Źródło - Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Kulturalne w Mariupolu

P I S M O K U L T U R A L N O - O Ś W I AT O W E
№ 2 (22)
P O L S K O - U K R A I Ń S K I E G O S T O WA R Z Y S Z E N I A K U L T U R A L N E G O
W MARIUPOLU
M A R Z E C-K W I E C I E Ń 2 0 08
Piękna jest nasza kraina ojczysta,
Piękne są góry, piękna jest Wisła.
Piękne są lasy i cudne jeziora,
Zwłaszcza, gdy wiosny nadchodzi pora.
W tym numerze:
● „Polska i Polacy na
przełomie
wieków„
wystawa fotografików
Jerzego i Małgorzaty
Karnasiewiczów.
● Polska poezja:
Józef Czechowicz.
● Ostatnio w Polsce.
● Polskie miasta:
Lublin jako pomnik
historyczny.
● Koncerty, festiwale:
IV Festiwal Muzyki
Fryderyka Chopina w
Makiejówce.
● Kursy, staże, wycieczki:
Fundacja „Młoda Europa” dla młodzieży z
Ukrainy.
● Poświęcili ziemię pod
budowę kościoła.
● Polska kuchnia:
Sałatka z fasolki
szparagowej i
pomidorów.
● Polskie uzbrojenie:
Karabin i karabinek
Steyer-Manliczer
wz.1893.
● Zamki polskie
znane i nieznane:
Historia zamku
lubelskiego.
● Strona lekarza:
Dekalog zdrowia.
● Tajemnice polskich
imion: Co znaczy
twoje imie ?
● Lekcja polskiego:
Muzyka w naszym
życiu.
● Strona dla dzieci
„W młodości
szukamy
wierzchołków,
na starość –
korzeni”
Fucks Marierose
22 lutego 2008 r. zmarł
Ryszard Zieliński, wieloletni prezes Towarzystwa Kultury Polskiej Donbasu, redaktor naczelny
wydawanej od 1999 r. gazety „Polacy Donbasu”, audycji radiowej „Polska Fala Donbasu”
i programu telewizyjnego „TV Polaków Donbasu”. Polak
ze Lwowa, który w wieku 19 lat, po ukończeniu Technikum
Górniczego we Lwowie, skierowany został do Makiejówki,
gdzie przepracował 33 lata w kopalni węgla kamiennego.
Zdobył zasłużony autorytet wśród Polaków Donbasu.
Numer ukazał się
przy wsparciu
Senatu RP
oraz Fundacji
„Pomoc Polakom na Wschodzie”
„У молодості
шукаємо
верхівок,
на старість –
коріння”
Fucks Marierose
22 лютого 2008 р. помер
Ришард Зелінський, багатолітній
голова Товариства польської
культури Донбасу, головний
редактор
газети
„Поляки
Донбасу”, яка видається з
1999 р., радіопрограми „Польська хвиля Донбасу” і
телепередачі „ТБ поляки Донбасу”. Поляк зі Львова,
який у віці 19 років, після закінчення Гірничого технікуму
у Львові, був направлений до Макіївки, де пропрацював
33 роки в копальні кам’яного вугілля. Здобув зас\
служений авторитет серед поляків.
Родині та близьким Пана
Rodzinie i bliskim Pana
Ришарда Зелінського
Ryszarda Zielińskiego
поляки Маріуполя
Polacy Mariupola
oraz redakcja gazety „Źródło” та редакція газети „Джерело”
висловлюють глибокі
składają wyrazy głębokiego
співчуття
współczucia
W jednym z listów do koleżanki z klasy,
Pani Teresy Kulikowicz-Dutkiewicz, Ryszard Zieliński wspomina: „Wyruszyłem na podbój świata,
chciałem udowodnić sobie, że tak wiele potrafię,
że tak dużo mogę. W jakimś stopniu mi się udało.
Chciałem być górnikiem, chciałem pracować pod
ziemią. Całe swe dojrzałe życie oddałem górnictwu.
Byłem dyrektorem kopalni. Pewnego dnia zostałem
zasypany. Ciemność dookoła, brak powietrza, ograniczona możliwość poruszania się, głosy kolegów,
ciche, aby nie było kolejnego zawału, jęki rannych.
Rozpacz, niemoc i beznadzieja. Upływający czas,
który ciągnie się w nieskończoność. Tam minuta wiekiem się wydaje. Nie wiem, jak długo się
modliłem, nie wiem, kiedy straciłem świadomość.
Ocknąłem się w szpitalu. Po dwóch dniach. Lekarz
już nieco później opowiedział mi, że gdy mnie wydobyto, miałem uśmiech na twarzy. Powiedziałem mu,
że śniła mi się szkoła i moi koledzy. Poklepał mnie
po ramieniu. „Będziesz żył”, – powiedział.
Jak już wspominaliśmy, Pan Ryszard Zieliński był lwowiakiem. W szkole był raczej nieśmiały,
małomówny, niezbyt widoczny. Był głęboko wierzący
i, chociaż czasy były bardzo trudne, nie bał się
chodzić do kościoła parafialnego p.w. św. Marii
Magdaleny, był ministrantem.
Po balu maturalnym w 1958 roku, po [► 2]
В одному з листів до однокласниці пані
Терези Куліковіч-Дуткєвіч Рішард Зелінський
згадує: ”Я вирушив здобувати світ, хотів довести
собі, що так багато зумію, що так багато можу.
В якійсь мірі мені це вдалося. Я хотів бути
гірником, хотів працювати під землею. Усе
своє дозріле життя я віддав гірничій справі. Я
був директором копальні. Одного дня мене
засипало. Довколa темінь, брак повітря, обмежена
можливість рухатись, голоси друзів, тихі, щоб
не булo наступного завалу, стогін поранених.
Відчай, недуга й безнадійність. Час, який спливає
тягнеться до нескінченності. Там хвилина
здається століттям. Я не знаю, як довго я молився,
я не знаю, коли втратив свідомість. Оклигався в
лікарні. Через два дні. Лікар уже трохи пізніше
розповів мені, що коли мене витягли, у мене була
усмішка на обличчі. Я сказав, що мені снилась
школа й мої друзі. Поплескавши мене по плечі,„будеш жити”, - сказав він.
Як ми вже згадували, пан Ришард
Зелінський був львів′янином. У школі був скоріше
несміливий, мовчазний, не дуже примітний.
Глибоко віруючий, хоча часи були дуже скрутні,
не боявся ходити до парафіяльного костела
св. Діви Марії, був міністрантом.
Після випускного балу в 1958 році, після[► 2]
2
Źródło
marzec-kwiecień 2008
Poezja polska
Józef Czechowicz
Debiutancki tom Czechowicza noszący tytuł Kamień
(1927) świadczy o dręczącej
go od najwcześniejszych lat
obsesji śmierci. Należy ona
do
najważniejszych
motywów jego twórczości. Jeden
z jego tomików poetyckich nosi nawet znamienny
tytuł Ballada z tamtej strony
(1932). Egzystencjalna trwoga stale obecna w tych wierszach czyni z Czechowicza czołowego przedstawiciela formacji określanej jako tzw. Druga Awangarda. Charakterystyczna jest dla niej właśnie mroczna aura i nastrój metafizycznego lęku. Przed tą obsesją śmierci poeta chroni się w świat
arkadyjski, w sielankowy pejzaż wsi, na łono przyrody, która
staje się dlań azylem. Arkadia z wierszy Czechowicza to
konkretne miejsca i krajobrazy wschodniej Polski, Lubelszczyzny a także Wołynia (Kresy). Katastroficzna nuta poezji
Czechowicza intensyfikuje się w jego ostatnich utworach.
Ich obrazowanie staje się coraz bardziej wizyjne i wieloznaczne, zbliżone do poetyki snu i surrealizmu. Mroczne przeczucia nabierają charakteru proroczych wizji. W wierszu Żal
z ostatniego tomu Człowiecza nuta (1939) Czechowicz,
który zginął podczas niemieckiego nalotu na Lublin w pierwszych dniach II wojny światowej, zdaje się przeczuwać
własną śmierć i jej konkretne okoliczności
O MATCE
rano tęcza na ścianie odbita z lusterka
falisty brzęk zegara wydobywa na jaw
maj się sadem puszystym jak chmura rozćwierkał
w oknie które granicą jest izby i maja
powiewają tu matki ciemne ciche ręce
przebywają tęczowy refleks czy wodospad
nad obrusem ciemnieją ciszej i goręcej
mimo zmarszczek szept smutny niemyślaną groźbą
matko zbudzony patrzę spod rzęs trawy leżąc
matko twe siwe oczy płaczą nade mną może wiatr
jestem tu choć daleko na innym wybrzeżu
twój ostatni kwiat
tak mało wiesz o synu chodząca wśród gromnic
tyle że spajam głazy rymów
tyle że nie mogę zapomnieć
płomienia dymu
jak nikt inny jesteś pośród ludzi
mówić cóż mówić drżeć z niemocy słów
żebyś młoda i piękna w uśmiech mogła wrócić
znów
MARZENIA
O tym sekrecie nie mówię z nikim:
chce być rycerzem niebios, lotnikiem!
Srebrną maszyną, ile w niej mocy,
będę ku niebu wzlatywał w nocy.
Będę sie w ciemne chmury przekradał,
szybował, gonił, we mgle przepadał.
Gdy mój samolot w przestworza skoczy,
księżyc pobladły zamruży oczy!
Ale do domu wrócę raniuchno,
byś sie nie bala o mnie, matuchno.
LISTEK AKACJI
Spadam, lecę z gałęzi.
Uschłem już. Jestem lekki.
Jak piórko kręcę się w wietrze
na wszystkie świata strony.
Akacja sypała kwiatem,
gdy wiosna rządziła światem.
Teraz listkami sypie
na lasu dywan zielony.
[► 1] wspólnym
powitaniu
pierwszych
promieni słonecznych na Wysokim Zamku,
drogi jego róweśników rozeszły się. Zaczęło
się zdobywanie wierzchołków... Każdy wybrał
swoją drogę. Dorośleli, zakładali rodziny, stawali się rodzicami, dziadkami.
Ryszard Zieliński pojechał na Donbas.
Tutaj zapuścił korzenie. Zrobił karierę
zawodową, miał wysokie układy, był bardzo
komunikatywny. Zdobył autorytet, stał się
zauważalny w swoim środowisku. Nauczył
się przebojowości. Widocznie, musiał się tego
nauczyć. Sam torował swoją drogę życiową.
Zawsze też tęsknił za Lwowem
i każde spotkanie z nim dodawało Mu
sił i otuchy. Uważał za szczęście, iż miał
możliwość powrotów do swych korzeni.
Żył Zasłużony górnik ZSRR na rencie inwalidzkiej i emeryturze, z marskością
wątroby i chorą śledzioną. Nie poddawał
się. A że był osobowością aktywną, zajął się
działalnością społeczną – odnajdywaniem
śladów polskości na Donbasie i założeniem
Towarzystwa Kultury Polskiej, co Mu się w
krótkim czasie udało. Wkrótce potem dzięki
Niemu założona została gazeta dwujęzyczna
„Polacy Donbasu” (był redaktorem naczelnym), za Jego sprawą w lokalnym radiu i telewizji sporadycznie brzmiało słowo polskie.
Ogromną Jego zasługą była aktywna postawa w kierunku odzyskiwania
świątyń rzymskokatolickich na Donbasie. Wykazywał tu odwagę, stanowczość w
działaniu i, co najważniejsze – działania te
w wielu wypadkach okazały się skuteczne.
Ostatnie miesiące wyglądał na bardzo chorego, ale snuł plany na przyszłość.
Przed odejściem miesiąc spędził w
szpitalu...
Polakom na Ukrainie będzie Go bardzo brakowało. Pamięć o Ryszardzie Zielińskim
pozostanie w naszych sercach.
Kilka refleksji
Mieszkam w Mariupolu trochę dłużej
niż dziesięć lat. Kiedy tu przyjechałem po
roku pracy w Instytucie Pedagogicznym w
Słowiańsku, w różnych sytuacjach życiowych
spotykałem ludzi, którzy tęsknią za Ojczyzną
przodków. Zacząłem myśleć w jaki sposób
mogę im być przydatny. Kiedy prawie sześć
lat temu zakładałem organizację polonijną,
zbierałem informacje na temat podobnych organizacji na terenach Ukrainy Zadnieprzańskiej.
Wpadła mi w ręce gazeta „Polacy Donbasu”... W pewny sensie było to moje pierwsze spotkanie z Panem Ryszardem Zielińskim.
Po jakimś czasie spotkaliśmy się na
uroczystościach z okazji Dnia Niepodległości
w Konsulacie Generalnym RP w Chakowie.
Wtedy bardziej szczegółowo Pan Ryszard
opowiedział mi o tym, czym się zajmuje w Doniecku, o planach na przyszłość. Wymieniliśmy
się kontaktami. Za jakiś czas – telefon z Doniecka z propozycją dołączenia do organizacji „Polacy Donbasu”. Pamiętam jak gorąco
z zarządem omawialiśmy ten temat. Bolało nas,
że nie ma jedności wśród rodaków na Ukrainie. Istnieją Federacja Organizacji Polskich
i Związek Polaków na Ukrainie. Do kogo
dołączyć? Podjęliśmy decyzję współpracować
ze wszystkimi organizacjami, które zrzeszają
naszych rodaków na Ukrainie i na świecie. Wiem,
że swoją wizję jednoczenia miał i Pan Ryszard
Zieliński. Niejdenokrotnie podczas różnego
rodzaju spotkań omawialiśmy wspólnie ten
temat. Mieliśmy jeden cel, ale z różnych powodów (jak na przykład Jego i
moje
różne
doświadczenia)
odmienne wizje co do rozwiązania...
Szczera, zdecydowana chęć pomocy
naszym rodakom, ojcowska troska o każdego
z nich, hart ducha, głęboka wiara trwała w
Nim do ostatniej chwili... Na zawsze zostanie w naszej pamięci z jasnym uśmiechem na
twarzy...
Andrzej Iwaszko
[► 1] спільної зустрічі перших сонячних
променів на Високому Замку, дороги його
ровесників розійшлись. Почалось здобуття
верхівок... Кожен обрав свій шлях.
Дорослішали, створювали сім’ї, ставали
батьками, дідусями. Ришард Зелінський
поїхав на Донбас. Тут пустив коріння.
Зробив професійну кар′єру, мав високе
положення, був дуже товариською
людиною.
Здобув
авторитет,
став
шанований у своєму середовищі. Навчився
пробиватись. Напевно мусив цього
навчитись. Сам пробивав собі життєвий
шлях.
Завжди тужив за Львовом і кожна
зустріч з ним додавала йому сил і сподівань.
Вважав за щастя, що мав можливість
повертатися до свого коріння.
Жив заслужений гірник СРСР на
інвалідську пенсію та пенсію за віком, із
цирозом печінки та хворою селезінкою.
