Zmiana kąta rotacji tułowia u dzieci i młodzieży ze sko

DOI: 10.2478/rehab-2013-0010
Rehabilitacja – Artykuáy oryginalne
PostĊpy Rehabilitacji (3), 13 – 18, 2011
Zmiana kąta rotacji tuáowia u dzieci i máodzieĪy ze skoliozami idiopatycznymi poddanych intensywnej Þzjoterapii prowadzonej w oparciu o koncepcjĊ Funkcjonalnej
Intensywnej Terapii Skolioz (FITS)
Dariusz Czaprowski1, àukasz StoliĔski2, Marianna Biaáek3
1
OlsztyĔska Szkoáa WyĪsza im. Józefa Rusieckiego, Wydziaá Fizjoterapii, Olsztyn, Polska
Zespóá Sportowych Szkóá Ogólnoksztaácących im. Jana Pawáa II, Skierniewice, Polska
3
Prywatny Gabinet Fizjoterapii, Jawor, Polska
2
WstĊp: Zgodnie z konsensusem SOSORT w leczeniu zachowawczym skolioz wykorzystuje
siĊ obecnie leczenie gorsetowe oraz róĪne metody kinezyterapeutyczne uzupeánione zabiegami Þzykalnymi. Biorąc jednak pod uwagĊ fakt, Īe opinie na temat skutecznoĞci Þzjoterapii
w leczeniu zachowawczym skolioz idiopatycznych są podzielone, istotne jest podejmowanie
dziaáaĔ weryÞkujących jej efektywnoĞü. Celem pracy byáo okreĞlenie skutecznoĞci intensywnej Þzjoterapii prowadzonej w oparciu o koncepcjĊ FITS, wyraĪonej zmianą kąta rotacji
tuáowia (KRT), u dzieci i máodzieĪy ze skoliozami idiopatycznymi podczas 2-tygodniowego
turnusu rehabilitacyjnego.
Materiaá i metody: Badaniami objĊto 57 dzieci i máodzieĪy w wieku 11-18 lat (Ğr. 14,6 ±1,6)
z bocznym idiopatycznym skrzywieniem krĊgosáupa. U wszystkich dzieci dokonano dwukrotnej oceny kąta rotacji tuáowia. Pierwszy pomiar przeprowadzono na początku, drugi na
koĔcu, 2-tygodniowego turnusu rehabilitacyjnego podczas którego prowadzono, w oparciu o
koncepcjĊ FITS, intensywną ÞzjoterapiĊ.
Wyniki: Analiza zebranych wyników wykazaáa istotne zmniejszenie wartoĞci Kąta Rotacji
Tuáowia, biorąc pod uwagĊ wszystkie áuki skoliotyczne (9,1±5,0 vs 6,8±3,7, p=0,000). Wykazano znamienne zmniejszenie KRT, zarówno w przypadku skolioz jedno- (p=0,026), jak
i dwuáukowych (p=0,000). Podobne obserwacje dotyczyáy zarówno wygiĊcia piersiowego
(p=0,000) jak i lĊdĨwiowego (p=0,013) w skoliozach dwuáukowych.
Wnioski: Wieloaspektowe oddziaáywanie na dziecko ze skoliozą idiopatyczną wykorzystywane w funkcjonalnej intensywnej Þzjoterapii skolioz (FITS) prowadzi w okresie dwóch
tygodni do istotnego zmniejszenia wartoĞci kąta rotacji tuáowia. Uzyskana zmiana wartoĞci
kąta rotacji tuáowia dotyczy zarówno piersiowego jak i lĊdĨwiowego áuku skoliotycznego.
Sáowa kluczowe:
skolioza idiopatyczna, Þzjoterapia, koncepcja FITS
Changing the angle of trunk rotation in children and
adolescents with idiopathic scoliosis undergoing intensive physiotherapy carried out based on the Concept of
FITS - Functional Intensive Therapy of Scoliosis
Background: In accordance with the SOSORT consensus, in non-invasive treatment for scoliosis, brace and various methods of kinesitherapy supplemented with physical treatments are
currently used. Taking into account the fact that opinions on the effectiveness of non-invasive
treatment for idiopathic scoliosis are divided, it is important to take action to verify its effectiveness. The aim of this study was to determine the effectiveness of intensive physiotherapy,
which was based on the FITS concept, expressed through change in angle of trunk rotation
(ATR), among children and adolescents who suffer from idiopathic scoliosis and underwent
two-week rehabilitation course.
