Podstawowe informacje o rynku pracy i ubezpieczeń społecznych w
Transkrypt
Podstawowe informacje o rynku pracy i ubezpieczeń społecznych w
Podstawowe informacje o rynku pracy i ubezpieczeń społecznych w Brazylii - stan na 2015 rok 2015-12-21 19:14:36 2 Podstawowe informacje o rynku pracy i ubezpieczeń społecznych w Brazylii – stan na 2015 rok Podstawowe informacje o rynku pracy i ubezpieczeń społecznych w Brazylii – stan na 2015 rok Rynek pracy Brazylijskie prawo pracy słynie z protekcjonizmu w porównaniu z innymi krajami rozwiniętymi lub rozwijającymi się. Znajduje to odzwierciedlenie m.in. w wysokim koszcie zatrudnienia pracownika na umowe stałą. W roku 2012 odbyła się pierwsza krajowa Konferencję Zatrudnienia i Godnej Pracy (CNETD). Konferencja wpisuje się w cele zdefiniowane przez Miedzynarodową Organizacje Pracy (ILO) w celu poprawy stosunków pracy. Brazylia prowadzi również działania prowadzące do ograniczenia pracy dzieci oraz pracy niewolniczej. Opublikowany w 2011 roku Plan Brasil Maior obejmuje także działania i cele związane z rynkiem pracy, m.in. zwiekszenie ilości pracowników z wykształceniem średnim w przemyśle z aktualnych 53,7% do 65% (do 2014 roku). Brazylia nie staneła jeszcze w obliczu problemów demograficznych w sposób tak zdecydowany jak Europa. Szacuje sie, że podczas gdy obecnie w Europie na 100 osób zdolnych do pracy przypada 35 osób w wieku emerytalnym, w Brazylii stosunek ten wynosi 100/12. W 2050 r. szacuje sie proporcje w Europie na 75/100, w Brazylii – 100/42. Istnieje wiele dodatkowych tematów, które są przedmiotem dyskusji w dziedzinie rynku pracy, jak np.: outsourcing, zwiększenie limitu godzin pracy, przedłużenie długości urlopu macierzyńskiego, elektroniczny punkt potwierdzania obecności, obowiązkowe składki dla związków zawodowych i inne. Jednym z głównych wyzwań brazylijskiego rynku pracy, o ogromnych rozmiarach i róznicach, jest powstrzymanie braku wykwalifikowanej siły roboczej. Mówi sie, że w Brazylii istnieje taka sama liczba wolnych miejsc pracy bez kompetentnych kandydatów, co ilość bezrobotnych (6%). Rozwiązanie tego problemu bedzie możliwe dopiero w średnio-długim okresie, gdyż związany jest on bezpośrednio z słabą jakością systemu edukacji publicznej, jak również spadkiem jakości prywatnego szkolnictwa wyższego. Inną poważną przeszkodą dla uelastycznienia przepisów prawa pracy jest ilość związków zawodowych, które często dyktują reguły gry, co utrudnia umowy między pracodawcą i pracownikiem. Ubezpieczenia społeczne 3 Podstawowym celem państwowego systemu ubezpieczeń społecznych Brazylii, funkcjonujacego od 1888 roku, jest ochrona socjalna dla pracowników, którzy przechodzą na emeryturę, lub którzy z jakiegoś powodu nie mogą pracować (choroby, urazy, ciąża, więzienie, śmierć lub podeszły wiek). Należy zaznaczyć, że dopiero Konstytucja federalna z 1988 r. zagwarantowała dostep do ubezpieczenia dla wszystkich obywateli, w tym rolników – o ile wpłacają miesieczne składki. Tym samym zrównały sie prawa i obowiazki ubezpieczeniowe pracownikow miejskich i wiejskich. Beneficjenci ubezpieczeń mogą liczyć na automatyczne korekty wartości wypłat przy jakiejkowiek zmianie poziomu pensji minimalnej oraz w zależności do poziomu infacji. Ostatnia reforma brazylijskiego systemu ubezpieczeń społecznych miała miejsce w 1998 roku, kiedy to rząd postanowił przyznać prawa emerytalne dla kobiet powyżej 55 lat, a meżczyzn powyżej 60 lat. Wcześniej nabycie praw emerytalnych nastepowało po przepracowaniu 25-30 lat w przypadku kobiet, oraz 30-35 lat, w przypadku meżczyzn – bez minimalnego poziomu wieku. Poziomy minimalne dotyczyły rolników, maksymalne – pracowników miejskich. Kwestie ubezpieczeń są w Brazylii nadzorowane przez specjalne ministerstwo – Ministerstwo Ubezpieczeń Społecznych, a wykonywane przez Narodowy Instytut Ubezpieczeń Społecznych (INSS). Od 2007 roku system ubezpieczeń społecznych został przyłączony do Głównego Urzedu Podatkowo-Celnego (Receita Federal), tworząc tzw. Super Receita. Celem tego posunięcia było ograniczenie wydatków i rozległej biurokracji, jak również wzmocnienie ochrony przeciw manipulacjom. Głównymi składnikami systemu są: - składki ubezpieczeniowe (tzw. INSS) – zasadniczo istnieją trzy progi, 8%, 9% i 11%, gdzie maksymalną wartością zarobkową jest 3.916,20 Reali (11%). Nawet jeśli miesieczny dochód jest znacznie wyższy niż ta wartość, utrzymuje sie próg 11%, co powoduje nabycie praw do emerytury znacznie niższej niż wynikająca z poziomu zarobków, a zatem obniżenie poziomu życia po nabyciu praw emerytalnych. Ta logika nie odnosi sie do pracowników sfery publicznej, których składka wynosi 11% proporcjonalnie do wysokości zarobków, a zatem bez pułapu maksymalnego. Emeryturę nalicza sie ponadto od poziomu ostatniej płacy, co powoduje utrzymanie relatywnego poziomu życia po nabyciu praw emerytalnych. - fundusz gwarancyjny (FGTS) – FGTS jest składką odprowadzaną przez pracodawców na rzecz swoich pracowników w wysokości 8% ich zarobków. FGTS jest rodzajem „odszkodowania” za czas pracy pracownika u danego pracodawcy, które bedzie wypłacone pracownikowi w całości w przypadku zmiany pracy. W przypadku pracowników zatrudnionych na umowe stałą przez wiele lat, niezależnie od ich miejsca w hierarchii, wypłacane sumy są bardzo wysokie. Ogół składek znajduje sie w dyspozycji rządu w tzw. funduszu FAT, który używany jest m.in do finansowania projektów socjalnego budownictwa mieszkaniowego, lub innych projektów socjalnych. - zasiłek chorobowy – dotyczy udokumentowanych przerw w pracy powyżej 15 dni z powodu choroby lub wypadku - zasiłek macierzyński – trwa 120 dni, dotyczy również adopcji, - zasiłek rodzinny – dotyczy pracowników zarabiających maksymalnie 676 reali, i przeznaczony jest dla rodzin z dziećmi do wieku 14 lat, lub niepełnosprawnych. Należy podkreślić, że urzednicy państwowi korzystaja ze specjalnych preferencyjnych zasad systemu ubezpieczeń społecznych. W Brazylii działa również system komplementarnych ubezpieczeń prywatnych. Na początku każdej legislatury mówi sie w Brazylii o konieczności wielokierunkowych reform systemu ubezpieczeń społecznych, m.in. w celu ograniczenia rosnaćego deficytu na rachunku INSS, oraz mając na uwadze powolne starzenie sie społeczeństwa, jednak nie należy sie ich spodziewać w kolejnych latach. 4