Не здавався. А оскільки був особистістю
активною, зайнявся громадською роботою
- пошуком слідів польськості на Донбасі
і заснуванням Товариства польської
культури, що йому незабаром вдалося. Через
деякий час після того, з його допомогою
була заснована двомовна газета “Поляки
Донбасу” (був головним редактором), за
його участю на місцевому радіо й
телебаченні час від часу звучало польське
слово.
Величезною заслугою була активна
позиція в напрямку повернення римокатолицьких святинь на Донбасі. Тут він
проявляв відвагу, рішучість у справах і,
що найважливіше, - ці справи в багатьох
випадках виявилися результативними.
Останнні місяці виглядав дуже
хворим, але будував плани на майбутнє.
Перед тим, як піти місяць провів
у лікарні...
Полякам в Україні дуже буде
його бракувати. Пам′ять про Ришарда
Зелінського залишиться в наших серцях.
Кілька рефлексій
Я живу в Маріуполі трохи більше
десяти років. Коли я сюди приїхав, після
року роботи в Слов´янському педагогічному
інституті, у різних життєвих ситуаціях я
зустрічав людей, які тужать за батьківщиною предків. Я почав думати, як я можу бути
їм корисним. Коли майже шість років тому,
я засновував полонійну організацію
то збирав інформацію про подібні
організації на території Задніпрянської
України. Мені до рук потрапила газета
„Поляки Донбасу”... Це було моє перше
заочне знайомство з Паном Ришардом
Зелінським. Через деякий час ми зустрілися
на урочистостях з нагоди Дня незалежності
в Генеральному Консульстві РП в Харкові.
Уже більш детально він розповів мені про
те, чим займається в Донецьку, про плани
на майбутнє. Ми обмінялися адресами.
Через деякий час телефонний дзвінок із
Донецька з пропозицією приєднатися до
організації „Поляки Донбасу”. Я пям′ятаю
як гостро з правлінням товариства ми
обговорювали цю тему. Нам було пикро,
що немає єдності серед наших земляків в
Україні. Федерація польських організацій
чи Спілка поляків на Україні. До кого
приєднатись? Ми прийняли рішення
співпрацювати з усіма організаціями. які
об′єднують наших земляків в Україні та у
світі. Я знаю, що своє бачення об′єднання
мав і пан Ришард Зелінський. Неодноразово під час різного роду зустрічей ми спільно
обговорювали цю тему. Ми мали одну
мету, але з різних причин (як, на приклад,
його й мій досвід) різні бачення щодо її
вирішення...
Щире,
впевнене
бажання
допомогти землякам, батьківська турбота
про кожного з них, глибока віра, жила в
ньому до останньої хвилини... Для нас він
залишиться назавжди в пам′яті зі світлою
посмішкою на обличчі...
Андрій Івашко
Źródło
marzec-kwiecień 2008
Polska i Polacy Польша и
na przełomie
поляки на
wieków
рубеже веков
Pod takim właśnie tytułem w Charkowskim Obwodzie Konsularnym Rzeczypospolitej Polskiej na Ukrainie w latach 20082009 będzie prezentowana autorska wystawa
polskich fotografików Małgorzaty i Jerzego
Karnasiewiczów.
Ideą wystawy jest ukazanie Polski i
oblicza Polaków z końca XX w. i początku
XXI w. Prezentacja wystawy Polska i Polacy
na przełomie wieków ma na celu odrodzenie
świadomości narodowej. Wystawa ma pobudzić
serca naszych rodaków, ma przyczynić się do
ożywionych rozmów o ojczyźnie przodków.
Nad wystawą Patronat Honorowy. objął
Konsul Generalny RP w Charkowie Pan Grzegorz Seroczyński.
Wystawa jest
s k i e r owa n a
do
polonii
zamieszkującej Charkowski Okręg
Konsular ny
RP.
Okręg
ten jest specyficznym i
wyjątkowym
obszarem.
Wiąże się to
głównie
z
tym, że jest to
Okręg Konsularny
na
Ukrainie
najbardziej
oddalony od
Polski. Zajmuje największy jej obszar, obejmuje niemal
1/3 obszaru Ukrainy, na którym mieszka bez
mała 15 tysięcy osób przyznających się do polskiego pochodzenia, z czego prawie 800 uznaje
język polski jako język ojczysty. Obszar ten zajmuje szczególne miejsce w sercach Polaków, jest
wyjątkowo ważny dla Polski, dla naszej historii
ze względu na miejsca martyrologii – Cmentarz
Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie i obóz w Starobielsku. Specyfika tego Okręgu Konsularnego
przejawia się również w tym, że jest tam specyficzne środowisko polskie. Są to Polacy, którzy
w odróżnieniu
od
Polaków
zamieszkujących zachodnią
Ukrainę,
są
ludnością
napływową.
Znalazła
się
tutaj na skutek
wydarzeń natury politycznej
lub warunków
ekonomicznych,
jakie
miały miejsce na
przestrzeni XIX
i XX stulecia.
Именно под таким названием в
Харьковском консульском округе Польской
Народной Республики на Украине в
2008-2009 годах будет презентоваться
авторская выставка польских фотографов,
Малгожатиы и Ежи Карнасевич.
Идея выставки - показать облик
поляков конца XX в. и начала XXI в. Целью
презентации выставки «Польша и поляки
на рубеже веков» является возрождение
нацинального сознания. Выставка должна
пробудить сердца наших земляков, должна
способствовать оживленным беседам о
Родине предков.
Генеральный Консул РП в Харькове
г-н Гжегож Серочинский принял над
выставкой почетный патронат.
Выставка
ориентирована
на
Полонию,
проживающую в харьк о в с к о м
консульском
округе. Этот
округ является очень спе
цифическим
и особенным.
В
большей
степени это
связано
с
тем, что он
наиболее отдален
от
Польши. Занимает практически треть территории
Украины, на которой проживает около 15
тысяч человек польского происхождения, и
почти 800 человек признают польский язык
родным. Эта территория занимает особое
место в сердцах поляков, особенно важное
для Польши, для нашей истории поскольку
в Харькове находится кладбище Жертв
Тоталиаризма и кладбище в Старобельске.
Специфика этого округа проявляется также
в том, что польская община там особенная.
Это поляки, которые, в отличие от поляков,
проживающих
на
Западной
Украине,
не
я в л я ю т с я
коренным
населением этих
земель.
Они
оказались здесь
в
результате
политических
событий
и
экономических
условий, которые происходили в XIX и XX
столетиях.
Zdjęcie autorstwa Jerzego Karnaisiewicza,
które zamieściliśmy wyżej przedstawia Barbarę Beck.
Ona zaczęła malować na emeryturze. Któregoś dnia synowa przyniosła książkę “Kurs malowania i rysowania”.
Podręcznik przestudiowała od pierwszej do ostatniej strony.
Potem wzięła ołówek i zaczęła rysować. Później urządzała
domowe konkursy malowania
z wnuczką Agatą
i wnukiem Maćkiem. Przypadkowo przeczytała informację
w gazecie lokalnej o organizowanym kursie rysunku.
Przez blisko rok uczęszczała na zajęcia. Jej ulubionym tematem był portret. Barbara Beck zmarła nieoczekiwanie
kilka miesięcy po wykonaniu zdjęcia. Świecie, 2006 [► 4]
Фото, которое мы разместили и автором
которого является Эжи Карнассевич, представляет
Барбару Бэк. Она начала рисовать на пенсии. Однажды
невестка принесла книгу «Курс рисования карандашами и
красками». Учебник она изучила от начала до последней
страницы. Потом взяла карандаш и начала рисовать.
Позже организовала домашние конкурсы рисунка с
внучкой Агатой и внуком Мацеком. Случайно прочла
информацию в местной газете о конкурсе рисунков. Около
года она ходила на занятия, любимой темой был портрет.
Барбара Бэк неожиданно умерла спустя несколько
месяцев после фотографирования. Свеце, 2006 [► 4]
3
Ostatnio w Polsce
1 marca - Zgodnie z zapowiedzią, rząd Kanady zniósł
wizy wjazdowe dla obywateli polskich udających się do
tego kraju - poinformował zastępca ambasadora RP w
Ottawie, Artur Michalski.
2 marca -Dwie ofiary śmiertelne, ranni - w tym strażacy,
powalone drzewa, uszkodzone dachy i linie energetyczne - to skutki weekendowego przejścia nad Polską orkanu Emma. Straż pożarna odnotowała w całym kraju
ponad 2,5 tys. interwencji.
4 marca - Ministrowie spraw zagranicznych Polski
i Ukrainy Radosław Sikorski i Wołodymyr Ohryzko
parafowali we wtorek w Warszawie umowę o małym
ruchu granicznym między obu państwami.
5 marca - Lech Wałęsa został we wtorek wypisany z
kliniki w Houston, w Teksasie, gdzie 4 dni wcześniej
przeszedł zabieg wszczepienia rozrusznika serca.
5 marca - Księża w greckokatolickich cerkwiach
reklamują warszawską kancelarię prawniczą, która chce
pomóc ukraińskim przesiedleńcom w walce o rekompensaty za majątek zostawiony w czasie akcji “Wisła”,
informuje “Gazeta Wyborcza”.
10 marca -Film Andrzeja Jakimowskiego “Sztuczki”
otrzymał nagrodę Knight Grand Jury Prize dla najlepszego zagranicznego filmu na 25. Międzynarodowym
Festiwalu Filmowym w Miami.
13 marca - 36-letni maszynista podziemnej kolejki zginął wieczorem w kopalni Jas-Mos w Jastrzębiu
Zdroju, podał Wyższy Urząd Górniczy (WUG). To
trzeci górnik, który zginął w tym roku w polskich kopalniach węgla.
14 marca - Prezydent Lech Kaczyński oświadczył po
spotkaniu z prezydentem Ukrainy Wiktorem Juszczenką,
że Polska popiera włączenie Ukrainy do Planu Działań
na Rzecz Członkostwa w NATO (ang. MAP).
14 marca - Wielkanoc jest świętem ruchomym. Jego
data wielokrotnie w historii była przedmiotem sporu.
Obecnie przyjmuje się, że przypada ono w niedzielę po
pierwszej wiosennej - po 21 marca - pełni księżyca.
7 kwietnia - Maleje liczba Ukraińców przekraczających
zachodnie granice swego kraju. Zdaniem ukraińskiej
Straży Granicznej przyczyną są zaostrzenia wizowe po
rozszerzeniu strefy Schengen.
14 kwietnia - Prezydenci Polski i Ukrainy Lech
Kaczyński i Wiktor Juszczenko podpisali w poniedziałek
w Warszawie deklarację w sprawie pogłębienia
współpracy podczas przygotowań do Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej EURO 2012.
Останнім часом у Польщі
1 березня - за прогнозами, уряд Канади відмінив
в’їзні візи для польських громадян, які виїжджають
до тієї країни - поінформував заступник посла РП в
Оттаві, Артур Міхальські.
2 березня -дві смертельні жертви й поранені - у тому
числі пожежники, повалені дерева, пошкоджені дахи
й електричні лінії - це наслідки урагану Емма, який у
вихідні пронісся Польщею. Пожежники зафіксували
в цілій країні понад 2,5 тис. випадків.
4 березня - міністри закордонних справ Польщі і
України Радослав Сікорські і Володимир Огризко
парафували у вівторок у Варшаві умову про малий
прикордонний рух між двома країнами.
5 березня - Лех Валенса був у вівторок виписаний з
клініки у Х’юстоні, в Техасі, де 4 дні раніше пройшов
процедуру вщеплення кардіостимулятора серця.
5 березня - Cвященики в греко-католицьких церквах
рекламують варшавську правничу канцеларію,
яка хоче допомогти українським переселенцям у
боротьбі за компенсації: за майно залишене під час
акції “Вісла”, інформує „Газета виборча”.
10 березня - фільм Анджея Якімовського
„Штучки” отримав нагороду Knight Grand
Jury Prize як найкращий закордонний фільм на
25 Міжнародному кінофестивалі в Маямі.
13 березня - 36-літній машиніст підземної колії
загинув увечері в копальні Jas-Mos в Ястшембю
Здрою, подає Головне правління гірництва (ГПГ).
Це третій гірник, який загинув у цьому році в
польських вугільних копальнях.
14 березня - Президент Лех Качиньський засвідчив
після зустрічі з Президентом України Віктором
Ющенком, що Польща підтримує приєднання
України до Плану дій щодо членства в НАТО (англ.
MAP).
14 березня - Великдень є рухомим святом. Його дата
багато разів в історії була предметом суперечки.
Тепер прийнято, що припадає він на неділю після
першого весняного рівнодення - після 21 березня.
7 квітня - Зменшується число українців, які
перетинають західні рубежі свого краю. На думку
Української прикордонної служби, причиною є візові загострення після розширення шенгенської зони.
14 квітня - Президенти Польщі і України Лех
Качиньський і Віктор Ющенко підписали в понеділок у Варшаві декларацію у справі поглиблення
співпраці під час підготовки до Чемпіонату Європи з
футболу ЄВРО 2012.
4
marzec-kwiecień 2008
Polskie miasta
LUBLIN
JAKO
POMNIK
HISTORYCZNY
Lublin położony na Wyżynie
Lubelskiej w dolinie rzeki Bystrzycy
i dwu jej dopływów: Czechówki i
Czerniejówki. Lublin można uważać,
ze względu na zachowane oryginalne
zabytki architektury, za
jedno z
najpiękniejszych miast w całym kraju.
Dokładnej daty powstania
miasta nie znamy. Wiadomo jednak, że
osada
tutejsza istniała już na początku VI w., przeżywała swój
rozkwit zwłaszcza w VIII i IX w, źródła archiwalne donoszą
o wybudowaniu w 965 r. na wzgórzu zwanym Czwartkiem
kościoła św. Mikołaja. W czasie panowania pierwszych
Piastów istniał tu obronny zamek drewniany. Z połowy
XIII wieku
pochodzi
wiadomość
o powstaniu
na drewnianym zamku
murowanej
wieży.
Z
roku 1282
pochodzi
wiadomość
o fundacji kościoła św. Michała na wzgórzu staromiejskim.
Kościół wzniósł Leszek Czarny jako wotum po zwycięstwie
nad Jaćwingami. W 1317 roku Władysław Łokietek
nadał Lublinowi prawo magdeburskie i liczne przywileje.
Kazimierz Wielki wzniósł murowany zamek i otoczył
Lublin murami. Władysław Jagiełło, po uzyskaniu korony,
przyznał miastu kilka korzystnych przywilejów. Jako wotum
za zwycięstwo grunwaldzkie Jagiełło wystawił przy trakcie
krakowskim kościół i klasztor pod wezwaniem św. Brygidy.
W 1474 roku Kazimierz Jagiellończyk wyodrębnił
województwo lubelskie z małopolskiego województwa
sandomierskiego.
