na przykład objętych rozporządzeniem REACH.
Z całą pewnością będzie jednak trudniej rozwiązać nowy sąd po
podjęciu przez niego obowiązków niż ograniczyć liczbę sędziów
poprzez zniesienie niektórych stanowisk w chwili wygaśnięcia mandatu.
Obok powyższych rozważań natury praktycznej narzucają się refleksje
związane z postulatem utrzymania spójności prawa Unii. Spory
z zakresu znaków towarowych obejmują kwestie dotyczące rejestracji
wspólnotowych znaków towarowych, które obecnie podlegają Sądowi,
a w instancji odwoławczej Trybunałowi Sprawiedliwości, ale także
10
Obecnie stwierdzone zostało zmniejszenie wolumenu spraw z zakresu służby
publicznej, jednak przyczyny tego zjawiska nie są jasne i w konsekwencji jego
ewolucja jest niemożliwa do przewidzenia. Nawet w dziedzinie własności
intelektualnej nie można wykluczyć podobnej ewolucji, zważywszy na obszerne, ciągle
rozwijające się orzecznictwo w odniesieniu do wspólnotowego znaku towarowego.
-8-
spory z zakresu naruszenia wspólnotowego znaku towarowego lub
krajowych znaków towarowych, którymi Trybunał zajmuje się,
odpowiadając na pytania prejudycjalne w przedmiocie wykładni
dyrektyw 89/104 i 2008/95 11 . Wymienione spory wymagają jednolitej
wykładni określonych pojęć – bez względu na to, czy są one zawarte
w rozporządzeniu nr 207/2009, czy w dyrektywach – najlepiej
dokonywanej przez jeden sąd. Podniesiono zatem, że przeniesieniu do
wyspecjalizowanego sądu skarg bezpośrednich odnoszących się do
wspólnotowych
znaków
towarowych
powinno
towarzyszyć
przeniesienie postępowań prejudycjalnych w przedmiocie znaków
towarowych do Sądu.
Pomijając fakt, że wniosek o rejestrację wspólnotowego znaku
towarowego mógłby być przedmiotem analizy na sześciu kolejnych
poziomach 12 i że – jak to zostało wyjaśnione powyżej – odciążenie Sądu
dzięki ograniczeniu liczby skarg bezpośrednich zostałoby częściowo
zrównoważone wzrostem liczby odwołań oraz dodaniem postępowań
prejudycjalnych, korzyści wynikające ze spójności orzecznictwa
w dziedzinie znaków towarowych nie są znaczące w świetle
negatywnych konsekwencji takiego transferu dla innych dziedzin, takich
jak rynek wewnętrzny – w tym w szczególności swobody przepływu
towarów – lub zasady mające zastosowanie do odesłań prejudycjalnych
jako takich, delikatnej materii plasującej się na pograniczu właściwości
Trybunału i sądów państw członkowskich, a więc między
kompetencjami UE a kompetencjami państw członkowskich.
Prawdą jest, że możliwość powierzenia Sądowi zadania rozpoznawania
pytań prejudycjalnych „w poszczególnych dziedzinach” przewidziana
jest w art. 256 ust. 3 TFUE i że – tak jak ma to miejsce w odniesieniu do
wyroków wydawanych przez Sąd w przedmiocie odwołania – wyroki
w sprawach prejudycjalnych przez niego wydane będą mogły zostać
poddane szczególnej procedurze kontroli orzeczeń. Szczególna
procedura kontroli orzeczeń ma jednakże charakter nadzwyczajny,
i należy czynić z niej użytek w sposób niezmiernie oszczędny, kiedy
11
Pierwsza dyrektywa Rady 89/104/EWG z dnia 21 grudnia 1988 r. mająca na celu
zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków
towarowych (Dz.U. L 40 z 11.2.1989, s. 1). Dyrektywa ta została uchylona przez
dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/95/WE z dnia 22 października
2008 r. mającą na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich
odnoszących się do znaków towarowych (wersja skodyfikowana) (Dz.U. L 299, s.
25), która weszła w życie w dniu 28 listopada 2008 r.
12
Decyzja eksperta OHIM, decyzja w przedmiocie ewentualnego sprzeciwu, decyzja
izby odwoławczej OHIM, skarga do wyspecjalizowanego sądu, odwołanie do
Sądu, szczególna procedura kontroli orzeczeń przez Trybunał.
-9-
interes
prawa
Unii
przeważa
w sposób
oczywisty
nad
niedoskonałościami procedury w odniesieniu do udziału stron.
Wspomniana szczególna procedura kontroli orzeczeń nie jest więc
narzędziem adekwatnym do zagwarantowania spójności orzecznictwa na
poziomie innym niż poziom zasad ogólnych.
