ocenianie pracy w grupach
Transkrypt
ocenianie pracy w grupach
OCENIANIE PRACY W GRUPACH 26 listopada 2016 r. Przygotowała i prowadzi mgr Maria M. Ferenc – konsultant ds. ewaluacji i oceniania Program szkolenia Modele pracy grupowej i odpowiadające im systemy oceniania - przykłady dobrych praktyk. Ocenianie indywidualne ucznia i ocenianie zespołu uczniów - różne rozwiązania, różne skutki. Rola nauczyciela, rola ucznia i rola zespołu uczniów w procesie oceniania pracy grupowej. 2 Przydatna literatura Arends R., Uczymy się nauczać, WSiP, Warszawa 1994. Niemierko B., Kształcenie szkolne. Podręcznik skutecznej dydaktyki, WPiA, Warszawa 2007. Paris S.G., Ayres L.R., Stawanie się refleksyjnym uczniem i nauczycielem, WSiP, Warszawa1997. Reid J., Forrestal P., Cook J., Uczenie się w małych grupach w klasie, WSiP, Warszawa1996. Sterna D., Uczę (się) w szkole, CEO, Warszawa 2014. 3 Cytat dnia Ocenianie jest instrumentem dynamizującym procesy uczenia się, pod warunkiem, że motywuje ucznia do pracy, wspomaga i ukierunkowuje jego rozwój. 4 Podstawowe definicje Uczenie się - proces, w którym następuje modyfikacja lub zmiana zachowania dzięki doświadczeniu i ćwiczeniu. Uczenie się we współpracy – model obejmujący uczenie się treści przedmiotowych z jednoczesnym opanowywaniem umiejętności społecznych i zachowań kooperacyjnych. 5 Ocenianie, czyli co? Synonimy oceniać (kogoś, czyjeś działanie) wartościować wystawiać cenzurkę, podsumowywać, rozliczać, osądzać, szacować, taksować, oceniać (rozmiar czegoś), ewaluować, klasyfikować, wystawiać oceny (stopnie), punktować 6 „Oceniać” wg słownika języka polskiego Słownik języka polskiego pod red. W. Doroszewskiego ocenić — oceniać 1. «wydać opinię o kimś lub o czymś» 2. «określić rozmiar lub zakres czegoś» 3. «określić wartość materialną czegoś» 4. «postawić oceny uczniom w szkole» 7 Ćwiczenie 1. – procedura „U” Przeanalizujcie realizację oceniania pracy grupowej w Waszych szkołach zgodnie z poniższym schematem. 1. Obraz 2. Role 3. Zasady 8 Specyfika uczenia się we współpracy Uczenie się we współpracy różni się od innych modeli nauczania: posługuje się odmiennymi strukturami zadania dydaktycznego i nagród. Struktura zadania wymaga, aby uczniowie współpracowali ze sobą w małych grupach. Bieg lekcji (syntaksa) obejmuje czynności: podanie celów i wywołanie nastawienia, podanie wiadomości, zorganizowanie zespołów, praca w zespołach wspomagana w miarę potrzeb przez nauczyciela, prezentacja rezultatów i ocena osiągnięć (często po lekcji). 9 Model ten opiera się na idei aktywnego uczenia się i przejmowania przez uczniów odpowiedzialności za naukę. Zmianie ulega rola nauczyciela: przechodzi od nauczania frontalnego do pracy grupowej i staje się doradcą, koordynującym pracę poszczególnych zespołów. Ocena nie opiera się na podejściu rywalizacyjnym, lecz łączy nagrody indywidualne z zespołowymi i wprowadza nowe formy uznania pracy i jej wyników. 10 Co mówi polski autorytet z zakresu oceniania? W grupowym kształceniu uczeń pracuje w interakcji z innymi uczniami, a jego wynik składa się na ocenę osiągnięć zespołu. Grupowe metody kształcenia powinny być wspomagane grupowym sprawdzaniem osiągnięć. Uzasadnieniem grupowego sprawdzania osiągnięć jest rola, jaką odgrywa uspołecznienie ucznia. 11 Ta metoda jest pożyteczna, gdy: a) jest stosowana jako pomocnicza w stosunku do sprawdzania indywidualnego, b) zadania dla każdego zespołu są wystarczająco obszerne na to, żeby je dzielić na wszystkich jego członków, c) te zadania są trudniejsze od zadań indywidualnych d) zespoły są heterogeniczne. Prof. Bolesław Niemierko 12 Aspekty oceniania Zmiany systemu edukacyjnego wiążą się ze zmianą metod oceny, które tworzą wielowymiarowy obraz mocnych i słabych stron uczniów. Testy nie są adekwatnym środkiem mierzenia postępów i wkładu pracy uczniów. Wyniki klasówek (stopnie) są zaledwie drobnym ułamkiem rzeczywistej oceny. Autentyczne ocenianie wpływa stymulująco na naukę opartą na autoregulacji. 13 Co mówią badania? Dowodzą, że cele zorientowane na zewnętrzne uznanie: oceny, nagrody, pochwały wyzwalają mniejszą motywację i poczucie sensu własnej pracy niż te nakierowane na wewnętrzne kryteria ucznia: dążenie do biegłości lub chęć poprawy. 