Druk nr 3

Informacja dotycząca stanu służby zdrowia
oraz zasad finansowania świadczeń zdrowotnych
w powiecie sławieńskim w 2007 r.
I. Wstęp
Zadania powiatu w zakresie ochrony zdrowia można podzielić na dwie zasadnicze grupy, a
mianowicie z jednej strony ustawodawca wskazuje na zadania o charakterze systemowym
określając podstawowy kierunek działania powiatu w zakresie szeroko rozumianej służby zdrowia
(w ustawie o samorządzie powiatowym "promocja i ochrona zdrowia" w ustawie o zakładach
opieki zdrowotnej- "nadzór nad podległymi jednostkami i asekuracja ich wyniku finansowego
własnym majątkiem") z drugiej zaś strony wskazuje na zadania szczegółowe odnoszące się m. in.
do takich zagadnień jak przeciwdziałanie alkoholizmowi, narkomanii, zwalczanie zagrożeń
epidemiologicznych, zapewnienie dostępu do opieki ambulatoryjnej.
Na kształt publicznej służby zdrowia w powiecie zasadniczy wpływ ma płatnik-podmiot
finansujący świadczenia medyczne. Od niego to bowiem zależy jakie podmioty będą świadczyć
usługi medyczne na powiatowym rynku usług medycznych.
Jeśli chodzi o warunki udzielania świadczeniobiorcom świadczeń opieki zdrowotnej i
zakres przysługujących im świadczeń określa je ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach
opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. Nr 210, poz. 2135 z późn. zm).
Zgodnie z ww ustawą prawo do bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje
świadczeniobiorcom w sytuacji, gdy korzystają z usług świadczeniodawców, którzy podpisali
umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Do korzystania z bezpłatnych świadczeń opieki zdrowotnej na terytorium Polski uprawnieni
są następujący świadczeniobiorcy, tj.:
- osoby objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym (obowiązkowo lub dobrowolnie),
- inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce
zamieszkania na terytorium Polski, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w
art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej ( Dz. U. Nr 64, poz. 593 z późn.
zm.).
II. Podmioty działające w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego
Instytucją odpowiedzialną za zabezpieczenie świadczeń opieki zdrowotnej dla
świadczeniobiorców jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Fundusz finansuje świadczenia opieki
zdrowotnej oraz zapewnia refundację leków w ramach posiadanych środków finansowych.
Do udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w ramach powszechnego ubezpieczenia
zdrowotnego zobowiązani są publiczni i niepubliczni świadczeniodawcy, posiadający umowy z
NFZ. Świadczeniodawcami tymi są przede wszystkim: lekarze ubezpieczenia zdrowotnego
(lekarze, lekarze stomatolodzy), publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej (szpitale,
pogotowie ratunkowe, przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie itp.), praktyki lekarskie
(indywidualne, indywidualne specjalistyczne, grupowe).
Uprawnionym, w tym osobom przebywającym czasowo na terytorium Polski posiadającym
odpowiednie dokumenty potwierdzające ubezpieczenie przysługują świadczenia w następujących
zakresach:
- podstawowa opieka zdrowotna,
- ambulatoryjna opieka specjalistyczna,
- leczenie stomatologiczne,
- leczenie szpitalne,
- ratownictwo i transport medyczny.
W powiecie sławieńskim wg stanu na dzień 31.12.2006 r. funkcjonowały 2 publiczne
zakłady opieki zdrowotnej, 21 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej oraz 44 prywatne
praktyki lekarskie, dentystyczne, pielęgniarskie i położnicze, które szczegółowo obrazuje załączona
tabela.
Jednostki służby zdrowia w powiecie sławieńskim
Ogółem
Publiczne zakłady
Niepubliczne zakłady Praktyki lekarskie,
dentystyczne,
pielęgniarskie
67
2
21
44
1. Podstawowa opieka zdrowotna
Osoba uprawniona po okazaniu dokumentu potwierdzającego fakt ubezpieczenia otrzymuje
bezpłatnie świadczenia w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, o ile udziela ich lekarz
posiadający umowę z NFZ.