Tak więc skorzystanie z możliwości powierzenia Sądowi zadania
rozpoznawania pytań prejudycjalnych, przewidzianej w celu odciążenia
Trybunału Sprawiedliwości przy założeniu, że mierzy się on
z trudnościami – co obecnie nie ma miejsca – niosłoby ryzyko
wywołania problemów większych niż spodziewane korzyści. Poza
wspomnianymi powyżej kwestiami spójności pojawia się także
zagrożenie, że rozdzielenie pytań prejudycjalnych między dwa sądy
może wywołać niepewność po stronie sądów państw członkowskich
i zniechęcić je do kierowania takich pytań, zwłaszcza ze względu na
czas trwania postępowania związany z perspektywą przeprowadzenia
przez Trybunał w odniesieniu do orzeczenia Sądu szczególnej procedury
kontroli orzeczeń.
Trybunał przyjął zatem na podstawie powyższych rozważań, że
konieczne jest zwiększenie liczby sędziów Sądu o co najmniej dwunastu
sędziów, a tym samym rozszerzenie ich grona do trzydziestu dziewięciu.
Takie zwiększenie liczby sędziów pozwoli nie tylko na coroczne
zamykanie liczby spraw odpowiadającej liczbie nowych spraw (636
w 2010 r.), ale także na przystąpienie do usuwania zaległości tego sądu
(1300 zawisłych spraw w dniu 31 grudnia 2010 r., z czego znaczny
odsetek spraw przygotowanych do rozpoznania). Dodatkowe stanowiska
mogą być okazją do reorganizacji pozwalającej na priorytetowe
rozpoznawanie spraw należących do kategorii „innych skarg”,
w szczególności spraw z zakresu prawa konkurencji, w odniesieniu do
których należy być szczególnie czujnym w kwestii przestrzegania
rozsądnego terminu.
Trybunał podkreśla, że zwiększenie liczby sędziów jako takie nie
rozwiąże wszystkich problemów. Opisywanemu zwiększeniu powinna
równolegle bezwzględnie towarzyszyć refleksja nad jak najbardziej
efektywnym sposobem wykorzystania całości zasobów ludzkich Sądu,
ewentualnie poprzez specjalizację niektórych izb i dynamiczne
zarządzanie przydzielaniem spraw, oraz kontynuacja wysiłków
zainicjowanych przez Sąd w celu poprawy jego produktywności.
Trybunał kładzie nacisk na pilny charakter proponowanych środków.
- 10 -
Załącznik 1
650
600
550
500
450
Aide d'État
Concurrence
Fonction publique
Propriété intellectuelle
Autres recours directs
Pourvois
Pourvois sur référé
Procédures particulières
400
81
300
36
24
25
54
40
34
62
151
124
110
42
62
28
2
207
198
207
1
168
37
143
100
110
158
50
158
135
37
128
84
11
18
18
28
40
2000
2001
2002
2003
2004
0
207
197
136
100
178
98
83
100
125
2
79
146
112
200
46
36
250
111
37
35
71
81
44
150
47
52
350
42
56
31
23
1
10
27
27
34
29
2005
2006
2007
87
84
77
2008
2009
2010
Analiza powyższego wykresu wskazuje w szczególności, że korzystne
skutki utworzenia Sądu do spraw Służby Publicznej były odczuwalne
jedynie w 2005 i 2006 r.
- 11 -
Załącznik 2
Affaires pendantes devant le Tribunal au 31 décembre
Répartition selon la nature des procédures
1400
Propriété
intellectuelle
Nombre d'affaires
1200
1000
Procédures
particulières
800
Pourvois
600
Fonction
publique
400
200
Autres
recours
0
2005
2006
2007
2008
- 12 -
2009
2010
III.
Propozycje odnoszące się do Sądu do spraw Służby
Publicznej
W skład Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej wchodzi
siedmiu sędziów.
Zważywszy na ograniczony skład tego sądu, zrozumiałe jest, że jego
funkcjonowanie może zostać poważnie naruszone, jeżeli w odniesieniu
do jednego z jego członków wystąpi trwała przeszkoda w wykonywaniu
obowiązków ze względu na stan zdrowia, która jednakże nie może
zostać zakwalifikowana jako inwalidztwo w rozumieniu art. 10
rozporządzenia Rady nr 422/67/EWG, nr 5/67/Euratom z dnia 25 lipca
1967 r. określającego uposażenie przewodniczącego i członków
Komisji, a także prezesa, sędziów, rzeczników generalnych i sekretarza
Trybunału Sprawiedliwości, prezesa, sędziów i sekretarza Sądu oraz
prezesa, sędziów i sekretarza Sądu do spraw Służby Publicznej Unii
Europejskiej 13 .
Aby zapobiec niekorzystnej sytuacji, która uniemożliwi Sądowi do
spraw Służby Publicznej dalsze wykonywanie powierzonej mu funkcji
orzeczniczej, proponuje się zmianę art. 62c statutu Trybunału polegającą
na ustanowieniu, w sposób ogólny, instytucji sędziów ad interim
w sądach wyspecjalizowanych.
