Prolog - Szkoła Podstawowa Nr 3 im. Jana Pawła II w Skoczowie

1
Materia do konkursu zaczerpni te ksi ki Paw Zuchniewicza
p.t.: „Pami tnik papieskiego Anio a”
Prolog
Szczególny kult mam do Anio Stró a. Od dziecka, jak pewnie wszystkie dzieci, wiele razy
modli em si "Aniele Bo y, stró mój, ty zawsze przy mnie stój. ..
mi zawsze ku pomocy,
strze duszy, cia mego ... Mój Anio Stró wie, co robi Moja wiara niego, jego opieku cz
obecno stale si we mnie pog bia.
Jan Pawe II, "Wsta cie, chod my!"
ANIO STRÓ
FLACORZY
Owego dnia zosta em wezwany przed oblicze Najwy szego. Pan Bóg spojrza stron ziemi,
która zacz ta przybli
si
niesamowitym tempie. Dos ownie ros
oczach. niebieskich
po aci mórz zielonych pól wy oni si wie ko cio a. Obok znajdowa si ma uliczka, przy której
sta dom. jednym okien na pi trze zobaczy em
czyzn i kobiet Siedzieli przy stole rozmawiali.
Obok jaki ch opiec czyta ksi
To szlachetni ludzie powiedzia Najwy szy.
Mieli córeczk któr zabra em do siebie, nied ugo po tym, jak przysz na wiat. Zosta im tylko syn.
Ale wkrótce obdaruj ich jeszcze jednym ch opcem. Mam wobec niego specjalne plany. ty si nim
zaopiekujesz. dzie mu grozi wiele niebezpiecze stw, wi musisz by wyj tkowo czujny.
Po jakim czasie pani Emilia zorientowa si
pod jej sercem ro nie dziecko. Ale si wszyscy cieszyli.
szczególnie Mundek. Zastanawia si czy to dzie ch opiec, czy dziewczynka. Wola ch opca
wiadomo bracia lepiej si zrozumiej Wieczorem rodzina zbiera si razem. Lubi em ucha
opowiada pana Wojty
pani Emilii wietnie zna histori
i sam mia wiele przygód jako
nierz cesarsko-królewskiej armii Austro-W gier. Kiedy nawet ma co nie zgin podczas wielkiej
bitwy pod Gorlicami czasie wojny wiatowej.
Bomby pada dooko nas, niemal og uchli my od wybuchów, trz li my si ze strachu jak osiki
mówi pewnego razu. Obok mnie okopie siedzia niejaki kapral Koszyk. "Je li wyjd
tego ca o,
tego piek na ziemi, i
mia syna, to zostanie on ksi dzem" krzykn
pewnym momencie.
Tato, ty te co obieca
zapyta Mundek. Ojciec
miechn si
Wydawa mi si zupe nie nieprawdopodobne. ujdziemy tego yciem, wi powiedzia em
mój
syn zostanie nie tylko ksi dzem, ale biskupem, kardyna em i papie em!
ka dym razie ja bym chcia a, eby jeden syn by lekarzem, drugi ksi dzem wtr ci si Emilia.
Nie odst powa em jej ani na krok. Przecie mój podopieczny rós
jej onie. Min
zima, przysz
wiosna, zacz
robi si coraz cieplej i coraz pi kniej, ale pan Wojty przychodzi
pracy coraz
bardziej zmartwiony. Usi owa ukry co przed on nie da si Pewnego wieczoru powiedzia
na
wschodzie jest bardzo niespokojnie,
toczy si tam wojna,
której bior udzia tak
nierze
Wadowic,
12. Pu ku Piechoty. Wielu zgin o,
obce wojska zbli
si do Polski. Nazywa ich
bolszewikami i bezbo nikami. Nic dziwnego, si niepokoi Mnie te si to nie podoba o. Nic nic.
ko cu przysz to majowe popo udnie. Ledwo ojciec pojawi si
domu, tu zrobi si niesamowity
rwetes. Mundek jak strza wybieg mieszkania wkrótce powróci jak kobiet To by akuszerka.
Pan Karol synem poszli si modli do pobliskiego ko cio a. ja czuwa em przy mamie. Wreszcie go
ujrza em. Pi kny ch opiec! Mia na owie takiego niesfornego loka. Otrzyma takie samo imi jak ojciec
Karol- na drugie Józef. Ochrzcili go czerwcu,
sierpniu pod Warszaw by wielka bitwa, któr
nazwano "cudem nad Wis ". Bolszewicy mieli wielk przewag ale zostali rozbici rzucili si do
ucieczki. Polubi em Wadowice. Niewielkie miasteczko, wsz dzie by blisko,
ludzie wyj tkowo
yczliwi. Nazywano ich flacorzami, bo tradycyjnie na odpust parafialny przygotowywali i jedli flaki.
2
SI
PRZEBICIA
Mi
moich najbli szych (. .. dawa poczucie bezpiecze stwa i mocy, nawet wtedy, gdy przychodzi
zetkn si do wiadczeniem mierci i trudami codziennego ycia niespokojnych
czasach.
Jan Pawe II, Wadowice, 16 czerwca 1999
Dwie mamy
Wchodz po kr tych metalowych schodach, Lolek ju wiedzia Mia uszach owa nauczycielki
Zofii Bernhardt, która powiedzia mu wprost: "Twoja mama umar a". Wszed do kuchni, której jeszcze dzi rano
zjad przygotowan przez tat jajecznic potem nie mia pchn drzwi prowadz ce
do sypialni. Mama le
zamkni tymi oczami, przy ku kl czeli ojciec Mundek. Tata na jego widok poderwa si
kolan przytuli go. zy ugo nie chcia przesta lecie
Mama ju jest Pana Boga, nie cierpi powiedzia cicho ojciec wyprowadzi go pokoju.
Nie dzie jej na mojej Pierwszej Komunii wyrwa mu si skarga.
dzie, Lolku, tylko inaczej. Ale
pewny,
dzie! Jest tu blisko nas.
Teraz pan Karol musia zatroszczy si wszystkie przygotowania zwi zane Pierwsz Komuni
syna. Na szcz cie móg liczy na pomoc. Wadowicach mieszkali kuzynowie, pa stwo Puk owie, których synem
Adamem Lolek bardzo si przyja ni Pani Puk wykaza si nie lada zapobiegliwo ci
skompletowa ca strój. Tylko trzewiczkami by problem.
