Biuletyn 08 / 2014 - Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku

WIADOMOŚCI
BIULETYN INFORMACYJNY NARODOWEGO MUZEUM MORSKIEGO W GDAŃSKU
Nr 8 (137) sierpień 2014
WY DARZENIA
W S P Ó Ł P R AC A Z Z A GR A N I C Ą
Wizyta gości z MKiDN
Regaty na Zalewie Kurońskim
Ośrodek Kultury Morskiej był celem wizyty, jaką 8 sierpnia złożyli w NMM przedstawiciele Ministerstwa Kultury
i Dziedzictwa Narodowego: Dyrektor Departamentu
Współpracy z Zagranicą Urszula Ślązak i Dyrektor Generalny
Jacek Olbrycht. Obowiązki gospodarzy pełnili wicedyrektorzy NMM Maria Dyrka i Szymon Kulas, którzy krótko
przedstawili historię budowy i utworzenia nowego oddziału. Po zwiedzeniu wystaw stałych i ekspozycji czasowej „21.
Dekalog Solidarności” goście odwiedzili pomieszczenia Działu
Konserwacji Muzealiów, gdzie zapoznali się z procesami konserwacji mokrego zabytkowego drewna archeologicznego,
w tym elementów konstrukcyjnych wraków eksplorowanych
przez Dział Badań Podwodnych NMM. Duże zainteresowanie
gości wzbudził liofilizator – urządzenie do konserwacji mokrego drewna metodą wymrażania w próżni. Jest to innowacyjna metoda, którą stosują największe europejskie laboratoria
przede wszystkim do konserwacji fragmentów wraków statków.
Zakupione przez Muzeum ze środków norweskich urządzenie
jest jednym z niewielu funkcjonujących w Europie liofilizatorów
o takich wymiarach komory (długość 5 m, średnica 1 m).
Dzięki
zaproszeniu
Litewskiego Muzeum
Morskiego w Kłajpedzie, już po raz
drugi NMM miało
zaszczyt uczestniczyć
w Zlocie Tradycyjnych i Historycznych
Łodzi w Nidzie nad
Zalewem Kurońskim.
W imprezie trwającej
od 22 do 26 lipca nasze
Muzeum reprezentowali Maciej Flis, Jacek
Bielecki i Jakub Adamczak, którzy jednocześnie stanowili załogę
żakówki – drewnianej
Jacek Bielecki przy sterze żakówki, w tle litewskie
repliki łodzi, zbudowakureny. Fot. Maciej Flis
nej w 2009 roku przez
pracowników NMM w Kątach Rybackich. W zlocie udział
wzięły także okazałe kureny z Muzeum Światowego Oceanu
w Kaliningradzie i Litewskiego Muzeum Morskiego w Kłajpedzie, dwie prywatne jednostki z Litwy oraz łodzie ze Szwecji
i Wielkiej Brytanii. Regaty zostały podzielone na dwie części.
Pierwsza z nich polegała na jak najszybszym przepłynięciu
odcinka Zalewu Kurońskiego z Nidy do Kłajpedy. Pokonanie
dystansu o długości ok. 50 km zajęło uczestnikom dwa pełne
dni. Mimo niekorzystnych warunków panujących na wodzie,
silnego wiatru i wysokiej fali, załoga NMM nie tylko ukończyła
regaty, ale także zdobyła wyróżnienie dla najdzielniejszej załogi. Po regatach, 26 lipca w Kłajpedzie odbyła się wielka parada,
w której wzięło udział kilkanaście replik historycznych łodzi.
Paradę połączono z prezentacją każdej z jednostek. Żakówka
NMM wzbudzała spore zainteresowanie zgromadzonej wokół
nabrzeża publiczności. Podziwiano jej niewielkie rozmiary
i nietypową konstrukcję, która spotykana jest tylko na wodach
Zalewu Wiślanego.
NMM w konkursie EMYA
Prestiżowa nagroda Europejskiego Muzeum Roku (European
Museum of the Year Award) przyznawana jest od 1977 roku
przez międzynarodowe gremium muzeologów nowemu lub
całkowicie odnowionemu muzeum. Konkurs, organizowany
pod auspicjami Rady Europy, ma na celu zachęcenie muzeów
do zmian, wyróżniając i promując te, które przyciągają zwiedzających wyjątkową atmosferą oraz kreatywnym podejściem do
kwestii ekspozycji, interpretacji, edukacji i odpowiedzialności
społecznej. Do najnowszej edycji konkursu – EMYA 2015 –
nasze Muzeum zgłosiło Ośrodek Kultury Morskiej. Zgłoszenie
przeszło pomyślnie weryfikację, a kolejnym etapem była wizyta
jednego z jurorów konkursu. 28 sierpnia OKM odwiedziła
prof. Sirje Helme, dyrektor Eesti Kunstimuuseum (Estońskiego
Muzeum Sztuki), która zapoznała się z ekspozycjami oraz
pracą działów: Edukacji, Konserwacji i Badań Podwodnych.
