Program Profilaktyki - Publiczne Gimnazjum nr 1 w Oleśnie

Program Profilaktyki
W Publicznym Gimnazjum nr 1 im. T. Kościuszki w Oleśnie
1.WSTĘP
Program dostosowany jest do potrzeb rozwojowych uczniów oraz potrzeb środowiska.
Tworzy spójną całość z Programem Wychowawczym Szkoły. Program przewidziany jest do
realizacji w roku szkolnym 2014/2015. Opracowany program sporządzony został w oparciu o
aktualne przepisy prawa oświatowego.
1. PODSTAWA PRAWNA








Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (t.j. Dz.U. z 1997 r.
Nr 78 poz. 483 ze zm.),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie
podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego
w poszczególnych typach szkół (Dz.U. z 2009 r. Nr 4 poz. 17),
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 stycznia 2003 r.
w sprawie szczegółowych form działalności wychowawczej i zapobiegawczej wśród
dzieci i młodzieży zagrożonych uzależnieniem (Dz.U. z 2006 r. Nr 26 poz. 226),
Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U.
z 2011 r. Nr 231 poz. 1375 ze zm.),
Ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu
alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 70 poz. 472 ze zm.),
Ustawa z dnia 24 kwietnia 1997 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2012 r.
poz. 124),
Ustawa z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania
tytoniu i wyrobów tytoniowych (Dz.U. z 1996 r. Nr 10 poz. 55 ze zm.),
Program polityki prorodzinnej państwa z dnia 3 listopada 1999 r. przygotowany przez
Międzyresortowy Zespół do Spraw Opracowania Polityki Prorodzinnej Państwa.
2. Diagnoza problemów występujących w społeczności szkolnej
Diagnozę zachowań problemowych przeprowadzono na podstawie rozmów, analizy realizacji
programu wychowawczego oraz programu profilaktyki w poprzednim roku szkolnym .
Przeprowadzona analiza wykazała, że największymi problemem w szkole są:







niska kultura osobista uczniów,
trudności w uczeniu się,
palenie papierosów,
przypadki stosowania przemocy,
wagary i niska frekwencja,
brak umiejętności racjonalnego wykorzystania czasu wolnego,
niszczenie mienia szkolnego
3. Założenia programu
A. Profilaktyka, rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów
i zjawisk, określanych jako przejawy patologii życia społecznego, jako system działań
wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów
w toku wychowania, realizowana jest podczas działalności edukacyjnej szkoły, tj.
w ramach godzin wychowawczych i w postaci różnych odrębnych zajęć
profilaktyczno-edukacyjnych.
B. Tworzenie Szkolnego Programu Profilaktyki zostało poprzedzone diagnozą potrzeb
naszych uczniów, ich problemów, możliwości oraz uwarunkowań otoczenia.
C. Profilaktyka w naszej szkole powinna koncentrować się na wzmacnianiu czynników
chroniących:
a) rozwijanie zainteresowań uczniów oraz przeciwdziałanie niepowodzeniom
szkolnym (zainteresowanie nauką szkolną),
b) wspomaganie rozwoju moralnego uczniów (poszanowanie norm, wartości
i autorytetów),
c) stwarzanie uczniom możliwości przynależenia do pozytywnych grup
rówieśniczych: kół zainteresowań, zespołów sportowych, muzycznych itp.
(przynależność do pozytywnej grupy rówieśniczej),
d) wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji
wychowawczych (silna więź emocjonalna z rodzicami).
D. Działalność profilaktyczna szkoły pozostaje w ścisłym związku z działalnością
profilaktyczną w środowisku lokalnym – odgrywa ono ważną rolę w kształtowaniu
osobowości ucznia. Jest także pomocne w kształtowaniu odpowiednich postaw
moralnych i przygotowaniu wychowanków do dokonywania właściwych
i przemyślanych wyborów życiowych. Aby profilaktyka odniosła właściwy skutek,
szkoła współpracuje z następującymi instytucjami:
a) placówki kulturalno-oświatowe (ośrodek kultury, biblioteka publiczna, kino, teatr,
muzea i inne):




uczestnictwo w spektaklach teatralnych o charakterze profilaktycznym,
udział w spotkaniach poświęconych problemom zdrowotnym,
udział w konkursach organizowanych przez placówki kulturalno-oświatowe,
uczestnictwo w seansach filmowych o charakterze profilaktycznym;
b) placówki oświatowo-opiekuńcze (poradnia psychologiczno-pedagogiczna,
poradnia uzależnień, gminny/miejski ośrodek pomocy społecznej):