Ca rynek oblecia am, nigdzie nic nie maj mówi ojcu, pokazuj komunijny garniturek:
skromn marynark krótkie spodenki ale dogada am si jednym ydem, który je dzi do Bielska.
Podobno tam co mo na znale Jutro dzie powrotem, obieca
postara si przywie buty dla
Lolka. Nazajutrz zdegustowany ch opak patrzy na le ce przed nim trzewiki. Zamiast sznurowade
mia zapi cie na paseczek.
Przecie to dla dziewczyny powiedzia Wszyscy si
ze mnie mia
Ojciec patrzy na niego zak opotany. Rozumia syna. By
nierzem szmat ycia sp dzi ównie
skim gronie. Lolek chodzi do szko y, której uczyli si sami ch opcy, to liczna gromada. Klasa
liczy oko pi dziesi ciu uczniów, których wielu znajdzie si tego dnia ko ciele. Wielu, nie wszyscy
bo znaczn cz wadowickiej spo eczno ci stanowili ydzi. Ale mia si mog koledzy wyznania
moj eszowego, katolicy. Ch opiec przeniós wzrok trzewików na tat
ko cu to nic takiego powiedzia za
je. Pan Wojty
miechn si ulg
OD ANIO
STRÓ
Wiem, jest Polsce taki zwyczaj, aby obdarowywa dzieci okazji Pierwszej Komunii. Prezenty
daj rodzice, daj dziadkowie, daj wujkowie i ciocie, chrzestni i chrzestne. Dziwny prezent od
Pana Boga dosta ma Karol. Straci mam
do Komunii poszed bucikach, które na pewno
mu si nie podoba ty. Byty to podarunki wymagaj ce. Towarzysz mu przez nast pne lata jego
ycia widzia em, jak uczy si trudnej sztuki mówienia "tak'; gdy nie ma si na to najmniejszej ochoty.
Lolek przyj Pana Jezusa rano, po popo udniu poszed tat na tak zwan górk do klasztoru ojców
karmelitów. Tam otrzyma jeszcze jeden prezent. Ojciec Sylwester Gluczman odmówi modlitw
na
ch opcu na szyj dwa kawa ki materia po czone tasiemkami.
We mij po wi con szat
agaj Naj wi tsz Dziewic aby dzi ki Jej zas ugom nosi
szat nieskalan powiedzia
Ona niech ci broni od wszelkiej przeciwno ci doprowadzi do ycia wiecznego. Amen.
Musisz wiedzie powiedzia karmelita, gdy ju wyszli ko cio
nasz zakon narodzi si
burzliwych czasach.
ysza
krzy owcach Saracenach? Lolek skin
ow Uwielbia opowiadania rycerzach, którzy przed wiekami
walczyli Palestynie, broni przed muzu manami miejsc wi conych obecno ci Pana Jezusa.
Pierwsi bracia naszego zgromadzenia ci gn zakonnik mieszkali Ziemi wi tej, na górze Karmel, tej samej, na
której niegdy przebywa prorok Eliasz. Byli bezpieczni, dopóki panowali tam chrze cija scy adcy. Ale Saraceni ich
pokonali, cz karmelitów opu ci Palestyn ci, którzy pozostali, ponie li mier
cze sk Po powrocie do Europy
zakon ma co nie przesta istnie Wtedy nasz prze ony, Szymon Stock, modli si do Matki Naj wi tszej prosz
pomoc. Ona mu si ukaza ze szkaplerzem, obiecuj opiek nad zakonem.
3
Dlaczego akurat szkaplerz? dr
Lolek. Ojciec Gluczman miechn si
Szkaplerz jest zwyk ym fartuchem ochronnym, który zak adamy, aby nie ubrudzi habitu. Mo Maryi, która sama
by gospodyni pewnie ywa fartucha, spodoba si jako znak duchowy pragnienia, aby zachowa czyst dusz
Zamiast fartucha nosi si teraz dwa kawa ki materia
czone tasiemk Widzisz, na tym kawa ku przodu jest Pan
Jezus, na drugim znajduje si obrazek Matki Boskiej Szkaplerznej.
OD ANIO
STRÓ
tak Matka Bo zast pi Lolkowi matk ziemsk Ma
Komuni Nie rozstanie si nim do ko ca ycia.
Karol i od Niej dosta prezent na Pierwsz
Gwiazdor szkolnego teatru
Rozgl da si nerwowo, szukaj wzrokiem korony. Zmieni ju charakteryzacj Po odegraniu roli
szlachetnego Kirkora przeistoczy si
ego Kostryna za chwil mia do czy do Haliny, która odgrywa
tytu ow Balladyn Ale gdzie jest korona, dla której Kostryn dopu ci si morderstwa? Ze sceny dobiega
dramatyczny monolog Balladyny:
"Je eli dzi nie zrobi rzeczy, jutro
owa
wiem, owa
".
"A ja owa
robi siebie upka" pomy la wyobra aj sobie, co dzie, gdy za kilka minut
pojawi si na scenie bez kluczowego rekwizytu. tym momencie jego wzrok pad na stoj ce pó mroku krzes o.
Korona le
na nim.
"Uff" odetchn
ulg
Kilkana cie minut pó niej nie mia ju tyle szcz cia. scenie fina owej zbrodniarka Balladyna mia zosta
ra ona piorunem. Przygotowali na okoliczno straszak wiadro. Wystrza ukrytego nim pistoletu dawa
fantastyczny grzmot. Straszak jednak znikn Spektakl zbli si do ko ca, Halina-Balladyna deklamowa kolejne
wersy, za kulisami trwa poszukiwania. Bezskuteczne.
Winna jest mierci zawo
Halina. Balladyna przyzna si do zbrodni mia zosta ukarana przez
uderzenie pioruna. Ale po jej dramatycznym wyznaniu zapad jedynie niezr czna cisza.
Winna jest mierci krzykn raz jeszcze, czekaj na wystrza Zamiast niego zza kulis dobieg delikatne
brz kni cie. To Lolek braku straszaka uderzy trójk t, który wyda agodny wi k.
Halina spad
tronu. Nie by to pierwsza niefortunna przygoda adeptów sztuki. Wcze niej,
czasie
przedstawienia "Antygony", pu ci pineski przytrzymuj ce papier, na którym namalowali greckie kolumny.