Rozstrzygnięcie konkursu przewidziane jest na styczeń 2015 r.
Hanse Sail w Rostoku
W ramach projektu „Morskie dziedzictwo kulturowe Polski
i Norwegii” pracownicy NMM promowali tradycyjne techniki
szkutnicze na festiwalu żeglarskim Hanse Sail w Rostocku,
który odbył się w dniach 6–10 sierpnia. Hanse Sail to największy zlot tradycyjnych łodzi i statków muzealnych w Niemczech,
a także ważna impreza wystawiennicza i targowa, która ma
na celu wspieranie rozwoju europejskiej turystyki morskiej na
Bałtyku oraz zachowanie wspólnego dziedzictwa morskiego.
W tym roku w festiwalu wzięło udział ponad 200 historycznych
jednostek, a stoiska odwiedziło około miliona gości. Połączone
ekipy NMM oraz Hardanger Fartovernsenter (norweskiego
partnera projektu) demonstrowały w Rostocku sposoby łączenia klepek poszycia łodzi na zakładkę, techniki nitowania
poszycia i przygotowywania klepek. Dużym zainteresowaniem gości festiwalu i niemieckich mediów cieszyły się także
pokazy skręcania lin i budowania modelu drewnianej łodzi.
Prezentowano też typową łódź norweską, tzw. strandebarmar,
którą podczas festiwalu uroczyście zwodowano i ochrzczono
mianem „Fjord”.
Prof. Sirje Helme z dyrektorem NMM dr. Jerzym Litwinem na wystawie „21. Dekalog
Solidarności”. Fot. Bernadeta Galus
AKTUALNOŚ CI
„Dar Pomorza” w zlotach żaglowców
Zloty żaglowców, połączone z regatami, organizowane są od
prawie 60 lat. Zapoczątkowane zostały przez brytyjskie stowarzyszenie Sail Training Association jako ważny element
szkolenia żeglarskiego, umożliwiający nawiązywanie przyjaźni
i poszerzanie horyzontów. Tegoroczny zlot, pod nazwą Operacja
Żagle Gdynia, odbył się w dniach 15-18 sierpnia. Z tej okazji na
pokładzie statku-muzeum „Dar Pomorza” otwarta została ekspozycja planszowa, przygotowana przez Marka Twardowskiego,
zatytułowana „Dar Pomorza w zlotach żaglowców”. Ekspozycja
podkreśliła fakt, że „Dar”, jako statek szkolny Wyższej Szkoły
Morskiej w Gdyni, był pierwszą polską jednostką, która –
w 1972 roku – wzięła udział w tej imprezie, od razu wygrywając
regaty. Dzięki temu zwycięstwu przyznano Polsce prawa zorganizowania zlotu dwa lata później: do Gdyni przypłynęło wówczas 57 statków i jachtów. Część jednostek, które wzięły udział
w Operacji Żagiel ’74, przybyło do Gdyni także w tym roku.
Wystawa, obok upamiętnienia pierwszego spotkania Polaków
z flotyllą żaglowców, pokazała, jak przez lata polskie jednostki
– „Dar Pomorza”, „Dar Młodzieży”, „Pogoria” i „Iskra” zapisały
się w historii regat. Ekspozycja czynna była do końca sierpnia.
wami i wybranymi eksponatami. Cykl zacznie się już 5 października, od gry miejskiej ze startem i metą pod Żurawiem, w kolejnych miesiącach przewidywane są m.in. „szkoła przetrwania”
na bezludnej wyspie, poznanie wierzeń afrykańskiego ludu
Aszanti, przejście labiryntem wnętrz „Sołdka” i „psia wachta”
na żaglowcu. Nowością jest możliwość zakupu całorocznych
karnetów na osiem spotkań – karnet jest bardziej korzystny
finansowo niż zwykły bilet rodzinny, a jego posiadacze mają
gwarancję, że poznają wszystkie tajemnice i ciekawostki muzealne, przewidziane w cyklu. Chętnych do udziału w rodzinnych
zajęciach prosimy o kontakt z Działem Edukacji, a szczegółowy
program zajęć znajduje się na naszej stronie internetowej.
NA S I P R Z YJAC I E L E
Obchody Światowego Dnia Latarnictwa
29 sierpnia uroczystym finisażem zakończyła się XXI wystawakonkurs modeli statków, okrętów, żaglowców, dioram i samolotów morskich, zorganizowana na statku-muzeum „Dar Pomorza”
w Gdyni przez NMM i Ligę Obrony Kraju. W tym dniu odbyło się
wręczenie dyplomów i nagród dla laureatów konkursu, wyłonionych spośród autorów 21 zaprezentowanych prac, wykonanych
z drewna, metalu, wycinanek kartonowych i z gotowych zestawów
plastikowych. W imprezie wzięli udział modelarze z Gdańska,
Gdyni i Warszawy, zrzeszeni w klubach albo działający indywidualnie. Na uwagę zasługiwały mające duże walory artystyczne
dioramy wykonane przez Katarzynę Manikowską z Gdańska oraz
dioramy autorstwa Witolda Kosińskiego z Warszawy.
