Wnioski z III Sesji Zimowej Szkoły Leśnej przy IBL pt. „Strategia

Projekt
Wnioski
z III Sesji Zimowej Szkoły Leśnej przy IBL
pt. „Strategia rozwoju lasów i leśnictwa w Polsce do roku 2030”
Nadesłane streszczenia i wygłoszone teksty referatów oraz przedstawione
stanowiska i opinie w trakcie dyskusji nad problematyką wymienionej Sesji
pozwalają na sformułowanie poniższych uwag i wniosków:
1. Nowa koncepcja dotycząca roli i miejsca programowania przyszłych
zmian Polski obejmuje sporządzenie długoterminowej strategii rozwoju kraju do
2030
r.,
w
aspekcie
społecznym,
gospodarczym,
środowiskowym
i
przestrzennym. Jej sektorowym odzwierciedleniem mają być średniookresowe
strategie o 4-10 - letnim horyzoncie, w tym obejmujące Bezpieczeństwo
Energetyczne i Środowisko. Wstępne koncepcje planowanej strategii wskazują,
że leśnictwo nie znajdzie w niej należytego miejsca, a ponadto jej horyzont
czasowy będzie stanowczo niewystarczający dla programowania rozwoju
leśnictwa
jako
sektora
gospodarki
narodowej
charakteryzującego
się
długookresowym procesem rozwoju lasów.
2. Obecny brak Strategii Leśnictwa w Polsce jest częściowo
rekompensowany przez takie elementy i działania gremiów Narodów
Zjednoczonych jak Konwencja Klimatyczna oraz Forum Leśne, a także
Najlepsze Praktyki w Leśnictwie (FAO).
3. Podobną funkcję pełnią unijne rozwiązania prawne, które bezpośrednio
bądź pośrednio kształtują wspólnotowe leśnictwo. Współcześnie dotyczą one:
- ministerialnego procesu Lasy Europy,
- monitoringu stanu zdrowotnego lasów,
- polityki badań leśnych,
- różnorodności biologicznej oraz zmian klimatu.
2
Natomiast wyzwania na najbliższą przyszłość obejmują:
- wprowadzenie Prawnie Obowiązujących Porozumień Dotyczących
Zasad Prowadzenia Leśnictwa Europejskiego,
- merytoryczne wypełnienie Zielonej Księgi,
- wyeliminowanie nielegalnego pozyskania drewna,
- przeformułowanie Strategii Leśnej UE.
4. Merytoryczny zakres krajowej Strategii Leśnictwa 2030 powinien
nawiązywać do globalnych i regionalnych wyzwań kierowanych pod adresem
leśnictwa (zmiany klimatu, redukcja CO2, ochrona bioróżnorodności), ale także
do krajowych, a nawet lokalnych uwarunkowań rozwoju gospodarki leśnej.
Natomiast jej ramy koncepcyjne i zadania operacyjne powinny zapewniać
realizację zasady trwale zrównoważonego i wielofunkcyjnego rozwoju lasu.
Dotyczy to trzech podstawowych jego funkcji: produkcyjnej, ochronnej i
społecznej, które są kamieniami węgielnymi nowoczesnego leśnictwa.
5. Wielofunkcyjność lasu rodzi niebezpieczeństwo sektorowego podziału
jego świadczeń publicznych oraz wielopodmiotowości zarządzania lasami i
gospodarką leśną. Uniknięcie wynikających stąd konfliktów wymaga unifikacji
programów i planów gospodarowania zasobami leśnymi przez jednolity i
powszechny w Europie plan urządzania lasu sporządzany przez specjalistyczną
służbę planistyczno-prognostyczną leśnictwa.
6. Z uwagi na publiczny charakter większości funkcji lasu konieczne jest
zapewnienie udziału w formułowaniu założeń Strategii Leśnictwa 2030
wszystkich zainteresowanych tymi funkcjami grup społecznych i organizacji
zawodowych.
