Tematy zajęć z Fizyki i Astronomii

Zespół Szkół Ogólnokształcących nr 5
Wrocław ul.Grochowa 13
Wymagania edukacyjne oraz tematy zajęć z fizyki dla klasy 2 C
Poziom podstawowy
Nauczyciel uczący: dr Katarzyna Drużycka
Numer dopuszczenia przez MENIS do użytku szkolnego: Program „Fizyka dla szkół ponadgimnazjalnych. DKOS-4015-89/02 i podręcznik
"Fizyka dla szkół ponadgimnazjalnych M. Fiałkowska, K. Fiałkowski, B. Sagnowska wydawnictwa ZamKor,
Lp
Temat zajęć
Treści realizowane z
podstawy programowej
Wymagania podstawowe
Wymagania
ponadpodstawowe
Ruch drgający
1
Kryteria oceniania i
przepisy BHP
2
Przypomnienie
najważniejszych jednostek
fizycznych
3
Ruch drgającypodstawowe pojęcia
4
Drgania - rozwiązywanie
zadań
5
Wyznaczanie
przyspieszenia ziemskiego
za pomocą wahadła.
6
Energia w ruchu
drgającym. Drgania
własne, wymuszone i
rezonans
Model oscylatora harmonicznego i
jego zastosowanie w opisie
przyrody, ruch drgający
(amplituda, okres, częstotliwość,
przemiany energii)
Model oscylatora harmonicznego i
jego zastosowanie w opisie
przyrody, ruch drgający
(amplituda, okres, częstotliwość,
przemiany energii)
Model oscylatora harmonicznego i
jego zastosowanie w opisie
przyrody
Model oscylatora harmonicznego i
jego zastosowanie w opisie
przyrody
• potrafi wymienić przykłady ruchu
drgającego w przyrodzie,
• potrafi wymienić i zdefiniować pojęcia
służące do opisu ruchu drgającego,
• wie, że ruch harmoniczny odbywa się
pod wpływem siły proporcjonalnej do
wychylenia i zwróconej w stronę
położenia równowagi.
• potrafi zastosować poznane wielkości
do tworzenia prostych modeli
fizycznych
• potrafi rozwiązywać proste problemy
dotyczące ruchu harmonicznego.
• potrafi zastosować poznane wielkości
do tworzenia prostych modeli
fizycznych
• potrafi rozwiązywać proste problemy
dotyczące ruchu harmonicznego.
• potrafi obliczać pracę i energię w
ruchu harmonicznym,
• definiuje pojęcie drgań własnych i
wymuszonych
• potrafi sporządzić i objaśnić
wykresy zależności
współrzędnych położenia,
prędkości i przyspieszenia od
czasu,
• potrafi obliczać pracę i energię w
ruchu harmonicznym,
• potrafi sporządzić i objaśnić
wykresy zależności
współrzędnych położenia,
prędkości i przyspieszenia od
czasu,
• potrafi wyjaśnić, na czym polega
zjawisko rezonansu
7
Mikroskopowe modele ciał
makroskopowych-projekt
8
Ruch drgającypowtórzenie
9
Ruch drgający-sprawdzian
Mikroskopowe modele ciał
makroskopowych o różnych
własnościach mechanicznych,
elektrycznych i magnetycznych i
optycznych oraz ich zastosowanie
w urządzeniach codziennego
użytku
• potrafi podać przykłady
praktycznego wykorzystania
właściwości sprężystych,
elektrycznych, optycznych i
magnetycznych ciał.
Omawia w jaki sposób własności
mikroskopowe ciał są
wykorzystane w urządzeniach
codziennego użytku
PORZĄDEK I CHAOS W PRZYRODZIE
10
Termodynamikapowtórzenie pojęć
wstępnych
Procesy termodynamiczne, ich
przyczyny i skutki
• zna związek temperatury ciała ze
średnią energią kinetyczną jego
cząsteczek
• potrafi zdefiniować energię
wewnętrzną i ciepło,
• potrafi przeliczać temperaturę w skali
Celsjusza na temperaturę w skali
Kelvina i odwrotnie.
