Spis treści - bip.lobzenica.

Transkrypt

Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Gminy Łobżenica
Spis treści
I. PODSTAWA PRAWNA.............................................................................................................................3
II. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM...........................................................4
2.1. Ogólna charakterystyka gminy.........................................................................................................4
2.2. Ludność...........................................................................................................................................4
2.3. Drogi................................................................................................................................................5
2.4. Działalność gospodarcza.................................................................................................................6
2.5. Rolnictwo.........................................................................................................................................6
2.6. Zasoby naturalne.............................................................................................................................6
2.7. Turystyka i dobra kultury..................................................................................................................7
III. ANALIZA STANU I JAKOŚCI ŚRODOWISKA NATURALNEGO NA TERENIE GMINY ŁOBŻENICA. 8
3.1. Klimat...............................................................................................................................................8
3.2. Geologia..........................................................................................................................................8
3.3. Geomorfologia.................................................................................................................................8
3.4. Wody podziemne i powierzchniowe.................................................................................................9
3.4.1. Wody podziemne na terenie gminy Łobżenica........................................................................9
3.4.2. Wody powierzchniowe.............................................................................................................9
3.4.2.1. Cieki...............................................................................................................................10
3.4.2.2. Zbiorniki wodne..............................................................................................................11
3.4.3. Infrastruktura..........................................................................................................................12
3.5. Gleby.............................................................................................................................................19
3.6. Powietrze atmosferyczne...............................................................................................................21
3.6.1. Ocena jakości powietrza atmosferycznego............................................................................21
3.6.2. Monitoring depozycji zanieczyszczeń i imisji........................................................................24
3.6.3.Źródła energii..........................................................................................................................24
3.7. Hałas.............................................................................................................................................25
3.8. Pola elektromagnetyczne...............................................................................................................26
3.9. Ochrona przyrody..........................................................................................................................28
3.10. Poważne awarie..........................................................................................................................29
3.11. Identyfikacja problemów w zakresie ochrony środowiska na terenie miasta i gminy Łobżenica. 29
IV. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBŻENICA.....................................30
4.1. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20112014 – projekt.......................................................................................................................................30
4.2. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego..........................31
4.3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Pilskiego..............................................31
4.4. Cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy Łobżenica na lata 2008-2011 z perspektywą na
Biuro Rzeczoznawstwa i Ekonomii Środowiska CODEX Sadowski i Wspólnicy Spółka Jawna
www.codex.pl
1
lata 2012-2015......................................................................................................................................32
V. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU ZAŁOŻONYCH CELÓW................................37
5.1. Budżet Gminy Łobżenica...............................................................................................................37
5.1.1. Analiza budżetu gminy Łobżenica w latach 2001 - 2006.......................................................37
5.2. Wydatki na ochronę środowiska w latach 2004-2008....................................................................38
5.2.1. Wydatki na ochronę środowiska z budżetu gminy.................................................................38
5.2.2. Wydatki na ochronę środowiska z Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej............................................................................................................................................38
5.3. Źródła zewnętrznych środków – możliwości uzyskania dofinansowania.......................................39
5.3.1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013........................................39
5.3.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu.....................41
5.3.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013...................................................43
5.3.4. Szwajcarsko - Polski Program Współpracy...........................................................................45
VI. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI CELÓW OKREŚLONYCH W PROGRAMIE
OCHRONY ŚRODOWISKA......................................................................................................................47
VII.
WNIOSKI
Z
ANALIZY
ODDZIAŁYWANIA
PROJEKTU
PROGRAMU
NA ŚRODOWISKO
NATURALNE.............................................................................................................................................49
VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM.................................................................50
IX. WYKORZYSTANE MATERIAŁY..........................................................................................................51
X. SPIS TABEL.........................................................................................................................................52
www.codex.pl
2
I. PODSTAWA PRAWNA
Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Gminy Łobżenica
na lata 2004-2011 został przyjęty 2 grudnia 2004 uchwałą Rady Miejskiej Łobżenicy Nr XXII/130/04.
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Gminy Łobżenica” została sporządzona w celu
określenia aktualnych warunków, wymagań oraz zadań niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony
środowiska. Przyjęty w 2004 roku Program wraz Planem stanowiły integralną całość, natomiast w chwili
obecnej, pomimo bliskiego powiązania stanowić będą dwa odrębne dokumenty. Aktualizacja Programu
Ochrony Środowiska będzie stanowić dokument strategiczny dla przedsięwzięć realizowanych na terenie
gminy Łobżenica. Natomiast aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami zostanie dokonana przez
przyjęcie nowego wspólnego Planu dla Związku Gmin Krajny - skupiającego 9 gmin (8 gmin powiatu
złotowskiego: m.-gm. Złotów, gm. Złotów, gm. Jastrowie, gm. Krajenka, gm. Okonek, gm. Lipka, gm.
Tarnówka, gm. Zakrzewo; oraz 1 gmina powiatu pilskiego: gm. Łobżenica).
Zgodnie z art. 17.1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z
2008r.Dz. U. nr 25 poz. 150 ze zm.) organ wykonawczy gminy w celu realizacji polityki ekologicznej
państwa sporządza gminny program ochrony środowiska, uchwalany przez radę gminy (art. 18.1).
Programy te sporządzane, podobnie jak polityka ekologiczna państwa co 4 lata, powinny określać cele i
priorytety ekologiczne, rodzaj i harmonogram działań proekologicznych oraz środki niezbędne do
osiągnięcia celów, w tym mechanizmy prawno – ekonomiczne i środki finansowe (art. 14).
www.codex.pl
3
II. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU OBJĘTEGO PROGRAMEM
Rys.1. Gmina Łobżenica – podziała administracyjny (www.lobzenica.pl/prezentacja/mapa.html)
2.1. Ogólna charakterystyka gminy
Gmina Łobżenica położona jest w północnej części województwa wielkopolskiego i wchodzi
w skład powiatu pilskiego. Od północnego zachodu graniczy z gminą Złotów (powiat złotowski),
od wschodu – gminami województwa kujawsko-pomorskiego – Więcbork (powiat sępoleński), Sadki
i Mrocza (powiat nakielski), od południa z dwiema gminami powiatu pilskiego – Wysoka i Wyrzysk. Gminę
tworzą 22 sołectwa oraz miasto Łobżenica, w którym znajduje się jej siedziba. Powierzchnia gminy
wynosi 19 068 ha (191 km2). Największy udział mają użytki rolne (70%) z dominującymi gruntami ornymi
(61 %), przy niewielkim udziale łąk (5%) i pastwisk (2,7%) oraz sadów (0,5%); lasy zajmują ok. 20 %,
a nieużytki ok. 2,5 %. Znaczną część powierzchni gminy zajmują wody – 3,3 %, z czego 2,6 % stanowią
wody stojące.
2.2. Ludność
Gmina Łobżenica należy do gmin rolniczo - turystycznych, o rozproszonej sieci osadniczej,
składającej
się
z
36
miejscowości,
tworzących
22
sołectwa.
Obszar
gminy
zamieszkuje
10 102 mieszkańców (stan na 31 grudnia 2006 wg danych z bazy danych regionalnych GUS), z których
www.codex.pl
4
większość stanowią mężczyźni (prawie 51%). Liczba ludności gminy w ostatnich 5 latach zmalała
o 88 osób (1%). Liczba mieszkańców miasta wyniosła 3206 osób (ok. 38%) i zmalała o 3 %
w tym samym okresie przy zachowaniu odwrócenia udziału płci (większość - ponad 51% - stanowią
kobiety). Gęstość zaludnienia wynosi 52,9 osoby/km2.
Tab. 1. Zmiany liczby ludności miasta i gminy Łobżenica
w latach 2001 – 2006 (stan na 31 grudnia wg banku danych regionalnych GUS
oraz z Urzędu Miejskiego Gminy Łobżenica)
Gmina ogółem
osoba
Miasto Łobżenica
osoba
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2008*
10190
10185
10188
10186
10150
10102
10109
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2008*
320
3298
3300
3276
3238
3206
3165
*dane Urzędu Gminy.
2.3. Drogi
Sieć komunikacyjną w granicach gminy tworzą: droga wojewódzka nr 242 Falmierowo – Więcbork na odcinku 15,5 km, drogi powiatowe o łącznej długości 77,852 km i drogi gminne o łącznej
długości 130,281km (wykaz dróg powiatowych i gminnych na ternie gminy zostało przedstawione w
załączniku 1).
Drogę wojewódzką nr 242, przebiegającą przez teren gminy Łobżenica, Zarząd Dróg
Wojewódzkich w 2005 roku badał pod względem natężenia ruchu. Pomiar dotyczący drogi nr 242
odbywał się na dwóch odcinkach od granicy województwa do Łobżenicy oraz od Łobżenicy
do Falmierowa. Wykaz dróg znajdujących się na terenie gminy Łobżenica został przedstawiony w
załączniku nr 1.
Tab. 2. Średni dobowy ruch pojazdów na drogach wojewódzkich przebiegających przez obszar gminy
Łobżenica wg pomiarów z 2005 roku (za Zarządem Dróg Wojewódzkich w Poznaniu)
Nr drogi
Liczna
pojazdów
ogółem/
udział
procento
wy
Badany
odcinek
242
Granica
województwa Łobżenica
242
Łobżenica
Falmierowo
-
Udział poszczególnych rodzajów pojazdów
motocykle
samochody
osobowe,
mikrobusy
lekkie
samochody
ciężarowe
(dostawcze)
ciężarowe
bez
przyczepy
autobusy
z przyczepą
ciągniki
rolnicze
571
15
443
51
14
14
14
20
100%
3
78
9
2
2
2
4
1710
12
1398
150
44
27
43
36
100%
1
82
9
3
2
3
2
Jak wynika z tabeli na terenie gminy dominuje transport lekki, reprezentowany przez samochody
osobowe (78-82% ruchu) oraz dostawcze (9%). Ruch pojazdów ciężkich – ciężarowych i autobusów –
ma niewielki udział (2-4%), przy czym zdecydowanie bardziej obciążony jest odcinek drogi prowadzący
w kierunku Wyrzyska (blisko trzykrotnie wyższy niż na odcinku od granicy województwa), co związane
jest z przewozami osób do pracy oraz szkół (ruch dla samochodów osobowych jest blisko 3,2-krotnie
większy) oraz tranzytową funkcją drogi nr 242, łączącej się z drogą krajową nr 10 . Dla porównania –
www.codex.pl
5
w badaniach przeprowadzonych w 1995 roku, SRD na odcinku Łobżenica - Falmierowo wyniósł
1200 pojazdów na dobę, natomiast na odcinku Łobżenica – granica województwa – 350 pojazdów
na dobę. Wzrost nastąpił na obu odcinkach w porównywalnym stopniu - o 61% i 70 %.
2.4. Działalność gospodarcza
Na 461 podmiotów gospodarczych (wg bazy danych regionalnych GUS zarejestrowane
w rejestrze REGON na koniec 2006 rok) 95 % należało do sektora prywatnego, będąc w większości
(ponad 79%) działalnością osób fizycznych, znaczny udział mają stowarzyszenia i organizacje społeczne
(ok. 5%), 1,3 % stanowiły spółki, a pozostałe to spółdzielnie (ok. 1%).
Największymi podmiotami gospodarczymi na terenie gminy są: PPU,,Skorbud”- branża
budowlana, „Bambino” - produkcja spożywcza, Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Łobżenica, Rolnik Gminna
Spółdzielnia
,,Samopomoc
Chłopska”,
Spółdzielnia
Usług
Rolniczych,
Chemiczno-
Farmaceutyczna Spółdzielnia Pracy ,,Filofarm”, BAJ-Pros Sp. z o.o. - oddział Wiktorówko, Zakład Usług
Leśnych i Transportowych Zulit.
2.5. Rolnictwo
Gmina jest typowym obszarem rolniczym. Wg danych z Powszechnego Spisu Rolnego z 2002
roku na jej terenie działały 953 gospodarstwa rolne, z czego gospodarstwa indywidualne to ponad 99%.
Gospodarstwa indywidualne do 1 ha użytków rolnych stanowiły ok. 35%, do 5 ha - 34%, do 10 ha – 9%,
do 50 ha - 19%, a powyżej 50 ha – ok. 3%. Główne uprawy to mieszanki zbożowe, żyto i pszenżyto
ozime oraz pszenica ozima. W 2008 roku dominować będzie uprawa pszenżyta ozimego, mieszanek
zbożowych jarych oraz jęczmienia jarego. Jeśli chodzi o hodowlę zwierząt dominuje trzoda chlewna,
następnie bydło i drób.
2.6. Zasoby naturalne
Na terenie gminy Łobżenica eksploatowane są następujące złoża naturalne:
Tab. 3. Wykaz i charakterystyka złóż naturalnych, eksploatowanych na terenie gminy Łobżenica.
L.p.
1.
Nazwa - lokalizacja
Kruszki
Kopalina główna
surowce ilaste ceramiki
Kopalina towarzysząca
Podtypy
-
ił
budowlanej
2.
Witrogoszcz
kruszywa naturalne
-
piasek
3.
Piesna I
kruszywa naturalne
-
piasek, piasek ze żwirem
Piesna II
4.
Skic-Kujan
kredy
torfy
kreda jeziorna, torf –
dla celów rolniczych
Źródło: baza systemu MIDAS Państwowego Instytutu Geologicznego.
www.codex.pl
6
2.7. Turystyka i dobra kultury
Gmina Łobżenica stanowi cenny obszar pod względem rozwoju turystyki. Ukształtowanie terenu,
liczne jeziora, na których możliwe jest uprawianie sportów wodnych i rekreacji, bogactwo przyrody
oraz zabytki sprzyjają aktywnemu wypoczynkowi. Na terenie gminy znajduje się 207 obiektów objętych
ochroną wojewódzkiego konserwatora zabytków oraz 370 zewidencjonowanych i rozpoznanych
stanowisk archeologicznych nie ujętych w wykazie, a stanowiących dobro kultury i objętych ochroną
konserwatorską. Do najcenniejszych należą: kościół farny pw. Trójcy Świętej z XV w., kościół
poewangelicki z budowany w 1910 r. oraz Sanktuarium Matki Boskiej Góreckiej z klasztorem
pobernardyńskim z XVII w. w Górce Klasztornej, będące najstarszym sanktuarium maryjnym w Polsce,
a zarazem celem pielgrzymek z całego kraju. W gminie istnieją także dogodne warunki dla wędkarzy
i myśliwych, a nad Jeziorem Ostrowitym do obserwacji m.in. żerujących bobrów, kormoranów i czapli.
Przez obszar gminy biegną szlaki kajakowe na rzekach: Łobżonka i Lubcza, dwa szlaki
turystyczne piesze (nieoznakowane - Łobżenica – Kujan o długości 18 km i Łobżenica - Kujan o długości
13 km) oraz cztery rowerowe:

Liszkowo – Fanianowo – Dębno – Dziunin, stanowiąca fragment Międzynarodowej trasy
rowerowej Euro-Route R -1, która zaczyna się nad kanałem La Manche we Francji i prowadzi
przez Niderlandy, Niemcy oraz Polskę do Kaliningradu w Rosji;