W 1569 roku zawarto unię między Polską i Litwą,
która
na
długie lata
zaważyła
na losach
Rzeczpospolitej. W 1578
roku Stefan
Batory
ustanowił
w Lublinie
Trybunał Koronny - najwyższy sąd apelacyjny dla szlachty
Małopolski.
Od połowy XVII wieku rozwój miasta uległ
zahamowaniu ze względu na wojny, które przetoczyły się
przez Rzeczpospolitą.
W wyniku trzeciego rozbioru Polski miasto
znalazło się pod okupacją austriacką. Wyzwolone w roku
1809 przez wojska ks. Józefa Poniatowskiego - Lublin został
włączony do Księstwa Warszawskiego.
W 1815 roku miasto weszło w skład Królestwa
Kongresowego pod protektoratem cara Rosji.
Podczas
I wojny światowej
po
ewakuowaniu
władz
carskich w 1915
roku, miasto
znalazło się
pod okupacją
austriacką.
W 1918 powstała pierwsza w kraju Rada Delegatów
Robotniczych. Tu też powstał Tymczasowy Rząd Ludowy
Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim jako premierem.
17 września 1939 r. Lublin został opanowany przez
Niemców. Oswobodzony przez wojska radzieckie w lipcu
1944 roku.
Źródło
[► 3] Na obszary dzisiejszej wschodniej Ukrainy tra- [► 3] На территорию современной Украины
fiali także Polacy, powracający w latach 50. i 60. z Syberii попадали поляки, возвращавшиеся в 50 и 60 годы
lub Kazachstanu “na zachód” - często po wielu latach из Сибири и Казахстана «на запад» - после долгих
zsyłki (w II poł. lat pięćdziesiątych władza radziecka лет ссылки (во второй половине 1950-х годов
pozwalała na osiedlanie się w Donbasie - potrzeba było советская власть разрешала заселять Донбасс –
rąk do pracy w tym jednym z największych zagłębi gór- необходима была рабочая сила в одной из самых
крупных горно – металлургических шахт СССР).
niczo - hutniczych d. ZSRR).
Среди молодого поколения есть лица
Wśród młodego pokolenia są osoby poпольского
происхождения, которые не чувствуют
chodzenia polskiego, które nie czują się Polakami, ale себя поляками,
но знают, что их предки были
wiedzą, że ich przodkowie byli Polakami i chcą nawiązać поляками, и хотят установить контакт с Родиной
kontakt z ojczyzną przodków oraz kultywować trady- предков, а также культивировать польские
традиции и культуру.
cje i kulturę polską.
Kilka słów o fotografikach
��������� ���� � ����������
Для краковских фотографов Малгожаты
Dla Małgorzaty Szymczyk-Karnasiewicz
(1975) i Jerzego Aleksandra Karnasiewicza (1958) Шимчик-Карнасевич (1975) и Ежи Александра
krakowskich fotografików, od wielu lat głównym te- Карнасевича (1958) уже много лет главной темой
matem projektów fotograficznych, na które składają фотопроектов, состоящих из исключительных
się wyjątkowe wydawnictwa albumowe i wystawy foto- альбомных изданий и фотовыставок, является Польша.
grafii, jest Polska. Są małżeństwem, polskimi fotografi- Это супружеская пара – польские фотографы, редакторы
kami, redaktorami i wydawcami autorskich albumów, w и издатели авторских альбомов, в которых между
których m.in. łączą fotografię z poezją i prozą zarówno прочим соединены фотографии с поэзией и прозой
znanych i cenionych poetów, jak i obiecujących pisar- известных поэтов, так и многообещающих писателей
zy młodego pokolenia. Każdy wycinek rzeczywistości, нового поколения. Каждый отрезок действительности,
jaki dostrzegają, przemawia ich własnym rozpoznawal- который говорит своим собственным стилем. Каждый
nym stylem. Każde zdjęcie to zamknięta opowieść, to снимок это закрытый рассказ, сжатая часть мира со своим
skompresowana cząstka świata ze swoim filozoficznym философским посланием. Это не обычное видение
przesłaniem. To nie jest zwykłe podglądanie życia, жизни, но выискивание в нем фрагментов, которые
ale wyszukiwanie z niego tych fragmentów, które go созидают его. В их реализации преобладает черноtworzą. W ich realizacjach przeważa fotografia czarno- белая фотография и снимки в стиле сепии, очень редко
цветные.
biała i sepiowana, rzadko kolorowa.
Отличительная черта Карнасевичей это то,
To, co wyróżnia Karnasiewiczów to, to, że nie
tworzą typowych albumów z kolorowymi pocztówkami, что они не занимаются созданием альбомов с цветными
nie zajmują się zabytkami ani architekturą. Nie traktują открытками, не снимают памятники и архитектуру. Не
miasta jako motywu ikonograficznego, czyli “miasta рассматривают города, как иконографические мотивы,
materii”, ale zajmują się “miastem ludzi”, bo to ludzie или же «города материи», но занимаются «городом
tworzą charakter miasta. Poznają i zaprzyjaźniają się z людей», так как люди создают характер города. Познают
lokalną społecznością, gdzie każdy każdego zna i gdzie и сходятся с местным обществом, где все знают друг друга
kształtują siebie nawzajem i tworzą klimat swojej małej и где формируют друг друга, создают климат своей малой
ojczyzny. W danym mieście docierają do ludzi, którzy родины. Тут можно найти людей, которые пристращеsą rozmiłowani w historii swojego miasta, troszczą się ны к истории своего города, заботятся о своей малой
o swoją małą ojczyznę, kultywują tradycję, przywołują родине, культивируют традиции, привлекают известznakomitych obywateli, którzy znacząco wpisali się w ных граждан, которые навсегда вписались в историю
dzieje miasta. Ci pasjonaci historii mogą powiedzieć o города. Эти страстные любители истории могут расmieście więcej niż najbardziej wnikliwe opracowania сказать о городе более чем самая подробная научная
naukowe. Portretują ludzi w pejzażu zewnętrznym i работа. Они портретируют людей во внешнем и
wewnętrznym miasta. Fotografują ludzi przy pracy, w внутреннем пейзаже города. Фотографируют их на
fabryce, warsztacie i w domu. Portretują ludzi oddanych работе, на фабрике, мастерской и дома. Портретируswym pasjom, poezji, malarstwu, muzyce, czy choćby ют людей отданых своим увлечениям, живописи,
kolekcjonowaniu kamieni z nieba. Fotografowani przez музыке, или хотя бы коллекционированию камней
nich ludzie nie są potraktowani w sposób typowy dla с неба. Люди были засняты не типичным репортерfotografii reporterskiej, lecz stanowią najważniejszy ele- ским способом, а являются важным элементом
для образа польских больших и малых городов.
ment dla wizerunku polskich miast i miasteczek.
Совместно реализаванные фотопроекты
Wspólnie zrealizowane projekty fotograficzne Małgorzata i Jerzy Karnasiewiczowie prezentują Малгожаты и Ежи Карнасевич можно увидеть на
na wystawach w całej Polsce. Podróżują pociągami. Za- выставках по всей Польше. Путешествуют они
wsze i wszędzie jest z nimi córa Zosia – obecnie uczen- поездами. Всегда и везде с ними их дочь Зося
nica pierwszej klasy szkoły podstawowej. Popularyzują – на данным момент ученица первого класса.
fotografię. Pracują z dziećmi i młodzieżą. Organizują Популяризируют фотографию. Работают с детьми
spotkania edukacyjne i tematyczne plenery fotografic- и молодежью. Организовывают обучающие встречи
zne dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej. Uczestnic- и тематическо-фотографические пленэры для учаzyli w Krakowskiej Dekadzie Fotografii oraz Miesiącu щихся гимназий и лицеев. Участвовали в Краковской
Fotografii w Krakowie. Wzięli udział w 167 wystawach Декаде Фотографии, а также Месяце Фотографии
zbiorowych krajowych i zagranicznych. Są członkami в Кракове. Приняли участие в 167 выставках,
rzeczywistymi Stowarzyszenia Twórców Fotoklubu как заграничных так и отечественных. Являются
Rzeczypospolitej Polskiej. W 2007 r. Jerzy Karnasie- членами Общества Творцов Фотоклуба РП. В
wicz otrzymał tytuł artysty fotografa Międzynarodowej 2007 г. Ежи Карнасевич получил титул фотохудожника Международной Федерации Фотоискусства
Federacji Sztuki Fotograficznej (FIAP) w Belgii.
Wystawa stanie się okazją do zacieśnienia do- (FIAP) в Бельгии.
Выставка будет поводом для укрепления
brych relacji między Ukraińcami i Polakami.
Wystawa Polska i Polacy na przełomie отношений между украинцами и поляками.
wieków autorstwa Małgorzaty i Jerzego Karnasie- Выставка «Польша и поляки на рубеже веков»
Малгожаты и Ежи Карнасевич – фотографии
wiczów – fotografie z lat 1979-2007.
1979 – 2007 гг.
Prezentacja wystawy:
Презентация выставки:
VII – koniec IX 2008 r. - Kramatorskie Muzeum
VII – конец IX 2008 г. – Краматорский художественный
Artystyczne.
Koniec IX - X 2008 r. - Obwodowe Donieckie музей.
Конец IX – XI 2008 г. – Донецкий областной
Muzeum Krajoznawcze.
II poł. XII 2008 r. - I 2009 r. - Ługańskie Obwodowe краеведческий музей.
II половина XII 2008 – I 2009 г. – Луганский областной
Muzeum Krajoznawcze.
II - III 2009 r. - Charkowskie Muzeum Artystyczne. краеведческий музей.
W każdym z tych miast, każdorazowo II – III 2009 г. – Харьковский художественный музей.
Małgorzata i Jerzy Karnasiewiczowie zaaranżują В каждом из этих городов Малгожата и Ежи
Карнасевич организуют выставку и проведут ее
wystawę i dokonają jej uroczystego otwarcia
торжественное открытие.
Cykl spotkań autorskich
Цикл авторских встреч
Małgorzaty i Jerzego Karnasiewiczów z Polonią: Малгожаты и Ежи Карнасевич с Полонией:
Краматорск:
Kramatorsk:
- Общество польской культуры.
- Stowarzyszenie Kultury Polskiej
Донецк:
Donieck:
- Общество польской культуры Донбасса.
- Towarzystwo Kultury Polskiej Donbasu
- Общество поляков Донецка.
- Towarzystwo Polaków Doniecka
- Donieckie Towarzystwo Kultury Polskiej Donbasu [► 5] - Донецкое общество польской культуры Донбасса [► 5]
Źródło
[► 4]
Ługańsk:
- Stowarzyszenie Miłośników Języka i Kultury Polskiej „Warszawa” im. M. Ręka
- Obwodowy Związek Polaków „Polonez”
Charków:
- Stowarzyszenie Kultury Polskiej
- Stowarzyszenie Dom Polski
Spotkania autorskie Małgorzaty i Jerzego
Karnasiewiczów (znajomość j. rosyjskiego)
z członkami ukraińskich klubów
fotograficznych:
Kramatorsk:
-Kramatorski Fotoklub “Yuris”
Donieck:
- Klub Fotograficzny “Obiektyw”
Wystawę, którą zaprezentujemy na Ukrainie
przygotowujemy na bazie zdjęć, które wykonaliśmy
w latach 1979-2007 w ramach cykli: “Polskie Małe
Ojczyzny”- ukazanie oblicza Polaków z perspektywy
mieszkańców miast i miasteczek oraz “Tryptyk Polski” - artystyczna wizja polskiego krajobrazu. Są to
zdjęcia, które pochodzą m.in. z autorskich albumów
i wystaw:
- Nowa Huta. Okruchy życia i meandry historii –
zdjęcia z lat 1979-2003 r., album wyd. 2003 r.
- Glinik – fabryczna dzielnica Gorlic – zdjęcia 2005
r.
- Portret mojego miasta. Świecie – zdjęcia 2005-2006
r., album wyd. 2006 r.
- Zamek i Miasto. Gniew – zdjęcia 2005-2007 r.
- Spojrzenie na morze – zdjęcia z lat 1999-2001,
2004-2005, 2007 r.
- Pejzaż osobisty. Polska – zdjęcia 2000-2004 r., album wyd. 2004 r.
Niektóre informacje o wystawie
Wystawa Polska i Polacy na przełomie
wieków, na którą składają się zdjęcia autorstwa krakowskich fotografików Małgorzaty i Jerzego Karnasiewiczów zrealizowane w latach 1979-2007, jest
opowieścią o Polsce z perspektywy mieszkańców
miast i miasteczek z końca XX w. i początku XXI w.
Wystawa obejmuje zdjęcia dokumentujące ważne
wydarzenia społeczne, religijne, polityczne Krakowa
- Nowej Huty oraz zdjęcia, na których została zarejestrowana teraźniejszość miast: Świecia, Gniewu i
Gorlic. Obok zdjęć o charakterze dokumentalnym,
na wystawie zaprezentowane zostaną zdjęcia pejzażu
polskiego, Polski romantycznej i nostalgicznej oraz
zdjęcia marynistyczne dotyczące polskiej części
wybrzeża Morza Bałtyckiego. Jest to artystyczna
wizja fotografików.
Autorzy przygotowali 200 czarno-białych,
sepiowanych i kolorowych zdjęć (70 wydruków o
formacie130x190 cm oraz 130 fotografii o formacie 30x40 cm oprawionych do formatu 50x60 cm).
Bardzo ważnym elementem wystawy będą obszerne podpisy do zdjęć, które zbudują wizerunek
współczesnych Polaków, zatrzymają oglądającego
i dadzą możliwość zagłębienia się w problematykę.
Wystawie będzie towarzyszył obszerny katalog w
j. polskim i j. rosyjskim o formacie 24x22,5 cm.
Na zdjęciu
Wa l e n t y G a b r y siak i Ewa Buczyńska-Gabr ysiak.
Walenty Gabrysiak
studiował na Akademii Sztuk Pięknych
w Krakowie w latach
1949-54 na Wydziale Malarstwa w pracowniach prof. Adam
Marczyńskiego i prof.
Wacława Taranczewskiego. W 1965 r.
był stypendystą rządu
belgijskiego w Ecole de
la Cambre w Brukseli.
Ewa Buczyńska-Gabrysiak dyplom krakowskiej ASP na
Wydziale Malarstwa uzyskała w 1954 r. Uprawia malarstwo, grafikę, rysunek, techniki ścienne.
Gabrysiakowie należą do pokolenia, które kończąc
studia w poł. lat 50. XX w. wybuchło buntem przeciwko oficjalnej, państwowej linii sztuki, odrzucając zarówno socrealizm,
jak i realizm bezprzymiotnikowy. Obydwoje uprawiają malarstwo abstrakcji.