Material and methods: The study included 57 children and adolescents aged 11-18 (on average 14,6±1,6) afßicted by idiopathic scoliosis. All children were assessed twice with angle
e-mail: [email protected]
Unauthenticated
Download Date | 2/4/16 2:23 PM
Dariusz Czaprowski, àukasz StoliĔski, Marianna Biaáek
of trunk rotation. The Þrst measurement was conducted at the beginning, the second – at the
end of two-week rehabilitation course, during which intensive physiotherapy, based on the
FITS concept, was carried out.
Results: The analysis of the collected results showed signiÞcant decrease of Angle of Trunk
Rotation, where all the scoliotic curvatures were regarded (9,1±5,0 vs 6,8±3,7, p=0,000).
Considerable decrease of ATR was shown both in the case of single-curve (p=0,026), and double-courve scoliosis (p=0,000). Similar observations concerned both the thoracic (p=0,000)
and lumbar (p=0,013) curvature in double-curve scoliosis.
Conclusions: Multifaceted impact on the child with idiopathic scoliosis used in functional
intensive physiotherapy of scoliosis (FITS) leads during the two weeks to a signiÞcant reduction in the angle of trunk rotation. As a result of the therapy achieved reduction angle of trunk
rotation around bending both thoracic and lumbar spine as.
Key words:
idiopathic scoliosis, physiotherapy, FITS Concept
WstĊp
Boczne idiopatyczne skrzywienie krĊgosáupa to jego wielopáaszczyznowa deformacja, w którym obok wyboczenia
w páaszczyĨnie czoáowej wystĊpują zmiany wielkoĞci krzywizn krĊgosáupa w páaszczyĨnie strzaákowej oraz rotacja
i torsja krĊgów [1]. Wg Scoliosis Research Society o skoliozie moĪna mówiü gdy wielkoĞü wyboczenia w páaszczyĨnie czoáowej zmierzona wg metodyki Cobba na radiogramie
przednio-tylnym wynosi minimum 10°. Konsekwencje skoliozy dotyczą nie tylko krĊgosáupa, ale i bezpoĞrednio lub
poĞrednio z nim związanych czĊĞci narządu ruchu, klatki
piersiowej i narządów wewnĊtrznych [2]. Wywoáana uciskiem na wklĊsáą i tylną stronĊ krĊgów rotacja klinicznie
objawia siĊ garbem Īebrowym tylnym zlokalizowanym
zazwyczaj po stronie wypukáoĞci skrzywienia piersiowego
oraz miĊĞniowym waáem w odcinku lĊdĨwiowym [3]. Rotacja krĊgów z towarzyszącą jej torsją prowadzi do przemieszczenia i uciĞniĊcia narządów wewnĊtrznych znajdujących siĊ
w klatce piersiowej. W skrajnych sytuacjach moĪe dojĞü do
wyeliminowania czynnoĞci páuca znajdującego siĊ po stronie
wypukáoĞci skrzywienia piersiowego, co powoduje przejĊcie
jego funkcji przez páuco strony przeciwnej. Z czasem moĪe
to doprowadziü do jego rozedmy [4].
Podstawowym wyznacznikiem wielkoĞci deformacji jest
okreĞlenie jej wielkoĞci kątowej w páaszczyĨnie czoáowej,
zazwyczaj wg metodyki Cobba. Parametr ten, jakkolwiek
bĊdący podstawowym narzĊdziem diagnostycznym i weryÞkującym postĊpowanie lecznicze ma równieĪ swoje ograniczenia. Pierwszym z nich jest okreĞlenie zmian jedynie
w páaszczyĨnie czoáowej, co przy wielopáaszczyznowym
charakterze deformacji daje tylko czĊĞciowy obraz zmian
zachodzących w ustawieniu krĊgosáupa. Ponadto badanie radiologiczne związane jest z napromieniowaniem badanego.
W związku z powyĪszym nie powinno byü ono powtarzane
w dowolny sposób. Powoduje to ograniczenie moĪliwoĞci
systematycznej kontroli wielkoĞci skoliozy pod wpáywem
prowadzonego postĊpowania leczniczo-usprawniającego [5].
Biorąc pod uwagĊ niewątpliwe zalety badania radiologicznego naleĪy poszukiwaü metod umoĪliwiających nieinwazyjną
ale obiektywną ocenĊ zmian zachodzących pod wpáywem
leczenia.
