Suszenie mikrofalowe mas ceramicznych

MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013), 180-185
www.ptcer.pl/mccm
Suszenie mikrofalowe mas ceramicznych
JACEK BANASZAK*, KINGA RAJEWSKA
Politechnika PoznaĔska, Instytut Technologii i InĪynierii Chemicznej, pl. Marii Skáodowskiej Curie 2, 60-965 PoznaĔ
*e-mail: [email protected]
Streszczenie
Dobór optymalnych warunków suszarniczych w suszarkach mikrofalowych realizowany jest poprzez regulacjĊ siáy pola elektromagnetycznego. Celem pracy jest analiza wpáywu mocy mikrofalowej na materiaá poddany suszeniu. W pracy okreĞlono kinetykĊ suszenia
mikrofalowego przy róĪnych poziomach mocy mikrofalowej oraz wyznaczono rozkáady temperatury wewnątrz próbki z zastosowaniem
kamery termowizyjnej. AnalizĊ destrukcji próbek wywoáaną mikrofalowym suszeniem wykonano na podstawie metody emisji akustycznej
oraz uwidoczniono na zdjĊciach wykonanych za pomocą aparatu fotogra¿cznego. W testach jednoosiowego Ğciskania zbadano wytrzymaáoĞü próbek wysuszonych przy róĪnych mocach pola mikrofalowego. Eksperymenty przeprowadzono na kaolinie KOC.
Sáowa kluczowe: emisja akustyczna, kaolin, rozkáad temperatury, suszenie mikrofalowe, test jednoosiowego Ğciskania
MICROWAVE DRYING OF CERAMIC MASSES
The selection of optimal drying conditions in microwave driers is being carried out through the adjustment of the electromagnetic ¿eld
strength. The aim of this work is to analyze the inÀuence of the microwave power on the material being dried. At the work a kinetics of
the microwave drying by different levels of microwave power was determined. The temperature distribution inside the samples was also
determined with applying a thermal imaging camera. The analysis of destruction of the samples caused by the microwave drying was
performed by using the acoustic emission method, and shown in photographs. The strength of the samples dried at different levels of the
microwave power was examined by single axis compression tests. The experiments were carried out on kaolin KOC.
Keywords: Acoustic emission, Kaolin, Temperature distribution, Microwave drying, Single axis compression test
1. WstĊp
Powszechnie stosowanym sposobem suszenia nawilĪonych materiaáów jest suszenie konwekcyjne, którego efektywnoĞü, zarówno pod wzglĊdem czasu suszenia jak i poprawy
jakoĞci suszonych materiaáów oraz zmniejszenia zuĪycia
energii, w wielu przypadkach jest niezadowalająca. Celem
zwiĊkszenia efektywnoĞci suszenia coraz czĊĞciej stosuje
siĊ kombinacjĊ suszenia konwekcyjnego i mikrofalowego. To
wzmocnienie suszenia konwekcyjnego mikrofalami stosuje
siĊ w przypadku róĪnych materiaáów [1௅3], wĞród nich są
wyroby ceramiczne [4௅6], drewno [7௅9], owoce i warzywa
[10] oraz farmaceutyki [11].
Prezentowaną pracĊ poĞwiĊcono badaniom wpáywu
mocy pola mikrofalowego na destrukcjĊ wysuszonych
wyrobów wykonanych z mas ceramicznych. KorzyĞcią
z zastosowania mikrofalowego suszenia jest zmniejszenie
zuĪycia energii w porównaniu z suszeniem konwekcyjnym
oraz lepsza jakoĞü produktów suszonych (lepszy wygląd
i stan mechaniczny), a takĪe lepsze zachowanie walorów
biologicznych w przypadku suszonej ĪywnoĞci i farmaceutyków. Czas suszenia mikrofalowego jest znacznie krótszy
180
w stosunku do suszenia konwekcyjnego. Te pozytywne
efekty moĪna osiągnąü pod warunkiem, Īe zastosowana
moc mikrofal bĊdzie odpowiednia oraz aplikacja tej energii
nastąpi w odpowiednim czasie. W przeciwnym przypadku
materiaá moĪe doznaü znaczących uszkodzeĔ, które mogą
uczyniü go bezuĪytecznym. Produkty suszone mikrofalowo
są bardziej wraĪliwe na deformacje i pĊkniĊcia niĪ suszone
w tradycyjnych suszarniach konwekcyjnych. Aby uzyskaü ich
dobrą ¿nalną jakoĞü niezbĊdne jest stosowanie precyzyjnego
dozowania mocy mikrofal w trakcie procesu suszenia.