Artyści w pracowni, Kraków-Nowa Huta, 2007
marzec-kwiecień 2008
[► 4]
5
Польські міста
Луганск:
- Общество любителей польского языка и
культуры «Варшава» им. М. Река
ЛЮБЛІН ЯК ІСТОРИЧНА
- Областной союз поляков «Полонез»
Харьков:
ПЯМ′ЯТКА
- Общество польской культуры
- Общество «Польский Дом»
Люблін розташований на Люблінському
Авторские встречи Малгожаты и Ежи
узгір′ї, у долині ріки БисКарнасевич (знание русского языка)
триці й двох її притоків
с членами украинских
- Чехувки і Черніювки.
фотоклубов:
Люблін можна вважаКраматорск:
ти, через оригінальні
-Краматорский фотоклуб «Юрис»
пам′ятки
архітектури,
Донецк:
які збереглися, одним із
- Фотоклуб «Объектив»
найкрасивіших міст у цілій
Выставка, которую мы представим на країні.
Украине, подготовлена на основе фотографий,
Конкретної дати заснування міста ми не знаємо.
которые мы сделали в период 1979 – 2007 гг. Проте відомо, що тутешнє поселення істнувало вже
В рамках цикла «Малые родины Польши» - на початку VІ ст., переживало свій розквіт особливо в
представление образа поляков с точки зрения
жителей больших и маленьких городов, а также VІІІ і ІX ст. Архівні джерела подають інформацію про
«Польский Триптих» - художественное видение будівництво в 965 р. на узгір′ї, званому Чвартек костела
св. Миколая.
польского пейзажа. Это фотографии из
Під час пануавторских альбомов и выставок:
- «Новая Гута. Мелочи жизни и повороты
вання перших
истории» – снимки 1979 – 2003 г., альбом изд.
Пястів тут іс2003 г.
нував дерев’я- «Глиник – фабричный участок Горлиц» –
ний оборонснимки 2005 г.
ний замок. З
- «Портрет моего города. Свеце» – снимки 2005
першої поло– 2006 г., альбом изд. 2006 г.
вини XІІІст.
- «Город и Замок. Гнев» – снимки 2005 – 2007 гг.
походить ін- «Взгляд на море» – снимки 1999 – 2001, 2004
формація про будівництво в дерев’яному замку
– 2005, 2007 г.г.
- «Личный пейзаж. Польша» – снимки 2000 мурованої вежі. З 1282 року походить інформація
про фінансування будівництва костела св. Михайла
– 2004 гг., альбом изд.2004 г.
на староміському узгір′ї. Костел звів Лєшек Чарни
як подяку за перемогу над Яцьвінгами. У 1317 році
Информация о выставке
Локетек надав Любліну Магдебурзьке праВыставка «Польша и поляки на рубеже Владислав
во й чисельні привілеї. Казимир Великий звів муровавеков», которая состоит из авторских снимков ний замок і оточив Люблін мурами. Владислав
Малгожаты и Ежи Карнасевич, сделаных в Ягеллo, після отриманпериод 1979 – 2007 гг., - это рассказ о Польше ня корони, надав місс точки зрения жителей как крупных, так и ту кілька вигідних прималеньких городов с конца XX - начала XXI вв. вілеїв. Як подяку за
Выставка включает в себя документальные перемогу в Грюнснимки, важные общественные события Кракова вальдській битві Ягел- Новой Гуты, религиозные, политические, а лo звів на краківському
также снимки, на которых была запечатлена тракті костел і монастир
современная жизнь: Свеце, Гнева и Горлиц. св. Бригіди.
У 1474 році
Вместе с документальными снимками, на
Казимир
Ягелло
выставке будут представлены снимки польского
відокремив
Люблінське
пейзажа, романтической и ностальгической
від малоПольши, а также снимки морских пейзажей. Это воєводство
польського сандомирхудожественное видение фотографов.
ського воєводства.
Авторы подготовили 200 черно – белых
В 1569 рофотографий, цветных и в стиле сепии (70 сним- ці укладено
унію
ков формата 130х190 см, а также 130 фотогра- між
Польщею
й
фий формата 30х40 см, оправленых до формата Литвою, яка довгі роки впливала на долю Речі
50х60 см). Очень важным элементом выставки Посполитої. У 1578 році Стефан Баторій заснував
будут подробные подписи к фотографиям, у Любліні Коронний Трибунал - найвищий
которые нарисуют образ современных поляков, апеляційний суд для малопольської шляхти.
задержат зрителя и дадут возможность углубитьЗ середини XVІІ ст. розвиток міста припися в проблематику. Будет издан каталог выстав- нився з приводу воєн, які прокотилися через Річ
ки формата 24х22,5 см на русском и польском Посполиту.
языках.
У результаті третього поділу Польщі місто
На фотографии
опинилося під
Валетин Габрысяк
австрійською
учился в Академии
окупацією.
Изобразительных
Звільнений
Искусств в Кракове
в 1809 році
в 1949 – 54 гг.
військами
на
факультете
князя Юзефа
живописи, в масПонятовського
терской проф. Ада- Люблін був
ма
Марчинского
приєднаний до
и проф. Вацлава
Варшавського
Таранчевского.В1965
князівства.
г. был стипендиатом
У 1815 році місто увійшло до складу
п р а в и т е л ь с т в а об′єднаного
королівства під протекторатом царя Росії.
Бельгии в Эколе де ля
П
ід
І світової війни, після евакуації царКамбре в Брюсселе. ської влади вчас
1915
році, місто опинилося під окупа
Эва Бучинская-Габрысяк получила диплом краковской цією Австро-Угорщини.
АИИ на факультете живописи в 1954 г. Занимается
У 1918 році виникла перша в країні Рада
живописью, графикой, рисунком, настенной техникой.
Робітничих
Делегатів. Тут також виник Тимчасовий
Семья Габрысяк принадлежыт к поколению,
которое после обучения взбунтовалось против народний уряд Польської Республіки на чолі з
официальной, государственной линии искусства, разру- прем’єром Ігнатієм Дашиньським.
шая как соцреализм, так и неопределенный реализм.
17 вересня 1939 р. Люблін був захоплений
Вдвоем занимаются абстрактной живописью.
гітлерівською Німеччиною. Звільнений радянськими
Художники в мастерской, Краков- Новая Гута, 2007 г. військами в липні 1944 року.
6
marzec-kwiecień 2008
Koncerty, festiwale
IV FESTIWAL MUZYKI
FRYDERYKA CHOPINA
W MAKIEJÓWCE
Tradycyjnie już w dniach obchodów w Polsce
rocznicy urodzin wielkiego
geniusza
polskiej muzyki Fryderyka
Chopina w Makiejówce
odbywa się festiwal jego
muzyki. W tym roku była
to już czwarta edycja festiwalu, który połączył
wielbicieli muzyki wielkiego
mistrza
fortepianu nie tylko z różnych
szkół
muzycznych Makiejówki, lecz także innych miast Donbasu. Polsko-Ukraińskie Stowarzyszenie Kulturalne reprezentowały Ałła i Luda Moskalenko (Ałła –
fortepian, Luda – skrzypce). Przedstawiły one własne
utwóry skomponowane na tę okazję.
Od hymnu narodowego Polski koncert zaczęła
Narodowa Orkiestra Instrumentów Dętych „Proletariec” z Doniecka. Dalej był wspaniały występ studium
teatralnego „Zielony Gagatek” stowarzyszenia „Polonia” z Makiejówki.
Dla słuchaczy – miejscowych Polaków, rodziców uczestników młodych artystów, przedstawicieli
mniejszości narodowych Makiejówki rozbrzmiewały
znane i lubiane utwory: Mazurek b-dur w wykonaniu
solisty orkiestry symfonicznej donieckiej Filharmonii im.
Prokofiewa Andrzeja
Bursowa,
Nokturn
b-mol op.9
Nr 1 w wykonaniu studentki Donieckiej Akademii
Muzycznej Anny Wiergazowej, Scherzo b-mol
Nr 2 op.31 w wykonaniu studentki Donieckiej Akademii Muzycznej Kseni Malawko i mnóstwo innych.
To, że na festiwalu zabrzmiało ponad
dwadzieścia utworów Fryderyka Chopina i utworów
mu poświęconych, świadczy o solidnym przygotowaniu organizatorów. Miłe słowa wypowiedziała pod
ich adresem przedstawicielka Działu Kultury Rady
Miejskiej Makiejówki, która podkreśliła wagę tego
rodzaju imprez kulturalnych w Makiejówce.
Podniosłego nastroju dodawały także tańce,
które harmonicznie zostały wplecione w scenariusz
festiwalu (studium taneczne „Podsnieżnik”, Narodowy
Zespół Taneczny „Bili łebedi”). W sercach słuchaczy na
zawsze zostanie świetna recytacja wiersza zaprezentowana przez Pana Wasyla
Sagana, który przyjechał na
zaproszenie organizatorów
z Charkowa.
W imieniu Polaków
Mariupola, reprezentantek
naszego miasta na festiwalu
i Działu Kultury PolskoUkraińskiego Stowarzyszenia Kulturalnego w Mariupolu chcielibyśmy pogratulować towarzystwu „Polonia” za dobrą organizację festiwalu i popularyzację
muzyki naszego wybitnego rodaka Fryderyka Chopina
w Donbasie.
Wydział prasowy P-USK
Źródło
Kursy, staże, wycieczki
FUNDACJA “MŁODA EUROPA”
ФОНД “МОЛОДА ЄВРОПА”
DLA MŁODZIEŻY Z UKRAINY
ДЛЯ МОЛОДІ З УКРАЇНИ
Bardzo lubię podróżować.
W kwietniu miałam okazję być
w Polsce. Odpoczywałam w
ośrodku Wiktorowo na północy Polski przez dwa tygodnie.
Przyjechaliśmy do Polski na
zaproszenie
fundacji
„Młoda
Europa”. Do Warszawy jechaliśmy pociągiem, a dalej autobusem.
Wiktorowo to bardzo ładna miejscowość. Ośrodek otoczony pięknymi lasami i wodą stanowi doskonałą bazę
wypadową do miejsc związanych z początkami państwa polskiego (Biskupin, Gniezno, Wenecja, Żnin, Strzelno,
Inowrocław). Dla miłośników aktywnego wypoczynku, do których też należę, są
tam liczne atrakcje – ściana do wspinaczki,
paintball, tor przeszkód, boiska sportowe
– do piłki nożnej, siatkówki, koszykówki
– strzelnica sportowa, ping-pong, bilard,
rzutki, lekcje historii Polski, a wieczorami
dyskoteki. Organizatorzy
zadbali także
o wycieczki do lasu i okolic, gdzie jest mnóstwo jezior.
Świetnie zorganizowane wycieczki do
różnych miast pozostawiły w naszej pamięci dużo jak najlepszych wrażeń. Byliśmy
w Inowrocławiu w sanatorium „Metalowiec 70”. Mieliśmy seans w grocie solnojodowej, który trwał 30 minut i podczas
którego leżeliśmy na wygodnych leżakach
i relaksowaliśmy się przy kojącej „morskiej”
muzyce i nastrojowym oświetleniu.
Mieliśmy wycieczkę do aquaparku,
do fabryki słodyczy, gdzie każdy z nas
otrzymał słodki prezent. Zwiedziliśmy
Kopalnię Cementową i drukarnię, w której była największa w Europie maszyna
drukarska.
Nie mogliśmy nie wyruszyć na
wycieczkę do Gniezna – pierwszej stolicy Polski. Zwiedziliśmy tam Muzeum
Początków Państwa Polskiego. Bardzo
interesująca
była
dla
nas
wycieczka do Mogilna do kościóła św. Jana.
Jeździliśmy do Biskupina. Byliśmy w Bydgoszczy – tam zobaczyliśmy śródmieście
i różne zabytki. Wielkie wrażenie na mnie
osobiście wywarła
katedra św. Wojciecha.
Byliśmy w
Toruniu, rodzinnej
miejscowości
Mikołaja Kopernika. Miasto jest
znane ze swoich
300
zabytków,
które wpisane są na
listę największych
zabytków Europy. Zwiedziliśmy
toruńskie planetar i u m .
Zobaczyliśmy
takie
zabytkowe
budowle, jak Dom M. Kopernika, Krzywą
Wieżę, Dwór Artusa, Ratusz Staromiejski
i inne. Zachowały się też tutaj pozostałości
murów obronnych, średniowieczny układ ulic
i wiele kościolów.
Po raz pierwszy byłam w Polsce i bardzo mi się spodobało. Chciałabym
podziękować wszystkim, którzy dołożyli
starań, by ten wyjazd został zrealizowany.
Upewniłam się, że Polska to kraj bardzo głębokiego patriotyzmu oraz wzorowego porządku społecznego. Wierzę, że odwiedzę Polskę jeszcze niejednokrotnie.
Anna Gorecka
Я дуже лублю подорожувати.
У квітні я мала можливість
бути в Польщі. Відпочивала в
оздоровчому центрі у Вікторово,
на півночі Польщі, протягом
двох тижнів. Ми приїхали до
Польщі на запрошення фонду
“Молода Європа”. До Варшави добиралися
поїздом, а далі автобусом.
Вікторово - дуже гарна місцевість.
Оздоровчий центр оточений красивими лісами і водою є досконалою базою для вилазок до місць пов′язаних з початками Польської державності (Біскупін, Гнєзно, Венеція
Жнін, Стшельно, Іновроцлав). Для любителів
активного відпочинку, до яких належу й я, є
там багато цікавого - альпіністська стінка,
пейнтбол, смуга перешкод, спортивні
майданчики - футбол, волейбол, баскетбол,
спортивне стрільбище, пінг-понг, більярд,
тарілки, уроки історії Польщі, а вечорами дискотеки. Організатори подбали також про
екскурсії до лісу й околиць, де безліч озер.
Прекрасно організовані екскурсії до
різних міст залишили в нашій пам′яті багато
найкращих вражень.Ми були в Іновроцлаві
в санаторії „Metalowiec 70”. Прийняли сеанс в
соляно-йодовому гроті, він тривав 30 хвилин,
під час нього ми лежали на зручних лежаках
і релаксували
під звуки заспокійливої
“морської” музики, а освітлення створювало
своєрідний настрій.
Мали екскурсію до аквапарку, на
фабрику солодощів, і кожен з нас отримав
солодкий подарунок, відвідали Цементну
копальню та друкарню, в якій булa найбільша в Європі друкарська машина.
Ми не могли не вирушити на
екскурсію до Гнєзно – першої столиці
Польщі там відвідали музей Заснування
польської державності. Дуже цікавою для
нас булa екскурсія до Могільно до костела
св. Яна. Ми також їздили до Біскупіна. Були
в Бидгощі й познайомилися із Середмістям
й пам’ятниками міста. Велике враження на
мене особисто справив кафедральний собор
св. Войцеха.
Були ми також
у Торуні, у родин
ній місцевостi Миколая Коперніка.
Місто відоме своїми 300 пам′ятками,
які занесені до
списку найбільших
пам′яток Європи.
Ми
відвідали
То р у н ь с ь к и й
планетарій.
Побачили
такі
пам′ятні споруди
як: дім М. Коперника, Криву вежу, Двір Артуса, Староміську ратушу й
інші.