Obecnie w postĊpowaniu Þzjoterapeutycznym skierowanym na korekcjĊ deformacji skoliotycznej wykorzystuje siĊ
szereg metod i koncepcji [6,7,8,9]. RóĪnorodnoĞü podejmowanych dziaáaĔ utrudnia, czasem wrĊcz uniemoĪliwia, wiarygodne okreĞlenie skutecznoĞci prowadzonego leczenia.
Ze wzglĊdu na powyĪsze fakty, a takĪe naturalny przebieg
skoliozy, wskazujący na jej tendencjĊ do pogáĊbiania siĊ
w okresach skoku wzrostowego, przy jednoczesnej moĪliwoĞci samoistnej stabilizacji czy teĪ zmniejszania siĊ, opinie na
temat skutecznoĞci Þzjoterapii w skoliozach idiopatycznych
są bardzo podzielone. Z jednej strony wskazują na jej wysoką efektywnoĞü, z drugiej caákowicie ją negują [9,10,11].
WaĪne jest wiĊc aby podejmowaü dziaáania mające na
celu rzetelną, opartą o zweryÞkowane, powtarzalne metody badawcze, ocenĊ skutecznoĞci postepowania Þzjoterapeutycznego w bocznych idiopatycznych skrzywieniach
krĊgosáupa. Jedną z takich metod jest ocena kąta rotacji
tuáowia (KRT) prowadzona z wykorzystaniem Skoliometru
Bunnella. Parametr ten pozwala na kliniczne odwzorowanie
deformacji krĊgosáupa w páaszczyĨnie poprzecznej [12,13],
a jego zmniejszenie podczas leczenia wskazuje na uzyskanie
korekcji trójpáaszczyznowej i stanowi istotny element oceny
wyników leczenia [7].
Celem pracy byáo okreĞlenie skutecznoĞci intensywnej
Þzjoterapii prowadzonej w oparciu o koncepcjĊ FITS (Funkcjonalną Indywidualną TerapiĊ Skolioz), wyraĪonej zmianą
kąta rotacji tuáowia (KRT), u dzieci i máodzieĪy ze skoliozami idiopatycznymi podczas 2-tygodniowego turnusu rehabilitacyjnego.
Materiaá i Metody
Obserwacjami objĊto 57 dzieci i máodzieĪy w wieku 1118 lat (Ğr. 14,6 ±1,6) z bocznym idiopatycznym skrzywieniem krĊgosáupa o wielkoĞci kątowej dla áuków w odcinku
piersiowym 24°-55° (Ğr. 35,1 ± 8,9) oraz dla áuków w odcinku lĊdĨwiowym 24°-49° (Ğr. 36,8° ±7,7). WĞród badanych
byáo 47 dziewcząt oraz 10 cháopców. Podstawowe dane antropometryczne przedstawione zostaáy w Tabeli 1.
Unauthenticated
Download Date | 2/4/16 2:23 PM
PostĊpy Rehabilitacji (2), 13 – 18, 2011
Charakterystyka badanej grupy
Zmienna
Grupa badana
n=57
ĝrednia
SD
Wiek (lata)
14,6
1,6
WysokoĞü ciaáa (cm)
166,1
7,9
Masa ciaáa (kg)
49,3
10,3
Kąt Cobba w odcinku piersiowym (°)
35,1
8,9
Kąt Cobba w odcinku lĊdĨwiowym (°)
36,8
7,7
Kąt Rotacji Tuáowia (°)
9,1
5,0
Kryteriami wáączenia do badania byáy: rozpoznanie skoliozy idiopatycznej na podstawie radiogramu przednio-tylnego
zgodnie z wytycznymi Scoliosis Research Society, przeprowadzenie oceny kąta rotacji tuáowia, udziaá w 2-tygodniowym
turnusie rehabilitacyjnym podczas którego prowadzono intensywną ÞzjoterapiĊ prowadzoną w oparciu o Funkcjonalną
Indywidualną TerapiĊ Skolioz (FITS), pisemna zgoda rodziców/opiekunów na przeprowadzenie badaĔ. WĞród badanych
u 13 rozpoznano skoliozĊ jednoáukową piersiową (prawostronną) (13 wygiĊü skoliotycznych), u pozostaáych, 44 osób,
skoliozĊ dwuáukową piersiową (prawostronną) i lĊdĨwiową
(lewostronną) (88 áuków skoliotycznych). àącznie obserwacjami objĊto 101 wygiĊü skoliotycznych.