Halina Antygona pe nej dramatyzmu deklamacji egna si ze wiatem, za jej plecami kolumna powoli
zsun si ze ciany osiad na scenie. Na sali rozleg si trudem umiony chichot widzów.
Przygody te nie zniech ci
odych aktorów. Lolek powodzeniem wzi udzia
lubach
panie skich" Aleksandra Fredry. Zagra lekkoducha Gucia. jego boku znowu stan Halina, tym
razem roli Anieli. szkolnej gazetce napisano nich potem, "Halina Królikiewiczówna Karol
Wojty grali swoje role jak prawdziwie zakochani".
OD ANIO
STRÓ
Czy to tylko kunszt aktorski czy co wi cej? Lolek by przystojny i na dodatek popularny; gwiazdor szkolnego
teatru, wietny ucze inteligentny rozmówca to pewno ci czyni go atrakcyjnym oczach dziewcz t. Jako
jego Anio Stró wiedzia em, Najwy szy przewidzia dla niego inn drog aska pracowa
nim mocno, co
te dato si zauwa
Mia na przyk ad taki zwyczaj, po przerobieniu jakiej cz ci zadania domowego kl ka
na chwil i dzi kowa Bogu. Sporo jego znajomych my la o, zostanie ksi dzem. Czy kole anki owa y? Czy
mo odzyska nadziej gdy dowiedzia si
zdecydowa si pój na studia polonistyczne? Wiem, wiem,
chcieliby cie, abym wam zdradzi odpowied na te pytania. Ale zrobi co innego. Przeczytajcie uwa nie pewien
fragment wspomnie Lolka, które napisa gdy mi pó wieku od jego wi ce kap skich:
"Je eli ody cz owiek tak wyra nych sk onno ciach religijnych nie szed do seminarium, to mog to rodzi
domys y, wchodzi tu gr sprawa jakich innych mi ci czy zami owa Mia em szkole wiele kole anek
kolegów, by em zwi zany prac
szkolnym teatrze amatorskim, ale nie to by decyduj ce. tamtym okresie
4
decyduj ce wydawa mi si
dramatycznej do teatru".
zatem?
nade wszystko zami owanie do literatury,
szczególno ci do literatury
Krypta
Ksi dz Kazimierz Figlewicz miechn si do Lolka.
Pami tasz? zapyta
Skin
ow Siedem lat, dwa miesi ce jeden dzie temu sta
tym samym miejscu zak ada kom aby
ksi dzu Kazimierzowi do Mszy. Dzi role poniek si odwróci y. Za chwil Karol odprawi pierwsz
yciu
Eucharysti
jego dawny katecheta dzie mu pomaga Jako tak zwany manduktor mia troszczy si
to, by
nowo wy wi cony ksi dz wszystko zrobi jak nale y.
By jesie dok adnie drugiego listopada 1946 roku. Poprzedniego dnia Karol przyj wi cenia kap skie
ksi cia Sapiehy, dzi przyszed do katedry na swoje prymicje. Za chwil opuszcz zakrysti przejd obok
tarza królowej Jadwigi, gdzie stan li pami tnego pierwszego wrze nia zejd do naj starszej cz ci wawelskiej
katedry.
Id
stron schodów wiod cych do krypty w. Leonarda, ksi dz Kazimierz my la
drodze, która
doprowadzi jego ucznia wychowanka do tego miejsca tego dnia. Lolek ksi dzem! Student, poeta, aktor,
robotnik, za chwil stanie przy tarzu. Dzi Dzie Zaduszny, dzie móg odprawi trzy Msze, pewnie ka
ofiaruje za ka dego ze zmar ych cz onków rodziny: matk brata siostr ojca. Ile ten ch opak przeszed
co
jeszcze przed nim?
Apel Poleg ych
Usiedli tych samych awkach co ostatnim dniu roku szkolnego 1937/1938. Krzes za Karolem by puste. To
by miejsce Jurka Klugera, syna prezesa gminy ydowskiej Wadowicach. Wolnych miejsc by znacznie wi cej.
Dyrektor Królikiewicz usiad za biurkiem otworzy dziennik. Ale kiedy si bali, gdy widzieli nauczyciela
pochylaj cego si nad list ich nazwisk. Profesorka od niemieckiego, Sabina Rottenberg, mog zagi
jakiej
deklinacji, historyk Jan Gebhart (zwany Gebciem) móg zapyta nieprzyswojon dat bitwy lub jakiego rozejmu.
Tadeusz Szeliski, zwany Krup specjalista od staro ytnej greki? Ten to niektórym nap dza stracha.
Balon adys aw przeczyta dyrektor.
Zgin
Anglii odpowiedzia jego kolega awki. By pilotem, rozbi si
czasie lotu treningowego
czterdziestym drugim.
Bana Jan,
Dosta si do niewoli niemieckiej. Uciek Zmar Hiszpanii, obozie dla internowanych.
Czuprynski Tadeusz.
Zgin
kampanii oskiej pod Loreto.
listy pada kolejne nazwiska. Doliczyli si dziesi ciu kolegów którzy stracili ycie czasie wojny. Jedni padli
walce, inni zmarli hitlerowskich obozach koncentracyjnych lub sowieckich agrach. wielu nieobecnych nie
mieli adnej wiadomo ci.
Co Jurkiem? Karol zapyta Klugera.
ojcem trafi do Armii Andersa powiedzia Zbyszek Si kowski. Bi si pod Monte Cassino. Chyba zosta na
Zachodzie. co ty robi
Opowiedzia pokrótce swoj histori od wyjazdu Wadowic, przez okupacj po
wi cenia kap skie, które tak nietypowo mia pierwszego listopada
uroczysto Wszystkich wi tych.
Krótko potem pojecha em do Rzymu. Zasadniczo po to, by zrobi doktorat. Rektor seminarium
Krakowie, ksi dz Karol Koz owski, powiedzia mi, ebym tak uczy si tego miasta. To przecie stolica
chrze cija stwa. Mia em nadziej
odnajd tam atmosfer pierwszych wieków Ko cio a. Jednak, ku mojemu
rozczarowaniu, Rzym, który zobaczy em, by inny. Po prostu wielkie ha liwe miasto. Dopiero gdy zacz li my
odwiedza starochrze cija skie bazyliki, gdy zeszli my do katakumb, zobaczyli my ten Rzym, którym pisa
Sienkiewicz "Quo vadis". Ale na pocz tku sporo te je dzi em. Troch po oszech,
zesz ym roku czasie
wakacji ksi metropolita poleci nam zwiedzi Francj Belgi Holandi Tam wojna nie dokona takich zniszcze
jak nas. Za to Polsce ludzie wierz gorliwiej
bli ej zwi zani Ko cio em.
