Finanse gminy - sianow.beep.pl
Transkrypt
Finanse gminy - sianow.beep.pl
SKE Pomerania – Instytut Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Gmin i Regionu 7 FINANSE GMINY Bezpośrednim odzwierciedleniem sytuacji ekonomicznej gminy jest jej budżet. Jest on instrumentem w wyborze kierunków rozwojowych gminy. Analizę budżetu przeprowadzono w oparciu o dane sprawozdawcze za okres 1996 – 1998 oraz prognozę na rok 1999. Podstawowym celem analizy było wskazanie źródeł dochodów budżetowych, struktury, oraz kierunków wydatkowania środków budżetowych. Zasadniczą część analizy ujęto w formie tabel i wykresów. 7.1 Uwarunkowania formalno – prawne budżetu 7.1.1 Podstawa prawna gospodarki finansowej gminy • Ustawa z dn.14.12.1990r (Dz. U. 89 poz.518 o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w 1991 r) oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym, wraz z późniejszymi zmianami (Dz. U. – z 1991 r Nr 4 poz.18, Nr 110 poz.473, z 1992 r. Nr 85 poz. 428 i Nr 100 poz..449, z 1993 r Nr 5 poz. 20, Nr 17 poz. 78 ,Nr 129 poz. 600); • Ustawa z dn.26.11.1998 r o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 19992000; • Ustawa z 26.11.1998 r o finansach publicznych; • Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 16.05.1994 r (Dz. U. Nr 66 poz.286) dotyczące klasyfikacji dochodów i wydatków; • Rozporządzenie Ministra Finansów z dn. 21.12.1998 zmieniające rozporządzenie w sprawie klasyfikacji dochodów i wydatków budżetowych oraz innych przychodów i rozchodów Ważniejsze źródła dochodów gminy • Podatki i opłaty, w tym podatek rolny i leśny, podatek od nieruchomości, podatek od środków transportu, podatek od działalności gospodarczej osób fizycznych, podatki od spadków i darowizn, inne podatki i opłaty, • Opłaty skarbowe i inne; • Odsetki za zwłokę; • Odsetki od rachunków bankowych; • Spadki, zapisy, darowizny; • Subwencje dotacje; • Nadwyżki budżetowe z lat poprzednich; • Inne wpływy – przyznane gminie; • Wpływy ze sprzedaży mienia; • Dotacje na gospodarkę komunalną, opiekę społeczną i t p.; 44 Strategia rozwoju miasta i gminy Sianów Ważniejsze kierunki wydatków gminy • majątkowe • bieżące – w tym wynagrodzenia i pochodne • pozostałe wydatki Główne wydatki gminy według działów, wynikają z realizowanych zadań własnych i zadań zleconych. Należą do nich m.in.: • inwestycje budowlane, • szkolnictwo, • ochrona zdrowia, • opieka społeczna, • gospodarka komunalna i mieszkaniowa, • infrastruktura wiejska, • fundusz socjalny, • obrona cywilna 7.2 Ogólna analiza budżetu Część analityczna obejmuje • Tabele porównawcze dochody budżetu wg wielkości i struktury rodzajowej, dochody budżetu wg działów, wydatki budżetu ogółem i wg działów, • Wykresy struktura dochodów, struktura wydatków, • Poziom dochodów i wydatków na 1 mieszkańca gminy 7.3 Ocena wyników 7.3.1 Ocena dochodów Na dochody budżetu gminy wpływają: • dochody własne gminy • inne dochody gminy w formie dotacji, subwencji oraz udziału w podatkach stanowiących dochody budżetu państwa W analizowanych latach dochody własne gminy są znacznie niższe od innych dochodów gminy. Dochody własne gminy (Tabela 33) są w pewnym stopniu zależne od gminy i wynoszą ok. 31%. W dochodach