Autorski - Fundacja Szczęśliwe Dzieciństwo

Program wychowawczy stosowany
w placówce wsparcia dziennego
Ośrodek nr 1 „Teatr”
Fundacja Szczęśliwe Dzieciństwo już od prawie trzydziestu lat prowadzi dwie placówki
wsparcia dziennego w Lublinie. W trakcie długoletniego doświadczenia w pracy placówek
wypracowaliśmy przekonanie, że warunkiem sukcesu pracy placówek wsparcia dziennego są
dwa filary, które są ze sobą ściśle powiązane. Jednym z filarów jest sposób zorganizowania
placówki jako sprawnie działającej instytucji, natomiast drugi filar to skuteczny, kompletny
program wychowawczy zbudowany według zasad tworzenia programów wychowawczych.
Dwa te filary muszą być mocne i poprawnie skonstruowane. Nie uda się dobrze zbudować
placówki wsparcia dziennego opierając się tylko na dobrym programie i odwrotnie: dobra
organizacja placówki nie wystarczy jeśli nie będziemy prowadzić działań opiekuńczowychowawczych opartych na dobrze zbudowanym, długofalowym programie
wychowawczym.
Placówki nasze pracują według wypracowanych przez nas standardów „Dobre Wychowanie”.
Fundacja nasza wypracowała swój autorski program wychowawczo-edukacyjny - Akademia
Młodzieżowa. Są to gotowe i sprawdzone rozwiązania systemowe, które nieustannie
poprawiamy i udoskonalamy w naszej pracy wychowawczej.
Program wychowawczy Akademia Młodzieżowa jest skonstruowany w oparciu o
metodologię i logikę tworzenia programów wychowawczych: ideały wychowawcze,
długofalowa strategia celów wychowawczych, treści wychowawcze, dobór właściwych metod
i środków wychowawczych.
1. Założenia teoretyczne do programu Akademii Młodzieżowej
2. Program Akademii Młodzieżowej
3. Metody działania
4. Środki wychowawcze
1. Założenia teoretyczne do programu Akademii Młodzieżowej
1.1 Pedagogika personalistyczna
System Akademii Młodzieżowej oparty jest na idei personalizmu chrześcijańskiego. W
myśleniu filozoficznym charakteryzuje go przede wszystkim silny akcent na osobowy byt
człowieka, materialny i duchowy wymiar jego natury, jego rozumność i wolność oraz
nadrzędną wartość osoby ludzkiej wobec świata. Poza tym człowiek jest istotą aktywną,
zdolną do działania i zarazem dynamiczną, tzn. ulegającą nieustannym procesom stawania
się, rozwijania własnej osobowości, bądź jej degradacji. Osoba ludzka jest także ,, istotą
1
społeczną”, tzn. nie żyje tylko dla siebie, ale w swej istocie jest ukierunkowana na świat
innych osób. Realizuje się wtedy, gdy swoje działania oddaje na służbę innym, tworząc dobro
wspólne. Kształtowanie takiej postawy i warunków dla jej rozwoju jest zatem podstawowym
zadaniem każdego człowieka i zarazem całego społeczeństwa. Jest to możliwe, gdy człowiek
i rozwój jego osobowości będzie oparty o podstawowe dla życia wartości, takie jak prawda,
dobro, piękno i przede wszystkim atmosferę miłości.
Wspomniane wyżej treści natury filozoficznej zyskują jeszcze większą rangę, gdy spojrzymy
na nie w świetle wiary chrześcijańskiej. Personalizm wsparty myślą chrześcijańską,
ewangeliczną, nabiera jeszcze większej głębi i nowych znaczeń. Do twierdzeń o godności
osoby ludzkiej, jej wolności i odpowiedzialności dodaje bowiem rys nadprzyrodzony.
Człowiek w świetle wiary to przede wszystkim stworzenie Boże, powołane do życia przez
Stwórcę i powołane do zbawienia. Bóg powołuje każdego człowieka do świętości, każdemu
ofiaruje łaskę zbawienia, choć Noe odbiera mu jego wolności.
Takie spojrzenie na człowieka w duchu chrześcijańskiego personalizmu, wyznacza właściwy
kierunek nie tylko w osobistym rozwoju każdego człowieka, ale pozwala obrać właściwą
drogę w kształtowaniu osobowości w procesie wychowania. Integralna wizja człowieka jest
nie tylko postulatem, ale wręcz koniecznością w skutecznym oddziaływaniu na młode
pokolenie trwałym formułowaniu postaw.
1.2 Ideały wychowawcze
Akademia Młodzieżowa jest programem wychowawczym opartym na trzech głównych
filarach, tj. Ideałach Akademii Młodzieżowej: BÓG, HONOR, OJCZYZNA.
Każda osoba będąca w Akademii (studenci i instruktorzy) powinni w oparciu o te Ideały
pracować nad własnym rozwojem.
Pod ideałem BÓG rozumie się w Akademii polepszanie własnej formacji religijnej w zakresie
wiedzy jak i praktyki religijnej. Jest to również tworzenie środowiska, uświęcania się dla
dzieci, młodzieży, instruktorów, pracowników. Uświęcać się to kochać Boga i Jego Kościół.
Kochać ludzi i służyć im.
Ideał HONOR oznacza nieustanne pracowanie nad własnymi cechami charakteru w stosunku
do rodziny, Kościoła, społeczności lokalnej (rozumianej także szerzej jako Ojczyzny) oraz dla
Akademii. Być honorowym to mieć szlachetne, dobre cechy.
Ideał OJCZYZNA oznacza budowanie postawy patriotyzmu w Akademii poprzez miłość do
Ojczyzny. Najlepiej wyraża się ją poprzez naukę i pracę dla wszystkich wspólnot, w których
żyjemy rodziny, parafii, społeczności lokalnej, społeczności narodowej i państwowej.
Celem metodycznych zabiegów jest ćwiczenie od najmłodszych lat formacji młodego
człowieka odpowiadającej na zapotrzebowanie dzisiejszej rzeczywistości. Formacja młodego
człowieka, który aktywnie działa w swojej społeczności lokalnej i zmienia ją, przyczynia się
do jej rozwoju. Chodzi zatem o odpowiednią formację moralną, społeczną, intelektualną oraz
o wyćwiczenie odpowiednich cech charakteru.
1.3 Wzorowa Postawa Studenta AM
Zestawienie konkretnych postaw i zachowań jest zawarte we Wzorowej Postawie Studenta
Akademii Młodzieżowej (WPS AM). Każda osoba będąca w Akademii (student czy
instruktor) ma obowiązek w oparciu o ten model dążyć do własnego rozwoju. Każde
2
działanie, program jest tak planowane, aby pomagało w realizowaniu konkretnych punktów
WPS.
WZOROWA POSTAWA STUDENTA AKADEMII MŁODZIEŻOWEJ
BÓG
1. STUDENT AM ROZWIJA SWOJE ŻYCIE DUCHOWE
– codziennie modli się rano i wieczorem;
– czyta Pismo święte;
– codziennie robi rachunek sumienia;
– uczestniczy we Mszy świętej w niedzielę i święta;
– stara się uczestniczyć we Mszy świętej w tygodniu;
– spowiada się przynajmniej raz w miesiącu;
– przystępuje do Komunii świętej;
– uczestniczy w nabożeństwach okresowych;
– poznaje nowe formy modlitwy;
– ma zwyczaj krótkich adoracji Najświętszego Sakramentu;
2. STUDENT AM UCZESTNICZY W ŻYCIU KOŚCIOŁA
– uczestniczy w uroczystościach parafialnych;
– aktywnie włącza się w działalność świeckich w Kościele;
– bierze udział w rekolekcjach i pielgrzymkach;
– do Kościoła przychodzi odpowiednio ubrany i godnie się zachowuje;
– daje świadectwo swojej wiary w Boga i przynależności do Kościoła;
3. STUDENT AM POSZERZA SWOJE WIADOMOŚCI RELIGIJNE
– zna podstawowe wiadomości z katechizmu;
– czyta książki religijne i korzysta z mediów katolickich;
– posiada orientację w aktualnych sprawach Kościoła;
– zna życiorys patrona AM;
– aktywnie uczestniczy w lekcjach religii;
HONOR
4. CHĘTNIE I ŚWIADOMIE KSZTAŁTUJE SWÓJ CHARAKTER PODEJMUJĄC NOWE
WYZWANIA
– nieustannie pracuje nad cechami swojego charakteru wynikającymi z: miłości bliźniego
(um. współpracy, szacunek, zaufanie, rozmowa, lojalność, troska, przyjaźń, koleżeństwo,
braterstwo, ofiarność), z poczucia solidarności (miłosierdzie, pomoc, dzielenie się,
czynienie dobra, empatia, współpraca, służba) i poczucia sprawiedliwości (uczciwość,
odpowiedzialność, pracowitość, solidność, punktualność, dokładność, prawdomówność,
solidność, równość, szczerość);
– zawsze podejmuje rozwiązywanie napotkanych trudności i problemów, nie poddaje się;
5. KOCHA SWOJĄ RODZINĘ, BLIŹNICH, SŁUŻY POTRZEBUJĄCYM
– nie wstydzi się swoich rodziców, kocha rodziców i rodzeństwo, często się za nich modli;
– rozumie znaczenie tradycji dla rodziny, umie ją tworzyć i pielęgnować;
– rozumie wartość rodziny, gotowy jest przyjąć rolę żony, męża, matki, ojca;
– szanuje życie od momentu poczęcia aż do naturalnej śmierci;
– utrzymuje poprawne relacje w grupie koleżeńskiej i z innymi ludźmi;
3
– szanuje każdego człowieka szczególnie starszych i przełożonych;
6. ZDOBYWA WIEDZĘ I UMIEJĘTNOŚCI
– interesuje się otaczającym światem – docieka prawdy;
– chętnie się uczy i zdobywa nowe informacje;
– dzieli się wiedzą z innymi;