Wilgotny materiaá poddany mikrofalowemu promieniowaniu jest intensywnie ogrzewany aĪ do punktu wrzenia
w caáej objĊtoĞci. ZaleĪnie od dozowanej mocy mikrofal
proces parowania wilgoci wewnątrz materiaáu moĪe byü
szybszy niĪ moĪliwoĞü wydobywania siĊ strumienia pary
w kierunku powierzchni i dalej do otoczenia. Wskutek tego
moĪe powstawaü wysokie nadciĞnienie wewnątrz materiaáu
[12], powodujące uszkodzenie materiaáu lub w skrajnym
przypadku wrĊcz jego rozsadzenie.
Uszkodzenia powstają czĊsto wewnątrz materiaáu i są
niewidoczne na jego powierzchni. Drewno, na przykáad,
przy duĪej mocy mikrofal moĪe wypaliü siĊ w jego wnĊtrzu,
SUSZENIE MIKROFALOWE MAS CERAMICZNYCH
nie okazując wyraĨnych uszkodzeĔ na powierzchni. MoĪna
teĪ wykryü stosunkowo duĪe kawerny wewnątrz masy ceramicznej spowodowane nagáym wzrostem ciĞnienia w porach
podczas mikrofalowego suszenia, itp. Tak wiĊc oszacowanie
jakoĞci produktów suszonych mikrofalowo jedynie przez
oglĊdziny powierzchniowe moĪe nie byü wystarczające.
2. Badania eksperymentalne
Materiaáem badawczym byá kaolin KOC z ¿rmy SurminKaolin SA. Materiaá ten posiada dobrze zde¿niowany skáad
chemiczny i byá juĪ przez autorów wykorzystywany we
wczeĞniejszych badaniach [13௅15]. Materiaá ten jest stosowany w przemyĞle ceramicznym do produkcji armatury
sanitarnej oraz innej ceramiki uĪytkowej.
Kaolin dostarczony byá w stanie póásuchym w postaci
proszku czĊĞciowo zaglomerowany. Przed badaniami ma-
teriaá zostaá roztarty i zwilĪony okreĞloną iloĞcią wody, tak
aby uzyskaü wilgotnoĞü równą 0,45 (masa wody/masa suchego kaolinu), a nastĊpnie wymieszany, aĪ do osiągniĊcia postaci pasty. Otrzymana pasta byáa przechowywana
w szczelnie zamkniĊtym pojemniku przez 48 godzin w celu
ujednorodnienia i wyrównania siĊ rozkáadu wilgotnoĞci
w caáej objĊtoĞci materiaáu. Z przygotowanego materiaáu
wytáoczono próbki cylindryczne o Ğrednicy d = 0,06 m i wysokoĞci h = 0,06 m.
Przygotowane próbki suszono w laboratoryjnej suszarce
mikrofalowej Plazmatronika WS 110, (Rys. 1a), posiadającej
komorĊ roboczą o wymiarach 300 mm × 400 mm × 270 mm
(wysokoĞü × szerokoĞü × gáĊbokoĞü). Suszarka ta zapewnia
stosowanie niezmiennej mocy mikrofalowej w trakcie caáego
procesu suszenia. Seria eksperymentów byáa przeprowadzona dla nastĊpujących poziomów mocy mikrofalowej: 120 W,
180 W, 240 W i 300 W.
Rys. 1. Aparatura badawcza: a) suszarka mikrofalowa PLAZMATRONIKA WS 110, b) kamera termowizyjna FLIR Therma-cam B2.
Fig. 1. Measuring instruments: a) microwave dryer PLAZMATRONIKA WS 110, b) thermal camera FLIR Therma-cam B2.
Rys. 2. Krzywe suszenia próbek kaolinowych suszonych przy róĪnych mocach mikrofalowych.
Fig. 2. Drying curves of kaolin samples dried at different levels of microwave power.
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)
181
J. BANASZAK, K. RAJEWSKA
Rys. 3. Próbki po suszeniu mikrofalowym : a) 120 W (bez pĊkniĊü), b) 180 W (odpryski), c) 240 W ( próbka zniszczona).
