Dokąd zmierzasz Europo?

Dokąd zmierzasz Europo?
Relacja z konferencji „Strategie gospodarcze i społeczne Unii Europejskiej”
TomaszDuda,KNSGUW
W dniach 28 i 29 września 2015 roku na Wydziale Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego
(WNE UW) odbyła się konferencja naukowa „Strategie gospodarcze i społeczne Unii Europejskiej”
organizowanaprzezWNEUWzNarodowymBankiemPolskim(NBP)wewspółpracyzKołemNaukowym
Strategii Gospodarczej. W trakcie konferencji odbyły się liczne wykłady oraz dyskusje, w których
uczestniczyłynajwiększeautorytetywPolscezdziedzinyintegracjieuropejskiej.Głównewątkidyskusji
dotyczyły dalszej strategii rozwoju Unii Europejskiej, trwałości strefy euro, Europy wobec kryzysu
finansowego i gospodarczego. Pytaniem, które towarzyszyło wielu wypowiedziom, było "dokąd
zmierzasz Europo?". Konferencja stanowiła zakończenie VI edycji studiów podyplomowych
„Mechanizmyfunkcjonowaniastrefyeuro”realizowanychprzez16uczelniwramachprogramuedukacji
ekonomicznejNBP.
Otwarcia konferencji dokonali prof. Jan J. Michałek, dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych oraz prof.
Krzysztof Opolski, kierownik studiów podyplomowych „Mechanizmy funkcjonowania strefy euro”.
WykładotwierającywygłosiłdrPawełSamecki,członekZarząduNarodowegoBankuPolskiego.Wswoim
wykładziewskazałgłówneproblemyiwyzwaniastojąceprzedUE,takiejak:spadającakonkurencyjność
UE względem USA, wysoki poziom bezrobocia, rozbieżność zdań na temat dalszej integracji między
członkami oraz problemy i zagrożenia zewnętrzne, szczególnie sytuacja polityczna na Ukrainie,
zagrożenia terrorystyczne oraz kryzys imigracyjny. Dr Samecki przestrzegał przed tym, aby Polska nie
skłaniała się do podziału Europy na pierwszą ligę – strefę euro i politycznych "outsider’ów" z Polską i
WielkąBrytaniąnaczele.
Gościem specjalnym pierwszego dnia konferencji był prof. Andrzej Wojtyna z Uniwersytetu
EkonomicznegowKrakowie.ProfesorWojtynawtrakcieswojegowystąpieniaoptymistycznieodnosiłsię
do koncepcji wejścia Polski do strefy euro wskazując przede wszystkim na to, jak istotna jest sama
dyskusja o przyjęciu przez Polskę wspólnej waluty. Jego zdaniem pełne uczestnictwo Polski w Unii
Gospodarczej i Walutowej powinno być zwieńczeniem polskiej transformacji. Gość konferencji
przestrzegałtakżeprzedaroganckimsposobemmyślenia,żePolska,jakozielonawyspaniepowinnasię
integrować,ponieważświetnieradzisobiesama.Pierwszedwawykładyzostałyzwieńczonedyskusjąz
udziałemaudytorium,wtrakciektórejrozważanodalszewyzwaniastojąceprzedUniąEuropejskąoraz
perspektywypogłębianiaintegracjimonetarnejnaStarymKontynencie.