Pomiaru kąta rotacji tuáowia (KRT) dokonano, wykorzystując oryginalny Skoliometr Bunnella, podczas skáonu
w przód wykonanego ze swobodnej pozycji stojącej [5,7,14].
Pomiar zostaá przeprowadzony w obszarze wygiĊcia piersiowego i lĊdĨwiowego charakteryzującym siĊ najwiĊkszą
wartoĞcią KRT dwukrotnie – na początku i na koĔcu turnusu
rehabilitacyjnego. Obszar ten odpowiada okolicy szczytowej
wygiĊcia w tych odcinkach [7,14]. Pomiar wykonywany byá
przez jednego z autorów pracy.
W pracy przyjĊto nastĊpującą kolejnoĞü obserwacji:
- obliczenie Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia biorąc
pod uwagĊ wszystkie áuki skrzywienia (áącznie 101 áuków) a nastĊpnie okreĞlenie jej zmiany pomiĊdzy pierwszym a drugim badaniem;
- obliczenie Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia dla skolioz piersiowych jednoáukowych (13 áuków) a nastĊpnie
okreĞlenie jej zmiany pomiĊdzy pierwszym a drugim badaniem;
- obliczenie Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia dla obu
áuków wszystkich skolioz dwuáukowych (88 áuków)
a nastĊpnie okreĞlenie jej zmiany pomiĊdzy pierwszym
a drugim badaniem;
- obliczenie Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia dla áuku
piersiowego skolioz dwuáukowych (44 áuki) a nastĊpnie
okreĞlenie jej zmiany pomiĊdzy pierwszym a drugim badaniem;
- obliczenie Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia dla áuku
lĊdĨwiowego skolioz dwuáukowych (44 áuki) a nastĊpnie
okreĞlenie jej zmiany pomiĊdzy pierwszym a drugim badaniem.
Prowadzony program terapeutyczny oparty byá o koncepcjĊ FITS i zakáadaá realizacjĊ nastĊpujących zadaĔ: uĞwiado-
mienie dziecku istniejącej deformacji krĊgosáupa i tuáowia,
oraz wskazanie kierunku korekcji skoliozy; relaksacjĊ struktur miĊĞniowo-powiĊziowych ograniczających trójpáaszczyznowy ruch korekcyjny; naukĊ prawidáowego obciąĪania
stóp w celu poprawy ustawienia miednicy i równomiernego
obciąĪania koĔczyn dolnych; zwiĊkszenie siáy miĊĞni dna
miednicy oraz krótkich rotatorów krĊgosáupa w celu poprawy stabilizacji dolnego tuáowia; naukĊ prawidáowego ruchu
krĊgosáupa w páaszczyĨnie czoáowej dla korekcji áuku pierwotnego ze stabilizacją (bądĨ utrzymaniem w korekcji) áuku
wtórnego; torowanie prawidáowego trójpáaszczyznowego oddechu korekcyjnego w pozycjach Þzjologicznych; wskazanie
prawidáowych wzorców korygujących skoliozĊ oraz wszelkie
deformacje tuáowia związane ze skrzywieniem [15].
Zebrane dane poddano analizie statystycznej (Statistica
8.1., StatSoft, USA). OcenĊ zgodnoĞci rozkáadu zmiennych
z rozkáadem normalnym przeprowadzono testem Koámogorowa-Smirnowa. W dalszej analizie wykorzystano test
t-Studenta. Jako poziom istotnoĞci róĪnic przyjĊto wartoĞü
p<0,05.
Wyniki
Analiza statystyczna wykazaáa istotne zmniejszenie
(p=0,000) Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia okreĞlonego dla wszystkich áuków skoliotycznych po okresie
2-tygodniowej Þzjoterapii (Tab. 2).
Zmiana Ğredniej wartoĞci Kąta Rotacji Tuáowia
(KRT) okreĞlonej dla wszystkich áuków.
KRT przed terapią (°)
KRT po terapii (°)
ĝrednia
SD
ĝrednia
SD
9,1
5,0
6,8
3,7
p
Pod wpáywem prowadzonej w okresie 2 tygodni, intensywnej Þzjoterapii zaobserwowano istotne zmniejszenie
Ğredniej wartoĞci kąta rotacji tuáowia zarówno w przypadku skolioz jedno- i dwuáukowych (Tab. 3,4). W piersiowych
skoliozach jednoáukowych zaobserwowano zmniejszenie siĊ
wartoĞci KRT z poziomu 10,5° do 8,8° (p=0,026), natomiast
w przypadku wszystkich áuków w skoliozach dwuáukowych
kąt ten zmniejszyá siĊ z wartoĞci 8,6° do 6,2° (p=0,000).
