Techniki odnowy środowiska wodnego

Nazwa przedmiotu
TECHNIKI ODNOWY ŚRODOWISKA WODNEGO
Termin realizacji (rok,
semestr)
IV rok/ 7 semestr
Kod ECTS
6.10-TOSW
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Wydział Przyrodniczo-Techniczny/ Samodzielna Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi
Studia
kierunek
Ochrona Środowiska
stopień
I (inżynierskie)
tryb
stacjonarne
specjalność
-----
specjalizacja
-----
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
dr hab. inż. Mirosław Wiatkowski
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
A. Formy zajęć
• wykład (W),
• ćwiczenia: seminaryjne (S),
• ćwiczenia terenowe (T)
•
•
B. Sposób realizacji
zajęcia w sali dydaktycznej: W, S
zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UO: T- wyjazd na
obiekty związane z gospodarką wodną.
C. Liczba godzin 15W+15S+10T
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Metody dydaktyczne
• wykład z prezentacją multimedialną
• ćwiczenia seminaryjne: praca z publikatorami danych
hydrologicznych i jakości wody, praca z mapami i
planszami
• ćwiczenia terenowe: pogadanka, pokaz , opracowywanie wyników.
Liczba punktów ECTS:3
Godziny kontaktowe
- udział w wykładach: 15 godz.
- udział w zajęciach seminaryjnych: 15 godz.
- udział w zajęciach terenowych: 10 godz.
Konsultacje: 1godz
Razem: 41 godz. - 1,5 p.ECTS
Praca własna studenta
- przygotowanie do ćwiczeń seminaryjnych: 15 godz.
- sprawozdania z ćwiczeń seminaryjnych: 5 godz.
- korzystanie z literatury specjalistycznej: 10 godz.
-sprawozdanie z ćwiczeń terenowych: 5 godz.
- przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego i obecność
na kolokwium: 10 godz.
Razem 45 godz. = 1,5 p.ECTS
Suma: 86 godz. (3p.ECTS)
Język wykładowy
polski
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
A. Sposób zaliczenia
•
wykład: zaliczenie z oceną
• seminarium: zaliczenie z oceną
• zajęcia terenowe: zaliczenie z oceną
B. Formy zaliczenia
• W: kolokwium zaliczeniowe – w formie pisemnej
• S: kolokwia, sprawozdania z ćwiczeń;
• T: sprawozdanie z przeprowadzonych badań terenowych, czynny
udział w zajęciach
C. Podstawowe kryteria
W:50%+1 poprawnych odpowiedzi
S: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych
T: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
A. Wymagania formalne:
B. Wymagania wstępne: znajomość podstawowych zagadnień z hydrologii, gospodarki wodnej, hydrochemii, ekohydrologii, hydrogeologii, ekologii, ochrony, kształtowania i inżynierii środowiska, umiejętność interpretacji, posługiwania się i wykorzystania
wyników badań jakości wód powierzchniowych płynących i retencjonowanych w zbiornikach wodnych, jak i wód podziemnych
w celu identyfikacji zagrożeń; umiejętność wykonywania obliczeń; umiejętność pracy indywidualnej i w zespole; wykazuje
umiejętność korzystania z zasobów bibliotecznych i źródeł elektronicznych, wykazuje odpowiedzialność za powierzone publikatory danych hydrologicznych, jakości wody etc. oraz sprzęt pomiarowy. Oprócz wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu tematyki przedmiotu student powinien umieć postępować zgodnie z normami etycznymi i prawnymi, szanować zasoby środowiska
geograficznego, być odpowiedzialnym za innych i za siebie.
Cele przedmiotu:
- zapoznanie studentów z wiadomościami na temat zagrożeń, degradacji i przekształceń wód powierzchniowych płynących i retencjonowanych w zbiornikach wodnych, jak i wód podziemnych.
- wykształcenie umiejętności identyfikowania przyczyn degradacji zasobów wodnych, jak i prowadzenia badań i prac nad poprawą stanu środowiska wodnego, m.in. poznanie metod ochrony i poprawy jakości wód powierzchniowych płynących i retencjonowanych w zbiornikach wodnych, jak i wód podziemnych.
- wykształcenie umiejętności i kompetencji racjonalnego planowania przedsięwzięć i urządzeń dla odnowy środowiska wodnego,
uwzględniających potrzeby człowieka, przyrody, gospodarki i różnych komponentów środowiska.
