Nazwa przedmiotu:

Kod ECTS
Nazwa przedmiotu:
Przedmiot humanistyczny - FILOZOFIA PRZYRODY
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek:
Wydział Chemii
Nazwa kierunku:
Chemia
Nazwa specjalności:
ChM, ChK, AiDCh, ChNM, ChN
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących):
dr Bogdan Lange
Liczba godzin zajęć, w tym: wykładów, ćwiczeń,
konwersatoriów, laboratoriów, seminariów:
30 W
Rodzaj studiów (stacjonarne, niestacjonarne, I, II
stopnia):
stacjonarne I stopnia
Status przedmiotu (obligatoryjny/fakultatywny):
obligatoryjny
Liczba punktów ECTS:
2
Rok i semestr studiów:
I2
Język wykładowy:
polski
Metody dydaktyczne:
wykład – przekaz bezpośredni oraz prezentacja
materiałów poglądowych (rzutnik)
Formy i warunki zaliczania przedmiotu:
zaliczenie na ocenę – forma pisemna wg. wymagań
programowych (w oparciu o treści wykładów oraz
wybrane treści zawarte w materiałach poglądowych)
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymaganiami wstępnymi:
fizyka współczesna, wiedza o przyrodzie (zakres – szkoła ponadgimnazjalna)
Założenia i cele przedmiotu (umiejętności i kompetencje):
Prezentacja, analiza i wyjaśnienie podstawowej refleksji filozoficznej nad przyrodą oraz prezentacja zasad
filozofii i dostarczenie aparatu pojęciowego z zakresu wiedzy o przyrodzie.
Navycie przez studenta umiejętności w zakresie przechodzenia od dyskursu potocznego do filozoficznego w
obszarze refleksji nad przyrodą – trening umiejętności analizy teoretycznej praw przyrody w kategoriach
filozoficznych – ukształtowanie zdolności rozpoznawania relacji łączących człowieka z przyrodą oraz
powinności wobec niej w perspektywie rozwoju nauki i globalizacji.
Treści programowe:
Pierwsze zagadnienia filozofii przyrody (problem elementarności, jak myślenie krytyczne zmieniło świat).
Filozoficzny mit o stworzeniu. Platońska filozofia przyrody (idee i ich cienie, stawanie się i istnienie, prototyp
pojęcia przestrzeni, czas: ruchomy obraz wieczności, symetrie, osiągnięcia Platońskiej filozofii przyrody, idea
Platonizmu w dziejach Zachodu). Fizyka Arystotelesa (wprowadzenie: ze świata idei do konkretu, perspektywa
ontologiczna, perspektywa fizyki, filozofia zmienności, relacyjne teoria przestrzeni i czasu). Filozofia przyrody
od średniowiecza do czasów nowożytnych. Mechanicyzm Kartezjusza (droga ku metodzie empirycznej,
geometryczna mechanika Kartezjusza). Izaak Newton: matematyczne ujęcie zasady filozofii przyrody
(wprowadzenie: ku nowej metodzie, reguły rozumowania w filozofii). Świat Leibniza, najlepszy z możliwych
(logika Boga i logika świata, świat substancji, celowość świata, relacyjna teoria przestrzeni i czasu). Immanuel
Kant: aprioryczne warunki nauk (pytanie źródłowe: Jak możliwe są nauki? Sądy syntetyczne a priori? Jak
możliwa jest czysta matematyka? Jak możliwe jest czyste przyrodoznawstwo? Hipoteza kosmologiczna KantaLaplace'a). Romantyczna filozofia przyrody (Fichte: romantyczna teoria nauki, spekulatywna fizyka
Schellinga). Kosmologia Whiteheada: Wszechświat jako proces, filozofia spekulatywna a nauki empiryczne,
koncepcja przyrody, teoria rozdwojenia przyrody i jej krytyka, filozofia procesu i jej kontynuacja w myśleniu
współczesnym. Otwarty Wszechświat Poppera (trzy światy Poppera, strategia ewolucji, wpływ myśli Poppera
na współczesną filozofię nauki). Nauka jako filozofia (od nauki do filozofii, mechanicyzm i jego upadek,
porządek argumentacyjny w nauce - interpretacja, uzasadnienie, uznawanie, struktura i funkcje nauki, rodzaje
pytań, wyjaśnianie, nauka jako działalność modelująca rzeczywistość). Filozoficzne zagadnienia Teorii
Względności. Filozoficzne zagadnienia mechaniki kwantowej (filozoficzne zagadnienia unifikacji fizyki,
marzenie o jedności - zarys filozofii nauki Alberta Einsteina). Zagadnienia i metody filozofii przyrody (wzrost
krytycyzmu, istnienie filozofii przyrody, racjonalność świata, różne ujęcia filozofii przyrody).
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej:
1. M. Hellner, "Filozofia przyrody", wyd. Znak, Kraków 2007
2. H. D. Mutschner, "Wprowadzenie do filozofii przyrody", wyd. WAN, Kraków 2005
3. L. Wciórka, "Filozofia przyrody", wyd. PWT, Poznań 1993
4. A. Łukasik, "Filozofia atomizmu – atomistyczny model świata w filozofii przyrody, fizyce klasycznej i
współczesnej a problem elementarności", wyd. UMCS, Lublin 2006
5. S. Selleri, "Wielkie spory w fizyce", wyd. UG. Gdańsk 1999.