Zgodnie z art. 62c statutu w zmienionym brzmieniu samo ustanowienie
instytucji sędziów ad interim w Sądzie do spraw Służby Publicznej
wymaga także zmiany załącznika I do statutu 14 .
Celem zachowania jednorodnego charakteru statutu i załącznika do
niego jest jednakże wskazanie, by zasady wyznaczania sędziów ad
interim, ich uprawnienia i obowiązki, warunki wykonywania ich funkcji
oraz okoliczności skutkujące zakończeniem ich pełnienia zostały ujęte
w odrębnym rozporządzeniu, opartym na art. 257 TFUE, które uzupełnia
tym samym załącznik I do statutu. Projekt tego rozporządzenia został
załączony do niniejszego projektu zmian.
13
14
Dz.U. 187 z 8.8.1967, s. 1.
Dz.U. L 333 z 9.11.2004, s. 7, sprostowanie w Dz.U. L 103 z 20.4.2007, s. 54 i w
Dz.U. L 74 z 22.3.2010, s. 5.
- 13 -
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego
art. 19 ust. 2 akapit drugi,
uwzględniając
Traktat
o funkcjonowaniu
Unii
Europejskiej,
w szczególności jego art. 254 akapit pierwszy, art. 257 akapity
pierwszy i drugi oraz art. 281 akapit drugi,
uwzględniając
Traktat
ustanawiający
Europejską
Wspólnotę
Energii Atomowej, w szczególności jego art. 106a ust. 1,
uwzględniając wniosek Trybunału Sprawiedliwości z dnia….,
uwzględniając opinię Komisji z dnia……,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)
W
celu
zwiększenia
udziału
wszystkich
sędziów
w wydawaniu orzeczeń wielkiej izby Trybunału należy
podnieść liczbę sędziów, którzy mogą brać udział w pracach
tego składu, i znieść systematyczny udział w pracach wielkiej
izby prezesów izb złożonych z pięciu sędziów.
(2)
W związku z powyższym należy zmodyfikować kworum
wielkiej izby i pełnego składu.
- 14 -
(3)
Istotny
przyrost
obowiązków
prezesa
Trybunału
Sprawiedliwości wymaga ustanowienia funkcji wiceprezesa
Trybunału, do którego zadań należeć będzie wspieranie
prezesa Trybunału w wykonywaniu jego funkcji.
(4)
Utrzymanie
w mocy
terminów
procesowych
uwzględniających odległość nie wydaje się uzasadnione
w dobie nowych technologii.
(5)
W konsekwencji stopniowego rozszerzania właściwości Sądu
od chwili jego utworzenia, liczba wnoszonych do niego spraw
obecnie stale się zwiększa.
(6)
Liczba spraw wnoszonych do Sądu jest wyższa od liczby
spraw rozstrzyganych przez niego corocznie, co skutkuje
istotnym wzrostem liczby spraw przed nim zawisłych
i wydłużeniem czasu trwania postępowań.
(7)
Wspomniane wydłużenie czasu trwania postępowań jest
trudne
do
zaakceptowania
dla
podmiotów
prawa,
w szczególności w świetle wymogów art. 47 Karty praw
podstawowych Unii Europejskiej oraz art. 6 europejskiej
Konwencji o ochronie prawa człowieka i podstawowych
wolności.
(8)
Obecna sytuacja Sądu uwarunkowana jest względami
o charakterze strukturalnym, te zaś wynikają zarówno
z intensyfikacji i dywersyfikacji działalności prawodawczej
w zakresie
przepisów
ustawowych
i wykonawczych
przyjętych przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne
Unii, jak i wolumenu i złożoności spraw wniesionych do
- 15 -
Sądu, w szczególności w dziedzinie konkurencji i pomocy
państwa.
(9)
W konsekwencji należy przyjąć
środki niezbędne w celu
zaradzenia opisanej sytuacji;, przewidziana przez traktaty
możliwość zwiększenia liczby sędziów Sądu może pozwolić na
ograniczenie w krótkim czasie zarówno wolumenu zawisłych
spraw, jak i zbyt długiego czasu trwania postępowań przed
Sądem.
(10)
Aby sądy wyspecjalizowane mogły nadal funkcjonować
w zadowalający
sposób
w razie
nieobecności
sędziego,
w odniesieniu do którego istnieje, przez dłuższy czas,
przeszkoda w wykonywaniu obowiązków uniemożliwiająca
mu udział w rozpoznawaniu spraw, a który to sędzia nie jest
dotknięty inwalidztwem uznanym za całkowite, należy
przewidzieć możliwość ustanowienia w tych sądach instytucji
sędziów ad interim.
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
W Protokole w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej wprowadza się następujące zmiany:
1.
Dodaje się art. 9a w następującym brzmieniu:
„Sędziowie wybierają spośród siebie, na okres trzech lat,
prezesa i wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości. Ich
mandat jest odnawialny.