Zmiana Ğredniej wartoĞci Kąta Rotacji Tuáowia
(KRT) okreĞlonej dla jednoáukowych skolioz piersiowych.
KRT przed terapią (°)
KRT po terapii (°)
ĝrednia
SD
ĝrednia
SD
10,5
5,5
8,8
3,5
p
Zmiana Ğredniej wartoĞci Kąta Rotacji Tuáowia (KRT)
okreĞlonej dla obu áuków w skoliozach dwuáukowych.
KRT przed terapią (°)
KRT po terapii (°)
ĝrednia
SD
ĝrednia
SD
8,6
4,9
6,2
3,6
p
Ocena zmian KRT pod wpáywem intensywnej Þzjoterapii,
prowadzonej w oparciu o koncepcjĊ FITS wykazaáa istotne
Unauthenticated
Download Date | 2/4/16 2:23 PM
Dariusz Czaprowski, àukasz StoliĔski, Marianna Biaáek
zmniejszenie jego wartoĞci zarówno w przypadku áuku piersiowego (p=0,000), jak i lĊdĨwiowego (p=0,013) w skoliozach dwuáukowych (Tab. 5,6).
Zmiana Ğredniej wartoĞci Kąta Rotacji Tuáowia
(KRT) okreĞlonej dla áuku piersiowego w skoliozach dwuáukowych.
KRT przed terapią (°)
KRT po terapii (°)
ĝrednia
SD
ĝrednia
SD
11,0
5,0
7,7
3,7
p
Zmiana Ğredniej wartoĞci Kąta Rotacji Tuáowia
(KRT) okreĞlonej dla áuku lĊdĨwiowego w skoliozach dwuáukowych.
KRT przed terapią (°)
KRT po terapii (°)
ĝrednia
SD
ĝrednia
SD
7,1
4,3
5,9
3,5
p
Dyskusja
Przeprowadzone przez autorów badania wykazaáy, Īe pod
wpáywem intensywnej Þzjoterapii prowadzonej w okresie
2 tygodni, w oparciu o jednolitą, uwzglĊdniającą koniecznoĞü wieloaspektowego oddziaáywania na organizm dziecka
ze skoliozą, KoncepcjĊ FITS dochodzi do istotnego zmniejszenia wartoĞci kąta rotacji tuáowia. Co istotne, zaobserwowano korzystne zmiany zarówno w przypadku skolioz jednojak i dwuáukowych. W tych ostatnich, zmniejszenie wartoĞci
KRT dotyczyáo zarówno áuku piersiowego jak i lĊdĨwiowego. Biorąc pod uwagĊ fakt, Īe zmniejszenie garbu Īebrowego
wskazuje na uzyskanie w rzeczywistoĞci trójpáaszczyznowej
korekcji deformacji [7,15] moĪna stwierdziü, Īe pod wpáywem prowadzonej, intensywnej Þzjoterapii uzyskano znamienną korekcjĊ skoliozy. Podobne wyniki, wskazujące na
skutecznoĞü Funkcjonalnej Indywidualnej Terapii Skolioz,
uzyskali Biaáek i wsp. [7]. Autorzy Ci wykazali, Īe pod wpáywem intensywnej Þzjoterapii prowadzonej w okresie dwóch
tygodni dochodzi do istotnego zmniejszenia wartoĞci KRT
w pierwotnym áuku skoliozy. JednoczeĞnie zauwaĪają zwiĊkszenie wartoĞci kąta rotacji tuáowia w obrĊbie wygiĊü wyrównawczych co táumaczone jest rozwijaniem korzystnych
mechanizmów kompensacyjnych. Warto jednak podkreĞliü,
Īe koncepcja FITS charakteryzuje siĊ indywidualnym doborem stosowanych technik. Dotyczy to zarówno terapeuty
jak i üwiczeĔ wykonywanych samodzielnie przez pacjenta.
MoĪe to utrudniaü precyzyjne okreĞlenie, które z prowadzonych w czasie turnusu dziaáaĔ przyczyniáy siĊ do poprawy
stanu klinicznego dzieci i máodzieĪy poddanych terapii.