5
Co teraz dziesz robi
zapyta Staszek Jura.
takim wykszta ceniem do wiadczeniem pewnie szybko
awansujesz?
Ksi metropolita skierowa mnie do Niegowici.
Gdzie?!
yciu nie ysza em tej nazwy. To chyba jaka dziura!
Wioska mi dzy Krakowem Bochni
Wiesz, ja tego nie rozumiem. Przecie ty by najlepszym uczniem klasie, zrobi doktorat, teraz ci wysy aj
na prowincj gorsz ni nie przymierzaj c, nasze Wadowice. Gdzie tu sens? Gdzie logika?
miechn si Po co mia mówi
ten przydzia czy si jego przyjazdem na zjazd maturalny.
Kiedy dotar Rzymu do Krakowa, okaza si
furtka si za nim zatrzasn a. Musia odda paszport Urz dzie
Bezpiecze stwa, powrocie do Italii nie by mowy. Na asnej skórze odczu zmiany
Polsce, która teraz nazywa si Ludow
Ksi dz doktor od cepa
Prosz ksi dza, ja tego nic nie rozumiem! Ani owa! Jak ja to ksi dzu przepisz
Staszek Wyporek wa
ku gruby, licz cy ponad dwie cie stron kopis,
jego oczach by tyle zdziwienia, co przera enia. Staszek
nale do Katolickiego Stowarzyszenia odzie
Niegowici, uczy si pomaga rodzicom gospodarstwie, za
wolnych chwilach dorabia sobie przepisywaniem na maszynie. Wojty poprosi go przepisanie doktoratu.
Dasz sobie rad pocieszy go ksi dz jakby czego nie móg odczyta to ci pomog Nie musi by szybko.
Nowy wikary nie po raz pierwszy zaskoczy Staszka. Krótko po przybyciu do wioski zajrza do stodo y, której za
pomoc
cznych cepów ócili zbo e. Ksi dz przygl da si im przez chwil po czym zapyta czy sam móg by
spróbowa Przewielebny
ócka? Dziwne, troch niestosowne. Okaza si jednak, Wojty do omków nie
nale
ci ka praca mu niestraszna. Prostota wikariusza zjedna mu yczliwo mieszka ców.
innych
sytuacjach nie stroni od wysi ku fizycznego. jego inicjatywy rozpocz to budow ko cio parafialnego. Przy niej
te potrafi zakasa
kawy. "Nawet nie spostrzegli my, gdy chwyci za opat
zacz kopa na uku pod
prezbiterium zapisa jeden budowniczych. Zauwa em, gdy si wkopa
biej, to mu si sutanna brudzi a.
Nie pomog perswazje, eby przesta ." Nie przestawa te
innych sprawach. Prowadzi spotkania
odzie
za
teatr, po wi ca wiele czasu duszpasterstwu.
Pewnego dnia do wikarówki, gdzie mieszka ks. Wojty a, zapuka "specjalista" od maszynopisania.
Co si sta Stasiu? zapyta ks. Karol widz c, jego go jest ca roztrz siony.
Wzi li mnie do Bochni na posterunek mówi ch opak przez zy bili mnie. Powiedzieli, to za KSM Katolickie
Stowarzyszenie odych
Nie acz Stasiu, to musi si kiedy sko czy Oni si kiedy rozpadn
ugo nie mo to trwa Te owa Staszek
Wyporek zapami ta na ca ycie. Wraca do nich wielokrotnie, gdy ksi dz Wojty opu ci Niegowi
nast pi to
stosunkowo szybko. Tu przed Bo ym Narodzeniem wikariusz obroni doktorat na Uniwersytecie Jagiello skim,
marcu roku nast pnego kardyna Sapieha poleci mu przenie si do Krakowa, do parafii w. Floriana.
Krokusy
Drzwi zamkn si za nimi. Us ysza zgrzyt klucza przekr canego zamku. Wysz
internatu nazaretanek tu
przed dziesi wieczorem, bo tej godzinie siostry zamyka dom, aby otworzy go nazajutrz szóstej rano. Sze
studentek polonistyki turystycznych strojach skierowa si
stron dworca.
te ten ksi dz si zgodzi
pomy la Danka Skrabianka, wspominaj rozmow któr odby
Karolem Wojty przed kilkoma dniami. Jedna
nich przyjecha
Zakopanego wiadomo ci
ju kwitn krokusy wygl daj wprost przepi knie. Wpad na
pomys aby zorganizowa wycieczk sze dziewczyn, sze ciu ch opaków ksi dz, którego pozna przed rokiem
parafii wi tego Floriana. Zgodzi si Cho trudno by zrozumie jego kazania, to mia co takiego sobie, ich
przyci ga Coraz liczniejsza gromada odzie odwiedza go uczestniczy
jego wyk adach. Ze smutkiem
przyj li wiadomo
przeniesieniu go do ko cio w. Katarzyny. Pojawi si jednak iskierka nadziei, gdy zaprosi
ich na Msz do nowej parafii. Tylko ta godzina ... Szósta rano! Jednak zwlekali si
ek raz tygodniu meldowali
ko ciele. Pomys wycieczki do Zakopanego zak ada jeszcze bardziej niemo liwe godziny wyjazd pó nocy,
przyjazd na pi rano, ca dzie na nogach znowu powrót nocnym poci giem.
Krótko po przybyciu na dworzec zobaczy Jacka. By sam, ze stroju wcale nie wynika o, wybiera si
podró
Nie mo emy jecha wyrzuci siebie. Mamy na poniedzia ek trudne zaliczenie.
6
teraz to mówisz? Teresa by oburzona.
Wiesz, jak jest. Na takich jak my maj szczególnie oko. Je li czym nawalimy, wywal nas wezm do woja.