– rozwija swoje talenty;
– korzysta z dóbr kultury, dużo czyta;
7. DBA O ZDROWIE, SWÓJ WYGLĄD, NIE ULEGA NAŁOGOM
– szanuje życie i zdrowie swoje i innych;
– posiada schludny i estetyczny wygląd;
– jest wolny od nałogów;
– uprawia sport i turystykę;
OJCZYZNA
8. SZANUJE AM JAKO SWOJĄ „MAŁĄ OJCZYZNĘ” I CHĘTNIE REALIZUJE JEJ
PROGRAM
– chętnie realizuje program Akademii, dąży do osiągnięcia jej Ideałów, postępuje zgodnie
z Wzorową Postawą Studenta AM;
– chętnie zalicza sprawdziany i próby swojej spółki;
– wie, że AM kształtuje młodych ludzi i pomaga im osiągnąć dojrzałość;
– szanuje całą Akademię, w szczególności jej symbole, tradycje i dba o jej dobre imię;
– aktywnie włącza się w umacnianie i rozwój swojej spółki, Ośrodka i Akademii;
9. ZNA HISTORIĘ OJCZYZNY I BUDUJE JEJ PRZYSZŁOŚĆ
– kocha Polskę, szanuje symbole narodowe (flaga, godło, hymn) i modli się w jej intencji;
– solidnie uczy się po to, aby w przyszłości wspierać swoją pracą dobro Ojczyzny;
– stara się i chce poznawać historię Polski a także jej tradycje;
– rozumie co to znaczy społeczeństwo obywatelskie;
– interesuje się życiem społeczno-politycznym i jest aktywny w swojej szkole i środowisku;
– uroczyście obchodzi i aktywnie uczestniczy w świętach narodowych i państwowych;
– szanuje ojczysty język i dba o jego czystość;
– swoją wiedzę i umiejętności wykorzystuje dla dobra wspólnego;
– zna historię swojej miejscowości i uczestniczy w życiu kulturalnym swojego regionu;
10. ŻYJE W ZGODZIE Z PRZYRODĄ
– zdobywa wiedzę o przyrodzie i środowisku, rozumie ich znaczenie w życiu człowieka;
– poznaje walory przyrodnicze i geograficzne swojej Ojczyzny;
– chroni i szanuje przyrodę, dba o nią przede wszystkim w swoim najbliższym otoczeniu;
w swoim najbliższym otoczeniu;
1.4 Koncepcja człowieka przyjęta w Akademii Młodzieżowej
Nie będzie niczym odkrywczym stwierdzenie, że każdy cel wychowawczy zakłada określoną
wizję człowieka. Istotne też jest, aby stosowane później metody odpowiadały założonym
celom, a przy tym były spójne i niesprzeczne. Założenie takie spełnia również ogromną rolę
w konsekwentnym realizowaniu tego, co na polu wychowania i kształcenia chce się osiągnąć.
Odnieść można wrażenie, że dzisiejsze propozycje pracy z dziećmi i młodzieżą bardzo często
pomijają jasne opowiedzenie się za którąś z możliwych wizji człowieka. Bierze się to z dużej
4
niejednoznaczności norm społecznych. Postęp relatywizacji wartości jest tak szybki i dotyczy
tak zasadniczych spraw, że problem utraty tożsamości nie ominął również środowiska
nauczycieli i wychowawców. Zbyt często metody i formy pracy “pachną” nieokreślonym
bliżej “nowomodniactwem”. Są one pobieżną przeróbką pomysłów z innych krajów, gdzie
przyczyny ich powstania były zupełnie inne. Często nie uwzględniają one polskiej tradycji
pedagogicznej i naszych uwarunkowań społecznych i historycznych. Istnieje, szczególnie
teraz, potrzeba nieustającego powracania w pedagogice do spraw zasadniczych,
podstawowych. Istnieje potrzeba jasnego wyrażania wizji człowieka, jego atrybutów, które
uznaje się za prawdziwe i jemu przypisane. Jest to bardzo ważne zarówno dla samych
zainteresowanych, czyli dzieci i młodzieży, jak i dla pedagogów i nauczycieli. Dzieci i
młodzież muszą jasno znać i rozumieć /jeżeli ze względu na wiek rozwojowy są w stanie/ do
czego wszelkie zabiegi wychowawcze mają doprowadzić. Dzieci i młodzież należy pozyskać
dla tego procesu.
Dla wychowawców i nauczycieli jasność koncepcji pedagogicznej również spełnia rolę
zasadniczą. Po pierwsze - zmusza do jasnego określenia swojej postawy, bez czego
zbudowanie autorytetu wychowawcy jest niemal niemożliwe. Poza metodą działania, w którą
wyposażony bywa pedagog lub nauczyciel, proces wychowawczy zależy od jego osobowości,
od niego samego jako osoby. Po drugie - jasność modelu, do którego zmierzają obrane
metody, powoduje, że wychowawca w sposób twórczy może je wykorzystywać i kreować.
W systemie Akademii Młodzieżowej jako podstawę dla myślenia o człowieku przyjęto idee
personalizmu. Oczywiście, współcześnie istnieje wiele odmian personalizmu, i to zarówno
jako kierunku filozoficznego, ale także religijnego i społecznego. Dla Akademii
Młodzieżowej właściwe będzie ujęcie personalizmu, które odwołuje się nie tylko do refleksji
filozoficznej, ale też i teologicznej. Chodzi więc o personalizm chrześcijański. W myśleniu
filozoficznym charakteryzuje go przede wszystkim: silny akcent na osobowy byt człowieka,
materialny i duchowy wymiar jego natury, jego rozumność i wolność oraz nadrzędna wartość
osoby ludzkiej wobec świata.
Refleksja nad ludzką naturą pozwala zauważyć, że choć człowiek jest włączony w otaczający
go świat pod względem materialnym i biologicznym, to jednak na poziomie wewnętrznym,
duchowym, zachowuje swą odrębność i zdolność do transcendencji. Człowiek przerasta świat
materialny nie tyle pod względem większej doskonałości biologicznej, ile pod względem
jakościowej odmienności. Jako jedyne stworzenie w świecie materialnym jest osobą, nie od
momentu swoich narodzin, ale od samego początku swego istnienia. Jest nie tylko kolejnym
egzemplarzem swego gatunku, ale posiada naturę duchową, obdarzoną wolnością i rozumem.
Dzięki takim cechom jest też istotą samoświadomą, otwartą na wyższe wartości, zdolną do
samoopanowania i samokierowania. Każdy człowiek jest osobą i nikogo nie można pozbawić
tej godności, dlatego pod względem człowieczeństwa wszyscy ludzie są równi.
Człowiek jest istotą aktywną, zdolną do działania i zarazem dynamiczną, tzn. ulegającą
nieustannym procesom stawania się, rozwijania własnej osobowości, bądź też jej degradacji.
Zarówno pod względem zewnętrznym, jak i wewnętrznym, może on podlegać autorealizacji
lub autodestrukcji. Stopień takiej autorealizacji zależy od postawy wobec świata wartości.
Horyzont możliwości człowieka pod względem jego samorealizacji najpełniej określają
wartości osobowe.
5
Osoba ludzka nie jest “samotną wyspą”, nie żyje tylko dla siebie, ale w swej istocie jest
ukierunkowana na świat innych osób. Realizuje się wtedy, gdy swoje działanie oddaje na
służbę innym, tworząc dobro wspólne. Człowiek jest bytem społecznym, Społeczeństwo jest
naturalnym środowiskiem jego życia. Dlatego potrzebuje go dla własnego bycia i rozwoju,
chociaż to konkretny człowiek jest właściwym podmiotem społeczności, zachowuje wobec
niej autonomię i pierwszeństwo. Kształtowanie takiej postawy i warunków dla jej rozwoju
jest zatem podstawowym zadaniem każdego człowieka i zarazem całego społeczeństwa. Jest
to możliwe, gdy wychowanie człowieka i rozwój jego osobowości będzie oparty o
podstawowe dla życia wartości, takie jak prawda, dobro, piękno i przede wszystkim atmosferę
miłości. To właśnie miłość ma być najgłębszym motorem ludzkich zachowań i działań, to ona
ma uczyć wrażliwości na dobro innych, kształtować postawę służby, uczyć
odpowiedzialności za siebie i za innych. Budowanie atmosfery miłości jest podstawowym
zadaniem rodziców, jako tych, którzy przekazują “nowe życie” wraz z całym bogactwem
świata wartości, jak również nauczycieli i wychowawców. Poprzez wzajemne wspieranie
swoich działań powinni oni tworzyć środowisko oddziaływania na młodego człowieka, które
pozwoli mu budować własną integralną osobowość i pomoże w procesie samorealizacji.
Wspomniane wyżej treści natury filozoficznej zyskują jeszcze większą rangę, gdy spojrzymy
na nie w świetle wiary religijnej i teologii. Personalizm wsparty myślą chrześcijańską,
ewangeliczną, nabiera jeszcze większej głębi i nowych znaczeń. Do twierdzeń o godności
osoby ludzkiej, jej wolności i odpowiedzialności, dodaje bowiem rys nadprzyrodzony.
Człowiek w świetle wiary to przede wszystkim stworzenie Boże, powołane do życia przez
Stwórcę i powołane do zbawienia. Dzięki takiemu pochodzeniu osoba ludzka posiada
zupełnie wyjątkową godność ugruntowaną nie tylko w doczesnym świecie, ale odnajdywaną
w życiu samego Boga. Pan Bóg stworzył człowieka z miłości i powołał go do miłości. Żadne
ze stworzeń nie zostało obdarzone taką godnością przez swego Stwórcę. To Bóg jest dla