Wykładwprowadzającynt."Wyzwaniaiperspektywyintegracjieuropejskiej"
drPawełSamecki,członekZarząduNarodowegoBankuPolskiego
Wdrugiejczęścidniaodbyłysięobradywtrzechsekcjachtematycznych.Referatywpierwszejzsekcji
prowadzonejprzezprof.RyszardaKokoszczyńskiego,członkaZarząduNBP,podejmowałyproblematykę
aspektów finansowych i walutowych integracji europejskiej. Słuchacze zapoznali się z badaniami na
tematEuropejskiegoBankuCentralnego,UniiBankowejorazrynkówfinansowychUE.Znalazłysięwniej
także zagadnienia dotyczące relacji euro do chińskiego yuana, dochodu i bogactwa w UE oraz
finansowania polityki publicznej. Druga sekcja, której przewodniczącym był prof. Henryk Woźniak,
zostałazatytułowana„UwarunkowaniaintegracjiekonomicznejwEuropie”iobejmowała11referatów
na temat różnorodnych, niekiedy przenikających się aspektów ekonomicznych i pozaekonomicznych
wpływających na funkcjonowanie oraz przyszłość UE. Były wśród nich badania dotyczące celów
strategicznychUE,politykwspólnotowychorazhandluemisjamiiusługużytecznościpublicznej.Autorzy
niektórych referatów podjęli się analizy zagadnień demograficznych i społecznych, stanowiących bez
wątpienia jeden z najważniejszych obszarów obecnych i przyszłych wyzwań integracji na Starym
Kontynencie. Trzecia sekcja – „Wyzwania rozwojowe UE. Integracja europejska wobec kryzysu”
prowadzona przez prof. Elżbietę Czarny, skupiała referaty, których autorzy stawiają i podejmują próbę
odpowiedzi na pytania o wpływ kryzysu na obecną i przyszłą sytuację UE, a także o źródła rozwoju i
konkurencyjności Wspólnoty. W tej sekcji podjęte zostały m.in. tematy zależności przestrzennodochodowej w nowych państwach członkowskich przed i podczas kryzysu, konwergencji w UE,
społeczno-ekonomicznych determinant rozwoju regionów UE-27, reform w UE oraz analiz handlu i
inwestycjizagranicznych.
Podsumowanieobradpierwszegodniakonferencji
Odlewej:prof.drhab.KrzysztofOpolski(UW),drhab.prof.UGJerzyWoźniak(UG),drhab.prof.UWRyszardKokoszczyński
(UW,NBP),prof.drhab.ElżbietaCzarny(SGH)
Drugi dzień konferencji, otwarty przez profesorów Krzysztofa Opolskiego i Ryszarda Kokoszczyńskiego,
prowadzony był przez dziennikarza Polsat News Bartosza Kurka. Na początek wykłady przybliżające
słuchaczom teorie post-Kalecki i post-Keynes wygłosili prof. Jerzy Osiatyński, członek Rady Polityki
Pieniężnej oraz prof. Jana Toporowski z Uniwersytetu Londyńskiego. Prof. Osiatyński przedstawił
alternatywneteorieoźródłachkryzysuiwynikająceznichrekomendacje.ProfesorToporowskiprzybliżył
z kolei słuchaczom teorie Kaleckiego. Zwrócił on szczególną uwagę na rolę inwestycji w kształtowaniu
koniunktury gospodarczej. Zdaniem prof. Jerzego Osiatyńskiego, jeżeli nie zmieni się paradygmat
neoliberalnego podejścia makroekonomicznego do polityki gospodarczej, to Unii Europejskiej grozi
długofalowa stagnacja, coraz większe trudności w uzgadnianiu nowej architektury instytucjonalnej i
wskutek tego powolne obumieranie tego wielkiego projektu, jakim jest UE. Alternatywą dla polityki
rekomendowanej przez ekonomię głównego nurtu celem przełamania kryzysu strefy euro oraz
zapewnieniajejtrwałychpodstawprzyzwoitegowzrostuprzyutrzymywaniupełnegozatrudnieniabyłby
wedługprof.OsiatyńskiegopowrótdorekomendowanychprzezKaleckiegoiKeynesakierunkówpolityki
gospodarczej.
Podczas drugiego dnia konferencji odbyła się również debata, odnosząca się m.in. do tez prof.
Małgorzaty Zaleskiej ze Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie oraz prof. Romana Kuźniara z
UniwersytetuWarszawskiego.Referatprof.MałgorzatyZaleskiejdotyczyłstrategiiUEwobecspołecznogospodarczej sytuacji w UE i świecie. Prof. Zaleska zwróciła uwagę na problem, jakim jest brak
kompleksowejstrategiidokończeniabudowyUniiGospodarczejiWalutowej.KolejnymproblememUE,o
którym wspomniała prof. Zaleska jest efekt „pączkowania władzy”, czyli tworzenia coraz to nowych
organówiinstytucji,któreniemająjasnookreślonychkompetencjilubichzakresyobowiązkówzazębiają
się.ProfesorRomanKuźniarwygłosiłwykładnatemat„RelacjeUEzeświatemzewnętrznym”.Wtrakcie
swojegowystąpieniaprofesorwskazałgłównekierunkiprowadzonejprzezUEpolitykizagranicznejoraz
największewyzwaniastojąceprzednami,takiejakagresjaRosjinaUkrainie,czykryzysmigracyjny.Prof.