Podstawowa opieka zdrowotna obejmuje badania i poradę udzieloną przez lekarza pierwszego
kontaktu. Lekarz może także skierować pacjenta na badania diagnostyczne w celu potwierdzenia
wstępnej diagnozy, które będą uzasadnieniem skierowania do specjalisty lub do szpitala.
Przychodnie przyjmują od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00. Po godzinie
18.00 w dni powszednie oraz w soboty, niedziele i święta lekarz POZ zapewnia pacjentom opiekę
samodzielnie lub poprzez współpracę z innymi podmiotami.
Na terenie powiatu sławieńskiego świadczenia w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej
wykonują:
- Zakład Opieki Zdrowotnej w Malechowie- podmiot publiczny,
- 7 niepublicznych zakładów opieki zdrowotnej.
W wymienionych zakładach opieki zdrowotnej usługi medyczne w 2006 r. świadczył następujący
personel medyczny:
a) lekarze ogółem – 22, w tym:
- lekarze rodzinni – 7,
- pediatrzy – 8
- lekarze innych specjalności - 5
b) pielęgniarki – 45
c) położne – 5.
2. Ambulatoryjna opieka specjalistyczna
Osoby uprawnione otrzymują bezpłatnie świadczenia w ramach ambulatoryjnej opieki
specjalistycznej, o ile udziela ich lekarz posiadający umowę z NFZ.
Jeżeli zachodzi potrzeba ambulatoryjnego leczenia specjalistycznego, niezbędne jest skierowanie
od lekarza ubezpieczenia zdrowotnego. Skierowanie nie jest wymagane do następujących
specjalistów:
-ginekologa i położnika,
-stomatologa,
-dermatologa,
-wenerologa,
-onkologa,
-okulisty,
-psychiatry
oraz w przypadkach następujących osób:
-chorych na gruźlicę,
-zakażonych wirusem HIV,
-inwalidów wojennych i osób represjonowanych,
-uzależnionych od alkoholu, środków odurzających i substancji psychoaktywnych
- w zakresie lecznictwa odwykowego.
Również w razie wypadku, urazu, zatrucia, stanu zagrożenia życia uprawniony otrzyma niezbędne
świadczenia medyczne bez skierowania.
O potrzebie skierowania na badanie diagnostyczne decyduje lekarz wystawiając skierowanie na
obowiązującym druku. Koszty badania pokrywa lekarz- świadczeniodawca, który na nie kieruje.
Badanie na zlecenie lekarza ubezpieczenia zdrowotnego należy wykonywać w miejscu wskazanym
przez lekarza.
Na terenie powiatu sławieńskiego można uzyskać porady specjalistów w następujących
poradniach:
- chirurgii ogólnej,
- chirurgii urazowo-ortopedycznej,
- dermatologicznej,
- diabetologicznej,
- ginekologiczno-położniczej,
- logopedycznej,
- neurologicznej,
- okulistycznej,
- otolaryngologicznej,
- preluksacyjnej,
- reumatologicznej,
- urologicznej,
- kardiologicznej,
- profilaktyki chorób piersi,
- gruźlicy i chorób płuc
Pozostałe świadczenia specjalistyczne wykonywane są dla pacjentów z naszego powiatu przez
poradnie specjalistyczne w Koszalinie.
W 2006 r. udzielono ogółem 90.829 porad, co w przeliczeniu na 1 mieszkańca daje
wskaźnik 1.6. Porady specjalistyczne udzielono wg następujących specjalności:
- chorób wewnętrznych - 11.284,
- innych zachowawczych – 11.350,
- opieki nad matką i dzieckiem – 26.964,
- zabiegowych – 41.231.
3. Leczenie stomatologiczne
Większość kosztów świadczeń opieki zdrowotnej związanych z opieką stomatologiczną
udzielaną przez stomatologów posiadających umowę z NFZ pokrywana jest ze środków własnych
świadczeniobiorców.
Uprawnieni otrzymują bezpłatnie świadczenia stomatologiczne przysługujące w ramach
powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego jedynie w wąskim zakresie, określonym w
rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 24 listopada 2004 r. (Dz.U. Nr 261, poz. 2601). Wykaz
bezpłatnych usług i materiałów stomatologicznych dostępny jest w gabinecie stomatologicznym.