Regionalna trasa rowerowa R - 5 - szlak Pałuk i Krajny, wiążący ze sobą kulturowo-przyrodnicze
ośrodki obu podregionów i zapewnia powiązanie ze sobą międzynarodowych tras rowerowych;

szlak czerwony PL – 7007c (PTTK) o długości 59,4 km z Piły do Złotowa, w granicach gminy
biegnąca przez Górkę Klasztorną i Walentynowo,

trasa opracowana przez Nadleśnictwo Złotów o długości 51 km, w granicach gminy biegnąca
przez Walentynowo i Górkę Klasztorną.
Rozwojowi
turystyki
i
rekreacji
sprzyjają
istniejąca
w
gminie
baza
noclegowa,
w tym gospodarstwa agroturystyczne. Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe koncentrują się w Dźwiersznie
Małym, Luchowie, Trzeboniu i Witrogoszczy. Największe ośrodki znajdują się w Górce Klasztornej,
w Luchowie i w Dźwiersznie Małym (nad Jeziorem Stryjewskim), gdzie istnieje możliwość wynajęcia
kwater prywatnych (zabudowa turystyczna).
Wg danych z bazy danych regionalnych GUS w gminie Łobżenica udziela się średniorocznie
ok. 1000 noclegów, z czego większość (ok. 70%) dotyczy pobytu w ośrodkach kolonijnych, utrzymuje się
także udział korzystających z domków turystycznych. Część turystów nocuje w prywatnych
gospodarstwach agroturystycznych, a liczba ich noclegów sięga 1300 na rok.
www.codex.pl
7
III. ANALIZA STANU I JAKOŚCI ŚRODOWISKA NATURALNEGO NA TERENIE GMINY
ŁOBŻENICA
3.1. Klimat
Wg podziału R. Gumińskiego obszar gminy leży w obrębie nadnoteckiej dzielnicy rolniczo
klimatycznej, mającej charakter przejściowy pomiędzy chłodną dzielnicą pomorską a suchą i dość ciepłą
dzielnica środkową. Średnia temperatura roczna (wg pomiarów dla stacji meteorologicznej w Pile) wynosi
7,1°- 8,7°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnimi temperaturami wahającymi się od 14,5°C
(1979) do 19,3°C (1985), natomiast najzimniejszym luty ze średnią temperaturą wahającą się od -0,5°C
(1979) do -0,3°C (1985).
Wielkość opadów na obszarze gminy jest zmienna, choć jednocześnie dość niska: suma
rocznych opadów najczęściej wynosi poniżej 500 mm na rok, z minimum przypadającym na luty
i maksimum w miesiącach: lipcu, sierpniu,
wrześniu, październiku.
Pokrywa śnieżna zalega
od 38 do 50 dni.
Najczęściej występują wiatry z kierunków zachodnich, pod względem siły przeważają wiatry
średnie ( 2 - 5 m/sek) i umiarkowane( 9,5 - 10 m/sek), najsilniejsze w zimie, a najsłabsze latem.
3.2. Geologia
Gmina Łobżenica położona jest w obrębie jednostki geologiczno-strukturalnej zwanej Antyklorium
Kujawsko-Pomorskie. Cechą charakterystyczną tego rejonu jest brak utworów kredowych i starszego
trzeciorzędu. Od głębokości 2 500 m do 170-200 m ppt zalegają utwory ery mezozoicznej
reprezentowane przez piaskowce i wapienie triasowe i jurajskie. Na powierzchni jurajskiej występują
oligoceńskie mułki i piaski glaukonitowe, a na nich piaski, mułki i iły mioceńskie. Piaski charakteryzują się
znaczną drobnoziarnistością, a mułkom i iłom towarzyszą wkładki węgla brunatnego.
3.3. Geomorfologia
Gmina Łobżenica wg J. Kondrackiego zgodnie z regionalizacją fizyczno-geograficzną Polski
należy do mezoregionu Pojezierze Krajeńskie (314.69), będącego częścią makroregionu Pojezierze
Południowo-Pomorskie (314.6-7), a dalej Podprowincji Pojezierza Południowo-Bałtyckie (314) i prowincji
Niż Środkowoeuropejski (31).
Rzeźba terenu jest urozmaicona, ukształtowana przez lodowiec, z terenami równinnymi, falistymi
i pagórkowatymi, poprzecinanymi licznymi rynnami polodowcowymi i dolinami rzecznymi. Spadek
powierzchni gminy zaznacza się z północy na południe i południowy zachód. Najwyższym punktem
w gminie jest wierzchołek pagórka morenowego w rejonie Kruszek (Brzozowa Góra, 139 m n.p.m.),
natomiast najniższym - punkt zlokalizowany w dolinie Łobżonki w rejonie Kościerzyna Małego
(88 m n.p.m.).
Większość obszaru gminy zajmuje morena denna falista, której powierzchnia, szczególnie
www.codex.pl
8
w rejonie Kruszek i Dźwierszna, urozmaicona jest pagórkami moreny czołowej należącymi do oscylacji
krajeńskiej, stadiału poznańskiego, zlodowacenia bałtyckiego. Formami wklęsłymi w obszarze moreny
dennej są liczne rynny polodowcowe, zagłębienia wytopiskowe i doliny rzeczne Łobżonki i Lubczy.
Północno - zachodnia część gminy położona jest na sandrze Łobżonki (wysokość od 115 m n.p.m.
do ok. 106 m n.p.m. wg osi północ - południe), w który wcina się na głębokość 10 do 20 m dolina
Łobżonki. W gminie Łobżenica występuje także - najlepiej zachowany w rejonie Jeziora Ostrowite fragment ozu zwanego ozem Skic- Górowatki, o łącznej długości 24 km.
3.4. Wody podziemne i powierzchniowe
3.4.1. Wody podziemne na terenie gminy Łobżenica
Wody podziemne na terenie gminy Łobżenica tworzą Główny Zbiornik Wód Podziemnych nr 133
Młotkowo, objęty Obszarem Wysokiej Ochrony (OWO). Zbiornik ma charakter międzymorenowy
i gromadzi wody czwartorzędowe, a ich szacunkowe zasoby dyspozycyjne wynoszą 12 tys. m3/dobę
przy średniej głębokości ujęć wynoszącej 40 m.
W związku z wprowadzeniem w Ramowej Dyrektywie Wodnej pojęcia jednolitych części wód
JCWPd, przez które rozumie się określoną objętość wód podziemnych w obrębie warstwy wodonośnej
lub zespołu
warstw
wodonośnych,
wyznaczono
nowe
jednostki
podziału
wód
podziemnych,
poddawanych badaniom monitoringowym. Przez teren gminy Łobżenica przebiega granica dwóch
jednostek: jednolitej części wód podziemnych JCWPd nr 28 i JCWPd nr 36.
Jakość wód podziemnych
Jakość wód podziemnych GZWP nr 133 w 2004 roku była badana w punkcie w Kijaszkowie
(gm. Wysoka). Wody podziemne zostały zakwalifikowane do IV klasy jakości wód – o niezadowalającej
jakości, przy czym do klasy IV jakości należały wodorowęglany, żelazo i amoniak.
Wody podziemne w ramach JCWPd nr 28 w 2005 roku w punktach znajdujących się najbliżej
obszaru gminy (Krajenka i Skórka, gm. Krajenka – oba w ramach monitoringu regionalnego) zaliczono
do III klasy wód (o zadowalającej jakości) przy wskaźniku żelaza zaliczonym do IV klasy, natomiast
w ramach JCWPd nr 28 – (Liszkowo – w ramach monitoringu krajowego, Kijaszkowo, gm. Wysoka –
w ramach monitoringu regionalnego) do IV klasy wód o niezadowalającej jakości (ze względu
na zawartość wodorowęglanów, żelaza i amoniaku).
3.4.2. Wody powierzchniowe
Do wód powierzchniowych na terenie gminy Łobżenica należą: wody płynące w postaci rzek
i melioracji oraz wody stojące w postaci jezior, stawów i zbiorników retencyjnych.
www.codex.pl
9
Rys. 2. Sieć hydrograficzna gminy Łobżenica (www.lobzenica.pl/turystyka/natura.html)
3.4.2.1. Cieki
Głównymi ciekami gminy są rzeki Łobżonka, Lubcza i Skicka Struga (Kocunia). Łobżonka jest
prawobrzeżnym dopływem Noteci, do której uchodzi w 168,5 km. Całkowita długość rzeki wynosi
71,8 km, z czego w graniach gminy Łobżenica 15,486 km, a wody spływają do niej ze zlewni
o powierzchni 986,2 km2. Lubcza ma długość 26,9 km (w granicach gminy – 14,57 km) i stanowi
lewobrzeżny dopływ Łobżonki w 25,8 km jej biegu, odprowadzając wody z powierzchni 206,1 km2.
Lubcza przepływa przez jeziora Stryjewo i Liszkowskie, co wpływa wyrównująco na wielkość jej stanów
i przepływów w ciągu roku. Wody Lubczy zasila Lubawka, bifurkująca punktowo na południowy wschód
od miejscowości Liszkowo, która w środkowym biegu prowadzi wody jedynie okresowo. Skicka Struga
(zwana także Kocunią) w granicach gminy ma długość 4,13 km, jest dopływem Głomii i odprowadza wody
z 7,4 % obszaru gminy tj. 0,1412 km2. Zlewnie wszystkich rzek mają charakter rolniczy, co sprzyja
obciążaniu rzek spływami obszarowymi z gruntów rolnych. Rzeka Lubcza oraz Lubawka są także
odbiornikami oczyszczonych ścieków z oczyszczalni ścieków funkcjonujących na terenie gminy.
Zagrożenie powodziowe na terenie gminy Łobżenica nie występuje. Stabilizacji wód na rzece
Łobżonka służą dwa jazy w miejscowościach: Witrogrosz i Łobżenica.
W 2004 roku rzeka Łobżonka została objęta badaniami w ramach monitoringu diagnostycznego
wód powierzchniowych na całej długości, a wody jej zaliczono do klasy III – wód o zadowalającej jakości,
przy czym podwyższone – na granicy III i IV klasy są zawartości materii organicznej oraz substancji
biogennych, w tym azotu, natomiast IV klasie odpowiadał stan sanitarny. Rzeka została zakwalifikowana
przez RZGW - zgodnie z ustawą Prawo wodne - do wód powierzchniowych przeznaczonych
do bytowania ryb karpiowatych w warunkach naturalnych oraz umożliwiających ich migrację. W 2005
roku jakość wód Łobżonki w górnym i ujściowym odcinku utrzymała III klasę jakości wód, natomiast
odcinek środkowy został zakwalifikowany do IV klasy (wód o niezadowalającej jakości), przy czym
www.codex.pl
10
na całym biegu rzeki wskaźniki barwy i ChZT – Cr odpowiadały IV klasie. W 2006 roku Łobżonka
utrzymała stwierdzone klasy jakości wód na poszczególnych odcinkach.
Tab. 4. Jakość wód Łobżonki dla poszczególnych stanowisk pomiarowych w 2005 roku.
Punkt
pomiarowy
Kilometr
biegu rzeki
[km]
Udział wskaźników w poszczególnych klasach [%]
I
II
III
IV
V
Klasyfikacja
ogólna
Dorotowo
48,0
52,9
19,6
21,6
5,9
0,0
III
Szczerbin
27,3
49,0
13,7
25,5
11,8
0,0
IV
Wyrzysk
13,1
49,0
21,6
17,6
11,8
0,0
IV
Osiek –
ujście
do Noteci
5,1
49,0
15,7
25,5
9,8
0,0
III
Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w 2005, Biblioteka monitoringu środowiska, WIOŚ, 2005.
Lubcza była badana w 2005 roku w odcinku ujściowym i zaliczona do III klasy jakości wód
przy wskaźnikach odpowiadających klasie IV - barwa, tlen rozpuszczony, ChZT chromianowe
i manganowe oraz chlorofilu. W 2006 roku otrzymała klasę V.
Na jakość rzek na obszarze gminy wpływ mają spływy obszarowe oraz bezpośrednie zrzuty
ścieków z zabudowy mieszkaniowej i rekreacyjnej, w tym z terenu Łobżenicy, skąd jedynie część
oczyszczana jest w oczyszczalni Spółdzielni Mieszkaniowej i Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej.
3.4.2.2. Zbiorniki wodne
Głównymi zbiornikami wód powierzchniowych na terenie gminy Łobżenica są jeziora - w gminie
znajdują się 26 zbiorników o powierzchni powyżej 1 ha, których łączna powierzchnia wynosi ok. 440 ha
(za Atlasem jezior województwa pilskiego, Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych, stan
na 10 kwietnia 2008):

Oleskie (22,03 ha),

Czarne Wielkie (6,09 ha),

Czarne Małe (3,12 ha),

Słomianek (Słomionek) (8,95 ha),

Stryjewskie (170 ha - 76,83 ha w granicach gminy),

Cieślika (2,64 ha),

Liszkowskie (22,84 ha),

Luchowskie (32,63 ha),

Króla (13,61 ha),

Popówek (3,11 ha),

Kozłowskiego (5,08 ha),

Luchowskie Małe (2,27 ha),

Żabinek (1,36 ha),

Moczadła (23,5 ha),

Piesno Małe (7,97 ha),
www.codex.pl
11

Czarne (7,82 ha),

Topolskie (32,48 ha),

Trzebońskie Duże (32,10 ha),

Trzebońskie Małe (6,32 ha),

Wielkie - Sławianowskie (277,0 ha – 76 ha w granicach gminy),

Ostrowite (59,97 ha – 18,97 ha w granicach gminy),

Młyński Staw (24,84 ha) – zbiornik zaporowy na Łobżonce,

Długie (31,57 ha),

Hajze (6,41 ha);

Huzara (1,12 ha);