Kuźniar dowodził tezy, iż UE znajduje się obecnie w astrategicznej fazie rozwoju, co oznacza, iż jej
działanianiesąpodyktowanestrategiąabyćmożenawetzatraciłazdolnośćformułowaniaswojejwizjii
długofalowych celów rozwoju. W wielu obszarach polityka unijna zastępowana jest polityką
najsilniejszychkrajówczłonkowskich-dotyczytozwłaszczapolitykizagranicznejiobronnej.
Wystąpieniawprowadzającedodebaty
odlewej:prof.drhab.RomanKuźniar(UW),prof.drhab.MałgorzataZaleska(SGH)
Na kanwie powyższych tez odbyła się debata pn. „Dokąd zmierzasz Europo?”, w której wystąpili prof.
Elżbieta Mączyńska, prezes Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, dr Hanna Wasilewska-Trenkner,
doradcaprezesaNBP,KrzysztofPietraszkiewicz,prezesZwiązkuBankówPolskich,AndrzejReichdyrektor
wKomisjiNadzoruFinansowegoorazdrAndrzejRzońca,członekRadyPolitykiPieniężnej.
Debata„DokądzmierzaszEuropo?”
odlewej:red.BartoszKurek(PolsatNews),AndrzejReich(KNF),drAndrzejRzońca(RPP),prof.drhab.ElżbietaMączyńska(SGH,
PTE),drHalinaWasilewska-Trenkner(NBP),KrzysztofPietraszkiewicz(ZBP)
Prof.Mączyńskaodpoczątkudebatyzwracałauwagę,żewUEzanikamyśleniestrategiczne.Podkreślała,
żeUEjestpełnapięknychhaseł,jednaknieradzisobiezprawdziwymiproblemami,takimijaktragiczna
dlabudżetówpaństwdziałalnośćponadnarodowychkorporacji.PrezesPietraszkiewiczstanąłwobronie
UEpodkreślającjejogromnezasługiwutrzymywaniupokojuwEuropie.Dyrektor Reichzwróciłzkolei
uwagę na problem stanowienia prawa w UE, w której dokumenty przygotowywane są w sposób
akceptowalnydlawszystkichpaństw,azatemsąefektemwielukompromisów,coznacznieograniczaich
skuteczność. Prof. Mączyńska ostrzegała przed tzw. sekularną stagnacją, czyli brakiem wzrostu PKB i
problemami demograficznymi, które grożą Europie. Aby stagnacji uniknąć prezes PTE zaproponowała
zastanowienie się nad zwiększeniem inwestycji publicznych i działaniami na rzecz innej dystrybucji
dochodu. Główną osią sporu podczas debaty był pomysł podniesienia płac w Polsce co mogłoby
poskutkować zmniejszeniem konkurencyjności naszego kraju i ograniczeniem inwestycji do nas
napływających. Dr Wasilewska-Trenkner wspólnie z prof. Mączyńską proponowały podniesienie płacy
minimalnej,coposkutkujeinnądystrybucjądochoduwspołeczeństwie.Wdebatęaktywniewłączylisię
członkowieaudytorium,wtymm.in.prof.AndrzejBień,prof.KrzysztofOpolskiiprof.AndrzejWojtyna.
Konkluzjącałejdebatywydajesiębyćteza,iżwUniiEuropejskiejbrakujestrategicznegoidługofalowego
myślenia.
Zakończeniem konferencji była prezentacja dwóch najlepszych prac VI edycji studiów podyplomowych
„Mechanizmy funkcjonowania strefy euro” oraz rozdanie dyplomów dla słuchaczy z 16 uczelni, którzy
osiągnęli najlepsze wyniki na studiach. Absolwenci odbierali dyplomy z rąk prof. Eugeniusza Gatnara,
członkaZarząduNBPorazprof.KrzysztofaOpolskiegozWNEUW.
Absolwenciiorganizatorzystudiówpodyplomowych"Mechanizmyfunkcjonowaniastrefyeuro"
Warto podkreślić, iż uruchomiona została rekrutacja na kolejną edycję dofinansowanych studiów
podyplomowych,
o
których
więcej
można
przeczytać
na
stronie
http://coin.wne.uw.edu.pl/jgorski/euro/. Na wskazanej stronie będą również prezentacje gości
konferencjiorazksiążka„StrategiegospodarczeispołeczneUniiEuropejskiej”,którazawierawygłoszone
referatyorazpracenajlepszychabsolwentówstudiów.