człowieka źródłem i kresem jego istnienia, a więc zarazem ostatecznym celem realizacji jego
życia.
Bóg powołuje każdego człowieka do świętości, każdemu oferuje łaskę zbawienia, choć nie
odbiera mu jego wolności. To człowiek ma odpowiedzieć w sposób wolny na wezwanie
Boże. Bóg pozostawia mu możliwość wyboru między dobrem i złem, przestrzegając jednak
przed konsekwencjami, jakie pociąga za sobą droga grzechu. Drogę do świętości Pan Bóg
przekazał człowiekowi w swoim Objawieniu, wypowiedzianym najpełniej w osobie Jezusa
Chrystusa, zapisanym na kartach Pisma świętego i przekazanym w Tradycji Kościoła.
Takie spojrzenie na człowieka w duchu chrześcijańskiego personalizmu, wyznacza właściwy
kierunek nie tylko w osobistym rozwoju każdego człowieka, ale pozwala obrać właściwą
drogę w kształtowaniu osobowości w procesie wychowania. Integralna wizja człowieka jest
nie tylko postulatem, ale wręcz koniecznością w skutecznym oddziaływaniu na młode
pokolenie i trwałym formowaniu jego postaw.
1.5 Cechy psychiki ludzkiej
Wspomniano już wcześniej, że
przy wszelkich działaniach wychowawczych lub
edukacyjnych należy mieć na względzie całościową wizję człowieka. Wizję, która wyjaśnia,
kim jest człowiek, tłumaczy sens jego istnienia. Ma to zasadnicze znaczenie przy
konstruowaniu poszczególnych metod wychowawczych, ale i całych systemów
6
pedagogicznych. Rzecz ma się podobnie z określeniem cech psychicznych, które wpływają na
skuteczność i optymalność stosowanych zabiegów metodycznych. Metodyka Akademii
Młodzieżowej bazuje przede wszystkim na następujących cechach psychiki ludzkiej:
1. Człowiek pragnie być podmiotem własnego procesu kształcenia i wychowania, pragnie go
kreować. Oznacza to, że nawet dziecko chce decydować, dokonywać wyborów w dziedzinie
swojego rozwoju, chce w tym aktywnie uczestniczyć.
2. Cechą przynależną naturze człowieka, szczególnie ważną i uzewnętrznioną w okresie
rozwojowym, jest potrzeba poznawania. Człowiek chce wiedzieć, dużo wiedzieć i to
niezależnie od sprawności intelektualnej czy stopnia wykształcenia. Różnice dotyczą jedynie
rodzaju wiedzy-informacji, którą pragnie zdobyć. Jeżeli potrzeba poznawania nie występuje,
to może to oznaczać stan, który określić można jako patologiczny.
3. Człowiekowi normalnie funkcjonującemu towarzyszy przez całe życie coś, co określić
można jako napięcie rozwoju. Jest to wrodzona tendencja do rozwoju, do bycia coraz
lepszym, sprawniejszym. Do tego również odwołuje się wspomniana wyżej potrzeba ciągłego
poznawania. Inaczej mówiąc, nie zaspokaja człowieka stanie w miejscu, w jakimkolwiek
aspekcie ludzkiej natury. Człowiek jest istotą dynamiczną. Różnice występują tylko w sensie
ilościowym. Niektóre teorie psychologiczne ten stan tłumaczą potrzebami różnego rzędu oraz
różną skłonnością do ich zaspokajania.
4. Każdy człowiek potrzebuje wiedzieć o postępach własnego rozwoju, o postępach własnego
procesu uczenia się. Po prostu, każdy chce wiedzieć, jakiego postępu dokonał w nauczeniu się
czegoś. Człowiek chce budować i korygować obraz samego siebie. Potrzebuje więc tę
informację do czegoś odnieść i wyskalować. Taka wiedza wzmaga dalszą motywację do
rozwoju, do pracy.
5. W okresie, kiedy człowiek najwięcej się rozwija, czyli od urodzenia do końca okresu
dojrzewania, informacja ilościowa, konkretna o postępach w rozwoju, ma szczególne
znaczenie. Najpierw, do końca tzw. wczesnego okresu szkolnego, kiedy dziecko nie ma
jeszcze zdolności myślenia abstrakcyjnego i myśli na poziomie konkretu, każda ocena w
szkole, każde zachowanie rodziców i innych osób znaczących jest odczytywane jako
informacja zwrotna o stopniu postępu. Spełnia to dla dziecka rolę swoistego informatora o
jego postępach. W późniejszym okresie, w czasie dojrzewania, każdy młody człowiek chce
znaleźć odpowiedź na szereg ważnych pytań. Psychologia określa ten czas jako okres
tworzenia własnej tożsamości. Otrzymane odpowiedzi, ich treść i jakość, mają istotne
znaczenie dla tego, kim młody człowiek się staje. Pytania stawiane przez młodzież dotyczą
przede wszystkim spraw zasadniczych, ważnych, tych które są fundamentem ludzkiej
tożsamości. W związku z tym treści wychowawcze muszą nieustannie odwoływać się do
spraw zasadniczych.
2. Program Akademii Młodzieżowej
2.1 Sposób studiowania
Realizowanie programu Akademii Młodzieżowej przez wychowanków Ośrodka nazywane jest
studiowaniem w Akademii Młodzieżowej. Główny trzon programowy stanowi program 6 przedmiotów.
Wychowanek uczestniczący w zajęciach organizowanych przez Ośrodek, określany jest mianem
7
Studenta Akademii Młodzieżowej. Każde dziecko, niezależnie od wieku, które chce zapisać się do
Ośrodka Akademii Młodzieżowej ma najpierw czas na zorientowanie się na czym polega program.
Formalnie studiowanie w Akademii, czyli zdobywanie kolejnych stopni Drogi Rozwoju rozpoczyna
się na poziomie Kursu Podstawowego, gdzie dziecko minimum w IV klasie szkoły podstawowej może
złożyć uroczyste Przyrzeczenie podczas Mszy Św. Do przyrzeczenia dopuszcza Instruktor danej
spółki na podstawie pracy i zaangażowania dziecka, najczęściej co najmniej po pół roku uczęszczania
do Ośrodka.
Wychowawca w Ośrodku Akademii Młodzieżowej, który prowadzi spółki poszczególnych kursów
nosi miano Instruktora Akademii Młodzieżowej. Jest to osoba wyszkolona i uformowana, zdobywa
kolejne stopnie Drogi Awansu. Realizuje program Akademii, aktywnie uczestniczy w życiu Ośrodka i
Akademii, pracuje nad rozwojem i efektywnością działań.
Oficjalnie rok w Akademii – zwany Rokiem Akademickim – rozpoczyna się w październiku. Podczas
uroczystego Zebrania Ogólnego Ośrodka lub podczas specjalnie zorganizowanego spotkania kilku
Ośrodków, kierownik lub inna wyznaczona osoba, np. z Zarządu Akademii, przedstawia program
Akademii na najbliższy rok, wręcza Studentowi Kartę Drogi Rozwoju na dany semestr, będącą
narzędziem pracy i oceny jego pracy. Rok Akademicki zawsze podzielny jest na dwa semestry –
zimowy i letni. Na zakończenie każdego semestru przeprowadzana jest sesja egzaminacyjna – w
postaci egzaminu praktycznego i teoretycznego. Na koniec Roku Akademickiego, w czerwcu, zapada
decyzja o przyznaniu lub nie kolejnego stopnia Drogi Rozwoju. Każdy rok akademicki kończy się
uroczystym spotkaniem, na którym wręczane są zaświadczenia o zdobyciu kolejnego stopnia DR. Dla
nowych Studentów wręczane są również Indeksy Akademii Młodzieżowej, w którym wpisywane są
przedmioty Akademii, uzyskiwane oceny w poszczególnych semestrach oraz informacje o zaliczanych
stopniach Drogi Rozwoju.
2.2 Opis programu 6 przedmiotów
Dla osiągania celów wynikających z ideałów AM wprowadzono program sześciu przedmiotów, z
podziałem na trzy przedmioty formacyjne i trzy przedmioty praktyczne. Programy przedmiotów
ujmują specyfikę Akademii. Przedmioty pomyślane są jako programy kształtowania młodych ludzi, na
ludzi wierzących w Boga, działających dla innych, szczególnie dla potrzebujących, zaradnych i
przedsiębiorczych, umiejących organizować siebie i różne działania.
Pierwszym z przedmiotów formacyjnych jest „Formacja religijna” tworzona w dwóch perspektywach.
Pierwsza w korespondencji do Roku Kościelnego, przewidująca udział w kolejnych jego momentach.
Druga perspektywa to pogłębianie stałego kontaktu z Bogiem.
Program kolejnego przedmiotu „Formacja społeczna” to uczenie szacunku do społeczeństwa. W
ramach tego programu realizowane są działania uczące wrażliwości społecznej na potrzeby innych.
„Formacja charakteru” - to przedmiot, którego realizacja polega na treningu cech swojego charakteru.
Pierwszy z przedmiotów praktycznych - „Praktyka zaradności”, a dla młodzieży „Praktyka
8
przedsiębiorczości”, daje poczucie pewności, że potrafię wiele zrobić, że na wielu rzeczach się znam.
Uczy również pracowitości i solidności. Dla młodzieży jest to nauka przedsiębiorczości, czyli radzenia
sobie w pracy zawodowej. Przedmiot ten uczy również jak w praktyce życia zawodowego stosować
Katolicką Naukę Społeczną.
Kolejny, bardzo charakterystyczny dla Akademii przedmiot to „Nauka organizowania się” dla dzieci i