Wiceprezes wspiera prezesa Trybunału. Zastępuje on
prezesa w razie wystąpienia przeszkody w wykonywaniu jego
- 16 -
obowiązków,
jeżeli
stanowisko
nieobsadzone lub na jego wniosek.”
2.
prezesa
pozostaje
Artykuł 16 akapit drugi otrzymuje następujące brzmienie:
„Wielka izba liczy piętnastu sędziów. Przewodniczy jej
prezes Trybunału. W skład wielkiej izby wchodzą także
wiceprezes oraz inni sędziowie wyznaczeni zgodnie
z regulaminem postępowania.”.
3.
Artykuł 17 akapity trzeci i czwarty otrzymuje następujące
brzmienie:
„Narady wielkiej izby są ważne jedynie wtedy, gdy bierze
w nich udział jedenastu sędziów.
Narady pełnego składu Trybunału są ważne jedynie wtedy,
gdy bierze w nich udział siedemnastu sędziów.”.
4.
Artykuł 20 akapit czwarty otrzymuje następujące brzmienie:
„Na postępowanie ustne składa się wysłuchanie przez
Trybunał pełnomocników, doradców i adwokatów lub
radców prawnych oraz opinii rzecznika generalnego, jak
również,
w stosownym
przypadku,
przesłuchiwanie
świadków i biegłych.”.
5.
Artykuł 39 akapit drugi otrzymuje następujące brzmienie:
„Jeśli nie może tego uczynić prezes, zastępuje go wiceprezes
lub inny sędzia zgodnie z warunkami określonymi
w regulaminie postępowania.”.
6.
W art. 45 akapit pierwszy skreśla się.
7.
W art. 48 wyrażenie „dwudziestu siedmiu” zastępuje się
wyrażeniem „trzydziestu dziewięciu”.
8.
W art. 62c dodaje się akapit w następującym brzmieniu:
„Parlament i Rada, stanowiąc zgodnie z art. 257 TFUE,
mogą ustanowić w sądach wyspecjalizowanych instytucję
sędziów ad interim w celu zastąpienia nieobecnych sędziów,
którzy wprawdzie nie są dotknięci inwalidztwem uznanym za
całkowite, ale odnosi się do nich trwała przeszkoda
- 17 -
w wykonywaniu obowiązków uniemożliwiająca im udział
w rozpoznawaniu spraw. W takim przypadku Parlament
i Rada ustalają zasady mianowania sędziów ad interim, ich
uprawnienia i obowiązki, warunki wykonywania ich funkcji
oraz okoliczności skutkujące zakończeniem ich pełnienia.”.
Artykuł 2
W art. 2 załącznika I do Protokołu w sprawie statutu Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej, którego dotychczasową treść
oznacza się jako ustęp 1, dodaje się ustęp 2 w następującym
brzmieniu:
„2. Skład Sądu do spraw Służby Publicznej określony w ust. 1
akapit pierwszy może zostać uzupełniony przez sędziów ad interim,
których zadaniem jest zastępowanie sędziów, którzy wprawdzie nie
są dotknięci inwalidztwem uznanym za całkowite, ale odnosi się do
nich
trwała
przeszkoda
w wykonywaniu
obowiązków
uniemożliwiająca im udział w rozpoznawaniu spraw”.
Artykuł 3
1.
Artykuł 1 pkt 1, 2, 3 i 5 wchodzi w życie w dniu pierwszego
częściowego odnowienia składu, o którym mowa w art. 9 Protokołu
w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
następującego po opublikowaniu niniejszego rozporządzenia
w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
2.
Artykuł 1 pkt 4, 6, 7 i 8 oraz art. 2 wchodzą w życie
pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu opublikowania
niniejszego
rozporządzenia
w Dzienniku Urzędowym
Unii
Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio
stosowane we wszystkich państwach członkowskich.
Sporządzono w …, dnia …
W imieniu Parlamentu Europejskiego
- 18 -
W imieniu Rady
Przewodniczący
Przewodniczący
- 19 -
PROJEKT ROZPORZĄDZENIA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY
W SPRAWIE SĘDZIÓW AD INTERIM
SĄDU DO SPRAW SŁUŻBY PUBLICZNEJ UNII EUROPEJSKIEJ
Uzasadnienie
Zgodnie z art. 62c akapit drugi Protokołu w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej (zwanego dalej „statutem”) oraz art. 2 ust. 2 załącznika I do statutu 1 zawartymi
w opracowanym równolegle projekcie zmian wspomnianego statutu i załącznika do niego
niniejszy projekt ustanawia zasady wyznaczania sędziów ad interim Sądu do spraw Służby
Publicznej Unii Europejskiej, ich uprawnienia i obowiązki, a także warunki wykonywania
i zakończenia ich funkcji.
Wydaje się wskazane w tym względzie, by na wniosek prezesa Trybunału Sprawiedliwości Rada
Unii Europejskiej mianowała trzech sędziów ad interim Sądu do spraw Służby Publicznej.
