Język polski na tle języków europejski

Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Filologiczny
Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich
str. 1
Kierunek i poziom studiów: Międzynarodowe studia polskie II
stopnia
Sylabus modułu: Język polski na tle języków europejskich
Kod modułu: 02-MSP2OS-13-KJPJE
1. Informacje ogólne
koordynator
modułu/wariantu
prof. dr hab. Jolanta Tambor: [email protected];
[email protected]
rok akademicki
semestr
forma studiów
sposób ustalania oceny
końcowej modułu
informacje dodatkowe
2014/2015
Letni (II)
Stacjonarne II stopnia
Ocena końcowa modułu to średnia z ocen z zaliczenia konwersatorium i
egzaminu
5 ECTS
2 a Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta
nazwa
wykład
prowadzący
grupa(-y)
treści zajęć
kod
KJPJE _fs_1
prof. dr hab. Jolanta Tambor
metody
Jak w opisie modułu
Język jako system znaków – poziomy, podsystemy języka: fonologiczny,
morfologiczny, leksykalny, semantyczny.
Podziały języków świata: typologiczne, historyczne. Rodziny języków, ligi językowe.
Języki pozycyjne, fleksyjne, aglutynacyjne.
Języki występujące współcześnie w Europie – podstawowe. Rodziny języków
indoeuropejskich, europejskie języki ugrofińskie.
Historyczne korzenie języków indoeuropejskich. Język praindoeuropejski i prajęzyki
rodzin językowych (ze szczególnym uwzględnieniem prasłowiańskiego) – opis
podstawowych metod i zjawisk rekonstrukcji historycznych.
Rodzina języków słowiańskich – wewnętrzny podział na języki zachodnio-, wschodnioi
południowosłowiańskie.
Podobieństwa
i
różnice
gramatyczne
i leksykalne. Języki żywe i martwe. Języki narodowe, etniczne, regionalne – oficjalne
państwowe i nieposiadające takiego statusu.
Systemy fonologiczne języków europejskich – podobieństwa i różnice. Systemy
morfologiczne i składniowe języków europejskich – podobieństwa i różnice.
Uczenie się i certyfikacja języków europejskich – podstawowe informacje
o wymaganiach i opisach poziomów językowych (ESOKJ). Transfer pozytywny
i negatywny. Status języków europejskich – unijnych i pozaunijnych.
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Filologiczny
Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich
prowadzenia
zajęć
liczba godzin
dydaktycznych
(kontaktowych)
liczba godzin
pracy własnej
studenta
opis pracy
własnej
studenta
organizacja
zajęć
literatura
obowiązkowa
str. 2
15
45
Student powinien zapoznać się z tekstami (podręcznikami, artykułami) oraz stronami
internetowymi wskazanymi przez wykładowcę zarówno na początku semestru, jak
i w trakcie konkretnych wykładów.
Zgodnie z harmonogramem.
Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, Warszawa 1997.
Majewicz A.T., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.
Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1976.
literatura
uzupełniająca
Damm K., Mikusińska A., red., Ludy i języki świata, Warszawa 2000.
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka
polskiego, Warszawa (wydanie dowolne).
Meiser G., Indoueropejska wspólnota językowa – praindoeuropejskie korzenie,
„Postscriptum” 1996, z. 17.
Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007.
adres strony
www zajęć
informacje
dodatkowe
_____________________
_____________________
3a Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu
nazwa
kod
Egzamin testowy
KJPJE _w_3
kod(-y) zajęć
KJPJE _fs_1
osoba(-y)
prof. dr hab. Jolanta Tambor
przeprowadzająca(e) weryfikację
grupa(-y)
-------------------------------wymagania
1) Znajomość rodzin języków europejskich – ich skład, udział języków żywych
merytoryczne
i martwych, podobieństwa i różnice między językami z tej samej rodziny
oraz między rodzinami.
2) Historia i rozwój języków słowiańskich. Język prasłowiański. Rozwój języka
polskiego i jego miejsce wśród języków słowiańskich. Podstawowe wspólne
i różniące cechy fonetyczne i fleksyjne języków słowiańskich.
3) Języki europejskie – ich status i podstawowe różnice między nimi w ramach
Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego.
kryteria oceny
Test egzaminacyjny zawiera pytania zamknięte dotyczące podziału rodzin
językowych
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Filologiczny
Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich
str. 3
i podstawowych cech języków z tych rodzin. Uzupełnieniem testu jest prezentacja
wybranego języka. Warunkiem zaliczenia jest wykonanie prezentacji i poprawna
odpowiedź na minimum 50% pytań.
Pisemny test z pytaniami zamkniętymi i krótka pisemna prezentacja.
_____________________________
proces weryfikacji
informacje
dodatkowe
2 b Opis zajęć dydaktycznych i pracy studenta
nazwa
kod
konwersatorium
KJPJE _fs_2
prowadzący
dr Marcin Maciołek
[email protected]
grupa(-y)
treści zajęć
Cechy definicyjne języka naturalnego. Hierarchiczna budowa systemu językowego:
podsystemy języka (fonologiczny, morfologiczny, składniowy oraz semantyczny) i ich
jednostki (fonem/głoska, morfem/morf, człon/składnik syntaktyczny, sem).
Klasyfikacja typologiczna języków. Ogólne założenia typologii. Rodzaje uniwersaliów
językowych. Typologia fonologiczna (języki samogłoskowe i spółgłoskowe;
prozodyczne i nieprozodyczne), morfologiczna i syntaktyczna (syntetyczność
a analityczność; języki izolujące, fleksyjne i pozycyjne, alternacyjne i aglutynacyjne).