Istotnym elementem prowadzonej terapii byáa nauka
wáaĞciwego wzorca autokorekcji deformacji. Co prawda, zarówno badanie wstĊpne jak i koĔcowe przeprowadzone byáy
w pozycji swobodnej to jednak nie moĪna wykluczyü, wpáywu prowadzonej nauki na uzyskane wyniki. Autorzy sugerują jednak, Īe fakt taki naleĪy oceniaü jako pozytywne
zjawisko zrozumienia przez dziecko swojej skoliozy, jej charakteru oraz towarzyszących jej zmian w obrĊbie krĊgosáupa. Konieczne jest jednak utrwalenie wypracowanych efek-
tów poprzez okresową kontrolĊ lekarską oraz prowadzoną
w warunkach ambulatoryjnych ÞzjoterapiĊ uwzglĊdniającą,
w przypadkach koniecznych, modyÞkacjĊ prowadzonych
üwiczeĔ.
Do weryÞkacji skutecznoĞci prowadzonej Þzjoterapii autorzy posáuĪyli siĊ oceną kąta rotacji tuáowia. W tym celu
wykorzystano oryginalny Skoliometr Bunnella. Zarówno
metoda, jak i narzĊdzie badawcze uznawane są jako przydatne w obiektywnej ocenie deformacji tuáowia. Ponadto wielu
autorów wskazuje na moĪliwoĞü wykorzystania tego parametru do poĞredniej oceny deformacji skoliotycznej zarówno
w páaszczyĨnie czoáowej jak i poprzecznej [13,14,16]. Pomiar KRT charakteryzuje nieinwazyjnoĞü oraz maáa czasocháonnoĞü, przy jednoczesnym wysokim poziomie rzetelnoĞci, powtarzalnoĞci oraz zgodnoĞci zewnątrzgrupowej [5]. Na
podstawie badaĔ przeprowadzonych przez KrawczyĔskiego
i wsp. moĪna stwierdziü, Īe KRT istotnie koreluje z wielkoĞcią kąta Cobba oraz kątem rotacji wg Perdiolle’a dla skrzywieĔ piersiowych [13]. W przypadku odcinka piersiowego
korelacja takĪe ma charakter dodatni, jednakĪe nieistotny
statystycznie. Z kolei Korovessis i Stamatakis stwierdzili
fakt wystĊpowania istotnej korelacji miĊdzy KRT a kątem
Cobba zarówno w odcinku piersiowym jak i lĊdĨwiowym
[16]. RównieĪ Biaáek i wsp. [7] potwierdzili istotną korelacjĊ miĊdzy oceną radiologiczną kąta Cobba a wartoĞcią KRT,
wskazując na moĪliwoĞü wykorzystania tego parametru do
oceny skutecznoĞci leczenia dzieci ze skoliozami.
W leczeniu zachowawczym skolioz wykorzystuje siĊ
obecnie leczenie gorsetowe oraz róĪne metody kinezyterapeutyczne uzupeánione zabiegami Þzykalnymi [10]. Jakkolwiek trudno jednoznacznie oceniü przydatnoĞü konkretnej
metody postĊpowania Þzjoterapeutycznego najistotniejszym
elementem podejmowanych dziaáaĔ są üwiczenia czynne
oparte na trójpáaszczyznowej korekcji deformacji skoliotycznej. Jedną z proponowanych przez SOSORT form prowadzenia Þzjoterapii, zwáaszcza w przypadku stosowania
specjalnych metod Þzjoterapeutycznych, jest leczenie w warunkach stacjonarnych (tzw. SIR – Stacjonarna Intensywna
Rehabilitacja). Takie postĊpowanie jest szczególnie zalecane
w początkowym okresie leczenia, gdzie istotnym elementem
mogącym decydowaü o efektywnoĞci podejmowanych dziaáaĔ jest zrozumienie przez dziecko oraz rodziców charakteru
choroby, a takĪe wáaĞciwe opanowanie wykonywania üwiczeĔ. Dobrym sposobem na realizacjĊ tych celów jest organizacja turnusów rehabilitacyjnych [10].
NaleĪy jednak podkreĞliü, Īe opinie na temat moĪliwoĞci
wykorzystania Þzjoterapii w leczeniu skolioz są podzielone.