Wilczyńskiego (2,68 ha).
Większość jezior objęta jest dzierżawą i prowadzona jest na nich gospodarka rybacka.
Jezioro Stryjewskie badane było w 2004 roku w ramach monitoringu regionalnego. Jego wody
zostały zaklasyfikowane do III jakości wód, natomiast pod względem podatności na degradację jezioro
zaliczono do II kategorii. Klasę i kategorie jezioro utrzymało w 2006 roku. Na jakość wód jeziora
zdecydowany
wpływ
ma
niski
stopień
skanalizowania
okolicznych
zabudowań
mieszkalnych
i rekreacyjnych przy wysokim uzbrojeniu terenu w sieć wodociągową oraz spływy obszarowe z rolniczej
zlewni.
Oprócz Jeziora Stryjewskiego w latach 1999-2006 badaniu poddano Ostrowite, Wielkie
(Sławianowskie). Jez. Wielkie, podobnie jak Stryjewskie zaliczono do III klasy jakości wód i II kategorii
podatności na degradację, natomiast Ostrowite oceniono jako pozaklasowe i poza kategorią.
Obok zbiorników naturalnych na terenie gminy znajdują się zbiorniki sztuczne, powstałe w wyniku
piętrzenia wód rzeki Łobżonki, przepływającej przez gminę: w Witrogoszczy - Młyński Staw o powierzchni
24,84 ha oraz w Łobżenicy - staw przy byłym młynie gospodarczym – o powierzchni 2,05 ha. Staw rybny
o powierzchni 2,6 ha znajduje się także na gruntach wsi Witrogoszcz Kolonia. Również część jezior
objętych jest gospodarka rybacką, prowadzoną przez Gospodarstwo Rybackie Złotów, Grzegorz
Ciosański.
3.4.3. Infrastruktura
Pobór wody
Gmina jest w dużej mierze zwodociągowana. Pobór wody na terenie gminy odbywa się z 12 ujęć.
Przy każdym z ujęć funkcjonuje stacja uzdatniania wody. Procesy uzdatniania polegają na odżelazianiu
(w przypadku części SUW także odmanganianiu), oczyszczaniu na filtrach pospiesznych i chlorowaniu.
Ujęcia wykorzystują głównie zasoby czwartorzędowe śródglinowe lub zalegające pod glinami zwałowymi
w przewarstwieniach piaszczysto-żwirowych plejstoceńskich. Wodonośne warstwy czwartorzędowe
występują najczęściej na głębokości 30-40 m ppt. Wody trzeciorzędowe występują natomiast
na głębokości poniżej 100 m ppt.
www.codex.pl
12
Tab. 5. Wykaz i charakterystyka ujęć wód podziemnych oraz stacji uzdatnia na terenie gminy Łobżenica
Miejscowość
Zarządzający
Użytkownicy
Liczba studni
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Łobżenica,
Rataje, Luchowo,
Witrogoszcz,
Chlebno,
Liszkowo,
Trzeboń, Górka
Osada
2
Dźwierszno
Wielkie
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Dźwierszno
Wielkie,
Dźwierszno Małe,
Izdebki,
Topola,
Gródek Krajeński,
Klarynowo
(gm. Więcbork)
Szczerbin
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Szczerbin,
Kościerzyn Mały
1
Dziegciarnia
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Dziegciarnia,
Jeziorki
Zabartowskie
(gm. Mrocza)
Wiktorówko
Zakład Gospodarki
Komunalnej i
Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
Kunowo
Zasoby
ujęcia
[m3/h/
m3/d]
Głębokość
studni
[m]
Długość sieci/
liczba
przyłączy
do budynków
Q=26/1440
Q=30/1368
126,0
103,0
34,7km
973 szt.
2
Q=24
(1
Q=79/1896
do likwidacji)
141,0
22,9 km
229 szt.
Q=23/552
112,5
10,3 km
59 szt.
1
Q=16/384
26,0
1,6 km
21 szt.
Wiktorówko,
Kruszki,
Piesno,
Walentynowo,
Kunowo
1
Q=43/1032
130,0
26,2 km
201 szt.
Agro-Centrum
Sp. jawna
Kunowo
1
Q=15/360
36,0
0,4 km
16 szt.
DSP Dębno
Dom Pomocy
Społecznej Dębno
DSP Dębno
2
Q=12/288
Q=12/288
25,0
40,0
0,2 km
DSP Chlebno
Dom Pomocy
Społecznej Chlebno
DSP Chlebno
2
Q=12/288
Q=12/288
34,0
34,0
0,1 km
OSM
Łobżenica
Okręgowa
Spółdzielnia
Mleczarska
Łobżenica
OSM Łobżenica
2
Q=30/720
Q=30/720
38,0
46,0
0,1 km
PHZiN Dębno
Przedsiębiorstwo
PHZiN Dębno,
Hodowli Zarodowej i Dębno,
Nasiennictwa Dębno Fanianowo
2
Q=22/528
Q=18/432
110,0
47,0
7,7 km
52 szt.
PHZiN Dziunin
Przedsiębiorstwo
PHZiN Dziunin,
Hodowli Zarodowej i
Dziunin
Nasiennictwa Dębno
1
Q=17/408
42,0
0,2 km
8 szt.
PHZiN
Ferdynandowo
Przedsiębiorstwo
PHZiN
Hodowli Zarodowej i Ferdynandowo
Nasiennictwa Dębno Ferdynandowo
2
Q=11/264
Q=14/336
42,0
48,0
0,3 km
10 szt.
Dla ujęć wyznaczono jedynie strefę ochrony bezpośredniej o promieniu 10 m od studni.
www.codex.pl
13
Tab. 6. Parametry ujęć wód podziemnych oraz stacji uzdatnia na terenie gminy Łobżenica
wg pozwoleń wodnoprawnych
Zasoby eksploatacyjne
Nazwa ujęcia/
Stacja uzdatniania wody
[m3/h]
przy
depresji
[m]
Łobżenica, ul. Wyrzyska 27a
260
235
Dźwierszno Wielkie
Pozwolenie na pobór
wody w ilości
Sposób uzdatniania
wody
Qmax d
[m3/d]
Qmax h
[m3/h]
8,0
20,3
1200
70
Koagulacja
79
4,0
160
25
Koagulacja
Szczerbin
23
5,2
150
23
odmanganianie
Dziegciarnia
34
3,0
48
10
odmanganianie
Wiktorówko
43
22,0
214
22,3
Koagulacja
Część sieci wodociągowej, prowadzącej wodę do odbiorców, jest zbudowana z rur cementowoazbestowych o łącznej długości ok. 12 km (w miejscowościach Łobżenica, Witrogoszcz, Dźwierszno
Wiktorówko, Szczerbin). Pozostałe odcinki zbudowane są z żeliwa.
Wg danych z bazy danych regionalnych GUS (za rok 2006) na terenie gminy Łobżenica
rozdzielcza sieć wodociągowa liczyła łącznie 121,0 km przy 1491 przyłączach prowadzących
do budynków mieszkalnych i zbiorowego zamieszkania. Łącznie 2356 gospodarstwom domowym
zamieszkanych przez 7716 osób (z czego w mieście 3056 osób – 39.6%) dostarczono 264,7 m3 wody.
W 2007 roku rozdzielcza sieć wodociągowa liczyła łącznie 125,3 km przy 1509 przyłączach. Stopień
zwodociągowania gminy wynosi 88%.
Oczyszczanie ścieków
Na terenie gminy Łobżenica jedynie część posesji podłączonych do sieci wodociągowej
odprowadza ścieki sposób zorganizowany – do sieci kanalizacyjnej bądź do zbiorników bezodpływowych
czy też jest wyposażona we własne oczyszczalnie przydomowe. Sieć kanalizacji sanitarnej stanowi
uzbrojenie terenu w miejscowościach: Dębno, Łobżenica i Witrogoszcz. Ścieki zebrane siecią poddawane
są oczyszczaniu w oczyszczalniach w wymienionych miejscowościach.
Wg danych z bazy danych regionalnych GUS (za rok 2006) na terenie gminy Łobżenica
rozdzielcza sieć kanalizacji sanitarnej liczyła łącznie 20,5 km przy 349 przyłączach prowadzących
do budynków
mieszkalnych
i
zbiorowego
zamieszkania.
Łącznie
z
gospodarstw
domowych
zamieszkanych przez 2021 osób (z czego w mieście 540 – 26,7%) odprowadzono 84,4 m 3 ścieków.
W 2007 roku długość sieci kanalizacyjnej w gminie wyniosła 20,5 km, co daje stopień skanalizowania
gminy wynoszący 35%. Sieć obsługuje 353 gospodarstwa domowe.
Oczyszczalnia w Dębnie obsługuje mieszkańców Dębna, Dziunina i Dębionka, oczyszczalnia
w Liszkowie – Łobżenicy, Liszkowa, Luchowa, Rataj, Szczerbina i Kościerzyna Małego, pozostałe dwie
instalacje – mieszkańców miejscowości, w których się znajdują.
www.codex.pl
14
Tab. 7. Wykaz i charakterystyka oczyszczalni ścieków komunalnych
funkcjonujących na terenie gminy Łobżenica (dane za lata 2004-2007)
Nazwa
i lokalizacja
Rodzaj
oczyszczalni
Przepustowość Równoważna
Liczba
Ścieki
oczyszczalni
liczba
obsługiwanych oczyszczone/
mieszkańców mieszkańców w tym ścieki
dowożone
[m3/d]
Dębno
180
mechanicznobiologiczna
Witrogoszcz
Liszkowo
Lubcza
750
ścieków
385
1666
Liszkowo
jest
tys. m3/rok
osób
820
83,8
Oczyszczalnia
[RLM]
osady wytworzone/
wykorzystane
do rekultywacji,
w tym na cele rolne/
składowane
na terenie oczyszczalni
[Mg]
800
27/-
9
800
26/-
10
800
26/-
10
803
24/-
9
255
4/-
3
255
4/2
2
255
4/2
2
255
4/2
2
570
25/11
16
770
35/13
11
820
54/-
21
1545
60/-
22
instalacją
mechaniczno-biologiczną,
przekazaną
do eksploatacji w 2002 roku. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Lubcza (zlewnia Noteci).
Oczyszczalnia obsługuje miejscowość Liszkowo. Do oczyszczalni rurociągiem tłocznym trafiają także
ścieki z punktu zlewnego w Łobżenicy. Oczyszczalnia przyjmuje wyłącznie ścieki komunalne.
Przepustowość wynosi 750 m3/d przy ilości dopływających ścieków: 18,0 m3/d w porze bezopadowej,
23,0 m3/d – w porze opadowej. Przy oczyszczalni funkcjonuje stacja zlewna, która w 2007 roku przyjęła
ok. 19 % wszystkich ścieków, poddanych oczyszczaniu w instalacji.
Oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna w Dębnie została przekazana do eksploatacji
w 1999 roku.
Odbiornikiem
oczyszczonych
ścieków
jest
rzeka
Lubawka
(zlewnia
Noteci).
Na oczyszczalnię dopływają wyłącznie ścieki komunalne z dwóch miejscowości: Dębno (od 99%
mieszkańców) i Dziunin (87 % mieszkańców). Przepustowość oczyszczalni wynosi 180 m3/d, a średnia
ilość dopływających ścieków do oczyszczalni w czasie pogody bezopadowej 70 m3/d, a w czasie opadów
91 m3/d.
Oczyszczalnia mechaniczno – biologiczna ścieków w Witrogoszczy została przekazana
do eksploatacji w 1999 roku. Odbiornikiem oczyszczonych ścieków jest rzeka Lubcza (zlewnia Noteci).
Na oczyszczalnię dopływają tylko ścieki komunalne z m. Witrogoszcz. Przepustowość oczyszczalni
wynosi 83,8 m3/d, a średnia ilość dopływających ścieków do oczyszczalni w czasie pogody bezopadowej
18 m3/d, a w czasie opadów 22 m3/d.
www.codex.pl
15
Tab. 8. Dozwolona wielkość emisji ścieków oczyszczonych,
powstających w oczyszczalniach na terenie gminy Łobżenica
Nazwa
Odbiornik
i lokalizacja
oczyszczalni
Użytkownik
Q śr. dobowe
[m3/d]
Q maks. dobowe
[m3/d
O roczne
[m3/r]
Dębno
Lubcza
w km 6+600
Zakład Gospodarki
Komunalnej
i Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
65,8
180
75700
Witrogoszcz
Rów
melioracyjny,
dopływ Lubczy
w km 11+380
Zakład Gospodarki
Komunalnej
i Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
11
83,8
30000
Liszkowo
Lubcza
w km 5+869
Zakład Gospodarki
Komunalnej
i Mieszkaniowej
Łobżenica, ul.
Wyrzyska 27a
202,7
250
91250
Oprócz oczyszczalni ścieków komunalnych na terenie miasta działa oczyszczalnia mechanicznobiologiczna przy Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej. Instalacja wyposażona jest w osadnik piasku,
tłuszczownik, zbiornik uśredniający z napowietrzaniem ścieków oraz przepompownię, tłoczącą wstępnie
oczyszczone ścieki do oczyszczalni korzeniowej, położonej przy rzece Łobżonce. Oczyszczalnię
biologiczną stanowi poletko o powierzchni 0,35 ha obsadzone roślinami trzcinowatymi. Wydajność
oczyszczalni wynosi 150 m3/d.
W mieście Łobżenica funkcjonuje także kanalizacja deszczowa, odprowadzająca wody opadowe
do cieków oraz rzeki Łobżonki.
Aglomeracja Łobżenica
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) powstał w celu wypełnienia
zobowiązań Rzeczypospolitej Polskiej w części dotyczącej dyrektywy 91/271/EWG w sprawie
oczyszczania ścieków komunalnych przyjętych w Traktacie Akcesyjnym Polski do Unii Europejskiej.
Program został zatwierdzony przez Rząd RP w dniu 16 grudnia 2003 r. Stanowi on plan inwestycyjny
w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, jaki musi zostać zrealizowany przez Polskę, aby osiągnąć
wymagane efekty ekologiczne.
30 maja 2005 została przyjęta pierwsza Aktualizacja KPOŚK jako realizacja obowiązku,
wynikającego z ustawy z dnia 18 lipca 2001 roku Prawo wodne, nałożonego na Ministra Środowiska,
a polegającego na okresowej aktualizacji zapisów KPOŚK, nie rzadziej jednak niż raz na dwa lata.
Kolejna aktualizacja wywołana została w 2007 roku. W wyniku aktualizacji KPOŚK sporządza się wykaz
niezbędnych przedsięwzięć w zakresie wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej
i oczyszczalnie ścieków do końca 2010 r., 2013 r. i 2015 r.
W momencie sporządzania aktualizacji POŚ Gminy Łobżenica dostępny był projekt KPOŚK 2008
(dostępny na stronie internetowej Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej). Projekt podzielił zgłoszone
aglomeracje na mogące obiegać się o dofinansowanie oraz na takie, które ze względu na brak
www.codex.pl
16
możliwości osiągnięcia efektu ekologicznego (usuwanie 85% RLM w aglomeracjach < 10 000 RLM
do końca 2015 r.) bądź zbyt wysoki koszt amortyzacji systemu kanalizacyjnego w przeliczeniu
na 1 mieszkańca (powyżej 3750 zł) nie zostaną objęte dofinansowaniem. Dane w projekcie oparte są
na sprawozdaniach z realizacji KPOŚK za 2006 rok.
Część terenu gminy Łobżenica stanowi obszar aglomeracji PLWI180N Witrogoszcz.
Aglomeracja należy do regionu wodnego Odry, w skład którego wchodzi dorzecze Warty. Aglomeracja
została ustanowiona zarządzeniem wojewody nr 53/06, wg którego aglomeracja liczy 2300 RLM,
a rzeczywistych mieszkańców – 2247 osób. Z sieci korzystało w 2006 roku 255 osób (na podstawie
Aktualizacji KRAJOWEGO PROGRAMU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH – projekt z 1.01.2009r. ).
Liczba ta w latach 2010, 2013, 2015 nie zmieni się. Aglomeracja zaliczona została do wyłączonych z
dofinansowania ze względu na nieosiągnięcie efektu ekologicznego.
Część terenu gminy Łobżenica stanowi obszar aglomeracji PLWI084 Łobżenica. Aglomeracja
należy do regionu wodnego Odry, w skład którego wchodzi dorzecze Warty. Aglomeracja została
ustanowiona zarządzeniem wojewody nr 73/06, wg którego aglomeracja liczy 7000 RLM, a rzeczywistych
mieszkańców – 6974 osób. Z sieci korzystało w 2006 roku 1300 osób (na podstawie
Aktualizacji
KRAJOWEGO PROGRAMU OCZYSZCZANIA ŚCIEKÓW KOMUNALNYCH – projekt z 1.01.2009r.). Liczba ta w
2010 roku wyniesie 5050, w 2013 - 8150, a w 2015 – 9950 (łącznie przyrost o 6650 osób – ponad
pięciokrotny). Aglomeracja zaliczona została do wyłączonych z dofinansowania ze względu na zbyt
wysoki koszt amortyzacji systemu kanalizacyjnego w przeliczeniu na 1 mieszkańca.
Tab. 8a. Dane charakterystyczne aglomeracji
Lp.
Wyszczególnienie
Cecha
DANE OGÓLNE
1
nr identyfikacyjny aglomeracji
PLWI084
PLWI180N
2
nazwa aglomeracji
Łobżenica
Witrogoszcz
3
dorzecze
Odra
Odra
4
rejon wodny
WT - Region Warty
WT - Region Warty
5
Gmina wiodąca w aglomeracji
Łobżenica
Łobżenica
6
RLM aglomeracji zgodnie z rozporządzeniem
ustanawiającym aglomerację
7000
2300
7
liczba rzeczywistych mieszkańców w aglomeracji (stan
na dzień 31.12.2006r.)
6974
2247
8
symbol grupy aglomeracji (grupa aglomeracji)
3 - (2000 ÷ 15000 RLM)
3- (2000 ÷ 15000 RLM)
SYSTEM KANALIZACJI
1
stan mieszkańców skanalizowanych w 2015r.
6974
110
2
% mieszkańców skanalizowanych w 2015r.
100 %
4,9 %
3
długość sieci planowana do budowy (km)
86 km
0
www.codex.pl
17
4
długość sieci planowana do modernizacji (km)
74 km
0
OCZYSZCZALNIA ŚCIEKÓW
1
nr identyfikacyjny oczyszczalni
PLWI0840
PLWI1800N
2
nazwa oczyszczalni
Liszkowo
Witrogoszcz
3
przepustowość istniejącej oczyszczalni
500 m3/d
83 m3/d
4
wydajność istniejącej oczyszczalni w RLM
3333
553
B
B
5
rodzaj istniejącej oczyszczalni
(oczyszczalnia biologiczna
spełniająca standardy
odprowadzanych ścieków dla odprowadzanych ścieków dla
aglomeracji < 15000 RLM)
6
ładunek RLM doprowadzany do oczyszczalni
7000
163
7
% RLM aglomeracji doprowadzonych do oczyszczalni
100 %
7,1 %
B
B
8
rodzaj planowanej oczyszczalni
odprowadzanych ścieków dla odprowadzanych ścieków dla
RM
(istniejąca oczyszczalnia
ścieków wymaga rozbudowy
ze względu na
przepustowość wraz z
jednoczesną modernizacją
lub rozbudową części
obiektów)
9
rodzaj inwestycji
10
planowana przepustowość
1250 m3/d
83 m3/d
11
planowana wydajność oczyszczalni w RLM
8000
1038
12
% RLM aglomeracji możliwy do obsługi przez
oczyszczalnie ścieków
114,3 %
45,1 %
2015 r.
-
termin osiągnięcia efektu ekologicznego w zakresie
oczyszczania ścieków w aglomeracji wg Planu
13
Implementacyjnego dyrektywy Rady 91/271/EWG / wg.
propozycji gminy
-
14
termin osiągnięcia efektu ekologicznego w zakresie
gospodarki osadowej
2015 r.
-
15
ilość suchej masy osadów powstających na
oczyszczalni w kg s.m./d
314 kg s.m./d
21 kg s.m./d
NAKŁADY INWESTYCYJNE PLANOWANE DO 2015 R.
1
na sieci kanalizacyjne
63 000 tys. zł
0
2
na oczyszczalnię ścieków wraz z przeróbką osadu
3 500 tys. zł
0
www.codex.pl
18
3
na zagospodarowanie osadu
1 600 tys. zł
0
Źródło: Projekt KPOŚK z dnia 01.01.2009r.
W załączniku nr 2 przedstawiono aglomeracje na terenie Gminy Łobżenica.
Melioracje
Uzupełnieniem wód płynących są rowy szczegółowe łącznie mierzące 169,3 km i odwadniające
tereny łąk i mokradeł, w dolinach rzecznych i rynnach jeziornych oraz tereny rolne o płytko zalegającym
zwierciadle wód gruntowych. Na terenie gminy Łobżenica obszar zmeliorowany zajmuje łącznie 2723 ha
(ok. 14,3% powierzchni gminy). Budowle wodne na terenie gminy to przede wszystkim przepusty, mostki
i brody w liczbie 249 szt. Na ciekach (rzeka Łobżonka) znajdują się także 2 jazy piętrzące
oraz 1 przepławka dla ryb. Na rzece posadowione są także dwie elektrownie wodne, z których
eksploatowana jest MEW w Witrogoszczu.
Wg danych WZMiUW w Pile ok. 253 ha w dolinie Łobżonki i ok. 170 ha w dolinie Lubczy stanowi
tereny zalewowe (łącznie na terenie gminy Łobżenica 423 ha).
3.5. Gleby
Dominującymi glebami na terenie gminy Łobżenica są gleby strefowe brunatne, brunatne
wyługowane i płowe, bielice i rdzawe. Mniejszy udział mają gleby między strefowe – czarne ziemie
właściwe i zdegradowane oraz torfowe i murszowate (występujące na terenach bagiennych
i pobagiennych).
Udział poszczególnych klas bonitacji i kompleksów glebowych na terenie gminy Łobżenica
(za Agrochemiczne badania gleb Wielkopolski w latach 2000-2004, Biblioteka Monitoringu Środowiska,
Poznań 2005) przedstawiają poniższe tabele.
Tab. 9. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica - klasy bonitacyjne
Jednostka
administracyjna
Udział poszczególnych klas bonitacyjnych gruntów ornych
na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica
klasa
I
II
IIIa
IIIb
IVa
IVb
V
VI
VI RZ
Powiat pilski
%
0
0
7
19
32
19
16
6
1
Gmina Łobżenica
%
0
0
8
22
40
19
9
2
2
Jak wynika z zestawienia jakości gleb na terenie powiatu i gminy Łobżenica, udział
poszczególnych klas w gminie jest korzystniejszy (wyższy odsetek klas do IV – dla powiatu wskaźnik
udziału wynosi 26 %, natomiast dla gminy Łobżenica – 30%). Dominuje klasa IVa, III i IV. Korzystnie
wypada również porównanie pomiędzy powiatem i gminą pod względem udziału kompleksów pszennego
i żytniego bardzo dobrych i dobrych. Potwierdza to także wysoka wartość ogólnego wskaźnika jakości
rolniczej przestrzeni produkcyjnej, który dla gminy Łobżenica wynosi 69,7 pkt.
www.codex.pl
19
Tab. 9a. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica - kompleksy przydatności rolniczej
Jednostka
administracyjna
Udział poszczególnych kompleksów przydatności rolniczej gruntów ornych
klas
a
1
2
3
4
5
6
7
8
9
Powiat pilski
%
0
7
3
34
27
18
7
2
2
Gmina Łobżenica
%
0
7
1
26
44
17
2
2
1
Monitoring gleb na terenie gminy
W latach 2000-2004 na terenie województwa wielkopolskiego prowadzono badania gleb
pod kątem odczynu i potrzeba wapnowania. W powiecie pilskim badania przeprowadzono na obszarze
ponad 15,6 tys. ha (z czego w granicach gminy Łobżenica na ponad 2,8 tys. ha), gdzie pobrano prawie
4 tys. prób gleby (w gminie – ponad 700). Udział gleb obojętnych i zasadowych na terenie gminy był
wyższy o ok. 4 % od powiatu ogółem, o prawie 4% mniejszy jest także udział gleb wymagających
wapnowania. Wyniki te zestawiono w tabeli z najnowszymi wynikami badań, prowadzonych w okresie
od 1 stycznia 2007 do 2 kwietnia 2008 przez Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą w Szczecinie.
Tab. 9b. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica - odczyn gleb i potrzeby wapnowania
Udział poszczególnych gleb wg odczynu gleb i potrzeb wapnowania
odczyn gleb
potrzeby wapnowania
Jednostka
administracyjna