Sędziowie ad interim powinni być mianowani spośród byłych członków Trybunału
Sprawiedliwości, Sądu i Sądu do spraw Służby Publicznej. Jako alternatywne rozwiązanie
nasuwało się wyznaczanie sędziów ad interim spośród kandydatów, których nazwiska zostały
umieszczone na liście sporządzonej przez komitet selekcyjny na mocy art. 3 ust. 4 załącznika I do
statutu, a którzy nie zostali mianowani przez Radę na stanowiska sędziów. Rozwiązanie to ma
jednakże pewne niedogodności. Celem zagwarantowania pełnej skuteczności przewidywanej
instytucji zastępstwa konieczne jest bowiem, by osoby mianowane były zdolne do niezwłocznego
objęcia funkcji sędziego Sądu do spraw Służby Publicznej i tym samym wykonywania
powierzonych im zadań od chwili wyznaczenia ich do pełnienia omawianej funkcji. Ponadto
kandydaci, których nazwiska zostały umieszczone na liście sporządzonej przez komitet selekcyjny,
a którzy nie zostali mianowani, zwykle są zaangażowani w życie zawodowe i istnieje obawa co do
ich dyspozycyjności dyktowanej potrzebami Sądu do spraw Służby Publicznej.
Skuteczna procedura wyznaczania sędziów ad interim na podstawie sporządzonej przez Radę
listy powinna być możliwie jak najprostsza, by zapewnić elastyczność i wydajność instytucji
zastępstwa.
Konkretnie rzecz ujmując, w sytuacji gdy Sąd do spraw Służby Publicznej stwierdzi, że
w odniesieniu do danego sędziego istnieje lub będzie istnieć przeszkoda w wykonywaniu
obowiązków ze względu na stan zdrowia, uniemożliwiająca mu udział w rozpoznawaniu spraw,
że wspomniana przeszkoda trwa lub ma trwać co najmniej trzy miesiące, i że zainteresowany
sędzia nie jest dotknięty inwalidztwem uznanym za całkowite w rozumieniu art. 10
rozporządzenia Rady nr 422/67/EWG, nr 5/67/Euratom z dnia 25 lipca 1967 r. określającego
uposażenie przewodniczącego i członków Komisji, a także prezesa, sędziów, rzeczników
generalnych i sekretarza Trybunału Sprawiedliwości, prezesa, sędziów i sekretarza Sądu oraz
prezesa, sędziów i sekretarza Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej 2 (zwanego
dalej „rozporządzeniem nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom”), Sąd może podjąć decyzję
1
2
Dz.U. L 333 z 9.11.2004, s. 7, sprostowanie w Dz.U. L 103 z 20.4.2007, s. 54 i w Dz.U. L 74 z 22.3.2010, s. 5.
Dz.U. 187 z 8.8.1967, s. 1.
o skorzystaniu z instytucji zastępstwa zapewnianego przez sędziego ad interim i w takim
przypadku do prezesa Sądu należy faktyczne wezwanie sędziego ad interim do objęcia funkcji,
zgodnie z listą sporządzoną przez Radę.
Zadania sędziego ad interim polegają na przejęciu, przynajmniej częściowym, pracy orzeczniczej
sędziego, którego dotyczy przeszkoda w wykonywaniu obowiązków. Będzie on zatem
odpowiadał za rozpoznanie spraw przydzielonych uprzednio temu sędziemu, w liczbie określonej
przez prezesa Sądu do spraw Służby Publicznej, i zajmie miejsce tego sędziego przy przydziale
nowych spraw.
Niezawisłość i bezstronność sędziów ad interim wezwanych do objęcia omawianej funkcji
gwarantować ma art. 257 akapit czwarty TFUE oraz odesłanie do art. 2–6 i 18 statutu, na wzór
postanowień art. 5 załącznika I do statutu odnoszących się do sędziów tytularnych Sądu do spraw
Służby Publicznej.
Artykuł 3 projektu zakłada, że sędziowie ad interim są powołani wyłącznie do wykonywania
funkcji orzeczniczych sensu stricto, nie mogą natomiast brać udziału w administrowaniu Sądem
do spraw Służby Publicznej ani w wyborze prezesa tego Sądu oraz prezesów jego izb. Ze
wskazanego artykułu wynika ponadto, że sędziowie ad interim nie mogą ubiegać się o wsparcie
w postaci osobistego gabinetu.
Należy także uregulować kwestie uposażenia sędziów ad interim wezwanych do objęcia tej
funkcji. Zagadnienia tego dotyczy art. 4 projektu, którego celem jest zachowanie jednolitego
charakteru statusu sędziego ad interim.
Artykuł 4 ust. 1 projektu przewiduje, że sędziowie ad interim – pod nadzorem prezesa Sądu do
spraw Służby Publicznej – mają prawo, za każdy dzień rzeczywiście świadczonej pracy, do
wynagrodzenia w kwocie równej 1/30 podstawowego miesięcznego wynagrodzenia należnego
sędziom na mocy art. 21c ust. 2 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom.
