Opublikowano w: Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 530, 177-186

Opublikowano w: Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 530, 177-186

Opublikowano w: Zesz. Probl. Post. Nauk Roln., 530, 177-186
Słowa kluczowe: bulwy ziemniaka, azot organiczny, fertygacja azotem, nawadnianie
kroplowe, akumulacja białka i suchej masy
Streszczenie
Materiał do badań pochodził z doświadczenia polowego, założonego w ramach
realizacji grantu UE „FertOrgaNic”. Średnio wczesna odmiana Triada była uprawiana na
piasku gliniastym lekkim w latach 2004-2005, z zastosowaniem nawożenia azotem
organicznym w postaci obornika i organiczno-mineralnym w połączeniu z nawadnianiem
kroplowym. Dawki wody oraz azotu mineralnego w postaci płynnej (fertygacja) ustalane były
przy wykorzystaniu komputerowego programu wspomagania decyzji (DSS). Zawartość azotu
ogółem (metoda Kjeldahla) oraz plon białka i suchej masy określano po 4, 5, 7 i 9
tygodniach od wschodów roślin oraz po zaschnięciu roślin.
Nawożenie azotem organicznym, zastosowane z właściwie dobraną dawką azotu
mineralnego i precyzyjnym nawadnianiem, zapewniło w uprawie ziemniaka uzyskiwanie
najwyższych plonów białka i suchej masy, odpowiednio 900 kg i 14 t z hektara. Zastosowanie
w czasie wegetacji uzupełniających dawek azotu mineralnego, zwiększyło końcowy plon
białka o 23%, zaś plon suchej masy o 15%. Stwierdzono wysoce istotną zależność liniową
między nagromadzaniem plonów białka i suchej masy. Szczególnie intensywny przyrost
plonu białka i suchej masy wystąpił w okresie od 60 do 105 dnia po wschodach, czyli do
końca wegetacji. Dużemu przyrostowi zawartości suchej masy (o 9%), w okresie między 49
a 105 dniem po wschodach, towarzyszył ustabilizowany poziom białka wynoszący około 6,5
procent w suchej masie.
1
THE INFLUENCE OF DRIP IRRIGATION AND NITROGEN FERTIGATION ON THE
DYNAMICS OF PROTEIN AND DRY MATTER ACCUMULATION IN POTATO
TUBERS
Władysław Mazurczyk, Anna Wierzbicka, Justyna Wroniak
Departament of Potato Agronomy, Branch Jadwisin
Plant Breeding and Acclimatization Institute, Radzików
Key words: potato tubers, organic nitrogen, nitrogen fertigation, drip irrigation, protein and
dry matter accumulation.
Summary
On the basis of field experiment carried out at Experimental Station in Jadwisin as a part of
international UE project “FertOrgaNic”, Polish mid-early potato cultivar Triada was grown on
sandy loam in years 2004 - 2005 in 6 treatments embraced application of water and nitrogen
(N): organic (cattle manure) or mineral (ammonium nitrate). Water drip irrigation and N
fertigation was conducted by Decision Support System. Content of total nitrogen
(Kjeldahl method) in potato tubers and protein or dry matter (DM) yields were determined at
five different dates: 4, 5, 7 and 9 weeks after emergence (DAE) and at the death of foliage
(105 DAE).
Organic nitrogen fertilization with precise application of water and mineral nitrogen
ensured the highest dry matter and total protein yields, 900 kg and 14 t per hectare,
respectively. Supplementary mineral nitrogen fertigation increased both yields: dry matter by
15% and protein by 23%. It was shown the strong linear relationship between accumulation
of protein and dry matter yields. Particularly intensive increase of dry matter and protein
yields in the period from 60 till 105 DAE was observed. There was big increase of tuber dry
matter content (by 9%) in the period of time between 49 and 105 DAE. Meanwhile the even
content of protein (about 6.5 % in DM) was noticed.