pomoc uczniom przejawiającym trudności w zachowaniu i nauce,
pomoc dzieciom z rodzin uzależnionych i patologicznych,


udzielanie pomocy rodzinom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej,
udział w prelekcjach organizowanych przez psychologów, pedagogów, lekarzy
specjalistów;
c) wymiar sprawiedliwości (sąd, kuratorzy, policja):


współpraca z kuratorem,
udział w zajęciach prowadzonych przez policję na temat przeciwdziałania
agresji i przestępczości.
4. Cele programu







stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły,
stworzenie warunków powstania szkoły wolnej od zagrożeń,
opracowanie bieżącego algorytmu działania dopasowanego do określonych
przypadków występowania zdarzeń przestępczych na terenie placówki,
zapobieganie poprzez odpowiednią działalność profilaktyczną takim uzależnieniom
jak: alkoholizm, narkomania, nikotynizm, lekomania; informowanie o zagrożeniach,
m.in. HIV i AIDS,
promocja zdrowego stylu życia,
kształtowanie właściwego zachowania uczniów,
utrwalenie postaw i zachowań społecznych warunkujących prawidłowy rozwój,
zmiana obiegowych przekonań na temat stosowania środków psychoaktywnych.
5. Zoperacjonalizowane cele programu/cele szczegółowe
Adresaci działań profilaktycznych zdobędą należytą wiedzę i umiejętności w trakcie realizacji
programu.
A. Uczniowie:
a) cała społeczność szkolna (według Szkolnego Programu Wychowawczego):






uczniowie nabywają praktyczne umiejętności umożliwiające samostanowienie
i obronę własnych praw, ze szczególnym uwzględnieniem asertywności,
nauczyciele integrują społeczność szkolną oraz stwarzają system wsparcia dla
młodzieży, który promowałby działania związane ze zdrowym stylem życia,
uczniowie posiadają umiejętność podejmowania i realizacji własnych
pomysłów oraz trenowania samodzielności,
uczniowie zdobywają umiejętność efektywnej komunikacji, podejmowania
decyzji oraz radzenia sobie ze stresem,
uczniowie potrafią budować pozytywny obraz własnej osoby,
uczniowie pogłębiają i wzmacniają naturalne systemy wsparcia, tj.:
koleżeństwo, przyjaźń, zaufanie i uczciwość,

uczniowie zdobywają wiedzę i nabywają umiejętności dotyczące zdrowia
fizycznego, psychicznego, społecznego i duchowego;
b) grupa podwyższonego ryzyka:




uczniowie wykształcają postawy sprzyjające podejmowaniu racjonalnych
decyzji związanych z zażywaniem alkoholu i środków odurzających,
uczniowie rozwijają takie umiejętności interpersonalne jak: chronienie siebie
w sytuacji nacisku grupowego, asertywność, otwartość, empatia, odreagowanie
napięć i budowanie udanych relacji z ludźmi,
uczniowie potrafią rozwiązywać problemy – określają różnice zdań, akceptują
różnice, poszukują rozwiązań,
uczniowie są przygotowani do radzenia sobie z trudnościami wieku
młodzieńczego;
c) grupa najwyższego ryzyka:




szkoła prowadzi autodiagnozę dzieci i młodzieży mających kontakt
z alkoholem, narkotykami, nikotyną i innymi środkami psychoaktywnymi;
ukazywanie możliwości pomocy w specjalistycznych ośrodkach, grupach
samopomocowych,
szkoła podnosi świadomość młodzieży na temat skutków używania środków
psychoaktywnych i podejmowania racjonalnych decyzji dotyczących ich
zażywania,
nauczyciele ukazują możliwości stworzenia w środowisku alternatyw dla
nadużywania alkoholu, narkotyków, a także innych destruktywnych zachowań,
uczniowie uczą się umiejętności radzenia sobie z własnymi negatywnymi
emocjami oraz z przemocą z zewnątrz.
B. Rodzice – pedagog szkolny,
i wychowawcy klas organizują spotkania ze
specjalistami, na których rodzice uczniów:





poznają motywy sięgania młodzieży po środki uzależniające,
uzyskują rzetelne informacje i zdobywają wiedzę o uzależnieniach i ich
wpływie na funkcjonowanie organizmu,
poznają możliwości rozpoznawania, czy ich dziecko zażywa środki
psychoaktywne,
poznają możliwości i miejsca pomocy dla osób uzależnionych.
są wspomagani przez wychowawców i pozostałych nauczycieli w procesie
wychowania dzieci.
C. Nauczyciele:




stanowią przykład dla uczniów,
potrafią rozpoznawać wczesne objawy uzależnienia,
poznają sposoby interwencji w sytuacjach spożywania przez uczniów alkoholu
czy zażywania narkotyków,
potrafią postępować w kontaktach z uczniami w taki sposób, aby nie wyzwalać
w nich złości, przekory i bezradności.
6. Treści programu profilaktyki ze wskazaniem adresata
A. Uczniowie (z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych ucznia oraz rodzaju grup
ryzyka):






urzeczywistnianie wartości i przestrzeganie norm społecznych,
uczenie najważniejszych umiejętności psychologicznych i społecznych, np.:
umiejętności radzenia sobie ze stresem, nawiązywania i podtrzymywania dobrych
kontaktów z ludźmi, odpierania presji otoczenia i grupy rówieśniczej,
rozwijanie umiejętności prowadzenia zdrowego trybu życia,
motywowanie do podejmowania osobistych wyborów i postanowień,
uczenie akceptowanych społecznie sposobów spędzania czasu wolnego,
przekazanie rzetelnej i adekwatnej wiedzy o konsekwencjach zachowań
ryzykownych.
B. Rodzice:




podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców (grupy wsparcia),
współudział rodziców w określaniu kierunków działań profilaktycznych,
współudział rodziców przy rozwiązywaniu konfliktów pomiędzy uczniami,
pomoc rodzicom w rozwiązywaniu problemów dziecka.
C. Nauczyciele:




prezentowanie prawidłowych wzorców zachowań przez nauczycieli (i innych
pracowników szkoły),
podnoszenie wiedzy i doskonalenie kompetencji wychowawczych nauczycieli,
rozwijanie umiejętności dobrej współpracy na linii nauczyciele–rodzice,
wyciąganie odpowiednich konsekwencji przez nauczycieli (i innych pracowników
szkoły) wobec nieprawidłowych zachowań uczniów.
7. Strategie i metody realizacji programu profilaktyki




















Pogadanka podczas lekcji,
spotkanie ze specjalistą,
prezentacja filmu pełnometrażowego, wideo,
wycieczka tematyczna,
praca w oparciu o tekst przewodni (książkę),
prezentacja teatralna i parateatralna itp.
realizacja znanych programów edukacyjnych,
krąg uczuć,
rysunki,
drama,
przedstawienia,
burza mózgów,
dyskusja,
symulacja różnych sytuacji życiowych, np.: rozwiązywanie wyimaginowanego
konfliktu,
technika uzupełniania zdań,
gry i zabawy dydaktyczne,
praca w małych grupach,
metody pedagogiki zabawy,
happeningi,
uroczystości (obrzędowość szkolna) itp.
Strategie działań alternatywnych (metody):





koła zainteresowań,
spotkania hobbystów,
wycieczki,
festyny,
zajęcia i zawody sportowe itp.
Strategie interwencyjne (metody):





interwencja w środowisku domowym ucznia prowadzona przez upoważnione
osoby lub instytucje,
interwencja w środowisku szkolnym ucznia,
interwencja w sytuacji kryzysu rozwojowego (prowadzona przez specjalistę),
pomoc psychologiczna, pedagogiczna (prowadzona przez specjalistę),
terapia specjalistyczna indywidualna, grupowa (prowadzona przez specjalistę).
8. Osoby odpowiedzialne za realizację






dyrektor/wicedyrektor szkoły,
wychowawcy klas,
nauczyciele pozostałych przedmiotów,
pedagog szkolny,
rodzice,
pielęgniarka szkolna.
9. Ewaluacja programu






ankieta ewaluacyjna skierowana do uczniów,
obserwacje,
wywiad środowiskowy,
rozmowy wychowawcze,
opinie uczniów i rodziców,
analiza dokumentów szkoły.
10. Spodziewane efekty









zmniejszenie liczby zachowań agresywnych w szkole,
utrwalenie zachowań asertywnych,
wzrost wiedzy uczniów oraz rodziców na temat uzależnień i przeciwdziałania im,
dbanie o zdrowie fizyczne i psychiczne,
umiejętność organizowania czasu wolnego,
świadome i umiejętne korzystanie z komputera, internetu, TV,
prawidłowe reakcje w sytuacji zagrożenia,
zachowanie higieny osobistej,
sukcesy uczniów w szkole.
11. Realizacja zagadnień na poszczególnych przedmiotach
Treści
1. Higiena osobista i otoczenia:
 zasady pielęgnowania skóry
 hałas
 nadmierne nasłonecznienie
2. Bezpieczeństwo i pierwsza pomoc:
 przepisy bezpieczeństwa w domu, szkole i miejscu
Przedmiot
Godziny do dyspozycji
wychowawcy, biologia
fizyka, plastyka,
edukacja dla bezpieczeństwa
Godziny do dyspozycji
wychowawcy, wych. fizyczne,

