Sprawozdawczość finansowa oddziałów i przedstawicielstwa

Sprawozdawczość finansowa oddziałów i przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych działających
Wpisany przez dr Andre Helin
W praktyce nierzadko jest tak, iż polskie oddziały podmiotów zagranicznych operują
czterowymiarowym (!) systemem sprawozdawczości finansowej, uwzględniającym: prawo
bilansowe krajowe i zagraniczne oraz prawo podatkowe krajowe i zagraniczne.
Zazwyczaj przepisy ustawy o rachunkowości skierowane są głównie do jednostek, których
siedziba i zarząd znajdują się na terytorium Rzeczypospolitej. Sformułowanie siedziba lub
zarząd oznacza, iż ustawa obejmuje swoim zakresem podmiotowym jednostki organizacyjne,
które fizycznie sprawują zarząd w Polsce (posiadają w Polsce biuro zarządu) nawet jeżeli
siedziba podmiotu znajduje się za granicą oraz odwrotnie - jednostki organizacyjne, których
zarząd znajduje się za granicą, jeśli ich siedziba znajduje się na terytorium Polski.
Specjalne uregulowania zawiera ustawa z 9.11.1999 r. - Prawo działalności gospodarczej
(Dz.U. Nr 101, poz. 1178 ze zm.) - w zakresie oddziałów i przedstawicielstwa jednostek
(przedsiębiorców) zagranicznych.
W przypadku przedstawicielstw i oddziałów firm zagranicznych zarówno siedziba spółki, jak i
miejsce sprawowania zarządu mogą znajdować się za granicą. W takiej sytuacji jednostki
gospodarcze nie byłyby objęte zakresem podmiotowym ustawy o rachunkowości. Aby wyjść
temu naprzeciw, ustawa z 9.11.1999 r. - Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101,
poz. 1178 ze zm.) zawiera szereg postanowień odnośnie tych jednostek organizacyjnych.
Dla wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
przedsiębiorcy zagraniczni mogą, na zasadzie wzajemności, o ile umowy międzynarodowe
ratyfikowane przez Polskę nie stanowią inaczej, tworzyć oddziały z siedzibą na terytorium
Polski i prowadzić działalność gospodarczą wyłącznie w zakresie przedmiotu działalności
przedsiębiorcy zagranicznego. Podmioty te są ponadto zobowiązane do ustanowienia osoby
upoważnionej w oddziale do reprezentowania przedsiębiorcy zagranicznego oraz dokonania
wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. Na podstawie art. 40 ustawy o działalności
gospodarczej przedstawicielstwa i oddziały przedsiębiorców zagranicznych prowadzące
działalność gospodarczą są zobowiązane prowadzić rachunkowość w języku polskim zgodnie z
przepisami o rachunkowości.
1/2
Sprawozdawczość finansowa oddziałów i przedstawicielstwa przedsiębiorstw zagranicznych działających
Wpisany przez dr Andre Helin
Sprawozdania finansowe tych jednostek są zazwyczaj następnie inkorporowane do sprawozdań
finansowych ich jednostek macierzystych i są sporządzane według zasad rachunkowości, jakie
obowiązują w kraju jednostki macierzystej. Warto w tym zakresie zauważyć, iż wytyczne Unii
Europejskiej nie przewidują w takiej sytuacji specjalnych rozwiązań. W praktyce nierzadko
można zaobserwować sytuację, iż polskie oddziały podmiotów zagranicznych operują
czterowymiarowym (!) systemem sprawozdawczości finansowej, uwzględniającym: prawo
bilansowe krajowe i zagraniczne oraz prawo podatkowe krajowe i zagraniczne.
Na szczególną uwagę zasługuje przedstawicielstwo podmiotu zagranicznego z siedzibą na
terytorium Polski. W myśl postanowień art. 44 Prawa działalności gospodarczej
przedstawicielstwo może wyłącznie prowadzić działalność w zakresie reklamy i promocji
przedsiębiorcy zagranicznego, co oznacza, że przedstawicielstwo z mocy prawa nie może
prowadzić działalności gospodarczej. Przedstawicielstwa podmiotów zagranicznych
nieprowadzące działalności gospodarczej mogą zatem stosować uproszczone zasady
rachunkowości, określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z 15.11.2001 r. w sprawie
szczególnych zasad rachunkowości dla niektórych jednostek niebędących spółkami
handlowymi, nieprowadzących działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 137, poz. 1539 ze zm.).
2/2