własnych gminy dominują wpływy z dwóch podatków – rolnego i od nieruchomości. Wynika to z naturalnego usytuowania gminy, rozmiarów gospodarki rolnej, a także poziomu ulg , zwolnień lub obniżeń w stosunku do ustawowych stawek jednostkowych. Na wysokość i wielkość podatków wpływ mają decyzje samorządu gminnego. W grupie innych dochodów gminy największy udział mają subwencje i dotacje, których globalna wielkość jest uzależniona od zakresu zadań zleconych gminie. W gminie Sianów stanowią one ponad 50 % udziału w strukturze dochodów. 45 SKE Pomerania – Instytut Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Gmin i Regionu W strukturze dochodów wg działów (Tabela 34) dominują różne rozliczenia (36 ÷ 43%) oraz dochody od osób prawnych i fizycznych oraz innych jednostek (ok. 36 %). Strukturę dochodów wg działów przedstawiają wykresy. Ocena wydatków W układzie rodzajowym wyróżniono wydatki na inwestycje, których poziom w latach 19961998 był wysoki i wahał się w granicach 21 ÷ 24%. Wynagrodzenia i pochodne wykazują tendencje wzrostową (od 26 od 38%). Pozostałe wydatki stanowią najwyższy udział w strukturze wydatków – ok. 50 %. (Tabela 35) W układzie działów najwyższy poziom wydatków ponoszony jest na oświatę i wychowanie – kształtuje się w granicach 37 ÷ 44 %. Wysoki poziom w strukturze wydatków stanowią także wydatki na gospodarkę komunalną (12 ÷ 24 %) oraz opiekę społeczną (ok.14 %). Powyższe wydatki stanowią ponad 50 % wydatków ogółem. Stosunkowo niewielkie wydatki ponoszone są na kulturę fizyczną i sport, kulturę i sztukę. Strukturę wydatków budżetu gminy wg działów przedstawiają wykresy. Wykaz ważniejszych inwestycji przyjętych do realizacji w latach 1996-99 Lp. Nazwa zadania Transport Wykonanie zatoki autobusowej w Skibnie w Bielkowie w Maszkowie Zagospodarowanie terenu przy Domu Kultury w Wierciszewie Wykonanie chodnika w Kłosie w Osiekach (wraz z dojazdami) w Skwierzynce Remont nawierzchni ulic Kopernika i Chrobrego Wykonanie drogi rolniczej w Gorzebądziu Tabela 32 Rok realizacji Budowa parkingu w Iwięcinie Wierciszewie (wraz z przystankiem) w Sianowie przy gimnazjum gminnym (dla autobusu) Modernizacja ul. Słowackiego w Sianowie 1996 1997, 1998 1999 1996, 1997 1996 1997, 1998 1999 1996 1996, 1997, 1998 1997 1998 1999 1997, 1998 Gospodarka komunalna Sieć wodociągowa Sianów, ul. Słowackiego-Łużycka ul. Łużycka – Dębowa ul. Koszalińska Uzbrojenie osiedla Łużycka-Dworcowa w Sianowie Sieć wodno-kanalizacyjna w Sianowie, ul. Łużycka-Dworcowa ul. Łubuszan, (z przepompownią) Wykonanie oświetlenia ulicznego – doświetlenie wsi na terenie gminy Sianów- Skibno, Mokre, Osieki, Maszkowo, Iwięcino, Węgorzewo Elewacja i dach budynku Urzędu 1996 1997 1999 1996,1997 1998 1997, 1998 1996, 1997, 1999 1998 46 Strategia rozwoju miasta i gminy Sianów Lp. Nazwa zadania Gazyfikacja m. Sianów Elewacje budynków Starego Miasta w Sianowie Rolnictwo Sieć wodociągowa Sucha Koszalińska – kolonia Góra Jaźwinka Skibno- kolonia (wraz z przyłączami) Rok realizacji 1998, 1999 1999 Dąbrowa – Karnieszewice Modernizacja hydroforni w Dąbrowie Oczyszczalnia ścieków Sierakowo-Sławieńskie 1996 1996, 1997, 1998 1999 1999 1998 Oświata Wymiana stolarki okiennej w przedszkolach