Wydział Mechaniczny - Akademia Morska w Gdyni

Transkrypt

WYDZIAŁ MECHANICZNY
SYLABUSY
Rodzaj studiów: studia stacjonarne pierwszego stopnia – inżynierskie
(obowiązuje od 2010/2011)
Kierunek:
Inżynieria bezpieczeństwa
Specjalność:
INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA ŚRODOWISKA MORSKIEGO /IBŚM/
Lp. kod
1.
2.
3.
B1
BE2
BE3
4.
5.
6.
7.
7a
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
BE4
BE5
BE6
BE7
BE7a
B8
B9
BE10
BE11
B12
B13
BE14
BE15
BE16
BE17
B18
BE19
BE20
BE21
B22
BE23
BE34
B25
B26
B27
B28
B29
30. B30
31. B31
32. B32
33. B33
34. B34
Przedmiot
Język angielski
Podstawy informatyki
Socjologia**
Impostacja głosu i kultura słowa**
Historia techniki
Wychowanie fizyczne
Matematyka I, II, III, IV
Fizyka I, II, III
Fizyka morza
Chemia
Grafika inżynierska
Mechanika techniczna I, II
Wytrzymałość materiałów I, II
Analiza ryzyka
Aspekty prawne ochrony środowiska
Nauka o materiałach I, II, III
Termodynamika techniczna I, II
Mechanika płynów
Bezpieczeństwo pracy i ergonomia
Ergonomia
Podstawy konstrukcji maszyn
Podst. inżynierii wytwarzania I, II
Podstawy eksploatacji maszyn I
Urządzenia mechatroniczne
Podstawy Elektrot. i elektroniki I, II
Automatyka i robotyka
Organizacja systemów bezpieczeństwa
Organizacji systemów ratownictwa
Zagrożenia bezpieczeństwa
Zarządzanie ryzykiem
Monitorowanie zagrożeń
bezpieczeństwa
Modelowanie zagrożeń bezpieczeństwa
Niezawodność systemów technicznych
Zarządzanie bezpieczeństwem
systemów technicznych
Inżynieria bezpieczeństwa
technicznego
Portowe urządzenia przeładunkowe
Łączna
liczba I
godz.
135
45
30
30
30
90
240
120
45
60
45
90
105
60
15
105
90
30
30
30
90
60
30
45
75
45
30
15
15
30
30
60
45
45
45
45
45
90
75
Liczba godzin w semestrach
II III IV V VI VII
30
45
30
30
30
15
60
45
15
60
30
30
30
15
15
45
60
45
45
45
45
60
60
15
30
45
30
60
30
30
30
30
30
30
60
30
30
45
45
30
30
15
30
15
15
30
60
45
45
45
45
45
35.
36.
37.
38.
39.
B35
B36
BE37
B38
B39
40. B40
41. B41
42. B42
43. B43
44. B44
45. B45
46. B46
47. B47
Środki transportu wodnego
Portowe urządzenia techniczne
Ochrona środowiska morskiego
Urządzenia energetyczne
Emisja zanieczyszczeń (z urządzeń
energetycznych)
Urządzenia odbioru i utylizacji
zanieczyszczeń
Identyfikacja zanieczyszczeń substancji
ropopochodnych
Techniczne systemy zwalczania
rozlewów
Portowe i okrętowe instalacje ppoż.
Systemy zabezpieczeń (ppoż-we i
przeciwwybuchowe)
Praktyka przemysłowa
Seminarium dyplomowe
Praca dyplomowa
**- Przedmioty do wyboru
45
15
30
30
45
15
30
30
45
30
45
45
30
30
30
30
45
45
0
30
0
Praktyka przemysłowa: 4-6 tygodni
45
45
PP
30
D
JĘZYK ANGIELSKI
KOD: IBŚ1
Przedmiot:
Specjalność: EKSPLOATACJA SIŁOWNI OKRĘTOWYCH I OBIEKTÓW
OCEANOTECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
Liczba godzin w tygodniu
Liczba godzin w semestrze
ECTS
A
C
L
A
C
L
II
1
2
30
III
1
2
30
IV
1
2
30
V
1
2
45
VII
1
1
15
ZWIĄZKI Z INNYMI PRZEDMIOTAMI
Przedmiot bazuje na wiedzy przekazywanej w ramach przedmiotów zawodowych, umożliwia
komunikację
ZAKRES WIEDZY DO OPANOWANIA
Po wysłuchaniu przewidzianych programem zajęć student powinien:
ZNAĆ
słownictwo zawodowe w zakresie nazw narzędzi, urządzeń, części maszyn, awarii systemów
okrętowych siłowni i niesprawności, komend i poleceń, rozkładów alarmowych, instrukcji obsługi
sprzętu awaryjnego, dokumentacji technicznej; wykazać bierną znajomość języka angielskiego
(tłumaczenie na język polski wszystkich tekstów, w tym technicznych omawianych w trakcie zajęć)
UMIEĆ
rozumieć polecenia i komendy wydawane ustnie oraz instrukcje związane z utrzymaniem, przeglądem
i naprawą urządzeń, z bezpieczeństwem załogi i statku, prowadzić dialog i wypełniać typowe
formularze aplikacyjne, formularze zamówień i specyfikacji remontowych, arkuszy pomiarowych i
weryfikacji części. Wykazać czynną znajomość języka angielskiego (tłumaczenia na język angielski
poprawnie gramatycznie), umiejętność wypowiedzi na ogólne tematy w zakresie języka technicznego i
sytuacji dnia codziennego. Napisać list motywacyjny oraz CV. Zaliczyć test Marlins’a.
LITERATURA
1. Buczkowska W., English across Marine Engineering , Fundacja Promocji Przemysłu
Okrętowego i Gospodarki Morskiej, Gdańsk 2003;
2. Blakey T.N., English for Maritime Studies, Prentice Hall, 1997;
3. P. van Kluiyven, International Maritime Language Program, podręcznik + CD, Alkmar 2005;
4. White L., Engineering workshop, Oxford, 2003;
5. Puchalski J., Ilustrowany angielsko – polski słownik marynarza, Trademar 2003
6. Glendinning E., N., Electrical and Mechanical Engineering, Oxford, 2004;
7. Gunia M., Mastalerz K., Workshop on English for Mechanical Engineering Students, AM
Szczecin 2004;
8. Murphy R., English Grammar in Use, Cambridge University Press, 2004;
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM ZAJĘĆ
Semestr II
W
Powtórzenie podstaw z gramatyki j. angielskiego : czasownik to be, have wyrażenie
‘there is’ , liczebniki główne i porządkowe, zaimki osobowe, przymiotniki, zaimki
dzierżawcze, rzeczowniki – liczba mnoga, tworzenie i użycie czasów Present Simple,
Present Continuous, Present
Perfect, Future Simple, Past Simple.
Części statku
Dane statku : wymiary kadłuba, tonaż, linie ładunkowe, właściwości morskie statku,
rozplanowanie statku, zaświadczenia statku np. klasyfikacyjne, typy statków, załoga
statku.
Porozumiewanie się w prostych sytuacjach życia codziennego, np.
- udzielanie informacji o sobie,
- przedstawianie się i rozmowa towarzyska,
- pytanie o drogę i udzielanie wskazówek,
- rozmowy telefoniczne,
- opis zainteresowań,
- opis czynności codziennych, przeszłych, przyszłych,
- umiejętność podawania godzin, dat, liczb, wymiarów, ułamków,
procentów, cen, numerów telefonów, adresów mailowych.
Podstawy fonetyki angielskiej.
Czytanie ze zrozumieniem uproszczonych artykułów z magazynów technicznych lub
o tematyce morskiej.
Ć
LP
10
4
6
7
1
2
Semestr III
Materiały techniczne, własności materiałów, testowanie materiałów.
Obróbka metali, odlewania, kucie, spawanie, toczenie, frezowanie, szlifowanie,
obróbka cieplna.
Narzędzia ich zastosowanie.
Skale temperatury i angielskie jednostki.
W Ć L P
3
3
4
2
Tworzenie i użycie czasów przeszłych, przyszłych i teraźniejszych
Wprowadzenie strony biernej, ćwiczenia .
Czytanie ze zrozumieniem tekstów z dziedziny wytrzymałości materiałów.
Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem angielskim w mowie
w zakresie technicznej problematyki:
- z czego to jest zrobione
- czytanie instrukcji
- wielkie konstrukcje świata
- piękno mikro technologii
- robotyka
- „inteligentne” materiały
2
2
4
4
6
Semestr IV
Ć L
W
Parametry silnika .
Rodzaje głównych jednostek napędowych
Silnik i jego praca, zasada działania silnika dwusuwowego i czterosuwowego.
2
1
P
Budowa silników spalinowych : części stacjonarne, części ruchome: tłoki i
pierścienie tłokowe, korbowody, wały korbowe, wałki krzywkowe, łożyska. Opis
działania poszczególnych maszyn w siłowni i systemów oraz ich nazewnictwo.
Ćwiczenia rozwijające umiejętności komunikacyjne, czytania artykułów z
magazynów technicznych dotyczących obsługi silników okrętowych.
Rozwijanie umiejętności posługiwania się konstrukcjami w stronie biernej w piśmie
w oparciu o komputerowe ćwiczenia gramatyczne oraz autentyczne instrukcje
obsługi, oraz w mowie w oparciu o ćwiczenia konwersacyjne.
Wprowadzenie i tworzenie zdań warunkowych typu I w oparciu o słownictwo
techniczne.
Ćwiczenia rozwijające umiejętności komunikacyjne – w tym tworzenie pytań
ogólnych, szczegółowych oraz pytań o podmiot.
4
6
2
3
6
2
4
Semestr V
W Ć
Zawory, rurociągi i pompy – nazewnictwo, typy
Mechanizmy pomocnicze, system paliwowy, specyfikacja paliwa, olejów,
zamówienia paliw
Dziennik maszynowy – przykładowe wpisy, raporty uszkodzeń i raporty
eksploatacyjne maszyn
Instrukcja obsługi symulatora systemów siłowni okrętowej: urządzenie do obróbki
ścieków, odolejacz, wirówka paliwa, maszyna sterowa, śruba nastawna.
Kotły, w oparciu o instrukcje symulatora systemów siłowni okrętowej: czytanie
instrukcji ze zrozumieniem, wyjaśnianie zasad obsługi, specyfikacje remontowe.
Ćwiczenia konwersacyjne w oparciu o przeczytane raporty, wypisy z dziennika
maszynowego, opisy błędów w pracy maszyn, teksty z periodyków z dziedziny
bezpieczeństwa na morzu.
4
SMCP – standardowe zwroty w komunikacji morskiej w oparciu o materiały IMO:
- międzynarodowy alfabet morski,
- komunikacja w niebezpieczeństwie ( pożar, wybuch, opuszczanie statku),
- przekazywanie obowiązków wachtowych,
- operacje w siłowni,
Powtórzenie i utrwalenie poznanych konstrukcji gramatycznych.
Przygotowanie do egzaminu z języka angielskiego.
5
L P
4
3
1
4
4
3
2
Semestr VII
W Ć L
Wprowadzenie do korespondencji statkowej:
- zwroty oficjalne, cv, podanie o pracę.
Ćwiczenia konwersacyjne mające na celu przygotowanie do:
- rozmowy kwalifikacyjnej w instytucji "crewing’owej",
- rozmowy z urzędnikami i przedstawicielami instytucji morskich,
- zapytania do armatora,
- omawiane warunków zatrudnienia.
Konserwacja urządzeń i systemów statkowych; (przeglądy, błędy w pracy maszyn przyczyny, symptomy, lokalizacja, metody zaradcze).
Testy Marlins’a - sprawdzające wiedzę morską, gramatyczną, słownictwo, itp.
2
7
4
2
P
IBŚ 2
PODSTAWY INFORMATYKI
Przedmiot:
Specjalność: INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA ŚRODOWISKA MORSKIEGO
PLAN ZAJĘĆ PROGRAMOWYCH
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
II
3
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Stefan Kluj
Wszystkie przedmioty.
ZNAĆ
Postawy budowy komputera. Podstawy działania mikroprocesora. Sposób zamiany liczb dziesiętnych
na szesnastkowe i dwójkowe oraz odwrotnie. Działania logiczne OR, AND i XOR. Postawy
programowania w środowisku Borland Delphi.
UMIEĆ
Edytować złożone dokumenty w edytorze tekstów Microsoft Word. Edytować złożone arkusze
kalkulacyjne w programie Microsoft Excel. Tworzyć proste programy w środowisku Delphi.
Wykonywać operacje logiczne OR, AND i XOR na liczbach dwójkowych. Zamieniać liczby
dziesiętne na szesnastkowe i dwójkowe oraz odwrotnie.
LITERATURA
1. Dowolny podręcznik programu Microsoft Word.
2. Dowolny podręcznik programu Microsoft Excel.
3. Dowolny podręcznik programowania w Delphi.
Budowa i działanie komputera klasy PC.
Najważniejsze systemy operacyjne.
Języki programowania.
System dwójkowy i szesnastkowy. Algebra Boole’a.
Edycja złożonych tekstów w edytorze tekstu.
Analiza danych w arkuszu kalkulacyjnym.
Borland Delphi – środowisko programowania
Podstawy programowania wizualnego - struktura programu.
Typy danych, zmienne globalne i lokalne.
Sterowanie przebiegiem programu.
Procedury i funkcje
Praca z plikami
Podstawy grafiki komputerowej.
W Ć L P
2
1
1
2
4
8
1
1
2
2
4
1
6
2
2
1
2
1
2
SOCJOLOGIA
Kod: IBŚ3
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
A
C
L
A
C
L
ECTS
I
2
2
30
Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Historia techniki
ZNAĆ
Psychologiczne i socjologiczne mechanizmy funkcjonowania:
1. osobowości człowieka w warunkach normalnych i trudnych (stresowych: zagrożenia,
utrudnienia, deprywacje potrzeb, przeżycia traumatyczne)
2. zachowań ludzi w grupach formalnych i nieformalnych na statku morskim jako instytucji
totalnej
3. zachowań patologicznych w pracy: mobbing, pracoholizm, wypalenie zawodowe oraz
uzależnienia: alkoholizm, narkomania, nikotynizm i inne dewiacyjne zachowania.
UMIEĆ
1. zastosować wiedzę z socjologii w praktyce (w szkole i na statku morskim)
2. prawidłowo komunikować się z ludźmi i odrzucać zachowania nieasertywne (agresję, uległość
i manipulację).
LITERATURA
1. Borucki Z., Osobowość a przystosowanie zawodowe marynarza, GTN, Gdańsk 1981.
2. Kozak S., Psychologiczne podstawy kierowania zespołem, Wyd. Akademii Morskiej, Gdynia
2000.
3. Kozak S., Socjologia grupy, Wyd. Akademii Morskiej, Gdynia 2000
4. Kozak S., Patologie wśród dzieci i młodzieży, Wyd. Difin, Warszawa 2007.
5. Milian L., Zarys ergonomii okrętowej, cz. I i II, Wyd. WSM, Gdynia 1982. Skrypt.
6. Tokarski S., Kierownik w organizacji, Wyd. Difin, Warszawa 2007.
W Ć L P
Pojęcie i zakres socjologii.
Teoria struktur społecznych i teoria zmian społecznych. Funkcje socjologii jako
nauki teoretycznej i empirycznej. Charakterystyka metod badań w socjologii
empirycznej. Koncepcja funkcjonalizmu, teoria konfliktu interakcji i teoria
utylitarna.
2
Struktury całości społecznych.
Pojęcie i rodzaje zbiorowości. Źródła i podstawy więzi społecznych. Rodzaje i typy
grup społecznych. Spójność a wydajność grupy pracowniczej. Charakterystyka
zespołów roboczych. Rodzaje zespołów roboczych: problemowe, interfunkcyjne,
samorządne, wirtualne.
Charakterystyka procesów społecznych
Pojęcie zmian społecznych. Typy i rodzaje procesów społecznych: procesy
kierunkowe i cykliczne. Zagadnienie rozwoju, postępu i regresu społecznego.
Stratyfikacja społeczna, klasowa i etniczna.
Pojęcie, przedmiot i zakres socjologii pracy.
Praca w ujęciu socjologicznym. Zastosowanie socjotechniki w działalności
przedsiębiorstwa. Charakterystyka nowoczesnych trendów w socjologii pracy.
Zakład pracy w ujęciu socjologicznym.
System społeczny zakładu pracy. Funkcje systemu: integracyjna, inspiracyjna,
zabezpieczająca. Organizacja formalna i nieformalna systemu społecznego. Podział
pracy. Źródła i charakter władzy w zakładzie pracy. Wpływ komunikacji na
funkcjonowanie systemu społecznego w zakładzie pracy. Role i pozycje zawodowe
pracowników. Załoga statku jako grupa społeczna. Pozytywny, przeciętny i
negatywny wzór pracownika. Rodzaje ról społecznych w zakładzie pracy.
Specyfika środowiska pracy ludzi morza.
Społeczność zakładu pracy.
Rola zróżnicowania społecznego załogi. Systemy motywowania pracowników:
MZWO, partycypacja pracownicza, rady pracownicze i akcjonariat. Zasady
selekcji i oceniania pracowników. Przydatność ocen dla funkcjonowania zakładu
pracy. Elementy i cechy ocen pracowniczych. Sposób konstruowania systemu
oceniania pracowników. Błędy popełniane w ocenianiu.
Zachowania organizacyjne pracowników.
Zasady kształtowania zachowań indywidualnych pracy. Źródła satysfakcji z pracy.
Satysfakcja a wydajność pracy. Nagrody i karty jako forma kontroli społecznej.
Skutki zjawiska anomii w zakładzie pracy. Poziomy i elementy kultury wpływające
na zachowania pracownicze. Oddziaływanie kultury organizacyjnej. Teoria
atrybucji. Zgodność typów osobowości z wykonywanym zawodem. Problem roli
społecznej marynarzy. Uczestnictwo w kulturze ludzi morza. Socjologiczne i
etyczne aspekty podejmowania decyzji. Kształtowanie i planowanie karier
zawodowych.
Kierowanie w zakładzie pracy.
Pojecie kierowania. Zasady kierowania zespołami ludzi. Style kierowania w
zakładzie pracy. Wpływ stylu kierowania na efekty pracy. Kompetencje i
umiejętności kierownicze. Biurokratyzm i błędy popełniane w kierowaniu. Zasady
poprawnych relacji przełożony - podwładny. Specyfika relacji przełożony –
podwładny na statkach morskich.
Postawy pracowników wobec pracy.
Stosunki pracy w gospodarce rynkowej a postawy wobec pracy.
Stosunek
pracowników do zmian w zakładzie pracy – zastosowanie socjotechniki we
wdrażaniu zmian. Aktywność społeczno zawodowa pracowników. Socjologiczne
uwarunkowania wydajności i jakości pracy. Rola etyki zawodowej w kształtowaniu
postaw pracowników. Etyka i zasady dobrego wychowania w zawodzie marynarza.
2
2
2
4
4
6
2
2
Zjawiska dezorganizujące i patologiczne w zakładzie pracy.
Źródła i rodzaje dezorganizacji. Negatywne skutki myślenia grupowego. Przyczyny
i charakter konfliktów w zakładzie pracy. Negocjacje jako jedyna skuteczna
metoda rozwiązywania konfliktu. Główne przejawy patologii w życiu
społeczeństwa polskiego. Zagrożenia zdrowia i bezpieczeństwa pracy: warunki
ekologiczne, negatywne skutki rozwoju technicyzacji oraz problemy badań
zagrożeń zdrowia. Przejawy zachowań patologicznych i dewiacji na statkach
morskich i ich wpływ na efektywność pracy.
Ochrona własności intelektualnej.
2
2
Kod: IBŚ4
Semestr
I
HISTORIA TECHNIKI
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
1
2
30
-
Socjologia, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Podstawy eksploatacji maszyn, Ochrona środowiska,
Podstawy napędu statku.
ZNAĆ
Najważniejsze wynalazki w kolejności powstawania istotne dla rozwoju cywilizacji, w szczególności
zaś:
1. Pochodzenie słów: inżynier, technika, maszyna, projektowanie.
2. Najdawniejsze wynalazki i pierwsze maszyny.
3. Najdawniejsze materiały.
4. Najdawniejsze źródła energii i urządzenia zwielokrotniające siłę.
5. Historię rozwoju techniki wojskowej.
6. Historię transportu.
7. Historię napędu maszyn.
8. Historię żeglugi i napędu okrętowego.
9. Historia urządzeń mieszkalnych.
10. Historię rozwoju wykładanych przedmiotów kierunkowych.
11. Wielkich wynalazców i badaczy.
UMIEĆ



Rozpatrywać technikę w ujęciu historycznym i socjologicznym.
Rozpatrywać rozwój techniki w relacji do otaczającego nas środowiska, w tym jej wpływu na
degradację środowiska.
Rozpatrywać rozwój techniki w odniesieniu do stwarzanych zagrożeń dla obsługującego ją
człowieka.
LITERATURA
1. Orłowski B., Przyrowski Z., Księga wynalazków, Instytut Wydawniczy Nasza Księgarnia,
Warszawa 1982.
2. White M., Leonardo da Vinci – pierwszy uczony, Amber, Warszawa 2000.
3. Miciński J., Księga statków polskich,. Tom I i II, Wydawnictwo Oskar, Gdańsk 1997.
W Ć L P
Inżynier w ujęciu historycznym: najważniejsze wynalazki w kolejności
powstawania istotne dla rozwoju cywilizacji; pochodzenie słów: inżynier, technika,
maszyna, projektowanie.
Najdawniejsze wynalazki i pierwsze maszyny: człowiek w epoce kamiennej i
pierwsze narzędzia (łuk, koło, opanowanie ognia, hodowla i rolnictwo); obszary
powstawania najdawniejszych cywilizacji.
Najdawniejsze materiały: kamień, drewno i skóra; tkaniny z włókien roślinnych i
zwierzęcych; szkło, ceramika i porcelana; paliwa mineralne (nafta, węgiel i gaz);
metale (miedź, żelazo, stopy).
Najdawniejsze źródła energii i urządzenia zwielokrotniające siłę: kierat, wiatrak i
koło wodne; maszyny proste (dźwignia, klin, śruba, równia pochyła, wielokrążek,
kołowrót); perpetum mobile.
Sztuka budowania; domy i budynki, kamień, cegła, podstawowe style w
budownictwie; siedem cudów świata; domy, pałace i świątynie; mury (chiński,
Hadriana, Antoniusza); drogi, kanały rzeczne i morskie; tunele (górskie,
podrzeczne, podmorskie); mosty.
Historia rozwoju techniki wojskowej: starożytność (Sumerowie, Egipcjanie, Grecy
i Rzymianie - maszyny oblężnicze); średniowiecze - broń palna i artyleria; czasy
nowożytne; współczesność.
Historia transportu: drogowego (lektyki, włóki, zaprzęg, rower, samochód);
kolejowego; powietrznego.
Historia żeglugi: tratwy i łodzie; galery wiosłowe; żaglowce; statki parowe i
spalinowe; łodzie podwodne i batyskafy; największe katastrofy morskie
Historia napędu maszyn: koło wodne; silniki cieplne; prądnica i silnik elektryczny;
napęd okrętowy.
Historia napędu okrętowego
Historia urządzeń mieszkalnych: ogrzewanie i klimatyzacja; oświetlenie;
wodociągi i kanalizacja.
Historia porozumiewania się ludzi: pismo, papier i druk; fotografia i film; fonograf,
gramofon i magnetofon; radio i telewizja; komputer.
Historia rozwoju przedmiotów kierunku: mechanika i budowa maszyn: zapis
konstrukcji w ujęciu historycznym (pierwsze rysunki, proporcje w starożytności,
rzutowanie Leonardo da Vinci, historia perspektywy, rodzaje rzutów, historia
geometrii wykreślnej).
Historia urządzeń do pomiaru różnych wielkości (pomiar odległości, pomiar czasu,
jednostki miary); historia mechaniki; historia konstrukcji maszynowych (śruba,
łożysko, przekładnia, sprzęgło); historia termodynamiki i mechaniki płynów;
historia technik wytwarzania.
Wielcy wynalazcy i badacze: Archimedes; Leonardo da Vinci; Albert Einstein i
inni.
1
1
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Kod: IBŚ5
Semestr
I
BEZPIECZEŃSTWO PRACY
Przedmiot: I ERGONOMIA
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
2
2
30
-
Podstawy eksploatacji maszyn. Ochrona środowiska. Eksploatacja siłowni okrętowych. Podstawy
inżynierii wytwarzania. Technologia remontów. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku.
ZNAĆ






Podstawowe pojęcia dotyczące ergonomii w tym: bezpieczeństwa, ochrony pracy, zarządzania
bezpieczeństwem, zasady humanizacji pracy i projektowania antropocentrycznego, przyczyn i
skutków wypadków przy pracy.
Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Źródła obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy fizycznej dynamicznej i
statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne.
Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne środowisko pracy. Stres psychospołeczny w
pracy.
Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną obiektu technicznego
i przestrzeni pracy.
Środowisko pracy i podstawowe zagrożenia w nim występujące i środki ich zapobiegania.
UMIEĆ