7. Do szczególnie ważnych elementów strategii Lasów Państwowych
należy zaliczyć:
- zarządzania kapitałem ludzkim,
- podnoszenie funkcjonalności struktury organizacyjnej LP oraz
wnioski_IIIZSL
3
- zwiększanie synergii powiązań z otoczeniem gospodarczospołecznym,
w
tym
dotyczących
odbiorców
drewna
i
przedsiębiorców LP,
- sporządzanie okresowych, długoterminowych prognoz rozwoju
zasobów drzewnych oraz możliwości pozyskania drewna,
- przedstawienie w okresowych Raportach o stanie lasów organom
władz państwowych i społeczeństwu informacji o zakresie i skali
realizacji pozaprodukcyjnych funkcji lasu.
8. W Strategii konieczne jest określenie działań sprzyjających tworzeniu
stowarzyszeń właścicieli lasów, w tym prowadzenie szkoleń, promowanie
trwałości zagospodarowania i ochrony lasów oraz sformułowanie metod i
zakresu pomocy dla ich właścicieli ze strony administracji państwowej.
9. Opracowanie Strategii Leśnictwa 2030 wymaga uprzedniego ustalenia
„minimum” wymagań, jakie powinny spełniać rozwiązania podstawowych dla
niej problemów dotyczących:
- zakresu kształtowania gospodarki leśnej przez instrumenty gry
rynkowej,
- stanu produkcyjności i struktury zasobów leśnych w okresie do
2030 r.,
- przyszłych zmian klimatu i ich wpływu na gospodarkę leśną i
przemysł drzewny,
- wpływu
wielofunkcyjności
lasów
na
metody
ich
zagospodarowania, w tym na naturalne procesy hodowli lasu,
- potrzeby i stopnia prawnego uregulowania ubocznego użytkowania
lasu przez lokalne społeczności,
- skali ochrony bioróżnorodności lasów,
- oceny popytu i podaży pozaprodukcyjnych funkcji lasów oraz
kontroli ich realizacji,
wnioski_IIIZSL
4
- kierunków rozwoju prywatnego sektora usług leśnych,
- wpływu ochrony przyrody w lasach na koszty i wycenę korzyści
gospodarki leśnej oraz określenia źródeł ich finansowania,
- oceny skutków ryzyka dla gospodarki leśnej, w tym zwłaszcza
zmian
klimatu,
jego
delimitacji
oraz
opracowania
metod
zagospodarowania lasu minimalizujących wynikające stąd skutki
przyrodnicze i gospodarcze.
10.
Powołanie
i
dotychczasowy
rozwój
europejskiej
Platformy
Technologicznej Leśno-Drzewnej uzasadnia włączenie do Strategii Leśnictwa
2030 podstawowych branż przemysłu drzewnego. Przyczyni się to do
podniesienia rangi sektora leśno-drzewnego jako znaczącego w skali kraju
pracodawcy i wytwórcy PKB. Pobudzi również do określenia najbardziej
korzystnych kierunków przemysłowego przerobu drewna z punktu widzenia
rozwoju gospodarczego kraju.
11. Podstawowym czynnikiem sprawczym sprostania przez leśnictwo
stojących przed nim wyzwań są zatrudnieni w nim ludzie. Ich kwalifikacje z
uwagi na procesy globalizacji i przyśpieszone zmiany cywilizacyjno-kulturowe
wymagają modyfikacji systemu kształcenia leśników, m.in. przez wzbogacenie
wiedzy o potrzebach, strukturze i funkcjonowaniu otoczenia gospodarki leśnej, a
ponadto określenia wzorcowych profili kadry kierowniczej LP.
12. Zmienność warunków przyrodniczych, gospodarczych i społecznych
uzasadnia okresową (co 5 lat) weryfikację Strategii Leśnictwa 2030.
wnioski_IIIZSL