Czy inwestor odpowie za rezygnację wykonawcy z

echo
www.roedl.pl
Rzeczpospolita z 13.11.2015
Czy inwestor odpowie za rezygnację wykonawcy z umowy o roboty budowlane
W razie odstąpienia wykonawcy od umowy o roboty budowlane, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi
odpowiedzialności na podstawie art. 647(1) § 5 kodeksu cywilnego.
Tak uznał Sąd Najwyższy w uchwale z 10 lipca 2015 r., III CZP 45/15.
Sąd rejonowy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę tytułem wynagrodzenia za wykonane roboty
budowlane. Ustalił, że powód był podwykonawcą na podstawie umowy zawartej z generalnym wykonawcą, na której
zawarcie pozwany, jako inwestor, wyraził zgodę. Sąd uznał, że w tej sytuacji pozwany ponosił odpowiedzialność
wobec powoda na podstawie art. 6471 § 5 k.c. i był zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia za roboty budowlane
wykonane przez powoda solidarnie z generalnym wykonawcą. Dla istnienia tego zobowiązania nie miało znaczenia
skorzystanie przez generalnego wykonawcę z umownego prawa odstąpienia od umów zawartych z powodem i
inwestorem, gdyż jakakolwiek modyfikacja ustawowych zasad odpowiedzialności inwestora wobec podwykonawcy
została ustawowo wyłączona, na co wskazuje brzmienie art. 6471 § 6 k.c.
Sąd okręgowy, rozpoznając apelację pozwanego, powziął wątpliwość, jaki jest skutek odstąpienia przez wykonawcę
robót budowlanych od umowy z podwykonawcą dla istnienia solidarnej odpowiedzialności inwestora i wykonawcy za
zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez podwykonawcę i zagadnienie to przedstawił Sądowi
Najwyższemu do rozstrzygnięcia. Podkreślił, że oprócz stanowiska przyjętego w zaskarżonym wyroku przez sąd
rejonowy, dopuszczalny jest również pogląd, że warunkiem odpowiedzialności inwestora na podstawie art. 647 [1] § 5
k.c. jest dalsze istnienie zobowiązania umownego pomiędzy wykonawcą a podwykonawcą. Ta odpowiedzialność ma
bowiem szczególny charakter, zatem przepisy ją regulujące nie mogą być interpretowane w sposób rozszerzający. Na
ich podstawie inwestor jest zobowiązany wyłącznie do zapłaty wynagrodzenia należnego podwykonawcy na
podstawie zawartej umowy. Natomiast odstąpienie generalnego wykonawcy od umowy z podwykonawcą prowadzi do
zmiany podstawy rozliczeń stron umowy. Zgodnie bowiem z art. 395 § 2 k.c. w przypadku skorzystania z prawa do
odstąpienia od umowy, to, co strony już świadczyły, ulega zwrotowi w niezmienionym stanie, chyba że zmiana była
konieczna w ramach zwykłego zarządu, a za świadczone usługi należne jest odpowiednie wynagrodzenie.
Sąd Najwyższy podjął uchwałę, w której przyjął za prawidłowe drugie z wymienionych stanowisk i orzekł, że w razie
odstąpienia przez wykonawcę od umowy o roboty budowlane, zawartej z podwykonawcą, inwestor nie ponosi
odpowiedzialności na podstawie art. 6471 § 5 k.c.
Komentarz eksperta
Tomasz Pleśniak, radca prawny Wrocław biurze Rödl & Partner
Sąd Najwyższy w uchwale musiał dokonać szczegółowej wykładni art. 6471 § 5 k.c. W doktrynie i judykaturze
można się spotkać z dwoma stanowiskami dotyczącymi tej regulacji. Jedno z nich, do którego przychylił się
orzekający w I instancji sąd rejonowy, zakłada, że inwestor jest odpowiedzialny za cudzy dług (dług wykonawcy)
niezależnie od tego, czy w dalszym ciągu trwa stosunek zobowiązaniowy między wykonawcą a podwykonawcą. Dla
solidarnej odpowiedzialności inwestora nie ma więc znaczenia skorzystanie przez wykonawcę z prawa do odstąpienia
od tej umowy. Stanowisko to uzasadnione jest przede wszystkim faktem, że ustawodawca, wprowadzając ten przepis,
miał w pierwszej kolejności na uwadze zapewnienie należytej ochrony podwykonawcy poprzez przyznanie mu
gwarancji zapłaty, niezależnej od stosunku umownego wiążącego wykonawcę i inwestora.
Drugi pogląd opiera się natomiast na twierdzeniu, że inwestor odpowiada solidarnie za wypłatę wynagrodzenia za
roboty budowane, tylko jeśli istnieje ważne, wynikające z wiążącej umowy o roboty budowlane, zobowiązanie między
wykonawcą a podwykonawcą. Zgodnie bowiem z powoływanym już art. 395 k.c. skorzystanie z prawa odstąpienia od
umowy odnosi taki skutek, że umowa zostaje uznana za niezawartą. Ponadto w judykaturze przeważa pogląd, iż skoro
wykonawca odstąpił od umowy, a możliwość taka była w niej przewidziana, to sama umowa wygasa ze skutkiem
wstecznym (ex tunc). Wraz z umową o roboty budowlane wygasa również odpowiedzialność inwestora z artykułu
6471 § 5 k.c. Jak już bowiem wcześniej wspomniano, regulacja ta przewiduje, iż inwestor jest solidarnie
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]
odpowiedzialny jedynie za zapłatę wynagrodzenia, a nie za uregulowanie innych należności. W omawianym zaś
przypadku, skoro odstąpiono od umowy, roszczenie podwykonawcy o wypłatę wynagrodzenia wygasło razem z
umową o roboty budowlane. Nie może być zatem mowy o odpowiedzialności umownej pomiędzy inwestorem a
podwykonawcą, podczas gdy ona nie istnieje pomiędzy wykonawcą a inwestorem. Podwykonawca może się jedynie
zgłosić do wykonawcy z roszczeniami wymienionymi w art. 395 § 2 k.c.
Sąd Najwyższy w uchwale rozstrzygnął spór w doktrynie, opowiadając się za drugim ze stanowisk. Ustalił, że art.
6471 § 5 k.c. jest przepisem szczególnym, który należy interpretować ściśle. Nakłada on na inwestora solidarną z
wykonawcą odpowiedzialność za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy, które jest należnością główną, wynikającą z
umowy zawartej z wykonawcą. Orzeczenie to z pewnością ujednolici orzecznictwo w tej kwestii, jednak należy się
zastanowić, czy nie będzie stanowiło pola do nadużyć na niekorzyść podwykonawców dochodzących wypłaty
wynagrodzenia od inwestorów. Ta kwestia, w świetle komentowanej uchwały, pozostaje już jedynie w sferze
postulatów de lege ferenda.
Źródło: http://www.rp.pl/Firma/311139972-Czy-inwestor-odpowie-za-rezygnacje-wykonawcy-z-umowy-o-robotybudowlane.html
echo informuje Państwa o wizerunku Rödl & Partner w mediach.
W Polsce osobą odpowiedzialną za echo jest Radosław Cichoń Rödl & Partner ul. Sienna 73, 00-833 Warszawa, tel. +48 22 696 28 00 E-mail: [email protected]