2
WPŁYW NAWADNIANIA KROPLOWEGO I FERTYGACJI NA
AKUMULACJĘ PLONU BIAŁKA I SUCHEJ MASY W BULWACH ZIEMNIAKA
Władysław Mazurczyk, Justyna Wroniak, Anna Wierzbicka
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, Radzików
Zakład Agronomii Ziemniaka, Oddział Jadwisin
Wstęp
Ziemniak należy do czterech głównych roślin uprawnych, obok ryżu, pszenicy i
kukurydzy, decydujących o wyżywieniu ludności świata [NIEDERHAUSER 1993; STORY,
DAVIES 1992]. Ta wiodąca pozycja ziemniaka uwarunkowana jest między innymi faktem, że
w jego plonie znajduje się więcej białka i suchej masy niż w plonie zbóż. Ponadto, białko
ziemniaka charakteryzuje się bardzo wysoką wartością odżywczą wynikającą z zawartości i
sekwencji aminokwasów egzogennych i jako jedno z nielicznych białek roślinnych swą
wartością biologiczną dorównuje białku jaja kurzego [HAASE 2007; KOLASA 1993;
LESZCZYŃSKI 1994; LIEDL i in. 1987; NIEDERHAUSER 1993; STORY, DAVIES 1992].
Ziemniak jest więc rośliną najbardziej uniwersalną. Łączy on w unikalny sposób najlepsze
cechy uprawnych roślin wysokoenergetycznych i białkowych. Walory żywieniowe bulw
ziemniaka podnoszone są jeszcze poprzez wysoką zawartość witaminy C, witamin z grupy B,
błonnika oraz obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych i bardzo korzystnego składu
mineralnego.
Zawartość suchej masy i białka w bulwach ziemniaka oraz ich plon zależą od
uwarunkowań genetycznych, czynników glebowo klimatycznych i agrotechnicznych oraz
stopnia dojrzałości bulw [KOLBE i STEPHAN-BECKMANN 1997; LESZCZYŃSKI 1994;
MACKERRON i YOUNG 1999; MAKUCH i in. 1981; MAZURCZYK i LIS 2001; ROZTROPOWICZ
1989]. Celem badań było prześledzenie zmian w nagromadzaniu suchej masy i białka w
bulwach w czasie wegetacji ziemniaka, uprawianego z zastosowaniem nawożenia azotem
organiczno-mineralnym oraz precyzyjnego nawadniania kroplowego.
Materiał i metody
Materiał do badań pochodził z doświadczenia polowego, przeprowadzonego w ramach
realizacji międzynarodowego grantu UE „FertOrgaNic” (5PR, www.fertorganic.org), w latach
2004-2005. Średnio wczesną odmianę Triada uprawiano w rozstawie 75 x 33,3 cm,
na
piasku gliniastym lekkim, z wykorzystaniem nawożenia organicznego (obornik) na
kombinacjach przedstawionych w tabeli 1. Obornik bydlęcy zastosowano wiosną, w dawkach
obliczonych przy założeniu, że powinny one pokrywać 50% całkowitego zapotrzebowania
roślin ziemniaka na azot. Dawki te wynosiły 33,3 t · ha-1 (145 kg N · ha-1) w 2004 roku oraz
20,8 t · ha-1 (58 kg N · ha-1) w 2005 (tab. 2). Pozostałą część zapotrzebowania roślin na azot
uzupełniano mineralną formą tego pierwiastka, stosowanego w postaci roztworu wodnego
(fertygacja), według opcji statycznej (kombinacja E) oraz dynamicznej (kombinacja F); tabela
1. W fertygacji statycznej dawki azotu i terminy ich aplikacji ustalane były w oparciu o bilans
azotu dla początku okresu wegetacji, bezpośrednio po posadzeniu ziemniaków. Natomiast w
fertygacji dynamicznej dawki azotu i terminy ich stosowania wyznaczane były na bieżąco, w
trakcie trwania wegetacji. Linie kropkujące systemu nawadniania z kompensacją ciśnienia
f-my NetaFim (emitery wody
rozmieszczone co 35 cm),
rozprowadzane były
podpowierzchniowo (5 cm) na grzbiecie każdej redliny. Wydajność pojedynczego emitera
3
wynosiła około 1,6 dm3 na godzinę. Układ ten był dodatkowo wyposażony w pompę
nawozową, co umożliwiało łatwą aplikację roztworu saletry amonowej podczas zabiegów
nawadniania. Sterowanie nawadnianiem kroplowym oraz fertygacją prowadzone były z
wykorzystaniem komputerowego programu wspomagania decyzji DSS v. 4 autorstwa
BATTILANI i in. [2006].
