Aspekty prawne oraz mechanizmy wsparcia realizacji

Warszawa, 25 maja 2009 r.
Aspekty prawne
oraz mechanizmy wsparcia
realizacji projektów IAPP
Piotr Bednarek
Krajowy Punkt Kontaktowy
Programów Badawczych UE
Instytut Podstawowych Problemów Techniki
Polskiej Akademii Nauk
Plan prezentacji
1.
Aspekty prawne dla wyjeŜdŜających naukowców
2.
Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE
3.
Europejski Portal dla Mobilnych Naukowców EURAXESS
Podstawowe typy zagadnień prawnych
Wjazd i legalizacja pobytu.
Umowy podpisywane z naukowcem w tym delegacje.
Ubezpieczenia społeczne migrujących naukowców.
Zezwolenia na pracę.
Opodatkowanie dochodów z realizacji projektów badawczych.
Pozostałe formalności.
Legalizacja pobytu
Nawet w państwach członkowskich UE (EOG) istnieją obowiązki legalizacji
pobytu.
Podobne obowiązki mają w Polsce przyjmowaniu obywatele państw
członkowskich UE (EOG).
Zawsze takie obowiązki istnieją w przypadku migracji pomiędzy UE (EOG)
a krajami trzecimi, z tym, Ŝe dodatkowo istnieją wtedy formalności zwiane z
wjazdem na terytorium danego państwa.
W kaŜdym wypadku koniecznym jest zaangaŜowanie ze strony instytucji
przyjmującej.
EOG = UE + Norwegia + Islandia + Liechtenstein.
Formy prawne wyjazdu pracownika
W przypadku naukowca wyjeŜdŜającego z polskiej instytucji moŜliwe do
zastosowania jest:
•oddelegowanie – zmiana warunków pracy i płacy,
•urlop bezpłatny – zarówno w celach badawczych jak i na zasadach ogólnych,
•urlop szkoleniowy.
Wybór formy zaleŜy od zasad projektu oraz woli obu stron umowy istniejącej
w Polsce.
JeŜeli stroną w projekcie jest instytucja zatrudniająca w Polsce naukowca, to
realizacja projektu przez tego naukowca w okresie urlopu wypoczynkowego
nie jest moŜliwa.
Umowy z uczestnikiem (I)
Jeszcze przed wyjazdem za granicę uczestnik powinien:
a.
wiedzieć jaki rodzaj umowy zostanie z nim podpisany,
b.
znać podstawowe postanowienia umowy jaka zostanie mu
zaproponowana,
•
czas trwania umowy,
•
wysokość wynagrodzenia,
•
stanowisko zatrudnienia,
•
przedmiot umowy.
Umowy z uczestnikiem (II)
W przypadku istnienia umowy w Polsce i jednoczesnej delegacji
naukowca, istotnym jest upewnienie się – jeszcze przed wyjazdem –
czy uczestnik taki będzie miał zapewnione te wszystkie uprawnienia
jakie konieczne będą do realizacji projektu, a jakie mają pracownicy
instytucji przyjmującej.
Uprawnienia te, to w szczególności
bibliotecznych, infrastruktury, czy archiwów.
Najkorzystniejszą
formą
zapewnienia
odpowiednich
praw
delegowanemu pracownikowi, jest umowa pomiędzy instytucją
wysyłającą, a instytucją przyjmującą.
dostęp
do
zasobów
Ubezpieczenia społeczne
Na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (tj. UE + Norwegia, Islandia i
Liechtenstein) oraz w Szwajcarii istnieje koordynacja systemów ubezpieczeń
społecznych określająca państwo, w którym dany pracownik migrujący podlega
obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym.
Składki z dwóch lub więcej umów realizowanych w róŜnych państwach EOG
wpłacane powinny być do jednego systemu ubezpieczeniowego.
Ubezpieczenia w państwach spoza EOG nie podlegają koordynacji europejskiej,
za wyjątkiem przypadków dla których podpisano polsko-amerykańską umowę
bilateralną w ww. zakresie – więcej na stronie www.zus.pl
Podstawą koordynacji ubezpieczeń społecznych w Europie jest: Rozporządzenie
Rady (EWG) Nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie stosowania systemów
zabezpieczenia społecznego do pracowników najemnych, osób prowadzących
działalność na własny rachunek i do członków ich rodzin przemieszczających się we
Wspólnocie (Dz.U.UE.L.71.149.2) wraz z rozporządzeniem wykonawczym 574/72.
Opodatkowanie – zasady ogólne
Osoba przebywająca czasowo za granicą i uzyskująca tam dochody
podlega:
prawu podatkowemu państwa, gdzie praca jest wykonywana,
polskiemu prawu podatkowemu,
postanowieniom
opodatkowania.
bilateralnej
umowy
o
unikaniu
podwójnego
Ewentualnych zwolnień podatkowych moŜna poszukiwać w kaŜdym z 3
w/w źródeł prawa.
Nie naleŜy zakładać, iŜ systemy prawne obu państw automatycznie i bez
problemów zastosują wszelkie korzystne dla naukowca regulacje.
Zwolnienia podatkowe
W Polsce – ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
(tekst jednolity: Dz. U. 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) przewiduje
zwolnienia podatkowe dla projektów realizowanych w ramach
„programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji UE”
(dalej Programy Ramowe) oraz dla wybranych „stypendiów”:
a. art. 21 ust. 1 pkt 39,
b. art. 21 ust. 1 pkt 46.