bardzo
kwaśne
kwaśne
lekko
kwaśne
obojętne
zasadowe
konieczne
potrzebne
Powiat pilski
17,7
25,2
29,4
18,7
9,0
25,7
13,8
14,4
15,9
30,2
Gmina Łobżenica
19.6
22,0
27,0
21,1
10,4
27,0
12,9
13,0
12,8
34,3
Gmina Łobżenica
18
28
33
15
6
26
15
15
17
27
wskazane ograniczone
zbędne
Z porównania wynika, że jakość gleb na terenie gminy pogorszyła się, czego wskaźnikiem jest
znaczne zmniejszenie udziału gleb obojętnych i zasadowych - o 6%, a także niewymagających
wapnowania – o ponad 7%.
W latach 2000-2004 oraz w 2007-2008 gleby badano także pod względem zawartości fosforu,
potasu i magnezu.
Tab. 9c. Porównanie jakości gruntów ornych
na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica – zawartość mikroelementów
Zawartość fosforu [%]
średnia wysoka
Zawartość potasu [%]
bardzo bardzo
wysoka niska
niska
średnia wysoka
Zawartość magnezu [%]
Jednostka
administracyjna
bardzo
niska
niska
bardzo bardzo
wysoka niska
niska
średnia wysoka
bardzo
wysoka
Powiat
pilski
11,4
36,2
25,6
13,7
13,1
28,2
38,1
23,8
5,4
4,5
27,6
33,5
20,8
9,3
8,8
Gmina
Łobżenica
26,4
32,9
20,0
11,3
9,4
48,2
33,9
13,5
2,6
1,8
40,4
33,0
14,2
6,5
5,8
*Gmina
7
20
21
21
31
29
31
26
8
5
32
20
28
13
7
www.codex.pl
20
Łobżenica
*badania z lat 2007-2008.
Zawartość mikroelementów jest zróżnicowana: gleby najbardziej zasobne są w fosfor (20,7%),
następnie w magnez (12,3%) i potas (4,4%), jednak są one uboższe niż gleby powiatu ogółem
(o ok. 6%). Badania z lat 2007-2008 wskazują na poprawę zasobności gleb, szczególnie w zakresie
fosforu.
Na terenie gminy Łobżenica nie prowadzono pomiarów w ramach regionalnego monitoringu gleb
przez WIOŚ w Poznaniu.
3.6. Powietrze atmosferyczne
3.6.1. Ocena jakości powietrza atmosferycznego
Ocenę jakości powietrza atmosferycznego została przeprowadzona przez WIOŚ w Poznaniu. Uwzględnia
ona kryteria ustanowione ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu na ochronę roślin.
Na terenie województwa wielkopolskiego ocenę jakości powietrza wykonuje się w odniesieniu do układu
stref zaprojektowanych na potrzeby monitoringu, oceny i zarządzania jakością powietrza pod kątem
wymagań dyrektywy 2004/107/WE w sprawie arsenu, kadmu, rtęci, niklu i wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych w otaczającym powietrzu. Proces transpozycji dyrektywy do prawa
polskiego został zakończony do końca roku 2006. Do tego czasu istniał także stary podział na strefy – w
Wielkopolsce wyodrębniono 35 stref – obszarowo odpowiadających powierzchni powiatu (31 powiatów i 4
miasta na prawach powiatu) . Od roku 2007 istniej nowy układ – 14 stref.
Gmina Łobżenica przed rokiem 2007 należąca do strefy powiatu pilskiego obecnie znajduje się w strefie
pilsko – złotowskiej. Strefę tę tworzą powiaty złotowski i pilski.
Ocenę jakości powietrza za 2007r. wykonano w odniesieniu do nowego układu stref oraz zmienionych
poziomów substancji w oparciu o Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 3.03.2008r. w sprawie
poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz. U. z 2008r. nr 47 poz. 281), Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 6.03.2008r. w sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz. U.
z 2008r. nr 52 poz. 310).
Wynikiem oceny, zarówno pod kątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i kryteriów dla ochrony roślin
dla wszystkich substancji podlegających ocenie, powinno być zaliczenie strefy do jednej z poniższych
klas:
–
klasy A – jeżeli stężenia zanieczyszczenia na terenie strefy nie przekraczają odpowiednio poziomów
dopuszczalnych, poziomów docelowych, poziomów celów długoterminowych;
–
klasy B – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne
lecz nie przekraczające poziomów dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji
–
klasy C – jeżeli stężenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji, w przypadku gdy margines tolerancji nie jest określony – poziomy
www.codex.pl
21
dopuszczalne, poziomy docelowe, poziomy celów długoterminowych.
Wyniki klasyfikacji strefy pilsko - złotowskiej przedstawiają się następująco (na podstawie danych
z Raportu o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2007; WIOŚ):
1. pod kątem ochrony zdrowia:
•
dla zanieczyszczeń: SO2, NO2, kadm, arsen, nikiel, BaP, Pb, C6H6, CO – klasa A
•
dla zanieczyszczeń: PM10, O3 – klasa C
2. pod kątem ochrony roślin:
•
dla zanieczyszczeń: SO2, NOX - klasa A
•
dla zanieczyszczeń: O3 – klasa C
Poniżej przedstawiono klasyfikację stref w latach 2004 – 2007 pod katem ochrony zdrowia oraz roślin,
jakie przeprowadził Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska.
Tab. 9d. Klasy wynikowe dla poszczególnych zanieczyszczeń
dla obszaru całej strefy pilsko-złotowskiej/ pilskiej i złotowskiej w latach 2004-2007
Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy
Rok
2007
2006
2005
2004
Strefa
Ochrona zdrowia
Ochrona roślin
SO2
NO2
PM10
Pb
benzen
CO
O3
SO2
NOX
O3
pilsko - złotowska
A
A
C
A
A
A
A
A
A
C
pilska
A
A
C
A
A
A
A
A
A
C
złotowska
A
A
A
A
A
A
A
A
A
C
pilska
A
A
C
A
A
A
A
A
A
A
złotowska
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
pilska
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
złotowska
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Źródło: WIOŚ, Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce 2004, 2004, 2006, 2007r.
Zaliczenie strefy do klasy C dla danego zanieczyszczenia oznacza konieczność wyznaczenia obszarów
przekroczeń i zakwalifikowanie strefy do opracowania programów ochrony powietrza. Po stwierdzeniu w
2005r. przekroczeń stężenia pyłu PM10 na terenie powiatu pilskiego (strefy pilskiej) przystąpiono do
opracowania programu ochrony powietrza.
Program ochrony powietrza dla strefy – powiat pilski
Program ochrony powietrza został przyjęty Rozporządzeniem nr 38/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia
31 grudnia 2007r. w sprawie określenia programu ochrony powietrza dla strefy – powiat pilski.
Program określony jest ze względu na stwierdzenie przekroczenia poziomów dopuszczalnych dla pyłu
zawieszonego PM10. W strefie objętej programem w 2005 r. naruszone zostały następujące standardy
jakości powietrza dla pyłu zawieszonego PM10:
–
dopuszczalny poziom pyłu zawieszonego PM10, w w okresie uśrednienia wyników pomiarów 24
godzinnym, wynoszący 50 μg/m3 w jednym punkcie pomiarowym na terenie miasta Piły przy ul.
Kusocińskiego, gdzie maksymalny percentyl 90,4 z rocznej serii pomiarowej wyniósł 58,42 μg/m 3 i
www.codex.pl
22
przekroczył poziom dopuszczalny o 8,42 μg/m3 ,
–
dopuszczalna liczba przekroczeń w roku, wynosząca 35 w jednym punkcie pomiarowym na terenie
miasta Piły przy ul. Kusocińskiego, gdzie zanotowano 56 przypadków przekroczeń poziomu
dopuszczalnego pyłu PM10.
Przekroczenia poziomu dopuszczalnego pyłu spowodowane są emisją ze źródeł powierzchniowych,
pochodzących z procesów spalania paliw na cele grzewcze i bytowe oraz emisją ze źródeł liniowych,
związanych z ruchem samochodowym. Obszar przekroczeń znajduje się w obrębie:
–
centralnej części miasta Piła,
–
droga krajowa (nr 11) przechodząca przez gminę Ujście,
–
droga krajowa (nr 10) przechodząca przez gminę Wyrzysk
i dla tych obszarów wytyczone są kierunki działań niezbędnych do przywrócenia standardów jakości
powietrza – poziomów dopuszczalnych pyłu zawieszonego PM10.
Na terenie gminy Łobżenica nie wyznaczono miejsc przekroczeń dla pyłu zawieszonego. W załączniku nr
3 przedstawiono układ drogi wojewódzkiej 242 i dróg lokalnych (powiatowych) na terenie gminy
Łobżenica.
Rys 4. Obszary przekroczeń dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 w strefie pilskiej (na
podstawie Rozporządzenia nr 38/07 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 31 grudnia 2007r. w sprawie
określenia programu ochrony powietrza dla strefy – powiat pilski)
www.codex.pl
23
3.6.2. Monitoring depozycji zanieczyszczeń i imisji
Na terenie gminy Łobżenica nie były prowadzone pomiary imisji. W 2004 i 2005 roku badano
depozycję zanieczyszczeń na powierzchnię ziemi na terenie powiatu pilskiego w m. Zelgniewo w gminie
Kaczory (punkt znajduje się w odległości ok. 13 km od zachodniej granicy gminy i ok. 22 km od miasta
Łobżenica). Wartości stężeń poszczególnych parametrów przedstawia poniższa tabela.
Tab. 10. Poziom depozycji zanieczyszczeń na terenie powiatu pilskiego
Rok
Nazwa
Przewodność Odczyn
posterunku
[mS/cm]
[pH]
Depozycja [mg/m2]
SO4
[µg/m3]
NO3
[µg/m3]
PO4
P
N
Cu
Pb
Zn
2004
Zelgniewo
0,0873
5,81
1924
1027
3,50
7,64
322,9
2,35
1,78
26,3
2005
Zelgniewo
0,0625
5,6
1920
1027
3,50
b.d.
b.d.
2,35
1,78
26,3
Źródło: Raport o stanie środowiska naturalnego w województwie wielkopolskim w 2004 i 2005 roku, WIOŚ.
Na terenie gminy Łobżenica nie były prowadzone pomiary imisji. Najbliżej położony punkt
pomiarowy znajdował się również w m. Zelgniewo w gminie Kaczory. Wg obserwacji, prowadzonych
w 2004 roku przez WIOŚ, ilość SO2 wyniosła 3,80 µg/m3, natomiast NO2 – 14,44 µg/m3.
3.6.3.Źródła energii
Energia konwencjonalna
Główne źródło zasilania w energię stanowi sieć energetyczna, dostarczająca prąd z dwóch
punktów zasilania – GZW Wyrzysk i GZP Złotów liniami średniego napięcia SN 15 kV.
Miasto Łobżenica i częściowo m. Rataje są także uzbrojone w sieć dostarczającą gaz ziemny GZ50. Sieć o długości 22,337 km (z czego 7,476 km sieci przesyłowej, a 14,861 km rozdzielczej) składa się
z rurociągu dosyłowego gazu wysokoprężnego Dn 80 mm, przewodów gazu średnioprężnego
i niskoprężnego oraz trzech stacji redukcyjno-pomiarowych o łącznej przepustowości 1550 Nm3/h. Liczba
przyłączy wynosi 576 i korzysta z nich łącznie 744 gospodarstw domowych, zamieszkanych
przez 2354 osób. 375 mieszkań jest ogrzewanych przy użyciu gazu (84,6 % zużycia na terenie gminy; dla
porównania – 1613 gospodarstw korzysta z ogrzewania centralnego z innym źródłem energii).
Planowana jest dalsza gazyfikacja gminy w miejscowościach: Rataje, Kruszki, Wiktorówko, Luchowo,
Górka Klasztorna.
Ciepło dostarczane jest z kotłowni osiedlowych dla budynków wielorodzinnych, natomiast budynki
jednorodzinne posiadają własne indywidualne źródła ciepła. Są one najczęściej opalane węglem,
stanowiąc źródło emisji niskiej do powietrza. Część gospodarstw domowych w mieście (ok. 35%)
korzysta także z zasilania w gaz ziemny i wykorzystuje go do produkcji ciepła. Również część instytucji
i zakładów pracy korzysta z tego źródła energii, jak również oleju opałowego.
Energia odnawialna
Na terenie gminy Łobżenica uprawiana jest wierzba na cele energetyczne na powierzchni 6 ha.
Energia pozyskiwana jest także w wyniku eksploatacji elektrowni wodnej w Witrogoszczy1.
1 Informacje o MEW Witrogoszcz za: Ogólnopolski Samorządowym serwisem energii odnawialnej - http://www.eo.org.pl/
www.codex.pl
24
Sposób wykorzystania energii pochodzącej z:
–
małej elektrowni wodnej w Witrogoszczy – elektrownia prywatna – energia wytwarzana na własne
potrzeby,
–
upraw wierzby energetycznej – w celu zbytu na rynek krajowy.
MEW Witrogoszcz znajduje się na rzece Łobżonce w km 45+736. Obiekt jest własnością prywatną. Układ
prądotwórczy stanowi turbina Francis o osi pionowej, o średnicy wirnika 1300 mm i mocy zainstalowanej
50 kW. Elektrownia posiada generator asynchroniczny o mocy 50 kW. Spad instalowany wynosi 3,2 m.
Pobór eksploatacyjny wynosi 0,794 m3/s, a regulacja przepływu od 0,794 m3/s do 3,0 m3/s. Produkcję
elektrowni ocenia się na 1200 kWh/dobę. Na rzece w wyniku piętrzenia jazem (do maksymalnej
wysokości 100,28 m n.p.m.) utworzony został zbiornik Młyński Staw o pojemności 215,625 tys. m3. Jaz
posiada przepławkę dla ryb typu VERTICAL – SLOT (pochylnia basenowa).
Planuje się zwiększenie powierzchni i pojemności Młyńskiego Stawu oraz zbiornika w Łobżenicy,
co sprzyjać będzie retencjonowaniu wód na terenie gminy.
3.7. Hałas
Głównym źródłem hałasu na terenie gminy Łobżenica są: transport samochodowy, związany
z przebiegiem dróg wojewódzkich, oraz hałas wynikający z działalności gospodarczej prowadzonej
na terenie gminy.
Do kategorii terenów podlegających ochronie przed hałasem (Prawo Ochrony Środowiska) zalicza się:
–
tereny przeznaczone po zabudowę mieszkaniową,
–
tereny przeznaczone po szpitale i domy opieki społecznej,
–
tereny przeznaczone pod budynki związane ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i
młodzieży,
–
tereny przeznaczone na cele uzdrowiskowe,
–
tereny przeznaczone na cele rekreacyjno – wypoczynkowe,
–
tereny przeznaczone na cele mieszkaniowo - usługowe.
Na terenie gminy Łobżenica nie wskazano obszarów o przekroczeniach dopuszczalnego poziomu hałasu.
Miejsca przekroczeń poziomu progowego szczególnej uciążliwości hałasu dla budynków mieszkalnych i
innych obiektów na terenie powiatu pilskiego w latach 2004 – 2007 obrazuje poniższy schemat.
www.codex.pl
25
Rys. 5. Miejsca przekroczeń poziomu progowego szczególnej uciążliwości hałasu w powiecie pilskim
w latach 2004 – 2007 (Źródło: Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce (2004, 2005, 2006, 2007)
WIOŚ w Poznaniu)
3.8. Pola elektromagnetyczne
Źródłem promieniowania elektromagnetycznego są stacje radiowe, telewizyjne i telefonii
komórkowej, medyczne urządzenia diagnostyczne i terapeutyczne, urządzenia przemysłowe i
gospodarstwa domowego oraz systemy przesyłowe energii elektrycznej.
Z punktu widzenia ochrony środowiska istotne znaczenie mają urządzenia radiokomunikacji
rozsiewczej: stacje nadawcze radiowe i telewizyjne oraz telefonii komórkowej. Emitują one do środowiska
fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości w postaci radiofal o częstotliwości od 0,1–300 MHz
i mikrofal od 300 do 300 000 MHz.
Operatorzy stacji bazowych telefonii komórkowej, na podstawie Rozporządzenie Ministra
Środowiska
z
dnia
30
października
2003r.
w
sprawie
dopuszczalnych
poziomów
pól
elektromagnetycznych w środowisku oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. nr
www.codex.pl
26
182 poz. 1883), zostali zobowiązani do dotrzymywania dopuszczalnych wielkości promieniowania w
miejscach dostępnych dla ludzi.
Na terenie gminy Łobżenica znajdują się trzy wieże telefonii komórkowej:
–
Polska Telefonia Cyfrowa CENTERTEL Sp. z o. o. Okręg Poznań,
–
Era ALKATEL,
–
Plus.
Na terenie gminy zlokalizowane są także takie źródła promieniowania elektromagnetycznego jak:
–
elektroenergetyczne linie napowietrzne,
–
stacje transformatorowe średniego napięcia,
–
urządzenia nadawcze, diagnostyczne i inne, będące w posiadaniu policji, straży pożarnej, pogotowia,
zakładów przemysłowych.
Miasto i Gmina Łobżenica zasilane są w energię elektryczną liniami średniego napięcia 15 kV z dwóch
głównych punktów zasilania GZP Wyrzysk i GZP Złotów.
Przez teren gminy nie przebiegają linie elektroenergetyczne wysokich i najwyższych napięć.
Rys. 6. Sieć przesyłowa (Polskie Sieci Elektroenergetyczne - Operator S. A., Raport roczny 2007, www.pseoperator.pl)
Na terenie gminy Łobżenica nie wykonywano pomiarów natężenia pól elektromagnetycznych.
Zadaniem gminy jest wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów
poświęconych ochronie przed polami z wyznaczeniem stref ograniczonego użytkowania m.in. wokół
urządzeń elektroenergetycznych, radiokomunikacyjnych i radiolokacyjnych, gdzie jest rejestrowane
przekroczenie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych. W związku z powyższym
wyznaczanie celów w zakresie ochrony przed polami elektromagnetycznymi nie zostało zakwalifikowane
do przedsięwzięć priorytetowych.
www.codex.pl
27
3.9. Ochrona przyrody
Znaczną część powierzchni gminy (ponad 8%) zajmują ekosystemy łąkowe, występujące przede
wszystkim w dolinach rzek i rynnach jeziornych, na sandrze i wysoczyźnie morenowej. Są to tereny
wykorzystywane gospodarcze jako łąki i pastwiska.
Konsekwencją polodowcowego ukształtowania terenu są tereny bagienne, występujące
w lokalnych przegłębieniach dolin rzecznych, rynien polodowcowych i obniżeń wytopiskowych
oraz w postaci bagien śródleśnych, będących pozostałością po oczkach wodnych i jeziorach, często
zarośniętych. Stanowią one siedliska cennych gatunków roślinności bagiennej i torfowiskowej,
w tym wielu gatunków chronionych.
Zieleń urządzona na terenie gminy
Na terenie miasta Łobżenica zieleń zorganizowana w postaci trawników i zieleńców zajmuje
łącznie powierzchnię ok. 9 tys. m2. Jest ona uzupełniona przez 26 sztuk waz kwiatowych o powierzchni
łącznej 27 m2, obsadzanych roślinami jednorocznymi, oraz żywopłoty o długości łącznej 120 mb.
Na terenie gminy znajdują się także 4 cmentarze (w Dźwiersznie Wielkim, Fanianowie, Luchowie i Górce
Klasztornej) o łącznej powierzchni 4,37 ha. W gminie znajdują się zachowane parki w Chlebnie, Dębnie
oraz Liszkowie oraz tzw. Gaj Górecki przy sanktuarium w Górce Klasztornej. Szacuje się, że zieleń
urządzona zajmuje ogółem na terenie gminy ok. 50 ha.
Lasy
Lasy na terenie gminy Łobżenica zarządzane są przez Nadleśnictwo Złotów. Udział borów
w ogólnej powierzchni lasów wynosi 30 %, a udział sosny ponad 50% powierzchni drzewostanów. Poza
sosną największy udział mają dąb – 17 %, brzoza – 12% i olcha – 7%. Na gruntach porolnych lasy
zajmują 600 ha z gatunkami: sosna – 80%, brzoza – 12%, topola – 2,5 %, olcha – 1,5 %. Około 20%
powierzchni upraw cechuje się składem gatunkowym niezgodnym z pożądanym. Dominują lasy młode –
ok. 60% stanowia lasy w wieku do 40 lat i będzie wzrastał w wyniku dalszego zalesiania gruntów
porolnych. Część lasów na terenie gminy podlega ochronie (na powierzchni ok. 860 ha).
W latach 2001 – 2006 dokonano zalesień na obszarze 18,5 ha.
Obszary chronionego krajobrazu
Znaczna część obszaru gminy Łobżenica - ok. 33% (6,3 tys. ha) - znajduje się w granicach
Obszaru Chronionego Krajobrazu Doliny Łobżonki i Borów Kujańskich, wyznaczonego rozporządzeniem
nr 1/08 Wojewody Wielkopolskiego z dnia 4 stycznia 2008r. w sprawie obszaru chronionego krajobrazu
Dolina Łobżonki i Bory Kujańskie (Dz. Urz. Woj.Wlkp. Nr 7 poz. 138).
Pomniki przyrody
Na terenie gminy Łobżenica znajduje się 10 pomników przyrody; są to obiekty przyrody
ożywionej, a należą do nich pojedyncze okazy drzew lub ich grupy, najczęściej występujące w obrębach
parków, oraz aleje.
www.codex.pl
28
Obszary w ramach Europejskiej Sieci Ekologicznej Natura 2000
Na obszarze gminy Łobżenica w chwili sporządzania Programu nie funkcjonowały tereny
włączone w sieć Natura 2000. Wg tzw. Shadow List z 2006 roku planowane było utworzenie w ramach
ochrony siedlisk obszaru PLTMP210 Dolina Łobżonki, który obejmie powierzchnię ok. 4603 ha.
W dniu 12 grudnia 2008 r. Komisja Europejska zatwierdziła 769 nowych obszarów mających
znaczenie dla Wspólnoty. Na nowej liście Shadow List (2008r.) znajduje się także planowany obszar
Doliny Łobżonki. Do każdego z obszarów można stosować pełną procedurę z art. 6 dyrektywy
siedliskowej. Wydaniem rozporządzenia Ministra Środowiska obszary te formalnie staną się specjalnymi
obszarami ochrony siedlisk.
Do siedlisk, wymienionych w załączniku I do Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992
roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, w granicach planowanego obszaru
znajdują się:

3260 - rzeki nizinne i podgórskie z roślinnością Ranunculion fluitantis i Callitricho-Batrachion,

9170 - lasy dębowo-grabowe Galio-Carpinetum (grądy),

91E0 - lasy nadrzeczne z olszą czarną Alnus glutinosa i jesionem wyniosłym Fraxinus excelsior,
(Alno-Padion, Alnion incanae, Salicion albae) - priorytetowe,

7140 - torfowiska przejściowe i trzęsawiska,

7230 - torfowiska alkaliczne.
W załączniku nr 4 przedstawiono graficznie proponowany obszar Natury 2000 Dolina Łobżonki.
3.10. Poważne awarie
Na terenie gminy Łobżenica zlokalizowany jest jeden zakład o dużym ryzyku awarii przemysłowej
tj. Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Łobżenicy. W ciągu ostatnich 4 lat nie wystąpiły na terenie gminy
zdarzenia o charakterze poważnej awarii.
3.11. Identyfikacja problemów w zakresie ochrony środowiska na terenie miasta i
gminy Łobżenica.
Problemy w zakresie ochrony środowiska na terenie gminy i miasta Łobżenica:

niski stopień skanalizowania oraz duże rozproszenie osadnictwa utrudniające objęcie znacznej
części mieszkańców siecią kanalizacyjną – konieczność stosowania zbiorników bezodpływowych
oraz oczyszczalni przydomowych,

odprowadzanie nieoczyszczonych ścieków ze zbiorników bezodpływowych do środowiska,

spływy powierzchniowe substancji biogennych do wód powierzchniowych z terenów rolnych,

zanieczyszczenie powietrza tzw. niską emisją, wynikającą z wykorzystywania paliw kopalnych –
głównie węgla - jako źródła ciepła oraz współspalanie odpadów komunalnych w piecach,

niewielki nacisk na edukację i udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska.
www.codex.pl
29
IV. CELE W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY ŁOBŻENICA
4.1. Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy
na lata 2011-2014 – projekt
Projekt Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014 powstał w grudniu 2006 roku. Dokument stanowić będzie aktualizację „Polityki ekologiczna
Państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007-2010", uwzględniając
jednoczenie wymagania stawiane Polsce, a wynikające z przystąpienia Polski do Unii Europejskiej
w 2004 roku. Założenia Polityki stanowić będą dla jednostek samorządu terytorialnego wytyczne
do wyznaczania celów w programach ochrony środowiska, będących przełożeniem zapisów Polityki
na grunt województw, powiatów oraz gmin.
Nadrzędnym,
strategicznym
celem
polityki
ekologicznej
państwa
będzie
„zapewnienie
bezpieczeństwa ekologicznego kraju (mieszkańców, zasobów przyrodniczych i infrastruktury społecznej)
i tworzenie podstaw do zrównoważonego rozwoju społeczno – gospodarczego”. Osiągnięciu celu
strategicznego służyć mają następujące cele realizacyjne:
- wzmacnianie systemu zarządzania ochroną środowiska,
- ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody,
- zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii,
- dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego dla ochrony zdrowia
mieszkańców Polski,
- ochrona klimatu.
Cele i kierunki działań, służące realizacji założeń polityki, podzielono na cztery główne kategorie,
odpowiadające celom realizacyjnym:


cele i kierunki działań o charakterze systemowym:
•
włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych;
•
aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska;
•
zarządzanie środowiskowe;
•
odpowiedzialność za szkody w środowisku;
•
edukacja i udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska;
•
rozwój badań i postęp techniczny;
•
aspekty ekologiczne w planowaniu oraz zagospodarowaniu przestrzennym;
•
mechanizmy prawne, ekonomiczne i finansowe;
ochrona dziedzictwa przyrodniczego:
•
ochrona przyrody i krajobrazu;
•
ochrona i zrównoważony rozwój lasów;
•
ochrona powierzchni ziemi;
•
ochrona zasobów kopalin i wód podziemnych;
•
biotechnologie i organizmy genetycznie zmodyfikowane;
•
materiałochłonność, wodochłonność, energochłonność i odpadowość produkcji;
www.codex.pl
30

•
wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych;
•
kształtowanie zasobów wodnych oraz ochrona przed powodzią i skutkami suszy;
środowisko i zdrowie. Dalsza poprawa jakości środowiska i bezpieczeństwa
ekologicznego:

•
relacja "środowisko-zdrowie";
•
jakość wód;
•
zanieczyszczenie powietrza;
•
gospodarka odpadami;
•
substancje chemiczne w środowisku;
•
zapobieganie niszczeniu ozonu stratosferycznego;
•
poważne awarie przemysłowe;
•
oddziaływanie hałasu;
•
oddziaływanie pól elektromagnetycznych;
•
bezpieczeństwo jądrowe i ochrona przed promieniowaniem;
ochrona klimatu.
Przewiduje się, ze łączny koszt realizacji założeń Polityki w latach 2007-2014 - zarówno
w zakresie zadań inwestycyjnych jak i pozainwestycyjnych - wyniesie około 128,7 mld zł (w cenach
z 2005 r.), z czego przedsięwzięcia inwestycyjne stanowić będą zdecydowaną większość (ponad 97%).
Ocenia się, że ok. 82 % zapotrzebowania na środki finansowe dla realizacji celów polityki ekologicznej
wiązać będzie się z koniecznością wdrażania postanowień Traktatu Akcesyjnego.
Z zadań pozainwestycyjnych największy nacisk zostanie położony na ochronę przyrody,
różnorodności biologicznej i krajobrazu, a następnie monitoring środowiska; wśród zadań inwestycyjnych
zdecydowanie nacisk zostanie położony na zadania z zakresu gospodarki ściekowej i ochrony wód
oraz ochrony powietrza atmosferycznego (w tym ochrony klimatu i warstwy ozonowej).
4.2. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Województwa Wielkopolskiego
W momencie sporządzania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobżenica
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015” nie przystąpiono jeszcze do procesu aktualizacji
wojewódzkiego programu ochrony środowiska.
4.3. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Powiatu Pilskiego
W momencie sporządzania Aktualizacji Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Łobżenica
na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015” nie uchwalono nowego powiatowego programu
ochrony środowiska, natomiast trwają obecnie prace nad opracowywaniem projektu aktualizacji tego
dokumentu.
www.codex.pl
31
4.4. Cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy Łobżenica na lata 2008-2011
z perspektywą na lata 2012-2015
Biorąc pod uwagę cele, wynikające z dokumentów wyższego rzędu oraz aktów normatywnych,
dla gminy Łobżenica wyznaczono następujące priorytetowe cele w zakresie ochrony środowiska:
•
•
edukacja i promocja zachowań ekologicznych:
−
kształtowanie postaw proekologicznych,
−
promocja gminy;
poprawa jakości powietrza:
−
redukcja emisji ze środków transportu samochodowego oraz rozbudowa infrastruktury,
sprzyjającej transportowi pieszemu i rowerowemu,
−
redukcja emisji z ogrzewania obiektów będących w zarządzie gminy,
−
eliminacja węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych na rzecz paliw
niskoemisyjnych i energii elektrycznej,
−
•
dywersyfikacja źródeł energii;
stała poprawa jakości wód powierzchniowych i podziemnych na terenie gminy:
−
rozbudowa infrastruktury wodno-kanalizacyjnej, organizującej system dostaw wody i odbioru
ścieków,
•
−
zwiększenie retencjonowania wód powierzchniowych,
−
regulacja wód powierzchniowych
ochrona powierzchni ziemi:
−
propagowanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych wśród mieszkańców gminy,
−
przeznaczanie terenów o niskiej klasach bonitacyjnych na zalesianie zgodnie z potencjałem
siedliskowym;
•
ochrona przyrody:
−
zagospodarowanie parku miejskiego wraz z terenami rekreacyjnymi nad rzeką w Łobżenicy,
−
ochrona terenów cennych przyrodniczo w procesie wyznaczania sposobów
zagospodarowania przestrzennego gminy,
−
czynne uczestnictwo gminy i współpraca przy ustanowieniu obszaru Natura 2000.
www.codex.pl
32
Tab. 10a. Harmonogram czasowo – finansowy realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska
Cel główny
Cel szczegółowy
Zadanie
Odpowiedzialni
Okres realizacji
Źródło środków niezbędnych
do realizacji
Edukacja ekologiczna
Edukacja i promocja
zachowań
ekologicznych
Kształtowanie postaw
proekologicznych
Promocja gminy
Prowadzenie akcji edukacyjnych
w placówkach oświatowych
oraz bezpośrednio wśród mieszkańców
Gmina Łobżenica
przy współpracy
z organizacjami odzysku,
organizacjami
ekologicznymi, mediami,
Nadleśnictwo Złotów
Zadanie ciągłe
Budżet gminy Łobżenica,
środki zewnętrzne
Wydruk i kolportaż ulotek, propagujących
postawy proekologiczne
Gmina Łobżenica,
Nadleśnictwo Krucz
Zadanie ciągłe
środki zewnętrzne
Wydruk i kolportaż ulotek, promujących tereny Gmina Łobżenica,
cenne przyrodniczo i turystycznie
Nadleśnictwo Krucz
Zadanie ciągłe
środki zewnętrzne
Ochrona powietrza
Poprawa jakości
powietrza
Redukcja emisji
ze środków transportu
samochodowego
oraz rozbudowa
infrastruktury,
sprzyjającej transportowi
pieszemu i rowerowemu
Wykonanie chodnika i ścieżki rowerowej
z Łobżenicy do kąpieliska w Trzeboniu
Gmina Łobżenica
2008-2010
1.645.840
Redukcja emisji
z ogrzewania obiektów
będących w zarządzie
gminy
Termomodernizacja obiektów (wymiana źródła Gmina Łobżenica
ciepła – zwiększenie wydajności kotłów,
zmiana paliwa, docieplenia obiektów)*
2008-2015
środki zewnętrzne
Dywersyfikacja źródeł
energii
Rozbudowa MEW Witrogoszcz
Po 2010
środki zewnętrzne
Eliminacja węgla jako paliwa w lokalnych
kotłowniach i gospodarstwach domowych na
rzecz paliw niskoemisyjnych i energii
elektrycznej
Gmina Łobżenica,
właściciel obiektu
Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych
www.codex.pl
33
Cel główny
Stała poprawa jakości
wód
powierzchniowych
i podziemnych
na terenie gminy
Cel szczegółowy
Zadanie
Rozbudowa infrastruktury Budowa sieci wodociągowej w miejscowości
wodno-kanalizacyjnej,
Luchowo - Chlebno – Trzeboń - Łobżenica
organizującej system
Budowa sieci wodociągowej Kunowo
dostaw wody i odbioru
ścieków
Odpowiedzialni
Okres realizacji
do realizacji
Gmina Łobżenica
2008-2010
600.000
Gmina Łobżenica
2008
730.660
Dokumentacja na budowę sieci wodociągowej Gmina Łobżenica
w Witrogoszczy
2008-2009
100.000
Budowa sieci kanalizacji sanitarnej
Gmina Łobżenica
w m. Łobżenica, Luchowo, Rataje
oraz kanalizacji deszczowej w m. Łobżenica –
etap II - zlewnia D
2009-2010
2.180.000
Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w
m. Łobżenica – etap II - zlewnia B
Gmina Łobżenica
2008
1.962.000
Budowa kanalizacji sanitarnej i deszczowej w
m. Łobżenica – etap II - zlewnia B cd.
Gmina Łobżenica
2009-2010
4.626.904
Rozbudowa stacji uzdatniania wody –
dobudowa zbiornika na wodę (100 m3),
zamontowanie dodatkowego odmanganiacza
- Wiktorówko
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowej
2010-2012
150.000
Modernizacja stacji uzdatniania wody, montaż Gmina Łobżenica,
zbiornika na wodę (100 m3), zamontowanie
Zakład Gospodarki
dodatkowych odmanganiaczy oraz
dozowników na środki chemiczne w celu
likwidacji związków trudnousuwalnych Łobżenica
2010-2012
250.00
Modernizacja stacji uzdatniania wody,
dostawienie dodatkowego odmanganiacza ,
likwidacja hydroforów i zamontowanie
„Compakta” - Dźwierszno Wielkie
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2009-2011
200.000
Spięcia sieci wodociągowej Łobżenica -
Gmina Łobżenica,
2010
100.000
www.codex.pl
34
Cel główny
Cel szczegółowy
Zadanie
Odpowiedzialni
Okres realizacji
do realizacji
Wiktorówko
Zakład Gospodarki
Budowa sieci wodociągowej Szczerbin
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2010
100.000
Spięcia sieci wodociągowej Łobżenica Szczerbin
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2012
250.000
Budowa sieci wodociągowej
w miejscowościach niezwodociągowanych
w całości:
Topola,
Kościerzyn Mały,
Dziegciarnia,
Witrogoszcz,
Dżwierszno,
Kunowo,
Rataje
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
Komunalnej i Mieszkaniowe
Wymiana sieci azbestowych – 12 km:
Wiktorówko
Witrogoszcz
Szczerbin
Łobżenica
Dżwierszno
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2010-2015
2011
2013
2010
2012
2014
Budowa kanalizacji - kolektor sanitarny
Szczerbin, Kościerzyn Mały, Luchowo,
Trzeboń
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2009-2010
Budżet gminy Łobżenica
Budowa kanalizacji - kolektor sanitarny –
pozostałe miejscowości
Gmina Łobżenica,
Zakład Gospodarki
2010-2015
Przedkładanie właściwemu wojewodzie
Gmina Łobżenica,
do 28 lutego
2010-2015
2010
2011
2014
2013
2015
2009
2.500.000
400.000
300.000
300.000
700.000
400.000
400.000
1.200.000
400.000
300.000
100.000
200.000
200.000
www.codex.pl
35
Cel główny
Cel szczegółowy
Zadanie
Odpowiedzialni
Okres realizacji
informacji wymaganych w sprawozdaniu
z realizacji KPOŚK za rok poprzedni
Zakład Gospodarki
każdego roku
Zwiększenie
retencjonowania wód
powierzchniowych
Rozbudowa zbiorników w Witrogoszczy oraz
Łobżenicy
Gmina Łobżenica,
właściciel obiektu
Regulacja wód
powierzchniowych
Zadanie Kruszki – Szczerbin – Gromadno –
melioracje szczegółowe - łącznie 150 ha
na terenie gmin Łobżenica i Wyrzysk
WZMiUW w Poznaniu
Rejonowy Oddział PIła
2007-2013
3.750 tys.
Środki WZMiUW,
środki zewnętrzne –
fundusze UE
Odbudowa jazu Łobżenica
WZMiUW w Poznaniu
Rejonowy Oddział PIła
2007-2013
1.700 tys.Środki
WZMiUW,
środki zewnętrzne –
fundusze UE
Po 2010
do realizacji
środki zewnętrzne
Ochrona powierzchni ziemi
Propagowanie zasad Kodeksu Dobrych Praktyk Rolniczych wśród mieszkańców gminy
Gmina Łobżenica
przy współpracy
z organizacjami
ekologicznymi, mediami
Zadanie ciągłe
Przeznaczanie terenów o niskiej klasach bonitacyjnych na zalesianie zgodnie z potencjałem
siedliskowym
Gmina Łobżenica,
Starostwo
Zadanie ciągłe
PFOŚiGW, środki
zewnętrzne
Ochrona przyrody
Zagospodarowanie parku miejskiego wraz z terenami rekreacyjnymi nad rzeką w Łobżenicy
Gmina Łobżenica
2008-2010
1.400.000
Ochrona terenów cennych przyrodniczo w procesie wyznaczania sposobów zagospodarowania
przestrzennego gminy
Gmina Łobżenica
Zadanie ciągłe
Czynne uczestnictwo gminy i współpraca przy ustanowieniu obszaru Natura 2000
Gmina Łobżenica,
organizacje pozarządowe,
minister właściwy
ds. środowiska
2008-2009
*inwestycje przeprowadzane w momencie włączenia ich w wydatki budżetowe gminy.
www.codex.pl
36
V. ŹRÓDŁA FINANSOWANIA SŁUŻĄCE OSIĄGNIĘCIU ZAŁOŻONYCH CELÓW
W niniejszym rozdziale przedstawiono wysokość nakładów finansowych związanych z
osiągnięciem celów i realizacją zadań wyznaczonych w aktualizacji Programu. Konieczne jest zatem
określenie źródeł finansowania koniecznych inwestycji. Pierwsze z nich stanowić będzie budżet gminy
wraz z gminnym funduszem ochrony środowiska i gospodarki wodnej, pozostałe stanowić będą fundusze
zewnętrzne.
5.1. Budżet Gminy Łobżenica
W celu określenia możliwości inwestycyjnych gminy Łobżenica poddano analizie budżety gminy
w latach 2001-2006. Dane zaczerpnięto z bazy danych regionalnych GUS. Dodatkowo zanalizowano
przychody i wydatki Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w tych samych
latach. Zestawiono także wydatki na ochronę środowiska realizowane z budżetu gminy w podziale
na poszczególne zadania.
5.1.1. Analiza budżetu gminy Łobżenica w latach 2001 - 2006
Dochody gminy w latach 2001-2006 wzrosły o 48%, w tym dochody własne o 36% przy prawie
dwukrotnym wzroście dochodów z tytułu udziału w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa
(o 84%). Jednocześnie udział dochodów własnych w budżecie gminy zmalał od 29% do 27%, a udział
w dochodach
gminy
podatków
stanowiących
dochody
budżetu
państwa
utrzymywał
się
na porównywalnym poziomie (od 6 do 8 %). Udział subwencji w budżecie ulegał wahaniom w badanym
okresie (od 51% w 2001 roku do 58% w 2003 roku i powrocie do poziomu 51%) przy wzroście ich
wartości w stosunku do 2001 o 50%. Jednoczesnemu wzrostowi udziału dotacji (z 16% do 21%)
towarzyszył dwukrotny wzrost ich wartości. Dochody gminy ogółem na jednego mieszkańca wzrósł
w badanym okresie o 40%, natomiast dochody własne gminy – o 32%.
Wydatki w odniesieniu do 2001 roku wzrosły o 39%, przy czym najwydatniej wzrosła wartość
dotacji - ponad 32-krotnie przy ich udziale w wydatkach sięgającym ponad 2 %. Wartość wydatków
bieżących wzrosła o 29% (przy wahaniach ich udziału od 52% do 73%). Wahaniom podlegał także udział
wydatków majątkowych – z 8% do 34% (wartość ich zmalała o 24%). Zdecydowanie zmalały natomiast
wydatki majątkowe (z 24% do 9%). Rok budżetowy zamykano zmiennie nadwyżką bądź deficytem.
Tab. 11. Budżety gminy Łobżenica w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Lata
2004
2005
2006
2007
2008*
Dochody
15.384.668
17.880.084
19.199.880
20.375.917
22.417.962
Wydatki
15.191.821
18.530.772
18.955.535
19.861.730
23.119.669
192.847
- 650.688
244.345
514.187
- 701.707
Nadwyżka/
deficyt
*wg projektu budżetu na 2008 rok.
www.codex.pl
37
5.2. Wydatki na ochronę środowiska w latach 2004-2008
5.2.1. Wydatki na ochronę środowiska z budżetu gminy
Poniżej przedstawiono dziedziny ochrony środowiska, na które w ramach wydatków z budżetu
gminy przeznaczono środki w latach 2004-2007 oraz planuje się wydatkować pieniądze z budżetu
w 2008 roku wraz z udziałem środków na daną dziedzinę.
Tab. 12. Struktura wydatków na ochronę środowiska z budżetu gminy Łobżenica
w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Lata
Przeznaczenie środków
2004
2005
2006
2007
2008*
zaopatrzenie w wodę
141
279
456
470
350
kanalizacja sanitarna
i deszczowa
0
2.666
549
295
1.962
124
97
136
7
272
gospodarka odpadami
48
0
0
40
21
inne
36
3
4
3
12
0
0
0
3
0
łącznie gospodarka
wodno-ściekowa
termomodernizacja
Jak wynika analizy danych zamieszczonych w tabeli, w wydatkach na ochronę środowiska
z budżetu gminy Łobżenica zdecydowanie dominowało przeznaczenie środków na gospodarkę ściekową
(od 76% do 89% w latach 2004-2007 i przy 99% założonych w 2008). Widać też wyraźnie następstwo
inwestowania: w pierwszym etapie w wodociągi, za którym postępuje rozbudowa sieci kanalizacyjnej.
5.2.2. Wydatki na ochronę środowiska z Gminnego Funduszu Ochrony
Środowiska i Gospodarki Wodnej
Uzupełnienie wydatków na ochronę środowiska bezpośrednio z budżetu gminy stanowią
rozchody Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Tab.13. Struktura Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
w Gminie Łobżenica w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Wyszczególnienie
Lata
2004
Przychody
Saldo roku
poprzedniego
Rozchody
Saldo roku
bieżącego
2005
2006
2007
2008*
39
47
49
40
39
8
14
1
13
8
47
60
37
45
47
0
1
13
8
0
Jak wynika z danych zamieszczonych powyżej, wielkość GFOŚiGW kształtuje się pomiędzy
35 tys. a 50 tys. Wydatki dotyczyły przede wszystkim realizacji zadań z zakresu gospodarki odpadami
www.codex.pl
38
(zakup pojemników oraz unieszkodliwienie padłych zwierząt), badania gleb w zakresie oceny zasobności
w składniki mineralne oraz określenie potrzeb nawożenia i wapnowania, częściowego sfinansowania
kosztów budowy przydomowych oczyszczalni ścieków, utrzymania i urządzania terenów zieleni.
5.3. Źródła zewnętrznych środków – możliwości uzyskania dofinansowania
Na realizację przyjętych celów można skorzystać ze wsparcia zewnętrznego. Poniżej
przedstawiono możliwości uzyskania dofinansowania.
5.3.1. Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013
Wielkopolski
Regionalny
Program
Operacyjny
na
lata
2007-2013
jest
programem,
umożliwiającym pozyskanie środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR).
Wielkopolska otrzyma 1 273 mln euro (7,69% środków EFRR, przeznaczonych na finansowanie
wszystkich 16 Regionalnych Programów Operacyjnych). Pulę tę uzupełnią środki krajowe (z budżetu
państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, innych środków publicznych oraz ze środków
prywatnych) w wysokości 730 mln euro, tworząc fundusz w kwocie 2 003 mln euro. Poniżej
przedstawiono działania WPRO, w ramach których będzie można uzyskać dofinansowanie na inwestycje
służące poprawie jakości środowiska naturalnego.
Działanie 3.2. Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku
Działanie ma na celu zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza w regionie, m. in. poprzez
instalację nowoczesnych systemów grzewczych z elementami odnawialnych źródeł energii, modernizacji
systemów przesyłowych energii, w tym cieplnej, termomodernizacji, instalacji urządzeń filtrujących gazy
i urządzeń odpylających itp. rozbudowy i modernizacji sieci ciepłowniczych, powodujących oszczędności
energii oraz ograniczenie niskiej emisji.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetową IX Infrastruktura energetyczna przyjazna
środowisku i osią priorytetową X Bezpieczeństwo energetyczne Programu Operacyjnego Infrastruktura
i Środowisko 2007 – 2013 oraz działaniem Odnowa i rozwój wsi osi 3 Jakość życia na obszarach
wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 –
2013.
W ramach działania możliwe będzie uzyskanie dofinansowania na:

termomodernizację lokalnego źródła ciepła i/lub lokalnych ciepłowniczych sieci przesyłowych,

termomodernizację obiektów użyteczności publicznej, w tym system grzewczy,

budowę i modernizację lokalnych systemów zaopatrzenia w energię elektryczną (średnie
napięcia), gaz oraz energię cieplną,

instalację i modernizację urządzeń filtrujących gazy i urządzeń odpylających w lokalnych
systemach grzewczych.
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 43,62 mln euro. Dofinansowanie wyniesie
maks. 85% kosztów kwalifikowanych.
www.codex.pl
39
Działanie 3.3. Wsparcie ochrony przyrody
Działanie ma na celu odbudowę i utrzymanie stanu przyrody oraz jej czynną ochronę poprzez
odbudowę zdegradowanych siedlisk naturalnych, promocję obszarów chronionych, w szczególności
obszarów Natura 2000, znoszenie barier migracji zwierząt oraz ochrony gatunków fauny i flory
o zagrożonej puli genowej.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetową V Ochrona przyrody i kształtowanie postaw
ekologicznych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 oraz osią 2 Poprawa
środowiska naturalnego i obszarów wiejskich Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 –
2013. Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 6,22 mln euro. Dofinansowanie
wyniesie maks. 70% kosztów kwalifikowanych.
Dofinansowaniu podlegają projekty nie generujące przychodu, polegające na:

odbudowie zdegradowanych siedlisk nieleśnych, leśnych i wodnych oraz czynnej ich ochronie,

budowie infrastruktury służącej promocji obszarów chronionych (szczególnie Natura 2000),
w tym wyposażeniu centrów edukacji ekologicznej, łącznie z kształceniem personelu,

ochronie gatunków o zagrożonych pulach genowych,

kampanie promocyjne i informacyjne oraz imprezy masowe na poziomie ponadpowiatowym,

przejściu dla zwierząt i przepławki dla ryb,

plany ochrony dla obszarów Natura 2000.
Działanie 3.4. Gospodarka wodno – ściekowa
Działanie ma na celu poprawę jakości środowiska przyrodniczego oraz stworzenie warunków
do rozwoju
gospodarczego
bezpiecznego
dla środowiska
poprzez
uporządkowanie
gospodarki
wodnościekowej w regionie, przede wszystkim poprzez realizację zapisów Krajowego Programu
Oczyszczania Ścieków Komunalnych i zobowiązań Traktatu Akcesyjnego oraz w zakresie zaopatrzenia
i poprawy jakości wody.
Działanie jest komplementarne z osią priorytetowa I Gospodarka wodnościekowa Programu
Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013 oraz osią 3 Jakość życia na obszarach wiejskich
i różnicowanie gospodarki wiejskie Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013.
Łącznie na działanie przeznaczone jest z puli ogólnej WRPO 94,08 mln euro. Dofinansowanie
w maks. wysokości 85% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na budowę, rozbudowę,
modernizację
oczyszczalni
ścieków
komunalnych
i
systemów
kanalizacji
zbiorczej
(projekty
w aglomeracjach o RLM od 2 do 15 tys. wskazanych w KPOŚK); jako uzupełnienie realizowanych
projektów dofinansowanie w maks. wysokości 50 % kosztów kwalifikowanych można uzyskać na budowę
i modernizację systemów kanalizacji deszczowej wraz z urządzeniami służącymi do podczyszczania wód
opadowych (o ile dotyczą rozdziału systemu kanalizacji ogólnospławnej) lub budowę, rozbudowę
i modernizację systemów zaopatrzenia w wodę w zakresie zgodnym z art. 42, ust. 3 ustawy Prawo
wodne.
Działanie 3.5. Wzmocnienie ochrony przeciwpowodziowej zagrożonych obszarów oraz zwiększenie
retencji na terenie województwa
www.codex.pl
40
Działanie ma na celu zapobieganie stratom będących bezpośrednim skutkiem niewystarczającej
ochrony przeciwpowodziowej oraz niedostatecznej retencji na terenie województwa poprzez poprawę
stanu infrastruktury przeciwpowodziowej (wałów przeciwpowodziowych, urządzeń hydrotechnicznych
i zbiorników retencyjnych oraz polderów i naturalnych terenów zalewowych) oraz realizacja projektów
na rzecz małej retencji przewidzianych w Programie Małej Retencji oraz utrzymania poziomu
technicznego zbiorników wodnych, naturalnych i sztucznych. Działanie jest komplementarne z osią
priorytetową
III
Zarządzanie
zasobami i
przeciwdziałanie
zagrożeniom
środowiska
Programu
Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013.
w maks. wysokości 70% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na:

regulację cieków wodnych,

tworzenie polderów oraz odtwarzanie naturalnych terenów zalewowych,

modernizację i budowę małych zbiorników wielozadaniowych (o pojemności od 250 tys.
do 10 mln m3) i stopni wodnych,

modernizację i budowę wałów przeciwpowodziowych,

modernizację i budowę urządzeń hydrotechnicznych.
Działanie 3.7. Zwiększenie wykorzystania odnawialnych zasobów energii
Działanie ma na celu zwiększenie udziału energii odnawialnej w bilansie energetycznym kraju
poprzez tworzenie infrastruktury (samodzielnej bądź jako kogeneracja) służącej do produkcji
i/lub dystrybucji energii elektrycznej lub cieplnej pochodzącej ze źródeł odnawialnych (siły wiatru, wody,
słońca czy źródeł geotermalnych, z biopaliw, biogazu oraz biomasy). Działanie jest komplementarne
z osią priorytetową IX Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku Programu Operacyjnego
Infrastruktura i Środowisko 2007 – 2013.
w maks. wysokości 85% kosztów kwalifikowanych uzyskać będzie można na budowę i rozbudowę:

elektrowni wiatrowych z instalacją do przesyłu energii,

kolektorów słonecznych i ogniw fotowoltaicznych z instalacją do przesyłu energii,

urządzeń grzewczych opalanych biomasą z instalacją do przesyłu energii,

elektrowni wodnych o mocy do 10 MW z instalacją do przesyłu energii,

urządzeń grzewczych zasilanych energią geotermiczną z instalacją do przesyłu energii,

urządzeń do produkcji i instalacji do przesyłu energii w oparciu o inne typy odnawialnych źródeł
energii,

urządzeń i instalacji w ramach kogeneracji energii w małych elektrociepłowniach.
5.3.2. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Poznaniu
www.codex.pl
41
WFOŚiGW w Poznaniu udziela pomocy w formie pożyczek, pożyczek częściowo umarzalnych,
dotacji oraz dopłat do oprocentowania preferencyjnych kredytów i pożyczek. Uchwałą Nr 18/384/2007
z 28 czerwca 2007 Rada Nadzorcza WFOŚiGW w Poznaniu przyjęła listę przedsięwzięć priorytetowych
na rok 2008. Kryteria wyboru przedsięwzięć finansowanych ze środków WFOŚiGW w Poznaniu zostały
przyjęte Uchwałą Nr 31/353/2006 z 16 października 2006 Rady Nadzorczej WFOŚiGW.
Priorytetowo
przez
Fundusz
wspierane
przedsięwzięcia
dofinansowywane
ze
środków
zagranicznych niepodlegających zwrotowi, w tym zadania zgodne z Narodową Strategią Spójności
oraz jej dokumentami programowymi.
W zakresie ochrony wód i gospodarki wodnej będą to działania służące realizacji celów
Dyrektywy 2000/60/WE (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna). Należą do nich:

dociążenie istniejących i realizowanych oczyszczalni ścieków przez budowę kanalizacji sanitarnej
w ośrodkach miejskich zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych
we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego dla aglomeracji powyżej 10 000 RLM oraz dla aglomeracji
od 2 000 RLM do 10 000 RLM, zawartych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków
Komunalnych;

kontynuacja budowy i modernizacja oczyszczalni ścieków oraz podejmowanie nowych inwestycji
w tym zakresie, zgodnie z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu
Traktatu Akcesyjnego o wielkości powyżej 100 000 RLM lub oczyszczanie ścieków z zawartością
substancji szczególnie niebezpiecznych, o wielkości pomiędzy 15 000 a 100 000 RLM,
o wielkości pomiędzy 2 000 RLM a 15 000 RLM, zawartych w Krajowym Programie
Oczyszczania Ścieków Komunalnych, bądź w zakładach sektorów przemysłu rolno-spożywczego
reprezentujących powyżej 4 000 RLM;

porządkowanie gospodarki ściekowej zgodnie z właściwymi programami dla zlewni, powiatów
lub gmin;

zapobieganie zanieczyszczeniu wód związkami azotu ze źródeł leczniczych;

retencja, w tym retencja w ekosystemach, w sytuacjach nie kolidujących z ochroną
bioróżnorodności zgodnie z programem małej retencji;

ograniczanie zużycia wody, jej przerzutów oraz zanieczyszczeń powodowanych przez instalacje
mogące znacząco oddziaływać na środowisko.
W zakresie ochrony powietrza dofinansowywane będą działania służące:

ograniczaniu niskiej emisji w strefach i aglomeracjach, dla których opracowano programy ochrony
powietrza oraz na terenach zwartej zabudowy ośrodków miejskich, w obiektach zabytkowych
i na terenach chronionych;

ograniczaniu emisji ditlenku siarki, pyłów i tlenków azotu z instalacji mogących znacząco
oddziaływać na środowisko, zlokalizowanych w zwartej zabudowie ośrodków miejskich, zgodnie
z priorytetami wynikającymi z okresów przejściowych we wdrażaniu Traktatu Akcesyjnego;

zwiększeniu wykorzystania energii z odnawialnych źródeł;

wdrażaniu kompleksowych programów w zakresie oszczędności energii.
www.codex.pl
42
W zakresie ochrony przyrody dotacje udzielane będą na:

tworzenie i uzupełnianie zadrzewień i zakrzewień w krajobrazie rolniczym;

czynną ochronę przyrody na terenach prawnie chronionych zgodnie z zapisami planów ich
ochrony;

wdrażanie planów ochrony obszarów NATURA 2000;

przyrodniczą rewaloryzację parków zabytkowych o znaczeniu ponadlokalnym.
W zakresie edukacji ekologicznej wspierane będą działania polegające na :

upowszechnianiu
zachowań
mieszkańców
służących
wejściu
Wielkopolski
na
ścieżkę
zrównoważonego rozwoju poprzez programy i przedsięwzięcia o zasięgu wojewódzkim;

rozwoju ośrodków regionalnych służących realizacji programów edukacyjnych;

stymulowaniu zachowań przyjaznych środowisku poprzez publikacje wydawane drukiem
i w wersji elektronicznej;

podnoszeniu kwalifikacji specjalistów na szczeblu województwa w zakresie ochrony środowiska;

prowadzeniu konkursów, olimpiad i innych imprez upowszechniające wiedzę ekologiczną
obejmujące znaczącą liczbę uczestników i mające zasięg wojewódzki.
Dofinansowaniu podlegać będą także zadania związane z realizacją przedsięwzięć związanych
z zapobieganiem i likwidacją skutków klęsk żywiołowych i poważnych awarii istotnych w skali regionalnej,
a także ekspertyzy wdrożeniowe oraz wymagane ustawowo plany i programy w zakresie ochrony
środowiska, gospodarki wodnej i przyrody o randze wojewódzkiej.
Dodatkowo WFOŚiGW w Poznaniu zawarł umowę z Bankiem Ochrony Środowiska S.A.
(oddziały w Poznaniu i Ostrowie Wielkopolskim) w sprawie dopłat ze środków Wojewódzkiego Funduszu
Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu do oprocentowania kredytów preferencyjnych
udzielanych przez BOŚ S.A. na inwestycje w zakresie ochrony środowiska i gospodarki wodnej
realizowane na terenie województwa wielkopolskiego. Środki te mogą zostać przeznaczone na
modernizację systemów grzewczych, budowę małych oczyszczalni ścieków, odnawialne źródła energii,
usuwanie
i unieszkodliwianie
azbestu
i
wyrobów
zawierających
azbest,
termomodernizację,
gospodarowanie odpadami, czystszą produkcję, budowę płyt obornikowych (gnojowych) i zbiorników na
gnojowicę i gnojówkę oraz przyłączy do sieci kanalizacji sanitarnej.
Oprócz tego BOŚ oferuje także kredyt na okres do 5 lat na zakup lub montaż urządzeń i wyrobów
służących ochronie środowiska, mogące pokryć do 100% kosztów zakupu i kosztów montażu
(przy spełnieniu określonych założeń) oraz kredyty o okresie spłaty kredytu do 10 lat na przedsięwzięcia
z zakresu termomodernizacji, pokrywające do 80% kosztów zadania.
5.3.3. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013
Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 jest dokumentem strategicznym,
www.codex.pl
43
określającym działania podlegające dofinansowaniu ze środków Unii Europejskiej – konkretnie
z Europejskiego Funduszu Rolnego na Rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich - oraz z budżetu Polski,
a przeznaczonych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich w latach stanowiących ramy czasowe programu.
Działania te skupione są w czterech osiach priorytetowych.
W ramach osi 3 - Jakość życia na obszarach wiejskich i różnicowanie gospodarki wiejskiej
w ramach działania 321 Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej możliwe jest pozyskanie
dofinansowania projektów m. in. z zakresu ochrony środowiska, a w szczególności:

gospodarki wodno-ściekowej: zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków,
w tym systemów kanalizacji sieciowej lub kanalizacji zagrodowej,

tworzenia systemu zbioru, segregacji, wywozu odpadów komunalnych;

wytwarzania lub dystrybucji energii ze źródeł odnawialnych, w szczególności wiatru, wody, energii
geotermalnej, słońca, biogazu albo biomasy.
Celem działania jest zwiększenie wyposażenia terenów wiejskich w niezbędną infrastrukturę
techniczną. Beneficjentami dofinansowania mogą zostać gminy lub ich jednostki organizacyjne,
zarządzające daną gałęzią, objętą pomocą.
Dofinansowanie można uzyskać pod warunkiem, że projekt realizowany będzie w miejscowości
należącej do gminy wiejskiej lub gminy miejsko-wiejskiej (z wyjątkiem miast liczących powyżej 5 tys.
mieszkańców, lub gminy miejskiej (z wyjątkiem miejscowości liczących powyżej 5 tys. mieszkańców)
i spełniać będzie wszelkie wymagania wynikające z obowiązujących przepisów prawa.
Pomoc może osiągnąć wartość 75% kosztów kwalifikowalnych inwestycji, przy czym pomoc
w jednej gminie nie może przekroczyć w okresie realizacji Programu:

4 000 000 zł (1 024 642,7 euro) - na projekty w zakresie gospodarki wodnościekowej;

200 000 zł (51 232,1 euro) – na projekty w zakresie tworzenia systemu zbioru, segregacji,
wywozu odpadów komunalnych;

3 000 000 zł (768 482,0 euro) - na projekty w zakresie wytwarzania lub dystrybucji energii ze
źródeł odnawialnych.
Pozostałe środki, stanowiące uzupełnienie wartości 25% kosztów kwalifikowalnych projektu
powinno pochodzić ze środków własnych.
W ramach osi 2 Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich PROW (działania 221,
223) możliwe jest uzyskanie dofinansowania na zalesianie gruntów o niskich klasach bonitacyjnych
użytkowanych do niedawna bądź jeszcze obecnie jako grunty rolne (grunty użytkowane jako grunty orne
oraz sady, położone poza granicami obszarów Natura 2000) - Schemat I - lub zalesianie gruntów innych
niż rolne (np. opuszczonych gruntów rolniczych lub innych gruntów odłogowanych, dla których zalesienie
stanowi racjonalny sposób zagospodarowania m.in. poprzez ochronę przed erozją) – Schemat II.
Celem
działania jest
powiększenie
obszarów leśnych poprzez
zalesianie,
utrzymanie
i wzmocnienie ekologicznej stabilności obszarów leśnych poprzez zmniejszenie fragmentacji kompleksów
leśnych i tworzenie korytarzy ekologicznych oraz zwiększenie udziału lasów w globalnym bilansie węgla
oraz ograniczeniu zmian klimatu.
Wsparcie będzie miało miało postać:
www.codex.pl
44

wsparcia na zalesienie - na pokrycie kosztów założenia uprawy zgodnie z zasadami
obowiązującymi w krajowych przepisach o lasach (tzw. Zasady Hodowli Lasu) oraz ogrodzenie
uprawy w celu ochrony przed zwierzętami;

premii pielęgnacyjną za utrzymanie nowej uprawy leśnej oraz za ochronę indywidualną sadzonek
drzew przed zwierzyną;

premii zalesieniowej - ekwiwalentu za wyłączenie gruntu z upraw rolnych.
5.3.4. Szwajcarsko - Polski Program Współpracy
20 grudnia 2007 r. podpisano umowę dotyczącą wdrażania Szwajcarsko-Polskiego Programu
Współpracy.
Program
umożliwia
udzielenie
bezzwrotnej
pomocy
zagranicznej
przyznanej
przez Szwajcarię 10 krajom członkowskim Unii Europejskiej, w tym Polsce, które wstąpiły do UE
w dniu 1 maja 2004 r. Pomoc wyniesie ogółem ponad 1 mld franków szwajcarskich, z czego prawie
połowa ma trafić do Polski. Celem programu jest zmniejszenie różnic społeczno-gospodarczych
istniejących pomiędzy Polską, a wyżej rozwiniętymi państwami UE, oraz zniwelowanie różnic
na terytorium Polski pomiędzy ośrodkami miejskimi a regionami słabo rozwiniętymi pod względem
strukturalnym.
Pomoc będzie można uzyskać poprzez 5-letni okres zaciągania zobowiązań i 10-letni okres
wydatkowania (okres ten rozpoczął się w dniu przyznania pomocy finansowej Polsce przez Parlament
Szwajcarski tj. 14 czerwca 2007 r.). Uruchomienie Programu jest planowane na koniec II kwartału 2008 r.
Pomoc finansowa do sfinansowania projektów i może mieć postać:

wsparcia finansowego (financial assistance), w tym dofinansowania, linii kredytowych, gwarancji,
poręczeń, udziału w kapitale akcyjnym i zadłużeniu (equity and debt participation), pożyczek
oraz pomocy technicznej,

grantów blokowych,

funduszu na przygotowanie projektów,

funduszu pomocy technicznej,

stypendiów.
Maksymalne dofinansowanie wyniesie:

do 60 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu/programu;

do 85 proc. całkowitych kosztów kwalifikowalnych - w przypadku projektów/programów
otrzymujących dodatkowe środki finansowe z budżetu jednostek administracji publicznej szczebla
centralnego, regionalnego lub lokalnego,

do 100 proc. - projekty dotyczące budowy zdolności instytucjonalnych oraz pomocy technicznej,
projekty realizowane przez organizacje pozarządowe oraz wsparcie finansowe, z którego
korzysta sektor prywatny (linie kredytowe, gwarancje, poręczenia, udział w kapitale akcyjnym i
zadłużeniu).
Beneficjentami Programu mogą być zarówno instytucje sektora publicznego, podmioty
reprezentujące sektor prywatny, jak i organizacje pozarządowe. Wsparcie dla instytucji sektora
www.codex.pl
45
publicznego będzie dotyczyć m. in. środowiska i infrastruktury tj. odbudowy, przebudowy i rozbudowy
infrastruktury środowiskowej oraz poprawy stanu środowiska (m. in. zarządzanie odpadami stałymi,
systemy energii odnawialnej, poprawa wydajności energetycznej), bioróżnorodności i ochrony
ekosystemów oraz wsparcia transgranicznych inicjatyw środowiskowych.
W ramach obszaru środowiska i infrastruktury wyznaczono następujące cele:

Cel 1 - poprawa usług z zakresu infrastruktury miejskiej w celu podniesienia standardu życia
i promowania rozwoju gospodarczego.
Rodzaje kwalifikowalnych projektów: projekty o minimalnej wartości 15 milionów franków
szwajcarskich
każdy,
dotyczące
zarządzania
odpadami
stałymi:
zbiórka,
segregacja
oraz oczyszczanie odpadów oraz odpadów niebezpiecznych, w tym odpadów szpitalnych

Cel 2 - zwiększenie efektywności energetycznej i redukcja emisji, w szczególności gazów
cieplarnianych i niebezpiecznych substancji.
Rodzaje kwalifikowalnych projektów: projekty o minimalnej wartości 10 milionów franków
szwajcarskich każdy, dotyczące: wprowadzania systemów energii odnawialnej (np. słonecznej,
wietrznej, niewielkich systemów energii wodnej, geotermicznej, na biomasę itp.); poprawy
efektywności energetycznej: np. zmniejszenie strat w zużyciu energii; zmniejszenia emisji
pochodzących z elektrowni cieplnej oraz regionalnych systemów grzewczych.
W obszarze bioróżnorodności i ochrony ekosystemów oraz wsparcia transgranicznych inicjatyw
środowiskowych celem jest ochrona natury i funkcjonowania ekosystemów w sposób zrównoważony
na obszarach koncentracji geograficznej. Dofinansowane będą projekty zakładające:

rozwój
oraz
wdrażanie
zintegrowanych
koncepcji
zarządzania
zasobami
naturalnymi,
w tym ochronę środowiska, gospodarcze oraz społeczne jego użytkowanie;

promowanie eko-turystyki, w tym infrastruktury rekreacyjnej oraz informacyjnej;

podnoszenie świadomości i wiedzy nt. wymogów w zakresie ochrony środowiska;

wzmacnianie zdolności w zaangażowanych instytucjach;

Konwencja Karpacka: system współpracy i wdrażanie.
www.codex.pl
46
VI. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI CELÓW OKREŚLONYCH W
PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA
Zgodnie z zapisami ustawy Prawo Ochrony Środowiska po upływie dwóch lat od przyjęcia
programu ochrony środowiska organ wykonawczy gminy powinien sporządzić raport z realizacji programu
ochrony środowiska, obejmujące okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia
roku kończącego okres sprawozdawczy. Sprawozdanie jest dokumentem, pozwalającym ocenić stopień
realizacji założeń programu na terenie gminy po połowie okresu jego obowiązywania. Jednym z narzędzi,
służących do oceny, są wskaźniki, na podstawie wartości których ocenić można z jednej strony stan
środowiska przyrodniczego, z drugiej – postęp działań mających na celu poprawę jego jakości.
W poniższej tabeli przestawiono wskaźniki, umożliwiające prowadzenie monitoringu realizacji Programu
na terenie gminy Łobżenica.
Tab. 14. Wskaźniki realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Łobżenica
Nazwa wskaźnika
Przyjęta jednostka
WODA
liczba przyłączy wodociągowych
szt.
przyrost liczby przyłączy wodociągowych
szt./rok
udział mieszkańców korzystających z wodociągu
%
przyrost liczby mieszkańców korzystających z wodociągu
liczba kilometrów sieci wodociągowej w gminie
M/rok
km
przyrost liczby kilometrów sieci wodociągowej w gminie
km/rok
m3/d
wydajność ujęć wody
produkcja wody
m3/rok
zużycie wody na mieszkańca w danym roku
m3/M/r
udział punktów pomiarowych w poszczególnych klasach jakości wód
powierzchniowych na terenie gminy
%
udział punktów pomiarowych w poszczególnych klasach jakości wód
podziemnych na terenie gminy
%
m3/rok
wielkość poboru z ujęć na terenie gminy
liczba kilometrów melioracji podstawowych na terenie gminy
km
liczba kilometrów melioracji szczegółowych na terenie gminy
km
wielkość powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
km2
udział powierzchni zmeliorowanej na terenie gminy
%
ŚCIEKI
ilość ścieków oczyszczonych w oczyszczalniach na terenie gminy
m3/rok
liczba zbiorników bezodpływowych
szt.
liczba oczyszczalni przydomowych
szt.
liczba przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
szt.
przyrost liczby przyłączy kanalizacyjnych sanitarnych
liczba mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
przyrost liczby mieszkańców korzystających z sieci kanalizacji sanitarnej
szt./rok
M
M/rok
www.codex.pl
47
liczba kilometrów kanalizacji deszczowej
km
przyrost liczby kilometrów kanalizacji deszczowej
km/rok
POWIERZCHNIA ZIEMI
wielkość powierzchni zdegradowanej
km2
wielkość powierzchni poddanej rekultywacji
km2
udział gleb w gminie o odczynie obojętnym i zasadowym
%
udział gleb w gminie wymagających wapnowania
%
udział gleb o najwyższych klasach bonitacyjnych
%
PRZYRODA
udział powierzchni gminy objętych ochroną na mocy ustawy o ochronie przyrody
%
udział powierzchni gminy objętych ochroną w ramach sieci Natura 2000
%
udział powierzchni lasów w ogólnej powierzchni gminy
%
POWIETRZE
liczba podmiotów posiadających decyzje odnośnie wprowadzania pyłów/gazów
do powietrza
Jedn.
natężenie ruchu pojazdów na terenie gminy
Szt./r
wielkość energii ze źródeł alternatywnych na terenie gminy
kW
moc kotłowni, w których wymieniono źródło zasilania
kW
wydatki na termomodernizację w danym roku
zł/rok
PROMIENIOWANIE ELEKTROMAGNETYCZNE
liczba obiektów emitujących promieniowanie elektromagnetyczne na terenie
gminy
szt.
POWAŻNE AWARIE
liczba wydanych pozwoleń zintegrowanych wydanych dla podmiotów
funkcjonujących na terenie gminy
szt.
liczba podmiotów zaliczanych do zakładów o zwiększonym ryzyku
jedn.
liczba podmiotów zaliczanych do zakładów o dużym ryzyku
jedn.
liczba awarii na terenie gminy
szt.
liczba podmiotów działających w oparciu o wdrożony system zarządzania
środowiskowego
jedn.
liczba podmiotów działających w oparciu o wdrożony system EMAS
jedn.
www.codex.pl
48
VII. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PROGRAMU
NA ŚRODOWISKO NATURALNE
„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska Gminy Łobżenica” jest dokumentem strategicznym,
określającym zasady postępowania oraz działania dla gminy Łobżenica w zakresie ochrony środowiska.
Wskutek
realizacji
wyznaczonych
zadań
osiągnięte
zostaną
cele,
powodujące
minimalizację
negatywnych wpływów zarówno na poszczególne komponenty jak i środowisko jako całość, gwarantujące
zatem poprawę jakości stanu środowiska naturalnego na terenie gminy, a co za tym idzie – warunków
życia oraz zdrowia jej mieszkańców. Działania edukacyjne i promocyjne prowadzić będą do utrwalania się
wśród mieszkańców właściwych z punktu widzenia ochrony środowiska zachowań.
www.codex.pl
49
VIII. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM
Obowiązek sporządzania programów ochrony środowiska na poziomie gminnym wynika z ustawy
z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity z 2008r.Dz. U. nr 25 poz. 150 ze zm.).
Program podlega aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska
Gminy Łobżenica została sporządzona w celu określenia aktualnych warunków, wymagań oraz zadań
niezbędnych do realizacji z zakresu ochrony środowiska.
W aktualizacji dokonano oceny stanu i jakości środowiska naturalnego na terenie miasta i gminy
Łobżenica, a w szczególności: wód podziemnych i powierzchniowych, gleby, powietrza atmosferycznego,
komponentów
przyrodniczych.
Wskazano
także
główne
źródła
oddziaływania
oraz
zasoby
infrastrukturalne, sprzyjające zachowaniu dobrej jakości środowiska.
W aktualizacji Programu wyznaczono również cele w zakresie ochrony środowiska dla gminy
Łobżenica na lata 2008-2011 z perspektywą na lata 2012-2015 oraz zaproponowano działania, mające
pozwolić na ich osiągnięcie. Wskazano także - w celu uzupełnienia środków własnych gminy możliwości pozyskania funduszy zewnętrznych. Wyznaczono wskaźniki, służące badaniu postępu
realizacji założeń Programu. Dokonano także oceny wpływu aktualizacji Programu na środowisko
naturalne.
www.codex.pl
50
IX. WYKORZYSTANE MATERIAŁY
1. Program Ochrony Środowiska dla Gminy Łobżenica na lata 2004-2011.
2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Łobżenica,
zatwierdzone uchwałą Rady Miejskiej z 30 czerwca 1999 roku.
3. Raport o gminie Łobżenica w IV kadencji za lata 2002-2006, Łobżenica, 2006.
4. Strategia rozwoju społeczno- gospodarczego gminy Łobżenica 2004 – 2014 - raport - Łobżenica,
marzec 2004.
5. Załącznik nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej Nr XIV/84/08 z 31 marca 2008 – Wieloletni plan
rozwoju i modernizacji urządzeń kanalizacyjnych Gminy Łobżenica na lata 2008-2015.
6. Załącznik nr 3 do Uchwały Rady Miejskiej Nr XIV/85/08 z 31 marca 2008 - Plan wydatków
na wieloletnie programy inwestycyjne w latach 2008 do 2010.
7. Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych (KPOŚK) wraz z Aktualizacją
załączników 1, 2, 3 i 4 do KPOŚK, stanowiących wykazy niezbędnych przedsięwzięć w zakresie
wyposażenia aglomeracji w systemy kanalizacji zbiorczej i oczyszczalnie ścieków do końca 2005
r., 2010 r., 2013 r. i 2015 r.
8. Projekt Polityka ekologiczna państwa na lata 2007-2010 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2011-2014.
9. Publikacje Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu:
10. Stan środowiska w Wielkopolsce w roku 2006;
11. Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2005;
12. Agrochemiczne badania gleb w województwie wielkopolskim w latach 2000-2004;
14. Stan czystości zbiorników retencyjnych w południowej Wielkopolsce na podstawie badań
monitoringowych w latach 1997-2003;
16. Ocena wstępna jakości powietrza w Wielkopolsce;
17. Zasobność i zanieczyszczenie gleb Wielkopolski - stan na rok 2000.
18. Centralna Baza Danych Gelologicznych, Państwowy Instytut Geologiczny.
19. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska, tekst jednolity z 2008r.Dz. U. nr 25
poz. 150 ze zm.
20. Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 9 kwietnia 2002 r. w sprawie rodzajów i ilości
substancji niebezpiecznych, których znajdowanie się w zakładzie decyduje o zaliczeniu go
www.codex.pl
51
do zakładu o zwiększonym ryzyku albo zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii
przemysłowej, Dz. U. Nr 58 poz. 535.
21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 r. w sprawie oceny poziomów
substancji w powietrzu, Dz. U. 2002 Nr 87 poz. 798.
22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji
mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych
albo środowiska jako całości, Dz. U. Nr 122 poz. 1055.
23. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, tekst jednolity z 2005r., Dz. U. Nr 239, poz. 2019.
24. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie sposobu wyznaczania
obszaru i granic aglomeracji, Dz. U. Nr 283 poz. 2841.
25. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 19 października 2006 r. zmieniające rozporządzenie
w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji, Dz. U. Nr 199 poz. 1468.
26. Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody, Dz. U. z 2004, Nr 92, poz. 880 ze zm.
Poza wymienionymi źródłami w opracowaniu wykorzystano informacje pozyskane drogą ankietyzacji z
Urzędu Miejskiego Gminy Łobżenica oraz innych podmiotów, których działalność związana jest z ochroną
środowiska na terenie miasta i gminy Łobżenica.
X. SPIS TABEL
Tab. 1.
Zmiany liczby ludności miasta i gminy Łobżenica w latach 2001 – 2006 (stan na 31 grudnia
wg banku danych regionalnych GUS oraz z Urzędu Miejskiego Gminy Łobżenica)
Tab. 2.
Średni dobowy ruch pojazdów na drogach wojewódzkich przebiegających przez obszar
gminy Łobżenica wg pomiarów z 2005 roku (za Zarządem Dróg Wojewódzkich w Poznaniu)
Tab. 3.
Wykaz i charakterystyka złóż naturalnych, eksploatowanych na terenie gminy Łobżenica.
Tab. 4.
Jakość wód Łobżonki dla poszczególnych stanowisk pomiarowych w 2005 roku.
Tab. 5.
Wykaz i charakterystyka ujęć wód podziemnych oraz stacji uzdatnia na terenie gminy
Łobżenica
Tab. 6.
Parametry ujęć wód podziemnych oraz stacji uzdatnia na terenie gminy Łobżenica wg
pozwoleń wodnoprawnych
Tab. 7.
Wykaz i charakterystyka oczyszczalni ścieków komunalnych funkcjonujących na terenie
gminy Łobżenica
Tab. 8.
Dozwolona wielkość emisji ścieków oczyszczonych, powstających w oczyszczalniach
na terenie gminy Łobżenica
www.codex.pl
52
Tab. 8a. Dane charakterystyczne aglomeracji
Tab. 9.
Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica - klasy
bonitacyjne
Tab. 9a. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica kompleksy przydatności rolniczej
Tab. 9b. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica –
odczyn gleb i potrzeby wapnowania
Tab. 9c. Porównanie jakości gruntów ornych na terenie powiatu pilskiego i gminy Łobżenica –
zawartość mikroelementów
Tab. 9d. Klasy wynikowe dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru całej strefy pilskozłotowskiej/ pilskiej i złotowskiej w latach 2004-2007
Tab. 10. Poziom depozycji zanieczyszczeń na terenie powiatu pilskiego
Tab. 10a. Harmonogram czasowo – finansowy realizacji zadań z zakresu ochrony środowiska
Tab. 11. Budżety gminy Łobżenica w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Tab. 12. Struktura wydatków na ochronę środowiska z budżetu gminy Łobżenica w latach 2004-2007
wraz z planem na 2008 rok
Tab. 13. Struktura Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w gminie
Łobżenica w latach 2004-2007 wraz z planem na 2008 rok
Tab. 14. Wskaźniki realizacji programu ochrony środowiska dla gminy Łobżenica
www.codex.pl
53

Spis treści - bip.lobzenica.

Transkrypt

Podobne dokumenty

Łobżenica, dnia 28.01.2016r RG-IZP.271.1.2016 ZAWIADOMIENIE

Łobżenica, dnia 04.08.2015 r. GOOS.322.2.2015

Grafik zapotrzebowania na samochód służbowy marki DACIA

Harmonogram działań promocyjnych na 2016 rok

Leszek Jerzy Badura

ANKIETA 1. Jakie działania powinien przede wszystkim podjąć

Zaproszenie - Urząd Gminy Łobżenica

ulotka - Urząd Gminy Łobżenica

nieruchomość na sprzedaż