Polska polityka migracyjna. W poszukiwaniu nowego modelu | Pol-Int

Pol-Int
MONOGRAPHIE
Polska polityka migracyjna. W poszukiwaniu nowego modelu
Beitrag vom: 30.11.2016
Rezension von Dr. Sabina Kubiciel - Lodzińska
Redaktionell betreut von M.A. Andrzej Klimczuk
Celem książki, co autorzy zaakcentowali we wstępie, jest zdiagnozowanie stanu instytucjonalnego i
programowego polityki migracyjnej w Polsce (s. 7). Dokonano szerokiej analizy zagadnienia poprzez omówienie
zarówno dokumentów krajowych oraz wybranych regionalnych, odnoszących się do zagadnień migracyjnych.
Zaprezentowano kluczowe problemy, jakie są wyzwaniem polityki migracyjnej w Polsce poprzez pryzmat
wybranych zagadnień, tj. uchodźców, rynku pracy, studentów zagranicznych oraz kwestii integracyjnych. Nie
zabrakło także spojrzenia na migracje z perspektywy politycznej i ustosunkowania się do polskiej debaty
publicznej związanej z polityką imigracyjną. Działania podejmowane w Polsce w zakresie polityki migracyjnej
zestawiono z inicjatywami podejmowanymi w tym obszarze w wybranych krajach Unii Europejskiej.
Publikacja została podzielona na pięć rozdziałów. Zawarto w niej także aneks prezentujący osoby i instytucje
zaangażowane w kształtowanie polskiej polityki imigracyjnej. W rozdziale pierwszym zaprezentowano strategie i
rozwiązania instytucjonalne kształtujące model polityki imigracyjnej. Omówiono doktrynę migracyjną Polski,
narzędzia wykorzystywane do jej kształtowania oraz pokazano, kto i w jaki sposób może ją tworzyć. Rozdział
drugi poświęcono prezentacji polityki migracyjnej Polski m.in. poprzez pryzmat dokumentu Rady Ministrów
„Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania". Pokazano możliwości finansowania zadań z
zakresu migracji obejmujące następujące funkcje: bezpieczeństwo wewnętrzne i porządek publiczny, rynek
pracy, prowadzenie polityki zagranicznej oraz spraw obywatelskich (tzw. budżety zadaniowe)) oraz
umiejscowiono polską politykę migracyjną w kontekście europejskim. W rozdziale trzecim pokazano główne
problemy polityki imigracyjnej. Omówiono sytuację uchodźców, na rynku pracy, w zakresie obecności
studentów zagranicznych oraz związaną z kwestiami integracyjnymi. W kolejnym, czwartym rozdziale
zaprezentowano migracje z perspektywy politycznej. Pokazano wybrane fragmenty debaty parlamentarnej i
publicznej dotyczące polityki migracyjnej oraz wskazano na rolę partnerów społecznych w kreowaniu rozmów
na temat migracji w Polsce. Ostatni, piąty rozdział poświęcono prezentacji polityk migracyjnych w wybranych
krajach Unii Europejskiej, tj. w Belgii, Francji i Wielkiej Brytanii.
Autorzy publikacji podjęli się analizy polityki migracyjnej w Polsce, która w związku z postępującymi
dynamicznymi zmianami społeczno-gospodarczymi zyskuje na znaczeniu. Za istotny walor książki uważam
kompleksowe podejście do zagadnienia i zaprezentowanie go w szerokim ujęciu zarówno dokumentów
krajowych, jak i regionalnych, czyli strategii rozwoju wybranych województw i miast (s. 14-15). To cenne, że
dokonano przeglądu dokumentów w tym zakresie i pokazano zapisy odnoszące się do problemów migracyjnych
dostrzegane na poziomie regionalnym i lokalnym. Za warte uwagi uważam też to, że autorzy dokonali krytycznej
analizy dokumentu „Polityka migracyjna Polski – stan obecny i postulowane działania", który jak zauważyli „ma
charakter analizy eksperckiej (…) niż planu politycznego działania" (s. 49). Za ciekawe uznać także należy
pokazanie debaty parlamentarnej, towarzyszącej tworzeniu polityki migracyjnej, wraz z przypomnieniem
konkretnych osób i podejmowanych przez nich działań w tym zakresie (s. 89-91). W książce przypomniano także
tworzenie ustaw abolicyjnych (s. 91-92). Użyteczna dla czytelnika jest także syntetyczna prezentacja polityk
migracyjnych w wybranych krajach Unii Europejskiej (s. 105-121). Szkoda, że w tej części nie pokazano polityki
migracyjnej w Niemczech, ponieważ z punktu widzenia Polski ma ona charakter najbardziej praktyczny dla
naszego kraju.
Za istotny walor uznaję to, iż w publikacji podjęto próbę wyjaśniania, w jaki sposób tworzona jest polityka
migracyjna w Polsce. Podkreślono, że powstaje przede wszystkim w gabinetach urzędników. Powoduje to, że
mechanizmy instytucjonalne stoją często w sprzeczności z „otwartą wizją polityki migracyjnej
podporządkowanej potrzebom rynku pracy " (s. 52). To ważne, że kolejna grupa ekspertów zakresu migracji,
poza badaczami związanymi Ośrodkiem Badań nad Migracjami w Warszawie zwraca uwagę na tę sytuację, bo
być może przyczyni się do zmiany i szerszego włączenia praktyków w tworzenie przepisów dedykowanych
cudzoziemcom.
Za mankament książki uznać można zamienne używanie pojęcia polityka migracyjna i polityka imigracyjna. W
mojej ocenie „polityka migracyjna" ma szersze znaczenie i odnosi się także do działań związanych z procesami
emigracyjnymi. Autorzy książki stosowną definicję przywołują dopiero w ostatnim, piątym rozdziale książki (s.
100). Ponadto, autorzy nie przywołują najnowszych danych statystycznych odnoszących się do omawianych
przez nich zagadnień, np. dotyczących liczby uchodźców (s. 70-71), edukacji dzieci uchodźców (s. 72) czy
zatrudnienia cudzoziemców (s. 74). Trochę brakuje w książce odniesień do dorobku polskich badaczy migracji
działających poza Warszawą. Być może warto byłoby wykorzystać także publikacje z ośrodków naukowych
spoza stolicy.
Publikację pt.: „Polska polityka migracyjna. W poszukiwaniu nowego modelu" uważam za ciekawą i wartą uwagi.
Jest istotnym głosem w debacie o konieczności podjęcia konkretnych działań, mających na celu kształtowanie
polskiej polityki migracyjnej. Obecnie, co także podkreślili autorzy, poza papierowymi wytycznymi brakuje
konkretnych działań i środków, które pozwoliłyby na tworzenie systemu zarządzania migracjami w Polsce.
Nowatorski charakter publikacji polega głównie na tym, że w jednej książce zgromadzono wiedzę z zakresu
tworzenia i realizowania polityki migracyjnej w Polsce, co ułatwia czytelnikowi zapoznanie się z tym procesem.
Stanowi cenne źródło wiedzy zarówno dla badaczy zajmujących się mobilnością, jak również dla urzędników i
wszystkich, którzy interesują się migracjami.
���
Zitierweise:
Dr. Sabina Kubiciel - Lodzińska: Rezension zu: Matyja Rafał, Siewierska-Chmaj Anna, Pędziwiatr Konrad: Polska
polityka migracyjna. W poszukiwaniu nowego modelu, 2015, in: https://www.pol-int.org/de/node/5019#r5406.
https://www.pol-int.org/de/node/5019?j5Q6rewycZ5HtUDXTWpx7UZE=1&r=5406