publicznym
pierwsza pomoc w najczęstszych sytuacjach
zagrożenia życia
3. Żywność i żywienie:
 skład żywności
 układanie jadłospisów, ich różnice ze względu na
stan zdrowia, wiek, rodzaj wykonywanej pracy
 higiena produkcji i przechowywania żywności
 prawa konsumenta
 reklama żywności
4. Aktywność ruchowa i umysłowa:
 aktywność fizyczna w różnych okresach życia i
stanach zdrowia
 wypoczynek bierny i czynny
 jak się uczyć, sposoby, metody efektywnego uczenia
się
 higiena pracy umysłowej i snu
 zapobieganie trudnościom w uczeniu się
 spędzanie i organizacja czasu wolnego
 osoby niepełnosprawne i ich potrzeby
edukacja dla bezpieczeństwa
g.d.d.w., technika,
matematyka, chemia
technika, j. polski,
technika
g.d.d.w.
informatyka,
edukacja dla bezpieczeństwa
biologia, g.d.d.w.
wych. fizyczne
g.d.d.w.
g.d.d.w.
g.d.d.w.
g.d.d.w., plastyka
edukacja dla bezpieczeństwa
5. Zachowania sprzyjające i zagrażające zdrowiu –
podejmowanie odpowiedzialnych wyborów, korzystanie z
pomocy służby zdrowia
wych.fizyczne, j. polski,
g.d.d.w.
edukacja dla bezpieczeństwa
6. Poczucie własnej wartości, dawanie i przyjmowanie
wsparcia, asertywność, emocje
g.d.d.w.
7. Przyczyny i skutki używania substancji
psychoaktywnych:
 nałóg tytoniowy
 alkohol
 narkotyki, dopalacze, napoje energetyzujące
 leki
g.d.d.w., biologia, wych.
fizyczne, chemia
8. Formy pomocy dla osób eksperymentujących
i uzależnionych.
Sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych
g.d.d.w.
9. Przeciwdziałanie agresji:
 kształtowanie postaw prospołecznych uczniów
 zapewnienie bezpieczeństwa w szkole
 integracja zespołów klasowych
g.d.d.w.


nauka rozwiązywania konfliktów
jak zapobiegać stresowi
10. Kultura osobista:
 propagowanie kulturalnych sposobów
komunikowania się,
 walka z wulgaryzmami
g.d.d.w., wszystkie przedmioty
11. Wagary i niska frekwencja
 procedury dotyczące obowiązku szkolnego
 konsekwencje opuszczania zajęć
 sukces szkolny
g.d.d.w., wszystkie przedmioty
12. Ważniejsze programy, projekty i akcje o charakterze profilaktycznym
Lp.
Temat zadanie
Cel
1
Warsztaty
-poznanie siebie i kolegów
adaptacyjno- - budzenie zaufania do siebie i grupy
integracyjne - akceptacja siebie i innych
- doskonalenie umiejętności
nawiązywania i utrzymywania
kontaktów z rówieśnikami i innymi
ludźmi
- wdrażanie do współpracy,
- kształtowanie klasy jako grupy
partnerskiej mającej świadomość
wspólnoty zadań, równych praw i
obowiązków
2
„TAK czy
NIE"
-
-
-
Dostarczenie wiedzy na temat
uzależnień oraz wpływu alkoholu
i narkotyków na zdrowie i życie
ludzi ze szczególnym
uwzględnieniem dzieci i
młodzieży,
Kształtowanie postaw
sprzyjających podejmowaniu
racjonalnych decyzji związanych
z zażywaniem alkoholu i
środków odurzających przez
innych,
Nabycie praktycznych
umiejętności obrony własnych
praw ze szczególnym
uwzględnieniem asertywnego
mówienia „nie”.
Sposób realizacji
termin
Cykl 2 warsztatów
prowadzonych przez pedagoga
szkolnego
Klasy pierwsze z
wychowawcą
Wrzesień, październik
Warsztaty z profilaktyki
uzależnień – 3 godziny
prowadzone przez pedagoga
Klasy drugie
Luty, marzec
3
Dzień bez
papierosa
-
-
4
„Odpowiedz
ialność
prawna
nieletnich”
-
-
5
„Poznaj
siebie i
swoje
skłonności
zawodowe”
-
11
Filmy o
tematyce
profilaktycz
nej
-
Propagowanie wiedzy na temat
szkodliwego wpływu palenia
tytoniu na organizm człowieka.
Poznanie przyczyn sięgania po
środki uzależniające
Pojęcie biernego palenia
Wpływ palenia na układ krążenia
i układ oddechowy
Plakaty, lekcje profilaktyczne
prowadzone przez
wychowawców.
Klasy drugie
Trzeci czwartek listopada
Zapoznanie uczniów z
przepisami prawnymi
dotyczącymi nieletnich.
Konsekwencje wynikające z
naruszania prawa przez
nieletnich.
Odpowiedzialność rodziców za
zachowania dzieci.
Umiejętność dokonywania
samoobserwacji.
Umiejętność określania swoich
uzdolnień i umiejętności.
Poznanie swoich mocnych stron.
Określenie swojej orientacji
zawodowe.
Pomoc w podejmowaniu decyzji
dotyczącej dalszego kształcenia.
Współpraca z Mobilnym
Centrum Informacji Zawodowej
Pogłębienie świadomości
uczniowskiej na temat zagrożeń i
konsekwencji uzależnień dla
młodego człowieka i jego planów
życiowych.
Wywołanie refleksji nad
deklarowanym systemem
wartości, sposobami świadomego
dokonywania wyborów i brania
odpowiedzialności za dokonane.
Spotkania klasowe uczniów z
policjantem, specjalistą ds.
nieletnich z KPP w Oleśnie.
Klasy pierwsze
listopad
Zajęcia 2 – godzinne
prowadzone przez pedagoga.
Klasy trzecie
Drugi semestr
Udział w projekcie Nowe
horyzonty w edukacji filmowej
13. Procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych
a. Uczeń pod wpływem alkoholu lub odurzony narkotykami
Nauczyciel, który stwierdza nadużycie środka psychoaktywnego, ma obowiązek:

powiadomić wychowawcę klasy, dyrekcję i pedagoga szkoły,

odizolować ucznia od reszty klasy, stwarzając warunki, w których nie będzie
zagrożone jego życie i zdrowie,

wezwać pielęgniarkę szkolną lub lekarza w celu sprawdzenia trzeźwości lub odurzenia
oraz ewentualnego udzielenia pomocy medycznej,

zawiadomić rodziców ucznia (prawnych opiekunów) i przeprowadzić z nimi rozmowę
w obecności ucznia,
 w przypadku odmowy przybycia do szkoły rodziców /prawnych opiekunów/ o
pozostaniu ucznia w szkole, czy przewiezieniu do placówki służby zdrowia, albo
przekazaniu go do dyspozycji funkcjonariuszom policji – decyduje lekarz w
porozumieniu z dyrektorem szkoły.
 w przypadku agresywnego, gorszącego lub zagrażającego bezpieczeństwu zachowania
nietrzeźwego ucznia, gdy rodzice odmawiają przybycia do szkoły, dyrektor
powiadamia o zaistniałej sytuacji Sąd Rejonowy w Oleśnie – Wydział Rodzinny i
Nieletnich oraz Komendę powiatową Policji w Oleśnie.
 uczeń i jego rodzice są zobowiązani do kontaktu z wychowawcą w celu ustalenia
przyczyn wystąpienia zdarzenia oraz spisania kontraktu o nieużywaniu środków
psychoaktywnych,
 odmowa podjęcia współpracy lub powtarzanie się sytuacji będą skutkować
powiadomieniem policji lub sądu rodzinnego.
 jeżeli uczeń spożywa alkohol na terenie szkoły, dyrektor powiadamia o tym policję.
Dalszy tok postępowania leży w kompetencji tej instytucji.
b. W przypadku znalezienia substancji psychoaktywnej nauczyciel:

zabezpiecza substancję przed dostępem do niej osób niepowołanych lub jej
zniszczeniem do czasu przybycia policji,

w miarę swoich możliwości stara się ustalić, do kogo znaleziona substancja należy,

powiadamia dyrektora i pedagoga szkoły,

wzywa policję, której przekazuje substancję i udziela wszystkich informacji
dotyczących zdarzenia.
c. W przypadku podejrzenia, że uczeń posiada substancję odurzającą, nauczyciel:

w obecności innej osoby (dyrektora, pedagoga) ma prawo zażądać oddania mu jej,
pokazania zawartości plecaka i kieszeni,

ustala, od kogo uczeń nabył posiadaną substancję,

informuje rodziców,

w przypadku, gdy uczeń odmawia przekazania substancji, wzywa policję w celu
dokonania przeszukania ucznia i zabezpieczenia substancji,

wydaną dobrowolnie substancję przekazuje policji.