Fig. 3. Samples after microwave drying: a) 120 W (without cracks), b) 180 W (pop-off), c) 240 W (damaged).
Rys. 2 przedstawia krzywe suszenia otrzymane eksperymentalnie dla wspomnianych wyĪej mocy mikrofal.
Krzywe suszenia dla mocy 120 W i 180 W charakteryzują
siĊ prostymi odcinkami w okresie staáej szybkoĞci suszenia
i nieliniowoĞcią w okresie malejącej szybkoĞci suszenia. Pozostaáe krzywe suszenia otrzymane dla mocy 240 W i 300 W
w istocie nie wykazują jawnie malejącej szybkoĞci suszenia.
Wizualna ocena wyglądu próbek po suszeniu mikrofalowym pozwala stwierdziü, Īe próbki suszone przy mocy
120 W są dobrej jakoĞci i nie mają widocznych pĊkniĊü lub
odksztaáceĔ postaciowych (Rys. 3a). Moc 120 W wydaje
siĊ byü pod tym wzglĊdem wáaĞciwą dla suszenia kaolinu.
Próbki poddane suszeniu przy mocy 180 W wykazywaáy
zróĪnicowaną jakoĞü. Dwie z czterech suszonych próbek
byáy dobrej jakoĞci, tj. bez widocznych pĊkniĊü powierzchniowych i wyglądaáy tak jak próbka pokazana na Rys. 3a.
Dwie pozostaáe natomiast miaáy zauwaĪalne pĊkniĊcia,
a takĪe odpryski (Rys. 3b). Baryákowaty ksztaát byá wyraĨnie
widoczny na próbkach suszonych przy mocy 240 W, wraz
z oderwanymi kawaákami suszonego materiaáu, co zdarzyáo
siĊ pod koniec procesu suszenia (Rys. 3c). Oderwanie doĞü
duĪych kawaáków materiaáu nastąpiáo gáównie w dolnej czĊĞci
próbki wokóá caáego jej obwodu. W przypadku wszystkich
wyĪszych mocy mikrofalowych wystąpiáy takĪe pewne drobne
odpryski kaolinu na górnej powierzchni próbek.
Rys. 4a przedstawia fotogra¿Ċ cylindrycznej próbki po
wysuszeniu przy 300 W. Powstaáe uszkodzenie wygląda jak
pewien rodzaj eksplozji wywoáanej wysokim ciĞnieniem pary
wodnej wewnątrz cylindra, a bĊdącej skutkiem intensywnego
parowania wody. Uzasadnia to hipotezĊ, Īe mikrofalowe
ogrzewanie generuje najwiĊcej ciepáa i najwyĪszą temperaturĊ wewnątrz materiaáu. Potwierdza to zdjĊcie wykonane
za pomocą kamery termowizyjnej, które jest przedstawione
na Rys. 4b.
Tak wiĊc próbki podane suszeniu przy mocy 300 W (Rys.
4) róĪnią siĊ znacznie od przedstawionych na Rys. 3; mają
duĪe pionowe pĊkniĊcie, niemal dáugie na 3 cm i gáĊbokie
na 2,5 cm (Rys. 4a). Jest ono spowodowane wysokim ciĞnieniem pary wodnej na początku procesu suszenia, gdy
materiaá byá jeszcze áatwo odksztaácalny. Baryákowaty ksztaát
próbek jest wyraĨnie widoczny. Obraz rozkáadu temperatury
w przekroju podáuĪnym próbki wykonany kamerą termowizyjną (FLIR Therma-cam B2) po kilku minutach suszenia
przedstawiony jest na Rys. 4b. Temperatura osiągnĊáa
w niektórych miejscach wartoĞü ok. 90 °C, chociaĪ Ğrednia
temperatura w Ğrodkowej czĊĞci wynosiáa ok. 72 °C. Jest to
wiĊc miejsce, gdzie woda intensywnie zamieniaáa siĊ w parĊ.
182
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)
Rys. 4. Próbka kaolinowa poddana suszeniu przy 300 W: a) widok
frontu, b) rozkáad temperatury w przekroju wzdáuĪnym cylindrycznej
próbki oznaczony kamerą termowizyjną.
Fig. 4. Kaolin sample dried at 300 W: a) front view, b) temperature
distribution in longitudinal section of cylindrical sample taken with
a thermal imaging camera.