Tak, to by prawda.
czasach stalinowskich studenci dzielili si na dwie kategorie. Jedni nale eli do
komunistycznego zwi zku mieli atwe ycie. Ci, którzy nie chcieli si zapisa musieli pracowa
pocie czo a,
uwa aj c, eby nie podpa Dlatego ch opakom na
by Msza szóstej rano. By ma prawdopodobne,
kto zobaczy ich tej porze wychodz cych ko cio a. Wystarczy by jeden donos wylecieliby hukiem ze studiów.
Co tak stoicie? us yszeli pytanie zadane znajomym bokim osem.
Odwrócili si
otworzyli usta. To by ksi dz Karol, lecz bez sutanny! Turystyczne buty, spodnie do pó ydki,
kurtka, chlebak. .. Tylko twarz ta sarna.
Ch opcy nie jad ponuro powiedzia Teresa. naszej wycieczki nici. my chyba sp dzimy noc na dworcu,
bo siostry otwieraj dom dopiero rano.
To mo pojedziecie ze mn
zaproponowa Wojty a.
Tym razem by jeszcze bardziej zdziwione ni na widok jego ubioru. Przecie to by ogromne
ryzyko. Ksi dz podró uj cy samotnie noc
towarzystwie sze ciu odych dziewczyn! Gdyby to wysz na jaw!
gdyby dowiedzia si
tym UB ( tajna milicja komunistyczna) Na pewno zrobiliby wszystko, aby go
skompromitowa
Nie obawia si ksi dz? zapyta Teresa.
Przecie nie robi chyba nic ego? Nie mo na pozwoli aby ode dziewcz ta sp dza noc na dworcu.
Podró min im wyj tkowo szybko, cho poci wlók si
tempie wia,
ok panowa niemi osierny.
Najpowa niejszym problemem sta si forma zwracania si do ksi dza. Przecie nie mog go zdekonspirowa
Formy bezosobowe inne ama ce zykowe sta si najgorsz zmor tej podró y. Odetchn dopiero, gdy wysz
na ulice Zakopanego.
Dzi kujemy ksi dzu,
nami pojecha odezwa si Danuta.
Nie ma za co.
Mamy nadziej
to nie ostatnia taka wycieczka.
Na nast pn zapewnimy ju
sk obsad
Wi ksi dz dzie nami je dzi To fantastycznie! Jest tylko jeden problem ...
Ju wam si sprzykrzy o?
Ale nie, sk e! wietnie si rozmawia
ogóle. Tyle,
trudno to robi
wi kszym towarzystwie. Nie
chcia yby my ksi dza zdradzi
to st te formy bezosobowe. Tak, to rzeczywi cie komplikacja. Jak to rozwi za
Mamy pseudonim. Czy mogliby my mówi do ksi dza "Wujku"?
to zabawne. Nigdy nie mia em siostrzenic ani bratanków. Chocia kiedy
Wadowicach sprawdza em rodzinne
koligacje wysz mi, niektórzy cz onkowie dalszej rodziny powinni tak si do mnie zwraca Mia em wtedy chyba
dziesi lat. Ale jako nikt nie wzi na powa nie mojego zdania. wi „Wujek"? Zgoda, niech tak dzie.
Dzi kujemy ... "Wujku".
OD ANIO
STRÓ
Je li by "Wujek”; to musia te by i rodzina. Wówczas zwyczajem by o,
studenci zwracali si do
siebie per .Pan/Pani", ale
chwil narodzin "Wujka”; kto zaproponowali, by przeszli na
"braciszku/siostrzyczko”: Tak narodzi si "Rodzinka Wujka Karola': Wspólnie wyprawiali si na
wycieczki, je dzili na wakacje, wi towali razem imieniny i urodziny. Studenci robili dyplomy,
zaczynali prac i ... enili si
"Wujek" ogos awi ich ma
stwa. Byty to trudne czasy
Jednego cz onków "Rodzinki" aresztowali agenci
by Bezpiecze stwa (na szcz cie zosta do
szybko zwolniony). Kiedy
czasie
drówki przez Bieszczady zostali otoczeni prze wojsko
odprowadzeni na posterunek. Moim kolegom i mnie uda si jednak uchroni ich przed
niebezpiecze stwem. Wyspecjalizowali my si te
drówkach i
sportach wodnych. Bywa o,
nasi podopieczni gubili si
nocy lesie bardzo nas wtedy prosili pomoc, my ch tnie to robili my,
prowadz ich do obozowiska. Kiedy wyruszali na sp ywy kajakowe, dbali my, by nikt si nie utopii
niebezpiecznych wirach. "Wujek" Karol je dzi nimi na kajaki co roku. Tak by równie latem 1958
roku. Tym razem znale li si na Mazurach. Tutaj do ksi dza Wojty dotar pilne wezwanie do
Warszawy, do prymasa Polski, kardyna Stefana Wyszy skiego.
7
Jego Ekscelencja "Wujek"
"Wujek" ju do nas nie wróci ze smutkiem powiedzia Zdzis aw Heydel, gdy wsiadali do kajaków, którymi
mieli si dosta do najbli szej drogi.
Co te opowiadasz, admirale? ksi dz Karol wrzuci plecak do "Kalosza" (tak nazywa si sk adak, którym
ywa
czasie wakacji) spotkamy si
Olsztynie. czasie tegorocznego sp ywu po ynie Heydel sprawowa
funkcj "admira a", czyli szefa ca ej wycieczki. Domy la si dlaczego "Wujek" musi pojecha do Warszawy. Od
pewnego czasu chodzi po Krakowie uchy, ksi dz Wojty ma zosta mianowany biskupem. Pilna wiadomo
musia tego dotyczy Postanowili dop yn jak najbli ej szosy. Tam apie si jak okazj
Okazj okaza si ci arówka wioz ca worki
Ksi dz Karol dojecha
ten sposób do Olsztyna, stamt
poci giem do Warszawy. Nazajutrz rano pojawi si na ulicy Miodowej stan przed kardyna em Wyszy skim, który
by losom zosta uwi ziony przez komunistów, po trzech latach uwolniony. Wysoki, szczup y, powa nym
wyrazie twarzy, móg budzi respekt,
ka dym razie pe ni zas ugiwa na tytu ksi cia Ko cio a.
Ojciec wi ty mianowa ksi dza biskupem pomocniczym arcybiskupa Baziaka powiedzia Prymas. Czy ksi dz
przyjmuje?
Eminencjo, ja jestem za ody, mam dopiero 38 lat próbowa si broni
To jest taka abo
której si szybko leczymy. Prosz nie sprzeciwia si woli Ojca wi tego.
Przyjmuj
No, to pójdziemy na obiad.
Eminencjo, czy po wyroku skazany mo mie jeszcze prawo do ostatniego owa?
Wyszy ski spojrza zaskoczony na swojego go cia.
osie Wojty nie by ju dr enia, raczej spokojna, agodna,
mo na nawet powiedzie pogodna stanowczo
Chcia em co poprosi ci gn biskup nominat.
No co, no co? Prymas miechn si
Przyjecha em tu Mazur. grup przyjació byli my na sp ywie kajakowym. Czy móg bym do nich wróci
Obieca em im.
Ksi dz naprawd jest oryginalny. Ale dobrze. To odzi ludzie?
Tak, by em ich duszpasterzem na studiach.
Niech ksi dz biskup jedzie.
Karol nie móg jednak tak po prostu wróci na Mazury. Najpierw musia pojecha do Krakowa, aby
poinformowa
przyj ciu nominacji swojego prze onego, arcybiskupa Eugeniusza Baziaka. Czy móg si
spodziewa
nie on przeszkodzi mu
dotrzymaniu obietnicy? Po kolejnej nocy sp dzonej
poci gu
przyszed do kurii przy Franciszka skiej 3- Arcybiskup ucieszy si bardzo wiadomo ci, natomiast nie przypad mu
do gustu pomys powrotu na Mazury.
To ju chyba nie wypada powiedzia ad kres temu pomys owi.
OD ANIO
STRÓ
przykro by patrze na Karola taki byt zmartwiony. Chcia by pos uszny swojemu prze onemu ale chcia
te bardzo dotrzyma owa danego przyjacio om. Móg by machn
i powiedzie có trudno,
chcia em, nie uda si
poza tym Krakowa do Olsztyna jest naprawd bardzo daleko. Trzecia noc
poci gu przecie to bez sensu. Mo kto inny by tak pomy la lecz nie Karol. Sta tak troch
bezradny na ulicy przed kuri nie bardzo wiedz c, co ze sob zrobi Podpowiedzia em mu, aby
poszed do ko cio franciszkanów.
bocznej kaplicy znajdowa si tam (i do dzi znajduje) droga
krzy owa dzla znanego polskiego artysty Józefa Mehoffera. Karol ch tnie odprawia to nabo stwo.
Przypomina mu ono Bogu-cz owieku, który wszed na drog jakiej wcale nie chcia Jezus podj
jednak to ryzyko dla przyjació tak przecie nazwa swoich uczniów. Upada i wstawa Czy i on nie
powinien zaryzykowa Po sko czonej Drodze Krzy owej powróci do kurii i znowu stan przed
prze onym. Ja za poprosi em Anio Stró arcybiskupa Baziaka, aby podpowiedzia mu dobr
decyzj Baziak byt zdziwiony
owie mu si nie mie ci o, aby cz owiek wyniesiony
na tak wysokie stanowisko ywa
odzie na kajakach. Do tej pory byt raczej wiadkiem, jak awans
zmienia ludzi, którzy nagle czuli si bardzo wa ni, stawali si nieprzyst pni, nawet wynio li. Sam byt
cz owiekiem starej daty i zachowywa bardzo du dystans wobec ksi y, nie mówi ju
wieckich.
Ekscelencjo, prosz wybaczy ale
mielam si raz jeszcze prosi
zgod na wyjazd powiedzia Karol.
8
Obieca em im. Oni czekaj To moi serdeczni przyjaciele.
Wygra ksi dz westchn biskup, na jego surowej twarzy pojawi si blady miech.
Ale prosz nie spó ni si na konsekracj doda lekko artobliwym tonem. "Wujek" dotar do Olsztyna strasznie
zm czony (trzy nieprzespane noce). Przyjaciele ucieszyli si bardzo, chocia my leli,
to po prostu takie
po egnanie
"Wujek" jest dla nich stracony. Kilka tygodni pó niej, na wspólnej pielgrzymce na Jasn Gór
obieca im powtórnie: "Wujek zawsze pozostanie Wujkiem".
Jurek i Lolek
"Niemo liwe, to nie mo by on" pomy la Jerzy Kluger. ród nazwisk uczestników Soboru Watyka skiego
II wymienianych przez radiowego spikera wyra nie us ysza "Wojtyla". Oczywi cie dla ochów nie istnia polska
litera "l", ale zbie no brzmienia tak by uderzaj ca. Jurek siedzia na fotelu dentystycznym. Lekarz akurat
przerwa borowanie, bo przeciwnym razie pewnie nic by nie us ysza Ostatni raz widzia Lolka wier wieku
temu. Przez ten czas zd
si
eni przeprowadzi do Rzymu pochowa oj ca. Polsk adnych wi zi nie
utrzymywa Wspomnienie zamordowanych matki, babci, siostry by zbyt bolesne nie chcia do niego wraca
Prosto od dentysty pojecha do domu si gn po ksi
telefoniczn Po krótkich poszukiwaniach dowiedzia si
gdzie mieszka arcybiskup Wojty a. Zadzwoni tam, lecz go nie zasta Zostawi swój numer telefonu. Czy by to
naprawd by jego przyjaciel? Jak ywe stan mu przed oczami sceny ich dzieci stwa
odo ci. Oto biegnie do
ko cio a, aby
cemu do Mszy Lolkowi powiedzie
zostali obaj przyj ci do gimnazjum. Wszed do katolickiej
wi tyni, mimo by ydem. Jaka kobieta zwróci mu nawet tego powodu uwag Gdy potem powiedzia tym
Lolkowi, ten zapyta po prostu: "Co tym ego?
1.
Przecie wszyscy jeste my dzie mi jednego Boga". Oto Lolek ze swoim tat przychodz do wadowickiej synagogi, aby
pos ucha wspania ego popisu pie ni ydowskich ynnego kantora piewaka) Mosze Kusewickiego. wreszcie
matura. Siedzia za Lolkiem chyba tylko dzi ki temu uda mu si zda acin Karol nigdy nie dawa ci ga lecz gdy
przechyli si
pewnym momencie bok, Jurek zobaczy prawid ow odpowied na jego kartce.
Zadzwoni telefon.
