List do Efezjan - Koinonia Jan Chrzciciel Kalisz

Jezus Chrystus Zmartwychwsta³ - Koinonia Jan Chrzciciel Kalisz
List do Efezjan
poniedzia³ek, 09 marzec 2009
-------- rozmowa z ks. Krzysztofem P. Kowalikiem-------- Czy
paw³owy List do Efezjan by³ rzeczywi¶cie
adresowany do Efezjan?
W pierwszym wersie listu wymieniona jest nazwa
miasta Efez.
Zwracamy jednak uwagê, ze znajduje siê ona w nawiasie.
Dlaczego? Wczesne kopie listu nie zawieraj± tego
s³owa. Opuszczenie
go podczas kopiowania tekstu wydaje siê ma³o prawdopodobne. List ten
ma do¶æ
ogólny charakter. Wydaje siê te¿, ¿e autor tekstu nie
widzia³ siê osobi¶cie z tymi, do których pisze. Wszystkie te
dane
wskazuj±, ¿e móg³ to byæ tekst skierowany do wielu wspólnot Ko¶cio³a
(w tym tak¿e do wspólnoty
w Efezie), a z czasem okre¶lono go jako
List do Efezjan przez dodanie wspomnianej nazwy miasta.
Czy
istniej± jakie¶ w±tpliwo¶ci co do autorstwa tego listu?
Styl
listu budzi dyskusje. Test jest podnios³y,
mocno nawi±zuje do liturgii. Sk³ada siê z d³ugich zdañ. Te elementy
s± nietypowe dla epistolografii paw³owej. Pisz±cy zak³ada, ¿e
wszyscy s± wierz±cymi, sprawa
powtórnego przyj¶cia Chrystusa schodzi
na drugi plan, ci, którzy maj± wiarê s± przedstawiani jako
zasiadaj±cy ju¿ z Chrystusem w niebie. Aposto³owie s± traktowanie
jako postaci z przesz³o¶ci. Co prawda
podobne problemy napotykali¶my
ju¿ w Li¶cie do Kolosan i ich obecno¶æ mo¿emy t³umaczyæ podobnie
przez kolejny etap w rozwoju nauki wiary przedstawianej przez ¶w.
Paw³a. Jednak znaczna ilo¶æ problemów
pozwala przypuszczaæ czê¶ci
biblistów, ¿e tekst listu zosta³ napisany przez ucznia ¶w. Paw³a,
który
chcia³ przybli¿yæ nauczanie Aposto³a. Nie mniej nawet, gdy
przyjmiemy to stanowisko mo¿emy siê spodziewaæ,
¿e ¶w. Pawe³
podpisa³by siê bez sprzeciwu pod tym tekstem. Choæ zwolennicy
autorstwa ¶w. Paw³a
stawiaj± pytanie, czy rzeczywi¶cie znalaz³by siê
poza Aposto³em kto¶, kto potrafi³by dokonaæ takiej syntezy
i rozwiniêcia jego nauki?
S³ów
kilka o Efezie...
Jest to miasto portowe. Znajduje siê
w zachodniej czê¶ci Azji Mniejszej. Nieopodal po³o¿one s± Milet
i Smyrna.
Miasto przechodzi³o zmienne koleje losu. W XI w. przed Chr.
skolonizowali je Grecy, w VI w.
podbi³ je Krezus, król Lidii.
Kilkana¶cie lat pó¼niej dosta³o siê w rêce Persów, by potem wej¶æ
w sk³ad
królestwa Aleksandra Wielkiego. Zaowocowa³o to interesuj±cym
zjawiskiem kulturowym. Efez doskonale spaja³
wp³ywy cywilizacji
greckiej i azjatyckiej. Niestety po tym okresie pozosta³y skromne
szcz±tki. Sta³o siê
tak w wyniku barbarzyñskiego najazdu Gotów w III
w. przed Chr. Odbudow± miasta kierowa³ osobi¶cie Lizymach.
Dzisiejsze pozosta³o¶ci: potê¿ny amfiteatr,
biblioteki Celsusa, zachowane ulice
z resztkami domów ¶wiadcz±
o wielkiej ¶wietno¶ci, jak± miasto cieszy³o siê, gdy w³adzê
sprawowali
nad nim Seleucydzi, jak i Rzymianie. By³o przecie¿
czwartym co do wielko¶ci miastem Imperium Rzymskiego.
¯ycie
religijne Efezjan koncentrowa³o siê od najdawniejszych czasów wokó³
kultu bogini p³odno¶ci.
Grecy uto¿samili ja z Artemid±, przypisuj±c
jej atrybuty owej bogini p³odno¶ci. Ku jej czci zbudowano ¶wi±tyniê
zaliczan± w czasach hellenistycznych do jednego z siedmiu cudów
¶wiata. Wyrabiano tak¿e figurki
wotywne ku czci bogini, co
przysparza³o mieszkañcom znaczny dochód.
Nowy Testament
wspomina o tym mie¶cie 18 razy.
¦w. Pawe³ przebywa³ w nim dwukrotnie. Podczas trzeciej podró¿y
zatrzyma³ siê tu na dwa lata. ¦w. Jan wymienia je po¶ród 7 ko¶cio³ów
w Apokalipsie. Flawiusz wspomina
o diasporze ¿ydowskiej w Efezie,
choæ archeolodzy nie znale¼li ¶ladów jej obecno¶ci.
List
do Efezjan przez wielu jest uwa¿any za szczytowe osi±gniêcie
teologii ¶w. Paw³a. Jakie
g³ówne tematy rozwija w nim Aposto³
Narodów? Czy jest to jego reakcja na pocz±tki gnozy?
Jest to list przedstawiaj±cy ideê historii
zbawienia. Ukazuje ludzkie dzieje jako plan podjêty przez Boga,
objawiony prorokom i aposto³om, a ostatecznie zrealizowany w Jezusie
Chrystusie. Podejmuje kwestiê
w³adzy Chrystus, która obejmuje nie
tylko poszczególnych ludzi, czy narody, ale ma charakter uniwersalny
– dotyczy ca³ego stworzenia. Nieod³±czny jest temat Ko¶cio³a. Nie
jest on przedstawiony w kluczu
sporu: wspólnota pogañska, czy
¿ydowska, ale ukazany jako wspólnota ludzi nale¿±cych do Chrystusa,
wspólnota chrze¶cijan przekraczaj±ca dziêki Panu bariery wszelkich
podzia³ów. Wspólnota ta d±¿y do cnot
scharakteryzowanych w drugiej
czê¶ci listu, a jednocze¶nie czuwa, by nie popa¶æ w wady, które
mog³yby
ja rozbiæ. W tej czê¶ci podkre¶lony jest tak¿e duchowy
wymiar zmagañ, jakie prowadzi, choæ opisywany jest
przez analogiê do
walki toczonej pomiêdzy ziemskimi ¿o³nierzami.
List nawi±zuje do gnozy.
Jest to szerokie
pojêcie. Mo¿na je oddaæ za pomoc± terminu „wiedza”. Zdobywa³ j±
cz³owiek na drodze objawienia. czêsto w tym procesie po¶redniczy³y
ró¿nego rodzaju istoty duchowe –
kolejne emanacje Boga. Ta wiedza
dotyczy³a Boga i pochodzenia ¶wiata. W przypadku chrze¶cijañstwa
oddziela³a ona „wiedzê” o zbawieniu, jak± przyniós³ Jezus od Jego
osoby. Zbawienie nie
dokonywa³o siê, wed³ug gnostyków, przez wiarê
w Jezusa i osobowe spotkanie z Bogiem, ale przez
wtajemniczenie
w „wiedzê”, jak± przyniós³ Jezus. Nios³o to w sobie ryzyko
przekszta³cenia chrze¶cijañstwa w „wiedzê dostêpn± wtajemniczonym”.
Gnoza zak³ada³a
tak¿e dualizm: przeciwstawne sobie si³y lub bóstwa
dobra i z³a. List do Efezjan niekoniecznie musi polemizowaæ
z t±
nauk±. Pamiêtajmy, ¿e istnia³a tak¿e gnoza niechrze¶cijañska. Byæ
mo¿e za pomoc± terminów
zrozumia³ych dla zwolenników gnozy chcia³
przedstawiæ istotê chrze¶cijañstwa.
Jak
nale¿y rozumieæ termin „misterium Chrystusa” w ujêciu paw³owym?
Aposto³ wskazuje, ¿e osoba Jezusa Chrystusa
jest kluczem do zrozumienia ca³ej historii ludzko¶ci. On
jest
¼ród³em wszelkiej ³aski. Przypomina³ nam o tym Jan Pawe³ II – mo¿e
maj±c na my¶li
s³owa ¶w. Paw³a - „cz³owieka nie mo¿na do koñca
zrozumieæ bez Chrystusa”. Pierwszym
misterium jest ukazanie Jezusa
jako prawdziwego Boga i cz³owieka. Dziêki Niemu stajemy siê
przybranymi dzieæmi Boga. Gdyby nie wiara w Jezusa nikt z nas –
z powodu sposobu naszego
postêpowania - nie mia³by prawa nazywaæ
Boga Ojcem! Jezus przynosi nam przebaczenie. Dokonuje siê ono
http://kalisz-arch.koinoniagb.pl
Powered by Joomla!
Wygenerowano: 7 March, 2017, 22:26
Jezus Chrystus Zmartwychwsta³ - Koinonia Jan Chrzciciel Kalisz
przez
przelanie Jego krwi na krzy¿u. Tym razem Bóg nie oczekuje ofiary. On
sam sk³ada ofiarê ze
swego Syna, aby odzyska³ wolno¶æ. Nie trzeba
po¶wiêcaæ ¿ycia innych, by ratowaæ w³asne. Wystarczy
zaczerpn±æ
z ofiary Jezusa, który jest najwa¿niejszy. On jest G³ow± jednego
organizmu jakim jest
wspólnota Ko¶cio³a.
Jakie
jest miejsce Ko¶cio³a w objawianiu Boga?
Ko¶ció³ ukazuje dzia³anie Boga. Inaczej mówi±c
Bóg pragnie siê objawiaæ ¶wiatu przez Ko¶ció³
– wspólnotê
chrze¶cijan. Pierwszym tego znakiem jest wskrzeszenie do ¿ycia jakie
dokonuje siê
w Ko¶ciele. Ci, którzy byli pogr±¿eni w grzechach,
kierowali siê w³asnymi ¿±dzami prowadz±cymi do zniszczenia
¿ycia
moc± Boga zmienili swe postêpowanie. Zmartwychwstali. Ludzie
o ró¿nych pogl±dach, wyro¶li
z ró¿nych kultur, praktykuj±cy odmienne
religie przez wiarê stali siê sobie bliskimi. Ró¿norodno¶æ przesta³a
byæ ko¶ci± niezgody. Krzy¿ Chrystusa sta³ siê nie tylko lekcj±
pojednania, ale i narzêdziem daj±cym moc do
pojednania. Zniszczony
zosta³ w nim najdotkliwszy podzia³ na pogan i ¯ydów. ¦w. Pawe³
odwo³uje siê
tu do obrazu muru, który na placu ¶wi±tynnym oddziela³
¦wi±tyniê Boga Jedynego. Poza ten mur mogli wchodziæ
jedynie ¯ydzi.
Poganie nie mieli wstêpu. Ko¶ció³ staje siê ¦wi±tyni±, do której
dostêp ma ka¿dy.
Ko¶ció³ og³asza Dobr± Nowinê o zbawieniu.
Zanosi j± innym. Ka¿dy na miarê swych mo¿liwo¶ci. St±d
Duch Pañski
budzi w nim wiele pos³ug. Jedni s± aposto³ami, inni
ewangelizatorami, inni pasterzami
i nauczycielami. G³oszenie
dokonuje siê moc± s³owa oraz znakiem ¿ycia. Wspólnota zjednoczona
wokó³
Chrystusa staje siê znakiem zjednoczenia ludzko¶ci wokó³ Boga.
Jej ¿ycie zapowiada nowe ¿ycie z Bogiem. Jej
wierno¶æ sprawia, jak
pisze Aposto³, ¿e wszystko wzrasta ku Chrystusowi.
Nie
upijajcie siê winem, ale nape³niajcie siê Duchem, to jedno
z ciekawszych zestawieñ u ¶w.
Paw³a. Czy¿by efekty tych dwóch
czynno¶ci mia³y jakie¶ analogie?
Ka¿dy,
kto ceni
sobie wino wie jak wielkie jest bogactwo szczepów winnych.
Mo¿e ta ró¿norodno¶æ wskazuje na niezmierzone
bogactwo darów Ducha
¦wiêtego, niezwyk³± gamê dzia³ania Boga. Wino roztropnie u¿ywane
by³o
znakiem rado¶ci, ¶wiêta, a przecie¿ ku temu prowadzi nas Duch
Boga. Ale my¶lê, ¿e Paw³owi chodzi bardziej
o kontrast. Mówi
o sytuacjach skrajnych. Przekroczenie granicy w piciu wina powoduje
negatywne skutki.
Choæ pocz±tek wydaje siê bardzo atrakcyjny.
Cz³owiek czyni tak dlatego, by uciec od swych problemów,
zmniejszyæ
napiêcie jakie prze¿ywa, znale¼æ pogodzenie z klêsk±. Pierwszym
w historii (opisywanej
przez Bibliê), który to uczyni³ by³ Noe. Mo¿e
nie do koñca potrafi³ pogodziæ siê z w³asn± bezradno¶ci± w chwili,
gdy chcia³ ratowaæ innych przed potopem... Konsekwencje pokaza³y, ze
problemów mu nie uby³o. St±d
¶w. Pawe³ wskazuje nam rzeczywiste
lekarstwo na nasze bol±czki. Balsam, jaki przynosi obecno¶æ Ducha
¦wiêtego. Przychodzi czas problemów, zmagañ niepokoju. Nape³nij
swoje serce Jego obecno¶ci±. Wo³aj
o Jego pocieszenie.
Ma³¿eñstwo jako odzwierciedlenie zwi±zku
Chrystusa z Ko¶cio³em
i inne pouczenia zwi±zane z ¿yciem rodzinnym to moralna czê¶æ listu.
Zarówno chrze¶cijañstwo, jak i judaizm –
religie objawione maj± swe zakorzenienie w rodzinie. St±d
Aposto³
pokazuje nie tylko analogiê. On wskazuje tê najbardziej wa¿n±
i uprzywilejowan± cz±stkê
Ko¶cio³a jak± jest rodzina chrze¶cijañska.
Cz±stkê zaplanowan± przez Boga od samego pocz±tku stworzenia.
Intuicyjnie (lub ¶wiadomie) wyczuwaj± to przeciwnicy Ko¶cio³a,
którzy pragn±c zniszczyæ dzia³o
Chrystusa podejmuj± ró¿nego rodzaju
formy zniszczenia rodziny, neguj±c jej sta³o¶æ, rozbijaj±c wiê¼
pokoleñ, wypaczaj±c sens ma³¿eñstwa. Poniewa¿ to zmaganie ma g³êbsze
korzenie, ma swe ¼ród³o
w buncie diab³a przeciw Bogu, problemy jakie
dotykaj± rodzinê nie s± w³a¶ciwe tylko naszemu pokoleniu.
Rzecz
w tym by przyj¶æ z w³a¶ciw± pomoc±. Kierunek wskazuje nam Aposto³
Chrystusa. Odnowienie
wiary w mi³o¶æ Chrystusa. Odkrycie, ¿e
jeste¶my Ko¶cio³em. Motyw poddania ¿ony przedk³ada nad postawê
buntu. Ten element wzbudza zawsze wiele niepokoju. Ale dzieje siê
tak dlatego, ¿e ¿ona ma siê poddaæ
mê¿owi, który mi³uje j± jak
Chrystus mi³uje Ko¶ció³: Chrystus odda³ za Ko¶ció³ swe w³asne ¿ycie!
Wiele mówimy o roli kobiet w rodzinie. Ale tekst Paw³owy zaprasza
nas do refleksji nad rol± mê¿a. To od jego
nawrócenia, od jego
mi³o¶ci zale¿y w³a¶ciwy kszta³t rodziny. A wszystko zaczyna siê od
zwi±zku
mê¿a z Chrystusem. Mo¿e po³owa problemów naszych rodzin
zaczyna siê od tego, ¿e mê¿czy¼ni nauczyli
siê wstydziæ okazywaæ
wiarê, modliæ, czynnie uczestniczyæ w ¿yciu religijnym? To im
Aposto³ wyznacza
rolê wychowawców dzieci, choæ dzieci wzywa do
szacunku wobec obojga rodziców.
Jeszcze o zachêcie do walki duchowej...
Walczyæ
mo¿na wtedy, je¶li widzi siê
przeciwnika. Nie przypadkowo du¿a czê¶æ
obecnej techniki wojskowej to umiejêtno¶æ kamufla¿u. Ci, do których
pisa³, ¶w. Pawe³ – chyba podobnie jak my – przyk³adali wiele uwagi
do zmagañ
o zewnêtrzn± stronê ¿ycia. Nic bardziej b³êdnego. Nie
w tym tkwi ¼ród³o naszych problemów (nie znaczy to, ¿e
zewnêtrzna
strona ¿ycia nie ma swego znaczenia). Zmaganie duchowe ustawia nas
na w³a¶ciwy tor
biegu ¿ycia. Przestajemy zajmowaæ siê ¶wiatem
iluzorycznym, stworzonym w naszej wyobra¼ni. Dlatego
Aposto³ mówi,
¿e do owej walki potrzebna jest prawda i sprawiedliwo¶æ. Wskazuje
te¿ na zasadniczy cel
naszego ¿ycia: g³oszenie dobrej nowiny. To co
nas broni przed ró¿nymi atakami to wiara. Czym siê bronimy?
S³owem
Boga. Co nape³nia nas si³±? Modlitwa. Je¶li – najlepiej siêgaj±c do
tekstu listu
– przyjrzymy siê sobie to mo¿e siê okazaæ, ¿e nie tylko
zapominamy, z kim walczymy, ale wychodzimy
do tych zmagañ ca³kowicie
bezbronni. A przecie¿ wszystkie te ¶rodki s± tak ³atwo dostêpne...
rozmawia³ ks. Andrzej Antoni Klimek
Tekst pochodzi z wydania internetowego Dwutygodnika Diecezji Kaliskiej "OPIEKUN"{nomultithumb}
http://kalisz-arch.koinoniagb.pl
Powered by Joomla!
Wygenerowano: 7 March, 2017, 22:26