Tabela 1; Table 1
Schemat doświadczenia polowego 2004-2005
Design of field experiment 2004-2005
Badane czynniki
tested factors
- obornik; manure
- fertygacja Nmin; fertigation Nmin
- nawadnianie; irrigation
Kombinacje; treatments
A
B
C
D
E
F
0
0
0
+
0
0
0
0
+
+
0
+
+
+*
+
+
+**
+
„0” oznacza brak danego czynnika; no tested factor
„+” oznacza zastosowany czynnik; tested factor was applied
*
**
statyczna i dynamiczna fertygacja prowadzona z wykorzystaniem programu wspomagania
*
**
static and dynamic fertigation according to Decision Support System (DSS).
decyzji (DSS).
Do analiz pobierano 8 roślin na każdej z 6 kombinacji, po 4, 5, 7 i 9 tygodniach od
wschodów oraz po zaschnięciu liści. Terminy zbiorów oznaczone zostały, w tabeli 4,
kolejnymi numerami: od 1 do 5. Odpowiadały im następujące wartości dni po wschodach
(DAE): 29, 35, 49, 64 i 105 przedstawione na wykresach 1 i 2. W każdym terminie oznaczano
plon świeżej masy bulw oraz zawartość suchej masy i azotu ogółem - metodą Kjeldahla z
wykorzystaniem automatycznego destylatora Kjeltec 2200 f-my Foss Tecator.
Zawartość
białka ogółem obliczono stosując przelicznik 6,25. Uzyskane wyniki poddano ocenie
statystycznej z wykorzystaniem analizy wariancji i korelacji.
Wyniki i dyskusja
Plon białka i suchej masy zależy od wysokości plonu bulw i zawartości w nim
omawianych składników. Najwyższą zawartość białka, około 12% s.m., stwierdzono w
pierwszym terminie zbioru, czyli 29 dni po wschodach (DAE), rys. 1. W ciągu kolejnych
dwóch terminach zbioru, obejmujących okres 18 dni, zawartość białka uległa istotnemu
zmniejszeniu do wartości 6,83% w s.m. i utrzymywała się na zbliżonym poziomie do końca
wegetacji. Okresowi ustabilizowanej zawartości białka towarzyszyło zwiększenie zawartości
suchej masy od 14,5% w terminie 3 (49 DAE), do 23,4% przy końcu wegetacji (105 DAE).
Podobny przebieg zmian obu składników podczas wegetacji przedstawiono w pracach
KARADOGAN i in. [1999] oraz KOLBE i STEPHAN-BECKMANN [1997]. Nawożenie
organiczno mineralne oraz nawadnianie nie zmieniły istotnie zawartości białka i suchej masy
(tab. 5). Ilość suchej masy średnio 23,5 % w badaniach własnych była podobna do wartości
podawanych w literaturze [LESZCZYŃSKI 1994; MAZURCZYK 1994 i 1998]. Natomiast
zawartość białka w plonie końcowym była niższa od prezentowanej w literaturze, która
określana jest najczęściej jako 2% w świeżej masy. Przyjmując uśrednione wyniki z tabeli 6,
zawartość białka w świeżej masie dojrzałych bulw wynosiła niecałe 1,3% w roku 2004 i 1,7%
4
w 2005. Oznacza to, iż suchszy okres wegetacji 2005 roku (tab. 2) sprzyjał zwiększeniu
zawartości białka w porównaniu z 2004 rokiem (tab. 6). Podobne zwiększanie zawartości
białka w suchych okresach wegetacji przedstawione zostało w pracach BARCZAK i KOZERA
[2004], MAZURCZYK i LIS [2001], ROZTROPOWICZ [1989].
Według obecnie zalecanego systemu nawożenia roślin uprawnych, dawkę azotu
należy dzielić na dwie części.