Podział języków ze względu na szyk składników zdania. Ograniczenia szyku wyrazów w
języku polskim.
Historyczna klasyfikacja języków: pojęcie pokrewieństwa języków i rodziny językowej.
Klasyfikacja geograficzna: podstawy podziału grup języków na ligi i cykle językowe;
liga bałkańska.
Rodzina języków indoeuropejskich: języki italskie, romańskie, celtyckie
w starożytności i obecnie, germańskie, bałtyckie, słowiańskie, języki indyjskie,
starożytne i współczesne języki irańskie. Języki ugrofińskie w Europie. Palatalizacja
praindoeuropejska i jej rezultaty – podział języków na satemowe i kentumowe.
Współczesne języki indoeuropejskie i ich zasięg. Języki międzynarodowe (funkcje
języków: angielskiego, hiszpańskiego, francuskiego, rosyjskiego).
Genetyczne i typologiczne podziały obszaru słowiańskiego. Język polski wśród języków
słowiańskich – cechy swoiste polszczyzny (przegłosy, paroksytoneza, tzw. nosówki).
Język prasłowiański – praprzodek języków słowiańskich. Podobieństwa
i różnice gramatyczno-leksykalne pomiędzy językami słowiańskimi.
Języki narodowe, etniczne, regionalne – oficjalne państwowe i nieposiadające takiego
statusu. Casus języka kaszubskiego. Wewnętrzne zróżnicowanie języka polskiego.
Etnolekt śląski – język regionalny czy dialekt? Mniejszości narodowe w Polsce i ich
języki. Języki żywe i martwe (język staro-cerkiewno-słowiański, połabski, łemkowski,
gocki, łacina – język martwy, a wciąż żywy).
Europejski System Opisu Kształcenia Językowego. Certyfikacja językowa.
metody
prowadzenia
zajęć
liczba godzin
dydaktycznych
(kontaktowych)
Jak w opisie modułu
30
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Filologiczny
Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich
liczba godzin
pracy własnej
studenta
opis pracy
własnej
studenta
organizacja
zajęć
literatura
obowiązkowa
literatura
uzupełniająca
adres strony
www zajęć
informacje
dodatkowe
str. 4
60
Wnikliwa lektura tekstów naukowych wskazanych przez prowadzącego; sporządzanie
notatek z lektury przeczytanych artykułów i książek; odrabianie prac domowych.
Zgodnie z harmonogramem
Bednarczuk L., red., Języki indoeuropejskie, t. 1–2, Warszawa 1986 (fragmenty).
Krygier‐Łączkowska A., Europejczycy, Słowianie, Polacy. Na czym polega pokrewieństwo językowe? (propozycja rozdziału podręcznika do nauczania treści historycznojęzykowych na studiach I stopnia), „Kwartalnik Językoznawczy 2011, nr 1.
Meiser G., Indoueropejska wspólnota językowa – praindoeuropejskie korzenie,
„Postscriptum” 1996, z. 17.
Majewicz A.T., Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa 1989.
Milewski T., Językoznawstwo, Warszawa 1976.
Dalewska-Greń H., Języki słowiańskie, Warszawa 1997.
Stefański W., Wprowadzenie do językoznawstwa historyczno-porównawczego, Toruń
2001.
Weinsberg A., Językoznawstwo ogólne, Warszawa 1983.
Austin P.K., red., Tysiąc języków: żywe, zagrożone, wymarłe, Olszanica 2009.
Damm K., Mikusińska A., red., Ludy i języki świata, Warszawa 2000.
Grzegorczykowa R., Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
Krążyńska Z., Słoboda A., Jak można sobie wyobrazić (czy można sobie wyobrazić)
wykształcanie się fleksji w językach indoeuropejskich, „Kwartalnik Językoznawczy”
2009, nr 1.
Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka
polskiego, Warszawa (wydanie dowolne).
Obyczaje, języki, ludy świata. Encyklopedia PWN, Warszawa 2007.
Strazny P., red., Encyclopedia of linguistics, t. 1–2, New York 2005.
Weinsberg A., Gramatyka porównawcza języków indoeuropejskich, Warszawa 1986.
______________________
______________________
3. Opis sposobów weryfikacji efektów kształcenia modułu
nazwa
prace domowe
sprawdziany
kod(-y) zajęć
osoba(-y)
przeprowadzająca(e) weryfikację
grupa(-y)
wymagania
merytoryczne
kod
KJPJE_w_1
KJPJE_w_2
KJPJE _fs_2
dr Marcin Maciołek
______________________
Znajomość: 1) podziału języków wynikającego z typologii fonologicznej, morfosyntaktycznej i semantycznej; 2) miejsca, jakie zajmuje polszczyzna wśród innych
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Wydział Filologiczny
Katedra Międzynarodowych Studiów Polskich
kryteria oceny
proces weryfikacji
informacje
dodatkowe
str. 5
języków słowiańskich i indoeuropejskich; 3) genezy języków indoeuropejskich (jęz.
praindoeuropejski i prasłowiański); 4) cech strukturalnych i swoistych polszczyzny;
5) podstawowych pojęć z zakresu językoznawstwa typologicznego
aktywność na zajęciach, odrabianie prac domowych, lektura zadanych artykułów,
ocena z kolokwiów
dyskusja lekcyjna na zadany temat, dwa sprawdziany (cząstkowy i końcowy)
weryfikujące wiedzę i umiejętności nabyte podczas zajęć
_______________________