Ocenić ergonomiczność obiektów technicznych
Dostrzec zagrożenia występujące w środowisku pracy i odpowiednio je odparować.
LITERATURA
1. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Koradecka D., Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena,
ergonomia, wyd. CIOP Warszawa 2000 r.
2. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Zawieska W.M., Ocena ryzyka zawodowego, wyd. CIOP
Warszawa 2001r.
3. Hempel L., Człowiek i maszyna. Model techniczny współdziałania, WKiŁ Warszaw
W Ć L P
Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Pojęcia podstawowe, źródła
obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ochrona pracy w regulacjach Międzynarodowej Organizacji Pracy. System pracy
w Unii Europejskiej.
2
1
Systemy: człowiek –obiekt techniczny – środowisko pracy
Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Współczesne koncepcje.
Ekonomiczne aspekty. Ocena ryzyka zawodowego.
Wypadki przy pracy – przyczyny i skutki. Zachowania probezpieczne
Katastrofy i poważne awarie przemysłowe. Katastrofy w transporcie morskim.
Ergonomia - pojęcia podstawowe. Humanizacja pracy.
Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy fizycznej
dynamicznej i statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne.
Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne środowisko pracy. Stres
psychospołeczny w pracy.
Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną
obiektu technicznego i przestrzeni pracy.
Czynniki mechaniczne. Rodzaje czynników. Zagrożenia. Środki zapobiegania
Hałas i drgania mechaniczne
Szkodliwe substancje chemiczne. Zagrożenia. Środki zapobiegania.
Elektryczność statyczna i energia elektryczna. Środki ochrony przed
elektrycznością.
Kod: IBŚ6
Semestr
II
III
IV
V
2
2
3
2
2
4
2
2
2
2
2
2
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
0,5
1
15
0,5
1
15
0,5
2
30
0,5
2
30
-
brak
ZNAĆ
1. zasady gry w piłkę siatkową, nożną, koszykówkę;
2. zasady stylów pływackich: klasycznego, kraula i grzbietowego;
3. zasady konkurencji lekkoatletycznych.
UMIEĆ
1. wykonać podstawowe ćwiczenia fizyczne: przewroty; przerzuty.
2. pływać stylem klasycznym, kraulem i grzbietowym;
3. wykonać nawrót do stylu klasycznego i kraula;
4. wykonać skok startowy;
5. grać w gry zespołowe;
6. wykonać ćwiczenia konkurencji lekkoatletycznych.
LITERATURA
brak
Kod: IBŚ6
Semestr
I
II
III
MATEMATYKA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
8
2
4
30
60
4
2
2
30
30
3
2
2
30
30
-
Fizyka, Podstawy informatyka, Automatyka i robotyka, Przedmioty zawodowe
ZNAĆ
1. Własności funkcji liniowej, kwadratowej, wielomianów, funkcji wykładniczej,
logarytmicznej. Własności funkcji trygonometrycznej, wzory redukcyjne. Definicje i
twierdzenia dotyczące liczb zespolonych i działań na liczbach zespolonych. Działania na
wektorach na płaszczyźnie i w przestrzeni. Równanie prostej na płaszczyźnie, równanie
prostej i płaszczyzny w przestrzeni. Definicje i twierdzenie dotyczące badania przebiegu
zmienności funkcji jednej zmiennej wraz z punktami przegięcia i wypukłością.
2. Definicje i twierdzenie dotyczące macierzy, wyznaczników i rozwiązywania układów równań
liniowych. Podstawowe twierdzenie dotyczące rachunku różniczkowego funkcji wielu
zmiennych. Podstawy rachunku całkowego funkcji jednej zmiennej i funkcji wielu zmiennych
(całka pojedyncza, całka nieoznaczona, całka oznaczona, całka niewłaściwa, całka
wielokrotna).
3. Podstawowe twierdzenia dotyczące obliczania całek krzywoliniowych nieskierowanych i
skierowanych oraz całek powierzchniowych niezorientowanych i zorientowanych.
Podstawowe metody rozwiązywania niektórych typów równań różniczkowych zwyczajnych i
cząstkowych. Kryteria zbieżności szeregów liczbowych i funkcyjnych, szereg Fouriera.
Podstawowe własności przekształcenia prostego i odwrotnego Laplace’a.
UMIEĆ
1. Rozwiązywać równania i układy równań algebraicznych, niewymiernych, wykładniczych i
logarytmicznych. Rozwiązywać równania trygonometryczne. Wykonywać działania na
liczbach zespolonych. Wyznaczać równanie prostej na płaszczyźnie, równanie prostej i
płaszczyzny w przestrzeni, wykorzystując rachunek wektorowy. Badać przebieg zmienności
funkcji jednej zmiennej rzeczywistej wraz z punktami przegięcia i wypukłością.
2. Rozwiązywać równania macierzowe i układy równań liniowych. Stosować rachunek
różniczkowy funkcji wielu zmiennych. Obliczać całki nieoznaczone, całki oznaczone, całki
niewłaściwe, całki wielokrotne oraz stosować je w zagadnieniach geometrycznych i
fizycznych (objętość, pole powierzchni bocznej bryły obrotowej, długość łuku krzywej,
momenty statyczne, środek ciężkości).
3. Wykorzystywać całkę krzywoliniową do obliczania pola obszaru, masy łuku. Wykorzystywać
całkę powierzchniową niezorientowaną i zorientowaną do obliczeń pola powierzchni.
Zastosować podstawowe metody rozwiązywania niektórych typów równań różniczkowych
zwyczajnych i cząstkowych. Badać zbieżność szeregów liczbowych i funkcyjnych.
Zastosować przekształcenia Laplace’a do rozwiązywania równań i układów równań
różniczkowych.
LITERATURA
1. Kołowrocki K., Matematyka, Wykład dla studentów, część 1, Fundacja Rozwoju AM, 2002;
2. Mc Quarrie Donald A., Matematyka dla przyrodników i inżynierów, część 1,2 3, PWN,
Warszawa, 2006
3. Stankiewicz W., Wojtowicz J., Zadania z matematyki dla wyższych uczelni technicznych,
Warszawa 1995.
4. Żakowski Wojciech, Matematyka, część 1, WN-T, Warszawa 1977.
5. Trajdos Tadeusz, Matematyka, część 3, WN-T, Warszawa 1977.
Semestr I
Elementy logiki
Zdanie, funkcja zdaniowa, kwantyfikatory, zaprzeczenie zdania, logika
matematyczna, wynikanie, warunek wystarczający, konieczny, konieczny i
wystarczający, zdania równoważne.
Liczby rzeczywiste
Algebra zbiorów. Arytmetyka liczb rzeczywistych, wykonalność działań w zbiorze
liczb rzeczywistych, przekształcenia algebraiczne.
Funkcje jednej zmiennej
Funkcja liniowa, kwadratowa, wielomiany, funkcja wykładnicza, logarytmiczna,
równania, nierówności, układy równań algebraicznych, niewymiernych,
wykładniczych i logarytmicznych.
Trygonometria
Funkcja trygonometryczna, wzory redukcyjne, równania trygonometryczne.
Liczby zespolone
Definicja liczby zespolonej. Interpretacja geometryczna. Postać algebraiczna,
trygonometryczna i wykładnicza.
Algebra wektorów
Działania na wektorach, kombinacja liniowa wektorów, iloczyn skalarny dwóch
wektorów, iloczyn wektorowy uporządkowanej pary wektorów, iloczyn mieszany
trójki wektorów.
Geometria analityczna na płaszczyźnie i w przestrzeni.
Prosta na płaszczyźnie, prosta i płaszczyzna w przestrzeni.
Analiza matematyczna
Granica i ciągłość funkcji.
Rachunek różniczkowy funkcji jednej zmiennej: pochodna, różniczka,
interpretacje, zastosowania.
Reguła d’Hospitala. Pochodne i różniczki wyższych rzędów. Wzór Taylora.
Ekstrema lokalne i absolutne funkcji.
W Ć L P
2 4
2
4
4
8
2
4
4
8
2
4
4
8
2
4
4
8
2
2
4
4
Semestr II
W Ć L P
Elementy algebry
Wyznaczniki: obliczanie i własności. Macierze. Działania na macierzach.
Własności działań na macierzach. Wyznacznik macierzy, minor macierzy. Macierz
odwrotna. Wartości własne macierzy.
Układy równań liniowych jednorodnych i niejednorodnych. Wzory Cramera.
Zastosowanie rachunku macierzowego do rozwiązywania układów równań
liniowych.
Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych
3
3
3
3
Definicja funkcji wielu zmiennych. Dziedzina funkcji wielu zmiennych i jej
interpretacja geometryczna. Pochodna cząstkowa, różniczka zupełna. Interpretacje i
zastosowania. Pochodne cząstkowe i różniczki wyższych rzędów. Twierdzenie
Schwarza.
Ekstrema funkcji wielu zmiennych – absolutne i warunkowe. Metoda
najmniejszych kwadratów.
Rachunek całkowy funkcji jednej zmiennej
Całka nieoznaczona: całki funkcji elementarnych, podstawowe własności. Metody
całkowania: przez podstawienie i przez części. Całkowanie wybranych typów
funkcji: wymiernych, trygonometrycznych.
Całka oznaczona, definicja, interpretacja, własności. Twierdzenie LeibnitzaNewtona. Całka niewłaściwa pierwszego i drugiego rodzaju.
Zastosowania całki oznaczonej. Metody całkowania przybliżonego. Przykłady
zastosowań w mechanice.
Rachunek całkowy funkcji wielu zmiennych
Całka podwójna w prostokącie i obszarze normalnym. Całka podwójna we
współrzędnych biegunowych.
Całka potrójna w prostopadłościanie i obszarze normalnym. Całka potrójna we
współrzędnych walcowych i sferycznych.
4
4
2
2
4
6
4
2
4
4
3
3
3
3
Semestr III
W Ć L P
Całka krzywoliniowa i powierzchniowa
Całka krzywoliniowa nieskierowana i skierowana, twierdzenie Greena.
Całka powierzchniowa niezorientowana i zorientowana, twierdzenie Stokes’a,
twierdzenie Gaussa-Ostrogradzkiego.
Równania różniczkowe zwyczajne
Definicja równania różniczkowego i zagadnień brzegowych. Metody
rozwiązywania równań różniczkowych pierwszego i drugiego rzędu. Równania
różniczkowe o stałych współczynnikach.
Wstęp do równań różniczkowych cząstkowych
Rozwiązywanie układów równań różniczkowych: metoda eliminacji, metoda
całek pierwszych.
Rozwiązywanie równań różniczkowych cząstkowych pierwszego rzędu.
Szeregi liczbowe
Definicja szeregu liczbowego jego zbieżności i sumy. Kryteria zbieżności szeregu
liczbowego.
Przekształcenia całkowe
Przekształcenie proste i odwrotne Laplace’a oraz ich własności.
Zastosowanie przekształcenia Laplace’a do rozwiązywania równań i układów
równań różniczkowych.
Kod: IBŚ7
Semestr
I
II
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
2
4
2
FIZYKA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
7
2
3
30
45
3,5
1
2
15
30
Mechanika techniczna, Mechanika płynów, Nauka o materiałach,. Termodynamika techniczna.
Elektrotechnika i elektronika, Chemia wody, paliw i smarów, Ochrona środowiska. Matematyka.
ZNAĆ















Definicje i jednostki podstawowych wielkości fizycznych oraz związki między nimi.
Podstawowe prawa zachowania (masy, pędu, momentu pędu, energii i ładunku) dla rożnych
układów mechanicznych (punkt materialny, zbiór punktów, bryła, płyn), termodynamicznych (gaz
doskonały i gazy rzeczywiste, układy wielofazowe i mieszaniny, maszyny cieplne) i elektrycznych
(pola elektryczne, obwody elektryczne, proste maszyny elektryczne)
Zasady dynamiki i termodynamiki.
Oddziaływania między obiektami fizycznymi (grawitacyjne, elektryczne i magnetyczne) oraz
zależności je opisujące, także w ujęciu polowym w tym fale elektromagnetyczne.
Definicje wielkości fizycznych oraz metody ich pomiaru wraz oceną dokładności.
Metody pomia3rów bezpośrednich i pośrednich wielkości fizycznych i ważnych stałych
fizycznych oraz metody statystycznej obróbki wyników pomiarów..
Właściwości przestrzeni fizycznej (względność długości i czasu, równoważność grawitacji i
bezwładności).
Modele budowy atomu i jądra atomowego, cząsteczek i ciała stałego.
Właściwości promieniowania elektromagnetycznego – fal elektromagnetycznych i światła.
Prawa rządzące przemianami energii w ujęciu kwantowym, struktury poziomów i pasm
energetycznych w atomach, cząsteczkach i ciele stałym.
Prawa rządzące oddziaływaniem promieniowania z atomami, cząsteczkami i ciałem stałym.
Przemiany jądrowe i procesy energetyczne im towarzyszące.
Właściwości światła i zjawisk zachodzących w prostych przyrządach optycznych.
Prawa rządzące procesami oddziaływania światła i materii oraz wielkości opisujące jej
właściwości optyczne.
Właściwości elektryczne i magnetyczne materii oraz pole magnetyczne Ziemi.
UMIEĆ



Definiować wielkości fizyczne i ich jednostki (długości, czasu, prędkości i przyspieszenia
liniowych i kątowych, siły, momentu siły, pracy, mocy, ciśnienia, lepkości, temperatury,
pojemności cieplnej, natężenia prądu, ładunku elektrycznego, natężenia pola elektrycznego, pola
indukcji elektrycznej, potencjału elektrycznego, pojemności elektrycznej, oporu elektrycznego,
natężenia pola magnetycznego i indukcji magnetycznej oraz indukcyjności)
Opisać związki między podstawowymi wielkościami fizycznymi i podstawowe prawa
zachowania.
Opisać i zinterpretować ważne zjawiska takie jak: ruch postępowy i obrotowy ciał, zderzenia
sprężyste i plastyczne, swobodny spadek ciał, rzuty oraz zsuwanie i staczanie się ciał na równi
pochyłej, oddziaływania grawitacyjne, zagadnienie dwu ciał, ruchy planet i prędkości kosmiczne,
ciśnienie hydrostatyczne i dynamiczne, ściśliwość gazów, rozszerzalność termiczną ciał stałych
ciekłych i gazowych, wymianę energii w przemianach gazowych i przemianach fazowych,
ograniczenia zamiany ciepła na pracę wynikające z II zasady termodynamiki, oddziaływania
elektryczne i magnetyczne na ładunki elektryczne, parametry pola elektrycznego, prawa rządzące
przepływem prądów elektrycznych w obwodach (prawa Ohma i Kirchoffa), skutki magnetyczne
prądu elektrycznego i zjawisko indukcji elektromagnetycznej, w tym samoindukcji.











Opisać fizyczne1 właściwości ciał takie jak, masa, gęstość, sprężystość, moment bezwładności,
lepkość, ściśliwość, rozszerzalność termiczna, pojemność cieplna, opór elektryczny, pojemność
elektryczna, indukcyjność.
Opisać zjawiska zachodzące w modelowych układach fizycznych takich jak: ciało w polu
grawitacyjnym Ziemi, równia pochyła, oscylator harmoniczny, gaz doskonały, silnik Carnota,
ładunek w polu elektromagnetycznym, obwód elektryczny i układy obwodów.
Zastosować podstawowe prawa fizyczne w praktyce na zajęciach laboratoryjnych.
Wykonać pomiary bezpośrednie i pośrednie wielkości fizycznych w praktyce oraz ocenić je
krytycznie.
Opisać i zinterpretować wykonywane pomiary i eksperymenty laboratoryjne.
Opisać względność długości i czasu oraz jej wpływ na względności prędkości i równoczesność
zdarzeń, a także zinterpretować, równoważność grawitacji i bezwładności.
Opisać właściwości promieniowania elektromagnetycznego – związki między polami i energię;
Opisać modele budowy atomu i jądra atomowego, cząsteczek i ciała stałego wraz z ich energią.
Opisać właściwości światła jako fali, i strumienia fotonów oraz właściwości promieniowania
laserowego.
Opisać prawa rządzące oddziaływaniem promieniowania z atomami, cząsteczkami i ciałem
stałym.
Opisać przemiany jądrowe i procesy energetyczne im towarzyszące.
LITERATURA
1. Oread J., Fizyka, Tom 1. WN-T, Warszawa
2. Halliday D., Resnick R., Walker J., Podstawy fizyki. Tom 1, 2, 3, 4,5, PWN. Warszawa;
3. Masalski J., Masalska M. Fizyka dla inżynierów T. 1 i T. 2 Fizyka klasyczna, WN-T,
Warszawa.
4. Otremba Z., Wybrane zagadnienia fizyki klasycznej, Akademia Morska w Gdyni.
5. Otremba Z., Fizyka współczesna,Akademia Morska w Gdyni
6. Kaniewski E., Białkiewicz A., Ćwiczenia laboratoryjne z fizyki. I Pracownia, Fundacja Rozwoju
WSM;
7. Augustyniak L. Pracownia fizyczna, Akademia Morska w Gdyni.
Semestr I (Fizyka I)
W Ć L P
Fizyczne Podstawy Techniki
Wielkości fizyczne. Układ SI.
Siła i moment siły. Siła ciężkości, sprężystości, tarcia, i Siła grawitacji.
Kinematyka i dynamika punktu materialnego.
Kinematyka i dynamika układu punktów i bryły sztywnej.
Ciśnienie, prawo Archimedesa. Równania ciągłości i Bernuliego. Lepkość;
Ruch falowy. Dźwięk jako fala. Hydroakustyka.
Właściwości gazów. Równanie stanu. Zasada ekwipartycji energii. Temperatura.
Zasady termodynamiki. Energia wewnętrzna. Przemiany gazu doskonałego.
Entropia. Przemiany fazowe.
Pole elektrostatyczne. Pojemność elektryczna.
Prąd elektryczny. Obwody. Prawa Kirchoffa.
Pol magnetyczne. Prawo Biotta – Savarta. Indukcja elektromagnetyczna.
2
2
4
4
2
2
2
4
2
2
2
2
6
4
6
6
4
2
4
4
2
2
4
1
Semestr II (Fizyka II)
W Ć L P
Cz 1. Fizyczne właściwości materii.
Prawa Maxwella. Fale elektromagnetyczne.
Elementy teorii względności: Transformacje Galileusza i Lorentza.
Właściwości falowe i kwantowe światła.
Struktura materii. Model atomu Bohra i jego uzupełnienia. Liczby kwantowe.
Struktura jądra atomowego i przemiany jądrowe.
Fizyka ciała stałego. Sieci krystaliczne. Właściwości ciał stałych.
Fizyka Środowiska. Planeta Ziemia. Jej bilans energetyczny. Klimat i pogoda.
2
2
2
4
2
2
1
W Ć L P
Cz 2. I Pracownia Fizyczna Badanie zjawisk fizycznych.
Pomiary ich dokładność. Opracowanie wyników pomiarów.
Wyznaczanie gęstości względnej.
Wyznaczanie przyspieszenia ziemskiego.
Badanie własności sprężystych ciał.
Wyznaczanie oporów hydrodynamicznych.
Wyznaczanie ciepła topnienia i ciepła skraplania.
Badanie zależności temperatury wrzenia od ciśnienia.
Badanie ruchu harmonicznego nie tłumionego.
Wyznaczanie strat energii w ruchu harmonicznym tłumionym.
Badanie ruchu bryły sztywnej. Wyznaczanie momentu bezwładności .
Wyznaczanie prędkości rozchodzenia się fal akustycznych.
Wyznaczanie ciepła właściwego.
Sprawdzanie praw gazu doskonałego.
Wyznaczanie pojemności elektrycznej metodą rozładowania kondensatora.
Badanie własności magnetycznych ciał.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
IBŚ 7a
FIZYKA MORZA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
III
3
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. Zbigniew Otremba, prof. nadzw. AM
Fizyka, Matematyka, Chemia, Ochrona środowiska, Zagrożenia bezpieczeństwa, Identyfikacja
zanieczyszczeń substancjami ropopochodnymi, Techniczne systemy zwalczania rozlewów.
ZNAĆ
Wielkości fizyczne i fizykochemiczne charakteryzujące właściwości wody morskiej oraz związki
pomiędzy nimi. Podstawowy skład wody morskiej. Genezę hydrosfery ziemskiej oraz historię
geologiczną Morza Bałtyckiego i jego wybrzeży. Procesy oddziaływania światła z wodą morską.
Definicje pozornych i rzeczywistych wielkości optycznych wody i toni morskiej. Podstawowe procesy
wymiany materii pomiędzy morzem a atmosferą oraz tonią morską a osadami dennymi. Prawidła
rozchodzenia się dźwięków w toni morskiej. Fizyczne podstawy komunikacji podwodnej. Rolę mórz i
oceanów w procesach pogodowych i kształtowaniu klimatu. Przyczyny wahań poziomu morza
(mechanizm pływów) i zasadę ich prognozowania. Rodzaje fal w morzu (powierzchniowe,
wewnętrzne, sejsze, tsunami). Mechanizm generowania fal powierzchniowych, sposoby opisywania
hydrodynamicznego stanu powierzchni morza. Podstawy stateczności urządzeń pływających. Rodzaje
konstrukcji technicznych na obszarach morskich i ich wpływ na pola fizyczne w morzu. Czynniki
presji technicznej wpływające na transformacje dna i pasa wybrzeża.
UMIEĆ
Wyznaczać gęstość, przewodnictwo, współczynnik załamania światła i zasolenie wody morskiej.
Wyznaczać ciepło właściwe wody morskiej. Wyznaczać ciepło topnienia lodu morskiego. Wyznaczać
stopień natlenienia wody morskiej. Posługiwać się spektrofotometrem w wyznaczaniu widm
osłabiania światła w wodzie morskiej. Wyznaczać przewodnictwo cieplne materiałów w morskich
warunkach pogodowych. Posługiwać się przyrządami do pobierania wody oraz określania jej
temperatury na wybranej głębokości. Przeprowadzić analizę granulometryczną osadu dennego.
Wyznaczyć/zmierzyć morskie parametry pogodowe. Przewidywać zmiany w ruchu jednostki płynącej
w rejonie płytkim oraz wąskim kanale.
LITERATURA
Bibliografia:
1. Dera J. Fizyka morza, PWN, 2004
2. Duxbury A. Duxbury B. Fundamentals of Oceanography, NewYork: McGraw-Hill, 2001
3. Duxbury, Alyn, Duxbury Alison, Sverdrup K. An Introduction to the World's Oceans, 6th ed.
New York: McGraw-Hill, 2000
4. Garrison, T. Essentials of Oceanography, Pacific Grove, CA: Brooks Cole, 2001
5. Gurgul H. Fizyka morza dla geografów, WNUS 1997
Pilson, M. An Introduction to the Chemistry of the Sea. Upper Saddle RiverNJ: Prentice Hall,
1998
6. Andrulewicz E., Otremba Z., Kamińska K. 2010, Ongoing technical activities and conservation
measures in marine spatial planning within Polish marine areas, Polish Journal of Environmental
Studies, Vol. 19, No. 3, 553-563
http://www.am.gdynia.pl/~zotremba/badania/publikacje/Andr+Otr_2010_PJOES.pdf
7. Otremba Z., Andrulewicz E. 2008, Environmental Concerns Related to Existing and Planned
Technical Installations in the Baltic Sea, Polish Journal of Environmental Studies, Vol. 17, No. 2,
173-179 http://www.am.gdynia.pl/~zotremba/badania/publikacje/Otr+And_2008_PJOES.pdf
8. Andrulewicz E., Napierska D., Otremba Z. 2003, Environmental effects of installing and
functioning of submarine HVDC transmission line SwePol Link: case study related to the Polish
Marine Area of the Baltic Sea, Journal of Sea Research, 49, 337-345
http://www.am.gdynia.pl/~zotremba/badania/publikacje/2003-Cable.pdf
9. Węsławski M., Urbański J., Kryla-Staszewska L, Andrulewicz E., Linkowski T., Kuzebski E.,
Meissner W., Otremba Z., Piwowarczyk J. 2010, The different uses of sea space in Polish Marine
Areas: is conflict inevitable? Oceanologia, 2010, No. 52(3), 513-530
http://www.iopan.gda.pl/oceanologia/523wesla.pdf
Netografia:
1. Właściwości wody morskiej: http://www.waterencyclopedia.com/Re-St/Sea-Water-Physics-andChemistry-of.html#ixzz0qQ9jI5uT
2. Oceanografia fizyczna: http://en.wikipedia.org/wiki/Physical_oceanography
Właściwości fizyczne wody morskiej – związki pomiędzy gęstością,
przewodnictwem i zasoleniem; przemiany fazowe. Fizyczne, chemiczne i
biologiczne składniki wody morskiej – wzajemne zależności.
Geneza hydrosfery ziemskiej. Historia Bałtyku.
Oddziaływanie światła z wodą morską oraz jej składnikami – pozorne i rzeczywiste
właściwości optyczne wód morskich. Procesy generowane światłem w strefie
eufotycznej.
Wymiana materii pomiędzy dnem i tonią wodną.
Fale dźwiękowe w wodzie morskiej. Immisja hałasu przez organizmy morskie.
Komunikacja w toni morskiej.
Układ ocean-atmosfera-ląd – wymiana energii i masy. Rola mórz i oceanów w
procesach pogodowych i klimatycznych. Pływy.
Generowanie fal powierzchniowych i wgłębnych, skala stanu morza, skala siły
wiatru, widmowy opis stanu morza.
Historia badań mórz i oceanów. Przegląd współczesnych metod śledzenia procesów
w atmosferze i hydrosferze oraz metodyka oceny zasobów. Planowanie przestrzenne
na obszarach morskich. Udział naturalnych i antropogennych czynników w
gospodarczych i ekologicznych transformacjach na obszarach morskich.
W
2
C
L
12
P
2
2
4
1
2
4
2
10
2
2
IBŚ 8
CHEMIA
Przedmiot:
Semestr
ECTS
A
C
L
A
C
L
II
3,5
2
2
30
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Alina Dereszewska
Ochrona środowiska; Emisja zanieczyszczeń; Identyfikacja zanieczyszczeń substancji
ropopochodnych
ZNAĆ
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne. Ogólną klasyfikację związków nieorganicznych. Typy reakcji
chemicznych. Stosunki ilościowe w przemianach chemicznych. Zależności występujące w układzie
okresowym pierwiastków. Nazewnictwo, otrzymywanie i reaktywność poszczególnych grup
związków nieorganicznych. Stosunki ilościowe w przemianach chemicznych. Podstawy statyki i
kinetyki chemicznej. Zjawiska chemiczne zachodzące w roztworach wodnych. Rozpuszczalność
substancji chemicznych. Sposoby wyrażania stężeń roztworów. Zjawiska powierzchniowe. Procesy
adsorpcji. Podstawy elektrochemii. Metody ochrony przed korozją. Skład chemiczny oraz metody
rozdzielania i oczyszczania frakcji ropy naftowej. Budowę, nazewnictwo i właściwości
jednofunkcyjnych związków organicznych. Metody otrzymywania i właściwości polimerów. Zasady
BHP w pracy z odczynnikami chemicznymi
UMIEĆ
Zachować bezpieczeństwo w pracy z substancjami chemicznymi. Wykonać i zapisać proste reakcje
chemiczne. Analizować obserwacje towarzyszące reakcjom chemicznym. Korzystać z układu
okresowego pierwiastków. Rozróżniać rodzaje mieszanin. Obliczać stężenia roztworów. Posługiwać
się szkłem i elementarną aparaturą chemiczną. Miareczkować metodą alkacymetryczną. Mierzyć pH i
gęstość roztworu.
LITERATURA
1. Dereszewska A., Popek M.: „Chemia Techniczna”, Wydawnictwo Akademii Morskiej w Gdyni,
Gdynia 2006.
2. Bielański A. „Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej”, PWN, Warszawa 2007.
3. Pajdowski L. „Chemia ogólna i nieorganiczna”, PWN, Warszawa 1999.
4. Mastalerz P.: „Chemia organiczna”, PWN, Warszawa 1996.
5. Pazdro K. „Elektrochemia”, Oficyna Edukacyjna, Warszawa 1996.
W
BHP. Zasady użytkowania szkła i sprzętu laboratoryjnego. Obliczanie stężeń.
Budowa atomu; liczby kwantowe; konfiguracja elektronowa pierwiastków.
Budowa cząsteczki; wiązania chemiczne; oddziaływanie międzycząsteczkowe.
Układ okresowy pierwiastków; prawo okresowości; elektroujemność;
powinowactwo elektronowe; energia jonizacji.
Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne. Ogólna klasyfikacja związków
nieorganicznych. Typy reakcji chemicznych. Stosunki ilościowe w przemianach
chemicznych.
Statyka i kinetyka chemiczna; szybkość reakcji chemicznej; stała równowagi
chemicznej; reguła La Chateliera-Brauna.
Mieszaniny i roztwory; rozpuszczalność substancji chemicznych, rodzaje
roztworów, sposoby wyrażania stężeń. Układy koloidalne.
Zjawiska powierzchniowe. Adsorpcja na granicy faz; Izoterma adsorpcji Langmuira;
Równanie Freundlicha.
Dysocjacja ektrolityczna. Iloczyn rozpuszczalności. Hydroliza soli. Równowagi
kwasowo-zasadowe. Alkacymetria
Elektrochemia: reakcje oksydacyjno-redukcyjne, ogniwa galwaniczne, korozja
elektrochemiczna, elektroliza.
Wybrane elementy chemii organicznej: teoria strukturalna, izomeria, nomenklatura.
Węglowodory alifatyczne i aromatyczne. Budowa, nomenklatura, otrzymywanie,
właściwości fizyczne i chemiczne, zastosowanie.
Alkohole i fenole. Budowa, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i
chemiczne, zastosowanie
Aldehydy i ketony. Budowa, nomenklatura, otrzymywanie, właściwości fizyczne i
chemiczne, zastosowanie.
Kwasy karboksylowe, estry i tłuszcze. Budowa, nomenklatura, otrzymywanie,
właściwości fizyczne i chemiczne, zastosowanie.
Związki organiczne zawierające azot: aminy, aminokwasy i białka i kwasy
nukleinowe.
C
L
2
2
2
1
4
2
3
2
2
4
2
2
4
4
3
4
1
2
2
1
2
1
2
1
2
1
2
P
IBŚ 9
GRAFIKA INŻYNIERSKA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
II
2
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Małgorzata KOTLICKA
Podstawy konstrukcji maszyn, Nauka o materiałach, Podstawy inżynierii wytwarzania, Urządzenia
mechatroniczne, Ergonomia.
ZNAĆ
Pojęcie rzutu i metody rzutowania (rzut środkowy i równoległy), niezmienniki rzutowania
równoległego, rzuty Monge’a, przynależność elementów oraz elementy wspólne, równoległe i
prostopadłe. Pomocnicze płaszczyzny rzutów – układ trzech płaszczyzn wzajemnie prostopadłych,
użycie kilku pomocniczych płaszczyzn rzutów (transformacja). Zagadnienia związane z normalizacją
w technice, w tym formaty arkuszy, podziałki, grubości, rodzaje i zastosowanie linii rysunkowych,
układ rzutni, tabliczki znamionowe. Istotę i zasady wymiarowania oraz zasady zarządzania
dokumentacją techniczną.
Zasady odwzorowania kształtu brył w rzutach prostokątnych i
aksonometrycznych. Zasady wykonywania widoków, przekrojów i kładów. Zasady zapisu wymiarów,
zasady tolerowania wymiarów, kształtu geometrycznego i położenia oraz oznaczenia chropowatości.
Zasady rysowania połączeń gwintowych, spawanych oraz innych połączeń maszynowych. Zasady
rysowania kół zębatych, osi, wałów i łożysk tocznych. Zasady sporządzania rysunków złożeniowych i
wykonawczych. Komputerowe programy wspomagające rysowanie – edytory rysunków.
UMIEĆ
Odwzorować elementy przestrzeni w rzutach prostokątnych, przynależność elementów oraz elementy
wspólne. Odwzorować równoległość i prostopadłość w rzutach prostokątnych. Wykonać
transformację układu odniesienia korzystając z pomocniczych płaszczyzn. Czytać rysunki techniczne
oraz schematy z dokumentacji technicznej. Wykonać rysunek na znormalizowanym formacie, przy
zastosowaniu linii rysunkowych znormalizowanych i właściwie dobranej podziałce. Narysować
dowolny element maszynowy w odpowiedniej liczbie rzutów prostokątnych. Zwymiarować poprawnie
rysunek elementu maszynowego, nanieść oznaczenia tolerancji wymiarów i geometrycznych oraz
chropowatości powierzchni. Narysować różne rodzaje połączeń.
LITERATURA
4. Lewandowski Z.: Geometria wykreślna.
5. Dobrzański T. Rysunek Techniczny Maszynowy. WNT, Warszawa 2006.
6. Danielewicz J. Rysunek Techniczny Maszynowy i Okrętowy, Wyd. Morskie Gdynia.
7. Pikoń Andrzej: AutoCAD 200x.
Zadania geometrii wykreślnej. Elementy przestrzeni. Pojęcie rzutu i metody
rzutowania. Rzuty Monge’a – odwzorowanie elementów przestrzeni (punkt, prosta,
płaszczyzna) w rzutach prostokątnych. Przynależność elementów. Elementy
wspólne.
W Ć L P
5
10
Normalizacja w technice (formaty arkuszy, podziałki, grubości, rodzaje i
zastosowanie linii rysunkowych, układ rzutni, tabliczki znamionowe). Stosowane
uproszczenia rysunkowe. Istota i zasady wymiarowania. Zarządzanie dokumentacją
techniczną. Schematy instalacji i zasady ich rysowania. Zasady sporządzania
schematów hydraulicznych i pneumatycznych,. Zasady sporządzania schematów
instalacji elektrycznej. Zasady sporządzania rysunków budowlanych.
Odwzorowanie kształtu brył w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych.
Widoki, przekroje i kłady. Zasady zapisu wymiarów. Tolerowanie wymiarów,
kształtu i położenia, oznaczenie chropowatości. Połączenia gwintowe - oznaczenia
i uproszczenia. Połączenia spawane - oznaczenia i uproszczenia. Rysowanie
schematów konstrukcji statycznych.. Rysowanie schematów instalacji.
Komputerowe programy wspomagające rysowanie – edytory rysunków.
Organizacja zapisu rysunku do graficznej bazy danych. Układ współrzędnych w
edytorze. Współrzędne bezwzględne i względne. Podstawowe narzędzia
rysunkowe edytora.
6
10
4
10
Kod: IBŚ10
Semestr
II
III
MECHANIKA TECHNICZNA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
4
2
1
30
15
4
2
1
30
15
-
Matematyka, Wytrzymałość materiałów, Podstawy konstrukcji maszyn, Okrętowe silniki tłokowe,
Budowa i teoria okrętu, Fizyka
ZNAĆ
Zasady korzystania z podstawowych praw mechaniki ogólnej, umiejętności ich prawidłowego
stosowania, obliczeń i wnioskowania.
 podstawy teoretyczne mechaniki klasycznej tzn. statyki, kinematyki i dynamiki układów
mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale sztywne;
 podstawowe prawa mechaniki ogólnej;
 podstawy teoretyczne dotyczące drgań;
 podstawowe sposoby minimalizacji drgań i hałasu oraz ich skutków;
 teoretyczne podstawy do dalszych specjalistycznych przedmiotów kierunkowych.
UMIEĆ