całe zdarzenie nauczyciel dokumentuje, sporządzając możliwie dokładną notatkę.
d. W przypadku próby samobójczej ucznia nauczyciel:

ustala rodzaj zdarzenia, usuwa wszystko, co może spowodować realizację zamiaru
samobójczego, pamiętając o tym, aby nie pozostawiać ucznia samego,

bez rozgłosu przeprowadza ucznia w bezpieczne miejsce, zbiera wstępne informacje o
zdarzeniu,

wzywa pomoc (pielęgniarkę szkolną, wychowawcę, pedagoga, dyrekcję szkoły),
 pielęgniarka szkolna wzywa pogotowie,
 ,priorytetów działania,
 dyrektor szkoły wzywa straż pożarną, policję (w zależności od potrzeb) oraz
powiadamia Kuratorium Oświaty,
e. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia – sprawcy czynu karalnego lub przestępstwa:

nauczyciel powiadamia dyrektora szkoły. Ustala okoliczności czynu i ewentualnych
świadków zdarzenia

przekazuje sprawcę ( o ile jest znany i przebywa na terenie szkoły) dyrektorowi lub
pedagogowi pod opiekę,

powiadamia rodziców /prawnych opiekunów/ ucznia sprawcy,

informuje policję w przypadku, gdy sprawa jest poważna (rozbój, uszkodzenie ciała,
kradzież, itp.) lub sprawca nie jest uczniem naszej szkoły i jego tożsamość nie jest
znana,

zabezpiecza dowody przestępstwa lub przedmioty pochodzące z przestępstwa i
przekazuje je policji,
f. Postępowanie nauczyciela wobec ucznia, który stał się ofiarą czynu karalnego:

nauczyciel udziela pierwszej pomocy (przedmedycznej), bądź zapewnia udzielenie jej
przez pielęgniarkę,

