Popularyzatorski opis rezultatów projektu Problematyka podziału

Nr wniosku: 223882, nr raportu: 15293. Kierownik (z rap.): prof. dr hab. Grzegorz Witold Kołodko
Popularyzatorski opis rezultatów projektu
Problematyka podziału dochodu ostatnio wyraźnie zyskuje na zainteresowaniu ekonomistów,
czego dowodem jest chociażby ogromna popularność książki T. Piketty, w której wskazuje on, że
immanentną cechą gospodarki kapitalistycznej jest postępująca koncentracja dochodu i majątku. Jest
także coraz więcej dowodów na to, że strukturalną przyczyną kryzysu finansowego, który wybuchł w
2008 roku są głębokie zmiany w podziale dochodu narodowego, które obserwujemy w większości
gospodarek świata w ostatnich 30 latach.
O ile jeszcze kilka lat temu główny nacisk był kładziony na konieczność przyspieszania tempa
wzrostu PKB, bo to miał być najlepszy instrument na walkę z biedą i wykluczeniem, to ostatnio coraz
więcej uwagi poświęca problemowi równowagi społecznej.
Przed krajami na niskim i średnim poziomie rozwoju stoi szereg wyzwań. Najważniejsze z nim
to podniesienie poziomu życia ludności, co może mieć miejsce tylko na skutek długookresowego,
stabilnego wzrostu gospodarczego. Doświadczenia historyczne wskazują, że tzw. renta zapóźnienia nie
jest powszechnie obowiązującym prawem ekonomicznym, tj. niski poziom rozwoju wcale nie
gwarantuje samoczynnego uruchomienia procesów, które trwale podnoszą tempo wzrostu. O ile samo
utrzymanie szybkiego tempa ogólnego poziomu wzrost wcale nie jest łatwe, to tym trudniejsze jest
przełożenie dynamiki PKB na powszechną poprawę jakości życia.
Postępująca liberalizacja przepływów towarów i kapitału sprawia, że rosnące tempo przyrostu
produkcji wiąże się z rosnącymi nierównościami dochodowymi, co sprawia, że z owoców wzrostu
korzysta stosunkowo niewielka grupa uprzywilejowanych, którzy mają dostęp do ograniczonych
zasobów, takich jak edukacja czy kontakty biznesowe. Troska o spójność społeczną musi mieć
szczególne miejsce w polityce prowadzonej w krajach rozwijających się, bo tego typu gospodarki są
strukturalnie narażone na duże nierówności w podziale dochodu co wynika z zaszłości historycznych i
kształtu obecnego modelu funkcjonowania gospodarki światowej.
Warto przede wszystkim pamiętać, że pomimo bieżąca faza globalizacji znacznie osłabia
skuteczność instrumentów państwa jakimi są system podatkowy czy aktywna polityka rynku pracy, to
wciąż w dużej mierze podział dochodu w danej gospodarce jest pochodną wyborów w zakresie modelu
polityki gospodarczej i są dowody wskazujące, że można łączyć wysoką dynamikę wzrostu z dbałością
o spójność społeczną.