Streszczenie - Warszawski Uniwersytet Medyczny

Mgr Lena Serafin
„Ocena satysfakcji z pracy zawodowej polskich i szwedzkich pielęgniarek”
Streszczenie
Dotychczas powstało wiele definicji satysfakcji z pracy. Jedną z nich opracował
Spector, który opisał to zjawisko w kontekście procesów poznawczych, określając je
jako postawę wobec poszczególnych aspektów pracy. Badania prowadzone w grupie
zawodowej pielęgniarek wykazują, że wzrost ich motywacji i satysfakcji z pracy może
przekładać się na wzrost bezpieczeństwa oraz zadowolenia chorych ze świadczonej
opieki. Warto zatem analizować czynniki warunkujące poziom satysfakcji pielęgniarek
z pracy, gdyż warunkuje to jakość realizowanych świadczeń medycznych. Brak
satysfakcji z pracy zawodowej przekłada się natomiast m. in. na decyzję o odejściu od
wykonywanego zawodu, co w ostatnich latach przy stale zmniejszającej się liczbie
pielęgniarek ma istotne znaczenie dla systemów ochrony zdrowia. Badania wykazują,
że niedobory pielęgniarek na oddziałach szpitalnych zwiększają koszty opieki
zdrowotnej, mają ujemny wpływ na jej skuteczność, a nawet zwiększają ryzyko
śmiertelności chorych .
Celem przeprowadzonego badania była ocena satysfakcji polskich i szwedzkich
pielęgniarek z pracy. Ponadto określono następujące cele szczegółowe: ocena
czynników, które wpływają na podnoszenie i obniżanie poziomu satysfakcji
pielęgniarek z pracy, analiza podobieństw oraz różnic między organizacją pracy
a poziomem satysfakcji z pracy pielęgniarek polskich i szwedzkich, określenie
kierunków zmian w polskim pielęgniarstwie, które mogłyby stanowić podstawę do
poprawy warunków pracy oraz zwiększenia zainteresowania zawodem pielęgniarki.
Badanie przeprowadzano od lutego do grudnia 2014 r. wśród pielęgniarek
pracujących na oddziałach chirurgicznych w szpitalach w Warszawie i w Sztokholmie.
Udział w badaniu wzięło 402 pielęgniarki (261 z Polski oraz 141 ze Szwecji).
Kryterium doboru badanej grupy była praca na oddziale chirurgicznym na stanowisku
pielęgniarki, wykształcenie na poziomie co najmniej licencjata pielęgniarstwa oraz staż
pracy w danym miejscu dłuższy niż trzy miesiące. Narzędzie badawcze stanowił
kwestionariusz ankiety przygotowany w dwóch językach: polskim i szwedzkim
1
składający się z czterech części: listu do respondenta, kwestionariusza JSS,
kwestionariusza własnego autorstwa oraz metryki.
Analiza
wyników
wykazała
różnice
statycznie
istotne
w
danych
socjodemogaficznych między polskimi i szwedzkimi pielęgniarkami w zakresie: płci,
wieku, wykształcenia, stażu pracy w zawodzie, stażu pracy w danym miejscu,
wynagrodzeniu oraz średniej tygodniowej liczbie przepracowanych godzin. Wykazano
także, że badane pielęgniarki z Polski i Szwecji nie różnią się między sobą pod
względem tego, jak wiele czasu podczas dyżuru zajmuje im opieka nad chorymi oraz
ich edukowanie. Istotne różnice można jednak dostrzec zarówno w przypadku czasu
poświęcanego na rozmowy z rodzinami pacjentów, jak i prowadzenie dokumentacji.
Analiza wyników wykazała dodatnią korelacje czasu poświęcanego na edukowanie
pacjentów z satysfakcją z poszczególnych aspektów pracy oraz ujemną korelację czasu
poświęcanego prowadzeniu dokumentacji z satysfakcją z pracy. Ocena satysfakcji
pielęgniarek z pracy przy użyciu kwestionariusza Spectora wskazuje na ambiwalentny
stosunek respondentów wobec badanego zagadnienia. Na sześciostopniowej skali
polskie pielęgniarki mają wynik na poziomie 3,11, natomiast szwedzkie pielęgniarki –
wynik na poziomie 3,61. Wysokość wynagrodzenia polskich pielęgniarek jest
powiązana jedynie z satysfakcją w zakresie warunków pracy, natomiast u szwedzkich
badanych wysokość wynagrodzenia jest dodatnio powiązana z satysfakcją w zakresie
płacy oraz ujemnie z satysfakcją w zakresie nadzoru. Badanie wykazało związek
deklarowanego przemęczenia/przepracowania z satysfakcją z większości badanych
aspektów pracy w grupie polskich i szwedzkich pielęgniarek. Wykazano związek
możliwości rozwoju z satysfakcją z pracy w obu badanych grupach. Ponadto wykazano
związek pomiędzy tym, jak często pielęgniarki w ostatnich trzech miesiącach myślały
o zmianie zawodu, a poziomem zadowolenia z charakteru pracy i ogólnej satysfakcji
mierzonej kwestionariuszem JSS oraz planowaniem zmiany zawodu w kolejnych 12
miesiącach a satysfakcją w zakresie charakteru pracy.
Analiza wyników badania własnego oraz porównanie ich do doniesień z zakresu
literatury przedmiotu pozwoliły na wysunięcie następujących wniosków: zmiana
systemu pracy pielęgniarek na trzyzmianowy (ośmiogodzinny) może mieć pozytywny
wpływ na zwiększenie skuteczności oraz poziomu satysfakcji z pracy polskich
pielęgniarek; system wynagrodzeń pielęgniarek w Polsce powinien zostać wzbogacony
o nagrody warunkowe; należy minimalizować czas poświęcany przez pielęgniarki na
prowadzenie dokumentacji medycznej przez zwiększanie sprawności jej prowadzenia;
2
rola kierownika zespołu i zadowolenie z zakresu nadzoru są wskazywane jako jedne
z najbardziej satysfakcjonujących obszarów pracy; na stanowiskach pracy pielęgniarek
powinny być określane cele działania oraz zadania, a także ścieżki rozwoju
zawodowego pielęgniarek z uwzględnieniem możliwości awansu oraz okresu adaptacji
nowych pracowników.
3