inspekcja handlowa główny inspektorat

INSPEKCJA HANDLOWA
GŁÓWNY INSPEKTORAT
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
Warszawa, dnia 27 maja 2005 r.
BK/AŻ – 034 -12/05/IB
Informacja
o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz
wprowadzania do obrotu produktów oferowanych przez duże sieci
handlowe pod „własną marką”
w I kwartale 2005r.
Plac Powstańców Warszawy 1
tel. (0-22) 826 23 30
00-950 Warszawa, skr. pocz. 247
fax: (0-22) 827 22 89
e-mail: [email protected]
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
I.
STRESZCZENIE
Realizując Plan kontroli o znaczeniu krajowym Inspekcja Handlowa
w I kwartale 2005r. skontrolowała 101 placówek (magazynów centralnych i
sklepów) należących do następujących sieci: „Biedronka”- właścicielem jest
„Jeronimo Martins Dystrybucja Sp. z o.o., „Champion” - „CARREFOUR
POLSKA” Sp. z o.o., „Elea” - „AUCHAN POLSKA” Sp. z o.o., „Leader
Price” - „GEANT POLSKA” Sp. z o.o., „Lidl” - „Lidl Polska” Sp. z o.o.,
„Real” - „real” - Sp. z o.o. i Spółka komandytowa, „Tesco” - „TESCO
POLSKA” Sp. z o.o., „AHOLD” - Ahold Polska Spółka z o.o.
Sprawdzono 2.120 partii wyrobów o wartości 973,8 tys. zł oferowanych pod
„własną marką” lub produkowanych dla danej sieci handlowej. Do badań
wytypowano produkty z następujących grup towarowych: przetwory mięsne,
owocowe i warzywne, konserwy rybne, przetwory mleczne, kawa.
Do najistotniejszych ustaleń kontroli należały:
• obniżona jakość w stosunku do deklaracji producenta lub wymagań
rozporządzeń - stwierdzono wady w 24% ocenianych próbek. W poszczególnych grupach towarowych odsetek zakwestionowanych próbek był
następujący:
- produkty mleczne 33,5%,
- przetwory owocowe i warzywne 26,3%,
- konserwy rybne 24,5%,
- przetwory mięsne 23,8%,
- kawy 10,1%;
•
nieprawidłowe oznakowanie - zastrzeżenia wniesiono do 12%
sprawdzonych partii. Najwięcej nieprawidłowości stwierdzono w
oznakowaniu przetworów mięsnych - 34,5% partii z wadami, najmniej
przetworów mlecznych – 7,45%. Kwestionowane przetwory owocowe i
warzywne stanowiły 10,6% sprawdzonych partii, kawy 9,5%, konserwy
rybne 8,1%, przetwory mleczne 7,4%.
W 20 przypadkach o stwierdzonych nieprawidłowościach powiadomiono
organy sanitarne, przekazano 173 informacje właściwym ze względu na
miejsce produkcji wyrobów inspektoratom Inspekcji Jakości Handlowej
Artykułów Rolno-Spożywczych oraz 32 informacje do Urzędów Miar,
skierowano także 3 wnioski do sądów rejonowych.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
2
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
II.
SZCZEGÓŁOWE USTALENIA KONTROLI
Działania przeprowadzono w I kwartale 2005r. w oparciu o program kontroli
Głównego Inspektoratu IH znak: BK/AŻ-40-16/04/IB z dnia 28 grudnia 2004r.
Kontrolą objęto 101 placówek, z tego:
- 10 magazynów centralnych (4 należące do sieci Jeronimo Martins
Dystrybucja Sp. z o.o. i po jednym Auchan, Carrefour, Geant, Leader Price,
Lidl, Ahold)
- 91 sklepów wielkopowierzchniowych.
Liczbę sklepów skontrolowanych w poszczególnych sieciach przedstawia
wykres 1.