nr 1 i 2 w Sianowie Remont szkoły nr 2 w Sianowie Hala sportowa przy Szkole Podstawowej nr 1 w Sianowie 1996 1996 1998, 1999 Administracja Modernizacja pomieszczeń Urzędu 1998 47 SKE Pomerania – Instytut Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Gmin i Regionu Dochody budżetu gminy w wybranych latach. Porównanie wielkości i struktury Tabela 33 Dochody budżetu gminy w wybranych latach Porównanie wielkości i struktury 1996 Wyszczególnienie DOCHODY OGÓŁEM I. Dochody własne Podatki i opłaty lokalne - podatek rolny - podatek leśny - podatek od nieruchomości - podatek od śr.transportu - inne podatki i opłaty - opłata skarbowa Pozostałe dochody własne II. Inne dochody gminy Udział w podatkach Subwencja ogólna Subwencja drogowa Dotacje z budżetu państwa w tym na zadania zlecone Środki pozabudżetowe 1997 1998 1999 Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł 8 413,8 100,0% 11 026,1 100,0% 12 575,9 100,0% 12 228,6 100,0% 2 572,0 30,6% 3 597,1 32,6% 3 888,9 30,9% 4 141,2 33,9% 1 701,3 20,2% 2 412,9 21,9% 2 689,0 21,4% 2 492,2 20,4% 341,0 4,1% 542,3 4,9% 502,0 4,0% 440,9 3,6% 68,1 0,8% 145,6 1,3% 129,0 1,0% 139,7 1,1% 910,0 10,8% 1 177,3 10,7% 1 620,0 12,9% 1 454,3 11,9% 191,0 2,3% 329,2 3,0% 148,5 1,2% 65,8 0,5% 56,2 0,7% 60,8 0,6% 111,5 0,9% 126,5 1,0% 135,0 1,6% 157,7 1,4% 178,0 1,4% 265,0 2,2% 870,7 10,3% 1 184,2 10,7% 1 199,9 9,5% 1 649,0 13,5% 5 841,8 1 429,2 2 957,7 69,4% 17,0% 35,2% 7 429,0 1 511,3 3 613,0 67,4% 13,7% 32,8% 1 454,9 833,8 17,3% 9,9% 2 304,7 1 058,0 20,9% 9,6% 48 8 687,0 1 850,9 4 234,9 258,8 2 326,1 1 233,1 16,3 69,1% 14,7% 33,7% 2,1% 18,5% 9,8% 0,1% 8 087,4 1 948,3 5 216,7 66,1% 15,9% 42,7% 922,4 875,0 7,5% 7,2% Struktura dochodów gm. Sianów w latach 13000 12000 11000 10000 Dotacje z bud¸ etu paÂstwa 9000 8000 Subwencja drogowa 7000 Subwencja ogçlna 6000 5000 Udzia√w podatkach 4000 I. Dochody w√asne 3000 2000 1000 0 1996 1997 1998 1999 1996 1997 Dotacje z bud¿etu pañstwa Dotacje z bud¿etu pañstwa I. Dochody w³asne Subwencja drogowa I. Dochody w³asne Subwencja drogowa Subwencja ogólna Subwencja ogólna Udzia³ w podatkach Udzia³ w podatkach Struktura dochodów gminy Sianów w latach 1998 1999 Dotacje z bud¿etu pañstwa Subwencja drogowa Dotacje z bud¿etu pañstwa I. Dochody w³asne I. Dochody w³asne Subwencja drogowa Subwencja ogólna Subwencja ogólna Udzia³ w podatkach Udzia³ w podatkach Dochody w³asne gminy wg dzia³ów - w latach 4500 4000 Pozosta√e dochody w√asne 3500 - op√ata skarbowa 3000 - inne podatki i op√aty 2500 - podatek od Ôr.transportu 2000 - podatek od nieruchomoÔci 1500 - podatek leÔny 1000 - podatek rolny 500 0 1996 1997 1998 1999 1996 1997 - podatek rolny - podatek rolny - podatek leœny Pozosta³e dochody w³asne - podatek od nieruchomoœci - op³ata skarbowa Pozosta³e dochody w³asne - podatek leœny - op³ata skarbowa - podatek od nieruchomoœci - inne podatki i op³aty - inne podatki i op³aty - podatek od œr.transportu - podatek od œr.transportu Struktura dochodów w³asnych gminy wg dzia³ów - w latach 1998 - podatek rolny - podatek rolny Pozosta³e dochody w³asne 1999 - podatek leœny - podatek leœny Pozosta³e dochody w³asne - podatek od nieruchomoœci - op³ata skarbowa - inne podatki i op³aty - podatek od œr.transportu - podatek od nieruchomoœci - op³ata skarbowa - inne podatki i op³aty - podatek od œr.transportu Strategia rozwoju miasta i gminy Sianów Dochody budżetu gminy w wybranych latach z uwzględnieniem dochodów w działach Tabela 34 Dochody budżetu gminy w wybranych latach z uwzględnieniem dochodów w działach 1996 Wyszczególnienie I. Dochody ogółem Dochody własne gminy Pozostałe dochody gminy II. Dochody wg działów Rolnictwo Leśnictwo Transport Łączność Gospodarka komunalna Gospod. mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura i sztuka Opieka społeczna Różna działalność Od osób prawnych Od osób fizycznych i innych Administracja Kultura fizyczna Różne rozliczenia Urzędy naczelne Ochrona zdrowia 1997 1998 1999 Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł 8 413,9 100,0% 11 026,2 100,0% 12 575,9 100,0% 12 228,6 100,0% 2 572,1 30,6% 3 597,2 32,6% 3 888,9 30,9% 4 141,2 33,9% 5 841,8 69,4% 7 429,0 67,4% 8 687,0 69,1% 8 087,4 66,1% 8 413,9 116,4 12,9 227,0 316,3 343,4 17,5 928,2 8,3 3 173,1 106,5 3 148,9 15,4 100,0% 1,4% 0,0% 0,2% 0,0% 2,7% 3,8% 4,1% 0,2% 11,0% 0,1% 37,7% 0,0% 1,3% 0,0% 37,4% 0,2% 0,0% 11 025,2 32,2 696,9 327,2 346,3 26,9 1 313,2 110,1 4 069,4 123,0 3 854,5 29,5 96,0 49 100,0% 0,3% 0,0% 0,0% 0,0% 6,3% 3,0% 3,1% 0,2% 11,9% 1,0% 36,9% 0,0% 1,1% 0,0% 35,0% 0,3% 0,9% 12 575,9 59,0 533,6 339,0 267,1 22,0 1 448,6 0,1 4 537,4 620,5 90,0 4 641,1 17,5 100,0% 0,5% 0,0% 0,0% 0,0% 4,2% 2,7% 2,1% 0,2% 11,5% 0,0% 36,1% 0,0% 4,9% 0,7% 36,9% 0,1% 0,0% 12 228,6 400,0 344,0 24,0 860,4 20,0 4 450,5 913,0 5 216,7 100,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,0% 3,3% 2,8% 0,2% 7,0% 0,2% 36,4% 0,0% 7,5% 0,0% 42,7% 0,0% 0,0% SKE Pomerania – Instytut Aktywizacji Społeczno-Gospodarczej Gmin i Regionu Wydatki budżetu gminy w wybranych latach Tabela 35 Wydatki budżetu gminy w wybranych latach Porównanie wielkości i struktury 1996 Wyszczególnienie 1. Wydatki wg rodajów 1. Wydatki majątkowe w tym inwestycyjne 2. Wynagrodzenia ogółem 3. Pozostałe wydatki 1. Wydatki wg działów Rolnictwo Leśnictwo Transport Łączność Gospodarka komunalna Gospod.mieszkaniowa Oświata i wychowanie Kultura isztuka Ochrona zdrowia Opieka społeczna Kultura fizyczna i sport Turystyka i wypoczynek Różna działalność Administracja Bezpieczeństwo publiczne Różne rozliczenia Finanse Urzędy naczelne 1997 1998 1999 Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % Wartość Udział % tys. zł tys. zł tys. zł tys. zł 9 118,1 100,0% 11 656,8 100,0% 12 918,9 100,0% 12 228,6 100,0% 1 915,3 21,0% 2 780,4 23,9% 2 709,0 21,0% 2 021,0 16,5% 1 915,4 21,0% 2 780,4 23,9% 2 709,0 21,0% 2 021,0 16,5% 2 438,2 26,7% 3 101,2 26,6% 3 493,4 27,0% 4 739,5 38,8% 4 764,6 52,3% 5 775,2 49,5% 6 716,5 52,0% 5 468,1 44,7% 9 118,1 296,6 189,9 7,8 1 401,8 280,4 3 984,1 208,1 20,6 1 343,4 144,2 225,1 917,8 82,9 15,4 100,0% 3,3% 0,0% 2,1% 0,1% 15,4% 3,1% 43,7% 2,3% 0,2% 14,7% 1,6% 0,0% 2,5% 10,1% 0,0% 0,9% 0,0% 0,2% 11 656,8 209,5 282,2 2 811,8 341,6 4 357,3 222,5 116,0 1 708,2 157,4 139,3 1 278,5 3,0 29,5 50 100,0% 1,8% 0,0% 2,4% 0,0% 24,1% 2,9% 37,4% 1,9% 1,0% 14,7% 1,4% 0,0% 1,2% 11,0% 0,0% 0,0% 0,0% 0,3% 12 918,9 374,5 447,5 9,8 1 904,1 688,8 4 869,9 254,5 