Збереглися також тут залишки
оборонних мурів, середньовічне розташування вулиць і багато костелів.
Я вперше булa в Польщі й мені дуже
сподобалось, хотіла б подякувати всім, хто
доклав свою працю до того, аби ця поїздка
була реалізована. Я переконалася, що Польща
- це країна дуже глибокого патріотизму, а
також зразкового громадського порядку.
Хочеться вірити, що відвідаю Польщу ще не
один раз.
Ганна Горецька
Źródło
marzec-kwiecień 2008
POŚWIĘCILI ZIEMIĘ
POD BUDOWĘ
KOŚCIOŁA
ОСВЯТИЛИ ЗЕМЛЮ
ПОД СТРОИТЕЛЬСТВО
КОСТЕЛА
26 kwietnia, parafianie kościoła
rzymsko-katolickiego m. Mariupola
z
ogromn radocią obchodzili ceremonię
poświęcenia ziemi, któradecyzją deputowanych Rady Miejskiej przeznaczona pod
budowę kościoła.
Około 12.00 niedaleko od - pomnika Bojownikom za wolność (prospekt
Metałurgow, 137a, naprzeciwko Exremeparku) zebrali się uczestnicy uroczystoci,
którą urządzili wierni (w Mariupolu mieszkaj
26 апреля, парафияне римскокатолической общины Матери Божией
Ченстоховской г. Мариуполя с огромной
радостью провели церемонию освящения
земли, которая решением депутатов
горсовета отведена под строительство
костела.
К 12.00 невдалеке от стелыпамятника
Борцам
за
свободу
(пр. Металлургов, 137а, напротив
Экстрим-парка) собрались участники
торжества, проводимого верующими
(в Мариуполе проживают около 300
католиков
и,
более
800
мариупольцев
польского
происхождения).
О значимости события
говорит уже то, что в торжестве приняли участие два
епископа - Каменец-Подольской епархии Леон Дубравский
и
Харьковско-Запорожской
епархии Станислав Падевский, а также делегат, советник генерального настоятеля о. Петр Полек, генеральный администратор ордена
Паулинов о. Ян Беднаж, запорожский настоятель, каноник
и генеральный викарий Харьковско-Запорожской епархии
о. Ян Собило. В торжестве приняли
участие Генеральный консул Польши
в Харькове Гжегож Сэрочиньски,
председатель
Польско-украинского
культурного общества в г. Мариуполе
Андрей Ивашко, заместитель городского
головы Александр Давыденко.
Открывая церемонию освящения,
Станислав Падевский указал на то,
что строительство храмов объединяет
людей всех религиозных конфессий.
Подчеркнул, что у Мариуполя и
Ченстохово много общего: оба города
- индустриальные, в польском городе
проживают примерно столько же
православных христиан, сколько в
Мариуполе католиков, указал на то, что
в свое время в нашем городе у католиков был свой костел. В свою очередь,
Александр Давыденко отметил, что
выделение нынешней городской властью
одного гектара земли под строительство
нового костела - это не только возрождение добрых традиций, но и укрепление
blisko 300 katolików i, ponad 800 mających
polskie pochodzenie).
O znaczeniu wydarzenia mówi już to,
że w uroczystości uczestniczyli dwa biskupi
-Kamieniecko-Podolskiej diecezji o. Leon Dubrawski i Charkowsko-Zaporoskiej diecezji
o. Stanisław Padewski, a także delegata,
doradca generała zakonu Paulinów Piotr
Polek, generalny , administrator generalny
zakonu Paulinów o. Jan Bednarz, zaporoski
przeor, kanonik i wikariusz generalny Charkowsko-Zaporoskiej diecezji o. Jan Sobiło. W
uroczystościach uczestniczyli Konsul Generalny RP w Charkwie Grzegorz Seroczyński,
prezes Polsko-Ukraińskiego Stowarzyszenia
Kulturalnego w Mariupolu Andrzej Iwaszko, zastępca mera miasta Aleksander Dawydenko.
Odkrywając ceremonię poświęcenia,
bp Stanisław Padewski zaznaczył to, że budowa kościołów jednoczy ludzi wszystkich
religijnych konfesji. Podkreślił,
że u Mariupola i Częstochowej
dużo wspólnego: oba miasta industrialne, w polskim mieście
mieszka w przybliżeniu tyle samo
prawosławnych
chrześcijan,
ile w Mariupolu katolików,
powiedział także, że swego czasu w naszym miecie katolicy
mieli swój kościół.Z kolei, Aleksander Dawydenko odnotował,
że nadanie dzisiejszymi wadzami
miejskimi jednego hektara ziemi
pod budowę nowego kościoła to nie tylko odrodzenie dobrych
tradycji, ale i umocnienie przyjaźni między
przedstawicielami różnych mniejszoci narodowych, którzy mieszkają w Mariupolu, i
wierzącymi różnych religijnych kierunków.
Potem ubrane w świąteczne stroje
przedstawiciele duchowieństwa zaczęły procedur poświęcenia ziemi.
Skończyło się święto wspólnym
zdjęciem duchowieństwa obok ustalonego na
oświęconej ziemi krzyża, a take wzajemnymi
życzeniami zdrowia i szczęścia, wyrażeniem
pewności, że kościół na tym ładnym wzgórzu
Mariupola powstanie.
Taisija Kowal
дружбы между представителями различных национальных меньшинств,
проживающих в Мариуполе, и верующими различных религиозных направлений.
Затем облаченное в праздничные
одежды духовенство начало процедуру
освящения.
Закончился
праздник
общей
фотографией духовенства возле установленного на освященной земле креста,
а также пожеланиями участников
церемонии здоровья и счастья друг
другу, выражением уверенности, что
костел на этой красивой возвышенности
Мариуполя будет возведен.
Таисия Коваль
7
Polska kuchnia
Sałatka
z fasolki szparagowej i pomidorów
Składniki:
- 500 g fasolki szparagowej,
- 4 pomidory,
- kilka ząbków czosnku,
- sól, pieprz,
- oliwa,
- ocet balsamiczny (opcjonalnie).
ak przyrządzić?
1) Fasolkę pozbawiamy końców i
dzielimy strąki na pół. Gotujemy wrzucając
do wrzącej i osolonej wody. W zależności od
naszego gustu i smaku – może to być kilka
lub kilkanaście minut. Może też ona osiągnąć
charakterystycznej dla polskiego tradycyjnego smaku pełnej miękkości. Dobrze jeżeli
pozostanie krucha i jędrna. Ugotowaną
fasolkę wyrzucamy na sitko do obcieknięcia
i ochłodzenia.
2) Podczas gotowania fasoli przygotowujemy pomidory i czosnek. Pomidory
nacięte w 2 miejscach (góra i dół) parzymy
niecałą minutę we wrzątku. Po ostygnięciu
obieramy, kroimy na pół, a następnie w cienkie plasterki. Wybieramy większe pestki.
Czosnek skrawamy na cieniutkie plasterki.
3) Na półmisku układamy warstwę
fasolki. Solimy i doprawiamy pieprzem.
Następnie kładziemy warstwę pomidorów i
plasterki czosnku. Doprawiamy solą, pieprzem, oliwą i octem balsamicznym. Tak samo
układamy następną warstwę. Całość można
udekorować
sezonowymi,
ulubionymi
ziołami – począwszy od bazylii na szczypiorze kończąc.
4) Sałatkę przykrywamy i pozostawiamy w spokoju na 1 godzinę. Przed podaniem możemy ją minimalnie schłodzić w
lodówce.
SMACZNEGO!
Польська кухня
Салат із стручкової квасолі й
помідорів
Складники:
- 500 г. стручкової квасолі,
- 4 помідори,
- кілька зубчиків часнику,
- сіль, перець,
- олія,
- бальзамічний оцет (на вибір).
Як приготувати?
1) Квасолю ми позбавляємо кінчиків
й ділимо стручки навпіл. Варимо, вкинувши до киплячої й підсоленої води. У залежності від вашого смаку,– це може бути кілька або кілканадцять хвилин. Вона також
може досягнути характерної для польського традиційного смаку повної м′якості.
Добре, якщо вона залишиться крихкою і
пружною. Зварену квасолю ми викидаємо
на сито, аби вона стекла й охолонула.
2) Коли квасоля вариться, готуємо
помідори й часник. Помідори надрізані
у двох місцях (зверху й знизу) занурюємо
на неповну хвилину в окріп. Після
охолодження чистимо, ріжемо навпіл, а
далі тонкими пластинками. Вибираємо
більші зернятка. Часник теж ріжемо
тонкими пластинками.
3) На блюді
укладаємо шар
квасолі. Солимо й заправляємо перцем.
Далі кладемо шар помідорів і пластинки
часнику. Додаємо сіль, перець, олію та
бальзамічний оцет. Таким же чином укладаємо наступний шар. Все це можна
прикрасити сезонною улюбленою зеленню, починаючи від базиліку, закінчуючи
зеленою цибулею.
4) Салат прикриваємо та залишаємо
на 1 годину. Перед тим, як подавати,
можна його мінімально охолодити у
холодильнику.
СМАЧНОГО!
8
marzec-kwiecień 2008
Polskie uzbrojenie
KARABIN I KARABINEK
STEYER - MANNLICHER WZ.1893
Zamki polskie znane i
nieznane
HISTORIA ZAMKU
LUBELSKIEGO
W wieku XIII na terenach Lubelszc-
Wiadomo, że karabiny SteyerMannlicher M1893 były produkowane
dla Rumunii od 1894 roku przez Zakłady
Steyer (Steyer - Werke) w Austrii. Była
to podstawowa broń powtarzalna żołnierzy rumuńskich
podczas I wojny światowej, często określana jako Mauser
M1893, co jest błędne (żaden Mauser nie używał amunicji 6,5 mm, poza tym różnią się budową).
Karabin i karabinek rumuński była to odmiana
Mannlichera z M1890 roku (podaje się, że z 1895 roku,
ale to niemożliwe). Różnice znajdują się w wymiarach
broni, kalibrze oraz zamku, jednak system podajnika jest
taki sam.
W momencie wybuchu I wojny światowej Rumunia dysponowała 373.936 sztukami omawianego karabinu. W 1915 roku cześć zaczęto przerabiać na amunicję
8x50R. Dużo broni tego typu utracono na rzecz AustroWęgier.
Broń w Polsce najprawdopodobniej pochodziła
z armii austro-węgierskiej, czyli ze zdobyczy w czasie I
wojny światowej na pokonanej Rumunii. Ilość kb i kbk
wz.1893 w Wojsku Polskim należy ocenić na kilkaset
sztuk. Zestawienia broni są bardzo płynne i niemożliwym
jest dziś orzec kategorycznie co do ich ilości. Ponieważ
były one wyraźnie oznaczone znakiem rumuńskiej korony należy założyć, że nie wliczano ich w pulę broni
austriackiej i nie powinna ginąć w spisach. W czerwcu
1920 roku przyjęto normy uzbrojenia dla WP, które miały
na celu ujednolicenie broni posiadanej przez oddziały.
Karabiny rumuńskie przekazano jednostkom pomocniczym, takim jak tabory, wojska wartownicze, formacje
etapowe, itp.
Po zakończeniu wojny polsko - bolszewickiej
rozpoczęto przekazywanie broni niepotrzebnej armii.
Kb/k wz.93 był taką bronią, gdyż używał amunicji 6,5
mm i podobnie jak kb Arisaka usuwano je stopniowo
poza wojsko. Ponieważ do 1925 roku przekazano jedynie
5 sztuk kb wz.93 Osadnikom “Kresowym”, to można
przyjąć, że broń była w dużej ilości rozkalibrowana i była
kasowana. Co znamienne w latach 1923-25 w ramach
wymiany broni z Rumunią nie figurują karabiny omawianego typu.
Karabin i karabinek występują w zestawieniach
typów broni jeszcze na przełomie lat 1929/30. Należy
przypuszczać, że w składach nie pozostawiono większej
ich ilości do 1939 roku.
Karabin wz.1893 był indywidualną bronią
powtarzalną. Zamek dwutaktowy. Ryglowanie za
pomocą rygla wahliwego. Zasilanie ze stałego magazynka pudełkowego ładowanego niesymetrycznymi
ładownikami pięcio-nabojowymi. Przyrządy celownicze
składały się z trójkątnej muszki i celownika ramieniowego. Broń była wyposażona w bagnet nożowy. Karabinek
wz.1893 był krótszą i lżejszą wersją tej broni.
Podstawowe dane karabinu:
Kaliber: 6,5 mm
Masa broni: 6.5 kg
Długość lufy: 725 mm
Długość broni: 1225 mm
Długość broni z bagnetem: 1470 mm
Długość bagnetu: 376 mm
Ciężar pocisku: 10,5 g
Prędkość początkowa pocisku: 705 m/s
Donośność teoretyczna: 2000 m
Donośność praktyczna: 600 m
Szybkostrzelność praktyczna: 8-10 strzałów
Zasilanie: magazynek na 5 naboi
zyzny toczyły się ciągłe walki o przyłączenie tych
ziem do Rusi. Na gród napadali Jadźwingowie,
Litwini, Tatarzy. Wzrastało znaczenie Lublina,
który skutecznie odpierał ataki najeźdźcy (np.
ruskiego księcia Daniela). Toczące się wojny
zmobilizowały władców do umocnienia i zabezpieczenia siedzib kasztelanów. Dlatego około
połowy XIII wieku wzniesiono na wzgórzu w Lublinie cylindryczną wieżę. Według najnowszych
badań była wzniesiona jako budowla jednorodna, w stylu późnoromańskim nawiązującym
do zachodnioeuropejskich
wzorów. Świadczy o tym
głównie architektura (tzw.
wątek wendyjski – używany
w Polsce właśnie w XIII w.)
oraz grube, niemal 4-metrowe
mury z kamienia łamanego i
cegły. Wewnątrz wieży, przez
3 kopulasto sklepione pomieszczenia, biegła spiralna klatka schodowa,
umieszczona w grubości murów. Także otwory
okienne opracowano dekoracyjnie przy użyciu
profilowanych cegieł i nadproży. Zwłaszcza biforium (okno bliźniacze), które także wymownie
świadczy o stylu romańskim. Ponadto w typowy
dla XIII-wiecznych polskich warowni sposób,
czyli wewnątrz pierścienia obronnego, wzniesiono wieżę jako główne centrum umocnień.
Kiedy w XIV wieku gród lubelski
skutecznie obronił się przed najazdem Tatarów,
król Kazimierz Wielki uznał istotne znaczenie tego miejsca dla kraju i kazał gród umocnić
oraz przebudować. Stanęły zatem na wzgórzu
nowe, gotyckie zabudowania, rozmieszone na
planie czworoboku. W obrębie muru obronnego znalazły się: brama, budynek
mieszkalny (przybramny), kościół
zamkowy, a także czworoboczna
baszta (“żydowska”). Natomiast w
centrum, na dziedzińcu, pozostała
romańska
wieża.