Za granicą:
a. prawo tamtego państwa,
b. umowa bilateralna o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Zwolnienia podatkowe w Polsce Art. 21 ust. 1 pkt 46
Wolne od podatku są dochody otrzymane przez podatnika, jeŜeli:
„a) pochodzą
od
rządów
państw
obcych,
organizacji
międzynarodowych
lub
międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze
środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii
Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub
umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów,
właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym równieŜ w przypadkach, gdy
przekazanie
tych
środków
jest
dokonywane
za
pośrednictwem
podmiotu
upowaŜnionego do rozdzielania środków bezzwrotnej pomocy oraz
b) podatnik bezpośrednio realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy;
zwolnienie nie ma zastosowania do dochodów osób fizycznych, którym podatnik
bezpośrednio realizujący cel programu zleca - bez względu na rodzaj umowy wykonanie określonych czynności w związku z realizowanym przez niego
programem.”
Zwolnienia podatkowe w Polsce Art. 21 ust. 1 pkt 39
Wolne od podatku są:
„stypendia otrzymywane na podstawie przepisów o stopniach naukowych i
tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki, stypendia
doktoranckie otrzymywane na podstawie przepisów - Prawo o szkolnictwie
wyŜszym oraz inne stypendia naukowe i za wyniki w nauce, których
zasady przyznawania zostały zatwierdzone przez ministra właściwego
do spraw szkolnictwa wyŜszego po zasięgnięciu opinii Rady Głównej
Szkolnictwa WyŜszego albo przez ministra właściwego do spraw
oświaty i wychowania.”
Pozostałe aspekty mobilności
Umowa lub oświadczenie winny gwarantować uczestnikowi, iŜ podczas
pobytu za granicą naukowiec ten objęty będzie opieką instytucji przyjmującej,
która udzieli mu pomocy m.in. w zakresie:
znalezienia mieszkania,
dopełnienia formalności związanych z legalizacją,
dopełnienia formalności związanych z opodatkowaniem i ubezpieczeniem,
znalezienia kursu języka.
Istotną rolę w procesie „zabezpieczenia” realizacji zagranicznego projektu
odgrywać winna instytucja macierzysta w Polsce.
WaŜny adresy www
www.zus.pl – Zakład Ubezpieczeń Społecznych
www.mf.gov.pl – Ministerstwo Finansów
www.mz.gov.pl – Ministerstwo Zdrowia
www.msz.gov.pl – Ministerstwo Spraw Zagranicznych
www.nfz.gov.pl – Narodowy Fundusz Zdrowia
http://isip.sejm.gov.pl/prawo/index.html – baza
aktów prawnych strony sejmowej
Krajowy Punkt Kontaktowy
Programów Badawczych UE (I)
Krajowy Punkt Kontaktowy działa przede wszystkim w celu zwiększenia
udziału polskich podmiotów w realizacji projektów programów ramowych
badań UE.
Krajowy Punkt Kontaktowy podejmuje działania:
a. na
płaszczyźnie
indywidualnej:
konsultacje
wniosków
projektowych,
konsultacje w sprawach prawnych, pomoc w poszukiwaniu partnerów
projektowych i ofert grantów,
b. na
płaszczyźnie
krajowej
i
międzynarodowej:
wypracowywanie
mechanizmów sprzyjających realizacji projektów badawczych, pełnienie roli
instytucji
łącznikowej,
współpraca
z
ministerstwami
związanymi z realizacją polityki badawczo-szkoleniowej.
i
instytucjami
Krajowy Punkt Kontaktowy
Programów Badawczych UE (II)
Krajowy Punkt Kontaktowy działa w następujących obszarach:
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
7.Program Ramowy Badań, Rozwoju Technologicznego i Demonstracji UE
Program Euratom;
Wspólnotowe Centrum Badawcze (JRC);
Europejska Rada Badań (ERC);
Centrum Informacji dla Naukowców;
Program Konkurencyjność i Innowacje (CIP);
Fundusz Badawczy Węgla i Stali;
Europejskie i Polskie Platformy Technologiczne;
Wspólne Inicjatywy Technologiczne (JTI).
Nowe logo
www.ec.europa.eu/euraxess/
Plan II części prezentacji
Logo oraz idea funkcjonowania Portalu EURAXESS.
Zasoby portalu:
a. „Jobs”, czyli przeszukiwanie ofert dla naukowców,
b. „Services”, czyli usługi dostępne za pośrednictwem portalu,
c. „Rights”, czyli źródła prawa dotyczące mobilności naukowców,
d. „Links”, czyli informacje dla europejskich naukowców w USA i Japonii
oraz w innych regionach świata.
Podsumowanie.
Idea funkcjonowania portalu EURAXESS
Europejski Portal dla Mobilnych Naukowców EURAXESS stanowi jeden
z elementów wsparcia mobilności naukowców w ramach Europejskiej
Przestrzeni Badawczej oraz poza jej obszarem.
Podstawową funkcją Portalu jest centralizacja ogółu źródeł informacji
niezbędnych dla naukowców, w tym:
a. ofert stypendialnych,
b. informacji o moŜliwościach poszukiwania informacji na portalach
krajowych,
c. informacji o
ofercie
dla Naukowców,
usług
krajowych
Centrów
Informacji
d. informacji o podstawach prawnych budowania Europejskiej Przestrzeni
Badawczej.
EURAXESS – www.ec.europa.eu/euraxess/
EURAXESS – Jobs (I)
EURAXESS – Jobs (II)
EURAXESS – Jobs (III)
EURAXESS – Services (II)
EURAXESS – Links (III)
Dziękuję za uwagę
Osoba do kontaktu:
Biuro ds. Mobilności
Bogna Hryniszyn
Michał Lasota
Piotr Bednarek
[email protected]
Krajowy Punkt Kontaktowy
Programów Badawczych UE
Instytut Podstawowych Problemów Techniki
Polskiej Akademii Nauk
ul. świrki i Wigury 81
02-091 Warszawa
tel: 0 22 828 74 72
fax: 0 22 828 53 70
e-mail: [email protected]