Ten nagáy wzrost ciĞnienia pary utworzyá duĪą szczelinĊ,
którą para mogáa siĊ wydostaü na zewnątrz próbki.
Oprócz pĊkniĊü i deformacji widocznych na zewnątrz
próbki, w trakcie suszenia mikrofalowego powstają wady
w jej wnĊtrzu. Pole mikrofalowe ogrzewa wnĊtrze próbki i,
w przypadku zbyt duĪej jego mocy, wywoáuje powstanie w jej
wnĊtrzu wad strukturalnych. W przypadku suszenia drewna
mogą to byü miejscowe wypalenia wnĊtrza widoczne dopiero
po rozciĊciu próbki [9]. W przypadku mas ceramicznych dochodzi do naruszenia struktury wewnĊtrznej materiaáu. Rys.
5 przedstawia wewnĊtrzną strukturĊ próbek suszonych przy
240 W po 10. i 60. minutach suszenia. Widoczne jest, Īe po
10. minutach suszenia pojawiáy siĊ pewne pĊkniĊcia w Ğrodkowej czĊĞci próbek (Rys. 5a). Po 60. minutach suszenia
pojawiáy siĊ bardziej widoczne pĊkniĊcia, a takĪe struktura
masy kaolinowej staáa siĊ niespójna (Rys. 5b). Taka chropowata struktura powstaáa w wyniku nagáego odparowania
wody wewnątrz próbek, generując w ten sposób wysokie
ciĞnienie w porach materiaáu. Chropowata i niejednorodna
struktura powstaáa takĪe w niektórych próbkach suszonych
przy 180 W i, oczywiĞcie, przy 300 W. Zmierzona temperatura
wewnątrz próbek w 10. i 60. minucie suszenia przy 240 W
(dolna czĊĞü Rys. 5a i 5b) w obu przypadkach byáa wysoka (prawie 80 °C). Rozkáady temperatury byáy typowe dla
ogrzewania mikrofalowego: wyĪsza temperatura wewnątrz,
a niĪsza blisko powierzchni próbki. Rzeczywiste temperatury
byáy nawet wyĪsze niĪ te zmierzone, gdyĪ podczas wykonywania przekroju próbki, co trwaáo ok. 60 s, próbka straciáa
pewną iloĞü ciepáa.
W ocenie procesu destrukcji próbek poddanych suszeniu
mikrofalowego pomocna jest metoda emisji akustycznej (EA).
Jest to metoda nieinwazyjna i nieniszcząca, pozwalająca
SUSZENIE MIKROFALOWE MAS CERAMICZNYCH
Rys. 5. Przekrój próbki suszonej z zastosowaniem 240 W i jej
termowizyjny widok po: a) 10. minutach suszenia, b) 60. minutach
suszenia.
Fig. 5. Cross section and thermal imaging view of the sample dried
at 240 W after: a) 10 minutes of drying, b) 60 minutes of drying.
jednoczeĞnie na kontrolĊ stanu zniszczenia próbek. Na Rys.
6 przedstawiono wyniki pomiaru metodą emisji akustycznej
EA energii zdarzeĔ podczas suszenia próbek kaolinu. Dla
próbki 300 W w momencie powstania szczeliny wygenerowana zostaáa fala sprĊĪysta o duĪej energii akustycznej,
którą wychwyciáa aparatura EA. Jest to uwidocznione na
Rys. 6b jako wysoki pojedynczy pik, pojawiający siĊ w 20
minucie procesu. W przypadku próbek suszonych przy
180 W i 240 W ich zniszczenie nastĊpowaáo stopniowo, poprzez odrywanie maáych kawaáków masy. W związku z tym
impulsów akustycznych jest znacznie wiĊcej niĪ w przypadku próbki suszonej przy 300 W (Rys. 7), jednakĪe Ğrednia
energia przypadająca na jedno zdarzenie jest niĪsza (Rys.
6b). Zniszczenie próbek nastĊpowaáo pod koniec procesu
suszenia, gdy wilgoci w materiale jest niewiele. W przypadku
próbki 180 W zniszczenie nastąpiáo najpóĨniej. W przypadku próbki 120 W zanotowano pojedyncze impulsy EA. Ich
Ğrednia energia nie przekraczaáa poziomu táa.
