Program ćwiczeń wstępnych

Ćwiczenia laboratoryjne z chemii organicznej
dla studentów I roku biotechnologii
Program ćwiczeń wstępnych (I i II tydzień zajęć)
1. Zapoznanie się z przepisami BHP i Ppoż. obowiązującymi w laboratorium chemicznym.
2. Omówienie regulaminu pracowni.
3. Zapoznanie się z pracowniami, pomieszczeniami pomocniczymi, urządzeniami
ogólnodostępnymi (suszarki, zamrażarki, wagi, moździerze itp.).
4. Organizacja zajęć laboratoryjnych.
5. Sprzęt metalowy w laboratorium – rodzaj, budowa, przeznaczenie, sposób użycia:
statywy, łączniki, łapy (okrągłe, trójkątne, palczaste), kółka, trójnogi, palniki, łaźnie
wodne, laboratoryjne płaszcze grzejne, szczypce, kotły do wytwarzania pary wodnej.
6. Szkło laboratoryjne stosowane w pracowni chemii organicznej – rodzaj, budowa,
przeznaczenie:
kolby kuliste, kolby stożkowe, kolby ssawkowe, chłodnice zwrotne, chłodnice destylacyjne,
lejki szklane, lejki Bűchnera, cylindry miarowe, zlewki, płytki Petriego, termometry,
wkraplacze, rozdzielacze, bagietki, rurki szklane, pompki wodne.
7. Ogrzewanie i chłodzenie mieszanin reakcyjnych:
a) urządzenia do ogrzewania i sposób posługiwania się nimi,
b) sposoby schładzania reagujących substancji
- użycie łaźni wodnej
- użycie łaźni lodowej (mieszaniny chłodzące i sposób ich przygotowania)
- użycie do chłodzenia stałego CO2 i ciekłego azotu
c) schładzanie destylatów za pomocą łaźni wodnych, lodowych i stałego CO2.
8. Techniki laboratoryjne w chemii organicznej:
a) Krystalizacja
podstawy teoretyczne procesu, dobór rozpuszczalnika, wykonanie krystalizacji przy użyciu
rozpuszczalników niepalnych, palnych, lotnych, słabo lotnych, separowanie wydzielonych
kryształów, przygotowanie sączków (krążek do lejka Bűchnera, i sączek karbowany),
temperatura topnienia jako kryterium czystości ciał stałych (wykonanie oznaczenia w
aparacie Thiele’go i Boetiusa.
b) Destylacja
podstawy teoretyczne destylacji, modyfikacje procesu destylacji (destylacja prosta, frakcyjna,
z parą wodną), budowa aparatury do poszczególnych rodzajów destylacji, prowadzenie
destylacji: przedgon, frakcja główna, pogon, kryterium czystości substancji organicznych
ciekłych: temperatura wrzenia, współczynnik załamania światła, gęstość, skręcalność
właściwa, oznaczanie t.wrz. metodą Siwołobowa i Emicha, budowa piknometru i
refraktometru – wykonanie oznaczeń: gęstości i współczynnika załamania światła.
c) Ekstrakcja
podstawy teoretyczne, współczynnik podziału, ekstrakcja z roztworów i ciał stałych, dobór
rozpuszczalnika do ekstrakcji, montaż zestawu i wykonanie ekstrakcji, wysalanie roztworów,
emulsje i przeciwdziałanie ich powstawaniu, środki suszące: odwracalne i nieodwracalne,
suszenie roztworów, zatężanie ekstraktów.
d) Sublimacja
ogólne wiadomości dotyczące tej techniki laboratoryjnej.
9. Ćwiczenia praktyczne w montażu aparatury do stosowania różnych technik
laboratoryjnych.
10. Sprawdzenie przygotowania do ćwiczeń na podstawie kolokwium wstępnego
obejmującego wiadomości teoretyczne i praktyczne.
11. Sporządzanie notatek laboratoryjnych – nauka opisywania prac eksperymentalnych w
laboratorium chemii organicznej.
Ćwiczenia wstępne:
1. Przeprowadzenie krystalizacji – np. kwasu sulfanilowego
2. Wykonanie destylacji prostej – np. metanolu