Większa część powinna być stosowana przed
sadzeniem/siewem roślin jarych lub przed ruszeniem wegetacji roślin ozimych. Drugą dawkę
zaleca się stosować w czasie wegetacji, po uściśleniu jej wysokości w oparciu o stan
odżywienia azotem roślin oceniany, na podstawie wyników jednego z testów roślinnych
[FOTYMA 2000]. W omawianym doświadczeniu zastosowano podobny sposób nawożenia
na kombinacjach E i F, z tym, że uzupełniająca ilość azotu wyznaczana była w oparciu
o program DSS i aplikowano ją w kilku porcjach (tab. 3). Tak precyzyjne uzupełnianie
zaopatrzenia roślin azotem w czasie wegetacji pozwoliło na dostosowanie nawożenia do
dynamiki pobrania tego składnika pokarmowego przez rośliny. Zastosowany system
nawadniania kroplowego, w połączeniu z programem DSS zapewniał również precyzyjne
nawadnianie poprzez wielokrotną aplikację do gleby niewielkich dawek (przeciętnie 5 mm)
wody (tab. 3). Nawadnianie to pozwoliło utrzymywać, podczas wegetacji roślin, potencjał
wody glebowej na optymalnym poziomie, czyli w zakresie od około -20 do -40 kPa
[MAZURCZYK i in. 2006]. Jednocześnie zostawiana była pewna pojemność retencyjna na
nieoczekiwane duże opady atmosferyczne, bowiem przy pełnej pojemności polowej potencjał
wody w glebie wykorzystanej w doświadczeniu
wynosił -10 kPa. O prawidłowości
nawadniania i braku ujemnego wpływu nawożenia azotem na wody gruntowe świadczyły
minimalne ilości azotanów wykrywane w niewielkich ilościach przesączów zbieranych w
lizymetrach, umieszczonych na głębokości 70 cm badanych kombinacji.
Plon suchej masy bulw 14,2 t·ha-1, uzyskany na obiekcie E, weryfikuje również
pozytywnie zastosowany sposób nawadniania i nawożenia ziemniaka (tab. 5). Plon ten był
tylko o około 10% mniejszy od potencjału plonowania ziemniaka w Polsce Centralnej,
oszacowanego jako 15,6 t·ha-1 suchej masy dla odmian o średniej długości wegetacji, do
których zalicza się odmiana Triada, [MAZURCZYK i in. 2004]. Ten bardzo wysoki plon
uzyskany na obiekcie E był efektem działania głównych czynników plonotwórczych, czyli
nawadniania i nawożenia azotem. Można go przedstawić jako sumę komponentów: 7,53 t·ha-1
(A; kontrola) + 2,14 t·ha-1 (B-A; azot organiczny bez nawadniania) + 2,49 t·ha-1 (D-B;
azot organiczny z nawadnianiem) + 2,08 t·ha-1
(E-D; azot mineralny), tabela 7.
Nawadnianiu kroplowemu przypisać można 17,5 procentowy udział w kształtowaniu się
plonu końcowego suchej masy bulw ziemniaka, nawożeniu azotem organicznym – 15%, zaś
nawożeniu azotem mineralnym – 14,6%. Z powyższego wynika, że obornik z właściwym
nawadnianiem zapewnia osiąganie wysokich plonów ziemniaka (tab. 5), o niskiej, zbliżonej
do kontroli zawartości azotanów [WRONIAK i in. 2006]. Podobne przyrosty plonu
ziemniaka, pod wpływem nawadniania deszczownianego stosowanego w latach suchych i na
słabych glebach, przedstawiane zostały w przeglądowym artykule przez CHMURĘ i in.
[2006].
Plon białka ogółem uzyskany w doświadczeniu kształtował się, zależnie od
kombinacji, w granicach od 509 do 947 kg·ha-1, (tab. 5). Był on wyższy od zakresu 307 – 671
kg·ha-1 podanego przez WOJNOWSKĄ i in. [2002], przy podobnej zawartości białka (około
6% s.m.) w bulwach ziemniaka uprawianego na oborniku oraz dawkach azotu mineralnego:
30, 60 i 90 kg·ha-1. W prezentowanym doświadczeniu najbardziej intensywny przyrost plonu
białka wystąpił po 60-tym dniu od wschodów na kombinacjach E i F: z około 350 do ponad
800 kg·ha-1, (rys.1). Najmniejsze nagromadzanie plonu białka stwierdzono na obiektach
kontrolnych, bez nawożenia azotem. Plony końcowe
wynosiły 509 i 564 kg⋅ha-1
odpowiednio dla kombinacji nie nawadnianej (A) i nawadnianej (C). Akumulacja plonu
5
białka („y”) w czasie wegetacji była zależna liniowo od plonu suchej masy („x”), w wysoce
istotnym stopniu (α = 0,01). Powyższą zależność opisuje następujące równanie regresji: „y”
[kg białka ·ha-1] = 13,2 + 61,2 · „x” [t s.m. · ha-1]; R2 = 98,6 dla n = 30 (5 terminów
zbioru · 6 kombinacji).