14 Stopnie i informacja zwrotna Takie postępowanie ma znaczenie motywujące. Nie chodzi o motywowanie tylko za pomocą oceny wyrażonej stopniem, ale o dostarczenie konkretnych informacji o tym, co uczeń umie, a co powinien poprawić. Włączanie uczniów do oceniania pozwala im rozwijać ważne umiejętności: autorefleksji nad tym jak przebiega ich własny proces uczenia się, planowania tego procesu i brania współodpowiedzialności za jego wyniki. 15 Obserwacja pracy zespołowej Obserwując pracę w grupach, możemy wyrobić sobie zdanie o jej efektywności. Wszyscy biorą udział w dyskusji, trzymając się sedna. Członkowie zespołu słuchają się wzajemnie, każdy pomysł jest brany pod uwagę. Wszyscy rozumieją zadania, które mają wykonać i pomagają sobie w tym - współpracują. Role: lidera i pozostałe przyjmują kolejne osoby. Grupa jest świadoma swoich zalet i problemów. 16 Formy oceny pracy w grupach Nagrody dla zespołów: punkty i dyplomy. Sukces grupy zależny jest od zaangażowania każdego z członków – każdy otrzymuje to, na co zasłużył: satysfakcję, podziw/uznanie innych, sprawności. Samoocena w zespołach: jak się razem pracowało, co w przyszłości powinno ulec zmianie na lepsze. Refleksja (wspólna: N i U) nad uczeniem się: czego się dowiedzieli i nauczyli, co było dla nich łatwe, a co trudne i jak pokonywali bariery. 17 Wybrane odmiany modelu uczenia się we współpracy Istnieją różne, kompletne strategie postępowania wraz z propozycjami oceniania: o Podwójnej oceny w zespołach uczniowskich o Składanki o Badań zespołowych Materiały źródłowe 18 Uniwersalne zasady oceniania w metodzie projektu Oceniamy efekt końcowy i cały proces. Oceniamy to, co ważne, a nie to, co łatwo ocenić. Uczniowie przed przystąpieniem do pracy znają kryteria oceny. Najlepiej, jeśli uczestniczyli w ich opracowaniu. W projekcie powinno być miejsce na samoocenę i ocenę społeczną (koleżeńską) uczniów. (przykład) Informacja o wynikach oceniania może być przekazana uczniom w różnej formie. 19 Wskazówki D. Sterny Szczególnie w młodszych klasach długi komentarz się nie sprawdzi. Z młodszymi dziećmi możemy zacząć od techniki „Dwie gwiazdy, jedno życzenie”. Polega ona na umówieniu się z uczniami, że wyszukamy w pracy każdego z nich dwa docenienia (gwiazdy) i jedną sprawę wymagającą poprawy (życzenie). Jest to dość trudna technika dla n-la, gdyż nie jest łatwo zostawić jakiś błąd, wymaga ustalenia z uczniami i ich rodzicami jej stosowania. 20 Wskazówki D. Sterny c.d. Jest ona bardzo pomocna, gdy decydujemy się wprowadzić ocenę koleżeńską. Uczniowie będą się wówczas wzorować na naszej informacji zwrotnej, choć na początku mogą mieć duże problemy z wystawianiem koledze czy koleżance oceny kształtującej. Chcę tu podkreślić, że ocena koleżeńska na stopnie jest niedopuszczalna. 21 A co mówią nauczyciele? … Każdy z grupy ma wystąpić (przed grupą) i zaprezentować część pracy na miarę swoich możliwości. To się sprawdziło, uczniowie bardziej zaangażowali się w pracę i efekty były widoczne. Wielu uczniów przy ocenie pracy innych zauważało dobre strony (zdarzało się, że nauczyciel nie zwrócił na nie uwagi). Zaskoczyło nas to, że uczniowie bardzo dobrzy starali się wyszukać nawet drobne pozytywy w pracach uczniów słabych. Iwona Gordzicz, SP nr 4 w Bolesławcu 22 Role nauczyciela w kierowaniu pracą grup Nauczyciel Nauczyciel Nauczyciel Nauczyciel planista moderator/facylitator arbiter ewaluator 23 Ćwiczenie 7. Zaproponujcie zmiany w ocenianiu pracy grupowej w Waszych szkołach zgodnie z poniższym schematem. 7. Obraz po zmianie 6. Nowe role 5. Nowe zasady 4. Zwrot 24 Apel końcowy Uczenie się powinno być procesem dynamicznym, podobnie jak ocenianie. Przeplatajmy zajęcia, które mają służyć ocenie, z tymi, których celem jest zdobywanie i utrwalanie wiadomości. Częściowo oceniajmy nieformalnie poprzez obserwację i bieżące notowanie jej wyników, część prac niech uczniowie ocenią sami. Ważne, żeby każdemu uczniowi dawać okazję do oceny wiedzy oraz oceny procesu uczenia się. 25 Zapraszam do korzystania z konsultacji [email protected] 26