35
30
25
20
15
10
5
0
30
13
11
2
ea
n
t
1
G
re
f
ou
r
1
Ca
r
ha
n
uc
A
Te
sc
o
re
al
dl
Li
er
P
r ic
e
a
El
e
Le
ad
Ch
am
pi
on
1
ed
ro
n
Bi
12
11
9
ka
(liczba sklepów)
Wykres 1
Najliczniej kontrolowaną grupę stanowiły magazyny i sklepy należące do sieci
Jeronimo Martins Dystrybucja Sp. z o.o. (Biedronki).
Głównym celem kontroli była ocena jakości i prawidłowości oznakowania
następujących wyrobów produkowanych pod „własną marką” lub dla danej
sieci: przetworów mięsnych (wędzonek i produktów blokowych), przetworów
owocowych i warzywnych, konserw rybnych, przetworów mlecznych (serów
twarogowych i dojrzewających, napojów mlecznych fermentowanych), kaw
(kawy naturalnej mielonej i ekstraktów kawy).
Ogółem skontrolowano 2.120 partii wyrobów o wartości 973,8 tys. zł. przy
czym w magazynach centralnych 212 partii o wartości 573,7 tys. zł.
W poszczególnych grupach towarowych wartość i liczbę skontrolowanych
partii przedstawia wykres 2.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
3
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Wykres 2
697
700
505
500
349
400
315
254
293
300
76
100
130,7
200
215,4
258,5
wartość tyś.zł/liczba partii
600
0
e
p rz
tw
or y
p rz
ec
ml
o
e tw
zn
ry
e
ow
o
oc
we
iw
y
ar z
wn
e
ko
n se
r
ry b
wy
ne
ka
wa
et
p rz
wo
r
i
ym
ęsn
e
Zakwestionowano łącznie 340 (16%) partii wyrobów o wartości 157,2 tys. zł
(16%) przede wszystkim z uwagi na niewłaściwą jakość i oznakowanie.
Odsetek ogółem zakwestionowanych towarów w poszczególnych grupach
towarowych przedstawia wykres 3.
Wykres 3
odsetek liczby zakwestionowanych partii
45
odsetek wartości zakwestionowanych partii
42
40
35
30
(%)
37
25
20
20
16
15
12
10
16
10
14
5
12
11
0
przetwory
mięsne
konserwy rybne
przetwory
owocowe i
warzywne
przetwory
mleczne
kawa
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
4
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Najczęściej kwestionowano przetwory mięsne (produkty blokowe i wędzonki),
zdecydowanie rzadziej przetwory owocowe, napoje mleczne fermentowane i
kawę naturalną mieloną.
1.
Kontrola jakości wytypowanych artykułów żywnościowych
Ocenę cech organoleptycznych, fizycznych i chemicznych przeprowadzono
pod kątem wymagań deklarowanych przez producenta, a dodatkowo
w odniesieniu do konserwowanych sardynek określonych w rozporządzeniu
Rady (EWG) Nr 2136/89 z dnia 21czerwca 1989r. ustanawiającym wspólne
normy handlowe w odniesieniu do konserwowanych sardynek (Dz. U. L 212 z
22.07.1989 ze zm.) oraz kawy rozpuszczalnej w rozporządzeniu Ministra
Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 27 lutego 2003r.w sprawie szczegółowych
wymagań w zakresie jakości handlowej ekstraktów kawy i ekstraktów cykorii
(Dz. U. Nr 52 poz.463 ze zm.).
Należy zaznaczyć, że w obecnym stanie prawnym dla sprawdzanych w toku
kontroli grup towarowych szczegółowe regulacje dotyczą tylko sardynek
konserwowanych i ekstraktów kawy. W pozostałych przypadkach obowiązują
ogólne przepisy głównie w zakresie bezpieczeństwa i jakości zdrowotnej, brak
jest natomiast zarówno na poziomie unijnym jak i krajowym regulacji
dotyczących jakości handlowej. Dlatego też ocena jakościowa wielu grup
towarowych opiera się przede wszystkim na deklaracji producenta
uwidocznionej na opakowaniu produktu oraz przedstawionej przez wytwórcę
specyfikacji lub normie zakładowej.
Badania przeprowadzono w odniesieniu do 463 partii o wartości 324,3 tys. zł,
pobierając z nich łącznie 1.438 próbek do badań laboratoryjnych.