Koszty świadczeń i materiałów ponadstandardowych pacjent pokrywa we własnym zakresie.
Wg stanu na 31.12.2006 r. w powiecie sławieńskim udzielono 38.994 porad, w przeliczeniu
na 1 mieszkańca 0.7, z tego w poradniach;
- stomatologii zachowawczej – 36.124,
- ortodoncji- 2.390,
- chirurgii stomatologicznej- 490.
4. Leczenie szpitalne
Skierowanie do szpitala może wystawić każdy lekarz, także ten który nie ma podpisanej
umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia jeżeli uzna to za konieczne.
W związku ze sprawowaniem nadzoru nad działalnością Szpitala Powiatowego w Sławnie
oraz faktem, iż jego funkcjonowanie ma zasadniczy wpływ na poziom zabezpieczenia medycznego
mieszkańców naszego powiatu przedstawiamy szczegółową informację dotyczącą bieżącego
funkcjonowania Szpitala Powiatowego w Sławnie.
Szpital realizuje zadania określone w statucie nadanym przez organ założycielski na
podstawie umów o świadczenie usług medycznych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
W czterech istotnych obszarach te umowy nadają kierunek działania. Najistotniejszym jest
lecznictwo szpitalne realizowane w 9 profilach (reumatologii, chorób wewnętrznych, ginekologii,
położnictwa, neonatologii, pediatrii, chirurgii ogólnej, ortopedii i Intensywnej Opieki Medycznej).
Oddziały odpowiadające tym profilom są zlokalizowane w Sławnie. Wyjątkiem jest tu profil
chorób wewnętrznych, który jest podzielony i funkcjonuje w dwóch ośrodkach: w Sławnie
obejmując 35 łóżek i w Darłowie, gdzie łóżek jest 23. Placówka darłowska stanowi filię oddziału
sławieńskiego. Ogółem Szpital w swej strukturze ma 196 łóżek, łącznie z łóżeczkami
noworodkowymi. Uzupełnieniem struktury funkcjonalnej Szpitala jest cały zakres diagnostyki
(laboratoryjnej i mikrobiologicznej, diagnostyki obrazowej tj. Rtg i USG oraz endoskopii w
zakresie gastro- i kolonoskopii).
W lecznictwie szpitalnym jest zatrudnionych około 70% pracowników i tyleż przynosi przychodów
z realizacji umów z NFZ.
Drugim po lecznictwie szpitalnym działem, jest ratownictwo medyczne, zorganizowane w
formie Pogotowia Ratunkowego. Zadania są realizowane przez trzy zespoły wyjazdowe.
Podstawowe: w Sławnie i Darłowie oraz specjalistyczny obejmujący teren powiatu stacjonujący w
Sławnie. Całością dowodzi ośrodek dyspozytorski zlokalizowany w Sławnie – na terenie szpitala.
Jest on sprzęgnięty bezpośrednią łącznością z Państwową Strażą Pożarną oraz Policją. W
ratownictwie jest zatrudnionych łącznie ok. 30 osób. Obsługę lekarską zapewniają lekarze
prowadzący indywidualne praktyki w ramach umów cywilno-prawnych.
W dyspozycji systemu pozostaje ponad 20 lekarzy pełniących dyżury przez całą dobę. Udział w
przychodach to około 22%.
Następny istotny dział to: Ambulatoryjna Opieka Specjalistyczna, obejmująca następujące
poradnie: chirurgii ogólnej, ortopedii, ginekologii i – położnictwa, otolaryngologii, preluksacji,
reumatologii i kardiologii. Ta ostatnia jest zlokalizowana w Darłowie przy filii oddziału
wewnętrznego. Specjalistyka daje przychód około 7% z całości kontraktu z NFZ.
Ostatnim działem kontraktowanym z Funduszem, jest rehabilitacja lecznicza, zorganizowana
w dział fizjoterapii. Kontrakt obejmuje tylko świadczenia na rzecz pacjentów ambulatoryjnych (z
zewnątrz). Jego udział w przychodach nieznacznie przekracza 1% .
