INFORMACJA DOTYCZĄCA ZACHOROWAŃ NA ODRĘ W EUROPIE

Informacja dla osób podróżujących nt. odry
Informacja opracowana na podstawie materiałów ECDC z października 2013 r.
i aktualna na dzień dzisiejszy
Sytuacja epidemiologiczna
W 2013 r. odnotowuje się wzrost zachorowań na odrę w wielu krajach Europy jak również w innych
krajach świata.
Niemcy: W 2013 r. na terenie Niemiec wystąpiło łącznie 1520 zachorowań na odrę. Jest to ponad 10-krotny
wzrost w stosunku do liczby zachorowań jakie zarejestrowano w analogicznym okresie poprzednich lat.
Najwięcej przypadków odnotowano w Bawarii, Nadrenii Północnej - Westfalii, oraz w Berlinie. Większość
osób, u których wystąpiła odra nie było szczepionych przeciwko tej chorobie.
Holandia: W 2013 r. w Holandii zarejestrowano 1540 zachorowań na odrę. Najwięcej przypadków
odnotowano wśród odmawiających szczepień ochronnych osób należących do ortodoksyjnych mniejszości,
chorowały głównie dzieci w wieku 4-12 lat. 96% osób, które zachorowały, nie posiadało szczepienia
ochronnego przeciwko odrze.
Włochy: Zachorowania występują w Milanie. Jak dotąd potwierdzono 350 przypadków odry wśród osób
w wieku 20-40 lat. Dla porównania w analogicznym okresie 2012 r. zarejestrowano 20 zachorowań na odrę
w tym mieście.
Hiszpania: W Katalonii odnotowano 29 przypadków odry. Zachorowania dotyczą nieszczepionych lub nie
w pełni zaszczepionych osób dorosłych, które brały udział w jednym z wakacyjnych festiwali. Ponadto,
12 zachorowań na odrę wystąpiło wśród osób przebywających w stolicy Majorki.
Turcja: W 2013 r. odnotowano 6547 przypadków odry. Zachorowania występują w południowych
prowincjach kraju (obszary uczęszczane turystycznie). Jest to ponad 20-krotny wzrost zachorowalności
w stosunku do lat ubiegłych.
Biorąc pod uwagę, iż Turcja jest krajem odwiedzanym licznie przez turystów z Europy, może stanowić źródło
przypadków zaimportowanych do krajów UE.
Rosja: Zachorowania na odrę występują w Astrahanie, Kazaniu oraz w Republice Tatarstanu.
USA: Odnotowano 159 zachorowań na odrę na terenie 16 stanów. 99 % z nich to przypadki zaimportowane,
przy czym aż 50% to przypadki zawleczone z terenu Europy. Większość osób chorych (82%) to osoby
nieszczepione przeciwko odrze.
W Polsce w ostatnich latach obserwuje się niewiele zachorowań na odrę ze względu na wciąż wysoki
(>98%) odsetek osób zaszczepionych (w 2011 r. wystąpiło łącznie 38 zachorowań na odrę, a w 2012 r.
odnotowano 60 zachorowań). Zgodnie z meldunkami epidemiologicznymi przygotowywanymi przez NIZPPZH w okresie 1.01-30.09.2013 r. odnotowano łącznie 84 przypadki zachorowań na odrę. W analogicznym
okresie w 2012 r. zarejestrowano ich łącznie 48.
Odra jest wysoce zaraźliwą chorobą wirusową. Prawie wszystkie nie uodpornione dzieci, narażone na
kontakt z wirusem, ulegają zakażeniu. Odra zwykle jest chorobą o łagodnym lub umiarkowanie ciężkim
przebiegu. Przyczyną zgonów są zwykle powikłania po odrze. Występują one najczęściej u dzieci poniżej
5 roku życia oraz u dorosłych w wieku powyżej 20 lat.
1
Człowiek jest jedynym rezerwuarem wirusa odry. Wirus ten przenosi się z człowieka na człowieka drogą
kropelkową np. w czasie kichania czy kaszlu oraz przez bezpośrednią styczność z wydzieliną z nosa i gardła
lub moczem osoby chorej. Bardzo rzadko zakażenie następuje przez kontakt z przedmiotami świeżo
zanieczyszczonymi wydzieliną z nosa i gardła osoby chorej. Człowiek chory jest zakaźny dla innych osób
w okresie 5 dni przed pojawieniem się wysypki do 3 dni okresu wysypkowego.
Okres inkubacji choroby trwa ok. 10-12 dni. Pierwszymi objawami choroby są gorączka, złe samopoczucie,
katar, kaszel, zapalenie spojówek. Około 14 dnia od zakażenia pojawia się wysypka, trwająca 3-5 dni.
Pojawia się ona najpierw na twarzy i za uszami, a następnie zstępuje na tułów, ręce i nogi. U młodszych
dzieci chorobie mogą towarzyszyć biegunka i wymioty.
Nie istnieje skuteczne leczenie odry. Największe znaczenie ma zapobieganie zakażeniom poprzez
stosowanie szczepień ochronnych.
U dzieci w Polsce, zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych podaje się 2 dawki szczepionki,
które mają postać szczepienia skojarzonego (szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce). Pierwszą
dawkę podaje się w 13-14 miesiącu życia, natomiast dawka przypominająca przypada na 10 r. ż. Dziecka.
W stosunku do dzieci powyżej 10 r. ż. (dzieci urodzone po 31.12.1996 r.), które nie otrzymały dwóch dawek
szczepionki, konieczne jest uzupełnienie dawek poprzez wykonanie szczepienia, nie później niż do
ukończenia 19 r. ż.
Osobom nie zaszczepionym przeciwko odrze w ramach szczepień obowiązkowych, należy podać dwie
dawki szczepionki skojarzonej w odstępie co najmniej 4 tygodni.
Podróże mogą zwiększać ryzyko rozprzestrzeniania się choroby w populacjach nieszczepionych przeciwko
odrze i z tego względu wciąż pozostających wrażliwymi na wirusy ją wywołujące. Sytuacja ta stwarza
istotne zagrożenie odrą dla osób nieszczepionych, w tym przede wszystkim dla dzieci, u których szczepienia
są opóźnione, a także osób z obniżoną odpornością.
Zalecenia WHO:
•
Osobom podróżującym do wybranych państw europejskich, w których stwierdzono wzmożone
zachorowania na odrę, zaleca się sprawdzenie czy posiadają aktualne szczepienie przeciwko
chorobie.
•
Jeśli zachodzi potrzeba lekarz podejmuje decyzję o zastosowaniu dawki przypominającej.
W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską, zaś
w przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych po powrocie z ww. rejonów należy
niezwłocznie zgłosić się do lekarza, informując o przebytej podróży.
W celu uzyskania informacji o innych zagrożeniach należy przed wyjazdem do tych krajów
skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny chorób tropikalnych,
najlepiej nie później niż 4 - 6 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez
lekarza profilaktyki.
Więcej informacji dotyczących bezpieczeństwa w ww. państwach znajduje się na stronie Ministerstwa
Spraw Zagranicznych w zakładce „Polak za granicą”.
2