Przedstawiona metoda obliczania wynagrodzenia sędziów ad interim została przejęta
odpowiednio z art. 12 ust. 1 rezolucji Komitetu Ministrów Rady Europy CM/Res(2009)5 z dnia
23 września 2009 r. w sprawie statusu i warunków wykonywania funkcji przez sędziów
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i Komisarza Praw Człowieka.
Sędziowie ad interim będą mieli także prawo, z tytułu ich wyjazdów do Luksemburga w ramach
pełnienia powierzonej im funkcji, do zwrotu poniesionych kosztów podróży i wydatków
hotelowych oraz do wypłaty dziennej diety służbowej. Niemniej, w razie potrzeby, możliwe
będzie odstąpienie od zwrotu wydatków hotelowych i wypłaty dziennej diety służbowej.
Ponadto z art. 4 ust. 2 akapit pierwszy projektu wynika, że świadczenie emerytalne, o którym
mowa w art. 8 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom, będzie podlegać
odpowiedniemu zmniejszeniu ze względu na fakt, że będzie się ono kumulować
z wynagrodzeniem, o którym mowa powyżej. Mechanizm ten jest wzorowany na mechanizmie
przewidzianym w art. 7 ust. 3 omawianego rozporządzenia. Ten ostatni przepis znajdzie także
zastosowanie do przypadków, w których byłemu członkowi Trybunału Sprawiedliwości Unii
Europejskiej wezwanemu do wykonywania funkcji sędziego ad interim wypłacane jest
świadczenie pomostowe.
Wreszcie w nawiązaniu do art. 11 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom
regulującego poszczególne sytuacje, w których byli członkowie mogą korzystać z sytemu
zabezpieczenia społecznego urzędników, pod warunkiem że nie wykonują oni pracy zarobkowej,
art. 4 ust. 2 akapit czwarty projektu stanowi w tym zakresie, iż funkcja sędziego ad interim nie
powinna być brana pod uwagę przy ocenie możności dostępu do tego systemu.
Artykuł 5 projektu wylicza okoliczności skutkujące zakończeniem pełnienia funkcji sędziego ad
interim. Do okoliczności takich należy zaliczyć, poza śmiercią, po pierwsze, rezygnację sędziego
lub decyzję o zwolnieniu go z funkcji, jeżeli nie spełnia on już wymaganych warunków lub nie
czyni zadość zobowiązaniom wynikającym z jego urzędu (art. 5 i 6 statutu) oraz, po drugie,
ustanie przeszkody w wykonywaniu obowiązków odnoszącej się do sędziego zastępowanego
przez sędziego ad interim. Jednakże, w imię prawidłowego administrowania wymiarem
sprawiedliwości sędzia ad interim zostanie co do zasady utrzymany na tym stanowisku do czasu
zamknięcia spraw, w których rozpoznaniu uczestniczył. Należy przypomnieć w tym względzie,
że Sąd będzie mógł, w szczególności w tym przypadku, dokonać korekty zakresu obciążenia
pracą po stronie zainteresowanego.
Z przytoczonego powyżej wyliczenia wynika natomiast, że upływ terminu ważności listy
sędziów ad interim przyjętej przez Radę nie może wpływać na wykonywanie funkcji tych
sędziów wyznaczonych przez prezesa Sądu na podstawie listy w postaci obowiązującej w chwili
wezwania zainteresowanych do objęcia funkcji. Będą więc oni w dalszym ciągu rozpoznawać
sprawy uprzednio im przydzielone.
Poza tym nazwisko każdego zmarłego sędziego ad interim oraz sędziego ad interim, który
zrezygnował lub został zwolniony z funkcji, będzie wykreślane z omawianej listy. Lista ta będzie
zatem uzupełniana w odniesieniu do okresu pozostającego do chwili zakończenia jej ważności.