analizować układy sił działających na rzeczywiste układy mechaniczne znajdujące się w
równowadze statycznej;
analizować ruch rzeczywistych obiektów mechanicznych traktowanych jako ciała doskonale
sztywne;




rozwiązywać dowolne układy sił oraz obliczać reakcje zamocowania;
rozwiązywać problemy z zakresu analizy ruchu punktu i układów punktów materialnych;
formułować i rozwiązywać równania dynamiki dla układów punktów materialnych;
opisywać parametry ruchu złożonego układów mechanicznych.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
Krasowski P., Powierża Z., Mechanika ogólna, cz. I. Statyka, Wyd. AM w Gdyni, Gdynia 2005.
Misiak J., Mechanika ogólna, t. I i II, WN-T Warszawa 1996;
Leyko J., Mechanika ogólna, t. I i II, PWN Warszawa 1997;
Powierża Z., Mechanika techniczna, Wydawnictwo WSM w Gdyni, Gdynia 1981;
Beer F.P., Johnston F.R., Mechanics for Engineers, Mc Graw Hill Book Company, New York,
London 1998.
Semestr II (Mechanika techniczna I)
W Ć L P
Wprowadzenie. Określenie przedmiotu i zagadnień mechaniki, rys historyczny,
organizacja wykładów i ćwiczeń, rachunek wektorowy na potrzeby mechaniki,
literatura przedmiotu.
I. STATYKA
Podstawowe pojęcia i zasady statyki. Pojęcie siły, rodzaje sił, siły wewnętrzne i
zewnętrzne, zasady statyki. Podpory i reakcje podpór. Rysowanie reakcji podpór.
Zbieżny układ sił. Płaski zbieżny układ sił, przestrzenny zbieżny układ sił,
geometryczne i analityczne warunki równowagi, równania równowagi. Zbieżny
układ sił – zadania.
Para sił, moment pary sił, twierdzenia o parze sił. Warunek równowagi układu par
sił.
Dowolny układ sił. Główny wektor i główny moment układu sił, płaski układ sił,
przestrzenny układ sił, warunki równowagi, równania równowagi.
Przykłady liczbowe.
Tarcie.
Tarcie ślizgowe, tarcie toczenia, tarcie cięgien, tarcie w łożysku. Układy
mechaniczne z uwzględnieniem tarcia.
Środek ciężkości.
Środek sił równoległych, środek masy, środek ciężkości, twierdzenia Guldina.
Obliczanie środków ciężkości.
II. KINEMATYKA
Funkcja wektorowa i jej pochodna.
Wektorowa funkcja skalarnego argumentu, pochodna funkcji wektorowej, reguły
różniczkowania wektorów zmiennych w czasie, pochodne wektorów
jednostkowych
Matematyczne sposoby opisu ruchu punktu.
Równania ruchu punktu, równanie toru, wektor wodzący punktu, prędkość i
przyspieszenie jako pochodne wektora wodzącego, przyspieszenie normalne i
styczne, prędkość i przyspieszenie punktu w układzie biegunowym.
Obliczanie prędkości i przyspieszenia punktu. Prędkość i przyspieszenie w ruchu
posuwisto – zwrotnym tłoka.
Proste przypadki ruchu ciała sztywnego.
Ruch postępowy bryły, prędkość i przyspieszenie dowolnego punktu bryły w ruchu
postępowym. Ruch obrotowy ciała wokół stałej osi , równanie ruchu obrotowego,
1
2
1
3
2
2
4
2
2
2
3
2
1
5
2
2
1
prędkość i przyspieszenie kątowe, prędkość obrotowa, prędkość i przyspieszenie
dowolnego punktu bryły w ruchu obrotowym, kinematyka przekładni zębatych,
pasowych i ciernych.
Obliczanie prędkości i przyspieszeń w ruchu obrotowym bryły.
Ruch płaski ciała.
Opis ruchu płaskiego, prędkość i przyspieszenie dowolnego punktu ciała w ruchu
płaskim, chwilowy środek prędkości i chwilowy środek przyspieszeń, centroida
ruchoma i nieruchoma, kinematyka przekładni planetarnych.
Wyznaczanie prędkości i przyspieszeń w ruchu płaskim, przekładnie planetarne.
5
3
Semestr III (Mechanika techniczna II)
W Ć L P
Ruch złożony punktu.
Ruch unoszenia, względny, bezwzględny, prędkość i przyspieszenie punktu w
ruchu złożonym, twierdzenie Coriolisa.
Obliczanie prędkości i przyspieszenia punktu w ruchu złożonym.
III. DYNAMIKA
Dynamika punktu materialnego.
Zasada d´ Alemberta, dwa podstawowe zagadnienia dynamiki.
Zadania z dynamiki punktu. Rzut ukośny.
Masowe momenty bezwładności..
Określenie i rodzaje masowych momentów bezwładności, twierdzenie Steinera,
momenty dewiacyjne, główne i główne centralne osie bezwładności.
Obliczanie momentów bezwładności.
Zasada pędu.
Zasada pędu dla punktu materialnego, zasada pędu dla ciała sztywnego,
twierdzenie o ruchu środka masy.
Zastosowanie zasady pędu – zadania.
Zasada krętu.
Zasada krętu dla punktu materialnego, zasada krętu dla bryły, dynamiczne
równanie ruchu obrotowego.
Zastosowanie zasady krętu – zadania.
Zasada energii.
Praca i moc siły, energia kinetyczna punktu materialnego i ciała sztywnego, zasada
energii i pracy, pole sił, pole potencjalne, energia potencjalna, zasada zachowania
energii mechanicznej.
Stosowanie zasady energii w układach mechanicznych.
Reakcje dynamiczne łożysk.
Równania dynamiczne ruchu obrotowego, reakcje łożysk, oś swobodna ciała,
wyważanie statyczne i dynamiczne. Wyznaczanie reakcji dynamicznych łożysk.
Przybliżona teoria zjawisk żyroskopowych.
Moment żyroskopowy, uproszczone równanie teorii żyroskopu, reakcje
żyroskopowe łożysk maszyn i silników okrętowych.
Obliczanie reakcji żyroskopowych łożysk maszyn i silników okrętowych.
Uderzenie.
Siły chwilowe, uderzenie proste, ukośne i mimośrodowe, współczynnik restytucji,
środek uderzeń.
Obliczanie podstawowych przypadków uderzeń.
Podstawy teorii drgań.
Określenia podstawowe, składanie drgań harmonicznych, analiza harmoniczna
drgań okresowych, układanie równań ruchu układu drgającego, siły w ruchu
drgającym, drgania wymuszone o jednym stopniu swobody.
3
2
2
1
3
2
2
1
2
1
4
2
2
1
2
1
2
1
4
2
Przykłady obliczeniowe.
Podstawy mechaniki komputerowej.
Zastosowanie technik komputerowych w mechanice.
4
1
Kod: IBŚ11
Semestr
III
IV
Przedmio
WYTRZYMAŁOŚĆ MATERIAŁÓW
t:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
3
4
2
1
1
1
2
30
15
15
15
30
Matematyka, Mechanika Ogólna, Podstawy Konstrukcji Maszyn.
ZNAĆ
Podstawowe określenia i definicje. Pojęcie modelu wytrzymałościowego pręta (wprowadzane
uproszczenia). Prawo Hooke’a i zakres jego stosowalności. Warunki wytrzymałościowe: naprężeń i
odkształceń. Sposoby wyznaczania naprężeń i odkształceń w trzech podstawowych przypadkach:
rozciągania i ściskania, skręcania prętów o przekroju kołowym i zginania płaskiego, wraz z
przypadkami szczególnymi (cięgna, sprężyny, belki wielopodporowe). Procedury obliczeniowe w
wymienionych przypadkach mających zastosowanie zarówno do prętów statycznie wyznaczalnych jak
i statycznie niewyznaczalnych. Pojęcia: stan naprężeń i stan odkształceń. Uogólnione prawo Hooke’a.
Sposób wyznaczania energii sprężystej w dowolnie obciążonym pręcie. Twierdzenia energetyczne (A.
Castigliano, L. Menabrea). Hipotezy wytrzymałościowe (Saint Venant, Tresca, Huber). Procedurę
wyznaczania rozkładów naprężeń w przekrojach poprzecznych prętów silnie zakrzywionych i
zbiorników grubościennych. Warunki stateczności prętów ściskanych zgodnie z koncepcjami: Eulera,
Tetmajera-Jsińskiego i Johnsona-Ostenfelda.Podstawowe, zgodne z normami, procedury wyznaczania
granic: plastyczności (Re) i wytrzymałości (Rm) oraz wartości: modułu Younga (E), liczby Poissona
(ν) i modułu sprężystości postaciowej (G) materiałów konstrukcyjnych. Sposób pomiaru tensometrem
Martensa. Metody pomiarowe techniką tensometrii oporowej. Procedurę wyznaczania atestu
rozjemczego lin.
UMIEĆ
Ustalić, na podstawie obciążenia, do którego z trzech podstawowych przypadków zaliczyć stan pręta.
Za- stosować właściwe procedury obliczeniowe do wyznaczenia: wymiarów lub materiału lub
obciążenia pręta, wykorzystując warunek naprężeń, warunek odkształceń lub oba, zarówno w
przypadkach statycznie wyznaczalnych jak i niewyznaczalnych. Określić stan naprężeń i stan
odkształceń w dowolnym przypadku obciążenia pręta. Wybrać i zastosować właściwe procedury
obliczeń w przypadku wytrzymałości złożonej, w szczególności: ram, prętów silnie zakrzywionych i
zbiorników grubościennych. Ustalić zakres stateczności prętów ściskanych przez wyznaczenie
naprężeń krytycznych odpowiednią procedurą. Odczytywać z wykresów rozciągania i ściskania
podstawowe parametry wytrzymałościowe materiałów konstrukcyjnych. Poprawnie interpretować
wyniki pomiarów dokonywanych metodami tensometrii oporowej i tensometrem Martensa. Ocenić,
decydujący o dopuszczalności dalszego jej użytkowania, stan liny.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kurowski R., Niezgodziński M. E., Wytrzymałość materiałów, Wyd. IX, PWN, Warszawa 1970.
Tarnowski A., Wytrzymałość materiałów – Wykład, Wydawca: Fundacja Rozwoju WSM w
Gdyni, Gdynia 1999.
Tarnowski A., Wytrzymałość materiałów – Przykłady i zadania, cz. I, II, i III, Wydawca:
Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1999.
Walczyk Z., Wytrzymałość materiałów. Teoria i przykłady, tom I i II, Wydawnictwo Politechniki
Gdańskiej, Gdańsk 1999.
Orłowski W., Słowański L., Wytrzymałość materiałów - przykłady obliczeń, ARKADY,
Warszawa 1978.
Krasowski P., Król W., Tarnowski A., Wytrzymałość materiałów - Laboratorium, Wydawca:
Fundacja Rozwoju WSM w Gdyni, Gdynia 1999.
Semestr III (Wytrzymałość materiałów I)
W Ć L
Definicja ciała stałego odkształcalnego. Mechanika ciała stałego jako fragment
mechaniki ośrodka ciągłego. Klasyfikacja materiałów. Wytrzymałość materiałów
jako dyscyplina stosowana; jej cele, zakres i podstawowe założenia.
Stan odkształceń i naprężeń. Materiały liniowo-sprężyste: prawo Cauchy’egoHooke’a. Materiały anizotropowe a izotropowe. Przypadki szczególne stanów
naprężeń i odkształceń: płaski, czyste ścinanie, proste ścinanie, ścinanie techniczne.
Zarys teorii prętów, równania równowagi prętów zakrzywionych w płaszczyźnie.
Pręty proste jako przypadek szczególny. Pręty szczególne: słupy, cięgna, belki,
wały.
Ściskanie i rozciąganie prętów prostych. Klasyczne prawo Hooke’a. Zagadnienia
statycznie wyznaczalne i statycznie niewyznaczalne ściskania/rozciągania
pojedynczego pręta. Pojęcie hiperstatycznej i wstęp do metody sił. Obliczanie
cięgien.
Zginanie belek prostych. Hipoteza płaskich przekrojów Bernoulliego. Równanie
konstytutywne zginania. Belka Timoszenki.
Geometryczne charakterystyki przekroju pręta.
Wyznaczanie stanu sił wewnętrznych w belkach metodą sił: przypadki statycznie
wyznaczalne, przypadki statycznie niewyznaczalne. Belki wielopodporowe.
Macierz podatności, równanie trzech momentów. Zastosowanie zasady
superpozycji.
Stan naprężeń w belce zginanej. Wskaźnik wytrzymałości na zginanie.
Równanie osi ugięcia belki. Metody wyznaczania. Zastosowanie zasady
superpozycji.
Skręcanie prętów kołowych i o dowolnym przekroju.
Ustroje prętowe płaskie: kratownice, ramy i ustroje mieszane. Rozwiązywanie
metodą sił.
Metoda przemieszczeń w zastosowaniu do ram. Wzory transformacyjne. Macierz
sztywności.
2
2
4
2
2
4
2
4
2
2
2
2
4
4
3
4
P
Semestr IV (Wytrzymałość materiałów II)
W Ć L
Stan naprężeń w belce zginanej. Wskaźnik wytrzymałości na zginanie.
Wyznaczanie osi ugięcia belki.
Skręcanie prętów kołowych i o dowolnym przekroju.
Rozwiązywanie kratownic i ram płaskich metodą sił.
Rozwiązywanie ramy metodą przemieszczeń.
Wprowadzenie do ustrojów przestrzennych: ruszty.
Wytrzymałość złożona. Zginanie ukośne.
Pręty zakrzywione. Obliczanie haków.
Hipotezy wytężeniowe. Naprężenia dopuszczalne.
Pojęcie stateczności stanu równowagi. Typy utraty stateczności. Stateczność
prętów ściskanych.
Zarys teorii płyt i powłok. Równania teorii uproszczonych.
Zarys metody elementów skończonych w zastosowaniu do obliczeń
wytrzymałościowych.
Statyczna próba rozciągania i ściskania.
Szczegółowa próba rozciągania.
Wyznaczanie stałych materiałowych metodą tensometrii oporowej.
Wyznaczanie naprężeń w dwuteowej belce zginanej.
Wyznaczanie modułu sprężystości postaciowej w próbce skręcanej.
Udarowe próba zginania.
Badanie lin.
P
2
2
2
3
2
1
4
2
2
2
2
1
1
2
2
5
4
4
5
4
4
4
IBŚ 12
ANALIZA RYZYKA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
4
2
2
30
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: Zbigniew Wiśniewski
Podstawy konstrukcji maszyn, matematyka, fizyka, Inżynieria bezpieczeństwa technicznego,
Techniczne systemy zwalczania rozlewów
ZNAĆ
Jakościowe i ilościowe metody analizy ryzyka. Procedury matematyczne szacowania zagrożeń i
skutków niebezpiecznych zdarzeń. Procedury analizy ryzyka stosowane w wybranych dziedzinach
życia (przemysł, ochrona środowiska, ubezpieczenia)
UMIEĆ
Dobrać poznane metody analizy ryzyka stosownie do charakteru procesu lub obiektu. Określić
uczestników zdarzenia, sposoby komunikacji między nimi, zagrożenia związane z charakterem
zdarzenia. Ustalić hierarchię rodzajów ryzyka stosownie do miary zagrożenia.
LITERATURA
8. Zbigniew Wiśniewski – „Analiza ryzyka” -Materiały pomocnicze zamieszczone na
platformie edukacyjnej ILIAS
9. Studia przypadków dostępne w zasobach Internetu
Semestr V
Podstawowe pojęcia (definicje, taksonomia, analiza, kontekst) – zagrożenie, strata
(szkoda), system człowiek-technika-środowisko, zdarzenie niebezpieczne, ryzyko
Podstawy matematyczne – procesy stochastyczne, procesy Markowa, metoda
symulacji Monte-Carlo, sieci Bayesa, elementy teorii masowej obsługi, elementy
teorii zbiorów rozmytych
Zagrożenia – klasyfikacja, miary
Ryzyko – klasyfikacja, miary
Elementy analizy niezawodności człowieka -operatora
Algorytmy szacowania ryzyka
Metody analizy zagrożeń – techniki jakościowe (wstępna analiza zagrożeń, analiza
zagrożeń i wykonalności, analiza rodzajów i skutków uszkodzeń, inne) oraz
ilościowe (analiza rodzajów i konsekwencji uszkodzeń, metoda matrycowa, inne)
Metody szacowania ryzyka – heurystyczne, matryca ryzyka, analiza drzewa
niezdatności, analiza drzewa zdarzeń, analiza przyczyn i konsekwencji
Metody szacowania strat jako konsekwencji zdarzeń niebezpiecznych – statystyki
strat na skutek wypadków, Rozszczelnienie zbiornika z płynem, rozlew oleju,
wybuch, pożar
W Ć L P
1
6 10
2
2
2
1
4
4
6
6
6
6
4
IBŚM 13
ASPEKTY PRAWNE OCHRONY ŚRODOWISKA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
VII
1
1
15
Pojęcia: środowisko, ochrona środowiska, prawo ochrony środowiska. Rys
historyczny prawnych regulacji ochrony środowiska. Źródła prawa ochrony
W Ć L P
1
środowiska: konstytucja, umowy międzynarodowe, ustawa, rozporządzenia, akty
prawa lokalnego.
Prawnomiędzynarodowa
problematyka
ochrony
środowiska:
zasada
zrównoważonego rozwoju, ochrona przyrody, ochrona środowiska morskiego,
międzynarodowy obrót odpadami, ochrona atmosfery. Ochrona środowiska w
prawie europejskim: organy Unii Europejskiej, podstawowe wiadomości dotyczące
ochrony środowiska w Unii Europejskiej.
Zasady prawa ochrony środowiska: pojęcie zasad prawnych i ich znaczenie w
prawie ochrony środowiska, zasada korzystania ze środowiska, zasada
kompleksowości, zasada prewencji i przezorności, zasada „zanieczyszczający
płaci”, zasada planowości, zasada prawa do informacji o środowisku, zasada
uczestnictwa społeczeństwa w postępowaniach w sprawie wydania decyzji z
zakresu ochrony środowiska, zasada nieważności decyzji wydanej z naruszeniem
przepisów dotyczących ochrony środowiska, zasada obowiązku stosowania
metodyk referencyjnych.
Środki prawnofinansowe ochrony środowiska: opłaty za korzystanie ze
środowiska, opłaty za pobór wody i wprowadzanie ścieków do wód (ziemi), opłaty
za usuwanie drzew (krzewów), opłaty za działalność regulowaną prawem
geologicznym i górniczym, administracyjne kary pieniężne w prawie ochrony
środowiska.
Odpowiedzialność w prawie ochrony środowiska: odpowiedzialność cywilna,
szczególne zasady odpowiedzialności odszkodowawczej, ochrona środowiska a
prawo własności, odpowiedzialność administracyjna, przestępstwa i wykroczenia
przeciwko środowisku, odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny
zabronione pod groźbą kary.
Organy i instytucje ochrony środowiska. Inspekcja Ochrony Środowiska.
Pozwolenie na korzystanie ze środowiska. Finansowanie ochrony środowiska.
Ochrona środowiska w zagospodarowaniu przestrzennym i przy realizacji
inwestycji. Gospodarowanie geologicznymi zasobami środowiska. Prawne
instrumenty ochrony powierzchni ziemi: powszechna ochrona powierzchni ziemi,
prawna ochrona gruntów rolnych i leśnych.
Prawne problemy gospodarki wodnej: przedmiot prawa wodnego, własność wód,
korzystanie z wód, pozwolenie wodnoprawne, ochrona wód, ochrona przed
powodzią oraz przed suszą, spółki wodne i związki wałowe, organy administracji
wodnej, państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna oraz hydrogeologiczna,
zbiorowe zaopatrzenie w wodę i odprowadzanie ścieków.
Prawna ochrona roślin i zwierząt: powszechna ochrona roślin, gospodarka leśna,
rolnictwo ekologiczne, podstawy ochrony zwierząt, ochrona humanitarna zwierząt,
doświadczenia na zwierzętach, ochrona użytkowa zwierząt, ochrona weterynaryjna
zwierząt, organizmy zmodyfikowane genetycznie.
Problematyka prawa emisyjnego: ochrona powietrza, ochrona warstwy ozonowej,
ochrona przed hałasem, ochrona przed polami elektromagnetycznymi, ochrona
przed promieniowaniem jonizującym, pozwolenia emisyjne, obrót prawami emisji
do powietrza, obszary ograniczonego użytkowania, strefy przemysłowe.
Prawna ochrona przyrodniczych wartości środowiska: administracja ochrony
przyrody, ochrona przyrody a prawo własności, formy ochrony przyrody, obszary
Natura 2000, ochrona indywidualna, ochrona gatunkowa roślin i zwierząt, ogrody
botaniczne, ogrody zoologiczne, ochrona uzdrowiskowa, ochrona zabytków.
Odpady i ich zagospodarowanie: odpady i ich rodzaje, zasady gospodarowania
odpadami, obowiązki wytwórców i posiadaczy odpadów, składowanie i
magazynowanie odpadów, unieszkodliwianie odpadów, problematyka odpadów
niebezpiecznych, międzynarodowy obrót odpadami, czystość i porządek.
2
2
1
1
1
1
2
1
1
1
1
Kod: IBŚ14
NAUKA O MATERIAŁACH
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
I
2
2
30
II
4
1
2
15
30
III
3,5
1
1
15
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Mirosław Czechowski, dr inż. Robert Starosta
Fizyka, Chemia – szkoła średnia
ZNAĆ
Procesy technologiczne przetwarzania materiałów metalowych (obróbka plastyczna, obróbka cieplna)
i ich wpływ na właściwości materiałów. Podstawowe struktury stopów żelaza. Wpływ zawartości
węgla na właściwości stali. Wpływ pierwiastków stopowych na właściwości stali. Stale niestopowe i
stopowe. Klasyfikacja stali. Nowoczesne materiały konstrukcyjne. Materiały ceramiczne, polimerowe
i kompozytowe. Mechanizmy niszczenia materiałów konstrukcyjnych w eksploatacji. Przepisy PRS
odnośnie materiałów okrętowych. Metody badań materiałów
UMIEĆ
Precyzować zamówienia materiałów konstrukcyjnych. Przewidywać zmiany właściwości materiałów
następujące w wyniku poddawania go określonym procesom technologicznym. Przewidywać
otrzymane właściwości stali po zabiegach obróbki cieplnej. Przewidzieć zmiany właściwości
materiału następujące w wyniku oddziaływania czynników eksploatacyjnych. Praktycznie zastosować
metody badań materiałów; badania makroskopowe, mikroskopowe, pomiary twardości. Rozróżniać
struktury stali i żeliw. Dobrać parametry hartowania i odpuszczania stali.
LITERATURA
1. Cicholska M., Czechowski M., Materiałoznawstwo okrętowe, Wyd. Akademii Morskiej w
Gdyni, Gdynia 2008.
2. Dobrzański Leszek A., Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo, WNT, Warszawa
2002.
3. Ashby Michael F., Jones David R. H., Materiały inżynierskie, Własności i zastosowanie,
WNT, Warszawa 1995.
4. Ashby Michael F., Dobór materiałów w projektowaniu inżynierskim, WNT, Warszawa 1998.
Semestr I
W Ć L P
Definicja i cele nauki o materiałach. Ogólna charakterystyka ciał stałych. Rodzaje
2
wiązań. Podstawowe grupy materiałów konstrukcyjnych. Znaczenie materiałów
inżynierskich w budowie i eksploatacji maszyn. Zastosowanie w okrętownictwie.
Elementy krystalografii. Struktura krystaliczna ciał stałych. Wskaźnikowanie
płaszczyzn i kierunków krystalograficznych. Podstawowe struktury sieciowe
metali.
Wady budowy krystalicznej i ich wpływ na właściwości metali. Dyfuzja.
Krystalizacja metali i stopów. Kinetyka procesów krystalizacji. Procesy
metalurgiczne i odlewnicze.
Własności mechaniczne metali i stopów: twardość, udarność, zmęczenie,
żarowytrzymałość. Metody badań materiałów.
Podstawy obróbki plastycznej metali. Mechanizm odkształcania plastycznego.
Umocnienie. Zgniot i rekrystalizacja.
Struktura stopów metali. Roztwory stałe. Fazy międzymetaliczne.
Układy równowagi fazowej stopów. Eutektyka, eutektoid, perytektyka. Układy
złożone.
Układ równowagi fazowej żelazo-węgiel. Składniki fazowe i strukturalne. Wpływ
zawartości węgla na właściwości stali.
Przemiany strukturalne zachodzące podczas chłodzenia. Przemiany: perlityczna,
bainityczna i martenzytyczna. Wykresy CTP. Wpływ szybkości chłodzenia na
właściwości stali.
Podstawy procesów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej. Wyżarzanie,
hartowanie i odpuszczanie. Nawęglanie. Azotowanie. Węgloazotowanie.
Klasyfikacja stali. System oznaczenia stali wg norm EN.
Stale niestopowe. Wpływ składników na własności stali. Spawalność stali. Stale
niestopowe podstawowe i jakościowe. Zastosowanie.
Żeliwa białe i szare. Żeliwa szare zwykłe i sferoidalne. Żeliwa stopowe.
Zastosowanie. Przepisy materiałowe PRS.
Ogólna charakterystyka stali stopowych. Wpływ pierwiastków stopowych na
właściwości stali. Stale stopowe konstrukcyjne. Stale spawalne zwykłej i
podwyższonej wytrzymałości.
1
2
2
2
2
1
3
2
3
3
1
2
2
2
Semestr II
W Ć L P
Stale kadłubowe zwykłej, podwyższonej i wysokiej wytrzymałości. Stale
kadłubowe do pracy w niskich temperaturach. Stale kotłowe. Stale na rury
okrętowe.
Stale: odporne na korozję, żarowytrzymałe, żaroodporne, zaworowe, do ulepszania
cieplnego, do nawęglania i azotowani. Stale narzędziowe. Staliwa.
Stopy miedzi odlewnicze i do obróbki plastycznej. Mosiądze i brązy. Stopy miedzi
na pędniki okrętowe.
Stopy aluminium odlewnicze i do obróbki plastycznej. Zastosowanie stopów
aluminium w konstrukcjach morskich.
Materiały łożyskowe: stopy cyny i ołowiu, stopy miedzi i aluminium, stopy innych
metali. Kompozyty.
Nowoczesne materiały konstrukcyjne. Stale: do pracy w obniżonych
temperaturach, maraging, materiały z pamięcią kształtu, szkła i ceramika szklana.
Materiały polimerowe i kompozytowe.
Mechanizmy niszczenia materiałów konstrukcyjnych w eksploatacji: korozja,
erozja, kawitacja, nagłe pękanie i zmęczenie. Korozja naprężeniowa i
zmęczeniowa. Pękanie w wyniku pełzania.
1
3
2
1
2
2
2
2
Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych. Przepisy BHP. Regulamin laboratorium.
Omówienie formy wykonywania ćwiczeń.
Defektoskopia ultradźwiękowa.
Defektoskopia radiograficzna. Interpretacja radiogramów.
Ocena zniszczeń korozyjnych.
Badania stali konstrukcyjnych.
Badania mikroskopowe stali po obróbce cieplnej.
Badania stali po obróbce plastycznej.
Badania stali odpornych na korozję.
Badania własności i mikrostruktury żeliw.
Badania własności stopów aluminium.
Badania materiałów łożyskowych.
Pomiary mikrotwardości i twardości.
Badania nieniszczące. Badania radiograficzne i penetracje.
Wyżarzanie i hartowanie stali.
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
Semestr III
Zasady doboru materiałów inżynierskich w budowie maszyn i urządzeń.
Elementy projektowania materiałowego.
Materiały budowlane. Kruszywa budowlane.
Rozwiązania materiałowo-konstrukcyjne nośnych elementów budynku.
Metody badań materiałów. Badania niszczące i nieniszczące.
Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych. Omówienie ćwiczeń.
Badania mikroskopowe stali po obróbce cieplno-chemicznej.
Badania powłok metalowych i ochronnych.
Stale kadłubowe. Stale na linie wałów okrętowych.
Badania własności stopów miedzi.
Badania mikroskopowe połączeń spawanych.
Badania własności i mikrostruktury stali narzędziowych.
W Ć L P
2
2
4
3
4
2
2
2
3
2
2
2
Kod: IBŚ15
TERMODYNAMIKA TECHNICZNA
Przedmiot
OCEANOTECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
III
4
2
2
30
30
IV
3
2
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. inż. Andrzej Miszczak, prof. nadzw. AM
Matematyka, Fizyka, Mechanika płynów, Metrologia i systemy pomiarowe, Maszyny cieplne
wirnikowe, Siłownie okrętowe, Chłodnictwo i klimatyzacja, Okrętowe silniki spalinowe.
ZNAĆ
 Zasadnicze pojęcia i wielkości oraz ich jednostki miary.
 Podstawowe prawa termodynamiki.
 Przemiany gazu doskonałego i półdoskonałego oraz obiegi termodynamiczne silnikowe i
chłodnicze.
 Podstawy termodynamiki par oraz obiegów parowych silnikowych i chłodniczych.
 Podstawy wymiany ciepła i niekonwencjonalne źródła energii.
 Teoretyczne podstawy procesu spalania.
 Podstawy termodynamiki gazów wilgotnych.
UMIEĆ
•
•
•
Zastosować termodynamikę do opisu zjawisk fizycznych.
Rozwiązywać podstawowe zadania z zakresu termodynamiki i wymiany ciepła (w tym: sporządzać
bilanse energetyczne, umieć obliczać ciepło i pracę, umieć wykonać obliczenia dotyczące
podstawowych przemian i urządzeń cieplnych).
Dokonać pomiaru podstawowych wielkości stosowanych w termodynamice.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
5.
Szargut J., Termodynamika, PWN, Warszawa 1991.
Staniszewski B., Termodynamika, PWN, Warszawa 1982.
Wiśniewski S., Termodynamika techniczna, WNT, Warszawa 1993.
Staniszewski B., Wymiana ciepła, PWN, Warszawa 1979.
Wiśniewski S., Wiśniewski T. S., Wymiana ciepła, WNT, Warszawa 1994.
Semestr III (Termodynamika techniczna I)
W Ć L P
Podstawowe pojęcia z termodynamiki: wielkości fizyczne stosowane w
termodynamice (ciśnienie, temperatura, objętość masa, gęstość, ciężar właściwy,
lepkość, energia, ciepło, praca, moc), ich oznaczenia i jednostki; stany skupienia
substancji. Zerowa zasada termodynamiki a temperatura.
Energia potrzebna do zmiany stanu skupienia (ciało stałe – ciecz, ciecz - gaz).
Układ termodynamiczny: parametry układu, równowaga termodynamiczna układu,
energia układu, zasada zachowania ilości energii, pierwsza zasada termodynamiki.
Energia wewnętrzna, entalpia, entropia, praca i jej rodzaje (całkowita, użyteczna,
techniczna, indykowana, efektywna, … .
Gaz doskonały i półdoskonały: prawa Boyle’a – Mariotte’a, Gay-Lusaca, Charlesa;
równanie stanu gazu (Clapeyrona): ciepło właściwe; mieszaniny gazów.
Procesy termodynamiczne (przemiany): operacje podczas których zmieniają się
parametry stanu z lub bez równoczesnej wymiany energii w postaci pracy lub
ciepła; wymiana ciepła przez podgrzewanie i chłodzenie; wymiana pracy przez
sprężanie i rozprężanie. Przemiany: izobaryczna, izochoryczna, izotermiczna,
adiabatyczna, politropowa. Obliczanie wykładnika politropy poprzez pomiar
parametrów (p,v) sprężania/rozprężania.
2
1
2
2
2
2
3
4
Wprowadzenie do drugiej zasady termodynamiki. Wymiana energii w postaci
pracy: definicja pracy, rozwiązywanie przykładów liczbowych dla poszczególnych
przemian. Zamiana ciepła na pracę. Druga zasada termodynamiki.
Obiegi termodynamiczne silnikowe i chłodnicze. Obiegi gazowe: Carnota, Otta,
Diesla, Sabathe’a. Obiegi stosowane w silnikach odrzutowych i turbozespołach
spalinowych. Sprawność teoretyczna obiegu.
Sprężarki. Silniki i siłowniki cieplne. Wykresy pracy sprężarek tłokowych i
wirnikowych.
Para: para wodna, czynniki chłodnicze; parowanie, wrzenie, skraplanie,
sublimacja, para nasycona, para nasycona sucha, para nasycona wilgotna, stopień
suchości, para przegrzana; punkt potrójny, punkt krytyczny; tablice
termodynamiczne, Rozwiązywanie zadań z wykorzystaniem tablic.
Obiegi parowe: obieg Carnota silnikowy i chłodniczy; obieg Clausiusa –
Rankine’a; obieg Lindego; konwencjonalna siłownia parowa; jądrowa siłownia
parowa; sposoby zwiększania sprawności siłowni parowych.
Niekonwencjonalne źródła energii: energia słoneczna, energia geotermalna, cieki
wodne, biomasa, energia wiatru, inne formy energii niekonwencjonalnej (paliwo
wodorowe, ciepło odpadowe, ogniwa paliwowe, niekonwencjonalne silniki,
generatory MHD i MGD pompy ciepła).
Wymiana ciepła: trzy sposoby transportu energii cieplnej (przewodzenie,
konwekcja, promieniowanie); przejmowanie ciepła; przenikanie ciepła; określenie
współczynnika przenikania ciepła; wymienniki ciepła.
Gazy wilgotne: parametry powietrza wilgotnego; entalpia powietrza wilgotnego;
wykres i-x powietrza wilgotnego; przemiany izobaryczne powietrza wilgotnego.
Teoretyczne podstawy procesów spalania: podstawowe informacje o paliwach
stosowanych w siłowniach okrętowych; ciepło spalania wartość opałowa; rodzaje
spalania
(całkowite,
zupełne,
niezupełne,
niecałkowite);
równania
stechiometryczne; współczynnik nadmiaru powietrza; skład spalin.
Modelowanie procesów nierównowagowych i niestacjonarnych.
2
2
2
2
2
2
3
4
2
2
2
2
3
2
2
2
2
2
2
Semestr IV (Termodynamika techniczna II)
W Ć L
Wstęp do ćwiczeń laboratoryjnych oraz podstawowe zagadnienia miernictwa
procesów cieplno-przepływowych: wielkości mierzone, metody i techniki
pomiarów, metody opracowywania wyników doświadczeń.
Wzorcowanie manometru metodą porównania.
Wzorcowanie termometru technicznego metodą porównania.
Wyznaczanie charakterystyk termometru oporowego.
Wyznaczanie charakterystyki temperaturowej źródła promieniowania cieplnego.
Sprawdzanie termometru ruchowego metodą porównania.
Pomiar wilgotności powietrza.
Sprawdzanie przepływomierza zwężkowego za pomocą rurki spiętrzającej
Prandtla.
Sprawdzanie anemometru czaszowego za pomocą dyszy wypływowej.
Wzorcowanie sond kierunkowych za pomocą tunelika aerodynamicznego.
Techniczna analiza spalin.
Wyznaczanie wartości średniego ciepła właściwego oleju.
Wyznaczanie wartości wykładnika izentropy i politropy przy rozprężaniu
powietrza.
Wyznaczanie ciepła spalania i wartości opałowych paliw gazowych, płynnych i
stałych.
Wyznaczanie wartości współczynnika przewodzenia ciepła.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
P
Kod: IBŚ16
MECHANIKA PŁYNÓW
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
IV
3
1
1
15
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. inż. Andrzej Miszczak, prof. nadzw. AM
Matematyka, Fizyka, Termodynamika techniczna, Podstawy eksploatacji maszyn, Automatyka i
robotyka, Metrologia i systemy pomiarowe, Ochrona środowiska, Siłownie okrętowe, Okrętowe
silniki tłokowe, Kotły okrętowe, Turbiny okrętowe, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Chłodnictwo
i klimatyzacja, Automatyka okrętowa, Symulator siłowni okrętowej, Eksploatacja siłowni z silnikami
tłokowymi, Eksploatacja siłowni turbinowych, Eksploatacja platform wiertniczych
ZNAĆ
 Zasadnicze pojęcia i wielkości oraz ich jednostki miary.
 Podstawowe prawa i zasady w mechanice płynów.
 W ramach przepływów jednofazowych znać teoretyczne i praktyczne zagadnienia klasycznej
statyki, kinematyki i dynamiki cieczy i gazów.
 Zastosowania praktyczne równań: ciągłości strugi, Bernoulliego, Torricellego, Naviera-Stokesa,
Prandtla.
 Zasady formułowania równań ruchu.
UMIEĆ
• Rozwiązywać podstawowe zadania z zakresu mechaniki płynów i jej zastosowań.
• Obliczać siły wywierane przez ciecz na ściany naczyń i ciał stałych zanurzonych w cieczy w stanie
równowagi.
• Umieć określać rodzaj przepływu płynu.
• Interpretować człony równań: pędu, momentu pędu i energii.
• Wyznaczać straty ciśnienia w rurociągach.
LITERATURA
1. Jeżowiecka-Kabsch K., Szewczyk H., Mechanika płynów, skrypt Politechniki Wrocławskiej,
Wrocław 2001.
2. Puzyrewski R., Sawicki J., Podstawy mechaniki płynów i hydrauliki. PWN, Warszawa 2000.
3. Gryboś R., Podstawy mechaniki płynów, cz. I. i II, PWN, Warszawa 1998.
4. Bukowski J., Mechanika Płynów, PWN Warszawa 1959.
5. Prosnak W., Mechanika płynów, t. I i II, PWN, Warszawa 1970, 1971.
6. Orzechowski Z., Prywer J., Zarzycki R., Mechanika płynów w inżynierii środowiska, WNT,
Warszawa 1997.
Wiadomości wstępne. Podstawowe definicje i właściwości płynów: lepkość,
ściśliwość, gęstość, rozszerzalność. Podział płynów. Elementy teorii pola: pola
skalarowe, wektorowe i tensorowe, gradient, dywergencja, rotacja. Współczynniki
Lame’go.
Podstawowe pojęcia kinematyki płynów: linie prądu, powierzchnie prądu, tor
elementu płynu, przepływy wirowe i bezwirowe, podział ruchu cieczy
Zasada zachowania masy. Równanie ciągłości strugi. Wyznaczanie wydatków.
Czas napełniania zbiorników.
Zasada zachowania pędu i momentu pędu oraz ich wykorzystanie.
Zasada zachowania energii. Interpretacja członów równania zachowania energii.
Przykład wyznaczania rozkładu temperatury.
Przykłady związków konstytutywnych dla wybranych modeli cieczy. Ogólna
klasyfikacja związków i ich właściwości.
Statyka płynów: wiadomości ogólne, definicja ciśnienia, rozkład ciśnienia
hydrostatycznego, parcie cieczy na ścianki ciał stałych. Siła naporu i środek
naporu. Prawo Archimedesa, pływanie ciał.
Równania ruchu płynu rzeczywistego: uwagi ogólne, równania podstawowe,
równania dodatkowe, warunki brzegowe i początkowe.
Równania podstawowe dynamiki cieczy lepkiej: równanie Naviera-Stokesa,
Prandtla, przepływy Poiseuille’a i Couette’a.
Przepływy ustalone i nieustalone, laminarne i turbulentne: podział przepływów,
przepływ krytyczny, wpływ lepkości, gęstości i średnicy rury na prędkość
krytyczną, liczba Reynoldsa.
Podobieństwo zjawisk przepływowych. Podobieństwo i analogia a liczby
kryterialne: liczby podobieństwa dynamicznego, cieplnego, elektro-magnetodynamicznego.
Ruch płynów nielepkich nieprzewodzących ciepła: równanie ruchu płynów
nielepkich, równanie Eulera, równanie Bernouliego: energia potencjalna,
kinetyczna i ciśnienia. Zastosowanie równania Bernouliego do praktycznych
pomiarów przepływu zwężką Venturiego. Opróżnianie zbiorników, równanie
Torricellego,
Przepływy w przewodach: prawo Hagena-Poiseuille’a, straty ciśnienia i energii,
promień hydrauliczny. Przepływy przez kanały otwarte i zamknięte.
Przepływy potencjalne i dynamika gazów
W Ć L P
1 1
1 1
1 2
1 1
1 1
1
1 2
2 1
1 1
1 1
2 2
1 1
1 1
Kod: IBŚ17
Semestr
I
BEZPIECZEŃSTWO PRACY I ERGONOMIA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
2
2
30
-
Podstawy eksploatacji maszyn. Ochrona środowiska. Eksploatacja siłowni okrętowych. Podstawy
inżynierii wytwarzania. Technologia remontów. Zarządzanie bezpieczną eksploatacją statku.
ZNAĆ






Podstawowe pojęcia dotyczące ergonomii w tym: bezpieczeństwa, ochrony pracy, zarządzania
bezpieczeństwem, zasady humanizacji pracy i projektowania antropocentrycznego, przyczyn i
skutków wypadków przy pracy.
Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Źródła obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i
higieny pracy.
Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy fizycznej dynamicznej i
statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne.
Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne środowisko pracy. Stres psychospołeczny w
pracy.
Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną obiektu technicznego
i przestrzeni pracy.
Środowisko pracy i podstawowe zagrożenia w nim występujące i środki ich zapobiegania.
UMIEĆ


Ocenić ergonomiczność obiektów technicznych
Dostrzec zagrożenia występujące w środowisku pracy i odpowiednio je odparować.
LITERATURA
1. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Koradecka D., Nauka o pracy – bezpieczeństwo, higiena,
ergonomia, wyd. CIOP Warszawa 2000 r.
2. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Zawieska W.M., Ocena ryzyka zawodowego, wyd. CIOP
Warszawa 2001r.
3. Hempel L., Człowiek i maszyna. Model techniczny współdziałania, WKiŁ Warszaw
Semestr I
W Ć L P
Podstawy prawne ochrony pracy w Polsce. Pojęcia podstawowe, źródła
obowiązków dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Ochrona pracy w regulacjach Międzynarodowej Organizacji Pracy. System pracy
w Unii Europejskiej.
Systemy: człowiek –obiekt techniczny – środowisko pracy
Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy. Współczesne koncepcje.
Ekonomiczne aspekty. Ocena ryzyka zawodowego.
Wypadki przy pracy – przyczyny i skutki. Zachowania probezpieczne
Katastrofy i poważne awarie przemysłowe. Katastrofy w transporcie morskim.
Ergonomia - pojęcia podstawowe. Humanizacja pracy.
Czynniki fizjologiczne. Koszt fizjologiczny i energetyczny pracy fizycznej
2
1
2
2
3
2
2
4
dynamicznej i statycznej. Termoregulacja. Rytmy biologiczne.
Czynniki psychologiczne i społeczne. Społeczne środowisko pracy. Stres
psychospołeczny w pracy.
Wymiary ciała ludzkiego jako czynnik determinujący strukturę przestrzenną
obiektu technicznego i przestrzeni pracy.
Czynniki mechaniczne. Rodzaje czynników. Zagrożenia. Środki zapobiegania
Hałas i drgania mechaniczne
Szkodliwe substancje chemiczne. Zagrożenia. Środki zapobiegania.
Elektryczność statyczna i energia elektryczna. Środki ochrony przed
elektrycznością.
2
2
2
2
2
2
IBŚ 18
ERGONOMIA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
III
2
1
1
15
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Leonard Hempel
Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Zarządzanie ryzykiem. Zagrożenia bezpieczeństwa. Zarządzanie
bezpieczeństwem systemów technicznych.
ZNAĆ
Podstawowe pojęcia i definicje: ergonomia, korekcyjna i koncepcyjna, ergonomia w działalności
inżynierskiej, działania ergonomiczne w sferze techniki, korzyści z ergonomiczności obiektów
technicznych.
Sposoby identyfikacji stanowisk pracy jako systemów: człowiek – obiekt techniczny – środowisko
pracy.
Podstawowe możliwości człowieka w tym: charakterystyki i zadania systemu wzrokowego i
słuchowego oraz systemów efektorów informacyjnych i energetyczno – ruchowych.
Wybrane psychologiczne problemy podejmowania decyzji.
Wybrane zagadnienia fizjologii pracy, w tym pojęcia: wysiłek styczny i dynamiczny, rodzaje
zmęczenia, cykle biologiczne, obciążenie psychiczne, stres i jego ograniczanie.
Podstawowe zasady projektowania systemów antropotechnicznych w tym: zasady kształtowania
bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, zasady rozdziału funkcji między maszynę a obiekt techniczny.
Różnice między projektowanie zadaniowym a projektowaniemantropocentrycznym.
UMIEĆ
Ocenić różnymi metodami ergonomiczność obiektów technicznych. Oszacować warunki pracy
człowieka w określonym systemie. Ocenić wstępnie ryzyko zawodowe na danym stanowisku pracy.
Tworzyć listy kontrolne dla potrzeb projektowania ergonomicznego i oceny ryzyka zawodowego.
Ocenić wpływ środowiska pracy na człowieka w tym zidentyfikować czynniki niebezpieczne,
szkodliwe i uciążliwe.
LITERATURA
1. Nauka o pracy– bezpieczeństwo, higiena, ergonomia.Praca zbiorowa, redakcja naukowa
Koradecka D., wyd. CIOP Warszawa 2000r.
2. Ocena ryzyka zawodowego. Praca zbiorowa, redakcja naukowa Zawieska W.M., wyd. CIOP
Warszawa 2001r.
3. Hempel L., Człowiek i maszyna. Model techniczny współdziałania. WKiŁ Warszawa 1984
4. Tytyk E. , Metodologia projektowania ergonomicznego w budowie maszyn.
5. Górska E., Tytyk E., Ergonomia w projektowaniu stanowisk pracy. Podstawy teoretyczne.
Oficyna Wyd. PW Warszawa 1998
W Ć
Podstawowe pojęcia i definicje: ergonomia, korekcyjna i koncepcyjna, ergonomia w
działalności inżynierskiej działania ergonomiczne w sferze techniki, korzyści z
ergonomiczności obiektów technicznych
Stanowisko pracy jako system człowiek-obiekt techniczny- środowisko pracy:
system antropocentryczny, system socjotechniczny, zadania i rola człowieka
elementy środowiska pracy, metody oceny ergonomiczności obiektów
technicznych, tworzenie list kontrolnych
Człowiek w systemie pracy: system ludzki, człowiek jako system autonomiczny,
rodzaje wejść receptorowych, wejścia alimentatorowi, podsystem wyjść, zadania
podsystemu przetwarzania informacji..
Wybrane problemy przetwarzania informacji. Wybrane psychologiczne problemy
podejmowania decyzji
Możliwości człowieka: podstawowe charakterystyki systemu wzrokowego, zadania
receptora wzroku. Wpływ oświetlenia na charakterystyki wzroku. Podstawowe
charakterystyki systemu słuchowego zadania receptora słuchu.. Wpływ wieku
człowieka na działanie słuchu i wzroku. System efektorów informacyjnych i
energetyczno – ruchowych. Charakterystyki statyczne i dynamiczne.
Fizjologia pracy: wysiłek statyczny, wysiłek dynamiczny, rodzaje zmęczenia, cykle
biologiczne, obciążenie psychiczne, stres i jego ograniczanie
Wprowadzenie do projektowania: ogólne zasady projektowania systemów C-OT-O.
Etapy i procedury projektowania omawianych systemów, źródła wymagań
bezpieczeństwa pracy i ergonomii, zasady kształtowania bezpieczeństwa i ochrony
zdrowia, zasadnicze etapy projektowania, zasada rozdziału funkcji. Porównanie
człowieka i maszyny, reguły rozdzielania funkcji między człowieka a maszynę,
istota projektowania antropocentrycznego.
Środowisko pracy jego wpływ na człowieka, czynniki niebezpieczne, szkodliwe,
uciążliwe, hałas, czynniki mechaniczne, fizyczne, chemiczne, pojęcie i struktura
stanowiska pracy, organizacja pracy
L
P
2
2
3
1
2
1
3
4
1
2
3
3
3
IBŚ 19
PODSTAWY KONSTRUKCJI MASZYN
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
P
III
2
2
30
IV
4
2
2
30
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. inż. Wiesław TAREŁKO, prof. nadzw. AM
Matematyka, Fizyka, Grafika inżynierska, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Nauka o
materiałach, Podstawy inżynierii wytwarzania, Mechanika płynów, Urządzenia mechatroniczne,
Ergonomia.
ZNAĆ
Cykl życia maszyny i jego etapy. Proces projektowania i jego fazy oraz komputerowe wspomaganie
procesu projektowania. Tolerancje wymiarowe i pasowania, tolerancje geometryczne części
maszynowych. Rodzaje tarcia w elementach maszyn. Smary i ich własności. Hydrodynamiczną teorię
smarowania. Zagadnienia związane z łożyskowaniem ślizgowym i tocznym. Klasyfikację połączeń
maszynowych. Połączenia spawane, zgrzewane i klejone. Połączenia gwintowe i śrubowe. Połączenia
kształtowe i cierne. Zagadnienia związane z wytrzymałością zmęczeniowa elementów maszyn.
Elementy podatne oraz sprzęgła, ich klasyfikację i ogólne zasady obliczania. Zawory, ich klasyfikację
i ogólne zasady obliczania. Zasady kształtowania konstrukcyjnego wałów oraz istotę wyważania
dynamicznego wałów. Klasyfikację przekładni, przełożenie kinematyczne i geometryczne przekładni,
typy i rodzaje zębów kół zębatych oraz geometryczne cechy zazębienia, w tym zasadę zazębienia,
podstawowe cechy zazębienia ewolwentowego. Zagadnienia związane z modyfikacją zarysu zębów.
Przekładnie o zębach śrubowych, przekładnie o zazębieniu wewnętrznym, przekładnie stożkowe,
przekładnie ślimakowe, przekładnie cierne i cięgnowe. Rozkład naprężeń tnących w spoinie
pachwinowej, rozkład sił w połączeniach śrubowych oraz w sprężynach naciskowych, mechanizm
włączania sprzęgła ciernego oraz rozkład ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym.
UMIEĆ
Identyfikować etapy i wymagane własności oraz właściwości maszyny niezbędne dla poszczególnych
etapów cyklu życia maszyny. Obliczać tolerancje wymiarowe, luzy i wciski oraz uzasadniać dobór
chropowatości powierzchni części maszyn także tolerancji geometrycznych. Identyfikować rodzaje
tarcia w występujące we współpracujących elementach maszyn oraz uzasadnić korzyści płynące ze
stosowania panewek wielowarstwowych w łożyskach ślizgowych. Identyfikować rodzaje smarów i
dobierać ich parametry dla współpracujących elementów maszyn. Dobierać oraz uzasadniać układy
łożyskowania w maszynach. Identyfikować połączenia maszynowe oraz uzasadniać ich dobór.
Identyfikować rodzaje elementów podatnych oraz sprzęgieł oraz kształtować konstrukcyjnie wał.
Identyfikować przekładnie mechaniczne. Badać rozkłady naprężeń w spoinie pachwinowej, rozkłady
sił w połączeniach śrubowych oraz w sprężynach naciskowych, czasy włączania sprzęgła ciernego
oraz rozkłady ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym.
LITERATURA
1. Podstawy Konstrukcji Maszyn pod red. zbiorową Z. Osińskiego, PWN, Warszawa 1999.
2. Dietrych, W. Korewa, K. Zygmunt,; Podstawy Konstrukcji Maszyn, cz. I, II i III, WNT,
Warszawa.
3. Osiński, W. Bajon, T. Szucki,; Podstawy Konstrukcji Maszyn, PWN, Warszawa.
4. Bowden, D. Tabor. Wprowadzenie do trybologii, WNT, Warszawa.
5. Niezgodziński, T. Niezgodziński,; Obliczenia zmęczeniowe elementów maszyn, PWN, Warszawa.
6. Markusik S.; Sprzęgła mechaniczne. WNT Warszawa.
7. Ochęduszko, ; Koła zębate, tom - I, WNT , Warszawa.
Semestr III
W Ć L P
Geneza powstania przedmiotu. Cele i zadania przedmiotu. Cykl życia maszyny i jego 1
etapy.
Proces projektowania i jego fazy. Optymalizacja konstrukcji. Komputerowe
4
wspomaganie procesu projektowania CAD.
Tolerancje wymiarowe i pasowania części maszyn. Tolerancje geometryczne.
Chropowatość powierzchni.
Klasyfikacja tarcia. kat tarcia. Teoria tarcia suchego Bowdena-Tabora. Łożyskowa
panewka wielowarstwowa. Tarcie graniczne.
Smary i ich własności. Lepkość i smarność. Ferrociecze i ich zastosowanie.
Hydrodynamiczna teoria smarowania. Istota powstawania nośności hydrodynamicznej
na przykładzie modelu łożyska płaskiego. Sposoby realizacji i warunki powstawania
tarcia hydrodynamicznego.
Kryterium przejścia tarcia płynnego w tarcie mieszane. Tarcie i smarowanie
elastohydrodynamiczne.
Klasyfikacja łożysk. Łożyska ślizgowe. Kryterium podobieństwa hydrodynamicznego
łożysk.
Łożyska magnetyczne. Łożyska smarowane ferrocieczą.
Łożyska toczne. Klasyfikacja łożysk. Zasady oznaczania łożysk. Zasady pasowania,
ustalania i doboru łożysk tocznych.
Klasyfikacja połączeń maszynowych. Połączenia spawane, zgrzewane i klejone.
Spoina a spiętrzenie naprężeń - sposoby zmniejszania wpływu karbu.
Połączenia gwintowe i śrubowe. Sprawność i samohamowność gwintu. Wytrzymałość
gwintu. Kształtowanie postaci konstrukcyjnej elementów złącza. Metody odciążania
śrub od zginania i skręcania podczas ich montażu. Podstawowe stany obciążania śrub i
zasady ich obliczania.
Połączenia kształtowe.
Połączenia cierne. Rozkłady naprężeń w połączeniu ciernym. Podatność styku
połączenia ciernego. Obciążalność połączeń ciernych.
4
2
1
4
1
1
1
3
2
3
1
2
Semestr IV
W Ć L
Rodzaje naprężeń i obciążeń. Wytrzymałość zmęczeniowa elementów maszyn.
2
Wykres Wöhlera. Czynniki wpływające na wytrzymałość zmęczeniową i sposób
uwzględniania ich przy obliczeniach. Wykres zmęczeniowy Smitha.
Elementy podatne. Sprężyny.
1
Sprzęgła. Ogólna charakterystyka sprzęgieł, ich klasyfikacja i ogólne zasady
2
obliczania.
Ogólna charakterystyka zaworów, ich klasyfikacja i ogólne zasady obliczania.
1
Kompensatory cieplne.
Wały i osie. Zasady kształtowania konstrukcyjnego wałów. Wyważanie statyczne i
2
dynamiczne wałów.
Klasyfikacja przekładni. Klasyfikacja przekładni zębatych. Przełożenie kinematyczne i 1
geometryczne przekładni.
Koło zębate, typy i rodzaje zębów kół zębatych. Geometryczne cechy zazębienia.
2
Moduł, odległość międzyosiowa.
Zasada zazębienia - warunek stałości przełożenia. Linia i kąt przyporu. Stopień
2
pokrycia.
Krzywe cykliczne. Zazębienie cykloidalne – powstawanie zarysu boku zęba.
2
Podstawowe cechy zazębienia ewolwentowego.
Graniczna liczba zębów.
1
Korekcja uzębienia i zazębienia. Algorytm określania typu i rodzaju zęba.
3
Przekładnie o zębach śrubowych. Podstawowe cechy geometryczne przekładni o
2
zębach śrubowych.
Charakterystyka przekładni o zazębieniu wewnętrznym. Przekładnia obiegowa.
2
Układy elementarne przekładni planetarnych.
Charakterystyka przekładni stożkowych. Przełożenie przekładni stożkowej.
2
Charakterystyka przekładni ślimakowych.
1
Przekładnie zębate z odkształcalnym wieńcem. Przekładnie zębate specjalne.
1
P
Przekładnie cierne. Przekładnie cięgnowe.
Klasyfikacja sposobów smarowania. Istota smarowania zanurzeniowego i natryskowego przekładni mechanicznych. Sposoby smarowania łożysk.
Uszczelnienia ruchowych i nieruchomych elementów maszyn.
Wprowadzenie do laboratorium.
Zasady pomiarów. Błędy modeli i błędy układów pomiarowych.
Badanie rozkładu naprężeń tnących w spoinie pachwinowej.
Badanie połączeń śrubowych napiętych wstępnie.
Badanie połączeń śrubowych obciążonych siłą i momentem.
Badanie sprężyn naciskowych.
Badanie sprzęgła ciernego podczas rozruchu.
Badanie rozkładu ciśnienia w łożysku hydrodynamicznym.
1
1
1
2
4
4
4
4
4
4
4
Kod: IBŚ20
Semestr
I
II
PODSTAWY INŻYNIERII WYTWARZANIA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
2
2
30
3
1
1
15
15
Grafika inżynierska, Nauka o materiałach, Wytrzymałość materiałów, Metrologia i systemy
pomiarowe, Podstawy eksploatacji maszyn.
ZNAĆ
Podstawowe techniki wytwarzania, ich sposoby, metody i odmiany. Możliwości poszczególnych
sposobów, metod i odmian w zakresie dokładności wymiarowej i chropowatości powierzchni
przedmiotów obrobionych. Rodzaje i działanie najważniejszych środków technologicznych. Podstawy
projektowania procesów technologicznych obróbki. Zasady postępowania oraz zabezpieczania
osobistego zgodnego z przepisami BHP w różnych rodzajach prac. Nazewnictwo urządzeń i ich
podzespołów przy spawaniu, obróbce mechanicznej oraz narzędzi kontrolno-pomiarowych. Zasady
przygotowania urządzeń do rozruchu, zdania po zakończonej pracy.
UMIEĆ
 Wykonać podstawowe roboty ślusarskie.
 Wykonać podstawowe zabiegi obróbki na tokarkach i wiertarkach.
 Przygotować materiał do określonego rodzaju obróbki.
 Mocować materiał obrabiany w przyrządach i urządzeniach w zależności od urządzenia i
technologii wykonania.
 Dobrać prawidłowe nastawy parametrów pracy urządzeń.
 Dobierać narzędzia pomiarowo kontrolne odpowiednio do wyznaczonych zadań oraz obsługiwać
sprzęt kontrolno- pomiarowy.
 Wykonywać podstawowe operacje obróbkowe skrawaniem oraz spajania.
LITERATURA
1. Bartosiewicz J., Techniki Wytarzania, Wyd. AM w Gdyni, rok 2002.
2. Bartosiewicz J., Obróbka skrawaniem i erozyjna, Wyd. Fund. Rozwoju WSM w Gdyni, 1997.
3. Bartosiewicz J., Obróbka plastyczna, Wyd. Fund. Rozwoju WSM w Gdyni, rok 1997.
4. Bartosiewicz J., Obróbka i montaż części maszyn, Wyd. SiP, Warszawa, rok 1985.
5. Rosłanowski J., Praktyka warsztatowa, Wyd. AM w Gdyni, rok 2002.
6. Jakubiec W., Malinowski J., Metrologia wielkości geometrycznych, WNT, Warszawa 2004.
7. Daszyk A., Metrologia długości i kąta- ćwiczenia, Wydawnictwo AM, 2003.
8. Dudik K, Górski E., Poradnik tokarza, WNT, Warszawa 2000.
9. Poradnik Inżyniera –Spawalnictwo, WNT, Warszawa 2005.
10. Mały poradnik mechanika, WNT, Warszawa 1994.
Semestr I (Podstawy inżynierii wytwarzania I)
W Ć L P
Wiadomości wprowadzające. Wyrób, zespół, część, materiał, półfabrykat. Procesy
produkcyjne, procesy technologiczne obróbki i montażu. Typy produkcji. Środki
technologiczne, stanowisko robocze. Operacje i zabiegi technologiczne.
Techniczne i technologiczne przygotowanie produkcji.
Odlewnictwo. Klasyfikacja metod i sposobów wytwarzania odlewów. Odlewanie
grawitacyjne: w formach jednorazowego użytku (piaskowych z mas żywicznych, z
wypalanymi modelami, skorupowych, z wytapianymi modelami, metodą Shawa)
oraz w formach wielokrotnego użycia (kokilowe, półciągłe, ciągłe). Odlewanie pod
ciśnieniem wyższym od atmosferycznego (ciśnieniowe, w formach wirujących,
odśrodkowe, półodśrodkowe ). Zasady projektowania odlewów, ich wady oraz
naprawa.
Obróbka plastyczna. Stan naprężeń i odkształceń w płaszczyźnie dowolnie
zorientowanej względem kierunków głównych. Naprężenia uplastyczniające.
Prawa i wskaźniki odkształcenia. Mechanizm odkształceń plastycznych. Utrata
stateczności i spójności materiału obrabianego. Metody obróbki plastycznej.
Walcowanie. Kucie. Ciągnienie. Wyciskanie. Tłoczenie.
Procesy spajania. Mechanizm spajania. Klasyfikacja procesów spajania. Spawanie
gazowe. Metody spawania elektrycznego (elektrodą otuloną, łukiem krytym, w
osłonie gazów ochronnych). Spawanie: elektrożużlowe, termitowe, elektronowe,
plazmowe i laserowe. Naprężenia i odkształcenia spawalnicze. Spawalność
niektórych materiałów. Klasyfikacja i ogólna charakterystyka zgrzewania.
Zgrzewanie oporowe (punktowe, liniowe, garbowe, doczołowe, liniowodoczołowe). Zgrzewanie: tarciowe, zgniotowe, dyfuzyjne, ultradźwiękowe,
wybuchowe, gazowe, egzotermiczne, indukcyjne. Ogólna charakterystyka i
klasyfikacja metod lutowania. Technologia klejenia.
Podstawy skrawania. Parametry skrawania i warunki obróbki. Układ i kinematyka
skrawania. Siły, moc i ciepło skrawania. Sposoby i metody obróbki skrawaniem.
Budowa i geometria ostrza w układzie narzędzia oraz układzie roboczym.
Tworzenie się wióra. Zużywanie się ostrzy narzędzi. Środki chłodząco-smarujące.
Zasady projektowania procesów wytwarzania. Projektowanie procesów
wytwarzania części maszyn. Zalecenia ogólne. Dokumentacja technologiczna.
2
6
6
6
8
2
Semestr II (Podstawy inżynierii wytwarzania II)
W Ć L P
Obróbki wiórowe. Klasyfikacja sposobów i metod obróbki wiórowej. Toczenie.
2
6
Struganie. Wiercenie. Rozwiercanie. Frezowanie. Obrabiarki i narzędzia do
obróbki wiórowej. Jakość powierzchni obrobionej. Zasady doboru warunków
obróbki.
Obróbka ścierna. Klasyfikacja sposobów i metod obróbki ściernej. Ogólna
charakterystyka szlifowania. Obrabiarki i narzędzia do obróbki ściernej. Jakość
powierzchni obrobionej. Zasady doboru warunków obróbki.
Obróbki wykańczające. Ogólna charakterystyka: gładzenia, dogładzania,
docierania i polerowania. Technologia obróbki nagniataniem. Jakość powierzchni
obrobionej. Zasady doboru warunków obróbki.
Obróbka erozyjna. Geneza obróbki erozyjnej. Charakterystyka obróbki:
elektroerozyjnej, elektrochemicznej, anodowo - mechanicznej, elektrostykowej,
strumieniowej.
Nacinanie gwintów. Nacinanie nożami tokarskimi, gwintownikami, narzynkami,
głowicami gwinciarskimi, frezami i głowicami frezowymi. Szlifowanie gwintów.
Nacinanie uzębień. Nacinanie metodami kształtowymi (frezami modułowymi
krążkowymi i trzpieniowymi, dłutowaniem, przeciągaczami tarczowymi) oraz
obwiedniowymi (frezami modułowymi ślimakowymi, dłutowaniem). Wiórkowanie
i szlifowanie uzębień.
Podstawy projektowania procesów wytwarzania. Projektowanie procesów
produkcyjnych. Podstawy komputerowego wspomagania projektowania procesów
technologicznych (CAM – Computer Aided Manufacturing).
4
2
3
2
1
1
2
2
3
2
Kod: IBŚ 21
Semestr
V
PODSTAWY
Przedmiot: EKSPLOATACJI MASZYN
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
2
2
30
-
Matematyka, Fizyka, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Podstawy konstrukcji
maszyn, Termodynamika techniczna, Automatyka i robotyka, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia.
ZNAĆ
 Fazy istnienia obiektu technicznego. Elementarny układ eksploatacji. Strukturę systemu
eksploatacji.
 Fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn. Procesy tarcia, smarowania i zużywania maszyn.
 Podstawy diagnostyki technicznej. Rodzaje badań diagnostycznych. Procesy fizykochemiczne
jako źródła sygnałów diagnostycznych.
 Pojęcie procesu użytkowania maszyny. Miary użytkowania i ich zastosowanie. Zakres
dokumentacji techniczno-ruchowej maszyny. Zasady bezpiecznego użytkowania maszyn.





Pojęcie procesu obsługiwania maszyny. Miary obsługiwania i ich zastosowanie. Rodzaje obsług.
Cykl remontowy maszyny. Fazy procesu technologicznego remontu.
Pojęcie i miary niezawodności obiektu technicznego. Rodzaje struktur niezawodnościowych.
Miary ryzyka i miary bezpieczeństwa obiektu technicznego. Związki miar ryzyka z miarami
niezawodności i zagrożeń.
Podstawy projektowania procedur eksploatacyjnych. Komputerowe wspomaganie zarządzania
eksploatacją.
Sposoby odzyskiwania oraz utylizacji zużytych obiektów i materiałów eksploatacyjnych.
UMIEĆ
 Wskazać, jakie są podstawowe wymagania eksploatacyjne i decyzje eksploatacyjne.
 Scharakteryzować przyczyny powstawania uszkodzeń.
 Przedstawić i scharakteryzować model obiektu badań diagnostyki technicznej. Podać przykłady
metod diagnozowania stanu technicznego i systemów nadzoru diagnostycznego maszyn.
 Określić miary użytkowania maszyn. Wykorzystać informacje zawarte w dokumentacji
techniczno-ruchowej w procesie eksploatacji maszyny.
 Określić miary obsługiwania maszyn. Scharakteryzować przykładowy cykl remontowy oraz istotę
poszczególnych faz procesu technologicznego remontu.
 Określić funkcje: niezawodności, zawodności, trwałości, intensywności oraz częstotliwości
uszkodzeń. Zastosować typowe rozkłady statystyczne do modelowania niezawodności.
 Przeprowadzić analizę ryzyka związanego z eksploatacją maszyny.
 Podać przykłady komputerowego wspomagania wybranych zadań eksploatacyjnych.
LITERATURA
1. Będkowski L., Dąbrowski T., Podstawy eksploatacji, Wojskowa Akademia Techniczna,
Warszawa 2006.
2. Legutko S., Eksploatacja maszyn, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2007.
3. Włodarski J.K., Podstawy eksploatacji maszyn okrętowych – tarcie i zużycie, Wydawnictwo
Akademii Morskiej w Gdyni, Gdynia 2006.
Semestr V
W Ć L P
Podstawowe zagadnienia eksploatacji maszyn. Fazy istnienia obiektu technicznego.
Elementarny układ eksploatacji. Powiązania teorii eksploatacji z innymi naukami.
Podział problematyki eksploatacyjnej. Wymagania eksploatacyjne. Klasyfikacja
eksploatacyjna maszyn i urządzeń. Struktura systemu eksploatacji. Decyzje
eksploatacyjne.
Fizykochemiczne podstawy eksploatacji maszyn. Tarcie. Zużywanie części
maszyn. Smarowanie. Stan techniczny i eksploatacyjny maszyn. Uszkodzenia
maszyn. Czynniki wymuszające zawodność maszyn. Rodzaje uszkodzeń
elementów maszyn. Zapobieganie powstawaniu uszkodzeń maszyn i
przeciwdziałanie ich skutkom.
Podstawy diagnostyki technicznej. Założenia diagnostyki. Rodzaje badań
diagnostycznych. Procesy fizykochemiczne jako źródła sygnałów diagnostycznych.
Diagnostyka wibroakustyczna i termiczna maszyn. Metody diagnozowania stanu
technicznego maszyn i ich elementów. Symptomowe krzywe życia maszyny,
wartości graniczne symptomów, prognozowanie stanu technicznego. Systemy
nadzoru diagnostycznego maszyn.
2
2
4
Użytkowanie maszyn. Właściwości użytkowe maszyn. Miary użytkowania i ich
zastosowanie. Dobór podstawowych parametrów użytkowania. Wdrażanie do
użytkowania. Dokumentacja techniczno-ruchowa maszyn. Zasady bezpiecznego
użytkowania maszyn.
Obsługa maszyn. Utrzymanie maszyn w ruchu. Obsługa codzienna, sezonowa,
zabezpieczająca, diagnostyczna, gwarancyjna. Obsługa okresowa. Remont bieżący.
Remont średni. Remont kapitalny. Modernizacja i adaptacja. Cykl remontowy.
Zapewnienie utrzymania ruchu maszyn.
Niezawodność maszyn. Pojęcia i miary niezawodności. Ogólny model procesu
powstawania niesprawności obiektu technicznego. Miary niezawodności
charakterystyczne dla obiektów nieodnawialnych i odnawialnych.
Zagadnienia wyboru poziomu niezawodności. Struktura niezawodnościowa
(modele struktur, wybór postaci struktury). Modelowanie i analiza niezawodności.
Metody zwiększania niezawodności.
Odnawianie maszyn. Sposoby realizacji odnawiania. Kryteria odnawiania. Metody
odnawiania. Projektowanie odnowy profilaktycznej. Podatność eksploatacyjna
maszyn. Technologiczność remontowa (maszyny, zespołów i części).
Ergonomiczność maszyn.
Bezpieczeństwo człowieka w systemie eksploatacji. Podstawowe pojęcia. Miary
ryzyka i miary bezpieczeństwa. Związki miar ryzyka z miarami niezawodności i
zagrożeń. Jakościowa analiza ryzyka. Ilościowa analiza ryzyka.
Zarządzanie eksploatacją maszyn. Strategie eksploatacyjne. Zasady eksploatacji.
Procedury eksploatacyjne z zakresu ruchu, utrzymania ruchu, zaopatrzenia i
kontroli
stanu
bezpieczeństwa.
Podstawy
projektowania
procedur
eksploatacyjnych.
Komputerowe wspomaganie zarządzania eksploatacją maszyn. Przykłady
komputerowego wspomagania wybranych zadań eksploatacyjnych. Badania
eksploatacyjne. Banki danych eksploatacyjnych. Pozbywanie się zużytych
obiektów i materiałów eksploatacyjnych. Sposoby odzyskiwania oraz utylizacji
materiałów i obiektów.
2
2
3
3
3
3
3
3
IBŚ 22
URZĄDZENIA MECHATRONICZNE
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
IV
3,5
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr hab. inż. Wiesław TAREŁKO
Matematyka, Fizyka, Grafika inżynierska, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Nauka o
materiałach, Podstawy inżynierii wytwarzania, Podstawy konstrukcji maszyn.
ZNAĆ
Podstawowe powody integrowania składników mechanicznych, elektronicznych i informatycznych w
celu uzyskania urządzenia mechatronicznego. Ogólną charakterystyka, technologie wytwarzania oraz
przykłady zastosowań systemów mikroelektromechanicznych MEMS. Ogólną charakterystyka,
technologie wytwarzania oraz przykłady zastosowań systemów nanoelektromechanicznych NEMS.
Zjawiska fizyczne wykorzystywane w czujnikach i nastawnikach urządzeń mechatronicznych.
Klasyfikację czujników i nastawników urządzeń mechatronicznych ze względu na aktywacje,
detekcję, mierzoną wielkość oraz zasadę działania. Przykłady zastosowań czujników i nastawników
urządzeń mechatronicznych.
UMIEĆ
Zidentyfikować cechy konstrukcyjne urządzeń mechatronicznych. Zidentyfikować klasyczne systemy
mechatroniczne, systemy mikroelektromechaniczne MEMS oraz systemy nanooelektromechaniczne
NEMS. Zidentyfikować zasady działania czujników i nastawników systemów mechatronicznych.
Zaprojektować urządzenia mechatroniczne z różnymi czujnikami i aktuatorami, np.
elektromagnetycznymi, elektrostatycznymi, piezoelektrycznymi.
LITERATURA
1. Gawrysiak Marek. Mechatronika i projektowanie mechatroniczne. Dział Wydawnictw i Poligrafii
Politechniki Białostockiej. Białystok 1997.
2. Olszewski M. i inni: Podstawy mechatroniki. Podręcznik dla uczniów średnich i zawodowych
szkół technicznych, Wydawnictwo REA. Warszawa 2009
3. Dietmar S. i inni: Mechatronika. Podręcznik dla uczniów średnich i zawodowych szkół
technicznych, Wydawnictwo REA. Warszawa 2008.
Podstawowe definicje i określenia z mechatroniki. Zagadnienia projektowania
mechatronicznego. Interdyscyplinarność w projektowaniu mechatronicznym.
Budowa układów mechatronicznych
Funkcjonalny opis układów mechatronicznych
Integracja podukładów mechanicznych, hydraulicznych, elektrycznych i
informatycznych w złożone systemy mechatroniczne
Sensory i aktuatory
Sieci AS-I (actuator – sensor – interface).
Sposoby realizacji projektów mechatronicznych.
Technologie realizacji projektów mechatronicznych.
Wirtualne i szybkie prototypowanie w projektowaniu mechatronicznym..
Kod: IBŚ23
Semestr
I
II
W Ć L P
1
2
2
4
2
4
4
2
2
4
4
4
4
4
2
ELEKTROTECHNIKA I ELEKTRONIKA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
A
C
L
A
C
L
ECTS
4
2
1
30
15
3
2
30
Matematyka, fizyka, metrologia i systemy pomiarowe, automatyka i robotyka
ZNAĆ





Podstawowe zależności opisujące pola elektryczne i magnetyczne, oraz dowolne obwody prądu
stałego i przemiennego i zjawiska w nich zachodzące.
Podstawy teorii głównych rodzajów maszyn elektrycznych i transformatorów.
Podstawowe rodzaje elementów elektronicznych i układów (wzmacniacze operacyjne, zasilacze
stabilizowane).
Sposoby realizacji obwodów prądu stałego i przemiennego oraz praktyczne wyznaczanie ich
parametrów.
Metody pomiarów dla realizacji wybranych eksperymentów.
UMIEĆ





Wyznaczać istotne parametry obwodów prądu stałego i przemiennego 1-faz i 3-faz.
Wskazać różnice konstrukcyjne podstawowych rodzajów maszyn elektrycznych oraz walory
eksploatacyjne.
Rozpoznać elementy i ich funkcje w schematach dokumentacji technicznych oraz ich karty
katalogowe.
Prawidłowo interpretować zjawiska fizyczne zachodzące w obwodach prądu stałego i
przemiennego
Opisać użyte w eksperymencie obiekty i przyrządy pomiarowe oraz omówić zawarte w instrukcji
laboratoryjnej cele.
LITERATURA
1. Hempowicz P. i inni , Elektrotechnika i elektronika dla nieelektryków, WNT, Warszawa 1999.
2. Białek R., Elektrotechnika i elektronika okrętowa, Fundacja Rozwoju Akademii Morskiej w
Gdyni 2005.
3. Glinka T., Maszyny elektryczne wzbudzane magnesami trwałymi, WPŚ Gliwice 2002.
4. Roszczyk S., Teoria maszyn elektrycznych, WNT Warszawa 1979.
5. Nowak M, Barlik R., Poradnik inżyniera energoelektronika, WNT Warszawa 1998.
W Ć L P
Podst. wielkości i zależności opisujące pola i obwody elektryczne i magnetyczne.
Podst. prawa i zależności w obwodach prądu stałego.
Podst. prawa i zależności w obwodach jednofazowych prądu przemiennego.
Moc, współczynnik mocy i kompensacja mocy biernej w obwodach jednofazowych
prądu przemiennego.
Obwody trójfazowe i pomiar mocy. Połączenia w trójkąt i w gwiazdę. Wpływ
wyższych harmonicznych na jakość energii w sieciach statkowych.
Prądnice prądu stałego. Silniki prądu stałego.
Transformatory jedno i trójfazowe.
2
2
4
2
2
2
3
4
2
2
Prądnice synchroniczne.
Silniki asynchroniczne. Silniki jednofazowe i komutatorowe.
Półprzewodniki typu n i p Objętościowe elementy półprzewodnikowe
Własności złącza p-n, diody prostownicze i specjalne.
Tranzystory bipolarne i polowe.
Wybrane bloki elektroniczne ich parametry i zastosowania.
Wzmacniacze operacyjne ich parametry i zastosowania.
Zasilacze stabilizowane.
Semestr II (Elektrotechnika i elektronika II)
Sprawdzanie praw Ohma, Kirchhoffa i zasady superpozycji.
Mostek Wheatstone’a jako rozgałęziony obwód prądu stałego.
Badanie dławika z zamkniętym obwodem magnetycznym.
Badanie obwodu rezystancyjno-pojemnościowego.
Badanie obwodu rezystancyjno-indukcyjno-pojemnościowego.
Wyznaczanie mocy w obwodzie jednofazowym.
Badanie prądnicy prądu stałego
Badanie silnika prądu stałego
Badanie silnika asynchronicznego klatkowego
Badanie silnika asynchronicznego wielobiegowego
Badanie transformatora 1-faz dwuuzwojeniowego
Badanie pracy równoległej transformatorów 3-faz
Badanie prądnicy synchronicznej
Badanie selsynów
2
4
2
2
2
1
2
1
W Ć L P
5
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
Kod: IBŚ24
Semestr
III
IV
AUTOMATYKA I ROBOTYKA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
3
2
30
-2
1
15
Matematyka, Fizyka, Siłownie okrętowe, Termodynamika, Mechanika techniczna, Elektrotechnika i
elektronika. Metrologia i systemy pomiarowe.
ZNAĆ
Podstawy teoretyczne budowy i działania członów oraz układów regulacji liniowej ciągłej: Liniowość
i linearyzacja. Przekształcenie Laplace’a. Transmitancja operatorowa i widmowa. Charakterystyki
czasowe i częstotliwościowe. Człony układów automatyki. Schematy blokowe. Kryteria stabilności.
Wskaźniki jakości statycznej i dynamicznej. Regulatory. Zasady doboru regulatorów oraz ich nastaw.
Struktury układów regulacji. Układy przekaźnikowe. Podstawy budowy i działania układów
przełączających. Podstawy budowy i działania układów dyskretnych. Podstawy budowy i działania
robotów przemysłowych. Metody analizy właściwości układów automatyki. Metody identyfikacji
obiektów regulacji, doboru regulatorów oraz ich nastaw.
Metody kształtowania stabilności i jakości procesu regulacji. Metody programowania robotów
przemysłowych.
UMIEĆ




Dokonywać analiz działanie okrętowych układów regulacji.
Badać i oceniać jakość regulacji.
Diagnozować stan techniczny układów regulacji oraz dobierać ich nastawy.
Programować działanie robotów przemysłowych.
LITERATURA
1. Kaczorek T., Teoria sterowania i systemów, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 1999.
2. Kaczorek T., Dzieliński A., Dąbrowski W., Łopatka R., Podstawy teorii sterowania, MIKOM,
Warszawa 2006.
3. Nise N. S., Control system engineering, John Wiley & Sons, USA 2004.
4. Ogata K., Modern control engineering, Prentice Hall, New Jersey 1997.
5. Morecki A., Knapczyk J.(pod redakcją), Podstawy robotyki. Teoria i elementy manipulatorów i
robotów, Wydawnictwa Naukowo-Techniczne. Warszawa 1999.
Semestr III
Podstawowe pojęcia automatyki. Taksonomia układów automatyki (UA) i ich modeli.
Przykłady członów i układów.
Liniowość i linearyzacja. Liniowy, stacjonarny model UA.
Transformacja Laplace’a Przykłady.
Transmitancja operatorowa jedno- i wielowymiarowa.
Wyznaczanie transmitancji. Przykłady.
Transmitancja widmowa i charakterystyki częstotliwościowe.
Odpowiedź obiektu liniowego na typowe wymuszenia.
Podstawowe człony liniowe i ich charakterystyki. Przykłady realizacji.
Schematy blokowe. Wyznaczanie transmitancji UA. Przykłady.
Regulatory liniowe – transmitancje, charakterystyki, struktury. Przykłady realizacji.
Jakość statyczne i dynamiczna UA.
Stabilność UA.
Identyfikacja obiektów regulacji.
Dobór regulatorów i ich nastaw.
Struktury UA.
Przekaźnikowe UA. Przykłady realizacji.
Elementy robotyki - taksonomia robotów, struktura manipulatora, równanie ruchu
manipulatora, sterowanie robotem
Semestr IV
Badanie pneumatycznej kaskady sterującej
W
2
L* P
2
1
2
2
1
3
2
2
2
2
1
1
2
1
4
*
3
Badanie wzmacniaczy mocy
Badania dynamiki podstawowych członów automatyki
Badanie charakterystyk częstotliwościowych członów automatyki
Badanie charakterystyk przetworników pomiarowych
Badanie charakterystyk regulatora PID
Metody doboru nastaw regulatorów
Identyfikacja obiektów regulacji i dobór nastaw regulatora
Badanie układu regulacji przekaźnikowej
Programowanie manipulatora
* - do wyboru 15 godzin
IBŚ 25
3
3
3
3
3
3
3
3
3
ORGANIZACJA SYSTEMÓW BEZPIECZEŃSTWA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
2
2
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Piotr Kamiński
Zagrożenia bezpieczeństwa, Organizacji systemów ratownictwa, Monitorowanie zagrożeń
bezpieczeństwa, Analiza ryzyka, Zarządzanie bezpieczeństwem systemów technicznych, Inżynieria
bezpieczeństwa technicznego, Modelowanie zagrożeń bezpieczeństwa, Zarządzanie ryzykiem.
ZNAĆ
Podstawowe pojęcia dotyczące systemów bezpieczeństwa. Podstawy prawne funkcjonowania
systemów bezpieczeństwa w państwie. Znać systemy wpływające na bezpieczeństwo kraju. Strategie
zarzadzania wykorzystywane w zarządzaniu bezpieczeństwem. Elementy występujące w zarządzaniu
kryzysowym, fazy zarządzania kryzysowego. Zasady sporządzania planów reagowania kryzysowego,
procedur operacyjnych. Organizację struktur organów zarzadzania kryzysowego. Zasady
wprowadzania stanów nadzwyczajnych. Zasady organizacji i metodykę pracy służb bezpieczeństwa i
higieny pracy. Narzędzia komputerowe i systemy informacji przestrzennej wykorzystywane w
projektowaniu bezpieczeństwa. Organizację systemów informowania, ostrzegania i alarmowania.
Zasady współpracy służb państwowych oraz ich role w systemie bezpieczeństwa. Zasady
funkcjonowania obrony cywilnej. Zagadnienia dotyczące domen bezpieczeństwa i planowania
cywilnego. Normy i standardy bezpieczeństwa teleinformatycznego.
UMIEĆ
Zdefiniować pojęcia zarządzania kryzysowego i bezpieczeństwa transportu. Scharakteryzować
systemy bezpieczeństwa kraju tj. energetyczne, transportu, ekologiczne, teleinformatyczne. Opisać
system bezpieczeństwa morskiego i drogowego. Wymienić podstawowe regulacje prawne w zakresie
zarzadzania kryzysowego i bezpieczeństwa transportu. Opisuje główne czynniki wpływające na
bezpieczeństwo transportu. Definiować zakres informacji gromadzonych w bazach danych
zarzadzania kryzysowego.
LITERATURA
1. Teoria sytuacji kryzysowych, Sienkiewicz P.
2. Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli, Wolanin J.
3. Zarządzanie kryzysowe, Tyrała P.
4. Inżynieria zarządzania kryzysowego, Ficoń K.
5. Bezpieczeństwo narodowe Polski XXI wieku, Jakubczak R., Flis J.
6. Praca zbiorowa pod red. R. Krystka:: Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu. WKŁ
Warszawa 2009/2010.
Analiza systemów bezpieczeństwa w Polsce.
Stany nadzwyczajne. Plany reagowania kryzysowego i procedury operacyjne.
Fazy zarządzania kryzysowego. Zarządzanie progresywne.
Zarządzanie konserwatywne. Poziomy reagowania.
Studia i plany zagospodarowania przestrzennego w Polsce.
Domeny bezpieczeństwa. Planowanie cywilne. Obrona cywilna.
Definicje kryzysu. Społeczne postrzeganie zagrożeń.
Rola służb w systemie bezpieczeństwa. Organizacja i funkcjonowanie służb
bezpieczeństwa.
Organizacja i metodyka pracy służb bezpieczeństwa i higieny pracy. Współpraca
cywilno-wojskowa.
Narzędzia komputerowe i systemy informacji przestrzennej w projektowaniu
bezpieczeństwa
Organizacja informowania, ostrzegania i alarmowania.
W
4
2
C L
P
4
2
4
2
4
4
2
2
IBŚ 26
ORGANIZACJA SYSTEMÓW RATOWNICTWA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
IV
2
1
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: Stefan Czyż
Zagrożenia bezpieczeństwa, Zarządzanie ryzykiem, Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa,
Organizacja systemów bezpieczeństwa.
ZNAĆ
Pojęcia podstawowe z zakresu teorii bezpieczeństwa i ratownictwa. Dokumenty normatywne
ratownictwa. Rodzaje działań ratowniczych. Systemy i służby ratownictwa krajowego i
międzynarodowego. Organizację i zasady działania służb ratownictwa. Organizację ratownictwa
morskiego, ekologicznego, chemicznego, technicznego i medycznego. Systemy wspomagania
procesów decyzyjnych. Zasady zwalczania pożarów, awarii technicznych i katastrof. Zasady
współpracy Krajowego Systemu Ratowniczo-gaśniczego z instytucjami administracji, straży, wojska,
organizacji ochotniczych i pozarządowych. Organizację pomocy humanitarnej.
UMIEĆ
Stosować właściwą terminologię z dziedziny ratownictwa. Zasady postępowania podczas akacji
ratowniczych. Przekazywać informacje do Powszechnego Systemu Ratowniczego i podległych służb.
Identyfikować struktury Powszechnego Systemu Ratowniczego na szczeblu centralnym,
wojewódzkim i powiatowym.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
A. Skrabacz: Ratownictwo III RP. Warszawa 2004.
J. Wolanin: Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli. Warszawa 2005.
S. Lipiński: Skuteczne ratownictwo. Dashofer.
J. Puchalski: Poradnik ratownictwa morskiego. Gdynia 2007.
Analiza miejsca zdarzenia. Zasady postępowania w przypadku akcji
ratowniczych.
Ratownictwo w Polsce i na świecie.
Poziomy kierowania akcją ratowniczą
Wspomaganie procesów decyzyjnych. Systemy informacji przestrzennej
Ratownictwo ekologiczne, chemiczne, techniczne i medyczne.
Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy.
Państwowe Ratownictwo Medyczne.
Zwalczanie pożarów, awarii technicznych i katastrof naturalnych.
Rola i zadania administracji publicznej, służb oraz straży i inspekcji
w systemie ratownictwa. Współpraca między instytucjami ratownictwa.
Rola organizacji ochotniczych i pozarządowych w akcjach ratowniczych.
Organizacja pomocy humanitarnej.
W
1
C L
P
1
1
2
2
1
1
2
2
1
1
IBŚ 27
ZAGROŻENIA BEZPIECZEŃSTWA
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
III
1
1
15
Fizyka, Chemia, Ochrona środowiska, Identyfikacja zanieczyszczeń substancjami ropopochodnymi,
Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa, Modelowanie zagrożeń bezpieczeństwa, Inżynieria
bezpieczeństwa technicznego.
ZNAĆ
Główne źródła zagrożeń w odniesieniu do różnych skal czasowych i przestrzennych – od zagrożeń
globalnych do zagrożeń personalnych. Zagrożenia chemiczne na lądzie i morzu – katastroficzne i
chroniczne. Źródła zanieczyszczeń morza. Fizyczne zagrożenia w środowisku pracy w gospodarce
morskiej: promieniowanie elektromagnetyczne w poszczególnych pasmach długości fali,
oddziaływanie akustyczne w poszczególnych zakresach częstotliwości, promieniowanie jądrowe.
Procesy zagrażające zdrowiu środowiska morskiego oraz ich powiązania z zagrożeniami dla zdrowia
człowieka i gospodarki na morzu. Zagrożenia ze strony środowiska morskiego dla funkcjonowania
floty transportowej i rybackiej oraz urządzeń technicznych na morzu. Zagrożenia ze strony środowiska
morskiego dla strefy brzegowej. Zasady reagowania na wypadek wystąpienia skażeń chemicznych i
promieniotwórczych.
Zasadę
działania
detektorów
ciepła,
dymu,
promieniowania
elektromagnetycznego, promieniowania jądrowego, szkodliwych gazów.
UMIEĆ
Przewidywać zagrożenia i skutki w wypadku zetknięcia człowieka z wodą i przedmiotami skażonymi
chemicznie lub biologicznie. Rozpoznawać przedmioty i substancje potencjalnie będące
pozostałościami zatopionej amunicji konwencjonalnej i chemicznej. Gromadzić informację
prognostyczną o potencjalnych zagrożeniach ze strony wysokiej dynamiki morza. Identyfikować
miejsca zagrożone zapłonem lub wybuchem. Przewidywać zagrożenia w pracy z urządzeniami
elektrycznymi na lądzie, statku i morskich urządzeniach technicznych.
LITERATURA
Bibliografia
1. Dołęga J. Człowiek w zagrożonym środowisku, Wyd. Akademii Teologii Katolickiej, 1993
2. Maliszewski W. Bezpieczeństwo człowieka i zbiorowości społecznych, Wyd. Akademii
Bydgoskiej, Bydgoszcz 2005
3. Pietraś M. Bezpieczeństwo ekologiczne w Europie. Studium politologiczne, Wyd. UMCS, Lublin
2000
4. Sabak Z., Królikowski J. Ocena zagrożeń bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa
2002
5. Urban A. Bezpieczeństwo społeczności lokalnych, Wyd. Akademickie i Profesjonalne,
Warszawa 2009
6. Zieliński K. Bezpieczeństwo obywateli podczas kryzysów niemilitarnych oraz katastrof i klęsk
żywiołowych, AON, Warszawa 2004
7. Żuber M. Zagrożenia cywilizacyjne początku XXI wieku, Arte, Bielsko Biała 2009,
8. Bury J. Współczesne aspekty terroryzmu samobójczego, Polski Przegląd Dyplomatyczny,
listopad-grudzień 2005
9. Grodzki R. Vademecum zagrożeń, Bellona, Warszawa 2003
10. Soroka P. Zagrożenia dla bezpieczeństwa informacyjnego państwa [w:] „Myśl Wojskowa” nr 6,
grudzień 2005
11. Krzeszowski W. Zagrożenia bezpieczeństwa Polski przez środki kosmiczne [w:] „Myśl
wojskowa” nr 1, luty 2004
Nowak, Stanisław. Urządzenia i instalacje elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.
12. Zdanowski, Mirosław. Podstawy oceny zagrożenia wybuchem. Wydawnictwo Warszawa: Instytut
Wydawniczy CRZZ, 1974. Seria wydawnicza OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA
13. Analiza ryzyka i diagnostyka procesów degradacyjnych i zmęczeniowych: praca zbiorowa / pod
red. Stanisława Radkowskiego ; [aut. Stanisław Radkowski et al.]. Wydawnictwo Warszawa:
Instytut Podstaw Budowy Maszyn Politechnika Warszawska, 2004.
14. Zakrzewski Sigmund F. Podstawy toksykologii środowiska, Warszawa; Wydawnictwo Naukowe
PWN, 1995.
Netografia
1. Chow J., Hazardous Gas Monitors: A Practical Guide to Selection, Operation and Application,
McGrow-Hill and SciTech Publishing, 1999 http://www.gotgas.com/book/
W Ć
Czynniki występujące w środowisku pracy. Zagrożenia związane z miejscem 2
pracy.
Zagrożenia chemiczne. Substancje niebezpieczne. Szkodliwe substancje z rozkładu 1
odpadów.
Statek jako miejsce pracy. Zagrożenia ze strony statku i środowiska morskiego
3
1
Oddziaływanie urządzeń elektrycznych. Wyładowania elektryczne. Monitory 2
ekranowe. Promieniowanie elektromagnetyczne. Telefonia komórkowa.
Oświetlenie jako czynnik środowiska pracy. Obszary stosowania promieniowania 2
optycznego.. Promieniowanie laserowe.
Promieniowanie jonizujące. Zagrożenia radiologiczne
1
Oddziaływanie promieniowania na materię ożywioną i nieożywioną. 1
Charakterystyka skutków aktynicznych promieniowania.
Charakterystyka właściwości palnych surowców i produktów. Promieniowanie 1
cieplne. Zagrożenia dla ludzi spowodowane pożarami. Strefy wybuchowe.
Zagrożenia biologiczne. Mikrobiologia przemysłowa. Toksykologia i higiena
1
przemysłowa.
L
P
IBŚM 28
ZARZĄDZANIE RYZYKIEM
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
VI
2
1
1
15
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: Zbigniew Wiśniewski
Podstawy konstrukcji maszyn, matematyka, fizyka, Inżynieria bezpieczeństwa technicznego,
Techniczne systemy zwalczania rozlewów, Analiza ryzyka.
ZNAĆ
Zasady hierarchizacji ryzyka. Pojęcia ryzyka akceptowalnego i tolerowanego. Wyznaczanie stref
bezpieczeństwa. Definiowanie kryteriów katastrofy. Określenie kategorii procesów decyzyjnych w
zarządzaniu ryzykiem.
UMIEĆ
Opracować strukturę podejmowania decyzji w procesie zarządzania ryzykiem w oparciu o wyniki
analizy ryzyka. Określać strefy bezpieczeństwa dla wybranych zagrożeń. Określać graniczne poziomy
ryzyka i kryteria występowania zagrożeń katastrofalnych.
LITERATURA
7. Zbigniew Wiśniewski – „Analiza ryzyka” - Materiały pomocnicze zamieszczone na
8. Zbigniew Wiśniewski – „Zarządzanie ryzykiem” - Materiały pomocnicze zamieszczone na
9. Studia przypadków dostępne w zasobach Internetu
W Ć L P
Fazowe model katastrof – model katastrofy technicznej, model katastrofy 1
naturalnej, przykłady
1
2
Krytyczne parametry zagrożeń w oparciu o modele deterministyczne
Szacowanie ryzyka – wg Wskaźnika Obiektów Zagrożonych, wg metody dyrektyw 2
2
Unii Europejskiej
Konstruowanie profili ryzyka. Wrażliwość
2
4
Wyznaczanie stref bezpieczeństwa
Metoda oceny niezawodności barier bezpieczeństwa
2
3
Cechy podatności i podatność na ryzyko
1
Kryteria akceptowalności ryzyka – filozofia, przegląd kryteriów, ocena 2
2
akceptowalności w oparciu o modele probabilistyczne
Planowanie przestrzenne ze względu na ryzyko
2
2
Ubezpieczenia a ryzyko
2
IBŚ 29
MONITOROWANIE ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA
Przedmiot:
PLAN ZJĘĆ PROGRAMOWYCH
Semestr
ECTS
A
C
L
A
C
L
IV
4
2
2
30
30
Ochrona środowiska morskiego,
ZNAĆ
zasady wykrywania, identyfikowania i oceny zagrożeń oraz zasady monitoringu poszczególnych
rodzajów zagrożeń dla ludzi i środowiska, systemy monitorowania zagrożeń: chemicznych,
biologicznych,
radiologicznych,
jądrowych,
sanitarno-epidemiologicznych,
pożarowych,
hydrometeorologicznych, przestrzeni powietrznej kraju, granic, poziomu hałasu (zasady
funkcjonowania, podległość, możliwości współpracy), identyfikować i oceniać zagrożenia
bezpieczeństwa obiektów stacjonarnych (skupionych lub rozproszonych), dużych obiektów
przemysłowych, obiektów użyteczności publicznej (portów lotniczych, portów morskich, ujęć wody i
systemów zaopatrywania w wodę pitną aglomeracji miejskich) oraz obiektów mobilnych i transportu
(kołowego, kolejowego, rurowego, wodnego, powietrznego), zasady monitorowania obiektów
miejskich i przemysłowych, zasady monitorowania procesów atmosferycznych i stref zagrożeń
powodziowych, techniki i organizację wykrywania materiałów niebezpiecznych: wybuchowych,
radioaktywnych, narkotyków.
UMIEĆ
Rozpoznać podstawowe zagrożenia w środowisku morskim, lądowym, zaplanować ochronę i
monitoring obiektów użyteczności publicznej i przemysłowej, współdziałać że służbami ratowniczymi
kraju i postępować w obliczu zagrożeń.
LITERATURA
1. Koradecka D., Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. t. I i II, Centralny Instytut Ochrony Pracy,
Warszawa 1999.
2. Aniołczyk H., Pola elektromagnetyczne: źródła - oddziaływanie - ochrona. Instytut Medycyny
Pracy, Warszawa 2000.
3. Dutkiewicz J., Czynniki zagrożeń biologicznych w środowisku pracy. CIOP, Warszawa 1999.
4. Konieczny J., Bezpieczeństwo biologiczne, chemiczne, jądrowe i ochrona radiologiczna.
Garmond, Poznań-Warszawa 2005.
5. Kowalczyk M., Rump S., Kołaciński Z., Medycyna katastrof chemicznych. PZWL, Warszawa,
2004.
6. Kaniewski E., Łączyński H.: - Ochrona środowiska morskiego - zagadnienia techniczne i prawne.
Wydawnictwo WSM, Gdynia, 2000.
7. Małaczyński M. - Ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami ze statków.
Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk 1980.
8. Wiewióra A. - Ochrona środowiska morskiego w eksploatacji statków. Wyd. Fundacja Rozwoju
WSM w Szczecinie, Szczecin, 2002.
9. Zieńko J., Karakulski K. - Substancje ropopochodne w środowisku przyrodniczym. Metody ocen i
likwidacji skutków zanieczyszczeń Wyd. Politechnika Szczecińska, Szczecin, 1998.
10. Bielecki J., Detekcja sygnałów optycznych. WNT, Warszawa 2001.
11. Praca zbiorowa, Monitoring i rozpoznawanie zagrożeń, bezpieczeństwo i ochrona budynków i
budowli, organizacja i zarządzanie kryzysowe, WAT, 2002.
Materiały internetowe:
Międzynarodowa Konwencja o zapobieganiu zanieczyszczenia morza przez statki z dnia 02.11.1973 r.
(MARPOL 73/78) – stan aktualny i propozycje zmian na dzień bieżący
ADR 2007. Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów
niebezpiecznych - fragmenty.
RID 2007. Regulamin dla międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych ważny od
1 stycznia 2007 r.
Kontrola wymiany substancji między statkiem i środowiskiem.
Wykrywanie, identyfikowanie i ocena zagrożenia chemicznego, biologicznego i
epidemiologicznego
Wykrywanie, identyfikowanie i ocena zagrożenia radioaktywnego i jądrowego
Ocena zagrożenia hałasem.
Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń dla bezpieczeństwa obiektów
stacjonarnych (skupionych lub rozproszonych), dużych obiektów przemysłowych,
obiektów użyteczności publicznej
Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń portów morskich i lotniczych,
W Ć
2 2
2 2
2
2
2
2
2
2
3
3
L
P
Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń ujęć i systemów zaopatrywania w
wodę pitną aglomeracji miejskich
Wykrywanie, identyfikowane i ocena zagrożeń oraz obiektów mobilnych i
transportu (kołowego, kolejowego, rurowego, wodnego, powietrznego
Detektory i urządzenia pomiarowe odpowiednie do rodzajów zagrożeń
bezpieczeństwa
Techniki i organizacja wykrywania materiałów niebezpiecznych i wybuchowych.
Techniki i organizacja wykrywania materiałów, radioaktywnych
Techniki i organizacja wykrywania narkotyków
Techniki i organizacja wykrywania substancji ropopochodnych
Monitorowanie środowiska morskiego
Kontrola portowej gospodarki odpadami
1
1
3
3
2
2
2
2
1
2
2
2
2
2
1
2
2
2
IBŚ 30
MODELOWANIE ZAGROŻEŃ BEZPIECZEŃSTWA
Przedmiot:
Semestr
ECTS
A
C
L
A
C
L
VII
3
1
2
15
30
Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa,
ZNAĆ
Model awarii technicznych, model katastrof naturalnych, krytyczne parametry zagrożeń,
prognozowanie zagrożeń powodowanych przez anomalie klimatyczne - susze, huragany, intensywne
opady śniegu. Strefy zagrożenia powodziowego, modelowanie zagrożeń powodziowych. Elementy
teorii pożarów. Równania bilansowe opisujące pożar. Bilans masy i bilans energii w pożarach
wewnętrznych. Wymiana gazowa w warunkach pożaru wewnętrznego. Stany stacjonarne i
niestacjonarne pożaru wewnętrznego. Zjawiska nieliniowe pożaru wewnętrznego. Modele pożaru.
Teorie wybuchu. Modelowanie uwolnienia masy i/lub energii. Prognozowanie zagrożeń
biologicznych, chemicznych i radiologicznych. Modele rozprzestrzeniania się skażeń oraz obłoku
palnego lub toksycznego. Zagrożenia ze strony deformacji zapadliskowych i wstrząsów sejsmicznych.
Prognozowanie zagrożeń epidemiologicznych i zatruć. Modelowanie i prognozowanie zagrożeń
powodowanych przez katastrofy budowlane. Prognozowanie zagrożeń związanych z infrastrukturą
krytyczną, zatrucie ujęć wody. Modelowanie zagrożeń w transporcie lądowym, wodnym i
powietrznym. Zagrożenia powodowane przez osuwiska.
UMIEĆ
konstruować uproszczone modele matematyczno-fizycznych zagrożeń , określać punkty graniczne dla
krytycznych kryteriów zagrożeń, modelować rozprzestrzenianie się zagrożeń;
LITERATURA
1. Abramowicz M. i inni, Bezpieczeństwo pożarowe budynków. cz. I, SGSP, Warszawa 2002.
2. Pofit-Szczepańska M., Wybrane zagadnienia z fizykochemii wybuchu. SGSP, Warszawa 2005.
3. Wolanin J., Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli: ochrona ludności na czas pokoju. SGSP,
Warszawa 2005.
4. Woliński M. i inni, Ocena zagrożenia wybuchem. SGSP, Warszawa 2007.
5. Gałązka E. i inni, Metody obliczeniowe wybranych parametrów palności, wybuchowości i
dymotwórczości substancji chemicznych. SGSP, Warszawa 2004.
6. Pofit-Szczepańska M. i inni, Obliczanie parametrów wybuchu i pożarów w czasie katastrof i awarii.
SGSP, Warszawa 2005 .
7. Wolanin J., Zarys teorii bezpieczeństwa obywateli: ochrona ludności w czasie pokoju. SGSP,
Warszawa 2005.
8. Kołodziński E., Komputerowe wspomaganie zarządzania bezpieczeństwem publicznym. WAT,
Warszawa 2003.
9. Marciniak A., Działania ratownicze w obszarze zagrożenia radiologicznego. SGSP, Warszawa
1998.
W Ć
Matematyczno-fizyczne modele zagrożeń. Wybrane procesy atmosferyczne.
1 2
Prądy morskie i falowanie
1 2
Zanieczyszczenie środowiska wodnego substancjami ropopochodnymi
2 4
Prognozowanie zagrożeń powodowanych przez anomalia klimatyczne – susze, 1 2
huragany, intensywne opady śniegu. Strefy zagrożenia powodziowego. Osłona
hydrologiczna
Modelowanie zagrożeń powodziowych
1 2
Elementy teorii pożarów. Równania bilansowe opisujące pożar. Bilans masy i 1 2
bilans energii w pożarach wewnętrznych. Wymiana gazowa w warunkach pożaru
wewnętrznego. Stany stacjonarne i niestacjonarne pożaru wewnętrznego. Zjawiska
nieliniowe pożaru wewnętrznego. Modele pożaru. Teorie wybuchu.
Awarie techniczne Modelowanie uwolnienia masy i/lub energii
1 2
Prognozowanie zagrożeń biologicznych, chemicznych i radiologicznych. Modele 1 2
rozprzestrzeniania się skażeń oraz obłoku palnego lub toksycznego.
Zagrożenia ze strony deformacji zapadliskowych i wstrząsów sejsmicznych.
1 2
Zagrożenia powodowane przez osuwiska.
Prognozowanie zagrożeń epidemiologicznych i zatruć
1 2
Modelowanie i prognozowanie zagrożeń powodowanych przez katastrofy
1 2
budowlane.
Prognozowanie zagrożeń związanych z infrastrukturą krytyczną, zatrucie ujęć 1 2
wody
Modelowanie zagrożeń w transporcie lądowym, wodnym i powietrznym.
2 4
IBŚ 31
L
NIEZAWODNOŚĆ SYSTEMÓW TECHNICZNYCH
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
3,5
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: prof. dr inż. Alfred Brandowski
P
Podstawy konstrukcji maszyn, Podstawy eksploatacji maszyn, Analiza ryzyka, Zarządzanie ryzykiem,
Ochrona środowiska morskiego, Urządzenia energetyczne, Emisja zanieczyszczeń, Systemy
zabezpieczeń, Zagrożenia bezpieczeństwa.
ZNAĆ
Probabilistyczne i statystyczne podstawy niezawodności. Modele uszkodzeń obiektów technicznych.
Podstawy niezawodności elementów i systemów nieodnawialnych i odnawialnych. Laboratoryjne i
eksploatacyjne metody badań niezawodności. Bazy danych niezawodnościowych. Eksperckie metody
badań niezawodności. Formalne metody predykcji niezawodności. Podstawy niezawodności
człowieka. Programy komputerowe z zakresu niezawodności.
UMIEĆ
Budować schematy blokowe niezawodności systemów technicznych. Posługiwać się metodami i
programami z zakresu oceny i selekcji zagrożeń (PHA, HAZOP). Posługiwać się metodami i
programami z zakresu predykcji niezawodności systemów nieodnawialnych i odnawialnych (metody:
graficzna nieparametryczna, estymacja parametru rozkładu wykładniczego, FMEA, FMECA, FT, ET,
MLD, HPP i NHPP, Markowskie).
LITERATURA
1. Szopa T.: Niezawodność i bezpieczeństwo. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Warszawa. 2009.
2. Radkowski S.: Podstawy bezpiecznej techniki. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Warszawa 2003.
3. Modarres M., Kaminskiy M., Krivtsov V.: Reliability Engineering and Risk Analysis. A Practical
Guide. Marcel Dekker, Inc. New York, Basel 1999.
4. Dhillon B. S.: Design Reliability. Fundamentals and Applications. CSR Press. Boca Raton,
London, New York, Washington 1999.
Pojęcie niezawodności. Ogólne przyczyny uszkodzeń. Modele uszkodzeń obiektów
nienaprawialnych i naprawialnych. Niezawodność w projektowaniu, produkcji i
eksploatacji. Podstawowe pojęcia, terminologia i wskaźniki niezawodności.
Normalizacja niezawodności. System zarządzania niezawodnością.
Probabilistyka i statystyka w niezawodności: Rozkłady zmiennych losowych
ciągłych i dyskretnych. Modele uszkodzeń złożonych obiektów technicznych.
Estymacja wartości zmiennych losowych. Testy statystyczne. Testy zgodności.
Nieparametryczne metody wnioskowania. Stochastyczne procesy punktowe.
Procesy Markowa.
Niezawodność w projektowaniu: Bazy danych. Prognozowanie uszkadzalności
elementów. Metody analizowania niezawodności systemów – schematy blokowe,
drzewa niezdatności (FTA), sieci Petrie’ego, modele Markowa, modele
symulacyjne.
Analiza rodzajów, skutków i krytyczności uszkodzeń (FMECA). Analiza zagrożeń
i problemów eksploatacyjnych (HAZOP). Analiza zawodności ludzkiej. Analiza
ryzyka.
Niezawodność w produkcji: kontrolowanie zmienności procesu produkcji (SPC),
kontrole odbiorcze, badania selekcyjne (ESS, HASS), doskonalenie procesu
produkcji, analiza danych i działania korekcyjne dotyczące uszkodzeń.
Doświadczalne badanie niezawodności: rodzaje i warunki badań, planowanie
W Ć L P
2 4
2
6
2
4
2
3
1
2
1
2
badań, przyspieszone badania nieuszkadzalności (testy HALT), badanie wzrostu
niezawodności, system zapisu i analizy danych o uszkodzeniach oraz działań
korekcyjnych (FRACAS).
Analizowanie danych o uszkodzeniach: analiza Pareto, analiza danych z badań w
warunkach normalnych, analiza danych z badań przyspieszonych, analiza danych z
badań wzrostu nieuszkadzalności, analiza danych z badań systemów
naprawialnych, nieparametryczne metody analizy danych o uszkodzeniach.
Obsługiwalność: rodzaje obsług i ich projektowanie, rozkłady czasu obsługi,
strategie obsług profilaktycznych, zastosowanie analiz FMECA i FTA w
planowaniu obsługi. Prognozowanie i ocena obsługiwalności.
Niezawodność obiektów mechanicznych: specyfika obciążeń, narażeń i
wytrzymałości, typowe mechanizmy uszkodzeń elementów mechanicznych, dobór
materiałów i zapobieganie uszkodzeniom.
Niezawodność obiektów elektronicznych: specyfika obciążeń, narażeń i
wytrzymałości, typowe mechanizmy uszkodzeń elementów elektronicznych, dobór
materiałów i zapobieganie uszkodzeniom, projektowanie niezawodnych systemów.
Programy komputerowe do: estymacji i testowania niezawodności, prognozowania
niezawodności, analizy niezawodności.
1
3
1
3
1
1
1
3
IBŚ 32
ZARZĄDZANIE BEZPIECZEŃSTWEM SYSTEMÓW
Przedmiot:
TECHNICZNYCH
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
4
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Piotr Kamiński
Zagrożenia bezpieczeństwa, Organizacji systemów ratownictwa, Analiza ryzyka, Organizacja
systemów bezpieczeństwa, Inżynieria bezpieczeństwa technicznego, Zarządzanie ryzykiem.
ZNAĆ
Pojęcie zarządzania bezpieczeństwem maszyn i urządzeń technologicznych. Środki ochrony
podejmowane w ramach bezpieczeństwa na stanowisku pracy. Kodeksy bezpieczeństwa stosowane na
statkach morskich (ISM, ISPS). Procedury certyfikacji zgodnie z kodeksami bezpieczeństwa. Sposoby
zapobiegania zdarzeniom niebezpiecznym występującym na morzu. Przepisy dotyczące
bezpieczeństwa maszyn i urządzeń związane z Dyrektywa Maszynową UE. Elementy systemu
nadzoru nad bezpieczeństwem ruchu siłowni. Elementy systemu kontroli stanu w zakresie ochrony
środowiska morskiego
UMIEĆ
Przestrzegać wymagane środki bezpieczeństwa dotyczące wykonywania prac niebezpiecznych.
Zidentyfikować rozmieszczenie i elementów systemu bezpieczeństwa w strukturze systemu.
Zidentyfikować rozmieszczenie i przeznaczenie instalacji i wyposażenia ochrony środowiska. Określić
zakres obowiązków członków załogi statku wynikające z kodeksu ISM i ISPS. Określić zakres
procedur dotyczących bezpieczeństwa. Scharakteryzować istotę poszczególnych czynności procedury
utrzymania i monitorowania skuteczności działania środków bezpieczeństwa.
LITERATURA
1. Zarządzanie eksploatacja systemów technicznych, Mazur T., Małek A.
2. Bezpieczeństwo systemów, Jadźwiński J., Ważyńska-Fiok K.
3. Dyrektywa maszynowa UE.
4. ISM Code – Międzynarodowy kodeks zarządzania.
5. ISPS Code- międzynarodowy kodeks ochrony statku i obiektu portowego.
W Ć L P
Zarządzanie bezpieczeństwem maszyn i urządzeń technologicznych: 1
bezpieczeństwo pracy przy maszynach, charakterystyka układu człowiek-maszyna,
typowe zagrożenia podczas pracy przy maszynach, utrzymywanie bezpieczeństwa i
sprawności maszyn. Podstawowe wymagania Dyrektywy Maszynowej
2006/42/WE: zasadnicze wymagania w zakresie ochrony zdrowia i bezpieczeństwa
odnoszące się do projektowania i wykonywania maszyn, deklaracja zgodności WE
dla maszyn, dokumentacja techniczna maszyny.
System Zarządzania Bezpieczeństwem (SZB) – struktura funkcjonalna: system 1
zapobiegania zdarzeniom niepożądanym, system przeciwdziałania zagrożeniom,
system ratownictwa, system analiz i dochodzenia do akceptowalnego poziomu
bezpieczeństwa.
Redukcja i nadzorowanie ryzyka. Środki ochronne podejmowane przez producenta: 2
konstrukcja wewnętrznie bezpieczna, techniczne środki bezpieczeństwa,
informacje dla użytkownika. Środki ochronne podejmowane przez pracodawcę
(kierownictwo): organizacja (procedury bezpiecznej pracy, nadzór, systemy
zezwoleń na pracę), dodatkowe środki ochronne, środki ochrony indywidualnej,
szkolenia, informowanie producentów i operatorów. Środki ochronne
podejmowane przez operatora: przestrzeganie procedur, stosowanie środków
ochronnych, zachowanie, motywacja, informowanie kierownictwa o
nieprawidłowościach.
Kodeks zarządzania bezpieczną eksploatacją statków. Odpowiedzialność i 2
uprawniania armatora. Osoba/osoby wyznaczone. Opracowanie planów działań
wykonywanych na statku (procedury, instrukcje, schematy, plany postępowania,
listy kontrolne, zezwolenia na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych).
Gotowość awaryjna. Zgłaszanie i analiza niezgodności, wypadków oraz sytuacji
niebezpiecznych. Utrzymywanie stanu statku i jego wyposażenia (system
planowego utrzymania). Dokumentacja (Księga systemu zarządzania
bezpieczeństwem). Przegląd i ocena armatorska (audyty wewnętrzne) – listy
kontrolne oceny stanu systemu zarządzania bezpieczeństwem. Certyfikacja i
weryfikacja (audyty zewnętrzne).
Kodeks ochrony statku i obiektu portowego. Zagrożenia bezpieczeństwa transportu 2
morskiego. Plan Ochrony Statku/Obiektu Portowego. Oficer Ochrony Armatora/
Statku/Obiektu Portowego. Poziomy ochrony. Deklaracja ochrony. Szkolenia,
alarmy próbne i ćwiczenia. Weryfikacja i certyfikacja – audyty wewnętrzne i
zewnętrzne – listy kontrolne oceny stanu ochrony statku/obiektu portowego.
System Ochrony: kontrola dostępu do statku/obiektu portowego, obszary o
ograniczonym dostępie, nadzór przeładunku towarów, nadzór dostaw zapasów
statkowych, przeładunek bagażu bez nadzoru, monitorowanie stanu ochrony.
Procedury reagowania na akty zagrażające bezpieczeństwu.
Zapobieganie zdarzeniom niepożądanym w procesach użytkowania systemów 1,5
technicznych – przygotowanie, uruchomienie, nadzór, kontrola, regulacja i
wyłączenie maszyn, urządzeń i instalacji, postępowanie w sytuacjach awaryjnych,
jakie mogą wystąpić podczas ruchu. Projektowanie procedur i list kontrolnych na
podstawie analizy ryzyka.
Zapobieganie zdarzeniom niepożądanym w procesach obsługiwania systemów 1,5
technicznych. Projektowanie procedur i list kontrolnych na podstawie analizy
ryzyka (prace z ogniem, przy urządzeniach elektrycznych, w zbiornikach, w
pomieszczeniach zamkniętych, na wysokości).
Zapobieganie zdarzeniom niepożądanym w procesach zaopatrzenia systemów 1,5
technicznych – przyjmowanie i przechowywanie paliw, olejów i smarów, środków
chemicznych, części zamiennych i materiałów. Projektowanie procedur i list
kontrolnych na podstawie analizy ryzyka.
Utrzymanie i monitorowanie gotowości, skuteczności i niezawodności 1,5
funkcjonowania zabezpieczeń technicznych, systemów bezpieczeństwa i systemów
ratownictwa: wyposażenie ppoż., agregat prądotwórczy awaryjny, wyposażenie
ratunkowe, systemy sygnalizacyjne i alarmowe, środki łączności, akumulatory
awaryjne, zdalne odcinanie paliwa, zdalne wyłączanie wentylacji, awaryjne
zatrzymanie i awaryjny ruch, sterowanie awaryjne, wyposażenie bezpieczeństwa.
Certyfikacja systemów zarządzania bezpieczeństwem. Doskonalenie systemów 1
zarządzania: działania korygujące i zapobiegawcze, doskonalenie audytorów
wewnętrznych systemu zarządzania.
Projekt systemu zarządzania bezpieczną eksploatacją wybranej instalacji układu
energetycznego:

Dekompozycja układu energetycznego na instalacje, układy, zespoły.