W Rozewiu i Stilo 2
sierpnia odbyły się
uroczystości związane
ze Światowym Dniem
Latarnictwa, zorganizowane przez Towarzystwo Przyjaciół NMM.
W Sali Wystawowej
„Stodoła” otwarto ekspozycję malarstwa pt.
„Widziane z morza”,
stanowiącą przegląd
prac marynistycznych
powstałych w ostatnim
pięcioleciu. Zaprezentowane zostały prace siedmiorga malarzy: Wilgi
Badowskiej, WładysłaRomuald Łozicki znów spogląda ze swojej latarni.
wa Jackiewicza, WeneFot. Grażyna Sadłoń
cjusza Mielechowicza,
Stefana Stankiewicza, Andrzeja Stypułkowskiego, Zbigniewa
Świercza i Marka Wróbla. W Stilo natomiast dokonano odsłonięcia popiersia upamiętniającego Romualda Łozickiego, kierownika latarni Stilo, który dwa lata temu odszedł na „wieczną
wachtę”. W ten sposób TP NMM, wspólnie z Urzędem Morskim w Gdyni, postanowiło zwrócić uwagę na odchodzący
powoli w niepamięć, niezwykły zawód latarnika (wcześniej
uczczono tak Leona Wzorka, kierownika latarni Rozewie).
Odsłonięcia płaskorzeźby dokonali członkowie rodziny Romualda Łozickiego oraz dyrektor UM dr Andrzej Królikowski
i prezes TP NMM dr Fryderyk Tomala. Apoloniusz Łysejko
przytoczył wspomnienia o bohaterze uroczystości – który przejął obowiązki po swoim ojcu, opiekującym się latarnią w Stilo
przez 33 lata – a znany był z sumienności, poczucia humoru
i tubalnego głosu, jakim opowiadał turystom o historii latarni
i zawodzie latarnika. W uroczystości udział wzięli zaproszeni
goście, licznie przybyli turyści i członkowie Towarzystwa.
Kalendarz na 2015 rok
Migawka z wakacji
O Kaphornowcach na „Darze Pomorza”
16 sierpnia, podczas zorganizowanych na statku-muzeum
„Dar Pomorza” uroczystości związanych z 40-leciem Bractwa
Kaphornowców, otwarta została wystawa planszowa autorstwa
Marka Twardowskiego i Bohdana Sienkiewicza. Obok informacji o przylądku Horn i uciążliwościach żeglugi na wodach
wokół niego oraz o stowarzyszeniu polskich żeglarzy, którym
udało się Horn opłynąć – Bractwie Kaphornowców, przedstawiono też statki i jachty biorące udział w tych wyprawach
i kapitanów nimi dowodzących. Polską obecność na wodach
wokół Hornu zapoczątkował w 1937 r. „Dar Pomorza” – dziś
siedziba Bractwa Kaphornowców. Potem, od lat siedemdziesiątych, Horn okrążały polskie jachty; duże żaglowce pod polską
banderą pojawiły się na tym akwenie dopiero od 1988 r., gdy
„Dar Młodzieży” przepłynął wokół Hornu podczas rejsu dokoła
świata. Wystawa prezentowana była do końca sierpnia.
Wystawa-konkurs modeli
W przyszłym roku nasze Muzeum obchodzić będzie jubileusz
55-lecia. Z tej okazji wydany został kalendarz, którego motywem przewodnim są wizerunki statków – w malarstwie, modelarstwie i rzemiośle. Znalazły się w nim fotografie 14 zabytków
z kilku różnych kolekcji NMM. Kalendarz trafił już do naszych
muzealnych sklepów.
ED UKACJA
Nowy Program dla Rodzin
Po wakacjach Dział Edukacji NMM zaprasza do udziału
w nowym Programie dla Rodzin. Będzie on pełen atrakcji
i niespodzianek, a różnorodne tematy poszczególnych spotkań
pozwolą na bliższe zapoznanie się z naszymi oddziałami, wysta-
Miniaturowy Żuraw w Ostrawie. Fot. Martin
Tomášek
Do pozdrowień z wakacji,
jakie otrzymaliśmy od jednego z naszych przyjaciół,
dołączone zostało zdjęcie
gdańskiego Żurawia, wykonane w... czeskiej Ostrawie.
Okazuje się, że w tamtejszym Parku Miniatur Mini
Uni, wśród 30 najciekawszych budowli z całej
Europy, znalazł się także
nadmotławski dźwig portowy, wykonany w skali 1:25.
Teksty: Jakub Adamczak, Anna Ciemińska, Robert Domżał, Maria Dyrka, Apoloniusz Łysejko, Dorota Nahajowska, Aleksandra Pielechaty, Andrzej Truszkowski, Marek Twardowski. Redakcja, projekt i skład: Dział Wydawnictw.