Zarzycka i wsp. przeanalizowali piĞmiennictwo oraz raport
Komisji Scoliosis Research Society dotyczące skutecznoĞci
róĪnych metod leczenia zachowawczego skolioz idiopatycznych [9]. Autorzy podkreĞlają przewagĊ negatywnych opinii
na temat ich skutecznoĞci w zmniejszaniu skrzywienia lub
zahamowaniu jego progresji. JednoczeĞnie wskazuje siĊ na
takie korzystne efekty terapii jak: zmniejszenie dolegliwoĞci bólowych, zmniejszenie napiĊcia miĊĞniowego, wzrost
siáy i elastycznoĞci miĊĞni czy teĪ poprawa wydolnoĞci
i sprawnoĞci Þzycznej. Jako przyczynĊ przewaĪającej liczby
negatywnych opinii wskazuje siĊ m.in. trudnoĞü w przepro-
Unauthenticated
Download Date | 2/4/16 2:23 PM
PostĊpy Rehabilitacji (3), 13 – 18, 2011
wadzeniu badaĔ o wysokiej randze naukowej, a wiĊc badaĔ
randomizowanych z podwójnie Ğlepą próbą. W przypadku
skolioz idiopatycznych przeprowadzenie takich badaĔ jest
trudne ze wzglĊdu na brak moĪliwoĞci doboru grupy kontrolnej [9,10].
Wielu autorów uwaĪa jednak, Īe caákowite zaniechanie
terapeutyczne byáoby báĊdem. Na problem skoliozy naleĪy
bowiem patrzeü nie tylko przez pryzmat samej deformacji
krĊgosáupa, ale i towarzyszących jej zaburzeĔ czynnoĞci
ukáadu krąĪeniowo-oddechowego czy teĪ obniĪonej samooceny. Liczne prace wskazują, Īe nihilizm terapeutyczny
prowadzi do istotnego zaburzenia funkcji psychospoáecznych, z kolei u dzieci i máodzieĪy objĊtych procesem leczniczym zauwaĪa siĊ zwiĊkszony poziom akceptacji swojej
osoby w porównaniu do pacjentów u których takich dziaáaĔ
nie podjĊto [2,11,17-21].
Dwutygodniowy okres terapii prowadzonej w warunkach
stacjonarnych daje moĪliwoĞü przeprowadzenia nie tylko
intensywnego programu terapeutycznego, ale takĪe kontroli
nad poprawnoĞcią wykonywania üwiczeĔ oraz oddziaáywania na przyjmowane w ciągu dnia nawykowe pozycje ciaáa
podczas codziennych czynnoĞci, takich jak np. spoĪywanie
posiáków. Uzyskane w jego trakcie wyniki wskazują, Īe
intensywny, dwutygodniowy okres Þzjoterapii moĪe byü
skutecznym narzĊdziem prowadzącym do istotnego zmniejszenia jednego z podstawowych parametrów klinicznych
skoliozy idiopatycznej – kąta rotacji tuáowia.
Wnioski
1. Wieloaspektowe oddziaáywanie na dziecko ze skoliozą
idiopatyczną wykorzystywane w Funkcjonalnej Intensywnej Fizjoterapii Skolioz (FITS) prowadzi w okresie
dwóch tygodni do istotnego zmniejszenia wartoĞci kąta
rotacji tuáowia.
2. Uzyskana zmiana wartoĞci kąta rotacji tuáowia dotyczy
zarówno piersiowego jak i lĊdĨwiowego áuku skoliotycznego.
PiĞmiennictwo
1. Newton PO, red. Adolescent Idiopathic Scoliosis. Rosemont (IL): Amer Acad OF Orthopaedic Surgeons; 2004.
2. Gáowacki M, Kotwicki T, Pucher A. Skrzywienie kregosáupa. In: Marciniak W, Szulc A, editors. Wiktora Degi
Ortopedia i Rehabilitacja. Warszawa, PZWL, 2003, 68-110.
3. Tylman D. Patomechanika bocznych skrzywieĔ kregosáupa. Warszawa: Severus, 1995.
4. Gnat R, Saulicz E, Ryngier P, ZiĊba M. Zmiany wartoĞci wybranych parametrów spirometrycznych w przebiegu
kompleksowego usprawniania pacjentów z bocznymi skrzywieniami krĊgosáupa I i II st. Fizjot. Pol. 2003;3:21-30.