111,5 2 009,7 564,0 51,3 1 543,4 72,4 17,5 100,0% 2,9% 0,0% 3,5% 0,1% 14,7% 5,3% 37,7% 2,0% 0,9% 15,6% 4,4% 0,0% 0,4% 11,9% 0,0% 0,0% 0,6% 0,1% 12 228,6 361,0 315,6 4,0 1 478,8 482,8 5 416,8 284,1 174,0 1 587,1 121,0 178,4 1 678,0 107,0 40,0 100,0% 3,0% 0,0% 2,6% 0,0% 12,1% 3,9% 44,3% 2,3% 1,4% 13,0% 1,0% 0,0% 1,5% 13,7% 0,0% 0,9% 0,3% 0,0% Dochody bud¿etu gminy Sianów wg dzia³ów - w latach Ochrona zdrowia OÔwiata i wychowanie Urz› dy naczelne Gospod. mieszkaniowa Rç¸ ne rozliczenia Gospodarka komunalna Kultura fizyczna ¬ÿcznoÔ– Administracja Transport Od osçb fizycznych i innych LeÔnictwo Od osçb prawnych Rolnictwo 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 Rç¸ na dzia√alnoÔ– 2000 Opieka spo√eczna 1000 0 1996 1997 1998 1999 Kultura i sztuka 1996 Urzêdy naczelne 1997 Ochrona zdrowia £¹cznoœæ Gospodarka komunalna Rolnictwo Gospod. mieszkaniowa Leœnictwo Oœwiata i wychowanie Kultura i sztuka Opieka spo³eczna Ró¿ne rozliczenia Ochrona zdrowia Urzêdy naczelne £¹cznoœæ Gospodarka komunalna Gospod. mieszkaniowa Oœwiata i wychowanie Kultura i sztuka Ró¿ne rozliczenia Opieka spo³eczna Ró¿na dzia³alnoœæ Ró¿na dzia³alnoœæ Kultura fizyczna Administracja Od osób fizycznych i innych Kultura fizyczna Administracja Od osób fizycznych i innych Od osób prawnych Od osób prawnych Struktura dochodów bud¿etu gminy Sianów 1998 Urzêdy naczelne wg dzia³ów - w latach 1999 £¹cznoœæ Ochrona zdrowia Gospodarka komunalna RolnictwoGospod. mieszkaniowa Leœnictwo Oœwiata i wychowanie Kultura i sztuka Ochrona zdrowia Gospodarka komunalna Leœnictwo Urzêdy naczelne Gospod. mieszkaniowa Opieka spo³eczna Ró¿na dzia³alnoœæ Opieka spo³eczna Ró¿ne rozliczenia Ró¿na dzia³alnoœæ Ró¿ne rozliczenia Od osób prawnych Kultura fizyczna Administracja Od osób fizycznych i innych Od osób prawnych Kultura fizyczna Administracja Od osób fizycznych i innych Wydatki bud¿etu gminy Sianów wg dzia³ów - w latach 13000 Urz› dy naczelne Kultura isztuka Finanse OÔwiata i wychowanie Rç¸ ne rozliczenia Gospod.mieszkaniowa BezpieczeÂstwo publiczne Gospodarka komunalna Administracja ¬ÿcznoÔ– Rç¸ na dzia√alnoÔ– Transport Turystyka i wypoczynek LeÔnictwo Kultura fizyczna i sport Rolnictwo 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 Opieka spo√eczna 1000 0 1996 1997 1998 1999 Ochrona zdrowia 1996 Urzêdy naczelne Administracja Finanse 1997 Urzêdy naczelne Finanse Transport Rolnictwo £¹cznoœæ Ró¿na dzia³alnoœæ Kultura fizyczna i sport Administracja Gospodarka komunalna Opieka spo³eczna Gospod.mieszkaniowa Ochrona zdrowia Kultura isztuka Transport Ró¿na dzia³alnoœæ Kultura fizyczna i sport Gospodarka komunalna Opieka spo³eczna Gospod.mieszkaniowa Ochrona zdrowia Kultura isztuka Oœwiata i wychowanie Oœwiata i wychowanie Struktura wydatków bud¿etu gminy wg dzia³ów - w latach 1998 Urzêdy naczelne Finanse Administracja Ró¿na dzia³alnoœæ Kultura fizyczna i sport 1999 Finanse Ró¿ne rozliczenia Administracja Transport Rolnictwo £¹cznoœæ Gospodarka komunalna Gospod.mieszkaniowa Kultura fizyczna i sport Transport Gospodarka komunalna Gospod.mieszkaniowa Opieka spo³eczna Opieka spo³eczna Ochrona zdrowia Kultura isztuka Ochrona zdrowia Kultura isztuka Oœwiata i wychowanie Oœwiata i wychowanie