Plon bulw pochodzący z kombinacji E (fertygacja statyczna) zawierał największą
ilość białka ogółem - 947 kg·ha-1, (tab. 5). W największym stopniu (22,8%) plon tego
składnika został podwyższony poprzez nawożenie azotem mineralnym. Udział kontroli
(53,7%) oraz azotu organicznego bez nawadniania (14,8%), w kształtowaniu jego
wysokości, był prawie identyczny jak dla plonu suchej masy, (tab. 7). Zastosowanie
nawadniania z obornikiem (D) zwiększało przede wszystkim plon suchej masy, o 17,5%,
podczas gdy przyrost plonu białka był dwukrotnie niższy, o 8,7%. Powyższe wyniki
podkreślają celowość uzupełniania nawożenia organicznego azotem mineralnym.
Wnioski
1. Nawożenie azotem organicznym, zastosowane z właściwie dobraną dawką
azotu mineralnego i precyzyjnym nawadnianiem, zapewniło w uprawie
ziemniaka, uzyskiwanie najwyższych plonów białka i suchej masy,
odpowiednio 900 kg i 14 t z hektara.
2. Aplikacja, w czasie wegetacji, uzupełniających dawek azotu mineralnego
zwiększyła plon białka o 23%, zaś plon suchej masy o 15%.
3. Stwierdzono wysoce istotną zależność liniową między nagromadzaniem
plonu białka i suchej masy.
4. Szczególnie intensywny przyrost plonu białka i suchej masy wystąpił w
okresie od 60 do 130 dni po wschodach, czyli do końca wegetacji.
5. Dużemu przyrostowi zawartości suchej masy (o 9%), w okresie między 47 a
103 dniem po wschodach, towarzyszył ustabilizowany poziom białka,
wynoszący około 6,5 procent w suchej masie bulw ziemniaka.
Literatura
BATILLANI A., HANSEN S., PLAUBORG F. 2006. Decision Support System (DSS),
www.fertorganic.org.
BARCZAK B., KOZERA W. 2004. Wpływ dolistnego nawożenia mikroelementami na
zawartość i skład frakcyjny białka bulw ziemniaka. Fragm. Agron. 21, 9-18.
CHMURA K., DMOWSKI Z., NOWAK L. 2006. Znaczenie nawadniania w produkcji roślinnej.
Mat. Seminarium „Nowoczesne nawożenie i nawadnianie ziemniaka uwzględniające ochronę
środowiska oraz jakość plonu bulw” IHAR O/Jadwisin, Warszawa: 22 marzec 2006, 10-18.
Haase N.U. 2007. The canon of potato science: 50. The nutritional value of potatoes. Potato
Res. 50, 415-417.
6
KARADOGAN T., CARCI K., BALABANLI C. 1999. Changing of nutrient elements of tuber
during the growing period of potato. W: Proceedings 14th Triennal Conf. EAPR, Sorrento,
Italy: May, 2-7,1999, 226-227.
KOLBE H., STEPHAN-BECKMANN S. 1997. Development, growth and chemical composition
of the potato crop. II. Tuber and whole plant. Potato Res. 40, 135-153.
KOLASA K.M. 1993. The potato and human nutrition. Am. Potato J. 70, 375-384.
LESZCZYŃSKI W. 1994. Wpływ czynników działających w okresie wegetacji ziemniaka na
jego jakość. Post. Nauk Rol., 6, 55-68.
LESZCZYŃSKI W. 1994. Ziemniak jako produkt spożywczy. Post. Nauk Rol., 6, 15-29.
LIEDL B.E., Kosier T., Deborough S.L. 1987. HPLC isolation and nutritional value of a
major tuber protein. Am. Potato J. 64, 545-557.
FOTYMA E. 2000. Zasady nawożenia azotem z wykorzystaniem testów glebowych i
roślinnych. Nawozy i Nawożenie, 3a, 17-37.
MACKERRON D.K.L., YOUNG M.W. 1999. The effects of nitrogen nutrition on tuber dry
matter concentration. W: Proceedings 14th Triennal Conf. EAPR, Sorrento, Italy: May, 2-7,
1999, 128-129.