Epizodycznie Szpital realizuje programy profilaktyczne i lekowe na zlecenie NFZ.
Przychody z tego tytułu są praktycznie nieistotne, gdyż wynoszą około 20 tyś. zł. rocznie.
W tych wszystkich działach Szpital zatrudnia w formie umowy o pracę średnio rocznie 235
osób. W pełnych etatach na umowach cywilno-prawnych pracuje nadto około 20 osób.
Epizodycznie, około 40 lekarzy pełni dyżury na oddziałach szpitalnych i w Pogotowiu.
Epidemiologia - Szpital utrzymuje całodobową gotowość. Oznacza to, że bez względu na
porę dnia i nocy przyjmuje pacjentów w stanie zagrożenia życia i zdrowia. Wiąże się to z
utrzymywaniem przez całą dobę szpitalnej Izby Przyjęć oraz sprawnych zespołów interwencyjnych
w zakresie chirurgii ogólnej i ortopedii, OIOM oraz chorób wewnętrznych, położnictwa i pediatrii.
Na bloku operacyjnym przez całą dobę dyżuruje zespół operacyjny w składzie: chirurg,
anestezjolog, instrumentariuszka i pielęgniarka anestezjologiczna, oraz jedna osoba z niższego
personelu.
Biorąc pod uwagę wspomnianą gotowość to w skali całego Szpitala przez całą dobę dyżuruje
jednocześnie 9 lekarzy. Z tego 6 w Szpitalu a trzech w ratownictwie medycznym.
W roku 2006 przez oddziały szpitalne przewinęło się 6,9 tyś. pacjentów, w tym 608 noworodków.
Hospitalizacje przekroczyły 35 tyś. osobodni, przy czym średni pobyt pacjenta w szpitalu
nieznacznie przekracza 5,5 osobodnia. W przypadku noworodków ten średni pobyt nie przekracza
4 dni. Martwi nieco niskie wykorzystanie łóżka szpitalnego wynoszące w niektórych zakresach
70% potencjału a w niektórych zaledwie 40%. Faktem jest, że wszystkie zakontraktowane limity
zostały wykonane, bądź przekroczone. Większe wykorzystanie łóżka wiązałoby się z dalszymi
nadlimitami w efekcie pogłębiającymi straty szpitala.
Wśród jednostek chorobowych w lecznictwie szpitalnym przeważają choroby układu krążenia.
Takich pacjentów przewinęło się przez Szpital ponad 1500. Dalej następują choroby układu
trawiennego i zakłócenia metabolizmu, przewlekłe choroby układu kostno-stawowego,
dolegliwości ginekologiczne i procedury położnicze. Odnotowano ponad 600 przypadków urazów i
zatruć wymagających procedur ratujących życie oraz około 700 przypadków innych obejmujących
schorzenia z wielu dziedzin medycyny. Wśród pacjentów ponad 6 tyś. pochodziło z terenu powiatu
sławieńskiego. W rozbiciu na teren samorządów wygląda to następująco:
- m. Sławno – 1753,
- m. Darłowo -1378,
- gm. Sławno -1145,
- gm. Postomino – 841,
- gm. Darłowo – 634,
- gm. Malechowo – 518.
Ten mniejszy udział Malechowa, miasta i Gm. Darłowo można wytłumaczyć tradycyjnym
ciążeniem w kierunku Koszalina. Ponad 10% pacjentów pochodziło spoza terenu powiatu
sławieńskiego. Prym wiedzie miasto i powiat Słupsk – 430, miasto i powiat Koszalin – 250,
Szczecinek – 50, Świdwin -30, Bytów – 20 oraz Białogard – 17. Z innych regionów Polski
pacjentów było ponad 70. Są to głównie turyści oraz leczący się na oddziale reumatologii, który ma
regionalny zasięg.
Inwestycje i remonty - Szpital Powiatowy podejmując działalność z dniem 1 kwietnia 2002 przejął
obiekty, pomieszczenia i sprzęt medyczny od likwidowanego „marszałkowskiego” SP ZOZ.