Metoda EA jest szczególnie uĪyteczna w przypadku
próbek, w których nie widaü uszkodzeĔ zewnĊtrznych,
ale posiadających wady wewnĊtrzne powstaáe podczas
Rys. 6. Pomiar EA dla suszenia mikrofalowego kaolinu: a) aparatura, b) Ğrednia energia zdarzeĔ EA.
Fig. 6. AE measurement for microwave drying of kaolin samples: a) measuring set, b) mean energy of AE occurrences.
sumaryczna iczba zdarzeŷ EA [-]
100000
10000
1000
180 W
240 W
100
300 W
10
1
0
60
120
180
czas [min]
Rys. 7. Sumaryczna liczba zdarzeĔ EA.
Fig. 7. The total number of AE occurrences.
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)
183
J. BANASZAK, K. RAJEWSKA
Rys. 8. Wykres naprĊĪenie-odksztaácenie dla próby jednoosiowego Ğciskania.
Fig. 8. Stress-strain diagram for one dimensional compression test.
184
suszenia (np. próbki suszone w 180 W). Analizując on-line
dany proces suszenia moĪemy na bieĪąco stwierdziü, czy
materiaá w danej chwili ulega zniszczeniu, czy teĪ nie. Jest
to pomocne w optymalnym doborze parametrów suszenia.
Optymalnie wysuszone próbki oprócz braku spĊkaĔ zewnĊtrznych i wad w wewnĊtrznej strukturze powinny charakteryzowaü siĊ równieĪ dobrą wytrzymaáoĞcią mechaniczną.
Badanie wytrzymaáoĞci materiaáów na Ğciskanie zostaáo
przeprowadzone za pomocą maszyny wytrzymaáoĞciowej
Koegel FGP 7/18. Przyrost siáy Ğciskającej wynosiá 1 [N/s].
Uzyskane dane posáuĪyáy do wykreĞlenia zaleĪnoĞci naprĊĪenia od odksztaácenia przedstawionej na Rys. 8.
Dla próbki kaolinu suszonego przy 120 W odnotowano
najwyĪszą wytrzymaáoĞü na Ğciskanie (ok. 350 kPa). Maksymalne wartoĞci naprĊĪeĔ dla pozostaáych przypadków
byáy znacznie mniejsze: 180 W - 130 kPa, 240 W - 40 kPa
i 300 W - 150 kPa. Z otrzymanych wyników widaü, Īe im
bardziej jest naruszona struktura próbki, tym jej wytrzymaáoĞü
jest niĪsza. Próbka wysuszona przy 300 W posiada wiĊkszą
wytrzymaáoĞü niĪ próbki suszone przy 180 W i 240 W. Związane jest to z tym, Īe w próbce suszonej przy 300 W istnieje
jedna duĪa szczelina, poza którą materiaá jest w zasadzie
pozbawiony mniejszych spĊkaĔ. Natomiast próbki 180 W
i 240 W posiadają liczne pĊkniĊcia obniĪające wáaĞciwoĞci
wytrzymaáoĞciowe wyrobu.
ciĞnienia w porach skutkowaá chropowatą i niespójną strukturą wewnątrz materiaáu. Próbki w początkowej fazie suszenia
zawierają jeszcze duĪo wilgoci, są wiĊc bardzo plastyczne
i áatwo siĊ deformują. Nagáy wzrost ciĞnienia wewnątrz próbek powodowaá wiĊc silne uszkodzenie o charakterze eksplozyjnym, co miaáo miejsce podczas suszenia z mocą 300 W.
Do oceny stanu zniszczenia uĪyteczna jest metoda
emisji akustycznej. Pozwala ona na wykrycie wad materiaáu
zarówno zewnĊtrznych (moĪliwych do zbadania takĪe metodą wizualną) oraz wewnĊtrznych, których wykrycie metodą
wizualną jest niemoĪliwe bez zniszczenia próbki. Metoda EA
umoĪliwia takĪe sterowanie procesem suszenia. W momencie, kiedy narastające tempo zdarzeĔ EA przekracza pewien
ustalony poziom, moĪliwe jest skorygowanie parametrów
suszenia, tak aby záagodziü warunki suszenia w celu niedopuszczenia do destrukcji materiaáu suszonego i doprowadziü
do uzyskania zoptymalizowanego procesu suszenia.
Pomiary wytrzymaáoĞci kaolinu na Ğciskanie potwierdziáy,
Īe próbki wysuszone przy mocy 120 W są o wiele wytrzymalsze od próbek suszonych przy wyĪszych mocach.