Ponieważ celem niniejszego projektu jest zaproponowanie Sądowi do spraw Służby Publicznej
możliwie najbardziej oszczędnego rozwiązania dostarczającego doraźnego wsparcia, należy
wreszcie przedstawić środki, które powinny ograniczyć ciężar budżetowy projektu:
–
po pierwsze, odwołanie się do instytucji sędziego ad interim będzie ograniczone do
przypadku, gdy:
-
w odniesieniu do sędziego Sądu do spraw Służby Publicznej istnieje przeszkoda
w wykonywaniu obowiązków ze względu na stan zdrowia, uniemożliwiająca mu udział
w rozpoznawaniu spraw,
-
wspomniana przeszkoda będzie trwać co najmniej trzy miesiące i
-
sędzia, którego dotyczy przeszkoda w wykonywaniu obowiązków nie jest dotknięty
inwalidztwem uznanym za całkowite w rozumieniu art. 10 rozporządzenia
nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom;
–
po drugie, uposażenie sędziego ad interim będzie uzależnione od liczby dni rzeczywiście
świadczonej pracy, co podlega nadzorowi prezesa Sądu do spraw Służby Publicznej;
–
po trzecie, zostanie zastosowany mechanizm odpowiedniego zmniejszenia przewidziany
w art. 7 ust. 3 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom;
–
po czwarte, podobny mechanizm odpowiedniego zmniejszenia został przewidziany
w odniesieniu do kumulacji wynagrodzenia sędziego ad interim i świadczenia emerytalnego
przysługującego mu jako byłemu członkowi Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 257,
uwzględniając
Traktat
ustanawiający
Europejską
Wspólnotę
Energii
Atomowej,
w szczególności jego art. 106a,
uwzględniając Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
w szczególności jego art. 62c oraz art. 2 ust. 2 załącznika I do statutu,
uwzględniając wniosek Trybunału Sprawiedliwości,
uwzględniając opinię Komisji Europejskiej,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1)
Zgodnie z art. 62c akapit drugi statutu oraz art. 2 ust. 2 załącznika I do statutu
należy ustanowić zasady wyznaczania sędziów ad interim Sądu do spraw Służby
Publicznej Unii Europejskiej, ich uprawnienia i obowiązki, a także warunki
wykonywania ich funkcji oraz okoliczności skutkujące zakończeniem ich pełnienia.
(2)
Sędziowie ad interim powinni być wybierani spośród osób zdolnych do
niezwłocznego podjęcia funkcji sędziego Sądu do spraw Służby Publicznej.
Wyznaczanie
sędziów
ad
interim
spośród
byłych
członków
Trybunału
Sprawiedliwości, Sądu i Sądu do spraw Służby Publicznej pozwoli zagwarantować
spełnienie tego wymogu.
(3)
Mając na uwadze okoliczności uzasadniające wyznaczenie sędziego ad interim,
mechanizm jego wyznaczania powinien cechować się niezbędną elastycznością.
W tym celu Radzie powierzone zostanie sporządzenie listy trzech osób, które mogą
zostać wyznaczone jako sędziowie ad interim. W razie wystąpienia potrzeby
tymczasowego zastąpienia sędziego, w odniesieniu do którego istnieje przeszkoda
w wykonywaniu obowiązków ze względu na stan zdrowia, Sąd do spraw Służby
Publicznej podejmie decyzję o skorzystaniu z zastępstwa zapewnianego przez
sędziego ad interim. W celu wykonania wspomnianej decyzji prezes Sądu do spraw
Służby Publicznej wezwie do objęcia funkcji jedną z osób, której nazwisko figuruje
na liście sporządzonej przez Radę.
(4)
Należy również uregulować sposób wynagradzania sędziów ad interim oraz kwestie
skutków pełnienia przez nich tej funkcji i otrzymywanego wynagrodzenia dla
uposażenia przysługującego im jako byłym członkom Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej.
(5)
Należy wreszcie unormować kwestię zakończenia pełnienia funkcji przez sędziów ad
interim;
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Artykuł 1
W niniejszym rozporządzeniu:
–
przez „statut” rozumie się Protokół w sprawie statutu Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej;
–
przez „Sąd do spraw Służby Publicznej” rozumie się Sąd do spraw Służby
Publicznej Unii Europejskiej;
–
przez
„rozporządzenie
nr 422/67/EWG
i nr 5/67/Euratom”
rozumie
się
rozporządzenie Rady nr 422/67/EWG, nr 5/67/Euratom z dnia 25 lipca 1967 r. określające
uposażenie przewodniczącego i członków Komisji, a także prezesa, sędziów, rzeczników
generalnych i sekretarza Trybunału Sprawiedliwości, prezesa, sędziów i sekretarza Sądu
oraz prezesa, sędziów i sekretarza Sądu do spraw Służby Publicznej Unii Europejskiej 3 ;
–
przez „prezesa Sądu” rozumie się prezesa Sądu do spraw Służby Publicznej Unii
Europejskiej.
Artykuł 2
1.
Na wniosek prezesa Trybunału Sprawiedliwości Rada Unii Europejskiej, stanowiąc
jednomyślnie, sporządza listę trzech osób mających pełnić funkcje sędziów ad interim
w rozumieniu art. 62c akapit drugi statutu.
Sędziowie ad interim są wybierani spośród byłych członków Trybunału Sprawiedliwości
Unii Europejskiej, którzy mogą podjąć obowiązki w Sądzie do spraw Służby Publicznej.
Sędziowie ad interim są mianowani na okres czterech lat; ich mandat jest odnawialny.
2.
Sąd do spraw Służby Publicznej może podjąć decyzję o skorzystaniu z zastępstwa
zapewnianego przez sędziego ad interim, jeżeli stwierdzi, że w odniesieniu do danego
sędziego istnieje lub będzie istnieć przeszkoda w wykonywaniu obowiązków ze względu na
stan zdrowia, uniemożliwiająca mu udział w rozpoznawaniu spraw, że wspomniana
przeszkoda trwa lub ma trwać co najmniej trzy miesiące, oraz jeżeli jest zdania, że
zainteresowany sędzia nie jest dotknięty inwalidztwem uznanym za całkowite.