Zarówno obiekty jak i określone pomieszczenia medyczne nie spełniały podstawowych wymogów
technicznych i sanitarnych. Sanepid groził zamknięciem placówki. Aby temu zapobiec opracowano
wieloletni plan dostosowania obiektów, pomieszczeń i urządzeń Szpitala, do stanu jaki określał
minister zdrowia w stosownym akcie prawnym.
Akceptacja planu przez Sanepid i wydane na tej podstawie decyzje wykonawcze, zmuszały do
podjęcia robót inwestycyjnych, modernizacyjnych i remontowych, praktycznie w odniesieniu do
każdej komórki organizacyjnej. Mimo braku środków finansowych podjęto szeroko zakrojone
prace, które już z nieco mniejszym natężeniem trwają do dziś. Niestety odbywało się to kosztem
kondycji finansowej Szpitala. Do dziś nakłady Szpitala na inwestycje i remonty przekroczyły 5
mln. zł. W znacznej części wydatki pokryte zostały z kredytów, których spłata będzie trwała jeszcze
przez wiele lat. Rozwiązania takie wymuszone były poniekąd przez Narodowy Fundusz Zdrowia,
który wyznaczył standardy udzielania świadczeń. Oznaczało to, że kontrakty Szpitala są zagrożone
i dalsza działalność stoi pod znakiem zapytania. Podjęto więc odważne decyzje: inwestujemy,
modernizujemy i remontujemy, by zdążyć przed wykreśleniem Szpitala z grona
świadczeniodawców finansowanych przez NFZ. Przeprowadzono następujące działania o
charakterze inwestycyjno- remontowym:
- wyremontowano oddział Intensywnej Opieki Medycznej (gdzie zerwano posadzki, pokrycia ścian
i dotychczasowe niesprawne instalacje, wymieniono belki stropowe, wykonano nowe posadzki i
instalacje wodno-kanalizacyjne, elektryczne, tlenowe i sprężonego powietrza, wyposażono oddział
w nowy sprzęt medyczny,
- dobudowano nowe powierzchnie z przeznaczeniem na poradnie specjalistyczne: chirurgii ogólnej
i ortopedii,
- dobudowano dźwig przy budynku reumatologii, a cały budynek poddano gruntownej
modernizacji sięgając do wymiany stropów, wszystkich instalacji, wprowadzając nowoczesne
rozwiązania funkcjonalne, wymieniono pokrycie dachowe całego budynku,
- wyremontowano pomieszczenia po dawnej protezowni z przeznaczeniem na poradnię „K”, którą
w międzyczasie odtworzono rejestrowo i zawarto kontrakt na jej działalność z NFZ,
- zmodernizowano oddział pediatrii, aptekę szpitalną, ginekologię i oddział noworodków,
- wyremontowano budynek chirurgii ogólnej i ortopedii przy bardzo rozległym zakresie prac
sięgającym stropów i wszystkich instalacji, podłóg i pokrycia ścian,
- utworzono nowoczesne pracownie diagnostyczne USG oraz endoskopii wyposażając je w
konieczny sprzęt medyczny,
- przy udziale agenta dzierżawiącego kuchnię, wymieniono stolarkę okienną w przyziemiu oraz
instalacje elektryczne i wodno-kanalizacyjne,
- trwa remont w RTG oraz w szpitalnej Izbie Przyjęć,
- kontynuowana jest modernizacja zaplecza socjalnego dla personelu.
Zadłużenie - Na przestrzeni pięciu lat funkcjonowania Szpitala zadłużenie niestety rosło. Z jednej
strony przyczynkiem były duże wahania w finansowaniu świadczeń przez NFZ, z drugiej
konieczność prowadzenia inwestycji i remontów. Największa zapaść w finansowaniu świadczeń
nastąpiła w 2003 roku po likwidacji Kas Chorych. Nowy płatnik Narodowy Fundusz Zdrowia z
dnia na dzień obniżył kontrakty o 35% stawiając świadczeniodawców przed wyborem akceptacji
nowych bardzo złych kontraktów, albo braku finansowania. Po porozumieniu się wszystkie szpitale
z województwa zachodniopomorskiego oferowane warunki przyjęły co miało później odbicie w
sytuacji finansowej Szpitala. Dla Sławna była to strata prawie 3 mln zł. Podobnie choć nie tak
głębokie zachwianie przychodów nastąpiło pod koniec 2004r. gdzie Szpitalowi obniżono wcześniej
ustalony kontrakt o ponad 700 tyś. złotych.