MAKUCH M., Olejniczak J., Staszewicz K. 1981. Porównanie zakresu zmienności
zawartości białka i suchej masy w bulwach ziemniaka wybranych rodów pastewnych i odmian
wzorcowych. Biul. Inst. Ziemn., 26, 13-24.
MAZURCZYK W. 1994. Skład chemiczny dojrzałych bulw 30 odmian ziemniaka. Biul. Inst.
Ziemn. 44, 55-63.
MAZURCZYK W. 1988. Skład chemiczny dojrzałych bulw 43 odmian ziemniaka. Biul. Inst.
Ziemn. 37, 11-20.
MAZURCZYK W., NOWACKI W., TAKAC J., 2007. Porównanie efektów produkcyjnych i
przyrodniczych różnych systemów uprawy ziemniaka w oparciu o wyniki doświadczenia
symulacyjnego – model Daisy. Acta Sci. Pol., Agricultura 6 (3), 27-34.
MAZURCZYK W., GŁUSKA A., TRAWCZYŃSKI C., NOWACKI W., ZARZYŃSKA K. 2006.
Optymalizacja nawadniania plantacji ziemniaka (FertOrgaNic) przy użyciu metody kroplowej
oraz systemu DSS. Roczniki AR Poznań nr 380, Rolnictwo 66: 235-241.
MAZURCZYK W., WIERZBICKA A., LUTOMIRSKA B. 2004. Klimatyczne uwarunkowania
produkcji biomasy ziemniaka w Polsce Centralnej. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 500, 219224.
MAZURCZYK W., LIS B. 2001. Variation of chemical composition of tubers of potato table
cultivars grown under deficyt and excess of water. Pol. J. Food Nutr. Sci. 10/51, 37-30.
NIEDERHAUSER J.S. 1993. International cooperation and the role of potato in feeding the
world. Am. Potato J. 70, 385-403.
ROZTROPOWICZ S. 1989. Środowiskowe, odmianowe i nawozowe źródła zmienności składu
chemicznego bulw ziemniaka. Fragm. Agron. 6, 33-76.
STORY R.M.J., DAVIES H.V. 1992. Tuber quality. W: The potato crop. Red: Harries P.M.,
Chapman & Hall, Londyn, 507-569.
WOJNOWSKA T., WRÓBEL E., SIENKIEWICZ S., MOZOLEWSKI W., KRZEBIETKE S.
2002. Plon i zawartość związków organicznych w bulwach ziemniaka w zależności od dawki
azotu i techniki nawożenia. Zesz. Prob. Post. Nauk Roln. 489, 195-202.
WRONIAK J., MAZURCZYK W., WIERZBICKA A. 2006. Wpływ nawadniania kroplowego i
fertygacji na dynamike nagromadzania azotanów w bulwach ziemniaka. Inżynieria
Ekologiczna 17, 165-166.
7
8
Tabela 2 ; Table 2
Charakterystyka klimatu okresów wegetacji (kwiecień – wrzesień) dla Jadwisina.
Meteorological conditions during growing periods (April – September) in Jadwisin.
Lata badań1
2004
2005
283
257
477
526
-195
-268
29
37
Wyszczególnienie
specification
P: opady; precipitation
[mm]
3
ETo: ewapotranspiracja potencjalna
[mm]
4
P – ETo: klimatyczny bilans wodny
[mm]
5
Liczba dni stresu wodnego wg Daisy
1
years of experiment
2
multiannual mean
3
reference evapotranspiration
4
climatic water balance
5
number of water stress according to Daisy [Mazurczyk i in. 2007]
Średnia
Wieloletnia2
364
474
-110
26
Tabela 3; Table 3
-1
Ilości azotu (kg N · ha ) oraz wody (mm) zastosowane w latach badań
Amounts of nitrogen (kg N·ha-1) and water (mm) applied in tested years
Wyszczególnienie
Lata badań; tested years
specification
2004
Obornik;
cattle manure
Fertygacja statyczna;
static fertigation
145,0
Fertygacja dynamiczna ; dynamic fertigation
Sezonowa dawka wody; seasonal dose of water
*
2005
58,0
46,0 (7) *
40,9 (7)
8,1 (1)
23,2 (3)
84,5 (19)
133,9 (27)
w nawiasach podano liczby aplikacji azotu lub wody; there are numbers of nitrogen or water
application in parenthesis
9
Tabela 4; Table 4
Zmiany plonu białka oraz suchej masy
w bulwach ziemniaka podczas okresu wegetacji (średnie dla lat 2004-2005)
Changes of protein and dry matter yield in potato tubers
during growing period (means for 2004-2005)
Wyszczególnienie
specification
Terminy zbioru; sampling dates
Plon białka; protein yield [kg·ha-1]
Plon suchej masy; DM yield [t ·ha1
NIR0,05
LSD0.05
1
2
3
4
5
11,5
75,5
164,9
325,4
703,8
52,7
0,85
2,45
5,48
11,12
0,71
0,01
]
Tabela 5; Table 5
Wpływ badanych czynników na zawartość i plon białka oraz suchej masy
w dojrzałych bulwach ziemniaka (średnie dla lat 2004-2005)
The influence of tested factors on protein and dry matter content or yield
of mature potato tubers (means for 2004-2005)
Wyszczególnienie
Kombinacje; treatments
specification
Zawartość białka
[% w s.m.]