Murowany
kościół zamkowy p.w. Św. Trójcy
stał w południowo-wschodnim
narożu wzgórza, jako budowla jednokondygnacyjna, z prezbiterium
zwieńczonym blankami. W nowym
zamku mieściła się administracja grodu, który odtąd wchodził
w skład łańcucha obronnego w
Małopolsce.
Za panowania króla Władysława Jagiełły
i jego synów przebudowano (na przełomie
XIV/XV w.) kościół zamkowy. Stał się wówczas
2-kondygnacyjny, opatrzony dwoma stromymi,
schodkowymi szczytami. Wtedy też wnętrze
pokryto polichromią bizantyńsko-ruską.
Przez wieki XV i XVI zamek nabierał
coraz większego znaczenia. Lublin był wówczas poważnym ośrodkiem handlowo-komunikacyjnym w kraju. Zatrzymywali się tutaj
królowie, dostojnicy, odbywały się zjazdy oraz
sejmiki Korony i Litwy. Dlatego już w 1520 r.
rozpoczęto rozbudowę zamku w stylu renesansowym tak, aby m.in. przystosować go na
czasową rezydencję królewską. Przy wsparciu starostów lubelskich Stanisława i Jana
Tęczyńskich, dobudowano drugie piętro zamku,
bramę wjazdową, basztę w południowym skrzydle, a także kamienicę „starościńską” Wszystko
zwieńczono charakterystyczną dla odrodzenia attyką. Nieznany jest projektant tej rozbudowy, wiadomo tylko, że w 1530 r. przybył do
Lublina włoski architekt Bartłomiej Berrecci,
któremu można przypisać część projektów.
Tak oto stanęła pierwsza renesansowа
budowla na ziemi lubelskiej. Dobudowane[► 9]
Źródło
Польські замки відомі й
невідомі
IСТОРIЯ ЛЮБЛIНСЬКОГО
ЗАМКУ
У XІІІ ст. на теренах люблінських земель
точилася постійна боротьба за приєднання цих
земель до Русі. На поселення нападали ядзьвігі,
литовці, татари. Значення Любліна зростало, він
дієво відбивав атаки загарбників (н.п. руського
князя Данила). Ці війни змобілізували правителів
до підсилення і забезпечення садиб каштелянів.
Тому близько середини XІІІ ст. в Любліні на
узгір′ї зведено циліндричну вежу. За найсучаснішими дослідженнями вона була зведена
як однорідна будівля, у пізньороманському
стилі, яка нагадує західноєвропейські зразки.
Про це свідчить в основному
архітектура (так званий вендійський мотив, який використовувався в Польщі саме в
XІІІ ст.) а також грубі, майже
4 - метрові мури з ламаного
каменю та цегли. Усередині
вежі через три приміщення у
формі купольного склепіння
бігла спіральна сходова площадка, розміщена в
товщі мурів. Також віконні отвори декоративно
опрацьовані з використанням профільованої
цегли та одвірка. Особливо біфорій (копія
вікна), який також промовисто свідчить про
романський стиль. Окрім того, типовим для
польських укріплень XІІІ ст. способом, тобто
всередині оборонного кільця, зведено вежу, як
центр укріплень.
Коли в XІV столітті люблінське
укріплення результативно оборонялося від
набігів татар, король Казимир Великий
визнав істотне значення цього місця для
країни й наказав зміцнити та перебудувати
поселення. Отже, на узгір′ї були зведені
нові готичні забудування, розташовані на
плані чотирикутника. У межах
оборонного муру опинилися:
брама, житловий будинок (біля
брами), замковий костел, а також
чотирикутна вежа („єврейська”).
У свою чергу в центрі, на площі,
залишилась романська вежа.
Мурований замковий костел
св. Трійці в південно-східному
куті узгір′я як одноярусна споруда
з презбітерієм, увінчаним частоколом. У новому замку розташовувалася адміністрація поселення,
яке з того часу входило до
складу оборонного ланцюга в Малопольщі.
При пануванні Владислава Ягелли
та його синів (на межі XIV/XV ст.) перебудовувався замковий костел. У цей час він
став двоярусним, обладнаний двома крутими
сходовими щитами. Тоді також внутрішній
інтер′єр був покритий візантійсько-руською
поліхромією.
Протягом XV і XVІ ст. замок набирав
усе більшого значення. Люблін був на той
час серйозним торгівельно-комунікацийним
центром у країні. Тут зупинялись королі,
достойники, тут відбувалися з’їзди, а також
сеймики Корони й Литви. Тому вже в 1520 р.
розпочато розбудову
замку в стилі
відродження так, щоб пристосувати його
на тимчасову королівську резиденцію. При
підтримці люблінських старост Станіслава та
Яна Тенчиньських був добудований другий
поверх замку, в′їзну браму, вежу в південному
крилі, а також кам′яницю для старости. Усе це
було увінчано характерною для відродження
аттикою. Проектант цієї розбудови невідомий,
відомо лише, що в 1530 році до Любліна прибув
італійський архітектор Бартоломій Берреччі,
якому можна приписати частину проектів.
Таким чином, була зведена перша
ренесансна споруда на люблінській землі [► 9]
Źródło
marzec-kwiecień 2008
9
[► 8] 2-gie piętro zamku przeznaczone było ty- [► 8] Був добудований 2 поверх замку і Польське озброєння
lko dla króla i jego dworu. Zachowane przekazy
zwracają uwagę na bogaty wystrój wnętrza budowli. Trzeba przy tym wspomnieć, że jak na owe
czasy zamek był już wyposażony w urządzenia sanitarne i ustępy. Istniał tam wodociąg obsługiwany
przez lokalnego rurmistrza. Pozostałości studni,
z której czerpano wodę do wodociągu, odkryto
w 1973 r.
Renesansowego założenia zamku
dopełniały kościół św. Trójcy, dom mansjonarzy zamkowych, wieża, w której
mieściło się więzienie.
Gotycki kościół otrzymał
kilka detali renesansowych
(m.in. portal o cechach sztuki
północno-włoskiej,
zachowany do dziś). Także
wieżę zamkową ozdobiono,
nie zachowaną jednak, renesansową grzebieniową
attyką. Natomiast stojąca w północnej części kamienica łączyła się z zamkiem za pomocą pomostu, którym starosta mógł przechodzić do
komnat królewskich. Wszystkie budynki zamku
otaczał mur z blankami. Podczas tej renesansowej świetności, w salach zamku został podpisana Unia Lubelska – tu właśnie dnia 1 lipca
1569 r. król Zygmunt August zawarł unię polskolitewską.
Przez wiek XVII zamek powoli zaczął
podupadać i niszczeć. Już w 1635 r. król
Władysław IV zlecił staroście lubelskiemu restaurację założenia zamkowego. Jeszcze w latach 1649-1651
zamek był bazą dla wojsk walczących
z Kozakami i Szwedami, a także
czasową rezydencją dla króla. Ale
już w latach 1655-1657 został niemal
całkowicie zburzony. Pozostał wtedy
tylko kościół Św. Trójcy, dom mansjonarski i wieża zamkowa. Jeszcze w
XVIII w. Jakub Zamoyski i Wincenty
Potocki próbowali ratować ruiny.
Wtedy prawdopodobnie obniżono
wieżę usuwając attykę i zniszczone
górne partie murów. Ponadto już wkrótce wieża
zaczęła znowu służyć jako więzienie. Ale po
III rozbiorze Polski nastąpił całkowity upadek
założenia zamkowego, pozostającego już bez
żadnej opieki.
Dziewiętnasty wiek, a zwłaszcza jego
początki, przyniosły ożywienie w życiu Lublina.
Miasto stało się drugim po stolicy znaczącym
ośrodkiem administracyjnym i komunikacyjnym.
W Lublinie zatem Rząd Królestwa postanowił
wybudować wielkie więzienie, na miejscu dawnego zamku. A zatem w latach 1823-1826
wniesiono część budowli w stylu neogotyckim
uzupełniając o cechy neoklasyczne. Autorem projektu był
Jan Stompf – inżynier Dyrekcji Dróg i Mostów, natomiast
nadzór budowlany prowadził
Jakub Hempel – Budowniczy
Województwa Lubelskiego.
Najpierw powstało
skrzydło południowe, które
wchłonęło w połowie swej
długości wieżę i połączyło się z kościołem.
Skrzydła zachodnie i południowe dodatkowo
zwieńczono blankowaną attyką, nawiązującą do
attyki renesansowego zamku, co nadawało budowli także charakter warowny. Zamek-więzienie
stał się pierwszym w Polsce gmachem więziennym
o charakterze średniowiecznej budowli obronnej.
Na końcu dobudowano elewację północną, która
zamknęła czworobok zamku.
W XIX w., kiedy tynkowano więzienie,
otynkowano także wieżę i kościół z cennymi
malowidłami. Natomiast wieży zamkowej starano się przywrócić pierwotny wygląd. Jej stożkowy
hełm zamieniono na płaski dach zwieńczony
neogotyckim krenelażem, zaś tynk wieży
przypominał rustykę, która wtapiała się w charakter stylowy całej budowli.
призначений лише для короля та двору.
Розповіді, які збереглися, звертають увагу на багатий інтер′єр споруди. При цьому належить
згадати, що, як на ті часи, замок був обладнаний
санітарним вузлом і туалетами. Існував там
водопровід, який обслуговувався місцевим
слюсарем. Рештки колодязя, з якого черпали воду
до водопроводу, були відкриті в 1973 р.
Ренесансову
концепцію
замку
доповнювали
костел
св.
Трійці,
будинок
замкових
мансіонерів,
вежа, в якій була розташована в′язниця. Готичний костел отримав
кілька ренесансових деталей (н.п. портал із рисами північно-італійсь
кого мистецтва, який
зберігся до сьогоднішнього дня). Також замкова вежа була
прикрашена
ренесансовою
гребіневою
аттикою, яка не збереглася. У свою чергу
кам′яниця, яка стояла в північній частині, була
поєднана із замком за допомогою помосту,
яким староста міг переходити до королівських
кімнат. Усі будинки замку оточував мур із
частоколом. Під час цієї ренесансової краси.
У залах замку була підписана Люблінська Унія
- саме тут 1 липня 1569 року король Зігмунд
Август підписав польсько-литовський союз.
Протягом XVII століття замок поволі почав занепадати та нищитись. Уже в 1635
році король Владислав IV доручив
люблінському старості реставрувати
концепцію замку. Ще в 1649-1651
роках замок був базою для військ,
які боролися з козаками й шведами,
а також тимчасовою резиденцією
короля. Але вже в 1655-1657 був
практично повністю зруйнований.
Тоді залишився лише костел
св. Трійці, будинок мансіонерів та
замкова вежа. Ще в XVIII ст. Яків
Замойський і Вінцент Потоцький
пробували рятувати руїни. Тоді,
вірогідно знижено вежу, усуваючи
аттику, і знищені верхні шари мурів. Окрім цього незабаром вежа почала знову служити в′язницею. Але після ІІІ розділу
Польщі настав цілковитий занепад замкових
фортифікацій, які залишились без жодного
догляду.
Девятнадцяте століття, а особливо,
його початок, принесли пожвавлення в житті
Любліна. Місто стало другим після столиці
адміністративним і комунікаційним центром. Королівський уряд постановив збудувати велику в′язницю на місці колишнього
замку. А пізніше в 1823-1826 зведено частину
будівель у неоготичному стилі, доповнюючи їх неокласичними рисами. Автором
проекту був Ян Стомпф
- інженер Дирекції доріг та
мостів, у свою чергу будівельний нагляд здійснював
Яків Хемпель - Будівельник
люблінського воєводства.
Спочатку було збудовано південне крило, яке
в середині своєї довжини
ввібрало вежу і сполучилось із костелом. Західне
та південне крило додатково увінчано
частокольною
аттикою,
нагадуючи
ренесансну замкову аттику, що також надавало будівлі характер фортеці. Замок-в′язниця
став першою у Польщі будівлею в′язниці
з середньовічним характером оборонної
споруди. Під кінець добудовано північний
фасад, який замкнув чотирикутник замку.
У ХІХ ст., коли оштукатурювали
в′язницю, оштукатурили також вежу та костел
з цінними малюнками. У свою чергу, замковій
вежі намагалися надати первісного вигляду.
Її конусний шолом змінено на плоский дах,
увінчаний неоготичним зубчастим верхом,
штукатурка ж вежі нагадувала рустовку,
яка впліталася в стильовий характер усієї
споруди
KАРАБІН Й МАЛИЙ КАРАБІН
STEYER - MANNLICHER WZ.1893
Відомо, що карабіни Steyer-Mannlicher
M 1893 виготовлявся для Румунії з 1894 року на
заводі Steyer (Steyer - Werke) в Австрії. Це була
основна серійна зброя румунських солдатів під час І
Світової війни, часто її називали Mauser M1893, що є
помилкою (жоден Mauser не використовував набоїв
6,5 мм, окрім того вони відрізнялися будовою).
Карабін і малий румунський карабін — це
був вид Mannlichera M1890 року (подається, що
1895 року, але це неможливо). Різниця полягає в
розмірах зброї, калібрі, а також замку, проте система
подачі набоїв ідентична.
На початку І Світової війни, Румунія мала
373.936 одиниць згадуваного карабіна. У 1915 році
частину з них почали переробляти на набої 8x50R.
Багато зброї цього типу втрачено на користь АвстроУгорщини.
Зброя в Польщі, найвірогідніше, походила
з Австро-угорської армії, або була здобута під час
І Світової війни в результаті перемоги над Румунією.
Кількість кб і кбк зразка 1893 року в Польській
армії необхідно оцінювати кількома сотнями
штук. Реєстрація зброї не була постійною, тому
сьогодні неможливо однозначно визначити її
кількість. Оскільки карабіни були чітко позначені
знаком румунської корони, необхідно припустити,
що вони не входили до числа австрійської зброї.
У червні 1920 року прийнято норми озброєння для
Польської армії, які мали на меті уніфікацію зброї,
наявної в підрозділах. Румунські карабіни передали
допоміжним підрозділам, таким як табори, караульні
війська, формування для етапування і т.п.
Після закінчення польсько-більшовицької
війни розпочато процес передачі зброї, яка не була
потрібна армії. Кб/к зразка 93 був такою зброєю,
оскільки використовував набої 6,5 мм і подібно як
кб Арісака його виводили за межі Польської армії.
Оскільки до 1925 року передано лише 5 одиниць
кб зразка 93 поселенцям на “Кресах”, можна
припустити, що зброя була у великій кількості
розкалібрована й знищена. Що характерно, у 192325 роках, у рамках обміну зброєю з Румунією,
карабіни типу, про який йдеться в нашій статті, не
фігурують.
Карабін і короткий карабін фігурують у
відомостях зброї ще у 1929/30 роках. Належить
припустити, що в складах не залишено їх великої
кількості до 1939 року.