wzywa lekarza, jeśli ofiara doznała obrażeń,

powiadamia dyrektora szkoły,

powiadamia rodziców /prawnych opiekunów/ ucznia,

wzywa
policję
w
przypadku,
kiedy
istnieje
konieczność
profesjonalnego
zabezpieczenia śladów przestępstwa, ustalenia okoliczności i ewentualnych świadków
zdarzenia,
g. Procedura postępowania w przypadku podejrzenia, że uczeń jest ofiarą przemocy w
rodzinie
(podstawa prawna: Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w
rodzinie (Dz. U. z 2005. Nr 180,poz.1493 ze zm.) Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia
13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy
„Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245)
1. Nauczyciel przyjmuje informację, zapewniając dyskrecję zgłaszającemu, wysłuchuje
go bez świadków. Zapisuje datę zgłoszenia.
2. Nauczyciel informuje o zaistniałym fakcie wychowawcę, pedagoga lub dyrektora
szkoły.
3. Jeśli stan ucznia wskazuje na zagrożenie jego zdrowia i życia pedagog lub dyrektor
wzywa lekarza.
4. Pedagog
lub
dyrektor
dbając
o
dyskrecję,
przeprowadzają
rozmowę
z
poszkodowanym o ile jest to możliwe na temat tego zdarzenia ( jak i kiedy do niego
doszło, i czy zdarzenia miały miejsce wcześniej).
5. Pedagog lub dyrektor wzywa do szkoły rodzica/prawnego opiekuna lub osobę z
najbliższej rodziny pokrzywdzonego, którego sprawa nie dotyczy.
6. Dyrektor podejmuje decyzję o wdrożeniu procedury „Niebieskiej Karty” - A i
wyznacza pedagoga do jej przeprowadzenia.
7. Dyrektor – po wdrożeniu procedury –zawiadamia przewodniczącego zespołu
interdyscyplinarnego i przekazuje mu sporządzoną dokumentację pokrzywdzonego.
8. W przypadku osoby nieletniej dyrektor zawiadamia sąd rodzinny i nieletnich.
9. Załączniki:
Załącznik nr 1 do rozporządzenia – Niebieska Karta –A, szkoła wypełnia część I-XV,
XVII
i
XIX-XXI, jeśli to możliwe z udziałem ucznia. Oryginał przekazuje
przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.
Załącznik nr 2 do rozporządzenia – Niebieska Karta –B – pouczenie dla osoby
dotkniętej przemocą, lub opiekuna nie będącego sprawcą
Załącznik nr 3 do rozporządzenia – Niebieska Karta –C,
Załącznik nr 4 do rozporządzenia – Niebieska Karta -D – część C i D wypełnia
przewodniczący zespołu interdyscyplinarnego.
h) postępowanie nauczycieli i innych pracowników w sytuacji podejrzenia lub
ujawnienia cyberprzemocy w Publicznym Gimnazjum nr 1 im. T. Kościuszki w Oleśnie.
Podstawa prawna:
art. 4a Ustawy z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004r. Nr 256, poz. 2572
z późn. zm.)
I.
II.
Postanowienia ogólne
1. Szkoła prowadzi działania profilaktyczne uświadamiające całej społeczności szkolnej
(uczniom, rodzicom, nauczycielom i innym pracownikom szkoły) zasady korzystania
i zagrożenia płynące z użytkowania różnych technologii komunikacyjnych.
2. W szkole podejmuje się interwencję w każdym przypadku ujawnienia lub
podejrzenia cyberprzemocy.
3. Niniejsze procedury zawierają zasady postępowania nauczycieli i innych
pracowników szkoły w sytuacji podejrzenia lub ujawnienia cyberprzemocy
II. Opis procedury reagowania szkoły na ujawnienie cyberprzemocy
1. Ujawnienie przypadku cyberprzemocy
Informacja o tym, że w szkole miała miejsce cyberprzemoc może pochodzić z
różnych źródeł. Osobą zgłaszającą fakt prześladowania może być poszkodowany
uczeń, jego rodzice, inni uczniowie — świadkowie zdarzenia, nauczyciele.
2. Ustalenie okoliczności zdarzenia
a) Wszystkie przypadki przemocy, a więc także przemocy z wykorzystaniem
mediów elektronicznych powinny zostać właściwie zbadane, zarejestrowane
i udokumentowane.
b) Jeśli wiedzę o zajściu posiada nauczyciel nie będący wychowawcą, powinien
przekazać informację wychowawcy klasy, który informuje o fakcie pedagoga
szkolnego i dyrektora.
c) Pedagog szkolny i dyrektor wspólnie z wychowawcą powinni dokonać analizy
zdarzenia i zaplanować dalsze postępowanie.
d) Do zadań szkoły należy także ustalenie okoliczności zdarzenia i ewentualnych
świadków.
e) Administrator sieci komputerowej lub nauczyciel informatyki w procedurze
interwencyjnej, o ile to możliwe zabezpiecza dowody i ustala tożsamość sprawcy
cyberprzemocy.
3. Zabezpieczenie dowodów
a) Wszelkie dowody cyberprzemocy powinny zostać zabezpieczone i zarejestrowane. Należy
zanotować datę i czas otrzymania materiału, treść wiadomości oraz, jeśli to możliwe, dane
nadawcy (nazwę użytkownika, adres email, numer telefonu komórkowego, itp.) lub adres
strony www, na której pojawiły się szkodliwe treści czy profil.
b) Zabezpieczenie dowodów nie tylko ułatwi dalsze postępowanie dostawcy usługi
(odnalezienie sprawcy, usunięcie szkodliwych treści z serwisu), ale również stanowi materiał,
z którym powinny się zapoznać wszystkie zaangażowane w sprawę osoby: dyrektor i pedagog
szkolny, rodzice i policja, jeśli doszło do złamania prawa.
4. Identyfikacja sprawcy
a) Szkoła podejmuje działania mające na celu identyfikację sprawcy cyberprzemocy.
b) W sytuacji kiedy ustalenie sprawcy nie jest możliwe, należy skontaktować się z