Podział przestrzenny układu energetycznego na rejony zagrożeń.

Repertuar stanów eksploatacyjnych układu energetycznego.

Lista scenariuszy zagrożeń – zbiór procedur eksploatacyjnych dla wybranej
instalacji.

Identyfikacja zagrożeń w trakcie realizacji procedur.

Ocena konsekwencji zagrożeń – poziomy ryzyka procedur.

Ocena słabych punktów – zakresy ryzyka procedur.

Wybór strategii zmniejszających ryzyko związane z realizacją procedur
(projekty list kontrolnych).

Ocena wyników przyjętych strategii.
IBŚ 33
30
INŻYNIERIA BEZPIECZEŃSTWA TECHNICZNEGO
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
4
2
1
30
15
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: prof. Alfred Brandowski
Analiza ryzyka, Niezawodność systemów technicznych, Zarządzanie ryzykiem, Zarządzanie
bezpieczeństwem systemów technicznych, Ochrona środowiska morskiego, Systemy zabezpieczeń.
ZNAĆ
Pojęcie bezpieczeństwa obiektu technicznego i jego interpretację w krajach europejskich. Modele
zdarzeń niebezpiecznych występujących w obiektach technicznych ze szczególnym uwzględnieniem
obiektów morskich. Podstawowe relacje bezpieczeństwa występujące w systemach człowiek-technikaśrodowisko tych obiektów. Pojęcie ryzyka akceptowanego, jako miary bezpieczeństwa, i sposoby jego
formułowania. Zasady inżynierii bezpieczeństwa. Podstawowe akty prawne europejskie i krajowe w
zakresie bezpieczeństwa technosfery i jej środowiska. Pojęcie kultury bezpieczeństwa i jej praktyczne
aspekty.
UMIEĆ
Ocenić zagrożenia związane z dowolnym obiektem technicznym. Utworzyć model drzewiasty ryzyka
oraz wyznaczyć matrycę ryzyka obiektu technicznego. Sformułować wymagania odnośnie
bezpieczeństwa obiektu technicznego w kategoriach ryzyka akceptowanego. Sformułować wymagania
odnośnie do kultury bezpieczeństwa w procesie eksploatacji obiektu technicznego.
LITERATURA
1. Szopa T.: Niezawodność i bezpieczeństwo. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej.
Warszawa 2009.
2. Kompendium wiedzy ekologicznej. PWN. Warszawa-Poznań 1999.
3. Kaniewski E., Łączyński E.: Ochrona środowiska morskiego. Zagadnienia techniczne i prawne.
Wydawnictwo Wyższej Szkoły Morskiej. Gdynia 2000.
4. Kucowski J., Laudyn D., Przekwas M.: Energetyka a ochrona środowiska. WN-T. Warszawa
1994.
5. Modarres M., Kaminskiy M., Krivtsov V.: Reliability Engineering and Risk Analysis. A Practical
Guide. Marcel Dekker, Inc. New York, Basel 1999.
W Ć L P
Pojęcie bezpieczeństwa – definicja, taksonomie, bezpieczeństwo w systemie 1
człowiek-technika-środowisko, miary
Analiza bezpieczeństwa procesu realizacji potrzeb
2
2
2
2
Analiza bezpieczeństwa technosfery – rozwój technosfery, zużywanie zasobów
Ziemi, zdarzenia niebezpieczne, statystyki
4
Modele procesów zużywania zasobów (przegląd)
Modele zdarzeń niebezpiecznych (wypadków) i ich konsekwencji
2
2
Modele zagrożeń naturalnych (przegląd)
4
2
Modele zagrożeń terrorystycznych
2
2
Relacja niezawodności obiektów technicznych - bezpieczeństwo
2
Relacja niezawodność człowieka - bezpieczeństwo
2
2
Zasady inżynierii bezpieczeństwa
2
Ryzyko akceptowalne jako miara poziomu bezpieczeństwa
4
Prawo w zakresie bezpieczeństwa techniki – bezpieczeństwo pracy i środowiska
1
2
Nakłady ponoszone na bezpieczeństwo
1
Kultura bezpieczeństwa
1
1
IBŚ 34
PORTOWE URZĄDZENIA PRZEŁADUNKOWE
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
V
4
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Andrzej Młynarczak
Podstawy konstrukcji maszyn, Mechanizmy i urządzenia okrętowe, Portowe urządzenia techniczne.
ZNAĆ
Budowę, zasadę działania i zasady bezpiecznej eksploatacji portowych urządzeń przeładunkowych,
takich jak: żurawie, suwnice, wozy bramowe, wozy podnośnikowe, wywrotnice wagonowe,
wywrotnice wieżowe, zwałowarko-ładowarki, podnośniki kubełkowe, przenośniki taśmowe,
przenośniki łańcuchowe.
UMIEĆ
Rozróżniać urządzenia przeładunkowe stosowane w portach morskich. Rozpoznawać elementy
konstrukcyjne portowych urządzeń przeładunkowych. Analizować cykle pracy portowych urządzeń
przeładunkowych lub ich podzespołów.
LITERATURA
1. Wątorski M.: Portowe urządzenia przeładunkowe. Wydawnictwo Morskie Gdynia, 1964.
2. Kozak E., Klein E.: Eksploatacja urządzeń portowych. Tom I - Sprzęt zmechanizowany.
Wydawnictwo Uczelniane WSM w Szczecinie, Szczecin 1994.
3. Kozak E., Klein E.: Eksploatacja urządzeń portowych. Tom II – Urządzenia przeładunkowe.
Wydawnictwo Uczelniane WSM w Szczecinie, Szczecin 1995.
4. Wojtaszczyk B.: Urządzenia przeładunkowe drobnicowców i statków ro-ro i lo-lo. Wydawnictwo
Morskie, Gdańsk 1988.
5. Orszulok W., Wewiórski S.: Wyposażenie pokładowe statku handlowego. Wydawnictwo Morskie
Gdańsk 1982.
6. Więckiewicz W.: Urządzenia pokładowe na statkach towarowych. Wydawnictwo Akademii
Morskiej w Gdyni, Gdynia 2003.
7. Puchała K., Puchalski J., Śliwiński A.: Statki poziomego ładowania. Trademar, Gdynia 1996.
8. Piątkiewicz A. , Sobolski R.: Dźwignice. Tom I. WNT Warszawa 1977.
9. Sobolski R.: Dźwignice. Tom II. WNT Warszawa 1978.
10. Stryczek S.: Napęd hydrostatyczny. Tom I – Elementy. WNT Warszawa 1990.
11. Szydelski Z.: Napęd i sterowanie hydrauliczne. WKŁ Warszawa 1999.
Systemy hydrauliki siłowej: wiadomości teoretyczne, budowa elementów, symbole
graficzne, rodzaje instalacji, sposoby sterowania.
Portowe urządzenia do przeładunku drobnicy: żurawie, suwnice.
Portowe urządzenia do przeładunku węgla: żurawie chwytakowe, wywrotnice
wagonowe, suwnice bramowe.
Portowe urządzenia do przeładunku rudy.
W Ć L P
2
2
2
2
Portowe urządzenia do przeładunku ziarna.
Portowe urządzenia do przeładunku chemikaliów i materiałów sproszkowanych.
Kontenery i urządzenia do przeładunku kontenerów: suwnice nabrzeżne, żurawie
kontenerowe.
Pomocnicze kontenerowe urządzenia ładunkowe: wozy bramowe niskiego i wysokiego
podnoszenia, wozy podnośnikowe, pomocniczy osprzęt kontenerowy.
Eksploatacja techniczna portowych urządzeń przeładunkowych: dozór, przeglądy,
remonty, konserwacja, zasady bezpieczeństwa.
Suwnice kontenerowe, budowa i urządzenia zabezpieczające pracę.
Kontenerowe wozy bramowe – charakterystyka techniczno-eksploatacyjna.
Budowa i analiza cyklu pracy kontenerowej ramy chwytnej.
Wyposażenie Bałtyckiego Terminalu Kontenerowego w Gdyni.
Maszyny i urządzenia przeładunkowe Gdyńskiego Terminalu Zbożowego.
Wagi w systemach przeładunkowych terminalu przeładunku zboża.
Urządzenia przeładunkowe Masowego Terminalu Przeładunkowego w Gdyni.
Układy hydrauliczne portowych urządzeń przeładunkowych. Zasada działania,
schemat.
Zespoły konstrukcyjne maszyn dźwigowych i podnośnikowych.
Suwnice kontenerowe, budowa i urządzenia zabezpieczające pracę.
1
2
2
1
1
2
2
4
4
2
2
4
2
4
4
IBŚ 35
ŚRODKI TRANSPORTU WODNEGO
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
VII
4
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Paweł Krasowski
Podstawy konstrukcji maszyn, Fizyka morza, Historia techniki, Mechanika techniczna I, II,
Mechanika płynów, Portowe urządzenia przeładunkowe, Portowe urządzenia techniczne, Urządzenia
energetyczne, Automatyka i robotyka, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Ochrona środowiska
morskiego
ZNAĆ
Charakterystyka śródlądowych dróg wodnych RP i UE. Infrastruktura techniczna i elementy, budowle
hydrotechniczne dróg wodnych śródlądowych. Budowle i konstrukcje hydrotechniczne portów
morskich. Akweny morskie i zasady ich oznakowania. Monitorowanie akwenów morskich, cele i
zadania. Organizacja administracji morskiej, służb ratownictwa, meteorologiczne, lodowe i VTS w
rejonie Bałtyku. Tabor wodny śródlądowy i jego charakterystyka techniczna. Tabor morski i jego
rodzaje, charakterystyka techniczna. Tabor obsługujący akweny portowe. Wymagania instytucji
klasyfikacyjnych dotyczące budowy i wyposażenia jednostek transportu wodnego. Zagrożenia
ekologiczne spowodowane eksploatacją środków transportu morskiego i śródlądowego.
UMIEĆ
Funkcjonowanie siłowni jednostek pływających transportu wodnego morskiego i śródlądowego.
Parametry techniczne, eksploatacyjne jednostek transportu wodnego. Określenie liczbowe
zapotrzebowania w paliwo, wodę, olej i inne środki eksploatacyjne jednostki pływającej. Instalacje i
urządzenia oczyszczające jednostek wodnych, zasada działania i budowa. Urządzenia i aparatura
kontrolno pomiarowa zanieczyszczeń emitowanych przez środki transportu wodnego. Ładunki
niebezpieczne w transporcie wodnym, rodzaje i oznakowania. Obliczanie szacunkowe emisji
zanieczyszczeń wody i powietrza w eksploatacji środków transportu wodnego.
LITERATURA
1. Więckiewicz W. Budowa i wyposażenie statków towarowych, AM, Gdynia 2009.
2. Kulczyk J., Winter J.: Śródlądowy transport wodny. PWr, Wrocław 2003.
3. Cydejko J., Puchaski J., Rutkowski G.: Statki i technologie off-shore w zarysie. Trademar, Gdynia
2011.
4. Pałucha K., Puchalski J., Śliwiński A.: Statki poziomego ładowania, Trademar, Gdynia 1997.
Transport wodny: śródlądowy i morski oraz jego charakterystyka. Funkcjonowanie
środków transportu wodnego w środowisku naturalnym.
Drogi wodne śródlądowe w RP oraz w UE. Infrastruktura dróg wodnych śródlądowych
i jej elementy w eksploatacji z uwzględnieniem bezpieczeństwa środowiska.
Przepisy instytucji klasyfikacyjnych dotyczące budowy i wyposażenia środków
transportu śródlądowego.
Tabor pływający w transporcie wodnym śródlądowym.
Wyposażenie techniczne portów, terminali oraz dróg wodnych w transporcie
śródlądowym.
Bezpieczeństwo w transporcie śródlądowym.
Środki transportu morskiego, podział i charakterystyka eksploatacyjna.
Konwencje i przepisy instytucji klasyfikacyjnych dotyczące budowy i wyposażenia
środków transportu morskiego
Statki morskie transportowe (towarowe i pasażerskie) i ich charakterystyka techniczna
i eksploatacyjna.
Statki rybackie, charakterystyka techniczna i eksploatacyjna. Lądowe bazy
przetwórstwa zasobów mórz i oceanów
Statki obsługujące i zabezpieczające transport morski: holowniki, lodołamacze,
bunkierki, pilotówki, jednostki ratownicze, badawcze, pogłębiarki itp.
Morskie jednostki wiertnicze i ich bezpieczeństwo w eksploatacji
Zagrożenia ekologiczne spowodowane eksploatacją środków transportu morskiego
Funkcjonowanie służb ratownictwa morskiego w transporcie morskim.
Zasady bezpiecznego prowadzenia ruchu statków w transporcie morskim. Organizacja
sterowania i zabezpieczenia ruchu morskiego.
Siłownie jednostek transportu wodnego i ich instalacje. Dobowe zapotrzebowanie
W Ć L P
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
mocy. Obliczanie zapotrzebowania paliwa, oleju raz innych składników niezbędnych w
eksploatacji siłowni.
Bilans emisji spalin oraz produkcja innych substancji szkodliwych dla środowiska w
eksploatacji siłowni
Urządzenia i instalacje oczyszczające na statkach śródlądowych i morskich.
Transport ładunków niebezpiecznych w transporcie morskim i śródlądowym.
Obciążenia ładunków w transporcie morskim. Zabezpieczanie ładunków podczas
transportu.
Pędniki jednostek transportu wodnego i ich charakterystyka oraz wpływ na
środowisko.
Bazy remontowe środków transportu wodnego i ich funkcjonowanie w środowisku
naturalnym.
Recykling środków transportu wodnego i jego uwarunkowania prawne.
Monitorowanie akwenów wodnych
Urządzenia i aparatura kontroli emisji związków toksycznych do atmosfery.
Urządzenia zabezpieczające pracę siłowni okrętowych.
Oznakowanie akwenów morskich, bezpieczeństwo ruchu morskiego
Funkcjonowanie służb zabezpieczenia ekologicznego w transporcie wodnym
Oznakowanie dróg wodnych śródlądowych, bezpieczeństwo ruchu
Środki ratownictwa wodnego, wymagania i organizacja.
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
IBŚ 36
PORTOWE URZĄDZENIA TECHNICZNE
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
V
1
1
15
Podstawy konstrukcji maszyn, Mechanika techniczna I, II, Portowe urządzenia przeładunkowe,
Automatyka i robotyka, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, Ochrona środowiska morskiego
ZNAĆ
Podstawowa nomenklatura portowego sprzętu zmechanizowanego. Elementy podstawowego układu
hydraulicznego. Podział układów hydraulicznych: hydrostatyczne i hydrokinetyczne. Wózki portowe i
ich rodzaje. Pojęcie transportu przenośnikowego i jego rodzaje. Charakterystyka gazu LPG, LNG oraz
paliw ropopochodnych jako surowców transportowych.
UMIEĆ
Podział i charakterystyka, parametry techniczne portowego sprzętu zmechanizowanego. Podział i
charakterystyka przenośników. Parametry charakteryzujące wydajność przenośników. Oznaczanie i
czytanie elementów układów hydraulicznych na schematach.
Objaśnić zasady działania
podstawowych układów hydraulicznych wg schematu. Urządzenia współpracujące z przenośnikami i
ich charakterystyka techniczna. Wymienić elementy infrastruktury technicznej portowych baz
przeładunkowych węgla, zboża i siarki oraz podać ich charakterystykę techniczną. Infrastruktura
techniczna morskich terminali paliwowych, LPG i LNG. Ocenić stan zagrożeń ekologicznych na
terminalach przeładunkowych.
LITERATURA
1. Duliński W., Rybicki C.: Zachwieja R. Transport gazu. AGH, Kraków 2007.
2. Wiewióra A., Wesołek Z.: Puchalski J. Ropa naftowa w transporcie morskim. Trademar, Gdynia
2007.
3. Gucma S.: Projektowanie i eksploatacja terminali LNG w aspekcie bezpieczeństwa nawigacji.
WAM, Szczecin 2009.
4. Kozak E., Klein E.: Eksploatacja urządzeń portowych, tom II, Urządzenia przeładunkowe. WSM,
Szczecin 1995
Charakterystyka ogólna i podział portowego sprzętu zmechanizowanego.
Charakterystyka techniczno-eksploatacyjna portowego sprzętu
zmechanizowanego.
Wózki w portowych terminalach przeładunkowych i ich charakterystyka
techniczna.
Układy hydrauliczne w portowych urządzeniach technicznych, podział i
zastosowanie.
Transport przenośnikowy w portowych terminalach przeładunkowych.
Przenośniki i ich rodzaje. Charakterystyka podstawowych parametrów
transportowych.
Urządzenia współpracujące i pomocnicze przenośników: zsypy, zbiorniki, itp.
Ładowarki przenośnikowe.
Wyposażenie techniczne portowych baz i terminali przeładunku paliw płynnych
ropopochodnych, LPG, LNG.
Wyposażenie techniczne bazy przeładunku siarki, węgla, zboża.
Zbiorniki i rurociągi przesyłowe w portowych terminalach przeładunkowych.
Zagrożenia ekologiczne spowodowane eksploatacją portowych urządzeń
technicznych
I
Ć
L
2
1
1
1
2
1
2
1
OCHRONA ŚRODOWISKA
Przedmiot:
OCEANOTECHNICZNYCH
ECTS
A
C
L
A
C
L
2
2
30
Kod: S21
Semestr
W
2
2
Fizyka, Chemia, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia
P
ZNAĆ




Zagrożenia lokalne i globalne dla środowiska.
Wpływ zanieczyszczeń na klimat i warunki życia w środowisku morskim i lądowym.
Urządzenia do ograniczenia, likwidowania i kontroli zanieczyszczeń środowiska morskiego i
lądowego.
Międzynarodowe i krajowe przepisy dotyczące kontroli zanieczyszczeń środowiska.
UMIEĆ




Przeciwdziałać emisji szkodliwych substancji do środowiska.
Formułować wymagania dotyczące budowy i konstrukcji statku, jego wyposażenia w urządzenia
ochrony środowiska.
Zapobiegać zanieczyszczeniom środowiska i ograniczać skutki zanieczyszczeń.
Rozwiązywać problemy dotyczące ochrony środowiska morskiego i lądowego.
LITERATURA
1. Bonca Z., Freony w okrętowych urządzeniach chłodniczych, Budownictwo Okrętowe i
Gospodarka Morska, nr 4, 1994
2. Gronowicz J., Ochrona środowiska w transporcie lądowym, Politechnika Szczecińska 1996
3. Małczyński M., Technika ochrony przed zanieczyszczeniami ze statków, Wyd. Morskie,
Gdańsk 1989
4. Międzynarodowa Konwencja o Zapobieganiu Zanieczyszczaniu Morza przez Statki
(MARPOL 72/78) Wyd. PRS, Gdańsk 1996
5. Wiewióra A., Ochrona środowiska morskiego , F.R. WSM Szczecin 1997;
6. Prospekty i materiały informacyjne firm produkujących urządzenia do ochrony środowiska.
Źródła zanieczyszczeń środowiska morskiego. Rodzaje zanieczyszczeń. Prawna
ochrona środowiska morskiego przed zanieczyszczeniami: regulacje
międzynarodowe (MARPOL, LC, INTERVENTION, OPRC, AFS, BWM),
regionalne (HELCOM, EMSA), krajowe.
Zapobieganie zanieczyszczaniu morza olejami. Źródła zanieczyszczeń. Warunki
usuwania wód zaolejonych do morza w obszarach specjalnych i poza obszarami
specjalnymi. Techniczne sposoby zapobiegania zanieczyszczaniu mórz olejami
(zbiorniki, systemy kontroli zrzutu, urządzenia filtrujące, znormalizowane złącza,
urządzenia odbiorcze). Metody i urządzenia techniczne do oczyszczania wód
zaolejonych. Urządzenia kontrolne i pomiarowe stopnia zaolejenia. Wymagania w
zakresie konstrukcji i wyposażenia zbiornikowców.
Przeglądy i certyfikacja statku w zakresie zapobiegania zanieczyszczaniu morza
olejami. Okrętowy plan zapobiegania rozlewom olejowym. Plan zarządzania
wodami zęzowymi i pozostałościami olejowymi – Książka zapisów olejowych.
Zapobieganie zanieczyszczaniu morza szkodliwymi substancjami przewożonymi
luzem. Klasyfikacja szkodliwych substancji ciekłych. Warunki usuwania do morza.
Przeglądy i certyfikacja statku. Okrętowy plan zapobiegania zanieczyszczaniu
W Ć L P
2
4
2
2
szkodliwymi substancjami ciekłymi. Książka zapisów ładunkowych.
Zapobieganie zanieczyszczaniu szkodliwymi substancjami przewożonymi morzem
w opakowaniach. Międzynarodowy Morski Kodeks Ładunków Niebezpiecznych.
Klasyfikacja ładunków niebezpiecznych (wymagania w zakresie opakowania i
oznakowania).
Zapobieganie zanieczyszczaniu ściekami ze statków. Źródła i rodzaje
zanieczyszczeń. Warunki usuwania ścieków. Metody i urządzenia techniczne do
neutralizacji ścieków. Instalacje sanitarne, zbiorniki gromadzące, oczyszczalnie
ścieków. Przeglądy i certyfikacja statku.
Zapobieganie zanieczyszczaniu śmieciami ze statków. Źródła i rodzaje
zanieczyszczeń. Warunki usuwania śmieci.. Metody i urządzenia techniczne do
obróbki i neutralizacji śmieci. Plan zarządzania śmieciami – Książka zapisów
śmieciowych.
Zapobieganie zanieczyszczaniu powietrza przez statki. Substancje niszczące
warstwę ozonową. Tlenki azotu (Międzynarodowe świadectwo o zapobieganiu
zanieczyszczaniu powietrza przez silnik, Kartoteka techniczna silnika, Dziennik
parametrów silnika). Tlenki siarki (dokumenty dostawy paliwa, system
oczyszczania spalin). Lotne związki organiczne(system gromadzenia i zdawania).
Spalanie na statku (świadectwo uznania typu spalarki). Jakość paliw (procedura
pobierania i przechowywania próbek paliwa). Przeglądy i certyfikacja statku.
Zapobieganie zanieczyszczaniu morza wodami balastowymi. Przeglądy i
certyfikacja statku (Międzynarodowe świadectwo postępowania z wodami
balastowymi, Plan postępowania z wodami balastowymi, Książka zapisów
balastowych).
Listy kontrolne oceny stanu bezpieczeństwa statku w zakresie wymagań ochrony
środowiska. Wyniki inspekcji statków w raportach Port State Control.
Składowanie substancji niebezpiecznych i odpadów w morzu jako sposób ich
utylizacji. Skutki eksploracji surowców z dna i spod dna morskiego. Problematyka
bezpiecznego i ekologicznego złomowania statków.
Konwencja o ochronie środowiska morskiego obszaru Morza Bałtyckiego:
Załącznik I – Substancje szkodliwe; Załącznik II – Kryteria stosowania Najlepszej
Praktyki Ekologicznej i Najlepszej Dostępnej Technologii; Załącznik III – Kryteria
i środki dotyczące zapobiegania zanieczyszczeniu ze źródeł lądowych; Załącznik
IV – Zapobieganie zanieczyszczeniu ze statków; Załącznik V – Wyjątki od
ogólnego zakazu zatapiania odpadów i innych materiałów na obszarze Morza
Bałtyckiego; Załącznik VI – Zapobieganie zanieczyszczeniu z działalności
przybrzeżnej; Załącznik VII – Reagowanie na przypadki zanieczyszczania.
Bałtycki Plan Działań: zapobieganie eutrofizacji, ochrona bioróżnorodności,
ograniczenie dopływu substancji niebezpiecznych, zapewnienie przyjaznego dla
środowiska transportu morskiego.
IBŚ 38
2
3
2
3
1
2
2
3
2
URZĄDZENIA ENERGETYCZNE
Przedmiot:
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
VI
3
2
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: prof. dr hab. inż. Romuald Cwilewicz
Podstawy konstrukcji maszyn, Mechanika techniczna, Wytrzymałość materiałów, Termodynamika
techniczna, Mechanika płynów, Podstawy eksploatacji maszyn, Emisja zanieczyszczeń z urządzeń
energetycznych.
ZNAĆ
Klasyfikację silników spalinowych. Zasadę działania silników z zapłonem samoczynnym. Budowę
najważniejszych elementów silnika tłokowego, w tym komory spalania, układu przenoszenia napędu,
układu rozrządu, układu smarnego. Wielkości charakteryzujące osiągi silnika. Procesy zachodzące w
silnikach jak: proces wymiany ładunku, doładowania. Podstawy teoretyczne pracy silników
dwupaliwowych. Zasady pracy kotła okrętowego. Teoretyczne podstawy wytwarzania pary w kotle.
Bilans cieplny kotła oraz sposoby wyznaczania jego sprawności. Podstawy procesów kotłowych:
spalania paliwa w kotle, wymiany ciepła w komorze paleniskowej oraz w wiązkach rur kotłowych,
cyrkulacji wody w kotle i gazodynamiki kotła. Klasyfikację okrętowych kotłów parowych.
Konstrukcję zasadniczych typów kotłów głównych i pomocniczych
Podstawowe pojęcia dotyczące turbin parowych. Zasady działania stopnia turbinowego i przemiany
energii w stopniu. Budowę stopnia turbinowego, podstawowe elementy konstrukcyjne turbiny. Zasady
regulacji mocy turbin parowych. Charakterystyki turbin parowych.
UMIEĆ
Rozpoznawać elementy konstrukcyjne silnika o zapłonie samoczynnym. Wykonać uproszczone
schematy wybranych elementów konstrukcyjnych i łączyć je w układy funkcjonalne, w tym układ
przenoszenia napędu, rozrządu i doładowania. Czytać rysunki techniczne wybranych elementów
silników z zapłonem samoczynnym.
Wyjaśnić wpływ doładowania na parametry pracy silnika. Wskazać istotne różnice w organizacji
przebiegu procesu roboczego w silniku dwupaliwowym w stosunku do typowego silnika z zapłonem
samoczynnym.
Rozróżniać podstawowe typy okrętowych kotłów parowych i wodnych. Ocenić możliwości danego
kotła oraz przewidzieć ewentualne jego zastosowanie. Rozpoznać charakter procesów zachodzących
w danym kotle i umieć zakwalifikować go do odpowiedniej grupy ze względu na nie.
Opisać zasadę działania stopnia turbinowego z wyjaśnieniem przemian energii zachodzących w
stopniu. Czytać rysunki techniczne wybranych elementów konstrukcyjnych turbin parowych. W
oparciu o znajomość charakterystyk turbin parowych i zasad regulacji ich wydajności oceniać
możliwość zastosowania danej konstrukcji.
LITERATURA
1. Górski Z., Perepeczko A. Okrętowe Kotły Parowe. Akademia Morska, Gdynia 2002 r.
2. Kowalski A., Krzyżanowski J.: Teoria Okrętowych Kotłów Parowych.
3. Niewiarowski K.: Tłokowe silniki spalinowe. WKŁ. W-wa 1983 r.
4. Włodarski J.K., Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. Podstawy teoretyczne. Akademia
Morska, Gdynia 2006 r.
5. Piotrowski I., Witkowski K.: Okrętowe silniki spalinowe. TRADEMAR, Gdynia 2003 r.
6. Perycz S.: Turbiny parowe i gazowe. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1992r.
7. Cwilewicz R., Perepeczko A.: Okrętowe turbiny parowe. Akademia Morska, Gdynia 2002 r.
8. Cwilewicz R.: Okrętowe turbiny gazowe. Akademia Morska, Gdynia 2004 r.
W Ć L P
Podział, budowa i klasyfikacja tłokowych silników spalinowych. Zasada działania
silnika z zapłonem samoczynnym.
3
Wybrane zagadnienia dotyczące budowy silników tłokowych:
a) Komory spalania, tuleje cylindrowe, tłoki, pierścienie tłokowe, głowice i zawory
silników okrętowych.
b) Układ przenoszenia napędu: trzony tłokowe, wodziki, korbowody, wały korbowe i
łożyska.
c) Układ rozrządu: wały rozrządu, napęd zaworów.
d) Układ wtryskowy
e) Układ smarny
Wskaźniki pracy silnika – energetyczne i ekonomiczne.
Wymiana czynnika roboczego w silniku czterosuwowym i dwusuwowym.
Doładowanie silników spalinowych.
Silniki dwupaliwowe. Podstawy teoretyczne pracy silników dwupaliwowych. Obieg
cieplny Współczynnik nadmiaru powietrza. Zapłon mieszany.
Turbiny parowe – pojęcia podstawowe.
Zasada działania stopnia turbinowego, przemiany energii w stopniu.
Budowa stopnia turbinowego.
Podstawowe elementy turbiny parowej – rozwiązania konstrukcyjne
Zasady i rodzaje regulacji mocy turbin parowych.
Charakterystyki turbin parowych.
Gazodynamika kotła.
Budowa palenisk kotłowych w zależności od stosowanego paliwa.
Budowa konwekcyjnych powierzchni ogrzewalnych.
Palniki kotłowe – budowa – wpływ konstrukcji palnika na emisję toksycznych
składników spalin.
Klasyfikacja kotłów ze względu na rodzaj czynnika energetycznego i rodzaj paliwa.
Budowa kotła parowego i kotła wodnego.
Izobaryczny proces wytwarzania pary w kotle.
Wymiana ciepła w kotle. Wymiana ciepła w komorze paleniskowej i w wiązkach rur
kotłowych. Zanieczyszczenia powierzchni ogrzewalnych i ich wpływ na pracę kotła
oraz bezpieczeństwo.
Cyrkulacja wody w kotle. Zakłócenia cyrkulacji. Sposoby eliminowania rur
niepewnych.
Gazodynamika kotła.
Budowa palenisk kotłowych w zależności od stosowanego paliwa.
Budowa konwekcyjnych powierzchni ogrzewalnych.
Palniki kotłowe – budowa – wpływ konstrukcji palnika na emisję toksycznych
składników spalin.
2
2
2
1
2
4
2
2
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
2
2
1
3
2
1
2
1
1
IBŚ 39
EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ (Z URZĄDZEŃ
Przedmiot:
ENERGETYCZNYCH)
Semestr
Punkty
ECTS
W
C
L
W
C
L
VII
3
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Jerzy Kowalski
Matematyka, Fizyka, Termodynamika techniczna, Mechanika Płynów, Automatyka i robotyka,
Podstawy Eksploatacji Maszyn, Środki transportu wodnego.
ZNAĆ