Карабін зразка 1893 був індивідуальною серійною зброєю. Двотактовий замок. Рухливий затвор. Подача із постійного магазину,
який наповнювався несиметричними зарядниками зарядного пристрою з п′ятьма набоями.
Прилади для прицільної стрільби складалися
з трикутної мушки і плечового прицілу. Зброя
була укомплектована ножовим багнетом. Карабін
зразка 1893 був коротшою та легшою версією цієї
зброї.
Основні дані карабіну:
Калібр: 6,5мм.
Маса зброї: 6.5 кг.
Довжина дула: 725 мм.
Довжина зброї: 1225 мм.
Довжина зброї з багнетом: 1470 мм.
Довжина багнету: 376 мм.
Вага кулі: 10,5 г.
Початкова швидкість кулі: 705 м/с.
Теоретична дальність: 2000 м.
Практична дальність: 600 м
Практична швидкість стрільби: 8 -10 пострілів.
Подача: магазин на 5 набоїв.
10
Źródło
marzec-kwiecień 2008
Strona lekarza
Tajemnice polskich imion
Prowadzi
lek. med.
I. Hryhorowycz
DEKALOG
ZDROWIA
Wiosna jest dobrą porą na zadbanie o swoje zdrowie. Sama myśl tu jednak nie wystarczy. Konieczne są
powolne, ale konsekwentne modyfikacje naszego życia
każdego dnia.
Poniżej
prezentujemy
10
najważniejszych
zachowań.
1. Zwróć uwagę na prawidłowy ciężar ciała
Częste jedzenie kalorycznych przekąsek (paluszków, batonów, chipsów czy orzeszków) między
posiłkami lub zamiast nich dostarcza dodatkowych i
niepotrzebnych kalorii, które prowadzą do choroby
jaką jest otyłość. Chcąc jej uniknąć wybieraj przekąski
niskokaloryczne np. warzywa (marchewkę, pomidora,
ogórka, paprykę) lub owoce (jabłka, grejpfruty, kiwi).
2. Antyoksydanty
Zwrócić uwagę na tzw. witaminy antyoksydacyjne
(A, C i E). Neutralizują one wolne rodniki wpływające
na rozwój chorób serca, a które powstają w naszym
ustroju pod wpływem np. palenia tytoniu, alkoholu,
tłustego pożywienia, zanieczyszczeń środowiskowych
czy promieniowania słonecznego. Jest ich dużo w
warzywach i owocach (m. in. kapusta, kalarepa, papryka, pomidory, marchew, dynia, cykoria, sałata,
morele), olejach roślinnych, wątróbce, rybach, serach.
3. Ogranicz ilość soli w diecie
Dlatego unikaj przesalania potraw oraz
spożywania konserw i dań gotowych. Smak wzbogacaj
ziołami np. koperkiem, pietruszką, bazylią, oregano.
4. Ogranicz tłuszcz w diecie
Dlatego chcąc obniżyć poziom cholesterolu w
surowicy tłuszcz zwierzęcy zastąp olejem roślinnym,
oliwą i margarynami miękkimi, a do jedzenia wybieraj
ryby, niskotłuszczowy nabiał i małe ilości chudego
mięsa oraz duże ilości warzyw, owoców i produktów
pełnoziarnistych.
5. Ogranicz alkohol
Niewielkie dawki alkoholu opóźniają rozwój
miażdżycy, ponieważ podwyższają stężenie frakcji
HDL cholesterolu, a także wykazują działanie przeciwzakrzepowe.
6. Rzuć palenie
Udowodniono, że rzucenie palenia w zdecydowany sposób zmniejsza ryzyko choroby wieńcowej
serca i pozostałych chorób o tle miażdżycowym oraz
odtytoniowym.
7. Zacznij SIĘ ruszać
Siedzący tryb życia sprzyja otyłości i miażdżycy.
Natomiast wysiłek rekreacyjny poprawia przepływ
krwi w naczyniach wieńcowych, ułatwia zwalczanie
zaburzeń lipidowych, reguluje ciśnienie krwi i zapobiega otyłości, a więc działa anty-miażdżycowo.
8. Kontroluj ciśnienie krwi
Aktualnie za górną granicę prawidłowego
ciśnienia krwi dla dorosłego uznaje się wartość 140/90
mmHg. Bardzo ważne jest jak najwcześniejsze wykrywanie nadciśnienia tętniczego i jego leczenie.
9. Ważne dla kobiet - badaj swoje piersi
Zaniedbywanie regularnego samobadania piersi skutkuje często późnym wykryciem poważnych
chorób, zwłaszcza raka piersi. Wyrób w sobie nawyk
badania piersi raz w miesiącu, najlepiej tydzień po
miesiączce. Pamiętaj: około 80% guzków w piersiach
kobiety wykrywają same.
10. Ważne dla mężczyzn – sprawdź prostatę
Mężczyźni od 45 roku życia powinni zadbać
o prostatę oznaczając poziom PSA (specyficznego antygenu sterczowego) w surowicy krwi. Przy
podwyższonej wartości konieczna jest konsultacja
urologa.
CO ZNACZY
TWOJE IMIĘ ?
ALDONA
Pochodzenia litewskiego o niewyjaśnionej etymologii, być może związane z
białoruskim przekształceniem greckiego imienia Eudokia lub od staropruskiego Al-degut.
W Polsce stało się popularne dzięki zawieraniu
małżeństw z litewskimi księżniczkami. Szczególnie
często nadawano je w XIX w., na fali romantycznej
mody na imiona pogańskie, a także pod wpływem
utworu Konrad Wallenrod A. Mickiewicza.
Zdrobnienia: Alda, Aldonka, Dona, Donka.
Inne formy: Alda. Forma męska: Aldon, Aldus.
Patronka: Św. Alda (Aldobrandeska), uzdrowicielka
(XIII w.). Jako bezdzietna wdowa poświęciła się
ascezie i jałmużnictwu. Cały swój dobytek rozdała
ubogim, sama zamieszkała w pustelni opodal Sieny.
Później posługiwała chorym w szpitalu. Zachowały
się przekazy o przypadkach cudownych uzdrowień,
jakie dokonały się za jej sprawą. (Wspomnienia 26
kwietnia).
ANETA
Francuskie zdrobienie od imienia Anna
(Annette). Pochodzenia hebrajskiego, od słowa
channah (wdzięk, łaska). W formie Anna i Hanna
pojawia się bardzo często w Starym i Nowym Testamencie. Jako imię samodzielne używane jest już
od XVII wieku.
Zdrobnienia: Anecia, Anetka, Ania, Anka. Inne
formy: Anetta, Anna, Hanna.
BARTOLOMEUSZ
Pochodzenia aramejskiego, od słowa Bar-
Таємниці польських імен
ЩО ОЗНАЧАЄ
ТВОЄ ІМ’Я ?
AЛЬДОНА
Литовського
походження
з
невиясненою етимологією, можливо,
пов′язане з білоруською переробкою
грецького імені Євдокія, або старопруського
Аль-дегут.
У Польщі стало популярне, завдяки
шлюбам із литовськими князівнами. Особливо
часто давали його в XIX ст на хвилі романтичної моди на поганські імена, а також під впливом твору Конрад Валенрод А. Міцкевича.
Пестливі форми: Альда, Альдонка, Дона, Донка.
Інші форми: Альда. Чоловіча форма:Альдон. Альдусь
Покровителька: св. Альда (Альдобрандеска),
цілительниця ( ХІІІст.) Будучи бездітною вдовою,
вела аскетичний спосіб життя та роздавала
милостиню. Цілий свій маєток роздала убогим,
сама поселилася в пустелі недалеко Сіени. Пізніше допомагала хворим у лікарні. Збереглися пе
рекази про випадки чудодійних зцілень, які
відбулися за її допомогою ( згадується 26 квітня).
АНЕТА
Французька пестлива форма від імені
Ганна (Annette). Давньоєврейського походження,
від слова channah (вдяка, милість). У формі Анна
і Ганна часто з′являється в Новому та Старому
Заповіті. Як самостійне ім′я вживається з XVII
століття.
Пестливі форми: Анеця, Анетка, Aня, Aнка.
Інші форми: Анетта, Анна, Ганна.
ВАРФОЛОМІЙ
Арамейського походження, від слова
Tolmai lub Bar-Talmai (syn Tolmy lub syn oracza).
W Polsce używane od XIV wieku, również jako
Bart, Barta, Bartek, Bartel, Barto, Bartol, Bartoń,
Bartosz. Często identyfikowane z dawnym polskim
wyrazem bartidziej (wyrabiacz barci).
Zdrobnienia: Baczko, Bartek, Bartko, Bartosz, Bartuś,
Baszko.
Inne formy: Bartosz, Baszko, Baczko.
Patron:
Święty Bartłomiej, apostoł. Postać znana z Ewangelii, w chrześcijaństwie wschodnim do IX w.
utożsamiany z Natanaelem. W Nowym Testamencie pojawiają się o nim nieliczne wzmianki.
Podobno był misjonarzem w Azji Mniejszej, Indiach i Armenii, gdzie poniósł męczeńską śmierć
- żywcem odarty ze skóry, a następnie ukrzyżowany
i ścięty. Patron rzeźników, grabarzy i introligatorów.
(Wspomnienie 24 sierpnia).
Bar-Tolmai lub Bar-Talmai (син Тольми чи син
oрача). У Польщі вживається з XIV ст., також
як Барт, Барта, Бартек, Бартель, Барто, Бартоль, Бартонь, Бартош. Часто ідентифіковувалося зі старим польським виразом бартідзєй
(виробляти барці).
Пестливі форми: Бачко, Бартек, Бартко, Бартош,
Бартусь, Башко.
Інші форми: Бартош, Башко, Бачко.
Покровитель:
Святий Варфоломій, апостол. Постать відома
з Євангелія, у східному християнстві з IX ст.
ідентифікували з Натанаелем. У Новому Заповіті
про нього з′являються нечисленні спогади.
Напевно був міссіонером в Малій Азії, Індії
та Вірменії, де мученицьки помер,- живцем
з нього була знята шкіра, а, далі розп′ятий та
порізаний. Покровитель різників, могильників
та палітурників (згадується 24 серпня).
BEATA
БЕАТА
(błogosławiona, szczęśliwa). Oznacza osobę, której
się szczęści, dobrze wiedzie lub która jest bogata.
W Polsce używane od XIV wieku w formach Beata, Biata, Biechna, Biejata, Biejatka, Bieta, Bietka.
Zdrobnienia: Acia, Beacia, Beatka, Becia, Biechna,
Bieta, Beta, Betka.
Forma męska: Beat, Beatus.
Patronka:
Św. Beata, pochodziła z Afryki, gdzie poniosła
męczeńską śmierć za wiarę. (Wspomnienie 8 marca).
Św. Beata, męczennica z Sens. Poniosła śmierć w
Galii, wraz z kilkoma młodymi chrześcijaninami.
(Wspomnienie 6 września).
Św. Beata z Sens (III w.).
(благославенна, щаслива). Означає особистість,
яку супроводжує вдача, або яка є багатою.
У Польщі використовується з XIV ст. у формах
Беата, Бята, Бєхна, Бєята, Бєятка, Бєта, Бєтка.
Пестливі форми: Аця, Беаця, Беатка, Беця, Бехна,
Бєта, Бета, Бетка
Чоловіча форма: Беат, Беатусь.
Покровительниця:
Свята Беата, походила з Африки, де мученицьки
померла за віру ( згадується 8 березня).
Свята Беата мучениця з Сенс. Померла в Галлії
разом з кількома молодими християнами
(згадується 6 вересня).
Свята Беата із Сенс (ІІІ ст).
Pochodzenia łacińskiego, od słowa beata Латинського походження, від слова беата
Źródło
marzec-kwiecień 2008
Lekcja polskiego
MUZYKA W NASZYM
ŻYCIU
Klarnet,
flet,
gitara,
zespół,
zespół ludowy,
chór,
filharmonia,
członek orkiestry,
dyrygent,
dyrygować,
pałeczka dyrygencka,
pulpit dyrygencki,
akompaniament,
aranżować,
improwizować,
występować,
koncertować,
zapisać, nagrać
głos,
fałszować,
grać na fortepianie,
skrzypcach,
grać z nut, ze słuchu,
dźwięk,
nuta,
pięciolinia,
klucz,
festiwal muzyczny,
koncert estradowy,
koncert fortepianowy,
koncert na kwartet
smyczkowy,
koncert A-dur,
bas,
tenor,
alt,
sopran,
major, dur,
minor, moll,
gama,
muzyk,
muzyka jazzowa, taneczna
muzyka
klasyczna,
współczesna,
muzyka
poważna,
lekka,
muzyka symfoniczna,
kameralna,
muzykalny człowiek,
odczuwać, odbierać,
przyswajać,
orkiestra pod kierownictwem (batutą),
orkiestra smyczkowa,
dęta,
partia,
pieśń, piosenka,
przy fortepianie,
refren,
scherzo,
skrzypce,
skrzypek, pianista,
słuchać muzyki, koncertu,
solistka,
sonata,
śpiewać,
śpiewak (-czka),
symfonia,
tradycja muzyczna,
trębacz,
twórczość muzyczna,
tworzyć muzykę,
utwór na fortepian z
orkiestrą,
utwór symfoniczny,
utwór, dzieło,
uwertura,
w tonacji minorowej,
w towarzyszeniu
orkiestry.
Кларнет,
флейта,
гітара,
група,
народний ансамбль,
хор,
філармонія,
оркестрант,
диригент,
диригувати,
диригентська паличка,
диригентський пульт,
акомпанемент,
аранжувати,
імпровізувати,
виступати,
концертувати,
записати,
голос,
фальшивити,
грати на фортепіано,
скрипці,
грати з нот, на слух,
звук,
нота,
нотний стан,
ключ,
музичний фестиваль,
естрадний концерт,
фортепіанний концерт,
концерт для смичкового квартету,
концерт ля-мажор,
бас,
тенор,
альт,
сопрано,
мажор,
мінор,
гама,
музикант,
джазова музика,
танцювальна,
класична музика,
сучасна,
cерйозна музика,
легка,
симфонічна музика,
камерна,
музикальна людина,
відчувати, сприймати,
засвоювати,
оркестр під
керівництвом,
струнний оркестр,
духовий,
партія,
пісня, пісенька,
за фортепіано,
рефрен (приспів),
скерцо,
скрипка,
скрипач, піаніст,
слухати музику,
концерт,
солістка,
соната,
співати,
співак, співачка,
симфонія,
музична традиція,
трубач,
музична творчість,
творити музику,
твір для фортепіано з
оркестром,
симфонічний твір,
твір,
увертюра,
у мінорі,
у супрводі
оркестру.
МУЗИКА В НАШОМУ
ЖИТТІ
Przyczytaj podane dialogi.
Dialog 1. Agnieszka, Robert, i Damian
wracają z filharmonii. Rozmawiają o
koncercie
Agmieszka: No i co podobał ci się koncert?