- wykształcenie umiejętności i kompetencji prawidłowego prognozowania skutków podejmowanych działań z zakresu ochrony
środowiska wodnego.
- nauczenie metod badawczych i obliczeniowych służących odnowie środowiska wodnego, stosowanych obecnie na świecie.
- wykształcenie umiejętności praktycznego określenia (na zajęciach ćwiczeniowych i terenowych) parametrów morfometrycznych zbiorników wstępnych, służących poprawie jakości wód retencjonowanych w zbiornikach wodnych.
Treści programowe
A. Problematyka wykładu:
Cel, przedmiot badań, literatura przedmiotu. Źródła zanieczyszczenia wody. Źródła obszarowe, punktowe i liniowe. Zmiany jakości
wód rzecznych. Przyczyny zanieczyszczenia rzek. Eutrofizacja, samooczyszczanie się rzek, klasyfikacje jakości wody. Zmiany jakości wód retencjonowanych w zbiornikach wodnych. Morfometria zbiorników. Klasyfikacja troficzna zbiorników wodnych i jakości
wody. Zasady ochrony cieków wodnych i zbiorników retencyjnych. Metody poprawy jakości wód w ciekach i zbiornikach wodnych.
Metody rekultywacji zbiorników i cieków wodnych. Metody rekultywacji zbiorników i cieków wodnych. Zmiany jakości wód podziemnych. Źródła zanieczyszczeń, metody oceny podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie. Mapy zagrożeń i podatności
wód podziemnych na zanieczyszczenie.
Metody poprawy jakości wód podziemnych. Techniczne i ekologiczne działania umożliwiające renaturyzację wód. Rośliny w odnowie środowiska wodnego i renaturyzacji wód.
B. Problematyka seminarium:
Rozdanie tematów ćwiczeń. Studia z zakresu przedmiotu. Ćwiczenie projektowe pt. „Techniczne i ekologiczne działania umożliwiające poprawę jakości wód” Celem projektu jest rozpowszechnienie technik i metod, wykorzystywanych w poprawie jakości
wód. Studenci na przykładzie wybranego obiektu: zbiornika wodnego, cieku wodnego lub zbiornika wód podziemnych przeprowadzą analizę jakości wód i zaproponują metody poprawy jakości wód.
Rozpoczęcie wykonywania projektu – zbiór danych hydrologicznych, jakości wody i innych niezbędnych do wykonania projektu.
Opracowanie wyników hydrologicznych. Zestawienie codziennych i charakterystycznych stanów wody, przepływów wody w postaci
tabelarycznej dla danego obiektu.
Opracowanie wyników jakości wody. Zestawienie codziennych i charakterystycznych wskaźników jakości wody.
Wyznaczenie na podstawie posiadanych danych klas jakości wody i klasy podatności na degradację rozpatrywanego rodzaju wody.
Obliczenie zagrożenia eutrofizacją. Zapoznanie się z klasyfikacjami Vollenweidera, Kolbego, Benndorfa i OECD
Określenie wpływu czasu retencji wody w zbiorniku wstępnym na przebieg procesu eliminacji wybranych biogenów.
Wyznaczenie zależności funkcyjnych obrazujących przebieg tego procesu. Dyskusja uzyskanych wyników. Zaprezentowanie uzyskanych wyników wśród całej grupy. Zajęcia zaliczeniowe.
C. Problematyka zajęć terenowych:
Zajęcia terenowe: zapoznanie się z technikami odnowy środowiska wodnego wykorzystywanymi na wybranych obiektach zlokalizowanych w województwie opolskim i dolnośląskim, w dorzeczu Odry. Opracowywanie wyników uzyskanych podczas wyjazdu terenowego.
Przedstawienie sprawozdania z wyjazdu terenowego i zaliczenie zajęć terenowych
Wykaz literatury
1. Allan D.J. Ekologia wód płynących. Wyd. PWN, Warszawa 1998 r.
2. Bajkiewicz-Grabowska E., Mikulski Z.: Hydrologia Ogólna. PWN, Warszawa 2006 r.
3. Chełmicki W. Woda-zasoby, degradacja, ochrona. Wyd. PWN, Warszawa 2001 r.
4. Kajak Z. Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych. Wyd. PWN, Warszawa 2001 r.
5. Mańczak H. Techniczne podstawy ochrony wód przed zanieczyszczeniem. Wyd. PWr., Wrocław 1972 r.
6. Mioduszewski W. Małe zbiorniki wodne. Wytyczne projektowania. Wyd. IMUZ, Warszawa 2008 r.
7. Przyjazne naturze kształtowanie rzek i potoków. Praktyczny podręcznik. Polska Zielona Sieć, Wrocław-Kraków, 2006 r.
8. Wiatkowski M., Czamara W., Kuczewski K. Wpływ zbiorników wstępnych na zmiany jakości wód retencjonowanych w
zbiornikach głównych. Wyd. Instytut Podstaw Inżynierii Środowiska PAN, Zabrze 2006 r.