Pronto (s ucham) powiedzia Jerzy, podnosz
uchawk
Jurek, to ty? us ysza pytanie po drugiej stronie.
Tak, to ja!
Gdzie jeste
domu. Mieszkam Rzymie
Przyjd do mnie jak najszybciej.
OD ANIO
STRÓ
Po latach przyjaciele padli sobie obj cia. By mo nigdy by si nie odnale li, gdyby nie to, Karol
sta si
ci gu kilku lat bardzo wa
osob Po mierci arcybiskupa Baziaka zarz dza archidiecezj
krakowsk
nast pnie papie Pawe VI mianowa go arcybiskupem.
tym czasie rozpocz si
równie Sobór Watyka ski II
spotkanie biskupów ca ego wiata
Watykanie. Sobór zosta
zwo any przez poprzednika Pawia VI, papie Jana XXIII aby przygotowa Ko ció do nadchodz cych
czasów. Karol bra
nim udzia od pocz tku, to znaczy od 1962 roku. Szybko doceniono jego wk ad,
tak podczas ostatniej sesji, 1965 roku. Jego nazwisko by ju bardzo znane. Dlatego Jerzy us ysza
je radiu dlatego si spotkali. Odnowion
ten sposób przyja podtrzymywali przez nast pne lata.
Poprawcie mnie
Karol wygl da jak cz owiek, na którego wtaczaj wielki az.
Je eli wybior prosz nie odmawia powiedzia mu kardyna Wyszy ski. Dla Ko cio dla Polski.
Dzi kuj odpar cicho bardzo mi ksi dz prymas pomóg
Od soboty kardyna owie ca ego wiata byli zamkni ci Pa acu Apostolskim, którego cztery razy dziennie
udawali si do Kaplicy Syksty skiej, gdzie odbywa si osowania. Teraz, poniedzia ek 16 pa dziernika 1978
roku, weszli tam po raz ósmy. Wojty usiad rz dzie za prymasem. Wyszy ski odwróci si do niego.
Gdyby ksi dza kardyna wybrano, prosz pomy le czy nie przyj imienia Jana Paw II. Dla oskiej opinii
publicznej by oby to obrócenie dobro tego kapita duchowego, który zebra Jan Pawe I.
My la em tym Odpowiedzia
9
Wszystkie kartki zosta ju zebrane. Na ilu nich jest Karol?
Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Siri! Wojtyla! Benelli! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla!
Benelli! Wojtyla! Wojtyal! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Benelli! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla! Wojtyla!
By kilkana cie minut po pi tej po po udniu.
Czy zgadzasz si zapyta kardyna Jean Villot.
pos usze stwie wiary wobec Chrystusa, mojego Pana, zawierzaj Matce Chrystusa Ko cio a, wiadom
wszelkich trudno ci przyjmuj odpowiedzia Karol.
Nowy papie wiadczy
przybiera imi Jana Paw II, po czym uda si do pokoju, gdzie czeka na niego
papieskie sutanny trzech rozmiarach. Wiedzia
pomieszczenie to zwane jest "pokojem ez". Teraz zrozumia
dlaczego. Jego "przyjmuj oznacza definitywny koniec dotychczasowego ycia. Ju nie we mie do
wios a, nie
pójdzie na szlak Tatry, nie odwiedzi pó nym wieczorem jak to mia zwyczaju przyjació
Przesun
oni po le cej przed nim bia ej sutannie. Ju
skni Dwadzie cia lat temu jego
przyjaciele my leli, go trac on wiedzia
nadal
razem. Ale teraz? "Wyjecha to troch
umrze
napisa pewien francuski poeta. wyjecha na zawsze? Karol Wojty umiera aby móg si
narodzi Jan Pawe II. Kiedy napisa poemat "Medytacja mierci". Da go do przeczytania
przyjacielowi, Stanis awowi Grygielowi. Omawiali go podczas wieczornego spaceru po nie onym
Krakowie. Rozmawiaj
przej ciu tego wiata do wieczno ci, weszli do parku Jordana. Tak si
zagadali, zapomnieli czasie nie zauwa yli, park zamkni to. Jego przyjaciel zaniepokoi si nie
na arty, on chwyci go za
powiedzia
Nie martw si Wyjdziemy. Znam dziur
ogrodzeniu tego parku!
Uda im si
Staszek potem mówi mu, by mo tak dziemy wychodzi tego ycia.
miertelnie przera eni, pogr eni ciemno ci napotkamy na pomocn
która wyprowadzi nas
bezpieczne miejsce.
Smutek straty wszystkiego, co kocha zacz ust powa ogarniaj cej go ufno ci.
OD ANIO
STRÓ
To by dla Karola najtrudniejszy moment ycia. Nie tylko dlatego, musia zostawi wszystko, co kocha
ale powodu odpowiedzialno ci, która na niego spada a. Rozumia em dobrze. Przecie moim
zadaniem by go poprowadzi przez ycie tak, aby trafi prosto przed oblicze Najwy szego, czyli jak to
mówicie do nieba. Tymczasem najtrudniej jest zbawi si papie owi, bo przecie on jest odpowiedzialny
za tyle dusz ca Ko ció
ciwie ca wiat. To brzemi spada teraz na niego, ale przychodzi
te pomoc taska Najwy szego. Karol przez ca ycie uczy si
przyjmowa Dlatego pokoju tez
wyszed energicznym, zdecydowanym krokiem. godzin pó niej liczba jego przyjació zdecydowanie
wzros a. Dochodzi siódma wieczorem, gdy na centralnym balkonie Bazyliki w. Piotra pojawi si
kardyna Pericle Felici:
Annuntio vobis gaudium magnum: habemus Papam! (Oznajmiam wam wielk rado
mamy
papie a).
Radosny okrzyk, który wyrwa si 200 tysi cy piersi, pe ni potwierdzi zdanie kardyna a. Ale jego nast pne
owa wprawi ludzi os upienie: Carolum Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalem Wojtyla, qui sibi
nomen imposuit. Ioannem Paulum Secundum! um zamar
Czy to Murzyn? kto zapyta
On jest Azji? dopytywa kto inny.
tpliwo ci rozwia nowy papie
Niech dzie pochwalony Jezus Chrystus powiedzia po osku. Jeste my jeszcze wszyscy pogr eni bólu po
mierci ukochanego papie Jana Paw I. oto najczcigodniejsi kardyna owie powo ali nowego biskupa Rzymu.