„Nauka organizacji i zarządzania” dla młodzieży. Wynikiem realizacji programu tego przedmiotu
powinny być umiejętności w organizowaniu siebie, swojego czasu, miejsca swojej pracy oraz w
ogólnych umiejętnościach organizacyjnych.
Szósty przedmiot „Praktyki dodatkowe”, to możliwość uczenia się przez naszych studentów innych
dodatkowych umiejętności, np. redagowanie gazety, redagowanie strony internetowej, ale również
odbywanie praktyk w sekretariatach firm.
Propozycje programowe wszystkich przedmiotów, poza innymi kryteriami, muszą spełniać warunek
atrakcyjności. Jest to ważne dla motywacji studentów. Przedmioty zalicza się między innymi w formie
specjalnych
egzaminów
organizowanych
po
każdym
semestrze.
Formacja w Akademii Młodzieżowej
Bardzo ważnymi zagadnieniami programowymi w Akademii Młodzieżowej są kwestie dotyczące
formacji. Formacje dzielimy na trzy rodzaje:
1. formacja religijna,
2. formacja społeczna,
3.
formacja charakteru.
Akademia, stawia sobie cele wychowawcze, dlatego podejmuje takie zagadnienia.
1. Formacja religijna
Od początku istnienia Fundacji dla wszystkich współtworzących program Akademii priorytetem była
motywacja religijna. Zależało nam zawsze na uczeniu podopiecznych coraz większej miłości do Boga
i do ludzi. Ważnym jest również dawanie świadectwa własnej religijności, a przez to przybliżania się
do własnego zbawienia. Program Akademii realizuje wiele elementów formacji religijnej.
Poszczególne cele wychowawcze tej formacji, dotyczą rozwoju życia duchowego poprzez modlitwę,
częste korzystanie z sakramentów św. i z Eucharystii. Uczą również aktywnego i odpowiedzialnego
uczestnictwa w Kościele, przede wszystkim w życiu parafii. Ważną kwestią jest również stałe
pogłębianie wiedzy o Bogu i Kościele. W każdym Ośrodku AM regularnie odbywają się wspólnotowe
Msze Św., kultywowane są tradycje październikowych nabożeństw różańcowych, w maju – Majówek,
a w okresie Adwentu - wspólnych Rorat. Do tradycyjnych metod należy losowanie w spółkach
(najmniejszych grupach studentów) raz w tygodniu karteczek z imieniem kolegi lub koleżanki, za
którego należy się modlić codziennie. Do uczestnictwa w wielu działaniach religijnych zapraszani są
rodzice. Metod inspirujących rozwój religijny jest wiele, do klasycznych należy Bank Wielkopostny,
czyli gromadzenie dóbr duchowych poprzez wyrzeczenia, modlitwę, jałmużnę, post i ofiarowanie ich
9
tym, którzy o nie proszą. Szczególnie ważną rolę gra postać naszego Patrona – Św. Stanisława Kostki.
Każde zajęcia spółki rozpoczynają się od modlitwy do Patrona.
2. Formacja społeczna
Do głównych charyzmatów Akademii należy przygotowanie absolwentów do aktywnego budowania
społeczeństwa obywatelskiego. Formacja społeczna uczy zatem miłości do Ojczyzny, rodziny i
miejsca zamieszkania. Program przedmiotu ma przybliżać dzieciom i młodzieży, na czym polega
samorządność, co to jest solidarność społeczna, a starszych (Kurs Wyższy) uczy elementów
Katolickiej Nauki Społecznej. Wszyscy podopieczni mają możliwość wielokrotnie doświadczyć, czym
jest wrażliwość społeczna przez uczestnictwo w różnego rodzaju akcjach społecznych, np. „Mikołaj o
Tobie nie zapomni”. W bieżącym Roku Akademickim w zakresie tego przedmiotu, młodzież w
oparciu o metodę tzw. spotkań społecznych, zapoznaje się z wszelkimi aspektami biznesu rodzinnego,
a w maju ma odbyć się międzynarodowa konferencja na ten temat. Od wielu lat realizowany jest
również program uczący praworządności. Na program ten składa się m.in. coroczny Sejm Akademii,
na którym przedstawiciele Ośrodków z wszystkich Kursów, ustalają normy i zasady dla całej
Akademii. Najważniejsze dokumenty to: Konstytucja AM oraz Wzorowa Postawa, jako swoiste
kodeksy Akademii. Kolejny element programu to Sąd Koleżeński, który czuwa nad przestrzeganiem
przez wszystkich ustalonych norm. Program formacji społecznej to również uroczyste obchodzenie
świąt państwowych i narodowych.
3. Formacja charakteru
Kształtowanie charakteru młodych ludzi w wychowawczej pracy Akademii, zajmuje miejsce
szczególne. Można by rzec, że praca nad charakterem wewnątrz Akademii jest silnie wypromowana.
Działa specjalny program nazywany Programem nr 2, który służy określaniu strategii indywidualnego
rozwoju poszczególnych studentów. Określa on, jakie cechy powinny być w szczególności rozwijane.
Następnie stosowana jest metoda pracy, zbudowana w oparciu o założenia pedagogiki
personalistycznej, tzw. kontrakty osobiste. Kontrakt taki zawierany jest pomiędzy podopiecznym a
instruktorem. Jest dobrowolny i określa, jaką cechę swojego charakteru będzie ćwiczył podopieczny i
przez jaki okres czasu.
Zaprezentowane tu metody pracy formacyjnej stosowane w Akademii Młodzieżowej są tylko
przykładem mającym pokazać specyfikę działań wychowawczych. Akademia, jej program i metody
ciągle są udoskonalane. Zmianom tym przyświeca jeden cel - jak najskuteczniej inspirować
wychowanków do osiągania Ideałów: Bóg, Honor, Ojczyzna.
Przedmioty Praktyczne
Przedmioty praktyczne ogólnie mówiąc mają przygotowywać dzieci i młodzież do aktywności
społecznej, do przedsiębiorczości. Mają przygotować ich też do praktycznego i skutecznego działania
na rzecz wspólnot: rodziny, parafii, społeczności lokalnej, społeczności narodowej i państwowej.
Przedmioty praktyczne to:
 Nauka organizowania,
10
 Praktyka zaradności - tak nazywa się przedmiot w Kursie Podstawowym i Gimnazjalnym,
Praktyka przedsiębiorczości w Kursie Wyższy,
 Praktyki dodatkowe.
Ważnym założeniem metodycznym jest nauczenie w pierwszej kolejności umiejętności, a w drugiej
wiedzy i jej rozumienia.
4. Nauka organizowania
Główną ideą treści tego przedmiotu jest nauczenie dzieci (Kurs Podstawowy) organizowania siebie,
młodzieży (Kurs Gimnazjalny) organizowania przedsięwzięć - akcji oraz nauczenie młodzieży Kursu
Wyższego organizacji i zarządzania przedsięwzięciami społecznymi i biznesowymi. Wszystkie
metody zostały dostosowane do wieku i możliwości dzieci i młodzieży. Dla przykładu, dzieci uczą się
organizowania swojego biurka, ładu w tornistrze itp. oraz rozumienia konieczności posiadania takich
umiejętności. Młodzież gimnazjalna uczy się planowania, przeprowadzania różnego rodzaju akcji, a
następnie oceny jakości tych działań.
5. Praktyka zaradności
Program tego przedmiotu stawia sobie za cel nauczenie praktycznych umiejętności potrzebnych w
rodzinie, społeczności lokalnej, w parafii. Od dwóch lat realizowany jest, miedzy innymi w ramach
tego przedmiotu, Program „Nasza Rodzina”. Studenci w związku z tym Programem uczą się, np.
robić lampki nocne, malować ściany, tapetować (to propozycje dla chłopców), dekorować pokój
gościnny, hodować kwiaty (to propozycje zajęć dla dziewcząt). Młodzież Kursu Wyższego, dla której
ten przedmiot nazywa się Praktyka przedsiębiorczości, pracuje w specjalnie utworzonych firmach
edukacyjnych.. Program Kursu Wyższego w całości realizowany jest w zakresie trzyletniego Kursu
Przedsiębiorczości Społecznej. Kurs ten przygotowuje młodzież do założenia własnej firmy i nabycia
umiejętności bycia dobrym pracownikiem. Realizacja przedmiotu Praktyka przedsiębiorczości to
praca w jednej z pięciu firm, są to Młody Mistrz, Cedus, Doradca, Wychowawca i Przedsiębiorca
Rodzinny.
6. Praktyki dodatkowe
Dla zrealizowania różnych zadań w Ośrodku AM, w firmach edukacyjnych, potrzebne są dodatkowe
umiejętności, opanowanie ich przez studentów. To stanowi treść tego przedmiotu. Dotyczy to różnych
umiejętności, np. dzieci uczą się dokładnego sprzątania, wykonywania ozdób, gry na instrumentach
lub śpiewania. Są to praktyki zaliczane w tym przedmiocie. Młodzież uczy się umiejętności
potrzebnych do realizacji zadań firmy w związku z tym są to praktyki w sekretariatach, w firmach
marketingowych, w dobrze zorganizowanych magazynach itp.
2.3 Opis Programu Nr 1
Każdy Ośrodek Akademii Młodzieżowej pracuje w oparciu o 3 rodzaje programów oraz specyficzne
działania Ośrodka (Program Własny Ośrodka), ściśle ze sobą powiązane. Całość zatem jest tak
11