Niezgodne z deklaracją parametry fizyczne, chemiczne i organoleptyczne
posiadało 338 (24%) ogółem zbadanych próbek.
Ujawnione w wyniku badań laboratoryjnych wady próbek dały podstawę do
zakwestionowania 112 (24% ocenianych) partii o wartości 36,6 tys. zł (11%).
W ujęciu asortymentowym odsetek próbek o jakości niezgodnej z deklaracją
producenta lub rozporządzeniem przedstawia wykres 4.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
5
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Wykres 4
24
ogółem
10
kawa naturalna mielona
ekstrakty kawy
11
14
przetwory owocowe
przetwory mięsne-wędzonki
16
22
napoje mleczne fermentowane
25
konserwy rybne
30
przetwory warzywne
37
sery twarogowe
39
przetwory mięsne- prod. blokowe
44
sery dojrzewajace
0
5
10
15
20
25
30
35
40
45
50
(%)
Z powyższego wynika, że jakość oferowanych pod „własną marką” wyrobów
była niska. Najgorzej w toku kontroli wypadły sery dojrzewające - prawie co
druga badana próbka była wadliwa, najlepiej zaś kawa naturalna mielona – co
dziesiąta próbka wadliwa. Bardzo niską jakością charakteryzowały się też
produkty blokowe i sery twarogowe (częściej, niż co trzecia próbka wadliwa).
Rzadziej kwestionowano przetwory warzywne (prawie co trzecią próbkę),
konserwy rybne (jedną czwarta zbadanych próbek) i napoje mleczne
fermentowane (częściej niż co piątą próbkę).
W poszczególnych asortymentach badanych wyrobów najczęściej ujawniano
następujące wady:
Ø w przetworach mięsnych
- niewłaściwe cechy organoleptyczne: w wędzonkach - występowanie
skupisk galarety, wyciek soku, konsystencję mało kruchą i gumowatą,
smak i zapach mało charakterystyczny dla wędzonki lekko nieczysty,
smak kwaskowy; w produktach blokowych - niewłaściwe związanie
plastrów,
- obniżoną zawartość białka (np. deklarowano nie mniej niż 13%
stwierdzono od 9,4% do 9,6%; przy deklaracji 15% było 13,3%),
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
6
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
- obecność nie deklarowanej przez producenta skrobi (w ilości od 6,1% do
7,3%),
- wyższą zawartość tłuszczu (np. deklarowano 45% było 48,8%;
deklarowano nie więcej niż 10% było 15%; deklarowano nie więcej niż
6% było 15,5%),
- podwyższoną zawartość wody (np. deklarowano do 75% było 78,9%;
deklarowano nie więcej niż 55% było 65%);
Ø w przetworach owocowych i warzywnych
- niewłaściwe cechy organoleptyczne: w groszku konserwowym - barwa
ziaren nie wyrównana (od kremowej do zielonkawooliwkowej), ziarna
popękane, niezachowujące naturalnego kształtu, skiełkowane,
konsystencja nie wyrównana; w papryce konserwowej - bardzo
zróżnicowana wielkość kawałków papryki; w dżemach - konsystencja
dżemu luźna przy suchej powierzchni po otwarciu słoika; w groszku i
kukurydzy smak nietypowy mało charakterystyczny dla danego
asortymentu,
- obniżoną masę wyrobu po odcieku (od 13g do 21,9g w stosunku do
deklaracji),
- niższą kwasowość ogólną (zamiast od 0,8 do 1,5% było 0,6 %),
- wyższy ekstrakt ogólny (zamiast 15÷18% było od 20,3% do 20,4%),
- obecność niedozwolonej dla przetworów warzywnych substancji
słodzącej tj. w kukurydzy konserwowej sacharyny i jej soli w ilości od
64,6 do 80,5 mg/kg,
- obecność nie deklarowanego zagęstnika skrobiowego w ilości 1%;
Ø w konserwach rybnych
- zapach lekko gorzkawy, lekko metaliczny, smak niezharmonizowany
gorzki, lekko osłabiony, mało słony, mdły, uszkodzenia skóry i
brzuszków, teksturę miękką rozpadającą się, barwę mięsa niejednolitą,
teksture masy sałatkowej mazistą,