Zarówno nakłady inwestycyjno-remontowe jak i wahający się poziom finansowania ze strony NFZ
spowodował dzisiejsze zadłużenie.Dalszym przyczynkiem pogłębiania zadłużenia stały się
roszczenia pracownicze z tytułu ustawy „203” i dwumilionowy kredyt jaki zaciągnął Szpital na ten
cel w grudniu 2006r.
Na dzień 31 grudnia 2006 roku zobowiązania były następujące:
·
zobowiązania długoterminowe – 3.071.765,57 zł,
·
zobowiązania krótkoterminowe – 4.650.179,97 zł
W celu ochrony Szpitala przed utratą płynności finansowej organ załozycielski podjął
decyzję o udzieleniu gwarancji bankowej na kredyt długoterminowy w wys. 5 mln. zł, który
pozwolił na spłatę zobowiązań wymagalnych oraz spłatę części kredytów krótkoterminowych. W
tej sytuacji Szpital ma obecnie stabilny przepływ środków finansowych, co pozwoli sprawnie
realizować zadania na nim spoczywające w oczekiwaniu na ogłoszenie Krajowej Sieci Szpitali po
wejściu w życie stosownej ustawy i aktów wykonawczych.
5. Ratownictwo i transport medyczny
W razie wypadku, urazu, porodu, nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu
zdrowia uprawniony może bezpłatnie skorzystać ze świadczeń ratownictwa i transportu
medycznego. W takich przypadkach można wezwać pogotowie ratunkowe (tel. 999 lub 112) lub
zgłosić się bezpośrednio do szpitala, w szczególności na szpitalny oddział ratunkowy (SOR)dla
powiatu sławieńskiego właściwym jest oddział SOR przy Szpitalu Wojewódzkim w Koszalinie.
Na terenie powiatu funkcjonują zgodnie z Powiatowym rocznym planem zabezpieczenia
medycznych działań ratowniczych 3 zespoły wyjazdowe typu W stacjonujące w:
- Darłowie z obszarem działania gmina i miasto Darłowo,
- Lejkowie z obszarem działania gmina Malechowo i część gminy Sianów,
- Sławnie z obszarem działania gmina i miasto Sławno, gmina Postomino
oraz 1 zespół wyjazdowy typu R stacjonujący w Sławnie obejmujący działaniem teren całego
powiatu.
W 2006 r. zespoły ratownictwa medycznego interweniowały:
-ogółem- 4.267 razy, w tym:
- zachorowania – 2. 554,
- wypadki – 1.555,
- stwierdzenie zgonu przed podjęciem lub w trakcie czynności ratunkowych- 158.
III. Podsumowanie
Jak wynika z przedstawionego powyżej stanu organizacji służby zdrowia na terenie powiatu
sławieńskiego pacjenci mają dostęp prawie do całości usług medycznych świadczonych na
poziomie powiatu co jest wynikiem wieloletniego procesu kształtowania rynku usług medycznych.
Problemem jaki dał się zauważyć w 2007 r. jest kwestia zabezpieczenia opieki nad pacjentami
podstawowej opieki zdrowotnej w godzinach od 18.00 do 8.00 oraz w dni wolne od pracy na
terenie miasta Sławno ( dot. populacji 2700 osób). Problem ten był przedmiotem wielu monitów w
Narodowym Funduszu Zdrowia, który nie widzi możliwości rozwiązania tej sytuacji. Jedynym
formalnym narzędziem rozwiązania problemu jest wprowadzenie przez NFZ przy kontraktowaniu
usług wymogu zabezpieczenia opieki nocnej przez podmioty ubiegające się o finansowanie
podstawowej opieki zdrowotnej.
MŻ/MŻ