W celu wykonania decyzji, o której mowa w akapicie pierwszym, prezes Sądu wzywa
sędziego ad interim, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy, do objęcia funkcji. Informuje
o tym prezesa Trybunału Sprawiedliwości.
3
Dz.U. 187 z 8.8.1967, s. 1.
W przypadku gdy Sąd do spraw Służby Publicznej spodziewa się wystąpienia, w
odniesieniu do danego sędziego, przeszkody w wykonywaniu jego obowiązków, sędzia ad
interim nie może objąć funkcji i uczestniczyć w rozpoznawaniu spraw do czasu
rzeczywistego
wystąpienia
przeszkody
w
wykonywaniu
obowiązków
po
stronie
zastępowanego sędziego.
3.
Do sędziów ad interim stosuje się art. 2–6 i 18 statutu. Ślubowanie, o którym mowa
w art. 2 statutu, składane jest przy objęciu funkcji po raz pierwszy.
Artykuł 3
Sędziowie ad interim wezwani do objęcia funkcji wykonują uprawnienia sędziów wyłącznie
w odniesieniu do rozpoznawania spraw, do których rozstrzygnięcia zostali przydzieleni.
W wykonywaniu powierzonych im zadań sędziowie ad interim współpracują ze służbami
Sądu do Spraw Służby Publicznej.
Artykuł 4
1.
Za każdy dzień wykonywania powierzonej im funkcji, należycie potwierdzony przez
prezesa Sądu, sędziowie ad interim otrzymują wynagrodzenie w kwocie równej 1/30
podstawowego miesięcznego wynagrodzenia przyznanego sędziom na mocy art. 21c ust. 2
rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom.
Do sędziów ad interim wezwanych w celu pełnienia swoich funkcji do wyjazdu poza miejsce
zamieszkania stosuje się art. 6 [lub art. 6 lit. a) i b)] rozporządzenia nr 422/67/EWG
i nr 5/67/Euratom.
2.
Jeżeli wysokość wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy, wraz
z emeryturą, o której mowa w art. 8 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom,
przekracza kwoty, przed odjęciem podatku, jakie sędzia ad interim otrzymywał, wykonując
funkcje członka Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, wówczas kwota, o jaką
wynagrodzenie
przekracza
te
ostatnie
kwoty,
jest
odejmowana
od
emerytury.
Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1, jest również brane pod uwagę do celu stosowania
art. 7 ust. 3 tego rozporządzenia.
Zastępstwo nie uprawnia do świadczenia pomostowego i emerytury na podstawie art. 7 i 8
rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom.
Do wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy, stosuje się art. 19
rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom.
Sędziowie ad interim nie są objęci, z tytułu swojej funkcji, systemem zabezpieczenia
społecznego przewidzianym w regulaminie pracowniczym urzędników Unii Europejskiej.
Wykonywania funkcji sędziego ad interim nie należy utożsamiać z pracą zarobkową
w rozumieniu art. 11 rozporządzenia nr 422/67/EWG i nr 5/67/Euratom.
3.
Wynagrodzenie, o którym mowa w ust. 1 akapit pierwszy, podlega podatkowi
przewidzianemu w rozporządzeniu Rady (EWG, Euratom, EWWiS) nr 260/68 z dnia
29 lutego 1968 r. ustanawiającym warunki i procedurę stosowania podatku na rzecz Unii
Europejskiej.
Artykuł 5
Funkcje sędziego ad interim ulegają zakończeniu, a jego nazwisko zostaje wykreślone
z listy, o której mowa w art. 2 ust. 1 akapit pierwszy, wskutek jego śmierci, rezygnacji lub
na podstawie decyzji o zwolnieniu go z funkcji, zgodnie z zasadami przewidzianymi w art. 6
akapity pierwszy i drugi statutu.
Funkcje
sędziego
ad
interim
ulegają zakończeniu
wskutek
ustania przeszkody
w wykonywaniu obowiązków odnoszącej się do sędziego zastępowanego przez sędziego ad
interim. Niemniej, Sąd do spraw Służby Publicznej może podjąć decyzję o utrzymaniu
sędziego ad interim na stanowisku do czasu zamknięcia spraw, w których rozpoznaniu
uczestniczył.
Sędzia ad interim, którego nazwisko zostało wykreślone z listy, o której mowa w art. 2
ust. 1, zostaje zastąpiony, zgodnie z procedurą przewidzianą w tym przepisie, na okres
pozostający do chwili upływu ważności tej listy.
Artykuł 6
Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po
miesiącu jego opublikowania w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.
Niniejsze rozporządzenie wiąże w całości i jest bezpośrednio stosowane we wszystkich
państwach członkowskich.
Sporządzono w …, dnia …
W imieniu Parlamentu Europejskiego
W imieniu Rady
Przewodniczący
Przewodniczący