dostawcą usługi w celu usunięcia z Sieci kompromitujących lub krzywdzących
materiałów. Do podjęcia takiego działania zobowiązuje administratora serwisu art. 14
Ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.
c) W przypadku, gdy zostało złamane prawo, a tożsamości sprawcy nie udało się ustalić
należy bezwzględnie skontaktować się z policją
5. Działania wobec sprawcy cyberprzemocy
a) W przypadku, gdy sprawca cyberprzemocy jest znany i jest on uczniem szkoły,
pedagog szkolny powinien podjąć następujące działania:
- przeprowadzić rozmowę z uczniem, której celem jest ustalenie okoliczności zajścia,
wspólnie zastanowić się nad jego przyczynami i poszukać rozwiązania sytuacji konfliktowej;
- omówić z uczniem skutki jego postępowania i poinformować o konsekwencjach
regulaminowych, które zostaną wobec niego zastosowane;
- zobowiązać sprawcę do zaprzestania swojego działania i usunięcia z Sieci szkodliwych
materiałów;
- ustalić ze sprawcą sposób zadośćuczynienia wobec ofiary cyberprzemocy.
b) Jeśli w zdarzeniu brała udział większa grupa uczniów, należy rozmawiać z każdym z
nich z osobna, zaczynając od lidera grupy.
c) Nie należy konfrontować sprawcy i ofiary cyberprzemocy.
d) Rodzice sprawcy zostają poinformowani o przebiegu zdarzenia i zapoznani z materiałem
dowodowym, a także z decyzją w sprawie dalszego postępowania i podjętych przez szkołę
środkach dyscyplinarnych wobec ich dziecka.
e) We współpracy z rodzicami należy opracować projekt kontraktu dla dziecka,
określającego zobowiązania ucznia, rodziców i przedstawiciela szkoły oraz konsekwencje
nieprzestrzegania przyjętych wymagań i terminy realizacji zadań zawartych w umowie.
6. Zastosowanie środków dyscyplinarnych wobec sprawcy cyberprzemocy
a) Wobec sprawcy cyberprzemocy szkoła stosuje kary zawarte w statucie szkoły.
b) Dodatkowo uczeń- sprawca może mieć czasowy przynoszenia do szkoły akcesoriów
elektronicznych.
c) Podejmując decyzję o rodzaju kary należy wziąć pod uwagę:
- rozmiar i rangę szkody — czy materiał został upubliczniony w sposób pozwalający na
dotarcie do niego wielu osobom (określa to rozmiar upokorzenia jakiego doznaje ofiara), czy
trudno jest wycofać materiał z Sieci, itp.;
- czas trwania prześladowania — czy było to długotrwałe działanie, czy pojedynczy incydent;
- świadomość popełnianego czynu — czy działanie było zaplanowane, a sprawca był
świadomy, że wyrządza krzywdę koledze oraz jak wiele wysiłku włożył w ukrycie
swojej tożsamości, itp.;
- rodzaj rozpowszechnianego materiału.
7. Działania wobec ofiary cyberprzemocy
a) Ofiara cyberprzemocy otrzymuje w szkole pomoc psychologiczno-pedagogiczną udzielaną
przez pedagoga lub psychologa szkolnego.
b) W strategii działań pomocowych uczeń- ofiara powinien otrzymać wsparcie psychiczne
oraz poradę, jak ma się zachować, aby zapewnić sobie poczucie bezpieczeństwa i nie
doprowadzić do eskalacji prześladowania.
c) Po zakończeniu interwencji wychowawca wraz z osobą udzielającą pomocy monitorują
sytuację ucznia sprawdzając, czy nie są wobec niego podejmowane dalsze działania
przemocowe bądź odwetowe ze strony sprawcy.
d) Rodzice dziecka będącego ofiarą cyberprzemocy zostają poinformowani o problemie,
podjętych działaniach szkoły i , w miarę potrzeb, otrzymują wsparcie i pomoc specjalistów.
8. Sporządzenie dokumentacji z zajścia
a) Pedagog szkolny zobowiązany jest do sporządzenia notatki służbowej z rozmów ze
sprawcą, poszkodowanym, ich rodzicami oraz świadkami zdarzenia. Dokument powinien
zawierać datę i miejsce rozmowy, personalia osób biorących w niej udział i opis ustalonego
przebiegu wydarzeń.
b) Jeśli rozmowa przebiegała w obecności świadka (np. wychowawcy) powinien on podpisać
notatkę po jej sporządzeniu.
c) Jeśli zostały zabezpieczone dowody cyberprzemocy, należy je również włączyć do
dokumentacji pedagogicznej (wydruki, opis, itp.).
10. Powiadomienie sądu rodzinnego
a) Jeśli rodzice sprawcy cyberprzemocy odmawiają współpracy lub nie stawiają się do szkoły,
a uczeń nie zaniechał dotychczasowego postępowania dyrektor szkoły powinien pisemnie
powiadomić o zaistniałej sytuacji sąd rodzinny, szczególnie jeśli do szkoły napływają
informacje o innych przejawach demoralizacji dziecka.
b) W sytuacji, gdy szkoła wykorzysta wszystkie dostępne jej środki wychowawcze (rozmowa
z rodzicami, konsekwencje regulaminowe wobec ucznia, spotkania z pedagogiem, itp.), a ich
zastosowanie nie przynosi pożądanych rezultatów, dyrektor powinien zwrócić się do sądu
rodzinnego z zawiadomieniem o podjęcie odpowiednich środków wynikających z ustawy o
postępowaniu w sprawach nieletnich.
c) W przypadku szczególnie drastycznych aktów agresji z naruszeniem prawa, dyrektor
szkoły zobowiązany jest zgłosić te fakty policji i do sądu rodzinnego.
Program Profilaktyki został przedstawiony na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w dniu
15 września 2014r.
i zatwierdzony do realizacji Uchwałą Rady Pedagogicznej nr
1/2014/2015
Przewodniczący Rady Pedagogicznej: