SYLABUS ćwiczeń - Instytut Socjologii i Kognitywistyki UwB

SYLABUS ćwiczeń
B. Informacje szczegółowe
Tę część wypełnia każda osoba prowadząca w danym roku zajęcia z przedmiotu, osobno dla różnych form zajęć
(np. wykładu i ćwiczeń).
Elementy składowe sylabusu
Nazwa przedmiotu
Kod przedmiotu
Nazwa kierunku
Nazwa jednostki prowadzącej
kierunek
Język przedmiotu
Rok studiów/ semestr
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych oraz forma
prowadzenia zajęć
Liczba punktów ECTS
Prowadzący
Treści merytoryczne przedmiotu
Opis
Historia społeczna XX w.
0500-SS1-1HSP
Socjologia
Wydział Historyczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii
Język polski
Rok I, semestr 1
30 godzin ćwiczeń
Podać w wypadku, gdy nie wypełniono części A.
Dr hab. Edmund Dmitrów prof. UwB
I. Zajęcia organizacyjne
Zapoznanie się z programem, zasadami pracy i sposobem zaliczenia
przedmiotu.
II. Odrodzenie państwa polskiego.
1. Czego uczyły Polaków partie polityczne: endecja, socjaliści,
piłsudczycy, ludowcy, komuniści.
2. Józef Piłsudski i legenda legionowa.
3. Jaka ma być Polska? Koncepcja inkorporacyjna Romana
Dmowskiego i koncepcja federacyjna Józefa Piłsudskiego.
Literatura:
–Garlicki Andrzej. „Historia 1815-2004. Polska i świat“. Warszawa
2005 s. 207-217.
–Przastek Daniel, Kultura polityczna społeczeństwa polskiego w XX
wieku, „Społeczeństwo i Polityka. Pismo edukacyjne“, 1 (1) 2004,
Pułtusk, s. 47–61.
–Nałęcz Daria, Powstaje Polska, będzie wspaniała, Gazeta
Wyborcza, 10–11. XI. 2011.
–Walicki Andrzej, Dziedzictwo narodowej demokracji, Gazeta
Wyborcza 10–12. XI. 2012.
–Tekst pieśni „Pierwsza Brygada“.
III. Kontrasty i konflikty społeczne w II RP
1. Kontrasty społeczne Polski międzywojennej (miasto–wieś; Polska
A – Polska B; dwór–czworaki). Przykład: położenie chłopów. Bunty
chłopskie.
2. Różne koncepcje rozwiązania problemów narodowościowych
3. Polski antysemityzm (argumenty przeciwko Żydom, negatywny
stereotyp Żyda). Segregacja.
4. Różne postawy ludności żydowskiej. Od asymilacji do separacji.
5. Konflikty polsko-ukraińskie.
6. Stosunki z mniejszością niemiecką
7. Zachowanie państwa wobec konfliktów klasowych i
narodowościowych.
Przykłady:
–zajścia antyżydowskie we Lwowie (XII 1918 r.);
–starcia wojska ze strajkującymi robotnikami w Krakowie 5–6
listopada 1923 r;
–akcje terrorystyczne OUN i polskie akcje pacyfikacyjne w
województwach wschodnich.
1
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, Gdańsk 2007, s. 100–111.
–Relacja z wypadków 1923 w Krakowie (broszura PPS); tekst
powielany
–Miłosz Czesław, Wyprawa w dwudziestolecie, Kraków 2000, s.
341–354 (położenie chłopów, esej, 2 osoby)
–Miłosz Czesław, Wyprawa w ddwudziestolecie, Kraków 2000, s.
445–450, (konflikty polsko-ukraińskie).
–Raport delegatów MSZ RP w sprawie wystąpień antyżydowskich
we Lwowie z 17 grudnia 1918 r., w: Wybór tekstów źródłowych
z historii Polski i powszechnej 1918–1945, p. red. Haliny
Parafianowicz, Białystok 2004, s. 21–22.
IV. Życie gospodarcze II RP
Dwie prawdy i dwie rzeczywistości życia polskiego: wielkie
osiągnięcia i wielkie zacofanie. „Jedna prawda nie potrafi obalić
drugiej“. [Eugeniusz Kwiatkowski, wicepremier 1935–1939]
1. Zacofanie cywilizacyjne i inne hamulce rozwoju.
3. Wpływ gospodarki na poziom życia społeczeństwa.
2. Postępy modernizacji; COP
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, Gdańsk 2007, s. 62–73.
V. Życie polityczne II RP: od demokracji do autorytaryzmu
1. Podstawy ustroju demokratycznego w Konstytucji marcowej.
2. Cechy polskiego życia politycznego w warunkach demokracji.
3. Zamach majowy i łamanie demokracji pod rządami sanacji. Spór o
ocenę przewrotu majowego.
4. Cechy systemu autorytarnego.
5. Odbicie tendencji dyktatorskich w Konstytucji kwietniowej.
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, s. 74–87.
-Garlicki Andrzej, Zemsta za kabotyna, „Polityka“ nr 11/2007, s. 74–
76.
VI. Kultura a społeczeństwo II RP
1. Oświata w Polsce.
2. Osiągnięcia nauki polskiej.
3. Kultura inteligencka, kultura ludowa, kultura masowa.
4. Problemy dostępu do kultury. Awans edukacyjny– awans
społeczny.
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, s. 67-68.
–Landau Zbigniew, Tomaszewski Jerzy. „Polska w Europie i świecie
1918-1939“. Warszawa 2005. s. 259-287 (esej, 2 osoby)
–Borawska Beata, Ja siebie nie widziałam na wsi. O awansie
edukacyjnym młodzieży wiejskiej w okresie zmiany systemowej,
Białystok 2006, s. 19–29.
VII. Życie pod okupacją niemiecką i sowiecką.
1. Sytuacja poszczególnych warstw społeczeństwa polskiego pod
okupacją.
2. Położenie ludności w zależności od miejsca zamieszkania.
3. Stosunki etniczne pod okupacją na przykładzie Białostocczyzny
2
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, s. 182–186.
–Dmitrów Edmund, Postrzeganie okupantów i ich miejsce w
hierarchiach wrogości na przykładzie Białostocczyzny, w: Stosunki
etniczne podczas wojny i okupacji. Białystok i Wilno 1939–1941–
1944/45, Białystok 2011, s. 306–334. [esej 2 os.]
– Kochanowski Jerzy, Oblicza okupacji, „Polityka“ nr 3, 2010, s. 61–
63.
VIII. Jak Polacy zachowali się wobec zagłady Żydów.
1. Polityka nazistowska względem Żydów na terenie okupowanej
Polski: cele, etapy, metody.
2. Zróżnicowanie postaw Polaków wobec Żydów: pomoc –
obojętność – zbrodnia.
3. Sprawa Jedwabnego.
Literatura:
–Gładysz Mikołaj, Historia…, Cz. 2. Okres międzywojenny i II
wojna światowa, s. 196–207;
–Dmitrów Edmund „węzeł2Jedwabne“, [w:] Węzły pamięci
niepodległej Polski, p. red. Zdzisława Najdera i innych, WarszawaKraków 2014, s. 268-270;
– Jan Grabowski, Dariusz Libionka [red.], Klucze i kasa. O mieniu
żydowskim w Polsce pod okupacją niemiecką i we wczesnych latach
powojennych 1939-1950, Warszawa 2014.
IX. Spór o powstanie warszawskie
1.Polskie Państwo Podziemne i inne struktury konspiracyjne podczas
okupacji.
2. Plan „Burza“ i Powstanie Warszawskie
3. Spór o interpretację i ocenę Powstania Warszawskiego
Literatura:
–Gładysz.., s. 182–195.
–Andrzej Nowak, Wspaniała niezgoda na zniewolenie,
Rzeczpospolita, 28–29VII 2012.
–Piotr Zychowicz, Obłęd ‘44, Poznań 2013, s. 362–373; 377–384
[esej 2 os.]
–Łubieński Tomasz, Ani tryumf, ani zgon. Szkice o powstaniu,
Warszawa 2004, r. III, s. 57-84.
X. Polacy wobec wprowadzania komunizmu do Polski
1. Odgórna rewolucja
2. Intelektualiści i „heglowskie ukąszenie“.
3. Zmiana charakteru inteligencji.
4. Robotnicy: nowa klasa w „Poemacie dla dorosłych“.
Literatura:
–Szacki Jerzy, Tezy o inteligencji polskiej, w: J. Szacki, Dylematy
historiografii oraz inne szkice i studia, Warszawa 1991, s. 372–380.
––Pięścią w mit czyli Adam Ważyk pisze „Poemat dla dorosłych“, w:
Anna Bikont, Joanna Szczęsna, Kamienie i lawina. Pisarze wobec
komunizmu, Warszawa 2006, s. 249–266.
XI. Rozwój Białegostoku w okresie PRL
1. Awans społeczny w PRL
2. Skutki wojny w Białymstoku.
3.Zmiany oblicza miasta: industrializacja, rozbudowa, ruralizacja.
4.Skutki zmian.
Literatura:
–Historia Białegostoku, red. naukowy Adam Cz. Dobroński,
Białystok 2012. [esej 2-3 os.]
–Słabek Henryk. „O społecznej historii Polski 1945-1989”.
3
Warszawa 2009. s. 209-220.
–Borawska Beata, Ja siebie nie widziałam na wsi. O awansie
edukacyjnym młodzieży wiejskiej w okresie zmiany systemowej,
Białystok 2006, s. 29–31.
XII. Życie codzienne „za komuny“
1. Cechy gospodarki niedoboru.
2. „Złote lata“ siedemdziesiąte.
3. Kryzys lat osiemdziesiątych i początki kapitalizmu.
4. Rola turystyki zagranicznej.
Literatura:
–Stańczyk Tomasz, Gorzki smak bananów, „Rzeczpospolita“ 3 – 4
IV 2006 r.
–Dąbrowska Justyna, Made in PRL. Wybrane przedmioty w
codzienności Polaków lat 80, w: Wywołać PRL. Od fotografii do
opisu epoki, Białystok 2011, s. 65–85.
–Koziczyński Bartek, 333 popkultowe rzeczy PRL, Poznań 2007.
–Gadomski Witold, Jak Wilczek uwolnił biznes, Gazeta Wyborcza, 2
I 2009 r.
–Bińczak Halina, Kartki, kolejki i braki, „Rzeczpospolita“ 13 XII
2001 r.
–Piotr Boroń, Kraina kawą płynąca, Polityka, 12.I.2008
XIII. Kultura popularna w PRL
1. Rozwój masmediów: radio i telewizja.
3. Moda i muzyka młodzieżowa
Literatura:
–Słabek Henryk. „O społecznej historii Polski 1945-1989”.
Warszawa 2009. s. 571-590;
–Białous Maciej, Poza kolejką. Rozrywki i czas wolny białostoczan u
progu transformacji systemowej, w: Wywołać PRL. Od fotografii do
opisu epoki, Białystok 2011, s. 47–62; [esej]
–Koziczyński Bartek, 333 popkultowe rzeczy PRL, Poznań 2007;
[esej]
–Anna Pelka, Teksas–land. Moda młodzieżowa w PRL, Warszawa
2007: Moda młodzieżowa w epoce Gierka (143–152) zakończenie.
esej
-Muzyka młodzieżowa w okresie PRL [esej]
XIV. Kto obalił komunizm? Co nam pozostało po PRL-u?
1.Cykle kryzysowe społeczeństwa PRL, „Polskie miesiące”.