opracowana, aby pomagać Studentom i Instruktorom w postępowaniu zgodnie z Wzorową Postawą
Studenta, inspirować do pracy nad własnym rozwojem według ideałów: Bóg, Honor, Ojczyzna.
Program Nr 1 – jest to program ogólny dla wszystkich Ośrodków Akademii Młodzieżowej. Układany
jest na cały Rok Akademicki (od września do sierpnia następnego roku) z podziałem na semestry.
Pierwszy semestr to semestr zimowy (wrzesień - styczeń następnego roku), drugi semestr to semestr
letni (luty – sierpień). Program Nr 1 opracowywany jest w oparciu o kalendarz liturgiczny, wydarzenia
polityczne i społeczne, m.in. Nabożeństwa Różańcowe, obchody 11 Listopada, 3 Maja itd. Ponadto
zawarte są w nim działania ogólnoakademickie realizowane przez wszystkie Ośrodki AM, które są
jedynie charakterystyczne dla Akademii, np. Sejm Akademii Młodzieżowej, Papieskie Dzieło
Miłosierdzia, uroczyste rozpoczęcie Roku Akademickiego, Święto Patronalne, Olimpiada Sportowa o
Puchar Św. Stanisława Kostki. Ponadto w Programie Nr 1 przewidziane są działania specyficzne dla
Ośrodka – wynika to już z wypracowanych, indywidualnych sposobów na pracę z dziećmi i młodzieżą
i stanowi pewnego rodzaju tradycję tegoż Ośrodka. Przykładem może być, np. Wspólnota Modlitewna
Ośrodka, kiermasze charytatywne lub na cele Ośrodka, konkursy, rozgrywki sportowe, kluby
dyskusyjne itp.
Wszystkie działania podejmowane w ramach Programu Nr 1 bezpośrednio korespondują z ideałami
Akademii czy też takie kryteria muszą spełniać. Działania powinny służyć również rozwojowi
poszczególnych Studentów – w zakresie wiedzy, umiejętności, zainteresowań, odpowiedzialności itd.
Działania w ramach Programu Nr 1 mogą być realizowane w następujący sposób:
- wydarzenia, w których uczestniczą Studenci i Instruktorzy ze wszystkich Ośrodków, np. Święto
Patronalne lub ich reprezentacje ze wszystkich Ośrodków, np. Olimpiada Sportowa, Turniej
Wielkanocny.
- wydarzenia realizowane w poszczególnych Ośrodkach w tym samym czasie, np. Uroczyste
Nabożeństwo Różańcowe, Uczta Chleba i Wody,
- wydarzenia specyficzne dla danego Ośrodka – odpust parafialny, zabawa karnawałowa, Wspólnota
2.4 Opis Programu Nr 2
Program Nr 2 to program ustalany indywidualnie dla każdego Studenta Akademii.
Podejmuje przede wszystkim kwestie wychowawcze i ustalany jest przez Instruktora spółki,
do której należy Student. Instruktor spółki powinien być tą osobą, która najlepiej zna
wychowanka, wie jak wspierać jego rozwój, jest dla niego przykładem w różnych dziedzinach
i stara się jego tego nauczyć.
12
Formularz Kontraktu Osobistego
KONTRAKT OSOBISTY
Ja ..................................................................zawieram umowę
(imię i nazwisko)
z ........................................................................................ na wykonanie:
(imię i nazwisko przyjmującego zobowiązanie)
..............................................................................................................................................
(treść zadania)
.................................................................................................................................................
(warunki zadania)
w terminie do .................................................................
(data)
zobowiązuję się do wypełnienia go rzetelnie i solidnie
….....................................................
podpis przyjmującego zadanie
...................................................
podpis zobowiązującego się
wykonać zadanie
13
Formularz – Plan miesięczny pracy spółki
MIESIĄC / ROK
DATA
DZIEŃ
SPÓŁKA
ZAJĘCIA
PN
WT
ŚR
CZW
PT
SOB
ND
PN
WT
ŚR
CZW
PT
SOB
ND
PN
WT
ŚR
CZW
PT
SOB
ND
PN
WT
ŚR
CZW
PT
SOB
ND
PN
14
2.5 Program wychowania do praworządności
Akademia Młodzieżowa tworzy środowisko wychowawcze. Jednym z ważnych elementów
tego środowiska jest wychowanie do przestrzegania obowiązującego prawa. Mówimy często,
że Akademia jest Małą Ojczyzną, przejawia się to między innymi tym, że uczy szacunku do
prawa i rozumienia potrzeby jego przestrzegania. Mówimy, że Akademia jest Małą Ojczyzną,
bo obowiązują w niej analogiczne zależności i uwarunkowania jak w życiu społecznym, że
wyćwiczone nawyki, rozumienie potrzeby prawa w Akademii zostanie przeniesione w życie
dorosłe. Program Wychowania do praworządności skutkuje ustalaniem prawa w Akademii i
jego przestrzeganiem, służy utrzymania tzw. dyscypliny.
Program składa się zasadniczo z trzech części:
Część I – ustanawianie prawa w Akademii
Część II – wdrażanie prawa w Akademii
Część III – egzekwowanie /przestrzeganie / prawa w Akademii
Na część I składają się:
1. W każdym roku omawiane są, ustanawiane lub poprawiane istotne części Akademii
Młodzieżowej, które stanowią taką lub inną formę prawa Akademii. Są to Konstytucja AM,
Wzorowa Postawa Studenta AM, Wzorowa Postawa Instruktora AM, instrukcje realizacji
programu itp. W procesie opracowania prawa Akademii biorą udział wszyscy studenci ze
wszystkich Ośrodków, według ustalonego sposobu.
2. Ustalanie punktów do regulaminów wewnętrznych w poszczególnych Ośrodkach.
3. Opracowywanie i przyjmowanie tzw. Karty Kultury przez poszczególne spółki lub firmy.
Na część II składają się:
1. Przeprowadzanie musztry w Ośrodkach lub w spółkach, która ćwiczy nawyki reagowania
na polecenia instruktorów, uczy sprawnego ustawiania się i panowania nad sobą.
2. Wprowadzanie i przestrzeganie stref. Jest to bardzo ważna czynność w zakresie
wprowadzania prawa, jest również bardzo ważna z punktu ćwiczenia nawyku
dostosowywania swojego zachowania do obowiązujących zasad w danym miejscu i czasie.
Uczy podopiecznych reagowania na wypowiadane prośby lub polecenia przez instruktora bez
potrzeby podnoszenia głosu, co oczywiście przynosi inne pozytywne korzyści wychowawcze.
3. Bardzo ważnym elementem wprowadzania prawa i jego przestrzegania jest przykład
instruktorów. Dzieci i młodzież chcą naśladować nauczycieli, wychowawców, instruktorów
ale pod warunkiem że ich lubią i szanują, dlatego instruktorzy mają wpisany w obowiązujący
styl bycie przyjacielem i bycie przykładem, również w zakresie przestrzegania prawa.
Na część III składają się:
1. Upomnienia i rozmowy wychowawcze, które są również elementem przestrzegania i
egzekwowania prawa AM.
2. Taryfy, czyli kary, które zadawane mogą być każdemu, kto przekroczy istniejące prawo.
Taryfę może zadać każdy każdemu, czyli dziecko może zadać taryfę koledze lub koleżance ze
starszego Kursu, lub instruktorowi. Każdy ma obowiązek wykonać ta karę na zasadach
określonych w instrukcji. Odmowa wykonania taryfy powinna zostać rozstrzygnięta w Sądzie
Koleżeńskim. Taryfa to 100 przysiadów lub inna forma ustalona zgodnie z instrukcją.
15
3. Sąd Koleżeński jest najwyższą instancją egzekwowania prawa w Akademii oraz
rozwiązywania sporów. Sąd działa na podstawie instrukcji.
Czym jest dyscyplina?
Warunkiem przestrzegania prawa jest samodyscyplina, istotny, potrzebny element systemu
wychowawczego Akademii Młodzieżowej. Dyscyplina jest warunkiem ogólnego porządku i
ładu działania. W odczuciu dziecka dyscyplina jest potrzebnym uregulowaniem relacji w
grupie. Jest potrzebna w celu lepszego realizowania norm grupy.
Zadaniem instruktorów AM jest nie tylko utrzymywanie dyscypliny, ale także przekonywanie
wychowanków do samodyscypliny. Samodyscyplina jest podstawowym warunkiem
osiągnięcia przez wychowanków ideałów Akademii. Jest to wymóg Drogi Rozwoju, to forma
odpowiedzialności za pobyt w Akademii.
2.6 Program aktywności studenta AM
Jednym z podstawowych charyzmatów Akademii Młodzieżowej, wypływającym
bezpośrednio z ideałów wychowawczych, jest wychowanie i edukacja do aktywności na rzecz
rodziny, parafii, społeczności lokalnej, na rzecz naszej Ojczyzny. Jednym słowem chodzi o to,
by nauczyć studentów Akademii być aktywnym. Ważnym założeniem jest również nauczyć
skutecznej aktywności. Ważne żeby podejmowane inicjatywy były doprowadzane do
zamierzonych celów z osiągnięciem właściwych skutków. Program Aktywności Społecznej
temu służy. Program Aktywności Społecznej jest programem wspierającym realizacje