• rozumie i potrafi opisać założenia
teorii kinetyczno-molekularnej gazów,
• potrafi wypowiedzieć i objaśnić
zerową i pierwszą zasadę
termodynamiki.
• Wylicza bilans cieplny
11
12
13
Przemiany gazu
doskonałego
Procesy termodynamiczne, ich
przyczyny i skutki
Druga zasada
termodynamiki
Procesy odwracalne i
nieodwracalne., druga zasada
termodynamiki
Entropia
Entropia, statystyczny charakter
makroskopowych prawidłości w
przyrodzie.
• potrafi zdefiniować ciśnienie, zna
jednostkę ciśnienia,
• potrafi wymienić właściwości gazów,
• potrafi objaśnić pojęcie gazu
doskonałego,
• potrafi rozwiązywać proste problemy,
wykorzystując ilościowy opis przemian
gazu doskonałego
• wie co to znaczy, że proces jest
odwracalny lub nieodwracalny,
• potrafi wypowiedzieć i objaśnić II
zasadę termodynamiki oraz definicje
sprawnosci
• potrafi zapisać i objaśnić
podstawowy wzór na ciśnienie
gazu,
• potrafi zapisać i objaśnić
równanie Clapeyrona,
• potrafi wykorzystać równanie
stanu gazu doskonałego i
równanie Clapeyrona do opisu
przemian gazowych
(izotermicznej, izobarycznej,
izochorycznej, adiabatycznej),
• potrafi sporządzać i
interpretować wykresy, np.
p V  , p T  , V  T  , dla
wszystkich przemian,
• potrafi obliczać sprawności
silników cieplnych i skuteczności
chłodzenia
• wie co to znaczy, że proces jest
odwracalny lub nieodwracalny,
• rozumie kierunkowość procesów w
przyrodzie.
TRANSPORT ENERGII
14
Przewodnictwo cieplne.
Konwekcja
15
Powtórzenie wiadomości z
działu Porządek i chaos w
przyrodzie oraz transoprt
energii
Konwekcja, przewodnictwo
cieplne.
• Potrafi wyjaśnić i opisać zjawisko
konwekcji
• Potrafi wyjaśnić i opisać
zjawisko konwekcji
• Potrafi wyjaśnić i opisać
zjawisko przewodnictwo
cieplnego
• rozwiązuje problemy dotyczące
przewodnictwa cieplnego
16
Sprawdzian
ŚWIATŁO I JEGO ROLA W PRZYRODZIE
17
18
Fala jako sposób
przenoszenia energii
Zjawisko odbicia,
załamania i rozszczepienia
światła.
Transport energii w ruchu
falowym. Długość fali, szybkość
rozchodzenia się fali. Widmo fal
elektromagnetycznych
• potrafi wyjaśnić, na czym polega
rozchodzenie się fali mechanicznej,
• potrafi objaśnić wielkości
charakteryzujące fale,
potrafi podać przykład fali poprzecznej
i podłużnej,
Światło jako fala. Odbicie i
załamanie światła. Rozszczepienie
światła białego. Barwa.
• potrafi objaśnić, na czym polega
zjawisko odbicia światła,
• potrafi sformułować i objaśnić prawo
odbicia,
• potrafi wyjaśnić i poprzeć przykładami
zjawisko rozpraszania,
• potrafi objaśnić na czym polega
zjawisko załamania światła,
• potrafi zapisać i objaśnić prawo
załamania światła i zdefiniować
bezwzględny współczynnik załamania
• wie, że w ośrodku materialnym (czyli
poza próżnią) światło o różnych
barwach (częstotliwościach) rozchodzi
się z różnymi szybkościami,
• wie, że przy przejściu z jednego
ośrodka do drugiego częstotliwość i
okres fali świetlnej nie ulega zmianie.