3. Wnioski
Literatura
Moc mikrofal wpáywa decydująco na jakoĞü suszonych
próbek kaolinowych. Wszystkie próbki suszone przy mocy
mikrofal powyĪej 120 W ulegaáy destrukcji. Ocena jakoĞci
próbek suszonych przy 180 W jest niejednoznaczna. Wszystkie z nich miaáy po suszeniu niespójną strukturĊ wewnĊtrzną.
Dwie z czterech próbek suszonych na tym poziomie mocy nie
miaáy widocznych pĊkniĊü na zewnĊtrznych powierzchniach.
Wiele próbek doznawaáo wybrzuszenia podczas suszenia, co byáo związane z intensywną produkcją pary wodnej
w ich wnĊtrzu. Intensywne parowanie i gwaátowny wzrost
[1]
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)
PodziĊkowanie
Niniejsza praca zostaáa wykonana w ramach projektu badawczego nr N N209 031638, ¿nansowanego przez MNiSW.
[2]
[3]
[4]
Garcia, H., Bueno, J.L.: Improving energy ef¿ciency in combined microwave-convective drying, Drying Technol., 16,
(1998), 123–140.
Sanga, E.C.M., Mujumdar, A.S., Raghavan, G.S.V.: Simulation
of convection-microwave drying for shrinkage material, Chem.
Eng. Process., 41, (2002), 487–499.
Segerer, H.: Producing Technical Ceramics by Microwave
Drying, Am. Ceram. Soc. Bull. 77, (1998), 64–66.
Feng, H., Tang, J., Cavalieri, R.P, Plumb, O.A.: Heat and mass
transport in microwave drying of porous materials in a spouted
bed, AIChE J., 47, (2001), 1499–1512.
SUSZENIE MIKROFALOWE MAS CERAMICZNYCH
[5]
[6]
[7]
[8]
[9]
[10]
[11]
[12]
[13]
[14]
[15]
Kowalski, S.J., Rajewska, K., Rybicki, A.: Stresses generated
during convective and microwave drying, Drying Technol., 23,
(2005), 1875-1893.
Kowalski, S.J., Rajewska, K., Rybicki, A.: Fizyczne podstawy
suszenia mikrofalowego, PoznaĔ, Wydawnictwo Politechniki
PoznaĔskiej, 2005.
Antti, A.L, Zhao, H, Turner, I.: An investigation of the heating
of wood in an industrial microwave applicator: Theory and
practice, Drying Technol., 18, 8, (2000), 1665–1676.
Sanga, E.C.M., Raghavan, G.S.V., Mujumdar, A.S.: Heat and
mass transfer during microwave-convection drying of composite materials: simulation with incorporation of shrinkage,
Proceedings IADC 2, Vera Cruz, Mexico, (2001), 185–205.
Perre, P., Turner I.W.: Microwave drying of softwood in an
oversized waveguide, AIChE J., 43, (1997), 2579–2595.
Zhang, M., Tang, J., Mujumdar, A.S., Wang, S.: Trends in microwave related drying of fruits and vegetables, Trends Food
Sci. Technol., 17, (2006), 524–534.
Pakowski, Z., Mujumdar, A.S.: Drying of pharmaceutical
products, Mujumdar, A.S. ed.: Handbook of Industrial Drying,
2, 743–774, New York, Marcel Dekker, 1995.
Junge, K., Tretau, A.: Microwave Drying-Not an Alternative
for the Drying of Shrink Green Products, Ziegelindustrie Int.,
59, (2005), 8–13.
Banaszak, J., Kowalski, S.J.: Drying induced stresses estimated on the base of elastic and viscoelastic models, Chem.
Eng. J., 86, (2002), 139-143.
Banaszak, J., Kowalski, S.J.: Theoretical and experimental
analysis of stresses and fractures in clay like materials during
drying, Chem. Eng. Process., 44, (2005) ,497-503.
Kowalski, S.J., Musielak, G., Banaszak, J.: Heat and mass
transfer during microwave-convective drying, AIChE J., 56,
1, (2010), 24-35.
i
Otrzymano 6 listopada 2012, zaakceptowano 25 stycznia 2013
MATERIA£Y CERAMICZNE /CERAMIC MATERIALS/, 65, 2, (2013)
185