Wezwali go kraju dalekiego. Dalekiego, ale zawsze tak bliskiego przez wspólnot wiary tradycji chrze cija skiej.
Ba em si przyj ten wybór, ale zrobi em to duchu pos usze stwa Panu naszemu, Jezusowi Chrystusowi,
ca kowitym zaufaniu do Jego Matki, Naj wi tszej Maryi Panny. Nie wiem, czy
umia dobrze wys owi si
waszym ... naszym zyku oskim. Gdybym si pomyli poprawcie mnie. Pomyli si Ale jak cudowna by to
pomy ka. Zamiast corregerete (poprawcie) powiedzia corrigerete. Ludzie oszaleli
rado ci. Pierwotna
nieufno prys
jednej chwili. Cieszyli si ju nie tylko tego, maj papie a. Cieszyli si ze spotkania nim.
10
OD ANIO
STRÓ
By em dumny Karola. Nie tylko dlatego,
tak doskonale spisa si tego wieczoru, ale
potrafi
pozosta sob
zupe nie nowej sytuacji.
ludzie, którzy staj si nagle bardzo wa ni, albo bardzo
nie miali, zaczynaj zwraca przesadn uwag na to, co inni sobie nich pomy
albo zachowuj si
tak, jakby nikt si dla nich nie liczy Karol pozosta taki, jaki byt. niemal natychmiast zaskoczy swoich
"dworzan”: Postanowi odwiedzi serdecznego przyjaciela, biskupa Andrzeja Deskura, który tu przed
konklawe dosta wylewu krwi do mózgu i le
nieprzytomny Poliklinice Gemelli. Wspó pracownicy
usi owali odwie go od tego pomys u. Od wieków obowi zywa
Watykanie zwyczaj, nowo wybrany
papie nie opuszcza domu
do inauguracji pontyfikatu. Nie docenili jednak elaznej woli swojego
szefa. Jan Pawe II pojecha do szpitala. Biskup le
pi czce. Dopiero pó niej odzyska przytomno
cho pozosta cz ciowo sparali owany. ja odnotowa em,
owa Ko cio
gorliwo ci spe ni
jeden siedmiu uczynków mi osierdzia co do cia a, czyli chorych nawiedza
Andrzej Deskur mieszka Rzymie od 1952 roku. By przewodnicz cym Papieskiej Rady ds. rodków
Spo ecznego Przekazu, pó niej jej przewodnicz cym honorowym. 1985 roku Jan Pawe II wyniós go
do godno ci kardynalskiej, 1987 roku zosta przewodnicz cym Papieskiej Akademii Niepokalanej.
Zmar wrze nia 2011 roku.
PIELGRZYM
... papie nie móg
ej pozosta "wi niem Watykanu”. Musia sta si na nowo Piotrem
pielgrzymuj cym, tak jak ten pierwszy, który Jerozolimy przyw drowa przez Antiochi do Rzymu,
aby tam da wiadectwo Chrystusowi i przypiecz towa je swoj krwi
Jan Pawe II, Warszawa, czerwca 1979
Witam pana
Lopez, musisz co wymy li takiej okazji nie mo emy przegapi matka prezydenta Meksyku Lopeza Portillo
bardzo chcia przekona syna do zaproszenia Jana Paw II.
Ale mamo, przecie wiesz, to niemo liwe broni si Portillo. Meksyk jest pa stwem wieckim, nie uznajemy
Watykanu nie utrzymujemy nim stosunków dyplomatycznych. Jak sobie wyobra asz wizyt owy pa stwa,
które wietle naszego prawa po prostu nie istnieje?
Nie znam si na waszej polityce, ale takiego absurdu jeszcze nie ysza am. Ca wiat mówi tym cz owieku. Je li
przyjedzie do nas, to dzie mówi tak
Meksyku.
dodatku to dzie jego pierwsza podró za granic Czy
politycy
tak lepi, eby to lekcewa
Rozmawia em naszym ministrem spraw wewn trznych. Jest przeciwny tej wizycie ...
ty przepraszam, kim jeste Prezydentem czy ch opcem na posy ki swojego urz dnika?
czyzn Lopez,
poka
masz asne zdanie.
OD ANIO
STRÓ
Nie tylko te kobiety pomog Karolowi pojecha do Meksyku. Naszej Matce i Królowej bardzo si
podoba o,
papie chce zacz swoje pielgrzymowanie od miejsca,
którym jest szczególnie
czczona. Miejsce to nazywa si Guadalupe znajduje si nieopodal stolicy. Od pi ciu wieków czczony
jest tam wizerunek Matki, która objawi si Indianinowi Juanowi Diego. Powsta on niezwyk
sposób. Juan zobaczy
miejscu objawienia wyros ró (cho byt to grudzie ). Ich atki
Indianin zebra do aszcza i zaniós biskupowi. Kiedy je wysypa na aszczu pojawi si obraz
naszej Matki. Zadziwi on nie tylko biskupa przed kilkoma wiekami, ale i naukowców
wieku
podró
kosmos. Przy powi kszeniu renic Matki Boskiej metod komputerow badacze odkryli
nich utrwalone obrazy 72 osób, tak szczegó owymi detalami jak na przyk ad sznurowad
sanda ów czy kolczyk. Natomiast uk ad gwiazd na aszczu Matki Boskiej jest odbiciem obrazu nieba
dniu przesilenia zimowego 1537 roku, wi
roku, kiedy Maryja objawi si Juanowi Diego.
Co roku do Guadalupe przybywaj miliony pielgrzymów. Jan Pawe II sta si jednym nich.
11
Meksykanie, odró nieniu od swojego prezydenta, witali go wielkim entuzjazmem. Ojciec wi ty
pojecha tam, aby uczestniczy
wa nym spotkaniu biskupów Ameryki aci skiej, tak
jeszcze
jednego powodu. Traktowa bowiem podró jak to sam wyzna "troch jak przepustk która
mog otworzy mi drog do polskiej pielgrzymki. Sadzi em bowiem, komuni ci Polsce nie
mogli odmówi mi pozwolenia na przyjazd do Ojczyzny, skoro zosta em przyj ty przez kraj tak
wieckiej konstytucji jak ówczesny Meksyk. Chcia em jecha do Polski, i tak si sta
czerwcu tego
samego roku
Przygotowa a Katarzyna Chrobok