• potrafi objaśnić, co nazywamy
falą elektromagnetyczną,,
• potrafi opisać widmo fal
elektromagnetycznych
• potrafi rozwiązywać proste
problemy dotyczące ruchu
falowego.
• potrafi zapisać i objaśnić związek
względnego współczynnika
załamania światła na granicy
dwóch ośrodków z
bezwzględnymi
współczynnikami załamania tych
ośrodków,
• potrafi wymienić przykłady
praktycznego wykorzystania
zjawiska całkowitego
wewnętrznego odbicia,
• potrafi opisać przejście światła
przez płytkę równoległościenną,
korzystając z prawa załamania,
• potrafi opisać przejście światła
przez pryzmat, korzystając z
prawa załamania.
19
20
Soczewki
Korpuskularno-falowa
natura światła
Odbicie i załamanie światła
Interferencja i dyfrakcja.
Polaryzacja światła
• potrafi objaśnić pojęcia: ognisko,
ogniskowa, promień krzywizny, oś
optyczna,
• potrafi opisać rodzaje soczewek,
• potrafi objaśnić pojęcia: ognisko,
ogniskowa, promień krzywizny, oś
optyczna,
• wie, co nazywamy zdolnością
skupiającą soczewki,
• potrafi obliczać zdolność skupiającą
soczewki.
• potrafi wyjaśnić, na czym polegają
zjawiska dyfrakcji i interferencji
światła,
• wie, co to jest siatka dyfrakcyjna
• potrafi podać przykłady praktycznego
wykorzystywania zjawiska polaryzacji.
• potrafi zapisać i objaśnić wzór na
powiększenie obrazu,
• potrafi zapisać wzór informujący
od czego zależy ogniskowa
soczewki i poprawnie go
zinterpretować,
• potrafi obliczać zdolność
skupiającą układów cienkich,
stykających się soczewek,
• potrafi sporządzać konstrukcje
obrazów w soczewkach i
wymienić cechy obrazu w
każdym przypadku,
• potrafi zapisać i zinterpretować
równanie soczewki,
• potrafi wykorzystywać równanie
soczewki do rozwiązywania
problemów,
• potrafi rozwiązywać problemy
jakościowe i ilościowe, związane
z praktycznym
wykorzystywaniem soczewek,
• potrafi wyjaśnić obraz otrzymany
na ekranie po przejściu przez
siatkę dyfrakcyjną światła
monochromatycznego i białego,
• potrafi zapisać wzór wyrażający
zależność położenia prążka ntego rzędu od długości fali i
odległości między szczelinami i
poprawnie go zinterpretować.
• potrafi objaśnić zjawisko
polaryzacji światła (jakościowo),
• potrafi wymienić sposoby
polaryzowania światła
• potrafi wyjaśnić, na czym polega
21
Zjawisko fotoelektryczne
Kwantowy model światła. Zjawisko
fotoelektryczne i jego
zastosowania.
zjawisko fotoelektryczne,
• wie, co to jest praca wyjścia elektronu
z metalu,
• potrafi sformułować warunek zajścia
efektu fotoelektrycznego dla metalu o
pracy wyjścia W,
• potrafi wyjaśnić zjawisko
fotoelektryczne na podstawie
kwantowego modelu światła,
• potrafi zapisać i zinterpretować
wzór na energię kwantu,
22
Model atomu Bohra.
Lasery
23
Powtórzenie wiadomości
24
Sprawdzian
• Budowa atomu, analiza spektralna,
laser i jego zastosowania
FIZYKA JĄDROWA I JEJ ZASTOSOWANIA
• wie, jakie ciała wysyłają
promieniowanie o widmie ciągłym,
• wie, co to znaczy, że atom jest w stanie
podstawowym lub wzbudzonym,
• wie, że model Bohra został zastąpiony
przez nową teorię – mechanikę
kwantową,
• wie, że każdy pierwiastek w stanie
gazowym pobudzony do świecenia
wysyła charakterystyczne dla siebie
widmo liniowe.
• potrafi wykorzystać poznane pojęcia i
prawa do tworzenia prostych modeli
fizycznych
• otrafi sformułować i zapisać
postulaty Bohra
• potrafi zamienić energię
wyrażoną w dżulach na energię
wyrażoną w elektronowoltach,
• wie, czym różni się światło
laserowe od światła wysyłanego
przez inne źródła,
• potrafi wymienić zastosowania
lasera.
• wie, że pojęcie kwantu energii
wprowadził do fizyki Planck,
• wie, że wyjaśnienie efektu
fotoelektrycznego podał Einstein,
• potrafi obliczyć całkowitą
energię elektronu w atomie
wodoru,
• potrafi wyjaśnić, dlaczego model
Bohra atomu wodoru był
modelem „rewolucyjnym”,
25
Elementy fizyki jądrowej
Elementy fizyki jądrowej.
• wie, że niektóre pierwiastki
samorzutnie emitują promieniowanie
zwane promieniowaniem jądrowym,
• potrafi wymienić rodzaje tego
promieniowania i podać ich główne
właściwości,
• wie, z jakich składników zbudowane
jest jądro atomowe,
• potrafi opisać jądro pierwiastka za
pomocą liczby porządkowej
(atomowej) i masowej,
• potrafi opisać cząstki elementarne,
uwzględniając ich masę i ładunek,
• wie, że między składnikami jądra
działają krótkozasięgowe siły jądrowe,
• potrafi objaśnić przyczynę.
• potrafi wyjaśnić, czym różnią się
między sobą izotopy danego
pierwiastka,
• potrafi wyjaśnić, na czym polega
rozpad
• wie, że przemiany jąder, następujące w
wyniku zderzeń nazywamy reakcjami
jądrowymi.
• potrafi zapisać ogólne schematy
rozpadów α i β oraz objaśnić
je, posługując się regułami
przesunięć Soddy'ego i Fajansa,
• potrafi zapisać i objaśnić prawo
rozpadu promieniotwórczego,
• potrafi objaśnić pojęcia: stała
rozpadu i czas połowicznego
rozpadu,
• potrafi zinterpretować wykres
zależności N t  , liczby jąder
danego izotopu w próbce, od
czasu,
26
Energetyka jądrowa.
Reaktory i broń jądrowa
Energetyka jądrowa, reaktory a
broń jądrowa.
• potrafi wymienić główne zalety i
zagrożenia związane z
wykorzystaniem energii jądrowej
do celów pokojowych,
• wie, że bomba atomowa to
urządzenie, w którym zachodzi
niekontrolowana reakcja
łańcuchowa,
wie, że bomba wodorowa to
urządzenie, w którym zachodzi
gwałtowna fuzja jądrowa.
27
Promieniotwórczość i jej
zastosowania
28
Sprawdzian
Promieniotwórczość, jej
zastosowania i zagrożenia
BUDOWA I EWOLUCJA WSZECHŚWIATA
• wie, że promieniowanie jądrowe
niszczy komórki żywe i powoduje
zmiany genetyczne
• potrafi zapisać reakcję jądrową,
uwzględniając zasadę
zachowania ładunku i liczby
nukleonów.
• potrafi sporządzić bilans energii
w reakcji rozszczepienia,
• potrafi objaśnić, jaką reakcję
nazywamy egzoenergetyczną a
jaką endoenergetyczną,
• potrafi wyjaśnić, na czym polega
reakcja fuzji jądrowej, czyli
reakcja termojądrowa i rozumie,
dlaczego warunkiem jej
zachodzenia jest wysoka
temperatura,
• wie, jakie cząstki nazywamy
pozytonami,
• potrafi opisać budowę i zasadę
działania reaktora jądrowego
• potrafi objaśnić, na czym polega
zjawisko anihilacji
• wie, że dotąd nie udało się
zbudować urządzenia do
pokojowego wykorzystania fuzji
jądrowej
• potrafi podać przykłady
wykorzystania promieniowania
jądrowego w diagnostyce i terapii
medycznej
29
Cząstki elementarne.
Obserwacyjne podstawy
kosmologii.
Czas-przestrzeń-materia-energia.
Cząstki elementarne a historia
Wszechświata. Obserwacyjne
podstawy kosmologiczne.
• na podstawowy podział cząstek
elementarnych,
• wie, jak zbudowana jest plazma i w
jakich warunkach można ją uzyskać.
•
• wie, że wszystkie cząstki o
niezerowej masie dzielimy na
hadrony i leptony, potrafi podać
przykłady,
• wie, że hadrony składają się z
kwarków,
• potrafi wyjaśnić dlaczego
hadronów nie można rozłożyć na
pojedyncze kwarki,
• wie, co to jest i w jakich
warunkach występuje plazma
kwarkowo-gluonowa,
• potrafi objaśnić zmiany stanu
materii przy wzroście
temperatury.
• potrafi podać definicję parseka,
• potrafi wymienić obserwacje,
jakie doprowadziły do odkrycia
prawa Hubble'a,
• potrafi objaśnić, jak na podstawie
prawa Hubble'a można obliczyć
odległości galaktyk od Ziemi,
• potrafi objaśnić, jak na podstawie
prawa Hubble'a wnioskujemy, że
galaktyki oddalają się od siebie,
• potrafi wymienić argumenty na
rzecz idei rozszerzającego się i
stygnącego Wszechświata,
• potrafi objaśnić, dlaczego
odkrycie promieniowania
reliktowego potwierdza teorię
rozszerzającego się
Wszechświata.
30
Modele kosmologiczne.
Ewolucja galaktyk i
gwiazd
Galaktyki i ich układy. Ewolucja
gwiazd
JEDNOŚĆ MIKRO- I MAKROŚWIATA
Fale materii, dowody
eksperymentalne falowych cech
Zjawiska interferencyjne
cząstek elementarnych, dualizm
w rozpraszaniu cząstek.
falowo-korpuskularny. Pomiar
Wpływ pomiaru w
31
makroskopowy a pomiary w
mikroświecie na stan
mikroświecie kwantowym,
obiektu
niepewności pomiarowe a zasada
nieoznaczoności
• potrafi podać kilka kolejnych obiektów
w hierarchii Wszechświata,
• potrafi zapisać i zinterpretować prawo
Hubble'a,
• wie, że odkryto promieniowanie
elektromagnetyczne, zwane
promieniowaniem reliktowym, które
potwierdza teorię rozszerzającego się
Wszechświata,
• wie o istnieniu ciemnej materii,
• wie, że rozszerzający się Wszechświat
jest efektem Wielkiego Wybuchu
potrafi wykorzystać poznane pojęcia i
prawa do tworzenia prostych modeli
fizycznych.
• potrafi opisać wykres H-R.
• potrafi podać hipotezę de Broglie'a fal
materii
• potrafi uzasadnić, dlaczego dla ciał
makroskopowych nie obserwujemy
zjawisk falowych,
• potrafi uzasadnić, dlaczego dla cząstek
falowych powinno się obserwować
zjawiska falowe
• Wie, ze dokonywaine pomiaru w
makroswiecie nie wpływa na stan
obiektu,
• potrafi sformułować i
zinterpretować zasadę
nieoznaczonosci Heisenberga
FIZYKA A FILOZOFIA
32
Fizyka a filozofiaomówienie projektu
Zakres stosowalności teorii
fizycznych. Determinizm i
indeterminizm w opisie przyrody.
Elementy metodologii nauk,
metoda indukcyjna i hipotetycznodedukcyjna, metody statystyczne
Potrafi objaśnić na czym polega
rozumowanie indukcyjne
• Potrafi objaśnić na czym polega
determinizm w opisie przyrody
• potrafi opisać na czym polega
metoda indukcyjna i
hipotetyczno-dedukcyjna
NARZĘDZIA WSPÓŁCZESNEJ FIZYKI
33
Narzędzia współczesnej
fizyki-omówienie projektu
Laboratoria i metody badawcze
współczesnych fizyków.
