Ustrój uczelni

Ustrój uczelni
Ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym opisuje ustrój szkolnictwa wyższego w Polsce. Dzieli uczelnie na publiczne (utworzone
przez państwo) i niepubliczne (utworzone przez osoby fizyczne lub niepubliczne osoby prawne, które przeznaczyły na ten cel
minimum 0,5 mln zł) oraz na akademickie (posiadające uprawnienia do nadawania tytułu doktora na co najmniej jednym
kierunku) i zawodowe (pozostałe).
Definiuje wymogi, jakie uczelnia musi spełnić, aby móc używać w nazwie słów: „uniwersytet”, „akademia” bądź „politechnika”.
Ustawa stoi na straży autonomii polskich uczelni i opisuje ich misję – odkrywanie i przekazywanie prawdy (poprzez badania i
kształcenie) z poszanowaniem zasad wolności badań, wolności nauczania i wolności twórczości artystycznej.
Autonomia uczelni oznacza w szczególności, że organy administracji rządowej i samorządowej mogą podejmować decyzje
dotyczące uczelni tylko w przypadkach określonych ustawowo. Uczelnia sama ustala: warunki przyjęć na studia, liczbę
studentów (nie dotyczy uczelni medycznych), plany studiów i programy kształcenia (po uwzględnieniu standardów kształcenia),
sposoby weryfikowania wiedzy i umiejętności studentów.
Uczelnia jest uprawniona do wydawania państwowych dyplomów ukończenia studiów i świadectw ukończenia kursów
dokształcających, a od momentu spełnienia określonych wymogów do wydawania świadectw ukończenia studiów doktoranckich
i studiów podyplomowych, do nadawania stopni naukowych doktora i doktora habilitowanego, występowania o nadanie tytułu
naukowego profesora.
Uczelnia publiczna może pobierać opłaty za usługi edukacyjne związane z:
– kształceniem na studiach niestacjonarnych;
– powtarzaniem zajęć na studiach stacjonarnych z powodu niezadowalających wyników w nauce;
– prowadzeniem zajęć w języku obcym;
– prowadzeniem zajęć nieobjętych planem studiów;
– prowadzeniem studiów podyplomowych oraz kursów doszkalających.
Przychody uczelni mogą również pochodzi z opłat za:
– postępowanie rekrutacyjne związane z przyjmowaniem na studia;
– wydanie dyplomu lub świadectwa.
Warunki odpłatności za studia określa umowa zawarta między uczelnią a studentem w formie pisemnej.
W uczelni publicznej liczba studentów na studiach stacjonarnych misi być większa niż na niestacjonarnych.
Przez 6 miesięcy od dnia obrony uczelnia ma pierwszeństwo w opublikowaniu pracy dyplomowej. Jeżeli tego nie zrobi pracę
może opublikować student, który ją przygotował.
Uczelnię można zlikwidować za zgodą ministra po zapewnieniu studentom możliwości kontynuowania studiów. Likwidacja
uczelni niepublicznej polega na zadysponowaniu materialnymi i niematerialnymi składnikami majątku po zaspokojeniu lub
zabezpieczeniu wierzycieli, w szczególności pracowników i studentów. Po rozpoczęciu likwidacji studia mogą być prowadzone
nie dłużej niż do końca danego roku akademickiego.
Rada Ministrów w drodze rozporządzenia tworzy, likwiduje, łączy i zmienia nazwy publicznych uczelni zawodowych (na wniosek
ministra lub sejmiku wojewódzkiego w porozumieniu z ministrem). W przypadku akademickich uczelni publicznych jest to
możliwe tylko w drodze ustawy.
Organami kolegialnymi uczelni są senat (lub inaczej nazywany najwyższy organ kolegialny) oraz rady podstawowych jednostek
organizacyjnych.
Organami jednoosobowymi uczelni są rektor oraz kierownicy podstawowych jednostek organizacyjnych (jeżeli tą jednostką jest
wydział, to kierownika nazywamy dziekanem). Od decyzji kierownika podstawowej jednostki organizacyjnej służy odwołanie do
rektora.
Organem wyborczym uczelni publicznej jest kolegium elektorów, czyli wybrani w ściśle określonych proporcjach przedstawiciele
nauczycieli akademickich, pracowników uczelni niebędących nauczycielami akademickimi, doktorantów i studentów.