głównego programu Akademii, czyli programu sześciu przedmiotów. Program Aktywności
Społecznej służy budowaniu mody na bycie aktywnym.
Program składa się z następujących elementów:
1. Giełda Akcji Zwykłych
2. Stypendia
Giełda Akcji Zwykłych jest podstawowym narzędziem tego programu. Istotą tej metody jest
pobudzanie do aktywności studentów w różnych obszarach, stwarzając podobne szanse
osobom z różnymi możliwościami. Opis giełdy znajduje się w instrukcji.
Stypendia to instrument budowania motywacji u studentów do osiągania jak najlepszych
wyników w realizacji sześciu przedmiotów.
3. Metody działania
3.1 Opis metody pracy z grupą
3.1.1 Wspólnota Ośrodka
Wspólnotę Ośrodka stanowią wszyscy Studenci Akademii z poszczególnych spółek
oraz ich Instruktorzy, Kierownika Ośrodka oraz wolontariusze lub inne osoby wspierające
codzienną pracę. Najczęściej cała społeczność Ośrodka spotyka się podczas:
o Obowiązkowych Zebrań Ogólnych Ośrodka – co najmniej 2 razy w miesiącu,
o Punktów z Programu Nr 1,
o Innych działań specyficznych dla Ośrodka, np. Wspólnota Modlitewna, Spotkania
Wielkanocne, konkursy, zabawy itp.
16
Podczas takich spotkań nadzór nad społecznością Ośrodka sprawuje Kierownik lub
inna wyznaczona przez niego osoba. Ponadto każdy Instruktor odpowiada za swoją spółkę.
W sytuacji wyjść poza Ośrodek całą grupą istnieje podobny zakres odpowiedzialności,
ewentualnie – przy niekompletnej kadrze – należy dokonać tymczasowego podziału
odpowiedzialności.
W niektórych przypadkach Wspólnotę Ośrodka może reprezentować jedynie grupa
Studentów pod opieką Instruktora. Dotyczy to niektórych spotkań z Programu Nr 1, również
spotkań okolicznościowych. W takich sytuacjach reprezentację Ośrodka wybiera grono
Instruktorów na czele z Kierownikiem Ośrodka. Kryteria wyboru mogą być różne – jest to na
pewno wyróżnienie dla Studentów, dlatego powinni godnie reprezentować Ośrodek. W
przypadku obecności podczas spotkań pocztu z symbolami Akademii, warunkiem wyboru
przedstawicieli jest min. I stopień Drogi Rozwoju, ewentualnie Przyrzeczenie.
3.1.2 Spółka
Spółka jest to grupa zadaniowa, w skład której wchodzi maksymalnie 10 - 12 osób. Za
spółkę uważa się grupę minimum 8 - osobową. Na jej czele stoi Instruktor. W ramach Kursu
Przygotowawczego, Podstawowego i Gimnazjalnego są to spółki
niekoedukacyjne.
Instruktorem spółki dziewcząt powinna być dziewczyna, Instruktorem spółki chłopców –
chłopak. Istotne jest, aby pomiędzy Studentami a ich Instruktorem była dostateczna różnica
wiekowa, najczęściej Instruktorem zostaje osoba pełnoletnia (czyli od III klasy ponad
gimnazjalnej wzwyż). Natomiast spółki Kursu Wyższego są koedukacyjne.
Oficjalnym momentem rozpoczęcia funkcjonowania spółki jest podpisanie Aktu
Notarialnego. Jest to rodzaj umowy pomiędzy Instruktorem a członkami spółki, wyrażającej
chęć wspólnego realizowania zadań.
Każda spółka spotyka się obowiązkowo dwa razy w tygodniu. Powinien być
wyznaczony minimum na jeden semestr stały harmonogram spotkań danej spółki: określone
dni tygodnia i godziny (od 17.00 do 19.00). W miarę potrzeby spółka może spotkać się
dodatkowo, tak aby nie kolidowało to z zajęciami innych spółek w Ośrodku. Jeżeli jest to
możliwe to warto również zadbać o stałe miejsce spotkań.
Spółka realizuje program Akademii realizując Program Nr 3, czyli konkretne zajęcia
rozpisane na poszczególne spotkania, uwzględniające działania w ramach Programu Nr 1,
działań specyficznych Ośrodka oraz 6 przedmiotów.
W zależności od wieku dzieci w Ośrodku mogą funkcjonować spółki na poszczególnych
Kursach Akademii:
- spółki Kursu Przygotowawczego – spółki dzieci z klas I - III szkoły podstawowej,
- Spółki Kursu Podstawowego – spółki dzieci z klas IV – VI szkoły podstawowej,
- Spółki Kursu Gimnazjalnego – spółki młodzieży gimnazjalnej,
Liczbę spółek w Ośrodku oraz ich specyfikę (czyli do jakiego Kursu należą) określają
wymogi licencji zdobywanej przez Ośrodek.
17
3.2 Droga Rozwoju Studenta Akademii Młodzieżowej
Strategia celów wychowawczych w Akademii oparta jest na wieku i możliwościach
poszczególnych wychowanków. Dlatego też wszyscy Studenci przydzieleni są do
odpowiedniego Kursu oraz realizują konkretny Stopień Drogi Rozwoju.
KURS PODSTAWOWY – są w nim dzieci od 10 do 12 lat (czyli uczniowie z klas IV – VI
szkoły podstawowej).
KURS GIMNAZJALNY – jest w nim młodzież od 13 do 15 lat (czyli uczniowie z klas I –
III gimnazjum)
Istnieje 6 stopni Drogi Rozwoju. Mają one układ koncentryczny, tzn. na każdym Kursie
podstawowe oddziaływania wychowawcze są takie same, dostosowane do wieku i możliwości
poszczególnych Studentów. Każdy kolejny stopień oznacza jednak wzrost wymagań i
oczekiwań co do Studenta, odzwierciedla również zakres nabywanej przez niego wiedzy,
umiejętności i postawy.
Dany stopień Student zalicza przez rok. Na zaliczenie stopnia składa się:
- aktywne uczestnictwo w programie Akademii, w tym zaliczenie 6 przedmiotów, tj. Formacji
religijnej, Formacji charakteru, Formacji społecznej, Nauki organizowania się, Praktyki
zaradności, Praktyk dodatkowych, udokumentowane w Karcie Drogi Rozwoju w semestrze
zimowym i letnim,
- zaliczenie egzaminów teoretycznych i praktycznych w semestrze zimowym i letnim,
Pod koniec każdego semestru Student przystępuje do egzaminu teoretycznego i
praktycznego sprawdzającego stan jego wiedzy oraz nabytych umiejętności i sprawności.
Egzaminy nadzoruje specjalnie powołana do tego komisja – są to osoby wyznaczone przez
Zarząd Akademii. Student, który nie zaliczył danego stopnia może jeden raz powtarzać rok,
ma więc jeszcze jedną szansę na poprawę swojej pracy.
Trzystopniowy podział Drogi Rozwoju na poziomie Kursu Podstawowego i
Gimnazjalnego odpowiednio koreluje z wiekiem dzieci.
Każde dziecko po pomyślnym zaliczeniu egzaminów teoretycznych i praktycznych, na
koniec danego roku, uzyskuje zaświadczenie o zdobyciu kolejnego stopnia Drogi Rozwoju.
Na zaświadczeniu znajdują się również informacje o średniej punktów z poszczególnych
przedmiotów. Po każdym semestrze należy dokonać wpisu również do indeksu dziecka
punkty uzyskane z poszczególnych przedmiotów.
18
3.3 Metody Programu Nr 1
Do metod Programu nr 1 należą m.in. następujące zajęcia:
1. Uczta Chleba i Wody
2. Obchody uroczystości 3 Maja
3. Biesiada Patriotyczna z okazji Święta Odzyskania Niepodległości
3.5 Metody Programu aktywności społecznej studenta
3.5.1 Giełda akcji
Giełda akcji jest jedną z metod Programu Aktywizacji Społecznej realizowanego w
Ośrodkach Akademii Młodzieżowej na Kursach Podstawowym i Gimnazjalnym.
Giełda Akcji jest metodą aktywizującą dzieci i młodzież. Jest to metoda wypróbowana i
sprawdzona przez wiele lat. Giełda ma zastosowanie uniwersalne, tzn. z powodzeniem może
być stosowana w różnych instytucjach i przedsięwzięciach, wszędzie tam gdzie ważna jest
aktywność dzieci i młodzieży.
3.5.2 Regulamin stypendialny
1. Ze stypendium mogą korzystać wszyscy studenci Akademii Młodzieżowej Kursu
Podstawowego i Kursu Gimnazjalnego.
2. Stypendia przydzielane są na jeden semestr, dwa razy w Roku Akademickim, po
zakończeniu każdej sesji egzaminacyjnej.
3. Stypendia przydziela Komisja Stypendialna, w skład której wchodzą: Kierownik
Ośrodka i Wychowawcy.
4. Komisja ustala wielkość miesięcznych stypendiów na cały semestr.
5. Podstawą otrzymania miesięcznego stypendium jest:
a/ Otrzymanie odpowiednio wysokiej średniej oceny z sześciu przedmiotów. Wysokość
średniej ocen, które są podstawą otrzymania stypendium ustala Komisja.
b/ Otrzymanie odpowiednio wysokiej średniej z egzaminu na koniec semestru
c/ Ogólna dobra opinia wyrażona przez kierownika Ośrodka lub instruktora spółki.
6. Trzy powyższe warunki muszą wystąpić łącznie.
4. Środki wychowawcze
4.1 Wyposażenie Ośrodków AM
WYPOSAŻENIE OŚRODKA AM :
1. Kącik Symboli AM,
2. Wizerunek patrona,
19
3. Tablica informacyjna: ideały AM, Konstytucja AM, Wzorowa Postawa Instruktora AM,
Wzorowa Postawa Studenta AM, Hymn AM, logo AM, aktualny Program Nr 1, modlitwa do
patrona,
4. Tablica ogłoszeniowa: bieżące informacje dla studentów