Jednostki miary stosowane w emisji zanieczyszczeń.
Pojęcia emisji, stężenia, udziału molowego.
Rodzaje gazowych składników toksycznych.
Metody obliczeń emisji i stężeń w gazach wylotowych oparte na stechiometrii, kinetyce
chemicznej i metodach elementów skończonych.
 Stosowane oprogramowanie do modelowania emisji spalin.
 Stosowane urządzenia pomiarowe stosowane w emisji zanieczyszczeń.
 Wymogi prawa krajowego, morskiego i międzynarodowego dotyczące emisji zanieczyszczeń.
 Charakterystykę emisji urządzeń energetycznych stosowanych w transporcie morskim.
 Metodykę pomiaru emisji i stężeń z gazów wylotowych silników tłokowych, turbozespołów
spalinowych i kotłów okrętowych.
 Metody pierwotne i wtórne ograniczania związków toksycznych.
UMIEĆ
 Przeliczać stężenia i udziały molowe związków gazowych na emisję zgodnie z
obowiązującymi przepisami.
 Określić szkodliwość składników gazów wylotowych silników i kotłów okrętowych.
 Obsługiwać analizator spalin Orsata i elektrochemiczny.
 Scharakteryzować metody pierwotne ograniczania toksycznych gazów w gazach wylotowych.
 Scharakteryzować metody wtórne ograniczania toksycznych gazów w gazach wylotowych.
 Zastosować specjalistyczne oprogramowanie do modelowania emisji spalin.
LITERATURA
1. Bielaczyc P., Merkisz J., Pielecha J., Stan cieplny silnika spalinowego a emisja związków
szkodliwych. Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, 2001.
2. Kowalewicz A., Podstawy Procesów Spalania, WNT, 2000.
3. Janka R., Podstawy inżynierii środowiska : obliczanie emisji zanieczyszczeń gazowych, Wyd.
Uniwersytetu Opolskiego,
4. Okrętowe silniki spalinowe. Kontrola emisji tlenków azotu. Wyd. Polski Rejestr Statków, 2006.
5. Merkisz J.: Ekologiczne problemy silników spalinowych. WPP, Poznań 1999.
6. Załącznik VI do konwencji Marpol 73/78. Przepisy o zapobieganiu zanieczyszczeniu powietrza
przez statki oraz kodeks techniczny NOx. Wydawnictwa Polskiego Rejestru Statku, Gdańsk 2000.
Klasyfikacja i charakterystyka paliw silników z zapłonem samoczynnym
Powstawanie mieszaniny paliwowo-powietrznej
Proces spalania, zapotrzebowanie powietrza do spalania, ilość spalin i ich skład
Analiza możliwości obniżania toksyczności spalin emitowanych przez silniki
tłokowe i turbinowe.
Zapoznanie z instalacjami obsługującymi silniki w laboratorium.
Regulacja statyczna silników okrętowych – regulacja statyczna wtryskiwaczy,
regulacja luzu zaworowego
Badanie wpływu pracy układu doładowania na skład spalin
Badanie wpływu procesu spalania na skład spalin.
Klasyfikacja i charakterystyka paliw stosowanych do opalania kotłów.
Spalanie paliwa w kotle. Substraty i produkty spalania. Znaczenie
poszczególnych składników spalin w aspekcie poprawnej pracy kotła oraz
ochrony środowiska. Współczynnik nadmiaru powietrza – sposób wyznaczania i
W
1
2
4
Ć
L
2
5
4
4
4
1
2
P
wpływ na pracę kotła.
Sposoby wyznaczania sprawności kotła. Straty i ich wpływ na zanieczyszczanie 1
środowiska.
Pozostałości stałe po spalaniu paliw. Sposoby oczyszczania kotłów. Utylizacja 1
pozostałości stałych.
Analiza możliwości ograniczania emisji zanieczyszczeń pochodzących ze spalin. 1
Elektrociepłownia.
4
4
5
IBŚ 40
URZĄDZENIA ODBIORU I UTYLIZACJI
Przedmiot: ZANIECZYSZCZEŃ
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
VI
3
1
2
15
30
Podstawy konstrukcji maszyn, Fizyka morza, Mechanika techniczna I, II, Mechanika płynów, Portowe
urządzenia przeładunkowe, Portowe urządzenia techniczne, Urządzenia energetyczne, Bezpieczeństwo
pracy i ergonomia, Ochrona środowiska morskiego, Emisja zanieczyszczeń, Techniczne systemy
zwalczania rozlewów, Identyfikacja zanieczyszczeń substancji ropopochodnych
ZNAĆ
Rodzaje i struktura zanieczyszczeń powstających w procesach eksploatacji maszyn i urządzeń.
Zagrożenie środowiska emisją zanieczyszczeń przemysłowych. Metody i sposoby likwidacji i
neutralizacji zanieczyszczeń na lądzie i morzu ze szczególnym uwzględnieniem akwenów portowych.
Modele emisji i rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w wodzie i w powietrzu.
UMIEĆ
Budowa i zasada działania urządzeń oraz systemów odbioru i magazynowania zanieczyszczeń.
Charakterystyka techniczna urządzeń. Lądowe oczyszczalnie ścieków i spalarnie, typy, budowa i
charakterystyka techniczna. Statkowe oczyszczalnie ścieków, wód balastowych i zaolejonych,
spalarnie, rodzaje, budowa i charakterystyka techniczna. Ilościowe określanie produktów utylizacji
zanieczyszczeń i ich wykorzystywanie. Modelowanie procesów utylizacji zanieczyszczeń na
symulatorze urządzeń utylizacyjnych.
LITERATURA
1.
2.
3.
4.
Rosik-Dulewska C.: Podstawy gospodarki odpadami, PWN, Warszawa 2010.
Piecuch T.: Utylizacja odpadów przemysłowych, Politechnika Koszalińska, Koszalin 1996.
Bartkiewicz B.: Oczyszczanie ścieków przemysłowych, PWN, Warszawa 2005.
Jędrczak A.: Biologiczne przetwarzanie odpadów, PWN, Warszawa 2010.
Rodzaje zanieczyszczeń i ich zagrożenie dla środowiska.
Sposoby neutralizacji i likwidacji zanieczyszczeń na lądzie.
Sposoby neutralizacji i likwidacji zanieczyszczeń na morzu.
Urządzenia do odbioru i magazynowania zanieczyszczeń.
Urządzenia do utylizacji zanieczyszczeń – oczyszczalnie ścieków, spalarnie.
Wykorzystanie produktów utylizacji zanieczyszczeń, recykling, wytwarzanie
biogazu, wytwarzanie energii cieplnej.
Symulator urządzeń do utylizacji zanieczyszczeń
W Ć
1
3
2
3
3
3
L
P
5
5
5
15
IBŚ 41
IDENTYFIKACJA ZANIECZYSZCZEŃ
Przedmiot: SUBSTANCJAMI ROPOPOCHODNYMI
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
P
A
C
P
VI
3
1
1
15
15
Fizyka, Chemia, Ochrona środowiska, Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa,
ZNAĆ
Metody wyznaczania fizycznych i fizykochemicznych wielkości charakteryzujących właściwości
substancji ropopochodnych (olejów). Procesy oddziaływania promieniowania elektromagnetycznego z
olejami (absorpcja i osłabianie promieniowania podczerwonego, widzialnego i ultrafioletowego,
fluorescencja, emisja promieniowania mikrofalowego) w fazie rozpuszczonej, zdyspergowanej i
powierzchniowej. Procesy fizycznej, chemicznej i biologicznej transformacji składu oleju oraz jego
degradacji w środowisku morskim. Interakcje promieniowania radarowego z powierzchnią morza
czystego i zaolejonego. Zasadę działania przyrządów do zdalnej detekcji olejów w środowisku
morskim. Podstawy chemometrii określania zawartości olejów w wodzie. Metodykę postępowania
przy pobieraniu próbek do identyfikacji pochodzenia zanieczyszczenia olejowego. Procedurę
identyfikacji rodzaju (pochodzenia) zanieczyszczenia olejowego (Nordtest). System organizacyjny
olejowego nadzoru obszarów morskich (CleanSeaNet, HELCOM/ BonnAgrement aerial surveilance),
UMIEĆ
Posługiwać się przyrządami do pomiaru gęstości, współczynnika lepkości, napięcia
powierzchniowego, współczynnika załamania światła. Metodycznie pobrać powierzchniowe i wgłębne
próbki zaolejonej wody do pomiarów stężenia oraz identyfikacji rodzaju oleju. Tworzyć bazę widm
współczynnika osłabiania światła w olejach oraz bazę widm zupełnych fluorescencji olejów dla celu
identyfikacji ich pochodzenia.
LITERATURA
Bibliografia
1. Auriga L., Otremba Z. Techniki „Remote sensing” w wykrywaniu skażeń chemicznych morza, IV
Sympozjum „Bezpieczeństwo życia na morzu i ochrona środowiska naturalnego”, Kołobrzeg, 8-10
czerwca 2000, http://kepler.am.gdynia.pl/~zot/Kolobrzeg2000.pdf
2. Bonn Agreement Bonn Agrement Surveillance Handbook, 2003/2007,
http://www.bonnagreement.org/eng/doc/Aerial%20Surveillance%20Handbook%202004%20%20English%20version.pdf
3. Konsberg Satellites Services, Oil spill detection,
http://www.ksat.no/Products/OilSpillDetection.htm
4. Konwencja ‘Bonn Agrement’ - Ferraro G., 2007,The Bonn Agreement Aerial Surveillance
Programme: Trends in North Sea Oil Pollution 1986–2004, Marine Pollution Bulletin, vol. 54,
149–163
5. Wang Z., Stout S.A., Oils spill environmental forensic – Fingerprinting and source identification,
Academic Press 2007
6. Dahlmann G., 2003, Characteristic Features of Different Oil Types in Oil Spill identification, Bull.
of Bundesamtes für Seeschiffahrt und Hydrographie, Nr. 31, 1-48
7. Otremba Z., Wpływ powierzchniowych zanieczyszczeń olejowych na strumień światła
wychodzący z morza, Gdynia 1999
8. Otremba Z., W. Targowski, H. Toczek, 2003, Fluorescence as a scanning method for oil type
identification in the sea environment, The Air Force Institute of Technology Monographs, 3, 293300
Netografia
2. HELCOM Response Manual, Response to accidents at sea involving spills of hazardous
substances and loss of packaged dangerous goods,
http://www.coastguard.se/ra/volume2/annexes/annex1.htm
3. BMT Marine Information System Limited, Grove House, Meridian Cross, 7 Ocean Way, Ocean
Village, Southampton, SO14 3TJ, UK
http://bmtmis.com
4. Chow J., Hazardous Gas Monitors: A Practical Guide to Selection, Operation and Application,
McGrow-Hill and SciTech Publishing, 1999 http://www.gotgas.com/book/
Definicja gęstości produktów naftowych, różnica między gęstością a ciężarem
właściwym, gęstość względna, jednostki dotyczące produktów naftowych.
Zależność gęstości produktów naftowych od temperatury i ciśnienia.
Ogólne definicje lepkości dynamicznej i kinematycznej produktów naftowych,
jednostki dotyczące produktów naftowych.
Ropa naftowa jako mieszanina węglowodorów i niewęglowodorów, przeróbka
zachowawcza i destrukcyjna ropy naftowej.
Struktura paliw pozostałościowych – roztwór koloidalny i zawiesina.
Inne istotne parametry opisujące własności paliw: temperatura zapłonu, temperatura
krzepnięcia, zawartość wody, zawartość siarki, itp.
Wytyczne techniczne dotyczące identyfikacji i nazywania substancji w systemie
REACH.
Wymagania dotyczące identyfikacji substancji w systemie REACH.
Parametry identyfikacji substancji ropopochodnych.
Badania zawartości substancji ropopochodnych w wodach.
Polowe i laboratoryjne metody wykrywania i identyfikacji substancji ropopochodnych
w wodach.
W Ć L P
1
1
1
2
2
1
1
2
2
2
1
1
2
2
2
4
3
IBŚ 42
TECHNICZNE SYSTEMY ZWALCZANIA
Przedmiot: ROZLEWÓW
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
S
A
C
S
VI
3
1
1
15
15
Fizyka, Chemia, Ochrona środowiska, Monitorowanie zagrożeń bezpieczeństwa,
ZNAĆ
Źródła i rodzaje zanieczyszczeń (zanieczyszczenia ropopochodne, chemiczne, ściekowe). Zasadę
działania urządzeń wchodzących w skład systemów zapobiegania i zwalczania rozlewów (zapory
pływające, skimmery, separatory oleju, aplikatory dyspergentów, spalarki olejów, zbiorniki
podciśnieniowe i elastyczne). Zasady doboru urządzeń przeciwrozlewowych do scenariusza rozlewu.
Zasadę gromadzenia informacji prognostycznej o rozprzestrzenianiu się rozlewu (Seatrack). Działanie
okrętowych odolejaczy. Działanie mierników i detektorów oleju w wodzie zrzutowej. Regulacje
prawne dotyczące zapobiegania i zwalczania rozlewów. Przepisy i procedury stosowane podczas
przekazywania zanieczyszczeń ze statków i innych urządzeń oceanotechnicznych na ląd.
UMIEĆ
Dobrać urządzenia do pracy w systemie zapobiegania rozprzestrzeniania się substancji olejowych w
miejscach zagrożonych ich rozlewem. Dobrać urządzenia do zastosowania w systemie zwalczania
rozlewu w zależności od jego wielkości i rozległości oraz rejonu wystąpienia. Posłużyć się kodem
„BonnAgreement-Code” w rozpoznawaniu grubości rozlewu.
LITERATURA
Bibliografia
9. Kaptur G. Zwalczanie rozlewów metodą zbierania, Wydawnictwo Morskie 1983
10. Cormac D. Response to marine oil pollution: review and assessment, Springer 1999
11. Bocard C. Marine oil spills and soils contaminated by hydrocarbons: environmental stakes and
treatment of pollutions, Technip, 2008
12. IMO, Manual on Oil Pollution - Section IV Combating Oil Spills, Ed.: International Maritime
Organization, 2005
13. IMO, Manual on Oil Pollution - Section V Administrative Aspects of Oil Pollution ResponseEd.:
International Maritime Organization, 2009
14. Małaczyński, M. Technika ochrony przed zanieczyszczeniami ze statków, Wydawnictwo Morskie,
1979
Netografia
5. IMO Konwencja OPRC (o gotowości do zwalczania zanieczyszczeń morza olejami oraz
współpracy w tym zakresie)
http://lex.pl/serwis/du/2004/0323.htm
6. HELCOM, Response Group
http://www.helcom.fi/groups/response/en_GB/main/
7. IMO, Responding to Oil Spills,
http://www.imo.org/OurWork/Environment/PollutionResponse/OilPollutionResources/Pages/Defa
ult.aspx
8. Morska Służba Poszukiwania I Ratownictwa,
http://www.sar.gov.pl/SAR/sar.php
9. Urząd Morski w Gdyni, Inspektorat Ochrony Środowiska
http://www.umgdy.gov.pl/pium/jednostka?kodJednostki=elxpzriv52.axkzckiv51&kraj=PL&jezyk
=pl
10. Sub-regional risk of spill of oil and hazardous substances in the Baltic Sea (BRISK)
http://brisk.helcom.fi/
11. Sikora S. Potencjalne zwalczanie rozlewów olejowych powstałych w następstwie działalności
górnictwa naftowego i gazownictwa na obszarach koncesji Morza Bałtyckiego
http://www.profuturo.agh.edu.pl/pliki/Referaty_V_KKMU/IS/r343-352_Sikora.pdf
12. Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych detekcji i identyfikacji zanieczyszczeń olejowych
http://kepler.am.gdynia.pl
Źródła i rodzaje zanieczyszczeń (zanieczyszczenia ropopochodne, chemiczne,
ścieki i śmieci);
Przepisy i procedury stosowane podczas przekazywania zanieczyszczeń: statek lub
obiekt oceanotechniczny – ląd;
Zapobieganie zanieczyszczeniom olejowym ze statków: rodzaje mieszanin
olejowych, rozdzielanie mieszanin olejowych, odolejacze, mycie zbiorników
ładunkowych, przechowywanie resztek ładunkowych;
Zwalczanie rozlewów olejowych: naturalne procesy eliminacji olejów ze
środowiska morskiego, spalanie olejów, sorbowanie oleju, rozpraszanie oleju,
zbieranie oleju.
Zapobieganie zanieczyszczeniom ściekami ze statków: okrętowe oczyszczalnie
ściekowe.
Zapobieganie zanieczyszczeniom śmieciami ze statków: techniczna obróbka
śmieci.
Systemy ochrony przed rozlewami: okrętowe i brzegowe (zapory przeciwolejowe);
Kontrola zawartości zanieczyszczeń przekazywanych ze statku (badania
laboratoryjne).
Kontrola i dokumentacja operacji przekazywania zanieczyszczeń: książki zapisów
olejowych, śmieci i zanieczyszczeń.
IBŚ 43
W Ć L S
2
1
2
2
2
2
2
3
1
2
2
2
1
1
1
1
2
1
PORTOWE I OKRĘTOWE INSTALACJE
Przedmiot:
PRZECIWPOŻAROWE
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
VI
3
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Stefan Czyż
Matematyka, Fizyka, Chemia, Grafika inżynierska, Podstawy konstrukcji maszyn, Instalacje portowe i
systemy zabezpieczające przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe.
ZNAĆ
Dokumenty normatywne ochrony przeciwpożarowej. Teorię pożaru. Właściwości materiałów palnych.
Grupy pożarów i środki gaśnicze. Metody i procedury gaszenia. Budowę, działanie i obsługi instalacji
gaśniczych wodnych, pianowych, proszkowych i gazowych. Budowę, działanie i obsługi sprzętu
pożarniczego. Konstrukcyjne zabezpieczenie przeciwpożarowe statków. Konstrukcyjne
zabezpieczenie przeciwpożarowe portów. Budowę, działanie i obsługi instalacji wykrywczych pożaru.
Wymagania planów ochrony przeciwpożarowej statków i portów.
UMIEĆ
Rozpoznawać właściwości palne materiałów. Stosować właściwe środki gaśnicze do różnych
pożarów. Praktycznie użyć sprzęt pożarniczy. Identyfikować plany ochrony przeciwpożarowej.
Opracować plan obsług sprzętu pożarniczego oraz instalacji gaśniczych i wykrywczych. Opracować
procedury gaszenia materiałów niebezpiecznych. Uruchamiać instalacje gaśnicze i wykrywcze na
modelach (symulatorze).
LITERATURA
1. Czyż S.: Przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe systemy zabezpieczające statków i portów. AM
Gdynia 2011.
2. Getka R.: Techniczne zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe statków. Gdańsk
1981.
3. Czyż S.: Pouczenia do ćwiczeń laboratoryjnych.
Dokumenty normatywne i wymagania ogólne ochrony p.poż. statków i portów.
Pojęcie i analiza zagrożenia pożarowego statków i portów. Przyczyny pożarów i
zapobieganie.
Teoria pożaru: czynniki powstania i rozwoju pożaru, terminologia i
gazodynamiczne efekty spalania, fazy pożaru.
Właściwości materiałów palnych.
Demonstracja zapłonu i samozapłonu. Badanie właściwości palnych ciał stałych,
cieczy i gazów: granice zapalności, temperatura zapłonu i samozapłonu.
Określanie właściwości palnych materiałów na podstawie danych kart
informacyjnych i kodeksu materiałów niebezpiecznych oraz wykresów palności.
Źródła zapłonu i samozapłonu.
Grupy pożarów i środki gaśnicze.
Demonstracja efektu gaszenia różnych strumieni wodnych, piany i proszku.
Budowa, użytkowanie i obsługi sprzętu pożarniczego.
Praktyczne użycie aparatów oddechowych w przestrzeniach zadymionych
podczas ewakuacji.
W Ć L
1
1
1
1
2
2
1
1
2
1
2
S
Praktyczne użycie gaśnic i instalacji wodnohydrantowych w warunkach
pożaru.
Konstrukcyjne zabezpieczenie pożarowe statków i portów: strefy zagrożenia
(izolacji) i drogi ewakuacji, rejonizacja i lokalizacja obiektów portowych.
Systemy zabezpieczające przed pożarem: budowa i użytkowanie wentylacji, gazu
obojętnego, detekcji i atmosfery.
Instalacje gaśnicze wodne: budowa, użytkowanie i obsługi.
Instalacje gaśnicze CO2: budowa, użytkowanie i obsługi.
Instalacje gaśnicze pianowe: budowa, użytkowanie i obsługi.
Instalacje gaśnicze na ciecze łatwoparujące, aerozolowe i proszkowe: budowa i
użytkowanie.
Opracowanie planu i terminarza obsług instalacji gaśniczych.
Wymagania i demonstracja instalacji CO2 oraz instalacji wykrywczych i
alarmowych.
Wymagania i demonstracja instalacji gaśniczych wodnych.
Demonstracja instalacji zabezpieczających i gaśniczych portu.
Demonstracja instalacji wyposażenia gaśniczego statków pożarniczych i
towarowych.
Opracowanie procedur prewencji i gaszenia materiałów niebezpiecznych.
Analiza stateczności statku w warunkach pożaru.
Identyfikacja planów ochrony pożarowej statku i portu.
2
1
1
1
1
1
1
2
2
2
4
4
2
2
2
IBŚ 44
SYSTEMY ZABEZPIECZAJĄCE
Przedmiot: (PRZECIWPOŻAROWE
I
PRZECIWWYBUCHOWE)
Semestr
Punkty
ECTS
A
C
L
A
C
L
V
4
1
2
15
30
Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Stefan Czyż
Matematyka, Fizyka, Chemia, Grafika inżynierska, Podstawy konstrukcji maszyn, Instalacje portowe,
Portowe i okrętowe instalacje przeciwpożarowe.
ZNAĆ
Teorię pożaru i wybuchu. Właściwości palne i wybuchowe materiałów. Przyczyny pożarów i
wybuchów. Zagrożenie pożarowe statków i portów. Wymagania bezpieczeństwa pożarowego
konstrukcji statków. Wymagania bezpieczeństwa pożarowego infrastruktury portów. Budowę i
działanie instalacji zabezpieczających: gazu obojętnego, wentylacji, odpowietrzania, kontroli i
sygnalizacji stanu atmosfery. Instalacje (urządzenia) zabezpieczające zbiorniki i systemy transportowe
cieczy i gazów palnych. Strefy wybuchowe i wymagania urządzeń elektrycznych. Instalacje
(urządzenia) zabezpieczające przed źródłami zapłonu. Budowę i działanie urządzeń do oceny stanu
atmosfery. Sprzęt bezpieczeństwa. Procedury bezpieczeństwa i ratowania w przestrzeniach
zagrożonych.
UMIEĆ
Analizować zagrożenie pożarowe i wybuchowe statków i portów. Zapobiegać pożarom i wybuchom.
Stosować procedury bezpieczeństwa i ratowania w przestrzeniach zagrożonych. Używać sprzęt
pomiarowy i sprzęt bezpieczeństwa. Ocenić stan atmosfery w przestrzeniach zagrożonych. Ocenić
zagrożenie pożarem (wybuchem) w pomieszczeniach na statku i w obiektach portowych.
LITERATURA
1. Czyż S.: Przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe systemy zabezpieczające statków i
portów. AM Gdynia 2011.
2. Getka R.: Techniczne zabezpieczenie przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe statków.
Gdańsk 1981.
3. Czyż S.: Pouczenia do ćwiczeń laboratoryjnych.
W Ć L
Charakterystyka zagrożenia pożarowego i wybuchowego oraz toksyczności 1
ładunków na statku i w obiektach portowych.
Analiza statystyki wypadków w przestrzeniach zamkniętych. Analiza statystyki
2
wypadków pożarów.
Analiza statystyki wypadków w przestrzeniach zamkniętych. Analiza statystyki
2
wypadków pożarów.
Demonstracja zagrożenia elektrycznością statyczną.
2
Ocena stanu atmosfery przestrzeni zagrożonych. Mieszaniny wybuchowe.
1
Budowa i użycie przenośnych detektorów gazu palnego.
1
Budowa i użycie analizatorów tlenu i chemicznych detektorów toksyczności.
1
Demonstracja działania użycia eksplozymetrów katalitycznych i niekatalitycznych.
2
Praktyczne użycie i kalibracja eksplozymetru, analizatora tlenu i detektora
2
toksyczności.
Ocena stanu atmosfery pomieszczenia przy użyciu przyrządów pomiarowych.
2
Konstrukcyjne
elementy
przeciwpożarowego
i
przeciwwybuchowego
zabezpieczenia statku: główne strefy pionowe, przegrody pożarowe, separacja
pomieszczeń niebezpiecznych i zbiorników, przedziały ochronne, materiały
konstrukcyjne i wyposażenia, przejścia grodziowe i drzwi pożarowe drogi
ewakuacyjne.
Demonstracja i wymagania konstrukcyjnych elementów przeciwwybuchowego
zabezpieczenia statku.
Wymagania bezpieczeństwa pożarowego maszynowni i pompowni.
Wymagania systemów wentylacyjnych i ich układów sterujących.
Budowa i użytkowanie instalacji gazu obojętnego.
Wymagania i demonstracja działania i użytkowania systemu gazu obojętnego.
Systemy stałego dozoru bezpieczeństwa: detektory mgły olejowej i gazu palnego,
monitoring TV oraz temperatury urządzeń energetycznych.
Sprzęt bezpieczeństwa: odzież, obuwie, ognio- i gazoodporne, aparaty oddechowe i
reanimacyjne, pasy bezpieczeństwa, nosze, system łączności, wentylatory
przenośne.
Praktyczne użycie sprzętu bezpieczeństwa.
Procedury standardowe wchodzenia do przestrzeni zamkniętych i zbiorników
2
2
1
1
1
2
1
1
2
1
S
Procedury standardowe wykonywania prac gorących w przestrzeniach zamkniętych 1
i zbiornikach.
Procedury mycia i odgazowania zbiorników cieczy palnych.
1
Praktyczne zastosowanie procedury wchodzenia do pomieszczenia
zamkniętego (zbiornika) przy użyciu sprzętu bezpieczeństwa.
Wymagania i demonstracja operacji mycia zbiorników.
Zasady akcji ratowniczej w przestrzeniach zamkniętych i zbiornikach.
1
Ewakuacja z maszynowni i transport manekina.
Praktyczne zastosowanie procedury ratowania osób w przestrzeni zamkniętej.
Teoretyczna analiza ewakuacji statku pasażerskiego.
Testy efektywności środków gaśniczych na różne grupy pożarów.
2
2
2
2
2
2

Wydział Mechaniczny - Akademia Morska w Gdyni

Transkrypt

Podobne dokumenty

Informator