- niższą kwasowość ogólną (deklarowano 0,3÷0,6% było we wszystkich
próbkach 0,2%; deklarowano od 0,3% było 0,2%),
- niższą zawartość mięsa ryby (deklarowano 119g było 113÷118g;
deklarowano 220g było 166÷172g),
- zawyżony udział warstwy wodnej (deklarowano do 10% było 12% i
15%; deklarowano nie więcej niż 8% było 18÷22%),
- zaniżoną zawartość soli (zamiast 1,0÷2,5% było 0,7%; deklarowano nie
mniej niż 1,2% było 0,8% i 0,2%);
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
7
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Ø w przetworach mlecznych
- niewłaściwe cechy organoleptyczne: w serach dojrzewających
niewłaściwe oczkowanie, miąższ kruchy, mazisty, smak i zapach lekko
gorzki, jałowy odbiegający od typowego, w serach twarogowych
strukturę i konsystencję niejednolitą na zewnątrz kostki luźną,
rozpadającą się, wewnątrz zwartą, ziarnistą, w napojach mlecznych
fermentowanych płynną konsystencję, smak niezharmonizowany,
wyraźnie mączysty,
- niższą zawartość białka (deklarowano 12% było 5,6% w obu próbkach;
zamiast 20% było 18,2% i 18,4%),
- niższą zawartość tłuszczu (deklarowano 1,5% było 1,3% i 1,4%),
- zawyżoną zawartość wody (np. było 79,7% przy deklaracji do 75%;
zamiast do 45% było 47,2% i 47,9%),
- zawyżoną zawartość suchej masy beztłuszczowej (napoje mleczne
fermentowane - zamiast 8,0±0,2% było 9,4% i 9,2%),
- obecność substancji dodatkowych tj. modyfikowanej skrobi
kukurydzianej niedozwolonej do stosowania w niearomatyzowanych i
bez dodatków smakowych w fermentowanych przetworach mlecznych;
Ø w kawach
- niewłaściwe cechy organoleptyczne: bardzo nikły aromat, zapach pusty,
wyraźnie nieczysty, ziemisty, osłabiony smak, napar nikle aromatyczny,
lekko gorzki, nieczysty, niewyczuwalny w smaku i zapachu dodatek
kawy naturalnej,
- brak kofeiny (ekstrakty kawy),
- obniżoną zawartość popiołu ogólnego w suchej masie (ekstrakty kawydeklarowano nie mniej niż 3% było 2,36%, 240%),
- obecność zanieczyszczeń obcych (patyków o długości 0,5÷1,2 cm).
Podkreślić należy, że występujące w wyrobach wady jakości w większości nie
są możliwe do ujawnienia przez konsumentów w chwili zakupu produktu, gdyż
wymagają wykonania badań laboratoryjnych np. ser dojrzewający oferowany
jako „Gouda” był faktycznie produktem o nazwie „Żółty Kurowiak
podpuszczkowy, dojrzewający z dodatkiem tłuszczu roślinnego” .
Obecne kontrole potwierdziły, że przyczyną wysokiej wadliwości wyrobów
oferowanych pod „własną marką” było głównie nieprzestrzeganie procesów
technologicznych, niska jakość stosowanego surowca oraz nieprawidłowa
klasyfikacja wyrobów (głównie serów dojrzewających).
Należy zaznaczyć, że producenci sami ustalają wymagania jakościowe dla
swoich towarów, z reguły na dość niskim poziomie.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
8
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Wyniki analiz potwierdzają, że i te tak niskie parametry nie są przez
producentów gwarantowane.
W przypadku stwierdzenia obniżenia jakości w stosunku do deklaracji,
producenci zamiast poprawić jakość dostosowują wymagania zawarte
w zakładowym dokumencie normalizacyjnym lub specyfikacji do produktu
np.:
- w konserwach rybnych zakwestionowanych ze względu na niezgodną
z deklaracją zawartość soli i kwasowość ogólną parametry te zostały
obniżone w normie zakładowej do poziomu odpowiadającego wynikom
badań,
- zadeklarowana na opakowaniu ketchupu zawartość ekstraktu ogólnego
wynosząca 15÷18% po otrzymaniu wyników badań laboratoryjnych została
w normie zakładowej zmieniona na „min. 15%”.
Tak więc niskie ceny wyrobów oferowanych pod „własną marką”
bezpośrednio przekładają się na niską jakość oferowanych produktów.
Konsumenci powinni zatem zdawać sobie sprawę z tego, że „własna marka” to
produkt tani, który poza nazwą na opakowaniu ma niewiele parametrów
jakościowych podobnych do towaru firmy renomowanej.
W wyniku badań laboratoryjnych stwierdzono 2 przypadki stosowania
substancji dodatkowych niezgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia
z dnia 23 kwietnia 2004r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i
substancji pomagających w przetwarzaniu (Dz. U. Nr 94, poz. 933 ze zm.) tj.
w kukurydzy konserwowej ujawniono sacharynę lub jej sól i w kefirze
luksusowym (napój mleczny fermentowany bez dodatków smakowych
z żywymi kulturami bakterii) - modyfikowaną skrobię kukurydzianą i pektynę.
Inspekcja Handlowa sprawdzała także zgodność ilości produktu deklarowanej
na opakowaniu z ilością rzeczywistą. W związku, z czym w laboratoriach
przeważono 1.167 próbek artykułów spożywczych.
Niższą niż uwidoczniona na opakowaniu zawartość netto posiadało 37 (3%)
próbek, głównie ekstraktów kawy i przetworów warzywnych, jednakże poza
kilkoma przypadkami stwierdzone niedobory nie przekraczały dwukrotnej
wartości błędu T1 określonego w ustawie z dnia 6 września 2001r. o towarach
paczkowanych (DZ. U. Nr 128, poz.1409 ze zm.), tj. nie dyskwalifikowały
partii na etapie obrotu detalicznego.
Stosowne informacje w tym zakresie na bieżąco były przekazywane do
właściwych urzędów miar nadzorujących proces paczkowania u przedsiębiorców.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
9
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
2.
Oznakowanie artykułów oferowanych pod „własną marką”
Prawidłowość oznakowania produktów sprawdzano w odniesieniu do
postanowień:
• art.7 i art.7a rozporządzenia Rady (EWG) Nr 2136/89 z dnia 21 czerwca
1989r. ustanawiającego wspólne normy handlowe w odniesieniu do
konserwowanych sardynek (Dz. U. L 212 z 22.07.1989 ze zm.),
• rozporządzenia Komisji (EWG) Nr 1898/87 z dnia 2 lipca 1987 r.
w sprawie ochrony oznaczeń stosowanych w obrocie mlekiem i
przetworami mlecznymi (Dz. U. L 182 z 3.07.1987 ze zm.),
• ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolnospożywczych (Dz. U. z 2001 r. Nr 5, poz. 44, ze zm.),
• ustawy z dnia 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i
żywienia (t.j. Dz. U. Nr 31 z 2005r., poz.265),
• ustawy z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. Nr 90,
poz. 999 ze zm.),
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 16 grudnia 2002 r.
w sprawie znakowania środków spożywczych i dozwolonych substancji
dodatkowych (Dz. U. Nr 220, poz. 1856 ze zm.),
• § 4 pkt 5) i 6), § 35÷39 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi
z dnia 29 czerwca 2004r. w sprawie wymagań weterynaryjnych przy
produkcji i dla produktów mięsnych oraz innych produktów pochodzenia
zwierzęcego umieszczanych na rynku (Dz. U. Nr 160 poz.1673 ze zm.),
• § 55 i § 57 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18
sierpnia 2004 r. w sprawie wymagań weterynaryjnych dla mleka oraz
produktów mlecznych (Dz. U. Nr 188 poz. 1946),
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 24 maja 2004r.
w sprawie wymagań weterynaryjnych przy produkcji i dla produktów
rybołówstwa – zał.5 pkt IV.4 (Dz. U. Nr 132 poz.1418 ze zm.),
• rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 13 kwietnia 2004
r. w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu znakowania niektórych grup
i rodzajów artykułów rolno-spożywczych kodem identyfikacyjnym partii
produkcyjnej (Dz. U. Nr 83, poz. 772).
