Perswazyjne wykorzystanie metafory w wystąpieniach publicznych

Perswazyjne wykorzystanie metafory w wystąpieniach publicznych
Artur Curyło
Kraków
Referat przedstawia kilkadziesiąt przykładów perswazyjnego wykorzystania metafory w
wystąpieniach publicznych polityków polskich (w przedziale czasowym od 2005 roku do
bieżącego). Są wśród nich przenośnie, metonimie, porównania i związki frazeologiczne –
użyte zgodnie z tradycją językową lub świadomie przetworzone przez nadawców. Wśród
analizowanych przykładów są też pojedyncze słowa-etykiety, które w kontekście politycznospołecznym uzyskały znaczenie niedosłowne. Przytoczone i analizowane przykłady służą
zazwyczaj kreowaniu negatywnego wizerunku przeciwników politycznych lub krytycznemu
diagnozowaniu ich działań.
Równolegle referat zawiera próbę objaśnienia teoretycznego, dlaczego metafory mają dużą
moc perswazyjną. Wykazuje, że perswazyjna moc metaforyki nie musi przekładać się na
prawdziwość i precyzję wypowiedzi. Użycie metaforyki często służy manipulacjom
tematycznym, w czym duży udział ma nieweryfikowalność tego środka retorycznego. Referat
podejmuje też próbę wskazania, w jaki sposób można skutecznie neutralizować
manipulacyjne użycie metaforyki.
_______________
Wybrane pozycje bibliograficzne:
[1] G. Beck, Zakazana retoryka, Gliwice 2007
[2] T. Dobrzyńska, Mówiąc przenośnie... Studia o metaforze, Warszawa 1994
[3] Anna Ginter, Kampania wyborcza to wojna : o metaforach w tekstach prasowych w czasie kampanii
wyborczej 2005, (w : ) Język a komunikacja 17, Język polski XXI wieku : analizy, oceny, perspektywy,
s.361-370
[4] Olaf Jakel, Metafory w abstrakcyjnych domenach dyskursu, przełożyli : M.Banaś, B.Drąg, Kraków 2003
[5] H. Lemmermann, Komunikacja werbalna. Szkoła retoryki, Wrocław 1999
[6] P. Lewiński: Teoretyczne podstawy perswazji (w : ) Retoryka reklamy, Wrocław 1999, s.43-61
[7] J.Maciuszek, Metafora jako forma komunikacji perswazyjnej, (w : ) Sztuka perswazji. Socjologiczne,
psychologiczne i lingwistyczne aspekty komunikowania perswazyjnego, pod red. R.Garpiela i
K.Leszczyńskiej, Kraków 2004, s. 115 – 130
[8] M. Peisert, Leksyka wartościująca w konfliktowych strategiach komunikacyjnych, (w: ) Język a Kultura,
t.17,
[9] Życzliwość i agresja w języku i kulturze, Wrocław 2005, s.289
[10] M. Rutkowski, Nazwy własne w strukturze metafory i metonimii, Olsztyn 2007