Współczesne obserwatoria
astronomiczne. Osiągnięcia
naukowe minionego wieku i ich
znaczenie.
• Wymienia osiągnięcia naukowe
minionego wieku
• Wymienia i opisuje osiągnięcia
naukowe minionego wieku
1.System oceniania jest zgodny z WSO. Ocenie podlegają:Ocenie podlegają umiejętności i wiedza określone programem nauczania.
2.Wykaz umiejętności i wiadomości przedstawiany jest uczniom i rodzicom z początkiem każdego roku szkolnego - poprzez omówienie
3.Uczeń winien starać się o systematyczne uzyskiwanie co najmniej 3 ocen w semestrze.
4.Ocenie podlegają następujące formy aktywności ucznia :
wypowiedzi ustne
wypowiedzi pisemne:
"kartkówki" - sprawdziany polegające na sprawdzeniu opanowania umiejętności i wiadomości z 1-3 lekcji poprzednich,
prace klasowe,
aktywność na lekcji, czyli zaangażowanie w tok lekcji, udział w dyskusji, wypowiedzi w trakcie rozwiązywania problemów,
prace domowe:
- krótkoterminowe - ( z lekcji na lekcję, )
- długoterminowe :
* wykonanie: referatu, opracowania, projektu, pomocy dydaktycznej,
* prowadzenie zeszytu, samodzielnych notatek z lekcji,
praca w grupie - wykonywanie zadań zespołowych na lekcji.
5.Kryteria oceny umiejętności i wiadomości są następujące :
Nie każda odpowiedź ucznia musi być oceniania.
wypowiedź ustna :
bezbłędna, samodzielna, wykraczająca poza program - stopień celujący,
bezbłędna, samodzielna, wyczerpująca - stopień bardzo dobry,
bezbłędna, samodzielna, niepełna - stopień dobry,
z błędami, samodzielna, niepełna - stopień dostateczny,
z błędami, z pomocą nauczyciela, niepełna - stopień dopuszczający,
nie udzielenie odpowiedzi mimo pomocy nauczyciela - stopień niedostateczny.
sprawdziany i testy ocenianie są według skali przyjętej w WSO Poza tym :
stwierdzenie niesamodzielności pracy - stopień niedostateczny,
nieobecność - uczeń zalicza pracę klasową w trybie określonym przez nauczyciela,
Za szczególną aktywność uczeń może otrzymać dodatkową ocenę.
prace domowe wg kryteriów określonych w punkcie a),
praca grupy wg kryteriów określonych w punkcie a), z uwzględnieniem wkładu pracy.
6.Praca klasowa jest zapowiadana, co najmniej z dwutygodniowym wyprzedzeniem.
7.Warunki poprawy stopni:
-Uczeń ma prawo poprawić stopień z klasówki w trybie określonym przez nauczyciela, nie później niż w ciągu 7 dni od terminu pracy.
-Uczeń może poprawić każdy stopień poprzez uzyskanie wyższego stopnia,
8.Uzyskane stopnie w poszczególnych formach aktywności ucznia stanowią podstawę stopnia semestralnego. Stopnie mają różne wagi. Ocena
semestralna nie jest średnią ocen cząstkowych.
Przy ustalaniu oceny semestralnej i końcowej nauczyciel bierze pod uwagę stopnie ucznia z poszczególnych form działalności ucznia w
następującej kolejności :
1. - prace klasowe - (największy wpływ na kształt oceny semestralnej i końcowej).
2. - sprawdziany ("kartkówki"),
- odpowiedź ustna,
. - prace domowe.
. - aktywność na lekcji.
. - praca w grupie.
. - referaty
9.Po każdym roku szkolnym następuje ewaluacja przedmiotowego systemu nauczania fizyki.