Ogółem sprawdzono 1.844 partie wyrobów o wartości 896,0 tys. zł, wnosząc
zastrzeżenia do oznakowania 223 (12%) partii o wartości 128,2 tys. zł.(14%).
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
10
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Nieprawidłowo oznakowane wyroby „własnej marki” oferowano częściej niż
w co drugim skontrolowanym magazynie lub sklepie wielkopowierzchniowym.
W poszczególnych grupach towarowych odsetek partii towarów
zakwestionowanych ze względu na nieprawidłowości w oznakowaniu
przedstawia wykres 5.
Wykres 5
12
ogółem
przetwory mleczne
7,4
konserwy rybne
8,1
kawy
9,5
przetwory owocowe i warzywne
10,6
34,5
przetwory mięsne
0
5
10
15
20
25
30
35
40
(%)
Najczęściej stwierdzane nieprawidłowości w oznakowaniu wyrobów polegały
na:
- podaniu nazwy wyrobu, masy netto oraz daty minimalnej trwałości
w różnych polach widzenia,
- nie podaniu w składzie skrobi obecnej w produkcie,
- braku informacji o rodzaju środka spożywczego,
- braku określenia ilościowej zawartości składników,
- braku w wykazie składników użytych substancji dodatkowych,
- podaniu zawartości tłuszczu w procencie suchej masy zamiast wprost,
- braku lub podaniu niepełnego adresu producenta.
Ponadto stwierdzano przypadki takich uchybień jak: brak podania masy netto,
nieprawidłowe podanie określenia poprzedzającego datę minimalnej trwałości,
brak określenia funkcji technologicznej użytej substancji dodatkowej, brak
informacji „zawiera cukier i substancję słodzącą”, brak wykazu użytych
gatunków owoców lub informacji „owoce mieszane”, uwidocznienie znaku
weterynaryjnego nie odpowiadającego obowiązującym przepisom.
Stwierdzone w toku kontroli uchybienia w oznakowaniu wyrobów wskazują,
że większość producentów ograniczając koszty, zmiany w oznakowaniu
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
11
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
wyrobów wprowadza dopiero po wykorzystaniu zapasów etykiet.
Nieprawidłowości te wynikają także z nieznajomości przez producentów i
handlowców często ostatnio zmieniających się przepisów.
Niemniej jednak takie uchybienia jak stosowanie niepełnego nazewnictwa w
zakresie deklaracji rodzaju produktu, brak informacji o zawartości głównych
składników, użytych wszystkich składnikach czy zastosowanych
substancjach dodatkowych świadczą o celowym działaniu producentów
uniemożliwiającym nabywcom dokonanie pełnego i świadomego wyboru
konsumenckiego.
W toku obecnej kontroli nie stwierdzono naruszenia przepisów ustawy o języku
polskim .
Oceniając prawidłowość oznakowania wyrobów paczkowanych, zwracano
również uwagę na przestrzeganie przepisów ustawy z dnia 6 września 2001r.
o towarach paczkowanych (Dz. U. Nr 128, poz. 1049 ze zm.) oraz
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 listopada 2002r. w sprawie
szczegółowych wymagań dotyczących oznakowań towarów paczkowanych
(Dz. U. Nr 193, poz.1615). Stwierdzono, że część producentów nadal nie
dostosowała się do ww. przepisów.
Nieprawidłowości dotyczyły 5,2% skontrolowanych partii i polegały przede
wszystkim na podawaniu masy produktów wraz z tolerancją, niewłaściwej
wysokości cyfr i liter oznakowania ilości nominalnej oraz umieszczeniu na
opakowaniu znaku „℮” odbiegającego od wzoru określonego w przepisach.
Ujawniono także kilka przypadków nie zgłoszenia przez producentów
w Urzędzie Miar faktu rozpoczęcia paczkowania wyrobów.
Wymienione wyżej nieprawidłowości wynikały przede wszystkim ze słabej
znajomości przepisów ustawy i rozporządzenia o towarach paczkowanych oraz
dążenia do zminimalizowania kosztów związanych z nanoszeniem zmian na
posiadanych zapasach opakowań oraz opracowaniem systemów kontroli masy
wyrobu w toku produkcji.
3.
Przestrzeganie terminów przydatności do spożycia i dat minimalnej
trwałości oraz wymagań w zakresie przechowywania wyrobów
Podczas przeprowadzonych kontroli sprawdzono 2.112 partii produktów o
wartości 970,3 tys. zł, spośród których tylko 1 partia była przeterminowana.
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
12
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
Duży popyt na wyroby „własnej marki” powoduje ich znaczną rotację,
co z pewnością zapobiega przeterminowaniu się tych towarów.
Warunki i sposób przechowywania wyrobów „własnej marki” były zgodne
z deklaracjami producentów. W jednej placówce stwierdzono natomiast
nieszczelne opakowania filetów śledziowych kaszubskich, co powodowało
intensywny wyciek oleju.
III.
OCENA WYNIKÓW KONTROLI
Podsumowując wyniki kontroli można stwierdzić, że:
1) oferta handlowa wyrobów żywnościowych sprzedawanych pod „własną
marką” jest bardzo urozmaicona pod względem asortymentu. Artykuły te
przede wszystkim ze względu na niskie ceny cieszą się dużym popytem
wśród konsumentów i ich udział w sprzedaży stale wzrasta;
2) każda sieć wielkopowierzchniowa ma w swojej ofercie wyroby „własnej
marki” lub produkowane wyłącznie dla danej sieci, jednak konkurencja na
rynku nie wpłynęła na poprawę jakości tych artykułów - blisko co czwarta
badana próbka nie spełniała wymagań jakościowych. Największą
wadliwością charakteryzowały się: sery dojrzewające (prawie co druga
badana próbka była wadliwa), przetwory mięsne - produkty blokowe i sery
twarogowe (częściej, niż co trzecia próbka wadliwa). Rzadziej
kwestionowano przetwory warzywne (prawie co trzecią próbkę), konserwy
rybne (jedną czwarta zbadanych próbek) i napoje mleczne fermentowane
(częściej niż co piątą próbkę). Stwierdzone wady jakości wynikały
w większości przypadków z braku należytego nadzoru nad procesami
technologicznymi i stosowania surowców niskiej jakości;
3) w większości przypadków konsument nie może wykryć w chwili zakupu
wad jakości występujących w wyrobach, rzeczywistą wartość produktów
można ocenić dopiero po przeprowadzeniu badań laboratoryjnych;
4) zakwestionowano oznakowanie 12% skontrolowanych partii. Najgorzej
wypadły przetwory mięsne (34,9%), najmniej uwag wniesiono do
oznakowania produktów mlecznych. Zdaniem Inspekcji Handlowej
nieprawidłowości takie jak stosowanie niepełnego nazewnictwa w zakresie
deklaracji rodzaju produktu, brak informacji o zawartości głównych
składników, o użytych wszystkich składnikach czy zastosowanych
substancjach dodatkowych wynikają raczej z celowego działania
producentów niż z braku znajomości aktualnie obowiązujących przepisów;
5) warunki przechowywania oraz oferowania towarów „własnej marki”
w placówkach wielkopowierzchniowych są zgodne z deklaracjami
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
13
Informacja o wynikach kontroli jakości i oznakowania oraz prawidłowości wprowadzania do obrotu
produktów oferowanych przez duże sieci handlowe pod „własna marką”
producentów, co zabezpiecza wyroby przed pogorszeniem się jakości już
w sklepie;
6) ustalenia obecnej kontroli wskazują na potrzebę kontynuowania jej
w przyszłości, przede wszystkim w zakresie jakości tych wyrobów, które
rażąco odbiegały od deklarowanych standardów lub obowiązujących
przepisów.
Opracowano:
w Wydziale Kontroli
Artykułów Żywnościowych
Inspekcja Handlowa Główny Inspektorat
Biuro Kontroli i Bezpieczeństwa Produktów
14