protein content
[% in DM]
Zawartość suchej masy[% w św.m.]
dry matter content
LSD0.05
A
B
C
D
E
F
6,76
6,71
5,52
6,01
6,65
6,37
n.s.
23,3
22,9
22,9
23,5
24,1
24,0
n.s.
509,3
649,0 564,8
731,5
947,0 821,5
228,4
7,53
9,67
12,16
14,24 12,89
3,50
[% in FW]
Plon białka; protein yield [kg·ha-1]
Plon suchej masy; DM yield [t ·ha1
NIR0,05
]
10
10,23
Tabela 6; Table 6
Wpływ lat badań na zawartość i plon białka oraz suchej masy
bulw ziemniaka. Średnie dla ostatniego terminu zbioru.
The influence of tested years on protein and dry matter content and yield
of potato tubers. Means for the last sampling date.
Wyszczególnienie
Lata badań;
specification
2004
Zawartość białka
[% w s.m.]
protein content
[% in DM]
Zawartość suchej masy
[% w św.m.]
dry matter content
[% in FW]
tested years
2005
NIR0,05
LSD0.05
5,50
7,19
1,03
23,0
23,8
n.s.
Plon białka; protein yield [kg·ha-1]
604,2
803,4
n.s.
Plon suchej masy; DM yield [t ·ha-1]
10,90
11,34
n.s.
Tabela 7; Table 7
Udział badanych czynników w akumulacji końcowego plonu białka i suchej masy.
Contribution of tested factors in accumulation of final yield of dry matter and potato protein.
Wyszczególnienie
specification
Kontrola
control
Obornik, bez nawadniania
manure without irrigation
Obornik z nawadnianiem
manure with irrigation
Fertygacja azotem
nitrogen fertigation
Najwyższy plon
the highest yield
Sposób
obliczenia
way of
calculation
kg · ha-1
%
t · ha-1
%
A
509,3
53,7
7,53
52,8
B-A
139,7
14,8
2,14
15,0
D-B
82,5
8,7
2,49
17,5
E-D
215,5
22,8
2,08
14,6
E
947,0
100,0
Białko
11
protein
Sucha masa dry matter
14,27
100,0
12
25,0
sucha masa
20,0
białko w s.m.
15,0
%
10,0
5,0
0,0
0
20
40
60
80
100
120
dni po wschodach; days after emergence (DAE)
Rys.1. Zmiany zawartości białka ogółem i suchej masy w bulwach podczas wegetacji
ziemniaka. Średnie dla kombinacji i lat badań.
Fig.1. Changes of crude protein and dry matter content in potato tubers during vegetation.
Means for tested treatments and years.
-1
plon białka; protein yield (kg.ha )
1000
900
A
B
C
800
D
E
F
700
600
500
400
300
200
100
0
0
20
40
60
80
100
120
dni po wschodach; days after emergence (DAE)
Rys.2. Nagromadzanie plonu białka w czasie wegetacji ziemniaka na poszczególnych
kombinacjach (A-F). Średnie dla lat 2004 i 2005.
Fig.2. Accumulation of protein yield in potato crops grown in tested treatments (A-F).
Means for 2004 and 2005.
13