Damian: Raczej tak. To dobra ale trudna kompozycja.
Agnieszka: Mnie się bardzo podobał.
Uwielbiam Pendereckiego.
Robert: Mnie też. Ale ja to znałem
Damian: Ja nie znałem dotąd muzyki
Pendereckiego. Myślę, że ciekawa jest
ta muzyka. Mówi o Polsce, o historii...
Robert: Właśnie.
Agniezska: Słuchajcie, jedziemy na
kawę do mnie?
Damian: Dziękuję bardzo, jest już
późno...
Agnieszka: No nie, Damian, proszę mi
nie odmawiać.
Robert: Przecież jest piątek, nie musisz
się śpieszyć.
Agnieszka: Jedziemy, to blisko. U mnie
skończymy rozmowę o koncercie.
Dialog 2.
- Mam propozycję dla Państwa na
dzisiejszy wieczór. W sali koncertowej,
o dziewiętnastej, będą występować
znani śpiewacy polskie. Czy mają
Państwo ochotę zobaczyć występy?
- Owszem, czemu nie?- Z przyjemnością
pójdziemy. - No, ja nie mam nic przeciwko
- Hm, wiesz...nie bardzo mam ochotę...Ja właściwie nie lubię takich imprez.
Przeczytaj tekst.
Lubię dobrą muzykę. Wydaje
mi się że ludzie też nie mogą bez
niej żyć. Pierwsze co robię z rana
– to włączam magnetofon. Możemy
słuchać muzyki wszędzie: na ulicy, w
sklepach, w telewizorze i radiu, w samochodach, ogrodach – czyli prawie
wszędzie. Myślę że nie ma znaczenia
jaką muzyką się zachwycasz: rokiem,
popem, muzyką klasyczną, jazzem.
Większości ludzi podoba się muzyka.
Kupują kasety, płyty kompaktowe,
chodzą na koncerty, uczęszczają do filharmonii i teatrów operowych.
Bardzo lubię słuchać muzyki,
bo przekazuje mój nastrój i emocję.
Często, kiedy jest mi smutnie, włączam
swoje ulubione wesołe piosenki i czuję
się o wiele lepiej.
Czas od czasu chodzę do
sali koncertowych, kiedy występują
moje ulubione zespoły i wykonawcy. Podoba mi się oglądać programy
muzyczne w telewizji. Podoba mi się
też dowiadywać się co raz więcej informacji o znanych i utalentowanych
zespołach i wykonawcach, które mi się
podobają.
Niektórzy
uczęszczają do
szkółek muzycznych. Grają na rozmaitych
instrumentach muzycznych, śpiewają w chórach, próbują
komponować swoją muzykę.
11
Polska-Ukraina EURO-2012
PREZYDENCI LWOWA I WARSZAWY
BĘDĄ KOORDYNATORAMI
DS. ZORGANIZOWANIA
EURO-2012
22
kwietnia
odbyło się posiedzenie
Rady Koordynacyjnej
ds.
zorganizowania
i
przeprowadzenia
części finałowej Mistrzostw Europy w piłce
nożnej w 2012 roku.
Przewodniczył
posiedzeniu
Prezydent
Ukrainy Wiktor Juszczenko.
Pod czas posiedzenia podpisana
została Deklaracja o zwołaniu Rady ds. zorganizowania i przeprowadzenia piłkarskich
mistrzostw Euro-2012. Swój podpis pod
Deklaracją złożyło 12 przedstawicieli władz
miast, które będą gospodarzami Euro2012. Zadaniem Rady będzie koordynowanie działań miast Ukrainy i Polski pod
czas przygotowań do Euro-2012, wymiana
doświadczeniami, wzajemne wspieranie się
oraz wspólna reprezentacja interesów miast
w relacjach z centralnymi organami władzy
i UEFA. Zadeklarowano było także, że
Rada będzie powoływać przewodniczących
(po jednym od strony polskiej i ukraińskiej
zgodnie z alfabetem łacińskim) na każdym
kolejnym posiedzeniu Rady. Strony także
uzgodniły, że na przewodniczących Rady
Miast, którzy wspólnie będą rządzić w roku
2008, powołują się Prezydenci miast Lwowa
i Warszawy.
Oprócz tego na posiedzeniu podpisane
zostało Memorandum pomiędzy Spółką
Akcyjną Typu Otwartego (WAT) „Ukreksimbank”, Lwowską Obwodową Administracją
Państwową (LODA) a Lwowską Radą
Miejską dotyczące wspólnych działań pod
czas zorganizowania i przeprowadzenia na
Ukrainie meczu finałowego Mistrzostw Europy w 2012 roku.
Przypominamy również, że we
Lwowie odbyło się zgromadzenie ustawodawcze przedstawicieli władz miast
Ukrainy i Polski, które będą gospodarzami
Euro-2012.
Wynikiem zgromadzenia było podpisanie Deklaracji o wspólnych działaniach
w kierunku realizacji projektu budownictwa
eurokolei Polska-Ukraina. Deklaracja przewiduje wsparcie idei realizacji ukraińskopolskiego projektu budownictwa kolei
UIC (o 1435 mm szerokości) na odcinku
Przemyśl-Lwów w ramach pan-europejskiego korytarza transportowego (DreznoKraków-Lwów).
Oprócz tego uczestnicy zgromadzenia uzgodnili, że podpiszą Deklarację o
zwołaniu Rady Ukrainy ds. zorganizowania
Euro-2012.
Odpowiedz na pytania
1. Czy lubisz muzykę?
2. Jaką muzykę lubisz?
3. Jak myślisz jak wiele ludzi lubią
muzykę?
4. Czy pomaga ci muzyka w życiu?
5. Jaki masz ulubiony utwór muzyczny?
6. Kto jest twoim ulubionym
wykonawcą?
7. Jakie znaczenie ma w życiu człowieka
muzyka klasyczna?
8. Kiedy byłeś ostatnio na koncercie
muzyki kameralnej ? Twoje wrażenia o Źródło http://www.swiatsportu.pl
koncercie.
Dla dzieci
A już wiosna...
Wiosna to pora roku, która rozpoczyna się w momen-
cie równonocy wiosennej, czyli
wtedy, kiedy długość dnia równa
się długości nocy. Zrównanie nocy
i dnia następuje 21 marca.
To ulubiony dzień wszystkich uczniów ;))
Wiosna rozpoczyna się
jednak tylko na północnej półkuli
Ziemi. W tym samym czasie na
półkuli południowej trwa jesień.
Święto
wiosny
dawniej obchodzono w kwietniu.
Na
wschodzie
Polski
(i u południowych sąsiadów) właśnie dzień świętego Jerzego 23 kwietnia - obchodzono jako święto wiosny.
Według legendy o świętym Jerzym w kraju syryjsko-fenickim
mieszkał straszny smok, który zabijał ludzi oddechem. Mieszkańcy
kraju musieli codziennie oddawać smokowi kilka dziewcząt i chłopców
na pożarcie. Wreszcie przyszła pora na oddanie smokowi ukochanej
córki króla. Wielcy rycerze przybywali, by pokonać smoka, ale bezskutecznie. Dopiero święty Jerzy jednym uderzeniem kopii uśmiercił
smoka. A ponieważ dokonał tego, czego nie udało się innym wielkim
rycerzom, uznano go za patrona rycerzy. Jego kult już od V wieku
zaczęto wiązać z 23 kwietnia.
23 kwietnia w niektórych częściach Polski rozwiązywano
snopy w stodołach, ponieważ wierzono, że z nierozwiązanych snopów
nie urodzi się zboże.
23 kwietnia to także tradycyjny termin pierwszego wiosennego wypasu bydła. Tego dnia imano się wszelkich sposobów, by
zapewnić sobie powodzenie w hodowli przez cały rok i spowodować,
by krowy dawały więcej mleka.
Co prawda do 23 kwietnia jeszcze miesiąc, a zima tak
naprawdę jeszcze nie ustąpiła, to już teraz można cieszyć się widokiem bocianów, żurawi, skowronków, przebiśniegów i krokusów - czyli
wszystkiego co w przyrodzie zwiastuje początek wiosny.
Prawdę mówią stare ludowe przysłowia: “W marcu jak w garncu” (czyli wszystkiego po trochu) albo “Kwiecień-plecień, bo przeplata trochę zimy, trochę lata”.
Wielkanoc
nazywana
jest Świętami Zmartwychwstania
Pańskiego. Chrześcijanie obchodzą ją
na pamiątkę zmartwychwstania Chrystusa, który pokonał śmierć i powrócił
do żyjących. Wierzą, że ofiarował on
swoje życie, żeby odkupić ludzkie
winy.
Typowym zwierzęciem ofiarnym przez wiele tysięcy lat był baranek. Po zmartwychwstaniu Chrystusa to miłe zwierzę zostało symbolem Jego ofiary.
W czasach, kiedy nie wiedziano jeszcze, że żywność można
zamrażać, co roku na wiosnę biedniejszym ludziom brakowało jedzenia.
Plonów jeszcze nie było, a zapasów, które zgromadzono jesienią, często
wiosną już brakowało. Całe szczęście, że kury niosły jajka! Pozwalało to
jakoś przetrwać nieprzyjemny okres. Z czasem zaczęto jaja święcić, jako
symbol rodzącego się życia.
Już od początku Wielkiego Postu gospodynie malowały i wyklejały
pisanki oraz kraszanki - niezbędny element Świąt Wielkanocy. Jajko zdobiono, spożywano. Miało ono wielkie znaczenie - jajko z wielkanocnego stołu pastuch wynosił na pole, kiedy po raz pierwszy wypędzał
bydło po zimie. Skorupki z jajek świątecznych gospodyni wynosiła i
zakopywała w polu. W Polsce wschodniej był zwyczaj przerzucania
jaja nad dachem domu - “na szczęście” (pierwszej niedzieli po Wielkanocy, po zachodzie słońca).
Zające rozmnażają się często
i mają sporo potomstwa, dlatego były
uważane za symbol płodności, dostatku. Około XIX wieku zaczęto wiązać
to zwierzę z Wielkanocą. Wierzono,
że to zając przynosi świąteczne jajka.
W Polsce zająca zaakceptowano dopiero w XX wieku. Dzisiaj uważa się, że
przynosi on dzieciom prezenty.
Źródło –
PISMO KULTURALNO-OŚWIATOWE
PRIMA APRILIS!!!
Pierwszy kwietnia to Prima
Eprilis-dzieńwzajemnegożartobliwego
oszukiwania się, “wyprowadzania w
pole” przy pomocy nieprawdziwych,
nierzadko niepokojących żartów.
W Polsce prima aprilis odnotowano w XVI w. i już wtedy uważany był za dawny obyczaj. Pochodzenie jego nie jest znane,
choć uważano, że stanowi pozostałość
rzymskiego święta obchodzonego na początku kwietnia ku czci bogini
urodzaju Cerery.
Stary jest zwyczaj umieszczania w prasie artykułów o nieprawdziwych (najczęściej śmiesznych) wydarzeniach. Idealny żart primaaprilisowy spotyka się z odzewem czytelników, którzy przyjmują
informacje jako prawdziwą. Sporo zamieszania narobią, np. artykuł
Daniela Passenta w tygodniku
“Polityka” (1978 r), w którym autor
informował o założeniu w Warszawie restauracji dla psów i kłopotów
z tym związanych.
1 kwietnia kawały innym robią
chyba wszyscy i nie wypada tego
dnia obrażać się - ani nauczycielom,
ani rodzicom.
Żartując, należy jednak pamiętać, żeby kogoś nie urazić. Dobry żart polega bowiem na tym, że bawią się wszyscy - i ten, kto nabiera i ten, kto
pada ofiarą żartownisia.
A oto kilka primaaprilisowych żartów do wykorzystania 1 kwietnia:
• wstań wcześnie rano i przesuń wskazówki zegarów. Bezpiecznie jest przesunąć je do przodu
- lepiej bowiem, żeby domownicy wyszli do pracy i szkoły
wcześniej, niż mieliby się spóźnić.
• Wyślij kolegom SMS-a “Nie
zapłacono rachunku”, albo
“Wystawiliśmy fakturę za usługi
telefoniczne w wysokości...”,
albo “Twoja książka telefoniczna została skasowana. Przepraszamy. Operator sieci” W szkole powieś
ogłoszenie informujące o zapisach w pokoju nauczycielskim na olimpiadę
matematyczną z informacją, że sam udział - niezależnie od wyników zwalnia z testów kompetencyjnych!
Takich dowcipów możesz robić tego dnia mnóstwo - wystarczy
trochę pogłówkować.
Niemiłym natomiast “żartem” primaaprilisowym jest - jak podaje
PC World Komputer - W97M.Nori.A, czyli wirus, który uaktywnia się
1 dnia kwietnia każdego roku - może wtedy skasować wszystkie pliki
znalezione na dyskach lokalnych.
Radosnym
symbolem
zbliżających się świąt Wielkiej Nocy jest Niedziela Palmowa. Tego dnia w kościołach
święcone są palmy na pamiątkę
liści palmowych, którymi witano Chrystusa wjeżdżającego
do Jerozolimy. Stary zwyczaj
każe zachować palmę w domu.
Wielką Niedzielę rozpoczyna msza rezurekcyjna,
która kończy post. W dawnej Polsce, kiedy postu ściśle
przestrzegano, w domach bogatych ludzi śniadanie wielkanocne zmieniało się w ucztę, która ciągnęła się cały
dzień.
Drugim dniem świat jest “lany poniedziałek”. Nie
wiadomo dokładnie skąd wziął się zwyczaj dyngusa. Wierzono jednak, że oblana osoba będzie miała szczęście, a
oblana dziewczyna wyjdzie za mąż. W niektórych rejonach Polski jest zwyczaj smagania się tego dnia witkami
wierzby. W innych kawalerowie tego dnia obnoszą po wsi
koguta. To stary zwyczaj sięgający czasów pogańskich.
Wierzono, że kogut, którego pianie miało płoszyć złe
duchy - ochroni domy przed nimi.
POLSKO-UKRAIŃSKIEGO STOWARZYSZENIA KULTURALNEGO W MARIUPOLU
Zespół redakcyjny: Andrzej Iwaszko (redaktor naczelny), Igor Hryhorowycz, Helena Jegorowa.
Adres redakcji: Mariupol 87525, Apatowa 138, pokój 5 – e-mail: [email protected]
Redakcja pracuje na zasadach społecznych
Nakład 500 egzemplarzy
http://pusk.w.interia.pl
Numer ukazał się dzięki wsparciu finansowemu Senatu RP oraz Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”
Газета „Źródło” зареєстрована в Головному управлінні юстиції в Донецькій області
12 липня 2007 року Свідоцтво про реєстрацію № 2530-157 Р Серія: ДЦ
Redakcja nie zwraca nadeslanych maszynopisów i zastrzega sobie prawo
dokonania zmian formalnych oraz skrótów w tekście