5. Kotwicki T, Frydryk K, Lorkowska M, KrawczyĔski A,
Szulc A. PowtarzalnoĞü i zgodnoĞü pomiaru rotacji tuáowia
skoliometrem Bunnella u dzieci ze skoliozą idiopatyczna. Fizjot. Pol. 2006; 2(4), Vol.6:111-116.
6. Barczyk K, Skolimowski T, Zawadzka D. Zmiany w
postawie ciaáa dzieci ze skoliozą I° uczestniczących w üwiczeniach korekcyjnych w Ğrodowisku wodnym. Ortoped
Traumat Rehabilit 2005;7,2:180-186.
!
7. Biaáek M, Kotwicki T, M´hango A, Szulc A. WartoĞü
kąta rotacji tuáowia w obrĊbie skrzywienia pierwotnego i
kompensacyjnego u dzieci ze skoliozą idiopatyczną poddanych intensywnej kinezyterapii metodą FITS. Ann Acad
Med Siles 2007;61,1:45-48.
8. Morningstar MW, Woggon D, Lawrence D. Scoliosis
treatment using a combination of manipulative and rehabilitation therapy: a retroscpective study. BMC Musculoskeletal
Disorders 2004;5:32, doi: 10.1186/1471-2474-5-32
9. Zarzycka M, RoĪek K, Zarzycki M. Alternatywne metody leczenia zachowawczego skolioz idiopatycznych. Ortoped Traumat Rehabilit 2009;5(6),Vol.11,396-412.
10. Kotwicki T, Durmaáa J, Czaprowski D, Gáowacki M,
Koában M, Snela S, ĝliwiĔski Z, Kowalski IM. Zasady leczenia nieoperacyjnego skolioz idiopatycznych – wskazówki
oparte o zalecenia SOSORT 2006 (Society on Scoliosis Orthopaedic and Rehabilitation Treatment). Ortoped Traumat
Rehabilit 2009;5(6);Vol. 11:379-395.
11. Weiss HR, Goodall D. The treatment of adolescent idiopathic scoliosis (AIS) according to present evidence. A systematic review. Eur j Phys Rehabil Med 2008;44(2):177-193.
12. Kotwicki T, Lorkowska M, Szulc A. Analiza zmiennoĞci kąta rotacji tuáowia w zaleĪnoĞci od pozycji u dzieci ze
skoliozą idiopatyczną. Ann Acad Med Siles 2007;61,1:39-44.
13. KrawczyĔski A, Kotwicki T, Szulc A, Samborski
W. Kliniczny i radiologiczny pomiar rotacji krĊgów u chorych ze skolioza idiopatyczną. Ortop Traumat Rehabilit
2006;6(6),Vol.8:602-607.
14. Bunnell WP. An objective criterion for scoliosis screening. J Bone Joint Surg 1984, 66-A:1381-1387.
15. Bialek M, M’hango A. FITS Concept Functional Individual Therapy of Scoliosis. In: Grivas TB, editor. The Conservative Scoliosis Treatment. Amsterdam: IOS Press, 2008,
250-261.
16. Korovessis PG, Stamatakis MV. Prediction of scoliotic Cobb angle with the use of the scoliometer. Spine
1996;21:1661-1666.
17. Aulisa AG, Guzzanti V, Perisano C, Marzetti E, Specchia A, Galli M, Giordano M, Aulisa L. Determination of
quality of life in adolescents with idiopathic scoliosis subjected to conservative treatment. Scoliosis 2010; 5:21, doi:10.1186/1748-7161-5-21.
18. Czaprowski D, Kotwicki T, Kowalski IM. WydolnoĞü Þzyczna i adaptacja wysiákowa dziewcząt z bocznymi
idiopatycznymi skrzywieniami krĊgosáupa. PostĊpy Rehabilitacji 2009;(1),29-33.
19. Danielsson AJ, Hasserius R, Ohlin A, Nachemson AL.
A prospective study of brace treatment versus observation
alone in adolescent idiopathic scoliosis: a follow-up mean of
16 years after maturity. Spine 2007;32,2198-2207.
20. Kotwicki T, Kinel E, Stryáa W, Szulc A. Estimation of
the stress related to conservative scoliosis therapy: an analysis based on BSSQ questionnaires. Scoliosis 2007; 2:1, doi:
10.1186/1748-7161-2-1.
21. Schiller JR, Thakur NA, Eberson CP. Brace Management in Adolescent Idiopathic Scoliosis. Clin Orthop Relat
Res 2010;468:670-678.
Unauthenticated
Download Date | 2/4/16 2:23 PM