5. Tablica informacyjna dla rodziców: ramowy rozkład zajęć w ciągu tygodnia, dyżury
instruktorskie i spółek,
6. Segregatory spółek,
7. Tablice spółek
8. Słoik Sądu Koleżeńskiego
9. Dokumentacja pracy Ośrodka:
a. dokumentacja zdjęciowa,
b. dyplomy, wyróżnienia, podziękowania itp.,
10. Stroje AM
Ad. 1.
W każdym Ośrodku Akademii Młodzieżowej powinien znajdować się KĄCIK
SYMBOLI, na który składa się Pismo św., flaga Polski, kłosy zboża. Symbole te powinny
znaleźć się w centralnym miejscu w Ośrodku.
Ad. 2. ŚW. STANISŁAW KOSTKA jako patron Akademii Młodzieżowej oraz modlitwa do
patrona również powinny być umieszczone w widocznym miejscu na terenie Ośrodka (mogą
znajdować się przy symbolach AM).
Ad. 3 Każdy Ośrodek powinien mieć TABLICĘ INFORMACYJNĄ, na której powinny
znajdować się: Konstytucja AM, Wzorowa Postawa Studenta i Instruktora AM, Program nr 1,
Hymn AM, logo AM, modlitwa do patrona,
Ad. 4 Tablica ogłoszeniowa – ma ona służyć przede wszystkim Studentom i Instruktorom
AM
Powinna zawierać:
- bieżące ogłoszenia, np. o szczegółach wyjść, spotkań itp.,
- plan pracy Ośrodka na najbliższy miesiąc (może to być na formularzu Programu Nr 3),
- otrzymane zaproszenia, gratulacje, kartki z życzeniami.
Ad.5. Tablica informacyjna dla rodziców – ma ona służyć informacją dla rodziców, ale i
dla Studentów i Instruktorów AM
Powinna zawierać następujące informacje:
- harmonogram tygodnia z wyszczególnieniem zajęć poszczególnych spółek,
- zasady obowiązujące w Ośrodku, np. regulamin wewnętrzny Ośrodka
- sprawy bieżące,
20
- plakat o AM lub o Ośrodku, ulotki
Ad. 6. Segregatory spółek
W segregatorze spółki powinna znajdować się cała dokumentacja spółki: Akt Notarialny, lista
członków spółki z adresami, numerami telefonów i datami urodzin i imienin, lista obecności,
Program nr 3, kontrakty osobiste, Karty Drogi Rozwoju itd.
W segregatorze-kronice spółki powinny znajdować się wszelkie prace członków, ciekawe
akcje zwykłe, śmieszne historie i wydarzenia, zdjęcia z wyjazdów, rajdów czy wycieczek itp.
Ad. 7. Tablice spółek
Każda spółka w Ośrodku Akademii powinna mieć swoją tablicę (tzw. TABLICĘ SPÓŁKI),
na której powinna umieszczać: nazwiska członków spółki, nazwę spółki, godzinę i dzień,
aktualności, zdjęcie spółki z instruktorem, plan miesięczny w aktualnościach, kodeks spółki,
zwyczaje spółki, osiągnięcia spółki, itd.
Ad. 8. Słoik Sądu Koleżeńskiego
W
każdym
Ośrodku
powinien
znajdować
się
SŁOIK
lub
pudełko
SĄDU
KOLEŻEŃSKIEGO w stałym i widocznym miejscu, do którego każdy Student lub
Instruktor miałby dostęp. Należy tam umieszczać karteczki z wnioskami do Sądu. Słoik lub
puszkę może otwierać jedynie Kierownik lub wyznaczony do tego Instruktor, najczęściej
podczas posiedzeń Sądu.
Ad.9. Dokumentacja pracy Ośrodka
Każdy Ośrodek powinien umieszczać w widocznym miejscu wszelkie osiągnięcia studentów
AM tzn. dyplomy, podziękowania, pamiątki po ważnych wydarzeniach itp.
Ponadto należy dokumentować pracę Ośrodka, poszczególnych spółek, prowadząc na bieżąco
dokumentację zdjęciową (mogą to być albumy na zdjęcia lub segregatory z odpowiednimi
koszulkami). Zdjęcia powinny być podpisane, czyli jakiego wydarzenia dotyczą, kto na nich
jest i kiedy to wydarzenie miało miejsce.
4.2 Logo AM
Akademia Młodzieżowa posiada swoje symboliczne logo. Logo jest znakiem rozpoznawczym
AM. Używane jest w następujących sytuacjach:
- na wszelkich dokumentach Akademii Młodzieżowej,
- na plakatach reklamowych, ulotkach i innych materiałach promocyjnych AM,
- znajduje się w segregatorze każdej spółki,
- znajduje się na tablicy informacyjnej w Ośrodku,
21
Wzór logo AM:
4.3 Hymn AM
Akademia Młodzieżowa posiada również swój odrębny hymn, który jest kolejnym
środkiem wychowawczym stosowanym w codziennej pracy.
Autorem słów i melodii hymnu AM jest ks. Grzegorz Strug, były kapelan Akademii
Młodzieżowej.
Hymn ten, na wzór hymnu państwowego, śpiewany jest przy ważnych uroczystościach
Akademii. Wcześniej należy ogłosić komendę: ,,baczność, do hymnu AM”. Po odśpiewaniu –
,,spocznij”.
Śpiewając hymn dajemy wyraz swojej przynależności do AM i utożsamiania się z jej
ideałami.
W jakich sytuacjach śpiewamy Hymn AM:
- na zakończenie uroczystych Zebrań Ogólnych Ośrodka AM,
- często na zakończenie Mszy Św. odprawianej specjalnie dla Ośrodka AM, kilku Ośrodków,
np. podczas Mszy Św. z okazji Święta Patronalnego, Sejmu AM,
- przy ważnych uroczystościach akademickich, np. na rozpoczęcie lub zakończenie Roku
Akademickiego,
Tekst Hymnu AM:
22
HYMN AKADEMII MŁODZIEŻOWEJ
I. Kiedy ogień w sercach ludzi dogasa
Szary popiół czyste dobro zakrywa
Powiew Ducha małą iskrę ocali
Żeby od niej nowy płomień rozpalić.
REF: Akademia młodych serc
Bliźnim radość, pomoc nieść
Zapał w dłoniach, w głowach wiedza
To jak zbroja dla rycerza.
Akademia Młodych serc
To modlitwy pełna pierś
Ku Ojczyzny większej sławie
Prowadź Święty Stanisławie!
II . Razem z nami każdy może zobaczyć
Ile dobra młody człowiek potrafi
Kiedy serce swoje wiarą rozpali
To odmieni wokół siebie świat cały.
REF: Akademia młodych serc
Bliźnim radość, pomoc nieść
Zapał w dłoniach, w głowach wiedza
To jak zbroja dla rycerza.
Akademia Młodych serc
To modlitwy pełna pierś
Ku Ojczyzny większej sławie
Prowadź Święty Stanisławie!
23
4.4 Sztandar AM
Na sztandarze Akademii Młodzieżowej widnieje logo AM oraz wizerunek patrona AM.
Sztandar wykorzystywany jest przy najważniejszych uroczystościach w Akademii, np.
- Święto Patronalne,
- rozpoczęcie lub zakończenie Roku Akademickiego oraz przy obchodach świąt państwowych
lub innych uroczystościach, w którym występuje cała Akademia, Ośrodek lub reprezentanci,
np.:
- 3 Maja,
- obchody Rocznicy Odzyskania przez Polskę Niepodległości,
- uroczystości kościelne, np. Dzień Papieski,
- uroczystości ważne dla życia Ośrodka, np. nadanie imienia, Oktawa Bożego Ciała itp.,
Zdjęcie sztandaru AM:
24
4.5 Symbole AM
Wychowanie w Akademii Młodzieżowej obejmuje wszystkie sfery rozwoju człowieka. AM
chce oddziaływać na dzieci i młodzież w sposób spójny i całościowy, chce wychowywać dla
Boga, Honoru i Ojczyzny. Są to ideały AM.
Zewnętrzną formą Ideału są symbole AM. Mają one za zadanie pokazanie treści, jakie
zawarte są w Ideałach.
W
KONSEKWENCJI
PRZYJĘTYCH
IDEAŁÓW
AM,
PRZYJMUJE
SIĘ
NASTĘPUJĄCE SYMBOLE REPREZENTUJĄCE TE IDEAŁY:
1. EGZEMPLARZ PISMA ŚWIĘTEGO – symbolizujący Ideał AM – Bóg, wskazuje
wyraźnie na naszą wiarę i mówi, że Pismo Święte jest drogowskazem w naszym życiu, to
właśnie tu zawarte są najważniejsze przykazania i wskazówki, którymi powinniśmy kierować
się w życiu, tu Pan Jezus daje nam wzór życia opartego na miłości, która prowadzi prosto do
Pana Boga.
2. KŁOSY ZBÓŻ (CHLEB) – ukazujący Ideał AM – Honor, symbolizuje pracę człowieka,
jest także symbolem służby i pomocy drugiemu człowiekowi.
3. FLAGA POLSKI – ukazujący Ideał AM – Ojczyzna, symbolizuje naszą
Ojczyznę.
Symboli AM używa się podczas różnych ważnych uroczystości, zarówno w całej Akademii
podczas realizacji Programu nr 1, programu własnego Ośrodka oraz podczas innych ważnych
wydarzeń. Poczet z symbolami powinien być uroczyście wprowadzany podczas Zebrań
Ogólnych Ośrodka.
Kącik symboli AM:
25
4.6 Patron Akademii Młodzieżowej
Patronem Akademii Młodzieżowej jest Św. Stanisław Kostka. W każdym Ośrodku – jako
wyposażenie Ośrodka AM – widnieje wizerunek Patrona oraz modlitwa do patrona. Wszyscy
Studenci AM obchodzą uroczyście wspomnienie patrona, zwane Świętem Patronalnym, we
wrześniu każdego roku, w okolicach 18 września.
Modlitwa do Świętego Stanisława Kostki:
Święty Stanisławie Kostko –
Patronie Akademii Młodzieżowej!
Wspieraj nasze siły na Drodze Rozwoju,
abyśmy naśladując Twoją świętość
stawali się chlubą naszej Ojczyzny.
Przez Chrystusa Pana naszego.
AMEN
Wizerunek Patrona AM:
26
4.7 Środki wychowawcze dla spółki
Do środków wychowawczych dla spółki należą:
- segregator spółki,
- tablica spółki,
- kronika spółki;
SEGREGATOR SPÓŁKI:
Segregator spółki jest dokumentacją pracy danej spółki. Dokumenty, które zawarte są w
segregatorze dzielą się na 3 działy:
a. Dokumenty ogólne:

Akt notarialny

Wzorowa Postawa Studenta Akademii Młodzieżowej

Wzorowa Postawa Instruktora Akademii Młodzieżowej

Hymn AM

Modlitwa do Św. Stanisława Kostki

Logo Am

Program Nr 1 na dany semestr
b. Dokumenty dotyczące członków spółki

Lista członków spółki

Lista obecności na zajęciach spółki
c. Dokumenty dotyczące realizacji programu:

Plan miesięczny pracy spółki

Kontrakty osobiste

Program 6 przedmiotów

Karty Drogi Rozwoju

Inne dokumenty, np. prace studentów
SEGREGATOR – KRONIKA SPÓŁKI:
Uzupełnieniem segregatora spółki jest segregator – kronika. W kronice powinny
znaleźć się materiały archiwalne, obrazujące pracę spółki:
- Karty Drogi Rozwoju,
- prace spółki,
- opisy i zdjęcia z zajęć spółki,
TABLICA SPÓŁKI:
27
- Każda spółka w Ośrodku Akademii powinna mieć swoją tablicę (tzw. TABLICĘ
SPÓŁKI), na której powinna umieszczać:
- nazwiska członków spółki,
- nazwę spółki,
- godzinę i dzień zajęć spółki,
- ewentualnie logo spółki,
- kopertę z modlitwą indywidualną za członków spółki,
28