9. Zalewski M. (red.). Procesy biologiczne w ochronie i rekultywacji nizinnych zbiorników zaporowych. Bibl. Monit. Środ.,
Łódź 1995 r.
10. Żbikowski A., Żelazo J. Ochrona środowiska w budownictwie wodnym. MOŚZNiL, Warszawa 1993 r.
11. Żelazo J., Popek Z. Podstawy renaturyzacji rzek. Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2002 r.
12. Publikacje w czasopismach naukowo-technicznych (m.in. Gospodarka Wodna, Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie,
Woda – Środowisko - Obszary Wiejskie).
13. Źródła elektroniczne
Odniesienie do Efekty kształcenia
efektów kształ- Po ukończeniu studiów student/studentka:
cenia dla kierunku
K1A_W01
K1A_W02
K1A_W02
K1A_W02
K1A_W05
K1A_W10
Wiedza:
- posiada wiedzę zajmującą się badaniem i opisywaniem hydrosfery;
- rozumie procesy zachodzące w hydrosferze;
- wykazuje znajomość podstawowego słownictwa stosowanego w hydrologii;
- charakteryzuje procesy fizyczne i chemiczne zachodzących w środowisku wodnym, oraz prawa determinujące
obieg wody w środowisku;
- wykazuje znajomość podstawowych technik i narzędzi służących charakterystyce wód i procesów hydrologicznych;
K1A_W18
K1A_W19
K1A_U03
K1A_U05
K1A_U06
K1A_U08
- zna zasady gospodarowania wodami w kraju i zaspakajania potrzeb wodnych różnych użytkowników;
- wymienia narzędzia matematyczne służące do opisu przebiegu procesu eliminacji wybranych biogenów z wód
zbiorników wstępnych
Umiejętności:
- posiada umiejętność interpretacji, posługiwania się i wykorzystania wyników badań jakości wód powierzchniowych płynących i retencjonowanych w zbiornikach wodnych, jak i wód podziemnych w celu identyfikacji zagrożeń;
K1A_U12
K1A_U21
- posiada umiejętność racjonalnego planowania przedsięwzięć i urządzeń dla odnowy środowiska wodnego,
uwzględniających potrzeby człowieka, przyrody, gospodarki i różnych komponentów środowiska;
K1A_U14
K1A_U18
- posiada umiejętność identyfikowania przyczyn degradacji zasobów wodnych, jak i prowadzenia badań i prac nad
poprawą stanu środowiska wodnego, m.in. dobiera metody i techniki ochrony i poprawy jakości wód powierzchniowych płynących i retencjonowanych w zbiornikach wodnych, jak i wód podziemnych;
K1A_U03
K1A_U06
K1A_U09
K1A_U15
K1A_U16
K1A_U20
K1A_U24
- posiada umiejętność opracowywania danych hydrologicznych i jakości wody, wyprowadzania wniosków na
temat przeciętnych wartości analizowanych elementów, wartości najwyższych i najniższych, itp.; umie praktycznie zastosować zdobytą wiedzę w pracach projektowych; posiada umiejętność wykonywania obliczeń służących
odnowie środowiska wodnego;
K1A_U29
- wykazuje umiejętność korzystania z zasobów bibliotecznych i źródeł elektronicznych,
K1A_K05
Kompetencje społeczne (postawy):
- posiada umiejętność pracy indywidualnej i w zespole;
K1A_K06
- jest odpowiedzialny za powierzone publikatory hydrologiczne i jakości wody oraz sprzęt pomiarowy;
K1A_K05
- efektywnie współdziała w pracy zespołowej w ramach zajęć ćwiczeniowych i terenowych;
K1A_K10
K1A_K01
K1A_K02
K1A_K09
- wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i kolegów.
- samodzielnie uaktualnia swoją wiedzę
- stosuje zdobyte wiadomości i umiejętności inżynierskie w rozwiązywaniu prostych zadań inżynierskich
- bierze czynny udział w dyskusji, potrafi w sposób asertywny bronić swoich argumentów
Kontakt
[email protected]