2. Wewnętrzne i międzynarodowe czynniki upadku komunizmu.
2.Bilans epoki PRL.
Literatura:
– Eisler Jerzy, „Polskie miesiące“ czyli kryzys(y) w PRL, Warszawa
2008, s. 19–60.
–Stola Dariusz, Pożytki z osiodłania krowy, „Rzeczpospolita“ 9-10 II
2008 r. esej/zespół1
–Kula Marcin, Polska? Rzeczpospolita? Ludowa?, w: Przegląd
Polityczny, nr 89/2008, s. 131–135. esej/zespół2
–Adam Leszczyński, Czy komunizm zmodernizował Polskę? Spór o
dorobek PRL, w: Od Piłsudskiego do Wałęsy. Studia z dziejów
Polski w XX wieku, Warszawa 2008, s. 522–535
Efekty kształcenia wraz ze
sposobem ich weryfikacji
1. Student potrafi wymienić w kolejności chronologicznej
przełomowe wydarzenia z historii Polski w XX wieku i powiązać je z
historią powszechną – kolokwium
2. Student potrafi wyjaśnić najważniejsze procesy społeczne
występujące w Polsce w XX w. – kolokwium, wejściówki
3. Student potrafi odróżniać fakty, zjawiska i procesy społecznekolkwium
4. Student potrafi pozyskiwać informacje z literatury naukowej bądź
4
źródeł historycznych i sformułować na ich podstawie objaśnienie
określonych faktów, zjawisk i procesów społecznych – esej
5. Student rozumie, że socjologia bez historii jest pusta, dlatego nie
odrywa zjawisk społecznych od ich historycznego kontekstu – ocena
na zajęciach, kolokwium.
Forma i warunki zaliczenia
przedmiotu
1.
Obecność. Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. Każdy
uczestnik kursu ma prawo do jednej nieobecności. Dwie i więcej
nieobecności należy zaliczyć na dyżurze, najpóźniej w miesiąc
po opuszczonych zajęciach. Zwolnienia lekarskie nie stanowią
podstawy do zwolnienia z obowiązku zaliczania nieobecności.
2.
Aktywność. Za merytoryczny udział w dyskusji podczas ćwiczeń
student może otrzymać 1 punkt.
3.
Esej. Wybrane zagadnienia związane z tematami ćwiczeń będą
przygotowywane przez studentow w postaci eseju i
przedstawiane na zajęciach. Esej ma być przygotowany na
piśmie, bądź w formie prezentacji multimedialnej i powinien
zawierać bibliografię. Za esej można uzyskać od 0 do 3
punktów. Uwaga: jeśli student nie przedstawi eseju w
umówionym terminie, traci 3 punkty ze swego dorobku. W
razie konieczności, prezentacji może dokonać inna osoba
wskazana przez autora.
4.
Wejściówki. W czasie kursu odbywać się będą krótkie
sprawdziany, tzw. wejściówki, które obejmować będą
zagadnienia z bieżących zajęć oraz podstawową wiedzę
historyczną (daty, postacie, wydarzenia, pojęcia) niezbędną do
zrozumienia treści poruszanych na zajęciach. Oceniane będą w
skali 0–1 punktów.
5.
Kolokwium. Koniecznym warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest
zdanie kolokwium. Odbędzie się ono w formie pisemnej i
obejmować będzie całość programu zajęć. Aby zdać kolokwium
trzeba zdobyć minimum 19 punktów.
6.
Oprócz tego, do zaliczenia ćwiczeń niezbędne jest zdobycie
minimum 6 dalszych punktów (aktywność, esej, wejściówki) i
uzyskanie dzięki temu co najmniej 25 punktów łącznie
z kolokwium.
Oceny zaliczenia zależnie od dorobku punktowego:
Ocena
Bdb
db+
Db
dst+
Dst
Ndst
Punkty
45-50
40-44
35-39
30-34
25-29
0-24
……………………………….
podpis osoby składającej sylabus
5